„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Elżbieta Ambroziak
Witold Kruglak

Prowadzenie dokumentacji stomatologicznej

322[03].Z1.04

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
lek. med. Konrad Szymczyk
mgr Katarzyna Zarębska



Opracowanie redakcyjne:
mgr Elżbieta Ambroziak



Konsultacja:
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa









Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[03].Z1.04
„Prowadzenie dokumentacji stomatologicznej”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu: higienistka stomatologiczna.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

4

3. Cele kształcenia

5

4. Materiał nauczania

6

4.1. Dokumentacja stomatologiczna – opis, podstawy prawne

6

4.1.1. Materiał nauczania

6

4.1.2. Pytania sprawdzające

16

4.1.3. Ćwiczenia

16

4.1.4. Sprawdzian postępów

19

4.2. Zasady prowadzenia, przechowywania i udostępniania dokumentacji

stomatologicznej

20

4.2.1. Materiał nauczania

20

4.2.2. Pytania sprawdzające

27

4.2.3. Ćwiczenia

27

4.2.4. Sprawdzian postępów

30

5. Sprawdzian osiągnięć ucznia

31

6. 6. Literatura

35

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik ten będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy i kształtowaniu umiejętności

koniecznych dla wypełniania zadań zawodowych w zakresie sporządzania i przechowywania
dokumentacji stomatologicznej.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

–

materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów
kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w programie jednostki modułowej,

–

zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,

–

ć

wiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

–

sprawdzian postępów,

–

sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,

–

literaturę uzupełniającą.

Schemat układu jednostek modułowych

322[03].Z1.01

Prowadzenie wywiadu chorobowego

322[03].Z1

Badania stomatologiczne

322[03].Z1.02

Wykonywanie badań jamy ustnej

322[03].Z1.03

Opracowywanie planu profilaktyczno-

leczniczego

322[03].Z1.04

Prowadzenie dokumentacji

stomatologicznej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

–

czytać ze zrozumieniem teksty przepisów prawa,

–

skrupulatnie i rzetelnie stosować się do instrukcji,

–

posługiwać się oprogramowaniem komputerowym w zakresie edycji tekstu i sporządzania
prezentacji multimedialnych,

–

korzystać z wyszukiwarek internetowych,

–

planować i organizować własną pracę,

–

współpracować w zespole.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

–

wyjaśnić pojęcie dokumentacja medyczna,

–

scharakteryzować rodzaje dokumentacji medycznej,

–

zinterpretować przepisy prawa dotyczące sporządzania, prowadzenia i udostępniania
dokumentacji medycznej,

–

określić zasady sporządzania i prowadzenia dokumentacji stomatologicznej,

–

określić zasady prowadzenia indywidualnej dokumentacji stomatologicznej,

–

wyjaśnić zasady udostępniania dokumentacji medycznej,

–

posłużyć się indywidualną dokumentacją medyczną pacjenta,

–

opracować informacje dotyczące stanu narządu żucia pacjenta,

–

zaplanować terminy badań kontrolnych oraz wizyt pacjentów u lekarza dentysty,

–

założyć kartę choroby pacjenta poradni stomatologicznej,

–

wykonać czynności związane z wypełnianiem indywidualnej dokumentacji pacjenta,

–

poprowadzić kartę badań kontrolnych pacjenta,

–

poprowadzić dokumentację wykonanych zabiegów stomatologicznych,

–

poprowadzić dokumentację sprawozdawczą poradni stomatologicznych,

–

posłużyć się specjalistycznymi programami komputerowymi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

4.

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Dokumentacja stomatologiczna – opis, podstawy prawne

4.1.1. Materiał nauczania

Prawidłowe wypełnianie zadań poradni i gabinetów medycznych nie byłoby możliwe bez

systematycznego i skrupulatnego prowadzenia dokumentacji. Rodzaje, formy i liczba
dokumentów w placówkach leczniczych są pochodną wywiązania się z obowiązku
przestrzegania przepisów prawa (dokumentacja obligatoryjna) oraz praktycznych potrzeb
konkretnej placówki (dokumentacja opcjonalna). Wszystkie przepisy w pełnym brzmieniu są
publikowane w Dziennikach Ustaw.

Rozporządzenia Ministra Zdrowia definiują dokumentację medyczną jako zbiory

dokumentów medycznych zawierających dane i informacje medyczne dotyczące stanu
zdrowia pacjentów oraz udzielanych świadczeń zdrowotnych w zakładzie opieki zdrowotnej,
a dokumentem medycznym jest każdy fizycznie wyodrębniony nośnik informacji, który co
najmniej zawiera:

−

oznaczenie pacjenta, którego stanu zdrowia dotyczy dokument lub, któremu udzielono
ś

wiadczeń zdrowotnych, pozwalające na ustalenie jego tożsamości,

−

oznaczenie zakładu, ze wskazaniem komórki organizacyjnej, w której został sporządzony
dokument,

−

dane odnoszące się do stanu zdrowia pacjenta lub udzielonych mu świadczeń zdrowotnych,

−

datę sporządzenia.
Powyższe wymagania musza być spełnione łącznie, a brak któregokolwiek z nich

oznacza, że dokument pozbawiony, np. daty, nie może być, w świetle prawa, uznany za część
dokumentacji medycznej. Z tego względu osoby upoważnione i/ lub zobowiązane do
sporządzania i prowadzenia dokumentacji powinny być świadome znaczenia przestrzegania
zasad dotyczących tego zadania.

Przepisy prawne regulujące obowiązek prowadzenia dokumentacji medycznej
1. Ustawa o zawodzie lekarza – z dn. 5 grudnia 1996 r.: rozdział 5, art. 41.

a) „Lekarz ma obowiązek prowadzenia indywidualnej dokumentacji medycznej

pacjenta”.

b) „Minister Zdrowia i Opieki Społecznej po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady

Lekarskiej określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje dokumentacji medycznej,
sposób jej prowadzenia oraz szczegółowe warunki jej udostępniania”.

2. Ustawa o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz o zmianie niektórych

innych ustaw: z dn. 20 czerwca 1997 r.: „art. 18, ust. 6.

„Minister Zdrowia i Opieki Społecznej po zasięgnięciu opinii organów

samorządowych zawodów medycznych określa, w drodze rozporządzenia, rodzaje
dokumentacji medycznej oraz sposób jej prowadzenia i udostępniania, z zastrzeżeniem
ust. 7. – Minister Obrony Narodowej, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji,
Minister Sprawiedliwości, a w stosunku do zakładów opieki zdrowotnej utworzonych
przez Przedsiębiorstwo Polskie Koleje Państwowe – Minister Infrastruktury
w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej oraz po zasięgnięciu opinii
organów samorządowych zawodów medycznych, każdy w zakresie swojego działania,
określa, w drodze rozporządzenia, rodzaje dokumentacji medycznej oraz sposób jej
prowadzenia i udostępniania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

Powyższa ustawa w rozdziale 3a: „Rejestr usług medycznych” określa także

w artykule 32 e.l:

„Świadczenia zdrowotne i związane z ich udzielaniem usługi, zwane dalej „usługami

medycznymi”, udzielane w publicznych zakładach opieki zdrowotnej oraz przez
podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych na zasadach określonych w art. 35 i 35a
podlegają rejestrowaniu i monitorowaniu w systemie ewidencyjno-informatycznym,
zwanym dalej „rejestrem usług medycznych” (RUM)”.

Publiczny zakład opieki zdrowotnej oraz podmioty, o których mowa w ust.

1 (niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, indywidualne praktyki lekarskie, osoby
uprawnione do udzielania świadczeń zdrowotnych), obowiązane są dokumentować
udzielanie usługi medycznej w „książeczce usług medycznych”.

3. Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym z dn. 6 lutego 1997 r.

Art. 59.1. – Lekarz ubezpieczenia zdrowotnego prowadzi i udostępnia osobom

uprawnionym dokumentację medyczną, sporządzaną zgodnie z przepisami dotyczącymi
dokumentacji w zakładach opieki zdrowotnej.

Szczegółowe uregulowania prawno-ustawowe zostały wprowadzane na drodze

rozporządzeń Ministra Zdrowia:
1. z dn. 30 lipca 2001 r. – w sprawie rodzajów indywidualnej dokumentacji medycznej,

sposobu jej prowadzenia oraz szczegółowych warunków jej udostępniania,

2. z dn. 21 grudnia 2006 r. – w sprawie rodzajów i zakresu dokumentacji medycznej

w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania. Na podstawie art. 18 ust.
8 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, zobowiązana
przestrzegania zasad dotyczących tego zadania.

3. z dn. 11 października 2001 r. – w sprawie zakresu niezbędnych danych gromadzonych

przez świadczeniodawców, szczegółowego sposobu rejestrowania tych danych oraz ich
udostępniania Kasom Chorych (później Narodowemu Funduszowi Zdrowia), Prezesowi
Nadzoru Ubezpieczeń Zdrowotnych, ministrowi właściwemu do spraw zdrowia
i wojewodom, w tym także rodzajów wykorzystywanych nośników informacji oraz
wzorów dokumentów,

4. z dn. 1 sierpnia 2003 r. w sprawie rodzajów indywidualnej dokumentacji medycznej

pacjenta, sposobu jej prowadzenia i przechowywania oraz szczegółowych warunków jej
udostępniania przez pielęgniarkę, położną udzielającą świadczeń zdrowotnych.
Oraz na drodze:

1. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn.1 października

2002 r. w sprawie dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej utworzonych
przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych,

2. Rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dn. 17 sierpnia 2000 r. w sprawie

rodzajów dokumentacji medycznej oraz sposobu jej prowadzenia i udostępniania przez
zakłady opieki zdrowotnej utworzone przez Ministra Obrony Narodowej.
Powyższe rozporządzenia ministrów w tej sprawie utraciły moc w wyniku orzeczenia

Trybunału Konstytucyjnego z 28 listopada 2005 r., z uwagi na utratę mocy obowiązującej
podstawy prawnej do ich wydania. Na podstawie nowej delegacji ustawowej zawartej
w art. 18 ust. 9 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej nie wydano dotychczas nowych aktów
w miejsce uchylonych przez Trybunał Konstytucyjny (stan prawny na listopad 2007).

Przepisy prawne umożliwiające tworzenie i prowadzenie dokumentacji indywidualnie
opracowanej na potrzeby konkretnej placówki medycznej

Prawo do prowadzenia dokumentacji medycznej na potrzeby określonego zakładu opieki

zdrowotnej wynika z rozdziału 7, § 56 Rozporządzenia MZiOS z 17 grudnia 1992 roku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

„Kierownicy zakładów w drodze przepisów regulaminowych mogą określić bardziej

szczegółowo sposób sporządzania i prowadzenia rodzajów dokumentacji medycznej
przewidzianej w Rozporządzeniu oraz wprowadzić obowiązek sporządzania i prowadzenia
dodatkowo innych rodzajów dokumentacji medycznej”.

Zasady prowadzenia takiej i innej dokumentacji określają instrukcje, zarządzenia,

wytyczne organu wprowadzającego tę dokumentację, np. kierownika zakładu, inspektora
placówki

sanitarno-epidemiologicznej,

Głównego

Urzędu

Statystycznego,

Urzędu

Skarbowego. Inna dokumentacja medyczna może być tworzona i prowadzona na użytek
wewnętrzny i zewnętrzny w sposób zgodny z istniejącym porządkiem prawnym, określonym
dotychczasowymi uregulowaniami.

Odpowiedzialność za prawidłowe sporządzanie dokumentacji medycznej w placówce

W myśl rozporządzeń Ministra Zdrowia osobami ustawowo odpowiedzialnymi za

prawidłowe sporządzanie i prowadzenie dokumentacji medycznej są lekarze. Jest to
odpowiedzialność formalno-organizacyjna, merytoryczna i prawna. Jednakże względy
praktyczne, formy i zasady organizacji pracy placówki, w tym całego zespołu
stomatologicznego powodują, iż i dokumentację medyczną stomatologiczną sporządza
i w dużej mierze prowadzi średni, kwalifikowany personel stomatologiczny, czyli higienistka
lub asystentka. Takie zadania mieszczą się w zakresie czynności służbowych higienistek
i asystentek stomatologicznych, a podstawą prawną dla takich rozwiązań jest Instrukcja
nr 9/83 MZiOS z 1 grudnia 1983 r.

W ramowym regulaminie pracy higienistki stomatologicznej, określającym jej zakres

czynności i zadania, w ppkt. 5 pkt. f zapisano: „wykonywanie czynności administracyjnych
i gospodarczych w poradni stomatologicznej”. Nie zwalnia to lekarza od odpowiedzialności
za poprawność merytoryczną i formalną całości prowadzonej dokumentacji nad sposobem
i zakresem prowadzenia dokumentacji w poradni. Powinien ponadto sporządzić dokument
zlecający odpowiedniemu pracownikowi konkretne czynności. Podpisy pod treścią zapisów
składają zarówno pracownik wykonujący zadanie jak i lekarz, który je zlecił. Taka procedura
wynika z § 8 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 10 sierpnia 2001 r.: „Dokumentację
podpisuje uprawniony pracownik zakładu zgodnie z uprawnieniami zawodowymi i ustalonym
zakresem czynności”.

Podział dokumentacji medycznej

Podstawowe funkcje dokumentacji medycznej:

–

profilaktyczno-lecznicza,

–

epidemiologiczna,

–

konsultacyjna,

–

informacyjna,

–

integrująca (łącząca dyscypliny i specjalności medyczne),

–

archiwalna,

–

organizacyjno-porządkowa,

–

planistyczno-prognostyczna,

–

naukowa,

–

sprawozdawczo-statystyczna (dla potrzeb GUS),

–

prawna (odpowiedzialność zawodowa),

–

orzecznicza (ubezpieczeniowa, orzeczenia o niepełnosprawności),

–

finansowa (koszty świadczeń, odpłatności za świadczenia).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Rodzaje dokumentacji medycznej wynikające z różnorodnych funkcji (zastosowania/
przydatności)
–

ewidencyjna,

–

lecznicza (ogólna i specjalistyczna),

–

profilaktyczna,

–

sprawozdawcza,

–

informacyjna,

–

konsultacyjna,

–

zabiegowa,

–

orzecznicza,

–

materiałowo-lekowa,

–

finansowa,

–

inna (pomocnicza, opcjonalna/nieformalna).

Podział dokumentacji medycznej według kategorii podmiotu, którego dotyczy

Dokumentacja medyczna indywidualna odnosi się do poszczególnych pacjentów,

korzystających ze świadczeń zdrowotnych zakładu.

Dokumentacja medyczna zbiorcza odnosi się do ogółu pacjentów korzystających ze

ś

wiadczeń zdrowotnych zakładu lub określonych grup tych osób. Są to różnego rodzaju

księgi, rejestry lub kartoteki. W treści dokumentacji zbiorczej muszą być zawarte:
1) numer kolejny wpisu,
2) data wpisu,
3) identyfikatory pacjenta (imię i nazwisko, adres, numer PESEL),
4) zwięzłe informacje medyczne dotyczące udzielanych świadczeń zdrowotnych:

–

rozpoznanie,

–

czynności lecznicze,

–

zlecenia (w tym zalecenia lekarskie),

5) podpis osoby udzielającej świadczenia (lekarz, higienistka, asystentka stomatologiczna).

Dokumentacja medyczna indywidualna

Indywidualną dokumentację medyczną stanowią zbiory dokumentów medycznych,

zawierające dane i informacje medyczne, dotyczące stanu zdrowia pacjenta oraz udzielanych
ś

wiadczeń zdrowotnych. Jest prowadzona dla poszczególnych pacjentów, każdego z nich,

korzystających ze świadczeń zdrowotnych, na formularzach lub drukach, lub
w uzasadnionych przypadkach w innej formie pisemnej. Dokumentacja może być również
sporządzana i utrwalana na komputerowych nośnikach informacji, pod warunkiem
zachowania i przestrzegania zasad takich samych jak dla dokumentacji w formie tradycyjnej.

Dokumentację medyczną indywidualną dzieli się na:

−

zewnętrzną – sporządzaną na żądanie i dla potrzeb pacjenta korzystającego ze świadczeń
zdrowotnych udzielanych przez lekarza, np.: skierowania, opinie, orzeczenia lekarskie,
zlecenia, recepty, karty informacyjne,

−

wewnętrzną – przeznaczoną na potrzeby zakładu oraz dla lekarza, np. historia choroby,
historia zdrowia i choroby. Historię zdrowia i choroby zakłada się przy udzielaniu
ś

wiadczenia zdrowotnego po raz pierwszy.

Do prowadzonej dokumentacji wewnętrznej lekarz ją prowadzący włącza dokumenty

medyczne przedstawione przez pacjenta lub odnotowuje zawarte w nich informacje, istotne
dla procesu diagnostycznego i/lub leczniczego. Można także sporządzić i załączyć kopie tych
dokumentów. Dokument medyczny włączony do dokumentacji wewnętrznej nie może być
z niej usunięty.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Zgodnie z obowiązującymi przepisami każdy dokument będący częścią dokumentacji,

musi umożliwić identyfikację pacjenta, którego dotyczy oraz osoby sporządzającej dokument,
a także zawierać datę jego sporządzenia. Dokumentacja wewnętrzna jest przechowywana
u lekarza, który ją sporządził.

W publicznych zakładach opieki zdrowotnej, realizujących usługi i świadczenia

stomatologiczne, stosuje się dokumentację medyczną oznaczoną symbolem Mz/St. tzn.:
–

Mz/St-1

Karta choroby poradni stomatologicznej

–

Mz/St-1a

Wkładka do karty choroby poradni stomatologicznej

–

Mz/St-4

Zlecenie do poradni stomatologicznej

–

Mz/St-7

Karta choroby poradni chirurgii stomatologicznej, poradni szczękowej

–

Mz/St-10

Karta ortodontyczna

–

Mz/St-10a Wkładka do karty ortodontycznej

–

Mz/St-14

Rozliczenie technika dentystycznego

–

Mz/St-18

Dzienna ewidencja przyjęć w poradni stomatologicznej

–

Mz/St-25

Termin wizyt i zleceń dla pracowni ortodontycznej

–

Mz/St-2

Rejestr pacjentów leczonych protetycznie

–

Mz/St-4

Zlecenie do poradni stomatologicznej – laboratorium.

–

Mz/St-25

Terminarz wizyt i zaleceń dla pacjenta poradni stomatologicznej

–

Mz/St-26

Koperta stomatologiczna

Dokumentację z taką sygnaturą zalicza się do formalnej lub podstawowej. Do kategorii

dokumentacji formalnej należy również zaliczyć dokumentację z inną sygnaturą, której
prowadzenie w poradniach stomatologicznych jest nieodzowne, np. karty i wkładki do karty
choroby w poradni ogólnej (Mz/Og.)

Przykład podstawowego dokumentu poradni stomatologicznej – karty choroby poradni

stomatologicznej opracowanej dla potrzeb konkretnej placówki z zachowaniem obowiązujących
zasad.

Identyfikator zakładu opieki zdrowotnej

Nazwa zakładu opieki zdrowotnej

Nr karty

........................................................

Data zgłoszenia........................................................
Lekarz prowadzący........................................................

Nazwisko............................................ Imię...........................................................Płeć M:

K:

Data urodzenia......................................................... PESEL.........................................................
Adres............................................................................................................

tel. ........................................

Zawód............................................ Miejsce pracy............................................ tel. ........................................
Ubezpieczony tak:

nie: Identyfikator pacjenta.................... Nr Oddziału

NFOZ..............................
Cel zgłoszenia pacjenta (oczekiwania) [sanacja jamy ustnej:

, wykonanie uzupełnienia protetycznego ]:

..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................

Wywiad ogólny:

Alergie tak:

(jakie:....................................................................................................................................) nie: ;

WZW

tak:

nie: ; HIV tak: nie: ; Nadciśnienie tak: nie: ; Chor. serca tak: nie: ;

Cukrzyca tak:

nie: ; Ząb. Krzepnięcia Krwi tak: (uregulowane? tak: nie: ) nie: ;

Inne choroby:
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
Przyjmowane leki:.....................................................................................................................................
Powłoki zew. symetryczne tak:

nie: ........................................................................................................

Ujścia N: V(bolesne nie:

tak:...............................................................................................................)

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Węzły chłonne (bolesne tak:

nie:

) inne zmiany:..................................................................................

Wargi: BZK

inne:.............................................................................................................................................................
Policzki: BZK

inne:.............................................................................................................................................................
Ślinianki:
drożne

inne:..........................................................................................................................................

Podniebienie: wysklepienie prawidłowe

nie:........................................................................................

Cieśń gardła: BZK

(migdałki) :.............................................................................................................

Język (ruchomość) prawidłowa

, nie:.....................................................................................................

Zgryz: prawidłowy

, nie:........................................................................................................................

Higiena: zadowalająca

niedostateczna

Inne:.............................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................

– ubytek,
– wypełnienie („c” – wypełnienie „kolorowe”, „a” – amalgamat),
35 – brak zęba,

– złogi

„u” – złamanie urazowe,
„k” – korona,
„v” – korzeń zęba,
„d” – przebarwienie.

DATA:

PLAN LECZENIA

PROFILAKTYKA

LECZENIE
ZACHOWAWCZE

LECZENIE
CHIRURGICZNE

LECZENIE
PROTETYCZNE

PRZYZĘBIE

ZAKAśENIE
OGNISKOWE

KONSULTACJE

ZĄB

LECZENIE I PRZEBIEG CHOROBY

PODPIS

WYRAśAM ZGODĘ NA PROPONOWANE LECZENIE

PODPIS PACJENTA

Kartę choroby poradni stomatologicznej zakłada się przy udzielaniu świadczenia po raz

pierwszy osobie dotychczas niezarejestrowanej w danej poradni. Przepisy nakazują by
w karcie choroby poradni stomatologicznej znalazły się następujące wpisy:

−

identyfikatory poradni,

−

identyfikatory pacjenta,

−

informacja o istotnych problemach medycznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

−

zakres porady ambulatoryjnej,

−

numer oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, np. 12 NFZ, 06 NFZ.
W części dotyczącej porad ambulatoryjnych i zabiegów leczniczych:

−

zwięzłe dane badania podmiotowego (wywiadu),

−

skrócony opis badania przedmiotowego (klinicznego),

−

rozpoznanie (z numerem statystycznym choroby),

−

informacje o wykonanych lub zleconych do wykonania zabiegach,

−

informacje o zleconych w leczeniu lekach,

−

wyniki badań konsultacyjnych,

−

inne adnotacje dotyczące przebiegu leczenia i stanu pacjenta, np. stan higieny narządu żucia,

−

sytuacje nagłe w przebiegu leczenia, np. omdlenie, wstrząs uczuleniowy, krwotok,

−

podpis pacjenta potwierdzający jego zgodę na proponowane leczenie,

−

podpis osoby wykonującej wpis (za każdym razem, gdy jest dokonywany).

Ewidencja pacjentów

Ewidencja pacjentów to rejestr dokumentacji medycznej indywidualnej, prowadzony

w systemie centralnym (dla całego zakładu opieki zdrowotnej) lub wewnętrznym (oddzielnie
na potrzeby każdej poradni, gabinetu). Podstawą ewidencji pacjentów jest ich rejestracja,
polegająca na założeniu dokumentacji medycznej indywidualnej pacjenta, w skład której
wchodzą:

−

koperta poradni stomatologicznej: Mz/St-26,

−

karta choroby poradni stomatologicznej: Mz/St-1 i la.
Te czynności powinny znaleźć odzwierciedlenie w dokonaniu wpisu do skorowidza –

wykazu pacjentów danej poradni.

Prowadzenie ewidencji pacjentów może być prowadzone z uwzględnieniem różnych

kryteriów, co skutkuje konsekwentnym porządkiem, np.:

−

alfabetycznym – według nazwiska pacjenta,

−

chronologicznym – według daty urodzenia, w systemie PESEL,

−

cyfrowym – według kolejności rejestru (system biblioteczny),

−

terytorialnym – według miejsca zamieszkania (system książki meldunkowej),

−

ś

rodowiskowym – np. szkolnym lub zatrudnienia (w przemysłowych zakładach opieki

zdrowotnej),

−

komputerowym – najbardziej funkcjonalnym, łączącym wszystkie powyższe i/lub inne
kryteria prowadzenia ewidencji.
Powszechnie stosowanym systemem ewidencji jest układ meldunkowy (terytorialny).

Zalety tego systemu, który zawiera także elementy systemów: alfabetycznego, cyfrowego
i chronologicznego to: możliwość uzyskania różnorodnych informacji dotyczących
ś

rodowiska pacjenta, zagrożeń epidemiologicznych danej populacji, sposobność szerokiej

promocji edukacji zdrowotnej. Jest to także system ułatwiający prace personelu ze względu na
prostotę sporządzania, dostęp i łatwość weryfikacji danych.

Dokumentacja sprawozdawcza

Dokumentacja sprawozdawcza należy do obowiązkowo prowadzonej zbiorowej

dokumentacji zakładu opieki zdrowotnej stomatologicznej i zawiera statystyczne opracowanie
danych i informacji medycznych związanych z udzielanymi świadczeniami. Dokumentację
sprawozdawczą opracowuje się zarówno jako wewnętrzną jak i zewnętrzną:

−

bieżąca (wewnętrzna) – dzienna ewidencja pacjentów – Mz/St-18,

−

miesięczne zestawienie (wewnętrzne) – Mz/St-20,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

−

roczne sprawozdanie poradni stomatologicznej – załącznik nr 7 do formularzy: ZOZ-2,
Mz/OZO-1 i Lst-2 (zewnętrzna),

−

roczne sprawozdanie szkolnej poradni stomatologicznej – Mz/Hsz-3a oparte na
dokumentacji bieżącej, np. wykaz uczniów objętych planowym leczeniem (Mz/St-19),
karta fluoryzacji zębów (Mz/St-15), wykaz uczniów objętych lakowaniem i lakierowaniem
zębów stałych,

−

roczne sprawozdanie pracowni protetycznej – Mz/St-6,

−

roczne sprawozdanie poradni ortodontycznej – załącznik nr 8,

−

roczne sprawozdanie poradni chirurgii stomatologicznej – załącznik nr 8.
Instytucje administracyjno-kontrolne sporządzają także zbiorową dokumentację

sprawozdawczą z obszaru administrowanych poradni lub podległych nadzorowi. Służy ona do
opracowania danych w celach statystycznych i dla prowadzenia profilaktyki środowiskowej,
a także może być narzędziem kontroli wykonania zadań placówek medycznych.

Stomatologiczna dokumentacja sprawozdawcza obejmuje:

−

sprawozdanie z lakowania na terenie ZOZ,

−

informację dotyczącą lakowania zębów stałych trzonowych u dzieci na terenie ZOZ,
województwa – załącznik nr 4,

−

informację dotycząca lakierowania zębów u dzieci na terenie województwa za rok
szkolny:... /... (sporządza WPS),

−

dodatkowe informacje o opiece stomatologicznej nad dziećmi, młodzieżą i studentami,
w tym:. planowa opieka stomatologiczna – formularz Mz-11 S/GUS.

Dokumentacja pomocnicza

Tworzenie i prowadzenie dokumentacji pomocniczej w poradni stomatologicznej lub

w gabinecie stomatologicznym wynika z potrzeb placówki, dla usprawnienia jej pracy oraz na
potrzeby instytucji sprawujących nadzór nad placówką. Można do nich zaliczyć:
–

zeszyt pracy lampy UV – biosterylizacyjnej (na potrzeby Sanepid),

–

zeszyt kontroli urządzeń sterylizacyjnych (na potrzeby Sanepid,

–

książka kontroli sanitarnej (druk urzędowy – EWIDENCJE-23),

–

książka materiałów i leków poradni (do rozliczeń materiałowych),

–

zeszyt wydawanych druków L-4 – w przypadku posiadania uprawnień lekarza do
orzekania o niezdolności pacjentów do pracy,

–

książka konserwacji i napraw sprzętu i urządzeń stomatologicznych,

–

zeszyt sterylizacji materiałów i bielizny operacyjnej,

–

książka pracy aparatu rtg,

–

dokumentacja finansowa (dla potrzeb Urzędu Skarbowego).

Wykorzystanie programów komputerowych w poradniach i gabinetach stomatologicznych
do prowadzenia dokumentacji

Wykorzystanie technik informatycznych we wszystkich dziedzinach środowiska pracy

jest obecnie powszechnie docenianą oczywistością. Podmioty gospodarcze, a są nimi także
placówki medyczne, dążą do usprawnienia organizacji pracy, obniżenia kosztów działalności,
zapewnienia wysokiego poziomu usług, a także zwiększenia poziomu satysfakcji
ś

wiadczeniobiorców. Te i inne względy decydują o tym, ze zarówno duże i średnie poradnie

stomatologiczne jak i gabinety, korzystają ze specjalistycznych programów komputerowych
opracowywanych we współpracy informatyków z lekarzami i średnim personelem
medycznym. Prowadzenie ewidencji pacjentów i świadczeń, organizacja pracy lekarzy
i personelu, sprawozdawczość, wszechstronna, bieżąca kontrola nad różnymi aspektami
funkcjonowania placówki są sprawniejsze i bardziej rzetelne w przypadku wykorzystania
programów komputerowych wybranych zgodnie z potrzebami, z wielu dostępnych na rynku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Programy „potrafią” prowadzić kartotekę pacjentów, plan pracy lekarzy, umawiać wizyty

wystawiać dokumenty sprzedaży, rozliczać lekarzy. Kompleksowe systemy zapewniają
komunikację między świadczeniodawcą, np.: gabinetem stomatologicznym, a płatnikiem, czyli
właściwym oddziałem Narodowego Funduszu Zdrowia, w celu sprawnego przekazywania
niezbędnych informacji o przebiegu realizacji zakontraktowanych świadczeń. Usprawniają
opracowywanie i składanie ofert na wykonywanie świadczeń, obsługują procedury związane
z wywiązywaniem się z kontraktów. Generują także wszechstronną dokumentacje
rozliczeniową, raporty, zestawienia.

Przykład typowych opcji programów komputerowych dla placówek stomatologicznych.
Kartoteka pacjentów:

−

pełne dane pacjenta, kontrola ich poprawności i wymagalności,

−

wydruk „papierowej” karty pacjenta,

−

historia wizyt danego pacjenta,

−

lista wcześniejszych wizyt wraz z opisem każdej z nich,

−

szczegółowa historia wykonanych prac,

−

spis wszystkich wykonanych czynności dla danego zęba,

−

wyświetlanie i zapis diagnozy,

−

wyświetlanie i zapis listy użytych materiałów wraz z cenami,

−

obsługa lekarska wizyty,

−

wykaz przeprowadzonych wywiadów,

−

opcja obsługi zdjęć rentgenowskich z porównywaniem zdjęć,

−

diagramy i prezentacja stanu uzębienia pacjentów,

−

historia poprzednich diagramów danego pacjenta.
Lekarze:

−

definiowanie planu tygodniowego pracy lekarzy, planowanie urlopów,

−

planowanie wizyt pacjentów do lekarzy z automatyczną kontrolą poprawności już
umówionych wizyt w przypadku zmiany czasu pracy lekarza.
Dział „Kadry i Płace”:

−

prowadzenie spraw pracowniczych.
Dział „Finanse”:

−

cennik usług,

−

pełna informacja niezbędna do prowadzenia sprzedaży,

−

niezależna klasyfikacja dla celów statystycznych i rozliczeniowych,

−

dokumenty sprzedaży,

−

faktury, potwierdzenia wykonania usługi medycznej, korekty faktur i potwierdzeń,

−

kontrola poprawności wystawienia dokumentów,

−

inne dokumenty dla poszczególnych działów, paragon,

−

umowy z płatnikami,

−

zarządzanie sprzedażą usług medycznych,

−

możliwość definiowania płatników, czyli firm, instytucji (np. oddziałów NFZ),

−

określanie umów z płatnikami,

−

przypisywanie pacjentów do płatników – dwupoziomowy hierarchiczny system płatników.
Raporty:

−

raporty kasowe,

−

raporty analityczne,

−

raporty rozliczające lekarza (wykonującego),

−

raporty rozliczające płatnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Rejestr świadczeń zdrowotnych w systemie komputerowym

Na mocy rozporządzenia Ministra Zdrowia z 11 października 2001 r. świadczeniodawcy

usług medycznych finansowanych ze środków publicznych mają obowiązek tworzenia
i prowadzenia rejestru świadczeń zdrowotnych. Obligatoryjnie jest prowadzony w formie
elektronicznej, zarówno w zakresie przechowywania danych jak i ich przekazywania
w postaci zapisu na nośniku elektronicznym lub przez Internet. Ewidencjonowane informacje
dotyczą pacjentów oraz świadczeń zdrowotnych, realizowanych na ich rzecz. Obowiązkiem
ś

wiadczeniodawcy, wynikającym z rozporządzenia i warunków szczegółowych umowy, jest

bieżące przekazywanie danych z realizacji świadczeń jednostkowych finansowanych przez
Narodowy

Fundusz

Zdrowia,

w

postaci

elektronicznych

raportów

dziennych

(przekazywanych przez Internet) oraz raportów miesięcznych (przekazanych na nośnikach
elektronicznych, np. płytach CD). Osoba raportująca dane powinna dopilnować potwierdzenia
odbioru, w systemie elektronicznego przekazu jest to jedna z funkcji programu.

Gromadzenie przez świadczeniodawcę danych zostało określone w rozporządzeniu

Ministra Zdrowia oraz w warunkach kontraktów szczegółowych zawieranych przez
ś

wiadczeniodawcę z ubezpieczycielem, czyli Narodowym Funduszem Zdrowia..

Dane określone w § 2, ust. 1Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 października

2001 r. w sprawie zakresu niezbędnych danych gromadzonych przez świadczeniodawców:
a) imię (imiona) pacjenta,
b) datę urodzenia pacjenta,
c) oznaczenie płci pacjenta,
d) identyfikator z rejestru TERYT – numer gminy, na terenie której jest zameldowany

pacjent,

e) numer dotyczący dokumentu identyfikującego pacjenta, którym może być:

–

numer karty ubezpieczeniowej pacjenta (chip), jeżeli taką pacjent posiada,

–

numer PESEL, jeżeli pacjent nie ma karty ubezpieczenia,

–

numer dowodu tożsamości (paszport, dowód osobisty), w przypadku, gdy nie został
nadany numer PESEL i brak jest karty ubezpieczeniowej,

–

numer dokumentacji medycznej, (jeżeli pacjent nie ma żadnego z wymienionych
numerów identyfikacyjnych, co stosuje się w pomocy doraźnej).

Ponadto pełny rejestr zawiera:

−

kod typu numeru pacjenta K – numer karty ubezpieczenia,

−

P- PESEL, T- paszport, M – numer dokumentacji medycznej, D – dowód osobisty,
S – karta stałego pobytu, C – karta czasowego pobytu, I – inny dokument, stanowiący
podstawę udzielania świadczeń zdrowotnych,

−

numer autoryzacji karty ubezpieczenia zdrowotnego (odczytywany przez czytnik
elektroniczny),

−

datę udzielenia świadczenia,

−

kod świadczenia jednostkowego, np. 1.32 – wizyta w poradni stomatologicznej,

−

kod przyczyny udzielenia świadczenia zdrowotnego wg Międzynarodowej Statystycznej
Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych,

−

identyfikator świadczeniodawcy, z numeru REGON lub z elektronicznej karty
identyfikacyjnej, nadanej przez ubezpieczyciela,

−

identyfikator oddziału NFZ, do którego należy świadczeniobiorca, pacjent,

−

identyfikator innego płatnika, np. innego oddziału NFZ, macierzystego dla pacjenta,

−

numer prawa wykonywania zawodu lekarza realizującego świadczenie.
W zależności od warunków kontraktu na świadczenia zdrowotne, świadczeniodawca

może być zobowiązany do wprowadzenia do rejestru innych informacji wymienionych
w rozporządzeniu, np.:
–

wysokość dopłaty płatnika wynikająca z warunków umowy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

–

kody zrealizowanych procedur medycznych wg Międzynarodowej Klasyfikacji Procedur
Medycznych,

–

dane z umowy, np. numer umowy, wartość procedur: punktowa i kwotowa.
Powyższe uregulowanie nakłada na poradnie obowiązek korzystania z systemów

komputerowych. Procedura przekazania danych obejmuje:
–

rejestrację przez nadawcę faktu wysłania odbiorcy komunikatu elektronicznego,

–

dostarczenie odbiorcy nośnika z komunikatem albo przesłanie treści drogą teletransmisji,

–

rejestrację przez odbiorcę faktu otrzymania komunikatu,

–

potwierdzenie przez odbiorcę faktu otrzymania komunikatu, z podaniem jego
identyfikatora oraz daty odbioru.
Do października 2007 r. ZOZ-y mogły korzystać z darmowych programów

sprawozdawczych udostępnianych przez NFZ. W ofercie były tylko dwa: KS – SWD oraz
START. Od października 2007 r., placówki medyczne będą musiały zakupić programy do
prowadzenia sprawozdawczości dla NFZ, wybierając spośród wielu programów bez
ograniczeń dostępnych na rynku.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Czym jest dokumentacja medyczna?
2. Jakie dane musi zawierać dokument medyczny?
3. Czym charakteryzuje się dokumentacja indywidualna?
4. Czym charakteryzuje się dokumentacja zbiorcza?
5. Jakie treści musi zawierać karta pacjenta?
6. Na jakich nośnikach można zapisywać i gromadzić dokumentację medyczną?
7. Czym jest ewidencja pacjentów?
8. Według jakich kryteriów można porządkować ewidencję pacjentów?
9. Do czego służą programy komputerowe w pracy poradni stomatologicznej?
10. Co to jest podpis elektroniczny?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj przykładową kartę pacjenta zamieszczoną w Poradniku dla ucznia. Określ,

czy treści w niej zawarte są zgodne z obowiązującymi przepisami. Uzasadnij odpowiedź,
powołując się na konkretne przepisy prawa.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować przykładową kartę pacjenta w Poradniku dla ucznia,
3) sformułować notatkę dotyczącą zgodności karty pacjenta z obowiązującymi przepisami,
4) sprawdzić poprawność wykonania zadania przez porównanie i przeanalizować efekt

pracy w grupie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

notatnik.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Ćwiczenie 2

Współpracując z lekarzem (w czasie ćwiczeń w gabinecie stomatologicznym) wypełnij

diagram uzębienia pacjenta. Zwróć uwagę na staranność i czytelność zapisu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować instrukcje lekarza,
3) wypełnić diagram uzębienia pacjenta,
4) sprawdzić poprawność zapisu konsultując się z lekarzem,
5) dokonać korekty, jeśli wystąpiły błędy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowisko pracy zgodne z obowiązującymi w gabinecie zasadami,

–

diagramy uzębienia.

Ćwiczenie 3

Załóż kartę pacjenta dotyczącą profilaktyki chorób przyzębia i jamy ustnej. Zwróć uwagę

na poprawność i staranność zapisu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) założyć kartę pacjenta,
3) porównać wykonanie zadania z pracami innych uczniów,
4) wykonać korektę swojej pracy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

karty pacjenta.

Ćwiczenie 4

Wypełnij druki dziennej ewidencji pacjentów zgodnie z poleceniem osoby nadzorującej

ć

wiczenie. Zwróć uwagę na poprawność i staranność zapisu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia,
3) przeanalizować instrukcję wypełniania druków dziennej ewidencji,
4) sprawdzić poprawność wykonania zadania i przeanalizować efekt pracy w grupie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowisko pracy zgodne z obowiązującymi w gabinecie zasadami,

–

druki dziennej ewidencji pacjentów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Ćwiczenie 5

Przeanalizuj dokumentację sprawozdawczą poradni/gabinetu stomatologicznego oraz

zasadami prowadzenia dokumentacji stomatologicznej. Wypełnij odpowiednie druki. Zwróć
uwagę na poprawność i staranność zapisu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia,
3) przeanalizować instrukcję wypełnienia druków,
4) wypełnić druki dokumentacji sprawozdawczej,
5) zweryfikować poprawność wykonania zadania poprzez konsultacje z prowadzącym

zajęcia,

6) zaprezentować i przeanalizować efekt pracy w grupie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

druki dokumentacji sprawozdawczej poradni.

Ćwiczenie 6

Korzystając ze skanera i komputerowych programów do konwersji formatu zapisu przenieś

poszczególne formularze wchodzące w skład dokumentacji medycznej na płytę CD i dysk
komputera. Wypełnij formularze w programie Word na podstawie danych z dokumentów
tradycyjnych. Zaproponuj grupie dyskusję na temat zalet i wad prowadzenia dokumentacji
w systemie komputerowym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zeskanować i zapisać elektronicznie formularze,
3) wypełnić i zapisać dokumenty w komputerze,
4) zaprezentować efekt pracy w grupie,
5) porównać swój tekst z pracami innych uczniów,
6) wykonać korektę swojej pracy,
7) wziąć udział w dyskusji na temat zalet i wad prowadzenia dokumentacji w systemie

komputerowym.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

komputer z odpowiednim oprogramowaniem,

–

skaner,

–

tradycyjna dokumentacja stomatologiczna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wskazać źródło przepisów prawa dotyczących dokumentacji medycznej?

2) wymienić przepisy prawa regulujące obowiązek prowadzenia dokumentacji

medycznej?

3) wymienić funkcje dokumentacji medycznej?

4) podać klasyfikacje dokumentacji medycznej?

5) określić różnice pomiędzy dokumentacją indywidualną i zbiorczą?

6) określić różnice pomiędzy dokumentacja wewnętrzną i zewnętrzną?

7) wymienić jakie dokumenty oznaczone są symbolem Mz/S?

8) wymienić typowe formularze stosowane w gabinetach i poradniach

stomatologicznych?

9) sporządzić kartę pacjenta?

10) sporządzić dokumentację sprawozdawczą poradni?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

4.2. Zasady prowadzenia, przechowywania i udostępniania

dokumentacji stomatologicznej

4.2.1. Materiał nauczania

Ogólne zasady sporządzania dokumentacji medycznej

Obowiązujące przepisy dotyczące danych gromadzonych w instytucjach publicznych

i niepublicznych nie pozwalają na dowolne traktowanie dokumentów zawierających takie
dane. Dokumentacja medyczna ze względu na znaczenie i różnorodność funkcji, które pełni
w kompleksowym systemie ochrony zdrowia pacjentów, powinna być traktowana ze
szczególną uwagą, a procedury tworzenia, gromadzenia i wykorzystania tak zbiorów
tworzących dokumentacje jak i poszczególnych dokumentów powinny opierać się na
następujących zasadach ogólnych:
1. Zgodność, wyrażająca się w zgodności zawartości dokumentu i jego przeznaczenia

z obowiązującymi przepisami prawa.

2. Czytelność i przejrzystość zapisów poprzez stosowanie:

–

kaligraficznego pisma lub pisma maszynowego/komputerowego,

–

obowiązującego słownictwa medycznego, w tym łacińskiego, jeśli zachodzi taka
potrzeba lub konieczność,

–

konsekwencji w nanoszeniu poprawek zgodnie z zasadami przyjętymi w placówce,
z uwzględnieniem obowiązku parafowania poprawki odręcznym podpisem osoby,
która poprawkę nanosi oraz potwierdzeniu pieczątką identyfikacyjną. Należy
wprowadzić stosowne poprawki do innych dokumentów, w których wystąpił błędny
zapis,

–

zasady o dokonywaniu wpisów na bieżąco, w terminie możliwie najszybszym po
wystąpieniu powodu dla dokonania wpisu,

–

poprawnego języka formalnego.

3. Rzetelność, wyrażająca się:

–

zgodnością zapisu ze stanem faktycznym,

–

zgodnością

treści

zapisanych

w

różnych

dokumentach

(indywidualnych

i zbiorczych),

–

aktualnością danych identyfikacyjnych pacjenta,

–

prowadzeniem dokumentacji bez zaległości we wpisach i ich fragmentach, co
pozwoli na odtworzenie danych dla dowolnego czasu, zakresu i stanu faktycznego.

4. Kompletność – dokumentacja medyczna nie może zawierać braków, zarówno w odniesieniu

do treści zapisów jak i liczby dokumentów w poszczególnych zbiorach dokumentacji.

5. Poufność, wymagana zarówno przez przepisy ustawy o ochronie danych osobowych jak

i zasady etyki zawodowej lekarzy i personelu medycznego.

Szczegółowe zasady prowadzenia dokumentacji medycznej

Pełna dokumentacja medyczna indywidualna powinna zawierać:

1. Identyfikatory zakładu opieki zdrowotnej (poradni, gabinetu) w formie nadruku lub

pieczęcie określające:
–

nazwę zakładu,

–

pełny adres zakładu,

–

numer wpisu do rejestru,

–

numer REGON.

2. Identyfikatory osoby, której dokumentacja dotyczy (lub zapis NN, jeśli ustalenie

tożsamości osoby jest niemożliwe):

–

nazwisko i imię (imiona),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

–

datę urodzenia,

–

płeć,

–

adres zweryfikowany na podstawie dokumentu stwierdzającego tożsamość
i uaktualniany numer PESEL,

–

numer dokumentu uprawniającego do świadczeń zdrowotnych w publicznych
i niepublicznych

zakładach

opieki

zdrowotnej,

funkcjonującego w systemie

powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych, np.: książeczki ubezpieczeniowej, książeczki
RUM,

–

numer karty identyfikacyjnej pacjenta.

3. Identyfikatory osoby (lekarza, higienistki stomatologicznej, asystentki) udzielających

ś

wiadczeń, określające:

–

nazwisko i imię,

–

numer rejestru uprawnień zawodowych,

–

numer prawa wykonywania zawodu nadany przez okręgową radę lekarską,

–

odręczny czytelny podpis,

–

datę dokonania wpisu.

4. Informacje medyczne dotyczące udzielonych świadczeń zdrowotnych oraz inne

informacje wynikające z odrębnych przepisów.

5. Informacje medyczne niezbędne do przeprowadzenia właściwego postępowania

diagnostycznego oraz konsultacyjnego, mające wpływ na postępowanie profilaktyczne,
lecznicze, np. grupa krwi, choroby ogólne, choroby zakaźne, alergie.

6. Istotne informacje dotyczące stanu zdrowia i choroby oraz procesu diagnostycznego,

leczniczego lub pielęgnacyjnego, uzyskane w trakcie badania, czyli:
–

opis wykonywanych czynności lekarskich lub pielęgniarskich,

–

rozpoznanie diagnostyczne,

–

zalecenia,

–

informacje o wydanych orzeczeniach, opiniach lub zaświadczeniach lekarskich.

Elektroniczna dokumentacja medyczna

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dn. 21 grudnia 2006 r. w sprawie rodzajów i zakresu

dokumentacji medycznej w zakładach opieki zdrowotnej oraz sposobu jej przetwarzania,
wprowadza możliwość stosowania tzw. elektronicznej dokumentacji medycznej.

Zbiory informacji objętych dokumentacją mogą być sporządzane w formie elektronicznej

pod warunkiem:
–

zachowania selektywności dostępu do zbioru informacji,

–

zabezpieczenia zbioru informacji przed dostępem osób nieuprawnionych,

–

zabezpieczenia zbioru informacji przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub utratą,

–

rejestrowania historii zmian i ich autorów.
Zalety prowadzenia dokumentacji elektronicznej:

–

rezygnacja z systemu prowadzenia podwójnej dokumentacji medycznej,

–

znaczące uproszczenie archiwizacji,

–

zmniejszenie czaso- i pracochłonności,

–

usprawnienie procesów związanych z obiegiem dokumentów,

–

obniżenie kosztów funkcjonowania,

–

przewaga konkurencyjna nad mniej nowoczesnymi jednostkami.
System informatyczny służący do prowadzenia dokumentacji w postaci elektronicznej

powinien umożliwiać wygenerowanie dokumentów w formie papierowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Wymagania dla elektronicznej dokumentacji medycznej:

–

dokument powinien być sporządzony w formacie XML,

–

dokument

powinien

być

opatrzony

bezpiecznym

podpisem

elektronicznym

weryfikowanym certyfikatem kwalifikowanym,

–

dokument powinien być opatrzony znacznikiem czasu.
W przypadku, gdy do dokumentacji konieczne jest dołączenie innych dokumentów

funkcjonujących w formie papierowej, osoba wskazana przez kierownika zakładu przenosi te
dokumenty na informatyczny nośnik danych i potwierdza zgodność z oryginałem
papierowym opatrując dane własnym bezpiecznym podpisem elektronicznym.

W przypadku, gdy do dokumentacji elektronicznej konieczne jest dołączenie materiałów

w postaci papierowej, wówczas materiały te oznacza się w sposób zapewniający powiązanie
z dokumentacją prowadzoną w postaci elektronicznej.

Podpis elektroniczny – dane w postaci elektronicznej, które wraz z innymi danymi, do

których zostały dołączone lub logicznie z nimi powiązane, umożliwiają identyfikację osoby
fizycznej składającej ten podpis.

Bezpieczny podpis elektroniczny – podpis elektroniczny, który jest:

–

przyporządkowany wyłącznie do jednej osoby,

–

sporządzany za pomocą podlegających wyłącznej kontroli osoby, składającej podpis
elektroniczny bezpiecznych urządzeń i danych służących do składania podpisu
elektronicznego,

–

powiązany z danymi, do których został dołączony, w taki sposób, że jakakolwiek
późniejsza zmiana tych danych jest rozpoznawalna.
Cechy podpisu elektronicznego:

–

unikalność – każdy dokument elektroniczny posiada unikalny podpis elektroniczny ściśle
związany z danym dokumentem,

–

integralność – jakakolwiek zmiana dokumentu opatrzonego podpisem elektronicznym
zostanie automatycznie wykryta w momencie weryfikacji podpisu,

–

niezaprzeczalność – tylko osoba posiadająca dane służące do składania podpisów, czyli
tzw. klucz prywatny, korespondujący z danymi zawartymi w certyfikacie mogła
wygenerować podpis pod danym dokumentem,

–

certyfikat – elektroniczne zaświadczenie, za pomocą, którego dane służące do weryfikacji
podpisu elektronicznego są przyporządkowane do osoby składającej podpis elektroniczny
i które umożliwiają identyfikację tej osoby,

Zastosowania podpisu elektronicznego

Zgodnie z ustawą bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany w oparciu

o kwalifikowany certyfikat może zastąpić każdy dokument tradycyjny, do którego ważności
wystarczy podpis własnoręczny, np.:
–

oferty i umowy, w tym zawierane na odległość,

–

podania i wnioski administracyjne,

–

faktury VAT,

–

aukcje i przetargi elektroniczne,

–

dokumenty wewnętrzne,

–

deklaracje ZUS (od lipca 2007 r.).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Przechowywanie i archiwizowanie dokumentacji medycznej [1]

Zakłady opieki zdrowotnej zobowiązane są do prowadzenia i przechowywania

następującej dokumentacji ewidencyjnej:

−

kartoteki zbiorcze dla poszczególnych grup ewidencyjnych, z wykazem osób w grupie,

−

kartoteki rejonów obcych – pacjentów spoza rejonu poradni, zgłaszających się do zakładu
leczniczego np.: po pomoc doraźną, którym takiej pomocy, świadczenia medycznego
udzielono,

−

kartoteki bierne – pacjentów, którzy zmienili rejon, miejsce zamieszkania (przechowuje
się przez 5 lat od ostatniego wpisu),

−

kartoteki archiwum – przechowywanych przez 20 lat, licząc od końca roku
kalendarzowego, w którym dokonano ostatniego wpisu.
Dokumentacja medyczna powinna być przechowywana zgodnie z postanowieniami

rozporządzenia. Za stworzenie warunków organizacyjnych i technicznych przechowywania
dokumentacji zapewniających jej poufność, a także zabezpieczających przed dostępem osób
nieupoważnionych, zniszczeniem lub zgubieniem oraz za możliwości wykorzystywania jej
bez zbędnej zwłoki odpowiedzialny jest kierownik zakładu.

Dokumentacja powinna być skatalogowana oraz przechowywana w posiadającym

odpowiednie warunki archiwum. Archiwalna dokumentacja zakładu jest przechowywana przez
okres 20 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ostatniego wpisu, przy
czym dokumentacja indywidualna wewnętrzna, w wypadku zgonu pacjenta na skutek
uszkodzenia ciała lub zatrucia, jest przechowywana przez okres 30 lat, a zdjęcia rentgenowskie
przechowywane poza dokumentacją indywidualną wewnętrzną, są przechowywane przez okres
10 lat, podobnie jak skierowania na badania lub zlecenia lekarza. Po upływie wymienionych
okresów archiwalna dokumentacja zostaje zniszczona w sposób uniemożliwiający identyfikację
pacjenta, którego dotyczyła. Przed jej zniszczeniem zakład powinien poinformować pacjenta
lub osoby przez niego upoważnione o tym fakcie i na ich wniosek może zostać im wydana.
W razie likwidacji dokumentację przejmuje zakład, który przejął zadania zakładu
likwidowanego lub zostaje przekazana do archiwum zakładu lub innego podmiotu wskazanego
w rejestrze prowadzonym odpowiednio przez ministra właściwego do spraw zdrowia lub
wojewodę.

Archiwizowanie elektronicznej dokumentacji medycznej polega na zapisaniu na

elektronicznym nośniku danych w sposób zapewniający sprawdzenie jej integralności,
możliwość weryfikacji podpisu elektronicznego lub danych identyfikujących oraz możliwość
odczytania wszystkich informacji zawartych w tej dokumentacji, aż do zakończenia okresu
przechowywania, zgodnie z zasadami ogólnymi.

Zasady udostępniania dokumentacji medycznej

Dokumentacja indywidualna zewnętrzna jest wydawana pacjentowi. Dokumentacja

zewnętrzna, w postaci zleceń lub skierowań, pozostaje w zakładzie, który zrealizował zlecone
ś

wiadczenia zdrowotne.

Dokumentacja indywidualna wewnętrzna jest przechowywana w zakładzie, w którym

została sporządzona. Udostępniana jest na wniosek ustny lub pisemny:
–

pacjentowi lub jego przedstawicielowi ustawowemu albo osobie przez pacjenta
upoważnionej,

–

w razie śmierci pacjenta – osobie przez niego upoważnionej do uzyskania dokumentacji
w przypadku jego zgonu,

–

na żądanie organów ścigania i prokuratury,

–

na żądanie lekarskich, medycznych organów kontrolnych, np.: sąd lekarski, rzecznik
odpowiedzialności zawodowej lekarzy,

–

na żądanie ubezpieczyciela (regionalny oddział NFZ),

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

–

na potrzeby stacji sanitarno-epidemiologicznych (obowiązek zgłoszenia choroby
zakaźnej),

–

w celach konsultacyjnych.
Udostępnienie następuje na miejscu w zakładzie, za pośrednictwem lekarza

prowadzącego. Pacjent lub osoby uprawnione, mają prawo do przeglądania dokumentacji
oraz mogą wystąpić do zakładu opieki zdrowotnej o sporządzenie wyciągów, odpisów lub
kopii dokumentacji dotyczącej pacjenta. Czynności te wykonuje się na koszt wnioskodawcy,
za pokwitowaniem.

Dokumentacja zbiorcza jest udostępniana pacjentowi lub osobie upoważnionej na tych

samych zasadach jak dokumentacja indywidualna, ale jedynie w zakresie wpisów
dotyczących danego pacjenta. Odnośnie tego rodzaju dokumentacji, zakład opieki zdrowotnej
jest zobowiązany udostępnić ją pacjentowi (przedstawicielowi ustawowemu, czy osobie
upoważnionej) także na podstawie ustawy o ochronie danych osobowych, w terminie 30 dni
od złożenia wniosku. Pacjent ma prawo do uzyskania informacji, od kiedy przetwarza się jego
dane w dokumentacji zbiorczej oraz jaka jest treść tych danych.

Przyjmuje się, że podmiotem, do którego kierowany jest wniosek, jest zakład opieki

zdrowotnej, a w jego imieniu występuje kierownik zakładu. Rozporządzenie ceduje tę
kompetencję na lekarzy prowadzących. Należy podkreślić, że zwrot „za pośrednictwem
lekarza prowadzącego” może w praktyce powodować trudności, szczególnie wówczas, gdy
w chwili złożenia wniosku przez pacjenta lekarz prowadzący nie jest już zatrudniony
w danym zakładzie.

Udostępnianie indywidualnej dokumentacji wewnętrznej pacjenta na zewnątrz zakładu

organom i podmiotom uprawnionym na podstawie odrębnych przepisów (np.: policji, sądom,
zakładowi ubezpieczeń społecznych) może odbywać się wyłącznie na podstawie decyzji
kierownika zakładu. Sytuacja zdrowotna pacjenta może wymagać jego dalszego leczenia poza
danym zakładem. Wówczas wewnętrzna dokumentacja pacjenta, niezbędna do zapewnienia
dalszego leczenia, powinna być wydana na podstawie decyzji kierownika zakładu. Jednak,
gdy zwłoka w wydaniu decyzji mogłaby narazić pacjenta na szkodę na zdrowiu, decyzję
o udostępnieniu dokumentacji na zewnątrz innym zakładom lub lekarzowi, na ich koszt, może
podjąć kierownik zakładu, lekarz prowadzący lub inny lekarz sprawujący opiekę nad
pacjentem. Dokumentację udostępnia się w formie kopii, wyciągów bądź odpisów, ale na
żą

danie uprawnionego podmiotu także w formie oryginału, za pokwitowaniem odbioru

i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu. W razie wydania oryginałów dokumentacji
należy pozostawić kopię lub pełny jej odpis, chyba, że zwłoka w jej wydaniu mogłaby narazić
pacjenta na szkodę. Udostępnienie dokumentacji musi nastąpić w trybie zapewniającym
zachowanie poufności i ochrony danych osobowych.

Dostęp do dokumentacji medycznej jest prawem pacjenta. W imieniu pacjenta takie

prawo przysługuje przedstawicielowi ustawowemu lub osobom upoważnionym. Istotną
sprawą jest pewność, kogo pacjent upoważnił do przeglądania jego dokumentacji.
Ustawodawca nie przewiduje żadnej formy upoważnienia. Pacjent może upoważnić dowolną
osobę, zarówno ustnie jak i pisemnie.

Prawo pacjenta do dostępu do dokumentacji medycznej oznacza nie tylko fizyczny w nią

wgląd, ale przede wszystkim możliwość zrozumiałego zapoznania się z jej treścią. Jest to
bardzo istotny aspekt realizacji tego prawa, zważywszy na fakt praktyki opisywania jednostek
chorobowych za pomocą terminów łacińskich. W dziedzinie medycyny jest to zwyczajowo
przyjęta terminologia, ale dla pacjentów niezrozumiała. Rzeczywista realizacja tego prawa
wymaga, aby informacja przekazywana pacjentowi była dla niego zrozumiała. Dokumentacja
medyczna sporządzana wyłącznie w języku łacińskim godzi w istotę prawa pacjenta do
informacji. Pacjent (lub osoby upoważnione) ma prawo żądać od lekarza zapoznania się lub
sporządzenia dokumentacji medycznej w całości w języku polskim.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Udostępnianie dokumentacji prowadzonej w formie elektronicznej następuje poprzez:

1) przekazanie informatycznego nośnika danych,
2) dokonanie elektronicznej transmisji dokumentacji,
3) przekazanie papierowych wydruków – tylko na żądanie właściwych podmiotów lub

organów.

Standardowe

dokumenty

medyczne

stosowane

w

poradniach

i

gabinetach

stomatologicznych [1]
1. Dokumentacja poradni ogólnostomatologicznej:

a) Koperta poradni stomatologicznej – Mz/St-26 lub Mz/0g-5 (rejestracja ewidencyjna),
b) Karta choroby poradni stomatologicznej – Mz/St-1,
c) Wkładka do karty choroby poradni stomatologicznej – Mz/St-la,
d) Dzienna ewidencja przyjętych pacjentów w poradni stomatologicznej – Mz/St-18,
e) Ewidencja i przebieg leczenia pacjentów – książka przyjęć pacjentów, dla

wszystkich typów poradni stomatologicznych,

f) Formularze i druki pomocnicze.

2. Dokumentacja szkolnej poradni stomatologicznej:

a) Koperta poradni stomatologicznej – Mz/St-26 wraz z kartą choroby poradni

stomatologicznej i wkładką,

b) Ewidencja i przebieg leczenia pacjentów,
c) Dzienna ewidencja przyjętych pacjentów – Mz/St-18,
d) Zawiadomienie dla rodziców o stanie jamy ustnej i uzębienia dziecka – Mz/St-17,
e) Wykaz uczniów objętych planowym leczeniem – Mz/St-19,
f) Karta fluoryzacji zębów – Mz/St-15,
g) Lista dzieci z lakowanymi i nielakowanymi zębami – klasa I,
h) Dzienna ewidencja przyjętych dzieci do lakowania zębów stałych,
i)

Spisy zbiorcze – klasowe, wiekowe,

j)

Formularze i druki pomocnicze.

3. Dokumentacja poradni ortodontycznej:

a) Karta ortodontyczna z wkładką – Mz/St-10 i lOa.
b) Ewidencja przebiegu leczenia pacjentów ortodontycznych,
c) Terminarz wizyt i zaleceń dla pacjentów poradni ortodontycznej – Mz/St-25,
d) Dzienna ewidencja przyjętych pacjentów ortodontycznych,
e) Skorowidz alfabetyczny pacjentów poradni ortodontycznej,
f) Zlecenie – wniosek do pracowni ortodontycznej (protetycznej) – Mz/St-4,
g) Dzienna ewidencja prac technika ortodontycznego – Mz/St-21, Koperta poradni

– Mz/St-26,

h) Dokumentacja pomocnicza.

4. Dokumentacja poradni protetyki stomatologicznej:

a) Ewidencja dzienna pacjentów (bez sygnatury),
b) Zlecenie do poradni stomatologicznej – Mz/St-4,
c) Dzienna ewidencja przyjętych pacjentów w specjalistycznej poradni protetyki

stomatologicznej: Mz/St-18Sc, leczonych protetycznie – Mz/St-2.

5. Dokumentacja pracowni protetycznej:

Pracownia protetyki stomatologicznej i ortodoncji prowadzi dokumentację w formie

księgi pracowni oraz indywidualnych kart zleceń.

Księga pracowni, oznaczona danymi identyfikacyjnymi zakładu (nazwa, adres, kod

identyfikacyjny) zawiera:
a) dane identyfikacyjne pacjenta, na którego rzecz wykonano świadczenie zdrowotne,
b) dane identyfikujące lekarza zlecającego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

c) datę przyjęcia zlecenia i datę jego zakończenia:

−

dane identyfikacyjne osoby realizującej zlecenie (technika),

−

rodzaj zleconej pracy (w opisie i procedurze).

Indywidualna karta zlecenia (Mz/St-4, cz. A i cz. B) zawiera:

a) dane identyfikacyjne zleceniodawcy (lekarza — protetyka),
b) diagram zębowy z opisem zleconej pracy,
c) dane o zużytych materiałach,
d) wycenę wykonanej pracy (z uwzględnieniem pkt. c),
e) podpis osoby wykonującej zlecenie,
f) podpis kierownika pracowni (zakładu).

Właściwą dokumentację pracowni protetycznej stanowią:

a) dzienna ewidencja prac technicznych wykonanych w pracowniach stomatologicznych

– Mz/St-21,

b) dziennik prac technika dentystycznego – Mz/St-14,
c) skorowidz pacjentów pracowni protetycznej,
d) dokumentacja nieformalna,
e) druki i formularze pomocnicze,.
f) rejestr pacjentów.

W przypadku realizacji świadczeń w ramach ubezpieczenia zdrowotnego dokumentem

podstawowym w rozliczaniu procedur protetycznych z ubezpieczycielem jest druk
„Zlecenie”, stanowiący załącznik nr 6 do umowy na świadczenia stomatologiczne
refundowane ze środków publicznych Narodowego Funduszu Zdrowia.

6. Dokumentacja poradni chirurgii stomatologicznej

a) karta choroby poradni chirurgii stomatologicznej – Mz/St-7,
b) dzienna ewidencja przyjętych pacjentów poradni chirurgii stomatologicznej

– Mz/St-18a,

c) ewidencja pacjentów poradni chirurgii stomatologicznej,
d) książka operacyjna – Mz/Szp-38,
e) skorowidz alfabetyczny pacjentów poradni chirurgii stomatologicznej,
f) dokumentacja pomocnicza:

−

karta informacyjna,

−

diagram zębowo-szczękowy z przebiegiem choroby,

g) karta znieczulenia ambulatoryjnego.

7. Dokumentacja poradni stomatologii dziecięcej

a) Karta choroby poradni stomatologicznej – Mz/St-1,
b) Dzienna ewidencja przyjętych pacjentów w specjalistycznej poradni stomatologii

dziecięcej – Mz/St-18Sb,

c) Ewidencja i przebieg leczenia pacjentów,
d) Terminarz wizyt i zaleceń dla pacjentów poradni stomatologicznej wieku

rozwojowego – Mz/St-25,

e) Dokumentacja profilaktyczna, właściwa dla szkolnych poradni stomatologicznych,

np. karta fluoryzacji, karta lakowania i lakierowania,

f) Wykaz pacjentów objętych planowym leczeniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. Jakie są ogólne zasady sporządzania dokumentacji stomatologicznej?
2. Jakie są szczegółowe zasady sporządzania dokumentacji stomatologicznej?
3. W czym wyraża się rzetelność zapisów w dokumentacji?
4. Jakie informacje muszą się znaleźć jako identyfikatory pacjenta?
5. Pod jakimi warunkami można prowadzić i gromadzić dokumentację w formie

elektronicznej?

6. Na jakich zasadach można udostępniać dokumentację indywidualną?
7. Kto jest upoważniony i zobowiązany do podpisywania dokumentacji medycznej?
8. Czy we wszystkich poradniach stomatologicznych stosuje się zawsze te same druki

i wzory dokumentów?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przeanalizuj wykaz dokumentacji stomatologicznej i określ, w jakiej poradni lub

poradniach mają one zastosowanie.

Wykaz dokumentacji:

–

karta choroby poradni chirurgii stomatologicznej – Mz/St-7,

–

dzienna ewidencja przyjętych pacjentów poradni chirurgii stomatologicznej – Mz/St-18a,

–

ewidencja pacjentów poradni chirurgii stomatologicznej,

–

książka operacyjna – Mz/Szp-38,

–

skorowidz alfabetyczny pacjentów poradni chirurgii stomatologicznej,

–

dokumentacja pomocnicza,

–

karta informacyjna,

–

diagram zębowo-szczękowy z przebiegiem choroby,

–

karta znieczulenia ambulatoryjnego,

–

karta choroby poradni stomatologicznej – Mz/St-1,

–

dzienna ewidencja przyjętych pacjentów w specjalistycznej poradni stomatologii
dziecięcej – Mz/St-18Sb,

–

ewidencja i przebieg leczenia pacjentów,

–

terminarz wizyt i zaleceń dla pacjentów poradni stomatologicznej wieku rozwojowego
– Mz/St-25,

–

dokumentacja profilaktyczna, właściwa dla szkolnych poradni stomatologicznych,
np.: karta fluoryzacji, karta lakowania i lakierowania,

–

wykaz pacjentów objętych planowym leczeniem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie. powinieneś:

1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia,
3) przeanalizować wykaz dokumentacji,
4) określić typ poradni, w której stosuje się dokumentację,
5) sprawdzić poprawność wykonania zadania przez porównanie i przeanalizować efekt

pracy w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

wykaz dokumentacji.

Ćwiczenie 2

Określ i uzasadnij sposób postępowania higienistki stomatologicznej w opisanej sytuacji.

Opis sytuacji

Pod nieobecność lekarzy i kierownika chirurgicznej poradni stomatologicznej zgłosił się

petent z żądaniem wydania pełnej dokumentacji indywidualnej swojego znajomego, który
obecnie znajduje się w szpitalu i oczekuje na zabieg oraz jest pacjentem poradni. śądanie
wydania dokumentacji znajomego motywuje koniecznością dostarczenia personelowi szpitala
danych medycznych z historii choroby znajomego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia,
2) przeanalizować opis sytuacji,
3) wziąć udział w dyskusji,
4) zweryfikować wnioski konsultując się z prowadzącym zajęcia,
5) określić i uzasadnić postępowanie higienistki stomatologicznej.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

opis sytuacji.

Ćwiczenie 3

Określ jak powinna zachować się higienistka stomatologiczna w poradni, w opisanej

sytuacji.

Opis sytuacji

Koleżanka zatrudniona w poradni na równorzędnym stanowisku, uległa wypadkowi

w trakcie pracy i przebywa w szpitalu. W dniu wypadku nie zdążyła podpisać żadnego
z dokumentów, do podpisania których tylko ona jest upoważniona. Obawiając się kontroli
dokumentacji w placówce, prosi higienistkę i upoważnia do podpisania dokumentów w jej
imieniu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinnaś:

1) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia,
2) przeanalizować opis sytuacji,
3) określić sposób postępowania w opisanej sytuacji,
4) wziąć udział w dyskusji,
5) zweryfikować poprawność wniosków poprzez konsultację z prowadzącym zajęcia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

opis sytuacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Ćwiczenie 4

Przeanalizuj tekst dotyczący zasad prowadzenia dokumentacji medycznej i dokonaj

korekty błędów merytorycznych.

Szczegółowe zasady prowadzenia dokumentacji medycznej

Pełna dokumentacja medyczna indywidualna powinna zawierać:

1. Identyfikatory zakładu opieki zdrowotnej (poradni, gabinetu) w formie nadruku lub

pieczęcie określające:
–

nazwisko dyrektora zakładu,

–

pełny adres zakładu,

–

numer wpisu do rejestru,

–

numer PESEL.

2. Identyfikatory osoby, której dokumentacja dotyczy (lub zapis AA, jeśli ustalenie

tożsamości osoby jest niemożliwe):
–

nazwisko i imię (imiona),

–

miejsce urodzenia,

–

płeć,

–

adres zweryfikowany na podstawie dokumentu stwierdzającego tożsamość,
i uaktualniany numer REGON,

–

numer dokumentu uprawniającego do świadczeń zdrowotnych w publicznych
i niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej, funkcjonującego w systemie
powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych, np. książeczki ubezpieczeniowej,

–

książeczki RUM,

–

diagram uzębienia pacjenta.

3. Identyfikatory osoby (lekarza, higienistki stomatologicznej, asystentki, rejestratorki)

udzielających świadczeń, określające:
–

nazwisko i imię,

–

numer rejestru uprawnień zawodowych,

–

numer prawa wykonywania zawodu nadany przez okręgową radę lekarską,

–

odręczny czytelny podpis,

–

miejsce dokonania wpisu.

4. Informacje medyczne dotyczące udzielonych świadczeń zdrowotnych oraz inne

informacje wynikające z odrębnych przepisów są poufne i nie powinny się znaleźć
w dokumentacji indywidualnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) przeanalizować odpowiedni fragment materiału nauczania w Poradniku dla ucznia,
2) przeanalizować tekst,
3) dokonać korekty błędów,
4) sprawdzić poprawność wykonania zadania przez porównanie i przeanalizować efekt

pracy w grupie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

tekst do korekty.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić zasady ogólne i szczegółowe prowadzenia dokumentacji

stomatologicznej?

2) wymienić elementy identyfikatora zakładu ?

3) założyć kartę pacjenta, którego tożsamości nie można ustalić?

4) wymienić zasady udostępniania dokumentacji indywidualnej?

5) wymienić zasady udostępniania informacji zbiorczej?

6) określić zasady przechowywania i archiwizowania dokumentacji

medycznej?

7) opisać zasady odpowiedzialności za sporządzanie i gromadzenie

dokumentacji medycznej?

8) wymienić warunki stosowania podpisu elektronicznego?

9) określić zasady, na jakich można tworzyć i gromadzić dokumentację

w formie elektronicznej?

10) wymienić zasady archiwizowania dokumentacji medycznej?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko

jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Pełna dokumentacja indywidualna musi zawierać

a) identyfikator zakładu i pacjenta.
b) identyfikatory zakładu i pacjenta.
c) historie choroby.
d) identyfikatory zakładu, pacjenta, osoby udzielającej świadczeń oraz informacje

medyczne dotyczące pacjenta.

2. Dokumentem medycznym jest dokument, który co najmniej zawiera

a) oznaczenie pacjenta i datę sporządzenia.
b) oznaczenie zakładu i pacjenta.
c) datę i miejsce sporządzenia.
d) oznaczenia pacjenta i zakładu, dane medyczne i datę sporządzenia.

3. Dokument medyczny

a) pozbawiony daty nie jest uznawany za ważny.
b) pozbawiony identyfikatora zakładu nie jest uznawany za ważny.
c) zawierający łącznie wszystkie wymagane dane jest ważny.
d) zawierający tylko datę i historię choroby pacjenta jest ważny.

4. Pełne teksty ustaw i rozporządzeń są publikowane w

a) gazetach codziennych.
b) dziennikach lokalnych
c) Dziennikach Ustaw.
d) Dziennikach Sejmowych.

5. Do zakresu czynności służbowych higienistki stomatologicznej należy

a) prowadzenie dokumentacji medycznej na wyłączną odpowiedzialność.
b) prowadzenie dokumentacji medycznej na zlecenie i pod nadzorem lekarza.
c) podpisywanie dokumentacji medycznej w imieniu lekarza.
d) sporządzanie dokumentacji medycznej w imieniu lekarza.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

6. Dokumentacja prowadzona dla poszczególnych osób to dokumentacja

a) pomocnicza.
b) zewnętrzna.
c) sprawozdawcza.
d) indywidualna.

7. Dokumentacja medyczna zbiorcza odnosi się do

a) zakładu leczniczego.
b) ogółu personelu zakładu.
c) ogółu pacjentów korzystających ze świadczeń.
d) wszystkich osób zamieszkujących daną jednostkę administracyjną.

8. Podpis osoby udzielającej świadczeń w poradni stomatologicznej to podpis

a) kierownika zakładu.
b) lekarza, higienistki lub asystentki stomatologicznej.
c) pracownika rejestracji.
d) osoby zatrudnionej w poradni.

9. Skierowania, opinie, recepty, zlecenia na zabiegi są częścią dokumentacji medycznej

a) pomocniczej.
b) wewnętrznej.
c) Mz/ST.
d) zewnętrznej.

10. Dla pacjenta zgłaszającego się do poradni po raz pierwszy zakłada się kartę

a) pacjenta.
b) zdrowia.
c) pomocniczą.
d) sprawozdawczą.

11. Dokumenty włączone do dokumentacji wewnętrznej

a) są usuwane po roku od dnia sporządzenia.
b) nie mogą być usunięte.
c) są usuwane, gdy przestaną być potrzebne.
d) mogą być usunięte przy porządkowaniu kartotek.

12. Formularze dokumentów medycznych stomatologicznych mają symbol

a) St./lek.
b) M/stom.
c) Mz/Dent.
d) Mz/S.t.

13. Zgoda pacjenta na proponowane leczenie jest

a) koniecznym wpisem w karcie choroby.
b) czasami przydatna.
c) niekonieczna.
d) potrzebna dla celów statystycznych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

14. Ewidencja pacjentów i skorowidz to

a) te same dokumenty.
b) dokumenty ze sobą powiązane.
c) nazwy kopert w kartotekach.
d) różne nazwy kart pacjentów.

15. Prowadząc ewidencję pacjentów w szkolnym gabinecie stomatologicznym najwygodniej

jest zastosować porządek rejestru
a) cyfrowy.
b) terytorialny.
c) alfabetyczny.
d) środowiskowy.

16. Pacjent, którego tożsamości nie można ustalić

a) nie może być leczony.
b) ma założoną kartę z oznaczeniem pacjenta NN.
c) nie ma założonej karty, jest leczony.
d) jest kierowany do NFZ.

17. Statystyczne opracowanie danych związanych z udzielanymi świadczeniami to

a) dokumentacja sprawozdawcza.
b) dokumentacja indywidualna.
c) ewidencja świadczeń.
d) ewidencja materiałowa.

18. Stomatologiczna dokumentacja sprawozdawcza

a) nie ma związku z profilaktyką.
b) jest wyłącznie dla potrzeb GUS.
c) jest wyłącznie dla potrzeb NFZ.
d) może służyć do celów profilaktycznych.

19. Rejestr świadczeń zdrowotnych

a) może być prowadzony w formie elektronicznej.
b) musi być prowadzony w formie elektronicznej.
c) jest prowadzony na dowolnym nośniku.
d) nie musi być prowadzony.

20. Wymóg kompletności dokumentacji odnosi się do

a) liczby stron.
b) liczby wpisów dziennych.
c) treści i liczby zapisów.
d) liczby kartotek.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...............................................................................

Prowadzenie dokumentacji stomatologicznej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

6. LITERATURA

1. Jańczuk Z.: Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych. PZWL, 2006

Źródła internetowe
2. www.cokprm.gov.pl
3. www.mz.gov.pl