1

Przedmiot: Zagrożenia w środowisku pracy

Temat:

Ocena zagrożeń w podstawowych procesach pracy, z uwzględnieniem prac – przy elektrolitycznej

obróbce powierzchni

Na przykładzie prac GALWANIZERA
Kto to jest galwanizer?

Jest to wykwalifikowany pracownik, który w procesie galwanicznym obrabia powierzchnię przedmiotów
metalowych oraz tworzyw sztucznych z wytworzeniem powłok metalowych lub konwersyjnych do celów
ochronnych, technicznych lub dekoracyjnych. Procesy galwaniczne prowadzone są w roztworze chemikaliów
metodami elektrochemicznymi – z użyciem prądu elektrycznego lub metodami chemicznymi bez użycia prądu.
Termin proces galwaniczny obejmuje cały cykl obróbki powierzchniowej, począwszy od przygotowania
powierzchni (polerowanie, odtłuszczanie, trawienie i in.), nakładanie powłoki, wykończenie powierzchni (np.
pasywacja, uszczelnianie, szlifowanie) oraz operacje pomocnicze, jak np. płukanie i suszenie wyrobów.
Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?



Galwanizerzy są narażeni na wiele substancji chemicznych, które mogą być przyczyną zatruć, poparzeń
chemicznych, uczuleń oraz przewlekłych chorób układu oddechowego.



Galwanizerom mogą grozić urazy spowodowane upadkami na śliskiej powierzchni, skaleczenia i ukłucia
ostrymi narzędziami, urazy mechaniczne związane z obróbką przedgalwaniczną oraz poparzenia
gorącymi cieczami.



Innymi występującymi zagrożeniami w pracy galwanizera są porażenia prądem elektrycznym, pożary
i wybuchy, urazy oczu spowodowane latającymi cząstkami oraz nadmierny hałas.

Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia

Czynniki

mogące

powodować

wypadki



Mokre, śliskie nawierzchnie – możliwość urazów w wyniku
poślizgnięcia, potknięcia i upadku



Spadające ciężkie przedmioty, w tym z podwieszanych przenośników
- możliwość urazów w wyniku uderzenia



Prąd elektryczny – możliwość porażenia w przypadku wadliwie
działającego sprzętu elektrycznego lub nieostrożności pracownika



Gorące powierzchnie, gorące płyny, gazy, para wodna - możliwość
poparzeń



Ostre narzędzia, krawędzie przedmiotów przeznaczonych do
galwanizowania, osady dendrytyczne na osadzarkach – możliwość
urazów w wyniku ukłucia, przecięcia, przekłucia



Unoszące się w powietrzu cząstki podczas czyszczenia szczotkami
wirującymi lub szlifowania ściernicą - możliwość urazów, zwłaszcza
oczu



Łatwopalne rozpuszczalniki stosowane do czyszczenia powierzchni,
pyły metali (np. aluminium) lub wodór wydzielający się w procesach
galwanizacji – możliwość urazów i poparzeń w wyniku wybuchu lub
pożaru



Fosgen,

powstający

w

wyniku

ogrzania

chlorowanych

rozpuszczalników lub ich par (kontakt z gorącą powierzchnią lub
płomienie oraz podczas palenia tytoniu przez pracownika w obecności
takich rozpuszczalników) – możliwość śmiertelnych zatruć



Żrące ciecze – możliwość poparzeń chemicznych

2



Rozpryski cieczy, zwłaszcza spowodowane wpadającymi do kąpieli
galwanicznej przedmiotami metalowymi – możliwość urazów oczu



Różne substancje chemiczne stosowane podczas polerowania i
przygotowywania powierzchni /patrz: uwaga 1/. Szczególne
niebezpieczeństwo jest spowodowane możliwością uwolnienia bardzo
toksycznego gazu – cyjanowodoru podczas dodawania do różnych
alkalicznych roztworów galwanicznych lub elektrolitycznych kąpieli
odtłuszczających, które zawierają cyjanki – możliwość śmiertelnych
zatruć



Gwałtowne

reakcje

chemiczne

zachodzące

podczas

niekontrolowanego mieszania substancji chemicznych (np. mieszanina
wody ze stężonym kwasem siarkowym) – możliwość poparzeń
chemicznych

Czynniki

fizyczne



Nadmierny hałas emitowany przez urządzenia mechaniczne,
zwłaszcza przy galwanizacji w bębnie obrotowym lub operacjach
czyszczenia – możliwość uszkodzenia słuchu



Wysoka temperatura i wilgotność powietrza na stanowisku pracy –
możliwość przegrzania organizmu, poparzeń skóry, uszkodzenia oczu



Promieniowanie

podczerwone

emitowane

przez

urządzenia

suszarnicze – możliwość zwiększonego obciążenia cieplnego
organizmu

Czynniki

chemiczne

i

pyły



Rozpuszczalniki organiczne i różne preparaty czyszczące oraz ich pary
– możliwość ostrych lub przewlekłych zatruć



Pyły metali powstające podczas czynności mechanicznych
(polerowanie tarczą polerską, szczotkowanie itd.) i pyły tarcz
ściernych i szczotek polerskich – możliwość dolegliwości układu
oddechowego



Substancje chemiczne stosowane do odtłuszczenia detali takie jak:
trichloroetan (trójchloroetylen), tetrochloroetan (czterochloroetylen)
lub inne rozpuszczalniki organiczne – możliwość ostrych lub
przewlekłych zatruć



Substancje powstające w procesie chromowania (mgła kwasu
siarkowego oraz związki chromu 6-cio wartościowego) – możliwość
rozwoju chorób nowotworowych w wyniku narażenie na substancje
rakotwórcze



Pary i aerozole kwasów lub zasad a także innych substancji
chemicznych – możliwość podrażnienia błon śluzowych (zwłaszcza
górnych dróg oddechowych)



Preparaty czyszczące, roztwory kwasów i zasad, rozpuszczalniki
organiczne itd. – możliwość chorób skórnych [patrz: uwaga 1]



Lateks – możliwość uczuleń w wyniku stosowania rękawic
lateksowych

Czynniki

biologiczne



Brak czynników specyficznych dla wykonywanego zawodu

3

Czynniki ergonomiczne,
psychospołeczne

i

związane z organizacją
pracy



Wymuszona pozycja ciała podczas pracy (w tym częste schylanie się
podczas umieszczania lub usuwania narzędzi obróbkowych z kąpieli
galwanicznych), wykonywanie czynności powtarzalnych - możliwość
dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu
mięśniowo- szkieletowego



Nadmierny wysiłek fizyczny podczas ręcznego transportu ciężkich
i/lub nieporęcznych przedmiotów, takich jak partie przedmiotów do
galwanizowania,

narzędzia

obróbkowe

z

częściami

do

galwanizowania, zbiorniki substancji chemicznych itd. - możliwość
urazów układu mięśniowo-szkieletowego



Długotrwałe stosowanie odzieży ochronnej (w tym ciężkiego obuwia,
fartuchów), świadomość niebezpieczeństw towarzyszących pracy -
możliwość stresu psychicznego

Działania profilaktyczne

Należy stosować obuwie ochronne ze spodami przeciwpoślizgowymi i hełmy ochronne, a podłogę
wyłożyć materiałami antypoślizgowymi.

Należy sprawdzić stan techniczny urządzeń elektrycznych przed pracą oraz zlecać uprawnionemu
pracownikowi naprawę ewentualnych uszkodzeń i okresowy przegląd urządzeń.

Należy stosować środki ochrony indywidualnej (okulary ochronne lub gogle oraz rękawice i odzież
ochronną) chroniące przed czynnikami chemicznymi.

Należy przestrzegać przepisów dotyczących prawidłowego przechowywania, transportu, usuwania
zużytych kąpieli galwanicznych. Nie należy mieszać substancji chemicznych bez nadzoru
wykwalifikowanego chemika lub specjalisty bhp.

Należy stosować ochronniki słuchu.

Należy stosować środki ochrony układu oddechowego w przypadku narażenia na niebezpieczne gazy,
pary i aerozole. Pracownicy galwanizerni, w której stosowane są kąpiele cyjankaliczne powinni być
wyposażeni w maski z pochłaniaczem cyjanowodoru.

Należy zachować szczególną ostrożność podczas pracy z silnie żrącymi substancjami chemicznymi
takimi jak kwas fluorowodorowy, kwas chromowy(bezwodnik chromowy), stężony kwas azotowy itd., a
tam gdzie to możliwe należy stosować bezpieczniejsze substancje zastępcze.

W przypadku uczulenia na lateks należy stosować rękawice wykonane z innych materiałów, a także
unikać kontaktu z innymi produktami zawierającymi lateks.

Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia ciężkich lub nieporęcznych ładunków
oraz stosować urządzenia mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.

Należy stosować w pomieszczeniu galwanizerni wentylację ogólną nawiewno-wyciągową. Przy każdej
wannie należy zainstalować ssawki szczelinowe lub inne rozwiązania wentylacji miejscowej.

Należy zapewnić krótkotrwałe przerwy w pracy (jeśli nie kolidują z procesami galwanicznymi) oraz
wyznaczyć miejsce do wypoczynku.

Należy każdą wannę oznakować odpowiednio do rodzaju zawartej w niej kąpieli galwanicznej.

4

Każdą wannę należy wyposażyć w podesty robocze i ewentualnie barierki ochronne.

Informacje szczegółowe

Synonimy

Galwanotechnik, galwanizator.

Definicja

i/lub

opis

zawodu

Galwanizer ustawia i steruje urządzeniami do galwanizowania tj. do elektrolitycznego
powlekania przedmiotów metalowych chromem, miedzią lub innymi metalami w celu
uzyskania powierzchni ochronnych, dekoracyjnych lub uzupełnienia zużytych
powierzchni zgodnie ze specyfikacją. Określa miejsce do pokrycia wybranym
metalem. Określa rodzaj, stężenie i temperaturę roztworu do galwanizacji. Określa
rodzaj, grubość i lokalizację określonego metalu do galwanizacji. Zanurza przedmiot
w kąpielach do czyszczenia i płukania. Zawiesza przedmioty, np. części formy, na
pręcie katodowym (ujemnym) i zanurza je w roztworze do galwanizacji. Zawiesza
kawałek metalu do galwanizacji na pręcie anodowym (dodatnim) i zanurza go w
roztworze go galwanizacji. Za pomocą regulatorów zaworów elektrycznych ustawia
przepływ prądu przez roztwór do galwanizacji z anody do katody, co pozwala na
powlekanie galwaniczne przedmiotu metalem. Wyjmuje galwanizowany (powlekany)
przedmiot z roztworu w określonych odstępach czasu i ogląda go w celu sprawdzenia
zgodności ze specyfikacją. Na podstawie tych obserwacji reguluje napięcie i natężenie
prądu. Sprawdza przedmiot pod koniec procesu w celu określenia grubości warstwy
metalu i mierzy grubość przy użyciu takich przyrządów, jak mikrometry. Szlifuje,
poleruje lub płucze przedmiot w wodzie i suszy go w celu zachowania czystej,
gładkiej powierzchni. Może mieszać i badać moc roztworu do galwanizacji przy
użyciu przyrządów i testów chemicznych. Może wymierzać, zaznaczać i zabezpieczać
obszary (powierzchnię), które nie mają być powlekane. Może kierować innymi
pracownikami wykonującymi różne zadania, takie jak: zawieszania na wieszakach
galwanizerskich, oczyszczanie lub powlekanie przedmiotów. W zależności od
materiału stosowanego do galwanizacji, określa się go jako galwanizera
wykonującego

mosiądzowanie,

brązowanie,

kadmowanie,

chromowanie,

miedziowanie, złocenie, a także niklowanie, srebrzenie, cynowanie itd.

Zawody pokrewne

Pracownik osadzający powłoki metodą chemiczną, galwanoplastyk, galwanizer –
uczeń, pomocnik galwanizera, galwanizer – mistrz, pracownik oczyszczający metal,
pracownik polerujący metal, pracownik wykańczający powierzchnie, w zależności od
stosowanej metody lub metalu: galwanizer wykonujący powlekanie bębnowe,
wykonujący np. chromowanie, złocenie, cynkowanie, niklowanie, pracownik
dokonujący natryskowego powlekania przedmiotów warstwą metalu, pracownik
dokonujący piaskowania metalu, operator urządzeń do nakładania powłok
galwanicznych .

Wykonywane
czynności

Badanie, mierzenie, mieszanie, obserwowanie, oczyszczanie, odczytywanie
(parametrów procesu galwanicznego), pasywowanie nałożonych powłok (zanurzanie
w roztworach chemicznych), płukanie, polerowanie, poruszanie (urządzeniami do
sterowania), powlekanie, regulowanie (natężenia prądu oraz napięcia prądu),
sterowanie, suszenie, szlifowanie, testowanie, ustawianie, usuwanie starych powłok z
detali metodą galwaniczną lub mechaniczną, zanurzanie, zabezpieczanie, zawieszanie
na zawieszkach galwanizerskich, zaznaczanie, ocena stanu i przydatności kąpieli
(czas życia kąpieli) .

Podstawowy
stosowany sprzęt

Wanny i linie galwaniczne, kalkulatory lub komputery, urządzenia do dozowania
chemikaliów, przyrządy do mierzenia grubości powłoki, wyciągi, przyrządy
obróbkowe w bębnach obrotowych do galwanizacji, bębny obrotowe do obróbki
galwanicznej, mieszarki, kadzie zawory elektryczne, urządzenia do przygotowywania
powierzchni (tarcze polerskie, szczotki obrotowe, polerki mechaniczne itd.), piece do
odprężania, przyrządy do pomiaru jakości powierzchni i jakości powłok, urządzenia
wagowe, sprzęt do analizy kąpieli galwanicznych oraz urządzenia elektroniczne
(prostowniki i sterowniki).

5

Miejsca/obszary, gdzie
zawód

występuje

powszechnie

Wydziały

galwanizerskie

w

zakładach

przemysłu

metalowego

lub

elektrotechnicznego, specjalistyczne warsztaty galwanizerskie, zakłady jubilerskie i
elektroniczne.

Uwagi

1. Poniżej podano przykłady niebezpiecznych substancji chemicznych stosowanych w

zakładach galwanizerskich:

o

Kwasy: siarkowy, solny, fluorowodorowy, azotowy, mrówkowy, chromowy

o Zasady: wodorotlenek sodu, wodorotlenek potasu, amoniak
o

Rozpuszczalniki: trichloroeten (trójchloroetylen), trichloroetan (trójchloroetan),
aceton, metyloizobutyloketon, tetrachlorek węgla (czterochlorek węgla), nafta,
benzyna (do czyszczenia wstępnego)

o Sole nieorganiczne: cyjanki, sole kadmu, złota, chromu, miedzi, cyny, cynku,

niklu

o

Dodatki organiczne: inhibitory, wybłyszczacze, środki zapobiegające
wytwarzaniu piany

o

Inne: mydła i detergenty, utleniacze, zmiękczacze wody

2. Wszyscy pracownicy powinni podlegać okresowym badaniom lekarskim, co umożliwi

wczesne wykrycie objawów przewlekłych chorób i uczuleń.

Temat : Ocena zagrożeń w podstawowych procesach pracy, z uwzględnieniem prac – przy
obróbce powierzchni

Na przykładzie : OBRÓBKA SKRAWANIEM METALI
Wykonywanie czynności związanych z obsługą maszyn w procesie obróbki skrawaniem metali wiążę się z
narażeniem operatora obrabiarki na oddziaływanie większości powyższych czynników, stwarzających
potencjalne możliwości występowania wypadków przy pracy i wymaga zachowywania, na co dzień
szczególnych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, regulowanych na ogół stosownymi aktami prawnymi.
Do czynników niebezpiecznych powodujących u operatora obrabiarki natychmiastowe urazy, należą
przede wszystkim czynniki mechaniczne, takie jak:



ruchome elementy obsługiwanych maszyn, w szczególności:



- obracające się głowice frezarskie lub rewolwerowe, uchwyty tokarskie, wrzeciona, śruby, wały,
itp.,



- miejsca zbiegania się obracających elementów maszyn, np. koła zębate, koła cierne, koła pasowe,
koła łańcuchowe, itp.,



- narzędzia poruszające się ruchem prostoliniowym, np.: piły ramowe i taśmowe,



przemieszczające się elementy maszyn, przemieszczane przedmioty, np.: suport maszyn (strugarki
porzeczne, tokarki, itp.), ruchome stoły maszyn (frezarki, strugarki, szlifierki, itp.),



ostre, wystające i chropowate elementy maszyn, np.: elementy konstrukcyjne maszyn, narzędzia,
wióry, zadziory na obrabianych przedmiotach, itp.,



spadające elementy maszyn, np.: ciężkie obrabiane przedmioty, uchwyty, imadła, konik, itp.,



śliskie i nierówne powierzchnie wokół maszyn (np.: w skutek rozprysku lub rozlania się płynów
technologicznych (oleje, płyny chłodzące, itp.),



powierzchnie gorące lub zimne ( gorące powierzchnie, części maszyn i obrabianych przedmiotów,
gorącą wodę, płyn chłodzący, olej i parę),



wyrzut obrabianych elementów lub narzędzi podczas procesu skrawania metali, np.: wiórów,
odprysków, przedmiotów obrabianych, uszkodzonych narzędzi (ściernicy, noży tokarskich, frezów,
itp.).

6

Do czynników niebezpiecznych należy również zaliczyć zagrożenia związane z porażeniem prądem
elektrycznym w skutek:



bezpośredniego kontaktu z elementem maszyny znajdującym się pod napięciem,



pośredniego kontaktu z częściami maszyny pod napięciem w warunkach uszkodzenia (np.:
pojawienie się napięcia na obudowie maszyny bądź na innym elemencie, które powinny być
odizolowane).

Do szkodliwych czynników fizycznych występujących przy obsłudze maszyn do obróbki metali należą:



hałas i drgania związane z pracą maszyn do metali, np.: gilotyny do cięcia metalu, przecinarek, itp.),



mikroklimat (głównie wysoka lub niska temperatura otoczenia oraz wysoka wilgotność powietrza)
powoduje obniżenie komfortu pracy, złe samopoczucie operatora oraz zmniejszenie zdolności
wykonywanej pracy.

Hałas pochodzący od maszyn do obróbki metali można obniżyć przez dokładne wyważenie statyczne
i dynamiczne obracających się części maszyny, regularne sprawdzanie i dokręcanie obluzowanych śrub oraz
smarowanie. Maszyny i urządzenia powodujące uciążliwy hałas i drgania należy ustawiać na
amortyzatorach lub osobnych fundamentach niezwiązanych z konstrukcją budynku. Bardzo dobrą metodą
jest wyłożenie wykładziną dźwiękochłonną osłon maszyn lub sufitu i ścian zwłaszcza w małych
pomieszczeniach. W walce z hałasem korzystne jest zwiększenie odległości pomiędzy maszynami do 2-3
metrów oraz zastosowanie ekranów dźwiękochłonnych między stanowiskami. pracy oraz tłumiących hałas.

Po wyczerpaniu możliwości obniżenia hałasu powyższymi sposobami, gdy hałas nadal przekracza wartości
dopuszczalne trzeba zastosować rotację pracowników ze stanowisk hałaśliwych do cichszych oraz
zastosować atestowane ochronniki słuchu.
Natomiast do szkodliwych czynników chemicznych, które mogą występować przy obsłudze maszyn do
obróbki metali należą mgły olejowe lub pyły szlifierskie.
Niemal wszystkie prace obróbcze metali powodują powstawanie pewnej ilości mgły olejowej. Płyny
używane do chłodzenia narzędzi i obrabianych przedmiotów (podczas obróbki metali) wskutek działania sił
mechanicznych oraz oddziaływania ciepła generowanego w wyniku tarcia przekształcają się w lekką
mgiełkę. Mgiełka ta stwarza potencjalne zagrożenie dla zdrowia operatorów i szkodliwie oddziaływuje na
środowisko pracy maszyn. Natomiast podczas prac szlifierskich ściernica wytwarza dużo pyłu
szlifierskiego (cząsteczki zeszlifowanego materiału oraz wykruszone ziarna ściernicy), co daje efekt w
postaci snopu świecących iskier. Większa cześć rozrzuconego pyłu szlifierskiego zatrzymywana zostaje
przez osłonę, lecz znaczna część wydostaje się na zewnątrz.

Przebywanie w takim środowisku pracy (duże zapylenie pyłem szlifierskim lub mgłą olejową) może
powodować problemy z układem oddechowym – można je łatwo zauważyć, gdyż objawia się w postaci
kaszlu, ciężkiego lub płytkiego oddechu. W zależności od stopnia oddziaływania i częstotliwości
przebywania w takim środowisku może powodować reakcje alergiczne lub podrażnienia skóry u pracownika
jak również przewlekłe choroby zawodowe (np.: astmę). Ponadto oprócz bezpośredniego wpływu na
zdrowie operatorów maszyn i przerw w produkcji, warto wspomnieć, że mgła olejowa osadza się na
wszelkich powierzchniach wokół maszyny, sprawiając, że podłoga i powierzchnie miejsca pracy się
niebezpiecznie śliskie, co może prowadzić do poślizgnięcia się pracownika i w konsekwencji do jego
upadku.

Podczas obsługi obrabiarki mogą występować również niekorzystnie wpływające na operatora czynniki
uciążliwe, które mogą zaistnieć z powodu:



wielogodzinnej pracy w pozycji stojącej przy maszynie niedostosowanej do cech fizycznych i
psychicznych operatora,



podnoszenia, przenoszenia, przesuwania ciężkich elementów i przedmiotów,

7



stresu wywołanego pośpiechem w pracy.

Praca przy obrabiarkach wykonywana jest zwykle w pozycji stojącej. Pozycja stojąca ma niekorzystny
wpływ na organizm ludzki. Powoduje ona zwiększenie zużycia energii w stosunku do pozycji siedzącej oraz
jest przyczyną powstawania żylaków, płaskostopia, zniekształceń stawów kolanowych oraz skrzywień
kręgosłupa. Z tych względów stanowisko robocze przy obrabiarce powinno być zaopatrzone w siedzisko,
aby pracownik mógł co pewien czas usiąść, co zapobiega jego zmęczeniu oraz sprzyja regeneracji sił
pracownika, nawet przy krótkotrwałym wykorzystywaniu siedziska w czasie przerw w pracy lub
odpoczynku.

Podnoszenie, przesuwanie ciężkich przedmiotów, zwłaszcza jeśli czynności te powtarzane są często, mogą
być przyczyną nadmiernego zmęczenia fizycznego, przeciążenia mięśni, stawów, a przede wszystkim
kręgosłupa. Skutkami mogą być: wycieńczenie organizmu, zmniejszenie wydolności fizycznej, zwiększenie
podatności na wypadki, powstawanie urazów ścięgien i kręgosłupa. W przypadku ręcznego dźwigania
ciężkich przedmiotów może powodować urazy rąk i nóg.
Środkiem prowadzącym do zapobiegania niekorzystnym skutkom dźwigania jest przestrzeganie wymagań
dotyczących dźwigania ciężkich przedmiotów z uwzględnieniem różnic w wydolności indywidualnej lub
poszczególnych grup pracowników (młodociani, kobiety). Wymagania dotyczące dźwigania ciężkich
przedmiotów przez pracowników jak również przez pracowników młodocianych i kobiety, podano
w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa
i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych. (Dz. U. nr 26, poz. 313). Ponadto należy dążyć do
zmniejszania lub ograniczania ręcznego przenoszenia ciężkich przedmiotów przez pracowników poprzez
określenie prawidłowych sposobów podnoszenia i przenoszenia ciężarów na poszczególnych stanowiskach
pracy, prowadzenie szkoleń pracowników w zakresie bezpiecznej techniki dźwigania lub stosowanie
odpowiednich urządzeń transportowych, np.: wciągników, żurawi, suwnic lub wózków jezdniowych
z odpowiednim osprzętem.
Stres może powodować zmęczenie i zmniejszenie wydolności umysłowej i psychicznej, zmniejszenie
odporności na choroby, zmniejszenie sprawności wzroku, słuchu oraz precyzji czynności manualnych.
W konsekwencji prowadzi do zwiększenia ilości błędów popełnianych podczas obróbki metali, mylnych
decyzji, złej oceny stanu bezpieczeństwa oraz braku motywacji do pracy. Przyczyny powstawania stresu to:
zła organizacja pracy, zbyt szybkie i wymuszone tempo pracy, zbyt duża ilość pracy oraz złe stosunki
międzyludzkie.

Stres może powodować zmęczenie i zmniejszenie wydolności umysłowej i psychicznej, zmniejszenie
odporności na choroby, zmniejszenie sprawności wzroku, słuchu oraz precyzji czynności manualnych.
W konsekwencji prowadzi do zwiększenia ilości błędów popełnianych podczas obróbki metali, mylnych
decyzji, złej oceny stanu bezpieczeństwa oraz braku motywacji do pracy. Przyczyny powstawania stresu to:
zła organizacja pracy, zbyt szybkie i wymuszone tempo pracy, zbyt duża ilość pracy oraz złe stosunki
międzyludzkie.