Instrukcja Railroad Tycoonâ„¢ 3

„I ˚elazny Koƒ, co trz´sie ziemià i dyszy ogniem, ci´˝kim krokiem
depcze wzgórza, p´dzi szybciej ni˝ wietrzyk leniwy, skacze ponad
rzekami, mia˝d˝y ska∏y na proch i rozbija wrota gór, on te˝ doczeka
si´ swojego imperium i swojej epopei.”

- Ralph Waldo Emerson

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:46 AM Page 1

ROZDZIA¸ 7: POCIÑGI ........................................................................................40

WYBÓR LOKOMOTYWY ......................................................................................................................40

LOKOMOTYWY ......................................................................................................................................45

ZARZÑDZANIE POCIÑGIEM ..............................................................................................................50

ROZDZIA¸ 8: KOMPANIE I GRACZE ..............................................................54

PANEL INFORMACJI O KOMPANII ..................................................................................................54

KSI¢GA ....................................................................................................................................................56

INFORMACJE O KOMPANII................................................................................................................57

LISTA KOMPANII ..................................................................................................................................58

LISTA GRACZY ......................................................................................................................................58

STAN GRY ..............................................................................................................................................59

ROZDZIA¸ 9: GIE¸DA ..........................................................................................59

PODSTAWOWE INFORMACJE O GIE¸DZIE ..................................................................................59

KUPOWANIE NA KREDYT MAKLERSKI ..........................................................................................60

SPRZEDA˚ KRÓTKA ............................................................................................................................61

PANEL GIE¸DY......................................................................................................................................62

ROZDZIA¸ 10: GOSPODARKA TOWAROWA ..................................................65

PRZEWOZY EKSPRESOWE ..................................................................................................................65

TOWARY ..................................................................................................................................................67

FABRYKI ..................................................................................................................................................72

TABELA ¸ADUNKÓW ..........................................................................................................................73

ROZDZIA¸ 11: TRYB WIELOOSOBOWY ........................................................74

ROZPOCZ¢CIE GRY WIELOOSOBOWEJ..........................................................................................74

ROZGRYWKA ..........................................................................................................................................77

ROZDZIA¸ 12: EDYTOR MAP ............................................................................78

TWORZENIE NOWEJ MAPY................................................................................................................79

PODSTAWY OBS¸UGI EDYTORA ......................................................................................................80

PANEL STEROWANIA ..........................................................................................................................87

POMOC TECHNICZNA I GWARANCJA ..........................................................89

TWÓRCY GRY ........................................................................................................90

WYBRANA BIBLIOGRAFIA ................................................................................95

SPIS TREÂCI

ROZDZIA¸ 1: WPROWADZENIE..........................................................................4

O GRZE RAILROAD TYCOON 3 ..........................................................................................................4

NOWE ELEMENTY ................................................................................................................................5

INFORMACJE O INSTRUKCJI..............................................................................................................7

WYMAGANIA SYSTEMOWE ..................................................................................................................8

INSTALACJA RAILROAD TYCOON 3 ..................................................................................................9

USUWANIE INSTALACJI RAILROAD TYCOON 3 ............................................................................9

URUCHOMIENIE RAILROAD TYCOON 3 ......................................................................................10

ROZDZIA¸ 2: SZYBKIE URUCHOMIENIE ....................................................10

ROZDZIA¸ 3: MENU G¸ÓWNE..........................................................................14

OPCJE TRYBU DLA JEDNEGO GRACZA..........................................................................................16

NOWA KAMPANIA ................................................................................................................................16

¸ADUJ KAMPANI¢ ................................................................................................................................17

NOWY SCENARIUSZ ............................................................................................................................17

¸ADUJ SCENARIUSZ............................................................................................................................19

PIASKOWNICA ......................................................................................................................................19

¸ADUJ PIASKOWNIC¢ ........................................................................................................................20

ROZDZIA¸ 4: INTERFEJS I STEROWANIE ..................................................20

INTERFEJS G¸ÓWNY ..........................................................................................................................20

NAWIGOWANIE PO MAPIE ................................................................................................................22

DODATKOWE PRZYCISKI CZYNNOÂCI ..........................................................................................27

ROZDZIA¸ 5: TORY ..............................................................................................29

UK¸ADANIE TORÓW ..........................................................................................................................29

PRZESZKODY ........................................................................................................................................29

PO¸ÑCZENIA ........................................................................................................................................30

MOSTY ....................................................................................................................................................31

TUNELE ................................................................................................................................................32

NACHYLENIE A KOSZT ......................................................................................................................32

OPCJE UK¸ADANIA TORÓW..............................................................................................................33

ROZDZIA¸ 6: STACJE I BUDYNKI ..................................................................35

BUDOWA STACJI ..................................................................................................................................35

PROMIE¡ ODDZIA¸YWANIA STACJI ..............................................................................................36

ROZBUDOWA STACJI ..........................................................................................................................36

BUDYNKI OBS¸UGI ..............................................................................................................................37

POZOSTA¸E BUDYNKI ........................................................................................................................38

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:46 AM Page 2

YTAT

OLEJOWY

„Je˝eli wszyscy zostanà w domu i b´dà tylko pilnowaç w∏asnych spraw, to na co komu

koleje?”

- Henry David Thoreau

Railroad Tycoon 3 daje ambitnym magnatom kolejowym szans´ roz-
winàç skrzyd∏a i dowieÊç swoich prawdziwych talentów. Skoƒczy∏eÊ
scenariusz? Rozpocznij go ponownie, a przekonasz si´, ˝e gra nigdy
nie wyglàda tak samo. Nowa ekonomia rozgrywki zaowocuje kolej-
nymi doÊwiadczeniami wyniesionymi ze Êwiata gry. Szukasz no-
wych wyzwaƒ? ZaproÊ swoich przyjació∏ do gry wieloosobowej lub
skorzystaj z us∏ugi kojarzenia graczy, aby znaleêç innych pasjona-
tów tej gry i konkurowaç z nimi. Masz pomys∏ na scenariusz, który
chcia∏byÊ pokazaç znajomym? Dzi´ki rozbudowanemu edytorowi,
mo˝esz przekuç swoje pomys∏y w rzeczywistoÊç. Gra Railroad
Tycoon 3 daje ci do dyspozycji wszystkie te opcje.

Czy masz odwag´ do∏àczyç do szeregu magnatów kolejowych?

OWE

LEMENTY

Fani wielokrotnie nagradzanej serii Railroad Tycoon znajdà w no-
wej grze wiele elementów, które zadecydowa∏y o sukcesie poprzed-
nich cz´Êci. Poni˝ej przedstawiamy list´ wybranych nowych
elementów, które znajdujà si´ w Railroad Tycoon 3.

y,, w

ajjn

y e

giin

e 3

D – Zanurz si´ w bogatym, szczegó-

∏owym Êwiecie 3D i podziwiaj modele pociàgów o du˝ej liczbie
detali, bezkresne lasy, a nawet cykl dzieƒ-noc i zmiany pogody.

elle

e ii m

osstty

y – Przekopuj tunele przez góry lub buduj mosty

nad rzekami, g∏´bokimi dolinami, a tak˝e... innymi torami. Nic
nie stanie ci na drodze.

utto

atty

e Z

arrz

zà

àd

niie

e S

k∏∏a

m – Naka˝ komputerowi

podejmowanie szczegó∏owych decyzji, np. tego, który towar i do-
kàd ma zostaç dostarczony, a sam skup si´ na strategii ogólnej.
Na ka˝dej stacji komputer sprawdzi, jakie towary sà najbardziej
dochodowe i pod tym kàtem odpowiednio dobierze sk∏ad. Je˝eli
chcesz bezpoÊrednio kontrolowaç prac´ swoich pociàgów,
mo˝esz skorzystaç z opcji r´cznego wybierania ∏adunków.

ARGON

OLEJOWY

Czuwak (ang. „dead-man’s handle”) – jest to urzàdzenie zabezpieczajàce, które ma
odciàç zasilanie i w∏àczyç hamulce, je˝eli maszynista straci przytomnoÊç. Zazwyczaj jest
to ràczka lub peda∏, na którà maszynista musi naciskaç z okreÊlonà si∏à, aby nie urucho-
miç mechanizmów bezpieczeƒstwa.

OZDZIA

1: W

PROWADZENIE

O G

RZE

AILROAD

YCOON

Gra Railroad Tycoon 3 przenosi ci´ w czasy z∏otego wieku kolejnic-
twa. Jako prezes pr´˝nej kompanii kolejowej musisz obejmowaç
torami nowe terytoria, szukaç nowych, lepszych êróde∏ dochodów,
a przede wszystkim dbaç o zadowolenie jej akcjonariuszy. W tym
samym czasie twoi konkurenci b´dà goràczkowo pracowaç,
aby podkraÊç ci pasa˝erów, ubiec ci´ w wyÊcigu do nowych miast lub
wykorzystaç jako stopieƒ na drodze do w∏asnej kariery.

Prawdziwy przedsi´biorca wie, jak znaleêç nowe dochody tam,
gdzie innym si´ nie powiod∏o. Oprócz przewozu pasa˝erów i towa-
rów oraz poszerzania sieci kolejowej o nowe miasta, musisz wypa-
trywaç nowych dróg powi´kszenia swoich dochodów. Wokó∏ ciebie
powstawaç b´dà nowe zak∏ady przemys∏owe, korzystajàce z boga-
tych zasobów dost´pnych w okolicach. Kupowanie takich obiektów
to sposób na poszerzenie twojego imperium; dzi´ki temu, b´dziesz
zarabia∏ pieniàdze nie tylko na przewozie towarów, ale równie˝ na
ich produkcji. Najbardziej spostrzegawczy przedsi´biorcy mogà sa-
mi budowaç zak∏ady przemys∏owe, aby wykorzystaç nieu˝ywane
zasoby albo spowodowaç, aby ∏adunki przewo˝one przez rywali pra-
cowa∏y na nich. Miasta pragnàce pod∏àczyç si´ do nieustannie rozra-
stajàcej si´ sieci kolejowej mogà zaoferowaç nagrod´ dla pierwszej
kompanii, która doprowadzi do nich swoje tory. Sam musisz zdecy-
dowaç, czy jest to doskona∏a okazja, czy pewna strata pieni´dzy.
Nie zapominaj te˝ o gie∏dzie papierów wartoÊciowych. Wiele fortun
powsta∏ i rozp∏yn´∏o si´ na tym polu bitwy, jakim jest gie∏da, gdzie
najgroêniejszymi broniami sà sprzeda˝ krótka oraz wrogie przej´cie.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:46 AM Page 4

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Poczta by∏a odbierana ze stacji i dostarczana do niej bez zatrzymywania pociàgu. Pocz-
t´ do zabrania wieszano na haku w skórzanym worku tu˝ przy trasie pociàgu. Obs∏uga
pociàgu rozk∏ada∏a specjalnà siatk´ z boku wagonu, w którà – w trakcie jazdy – ∏apano
wiszàcy worek. Poczt´ do dostarczenia wywieszano na specjalnym ramieniu z boku po-
ciàgu, gdy zbli˝a∏ si´ on do sieci odbierajàcych, rozmieszczonych wzd∏u˝ torów przy sta-
cji, i w nich zostawiano.

niie

e,, b

niie

e ii rro

a z

k∏∏a

dó

ów

w – Teraz nie

tylko mo˝esz kupiç obiekt przemys∏owy widniejàcy na mapie, ale
równie˝ zbudowaç w∏asny zak∏ad. Po pewnym czasie b´dziesz
móg∏ ponownie zainwestowaç w najlepsze fabryki i rozbudowaç
je. Zbierz odpowiednià iloÊç gotówki i jednym klikni´ciem myszy
powi´ksz rozmiary i wydajnoÊç swojego zak∏adu.

essz

e b

arrd

ziie

ejj u

urre

alln

niio

y p

prrz

p∏∏y

w tto

arró

ów

w ii u

uss∏∏u

g –

Podobnie jak w rzeczywistoÊci, surowce i towary mogà krà˝yç
po Êwiecie na ró˝ne sposoby; nie tylko za pomocà kolei, choç
rzecz jasna transport kolejowy jest najszybszy. Pasa˝erowie nie
b´dà dawaç si´ woziç gdziekolwiek jest okazja, jak to by∏o dotàd
– teraz majà konkretny cel podró˝y i nie wsiàdà do pociàgu,
który zawióz∏by ich w przeciwnà stron´.

pssz

y ttrry

b w

wiie

ello

osso

y – Wbudowany mechanizm kojarze-

nia graczy u∏atwia wyszukiwanie przeciwników. Kiedy ju˝ znaj-
dziesz inne osoby gotowe do rywalizacji z tobà, zauwa˝ysz, ˝e
ulepszony interfejs i inne drobne poprawki powodujà, i˝ gra
w trybie wieloosobowym jest wygodniejsza ni˝ w poprzednich
wersjach.

pssz

y e

ytto

orr – Bogaty edytor gry Railroad Tycoon 2 spowodo-

wa∏, ˝e u˝ytkownicy z ca∏ego Êwiata stworzyli ponad 1500 w∏a-
snych map, dost´pnych na stronach rozmaitych serwisów inter-
netowych. Ulepszenie edytora by∏o jednym z naszych g∏ównych
celów w pracach nad Railroad Tycoon 3. Tworzenie doskona∏ych
map do Railroad Tycoon 3 b´dzie jeszcze prostsze! Nawet je˝eli
nie chcesz samodzielnie tworzyç nowych map, b´dziesz móg∏
korzystaç z owoców pracy innych graczy z ca∏ego Êwiata.

NFORMACJE O

NSTRUKCJI

Wi´kszoÊç graczy lubi od razu zag∏´biç si´ w grze. Bez wàtpienia nie
trzeba czytaç niniejszej instrukcji od deski do deski, aby móc przystà-
piç do gry. Instrukcja ma raczej s∏u˝yç jako leksykon wiadomoÊci,
udzielajàc odpowiedzi na pytania, które mogà wyniknàç w trakcie gry.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Koleje Middletown Railroad w Leeds, za∏o˝one na mocy ustawy Parlamentu z roku
1758, szczycà si´ mianem najstarszych kolei na Êwiecie.

Mo˝esz kontrolowaç gr´ w takim stopniu, w jakim sobie tego
˝yczysz – na poziomie szczegó∏owym albo ogólnym.

Ulle

pssz

y iin

ntte

errffe

ejjss – Nie musisz ju˝ opuszczaç okna wyda-

rzeƒ i wywo∏ywaç innego ekranu, aby móc sprawdziç akcje albo
zarzàdzaç pociàgami. Nowe ulepszony interfejs podaje ci
wszystkie niezb´dne informacje bezpoÊrednio na ekranie gry.
Wi´ksza cz´Êç wydarzeƒ rozgrywa si´ teraz w Êwiecie gry, zaÊ
wszelkie pozosta∏e informacje sà prezentowane na ekranach,
które nie przes∏aniajà pola gry.

miie

essz

niie

e b

kó

ów

w – Rozbudowa stacji, np. stawianie

zak∏adów remontowych, restauracji i zajazdów odbywa si´ teraz
w Êwiecie gry, nie zaÊ na odr´bnym ekranie. Budynki te mo˝na
stawiaç niemal w dowolnym miejscu. Je˝eli potrzebujesz wie˝y
z wodà w po∏owie d∏ugiej trasy albo chcesz zbudowaç tartak
i podkopaç rentownoÊç dostaw drewna, na których zarabia twój
przeciwnik, wystarczy zebraç pieniàdze, a nast´pnie wskazaç
miejsce, w którym ma powstaç nowy obiekt.

essz

e b

attssz

y ÊÊw

wiia

att – W Railroad Tycoon 3 znajdziesz

ponad 60 ró˝nych zak∏adów przemys∏owych, 180 budynków i 40
typów ∏adunków. Ogólnie bioràc, w prawie wszystkich katego-
riach gra jest 2-3 razy bardziej rozbudowana ni˝ Railroad
Tycoon 2. W najnowszej wersji jest trzy razy wi´cej muzyki ni˝
w poprzedniej cz´Êci serii. Oprawa wizualna i dêwi´kowa Railro-
ad Tycoon 3 powinna przykuç ci´ do monitora na d∏u˝szy czas.

D∏∏u

u˝

˝ssz

e p

ciià

àg

gii – Lokomotywy mogà teraz pociàgnàç do oÊmiu

wagonów, dzi´ki czemu przewozy b´dà bardziej rentowne.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:46 AM Page 6

RZES

ÑD

OLEJOWE

Twoje ˝yczenie si´ spe∏ni, je˝eli jesteÊ w stanie przejÊç po jednej szynie na odleg∏oÊç
wyznaczonà przez szesnaÊcie podk∏adów.

NSTALACJA

RAILROAD TYCOON 3

W∏ó˝ p∏yt´ CD z grà Railroad Tycoon 3 do nap´du CD-ROM. Po kil-
ku sekundach na ekranie powinien pojawiç si´ ekran menu. Aby
rozpoczàç instalacj´, kliknij przycisk „Zainstaluj RT3” i kolejno
wykonuj wyÊwietlane instrukcje.

Je˝eli funkcja Autoodtwarzania jest w twoim komputerze wy∏àczo-
na, musisz r´cznie rozpoczàç proces instalacji. W tym celu kliknij
dwukrotnie ikon´ „Mój komputer” na pulpicie ekranu, dwukrotnie
ikon´ nap´du CD-ROM, a potem dwukrotnie plik MENU.EXE.
Aby przeprowadziç instalacj´, wykonuj kolejne instrukcje wyÊwie-
tlane na ekranie.

SUWANIE

NSTALACJI

RAILROAD TYCOON 3

Aby usunàç instalacj´ gry Railroad Tycoon 3 z komputera, kliknij
przycisk „Start” na pasku zadaƒ, nast´pnie wybierz opcj´ „Progra-
my”, podÊwietl opcj´ „Railroad Tycoon 3” i kliknij opcj´ „Usuƒ”.
Aby przeprowadziç proces usuwania instalacji, wykonuj kolejne
instrukcje wyÊwietlane na ekranie. Pliki utworzone po instalacji gry,
np. zapisane gry i nowe mapy pozostanà na dysku i w razie potrze-
by muszà zostaç usuni´te r´cznie.

RUCHOMIENIE

RAILROAD TYCOON 3

Po zainstalowaniu gry mo˝esz rozpoczàç swà przygod´ jako debiu-
tant w bran˝y kolejowej. Aby móc uruchomiç gr´, w nap´dzie
CD-ROM musi znajdowaç si´ P∏yta do Gry Railroad Tycoon 3.
Mo˝na wówczas uruchomiç gr´ przy u˝yciu jednej z dwóch nast´-
pujàcych metod.

Po w∏o˝eniu p∏yty CD do nap´du, na ekranie pojawi si´ ekran me-
nu. Aby uruchomiç gr´, wybierz przycisk „Graj w RT3” znajdujàcy
si´ na tym ekranie.

YTAT

OLEJOWY

„Kolej jest pod ka˝dym wzgl´dem powa˝nym problemem, który nale˝y jak najszybciej
rozwiàzaç. Zamienia cz∏owieka z podró˝nego w ˝ywà paczk´.”

- John Ruskin

Aby u∏atwiç korzystanie z instrukcji, zosta∏a ona podzielona pod kà-
tem poszczególnych zakresów rozgrywki, uszeregowanych w takiej
kolejnoÊci, w jakiej b´dziesz si´ z nimi styka∏. Proponujemy rozpo-
czàç gr´ od scenariusza Samouczek. Realizujàc go krok po kroku
zapoznasz si´ z podstawowymi funkcjami gry i przygotujesz na cze-
kajàce ci´ ekscytujàce wyzwania.

Bli˝sze informacje o Samouczku mo˝na znaleêç w ROZDZIALE
2: SAMOUCZEK.

Na p∏ycie CD znajdziesz równie˝ plik Readme. Zawiera on dodat-
kowe informacje, które pojawi∏y si´ ju˝ po wydrukowaniu tej
instrukcji.

YMAGANIA

YSTEMOWE

Przed zainstalowaniem lub uruchomieniem gry Railroad Tycoon
3 nale˝y upewniç si´, czy twój komputer spe∏nia minimalne wyma-
gania systemowe przedstawione poni˝ej. Dodatkowe informacje
z zakresu kompatybilnoÊci i kwestii technicznych znajdujà si´ w pli-
ku Readme na p∏ycie CD.

PROCESOR:

400 MHZ

SYSTEM OPERACYJNY:

Windows 98/Me/2000/XP

PAMI¢å RAM:

128 MB

TWARDY DYSK:

1,2 GB

KARTA GRAFICZNA:

3D z 16 MB pami´ci

MODEM:

56K (

opcjonalny, do gry w Internecie)

POZOSTA¸E:

nap´d CD-ROM x4, mysz i kla-
wiatura, zalecana jest karta
dêwi´kowa zgodna z DirectX,
z g∏oÊnikami lub s∏uchawkami.

Je˝eli masz problemy z uruchomieniem gry, zapoznaj si´ z zawarto-
Êcià pliku Readme. Skrót do pliku Readme pojawia si´ w menu
„Autoodtwarzania”, które pojawia si´ na ekranie po w∏o˝eniu p∏yty
CD z grà Railroad Tycoon 3, jak równie˝ w menu g∏ównym gry
w opcji „Dodatki”.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:46 AM Page 8

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

W roku 1829 dyrektorzy kolei Liverpool & Manchester Railway zorganizowali
historyczne zawody Rainhill, które mia∏y wy∏oniç najbardziej odpowiednià dla nich
lokomotyw´. W zawodach zwyci´˝y∏a s∏ynna lokomotywa „Rocket” („Rakieta”) autor-
stwa Roberta Stephensona, który zdoby∏ nagrod´ w wysokoÊci 500 funtów.

Dodatkowe funkcje nawigacyjne mo˝esz uruchomiç wciskajàc
i przytrzymujàc kó∏ko myszy lub prawy klawisz myszy z jednocze-
snym jej przesuwaniem.

Je˝eli chcesz sprawdziç, jakà funkcj´ pe∏ni dowolny przycisk w in-
terfejsie, wska˝ go kursorem myszy (pomoc kontekstowa, opisujàca
poszczególne przyciski, znajduje si´ na dole ekranu). Kliknij lewym
klawiszem myszy przycisk, aby go u˝yç. Mo˝esz równie˝ klikaç le-
wym klawiszem myszy wi´kszoÊç obiektów w Êwiecie gry (budynki,
stacje i pociàgi). Szczegó∏owe informacje na temat interfejsu znaj-
dziesz w ROZDZIALE 4: INTERFEJS I STEROWANIE.

a∏∏óó˝

˝ k

koom

nii´´ ((cch

hyyb

a ˝

˝ee oottrrz

zyym

a∏∏eeÊÊ jju

u˝

˝ k

koom

nii´´ w

wrra

z rrooz

pooccz

z´´cciieem

m sscceen

arriiu

ussz

a))..

Wi´kszoÊç czynnoÊci w grze (uk∏adanie torów, budowanie stacji,
kupowanie pociàgów) przeprowadza kompania, którà zarzàdzasz.
Dopóki nie b´dziesz kontrolowa∏ kompanii, niewiele mo˝esz zrobiç.
Aby za∏o˝yç kompani´, kliknij przycisk „Informacje o kompanii” na
Panelu Przycisków. Je˝eli w scenariuszu przewidziano, którà kom-
pani´ masz prowadziç, zobaczysz tutaj informacje na jej temat
– w przeciwnym wypadku otrzymasz mo˝liwoÊç za∏o˝enia nowej
kompanii. Szczegó∏owe omówienie kompanii znajduje si´ w ROZ-
DZIALE 8: KOMPANIE I GRACZE.

Wyyb

biieerrz

z ood

poow

wiieed

niiee m

miia

assttoo p

pooccz

zà

àttk

koow

wee d

dlla

a ssw

wooiicch

h k

koolleeii..

Oddal widok (pokr´ç kó∏kiem myszy do ty∏u) i poszukaj miejsca,
w którym najlepiej b´dzie rozpoczàç dzia∏alnoÊç. Zazwyczaj naj∏a-
twiej jest znaleêç dwa lub wi´cej miast oznaczonych stosunkowo
du˝à liczbà gwiazdek (im wi´cej gwiazdek, tym wi´ksze miasto),
po∏o˝onych blisko siebie, bez ˝adnych znaczàcych barier przyrodni-
czych (np. trudno jest omijaç du˝e zbiorniki wodne i ∏aƒcuchy gór-
skie, za to rzeki nie stanowià wi´kszej przeszkody). Idealnie by∏oby,
gdyby te dwa miasta nie by∏y po∏o˝one nad tà samà rzekà lub zbior-
nikiem wodnym (np. oceanem), poniewa˝ wówczas ceny i zyski
b´dà niskie, z uwagi na koniecznoÊç konkurencji z relatywnie
∏atwym transportem za pomocà statków i barek.

RZES

ÑD

OLEJOWE

Lokomotywa wyje˝d˝ajàca z parowozowni na obrotnic´ nigdy nie powinna byç obraca-
na w lewo.

Je˝eli opcja Autoodtwarzania jest wy∏àczona lub p∏yta CD ju˝ znaj-
dowa∏a si´ w nap´dzie CD-ROM, mo˝esz równie˝ uruchomiç gr´ za
pomocà skrótu umieszczonego na liÊcie programów. WciÊnij przy-
cisk “Start” na pasku zadaƒ, wybierz opcj´ “Programy”, a nast´pnie
podÊwietl pozycj´ “Railroad Tycoon 3” i kliknij opcj´ “Graj w Rail-
road Tycoon 3”.

Mi∏ej zabawy!!!

OZDZIA

2: S

ZYBKIE

RUCHOMIENIE

Wi´kszoÊç graczy chce jak najszybciej zanurzyç si´ w grze bez czy-
tania instrukcji. Szanujemy taki zapa∏. Proponujemy przeczytaç
poni˝szy rozdzia∏, aby zapoznaç si´ z podstawowymi koncepcjami
gry, rozegraç Samouczek, a pozosta∏à cz´Êç instrukcji traktowaç
jako leksykon informacji, do którego mo˝na si´gaç w dowolnym mo-
mencie gry. Samouczek omawia poszczególne zagadnienia mniej
wi´cej w takiej samej kolejnoÊci, jak w niniejszym rozdziale.

Twoim zadaniem w wi´kszoÊci scenariuszy gry Railroad Tycoon jest
budowa ogromnego, dochodowego imperium kolejowego, utrzyma-
nie kontroli nad kompanià, a jako osoba prywatna – unikni´cie ban-
kructwa.

W zale˝noÊci od osobistych preferencji i wymagaƒ konkretnego sce-
nariusza, mo˝na przyjmowaç rozmaite strategie dzia∏ania, ale ogól-
ne podejÊcie zawsze jest podobne.

Urru

ucch

hoom

m ssa

moou

uccz

zeek

k,, k

nii´´ llu

b ood

drr´´b

nyy sscceen

arriiu

ussz

z..

Zalecamy w pierwszej kolejnoÊci rozegraç Samouczek, a nast´pnie
przejÊç do kampanii. Informacje na temat funkcji menu g∏ównego
mo˝na znaleêç w ROZDZIALE 3: MENU G¸ÓWNE.

pooz

ajj ssii´´ z

z iin

ntteerrffeejjsseem

m..

Aby nawigowaç po Êwiecie gry, dosuƒ kursor myszy do kraw´dzi
ekranu albo kliknij pole radaru w lewym dolnym rogu. Je˝eli chcesz
przybli˝yç lub oddaliç widok, pokr´ç kó∏kiem myszy.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:46 AM Page 10

YTAT

OLEJOWY

„G∏´boko wierz´, ˝e pojazdy nap´dzane parà wejdà do powszechnego u˝ycia i b´dà
podró˝owaç z pr´dkoÊcià 300 mil dziennie.”

- Oliver Evens

jàcym pierwszà stacj´, a nast´pnie w kó∏ku oznaczajàcym drugà
stacj´. Co do przewo˝onych ∏adunków, zdaj si´ na ustawienia do-
myÊlne. WiadomoÊci na temat kupowania i obs∏ugi pociàgów mo˝na
znaleêç w ROZDZIALE 7: POCIÑGI.

Urru

ucch

hoom

m z

zeegga

arr..

Na poczàtku gry up∏yw czasu zazwyczaj jest zatrzymany, aby
umo˝liwiç ci jak najlepsze rozplanowanie pierwszych posuni´ç.
Po zbudowaniu torów i stacji oraz zakupie pociàgów, uruchom
up∏yw czasu klikajàc jeden z przycisków szybkoÊci up∏ywu czasu
(kolorowe przyciski tu˝ pod Panelem Przycisków).

Sttoop

niioow

woo rrooz

wiijja

ajj ssw

woojjee p

prrz

zeed

dssii´´b

biioorrssttw

woo,, b

ujjà

àcc ccoorra

wii´´k

kssz

zà

à ii ccoorra

z b

arrd

ziieejj d

doocch

hood

doow

wà

à ssiieeçç k

koolleejjoow

wà

à..

Przez 2-3 lata nie buduj ˝adnych nowych linii kolejowych. Przez ten
czas zarobisz troch´ pieni´dzy i zorientujesz si´ w sposobie dzia∏a-
nia kolei. Po tym czasie mo˝esz dokupiç nowe pociàgi, zw∏aszcza
je˝eli na stacjach zbiera si´ nadwy˝ka towarów, które nie sà trans-
portowane (np. je˝eli dwa poczàtkowe miasta sà doÊç daleko od sie-
bie lub scenariusz toczy si´ przed rokiem 1860 i musisz korzystaç
z powolnych, ówczesnych parowozów). Po zgromadzeniu zysków,
wydaj obligacje za pomocà panelu “Informacje o kompanii” i wydaj
zebrane pieniàdze na rozbudow´ swoich kolei. Rozwijaj si´ przez
ca∏y czas. Je˝eli w grze istniejà inne koleje, kontrolowane przez
komputer, w którymÊ momencie mo˝esz pod∏àczyç si´ do ich sieci
torów – ruch kolejowy mi´dzy ró˝nymi sieciami tak˝e mo˝e przy-
nieÊç spore dochody.

IIn

weessttu

ujj z

zyyssk

kii w

wyyp

prra

accoow

nee p

prrz

zeez

z k

koom

nii´´,, ssk

ujjà

àcc

ajjb

arrd

ziieejj d

doocch

hood

doow

wee z

k∏∏a

dyy p

prrz

zeem

myyss∏∏oow

wee llu

b w

w∏∏a

assn

nee a

kccjjee,,

ccoo z

wii´´k

kssz

a iicch

h w

arrttooÊÊçç n

a ggiiee∏∏d

ziiee..

Je˝eli twoja kolej jest dochodowa i zbudowa∏eÊ ju˝ tory do wi´kszo-
Êci wa˝nych miast, zacznij inwestowaç w co innego. W pierwszej ko-
lejnoÊci pomyÊl o kupowaniu istniejàcych przedsi´biorstw o du˝ej
rentownoÊci (najlepszy interes zrobisz, je˝eli kupisz zak∏ad ZANIM
twoja kolej dotrze do niego i zwi´kszy mu obroty).

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

W roku 1833 Andrew Jackson zosta∏ pierwszym prezydentem Stanów Zjednoczonych,
który odby∏ podró˝ kolejà.

WyjaÊnienie sposobu funkcjonowania gospodarki towarowej oraz
strategie wyszukiwania miast, które najlepiej b´dzie po∏àczyç siecià
kolejowà, mo˝na znaleêç w ROZDZIALE 10: GOSPODARKA
TOWAROWA.

U∏∏óó˝

˝ ttoorryy p

poom

mii´´d

zyy m

miia

asstteem

m p

pooccz

zà

àttk

koow

wyym

m a

a d

drru

uggiim

m w

wyyb

brra

nyym

miia

asstteem

m..

Przybli˝ widok do wybranego pierwszego miasta. WciÊnij przycisk
„U∏ó˝ tory” na Panelu Przycisków. Aby u∏o˝yç tory, w trybie uk∏a-
dania kliknij map´ i przeciàgnij kursor po Êwiecie gry. Uwa˝aj na
przeszkody terenowe (nie mo˝esz uk∏adaç torów na zbiornikach
wodnych, a tak˝e w ich bezpoÊrednim sàsiedztwie). Rozpocznij
w centrum miasta i u∏ó˝ tory do jego przedmieÊç. Potem k∏adê tory
w stron´ centrum drugiego miasta w stosunkowo krótkich odcin-
kach. Je˝eli zaczniesz zbli˝aç si´ do rzeki, to pami´taj, ˝e aby utwo-
rzyç most musisz u∏o˝yç doÊç d∏ugi prosty fragment torów – nie da
si´ wybudowaç mostu w inny sposób. Na poczàtku gry unikaj budo-
wania tuneli – sà one zbyt drogie jak na kieszeƒ nowo za∏o˝onej
kompanii. Informacje na temat budowy torów znajdziesz w ROZ-
DZIALE 5: TORY.

miieeÊÊçç sstta

accjj´´ n

a k

a˝

˝d

dyym

m k

kooƒ

ƒccu

u ttoorróów

w oorra

z w

wiiee˝

˝´´ sseerrw

wiissoow

wà

w p

poo∏∏oow

wiiee..

Kliknij przycisk „Buduj stacj´” (górny wiersz Panelu Przycisków,
przycisk Êrodkowy).

UmieÊç Êrednià stacj´ na ka˝dym koƒcu torów oraz wie˝´ serwiso-
wà mniej wi´cej w po∏owie ich przebiegu. Po oko∏o roku dzia∏ania
linii w tym samym miejscu powinieneÊ dobudowaç zak∏ady remon-
towe. Informacje na temat budowy i zarzàdzania stacjami znaj-
dziesz w ROZDZIALE 6: STACJE I BUDYNKI.

p d

a llu

b ttrrz

zyy p

poocciià

àggii ii ssk

kiieerru

ujj jjee n

a ttrra

ass´´ m

mii´´d

zyy ssw

wooiim

mii

sstta

accjja

mii..

Kliknij przycisk „Dodaj pociàg” na Panelu Przycisków. Kup dwa
(trzy) pociàgi – u˝yj najnowoczeÊniejszych lokomotyw, jakie sà
dost´pne. Zestaw prostà tras´, klikajàc map´ tras w kó∏ku oznacza-

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:46 AM Page 12

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Najkrótszy system kolei podziemnej to Carmelit, znajdujàcy si´ w Izraelu. Carmelit,
otwarty w roku 1959, liczy zaledwie 1,8 kilometra i ma szeÊç stacji. Jest to jedyne
metro w Izraelu.

n g

grra

z – Opcja ta umo˝liwia rozpocz´cie nowej kampanii

lub scenariusza, jak równie˝ wznowienie wczeÊniej zapisanej
kampanii lub scenariusza.

Wiie

ellu

u g

grra

y – Ta opcja pozwala zmierzyç si´ z innymi gracza-

mi w sieci lokalnej lub przez Internet (maksymalnie siedmioma).
Bli˝sze informacje na temat gier wieloosobowych mo˝na znaleêç
w ROZDZIALE 9: TRYB WIELOOSOBOWY.

ajjlle

pssz

e w

niik

kii – Tutaj mo˝esz sprawdziç najlepsze wyniki

osiàgni´te w grze.

Usstta

w – Ta opcja s∏u˝y do zmiany ustawieƒ grafiki, dêwi´ku

oraz rozgrywki.

attk

kii – Wszystko, co nie pasuje do innych opcji menu! Opcja

ta umo˝liwia dost´p do edytora gry (bli˝sze informacje w ROZ-
DZIALE 11: EDYTOR), listy twórców gry, ∏àczy internetowych
do stron poÊwi´conych grze Railroad Tycoon 3 oraz pliku Read-
me, zawierajàcego informacje techniczne, porady dotyczàce
rozwiàzywania k∏opotów oraz wiadomoÊci z ostatniej chwili.

yjjd

dê

ê – Wybierz t´ opcj´, kiedy chcesz opuÊciç gr´ i powróciç do

Windows.

RZES

ÑD

OLEJOWE

WÊród pracowników kolejowych rozpowszechniony by∏ obyczaj noszenia szcz´Êliwych
talizmanów, np. króliczej ∏apki albo czterolistnej koniczynki.

W drugiej kolejnoÊci mo˝esz rozwa˝yç refinansowanie lub sp∏at´
wszelkich wyemitowanych obligacji twojej kompanii. Mo˝esz rów-
nie˝ wywindowaç cen´ akcji swoich kompanii podnoszàc dywidend´
i skupujàc za nadwy˝k´ gotówki akcje z rynku.

Z u

p∏∏yyw

weem

m ccz

assu

u ccoorra

z b

arrd

ziieejj ssk

piia

ajj ssii´´ n

a rreea

alliiz

accjjii

koon

krreettn

nyycch

h cceellóów

w d

neeggoo sscceen

arriiu

ussz

a..

Ka˝dy scenariusz wymusza realizacj´ innych celów. Zawsze istnie-
jà trzy poziomy zwyci´stwa, które mo˝na osiàgnàç: bràzowy medal
– naj∏atwiejszy do zdobycia, srebrny medal oraz z∏oty medal – uda ci
si´ go od czasu do czasu zdobyç, je˝eli b´dziesz naprawd´ dobry al-
bo b´dziesz mia∏ du˝o szcz´Êcia. Sprawdzaj swoje post´py w ksi´dze
rachunkowej kompanii. WciÊnij przycisk „Poka˝ wykaz” w prawym
dolnym rogu Panelu Przycisków. Kliknij najni˝szà zak∏adk´, aby
obejrzeç stan scenariusza – stopieƒ realizacji celów scenariusza.
Je˝eli nie pami´tasz ju˝ pierwotnych celów, kliknij odsy∏acz „Cel
gry” na tej stronie, aby jeszcze raz wyÊwietliç okienko z informacja-
mi z poczàtków gry.

OZDZIA

3: M

ENU

¸Ó

WNE

Przy ka˝dym uruchomieniu gry Rail-
road Tycoon 3 na monitorze pojawi
si´ ekran menu g∏ównego, zawierajà-
cy opcje omówione poni˝ej.

k – Wybranie tej opcji przenosi bezpoÊrednio do sce-

nariusza Samouczek. Opcja ta jest zalecana osobom, które po
raz pierwszy stykajà si´ z grà.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:46 AM Page 14

YTAT

OLEJOWY

„Nie lubi´ wagonów sypialnych bardziej ni˝ wszystkiego, czego kiedykolwiek nie lubi-
∏am, b´d´ nie lubiç albo jestem w stanie nie lubiç.”

- Helen Hunt Jackson

3.. Ka˝dy scenariusz w kampanii jest prezentowany jako gablot-

ka w muzeum kolejnictwa. Kliknij pierwszà gablotk´ po lewej
stronie, przedstawiajàcà konia i dyli˝ans, aby rozpoczàç
pierwszy scenariusz z kampanii: „Na zachód”. Zanim roz-
poczniesz pierwszy scenariusz, mo˝esz jednak zajrzeç do
ROZDZIA¸U 4: INTERFEJS GRY I STEROWANIE, aby
lepiej zrozumieç sposób sterowania grà Railroad Tycoon 3. Po
ukoƒczeniu wszystkich pi´ciu scenariuszy, przedstawionych
na pierwszym ekranie kampanii, wyÊwietlona zostanie kolej-
na sala w muzeum, zawierajàca dalsze scenariusze. Mo˝esz
równie˝ samodzielnie przechodziç mi´dzy salami za pomocà
znaków strza∏ek po bokach ekranu albo wyjÊç z ekranu kam-
panii klikajàc „Wyjdê”.

ADUJ

AMPANI

Ta opcja wyÊwietla okno zawierajàce list´ wszelkich zapisanych gier
z kampanii (lista NIE zawiera zapisanych gier z samodzielnych sce-
nariuszy ani gier w Trybie Piaskownicy). Wybierz gr´ i wczytaj jà.

OWY

CENARIUSZ

Je˝eli zamiast kampanii chcesz roze-
graç samodzielny scenariusz dla jed-
nego gracza, kliknij przycisk „Nowy
scenariusz”. Spowoduje to wyÊwie-
tlenie okna, w którym mo˝esz skon-
figurowaç nowy scenariusz – wybraç
map´, poziom trudnoÊci, opcje oraz
okreÊliç liczb´ graczy sterowanych
przez komputer. Po okreÊleniu tych
parametrów wciÊnij przycisk „Roz-
pocznij”, aby rozpoczàç gr´.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Koleje odegra∏y wa˝nà rol´ w amerykaƒskiej wojnie secesyjnej, jako ˝e umo˝liwi∏y
szybkie przerzucanie ˝o∏nierzy, artylerii i zapasów wojskowych. Stany po∏udniowe by∏y
w wyraênie gorszej sytuacji, poniewa˝ kontrolowa∏y tylko oko∏o 9 tys. mil torów,
podczas gdy pod kontrolà Pó∏nocy by∏o niemal 20 tys. mil torów.

PCJE

RYBU

EDNEGO

RACZA

Aby rozpoczàç gr´ w trybie dla jed-
nego gracza, kliknij przycisk „Jeden
gracz”. Masz tu do wyboru szeÊç
opcji: Nowa kampania, ¸aduj kam-
pani´, Nowy scenariusz, ¸aduj sce-
nariusz, Piaskownica oraz ¸aduj
piaskownic´.

OWA

AMPANIA

Railroad Tycoon 3 zawiera kampa-
ni´ sk∏adajàcà si´ z 16 scenariuszy,
która poprowadzi ci´ przez rozmaite
regiony Êwiata. Zalecamy rozgrywaç
te scenariusze w takiej kolejnoÊci,
w jakiej sà one u∏o˝one – ich poziom
trudnoÊci stopniowo roÊnie, tak aby
w miar´ toku kampanii gra by∏a
coraz bardziej wymagajàca. Je˝eli
zechcesz, mo˝esz jednak pominàç któryÊ ze scenariuszy albo roz-
grywaç je w innej kolejnoÊci. Aby rozpoczàç nowà kampani´:

1.. Kliknij przycisk „Nowa kampania”.

2.. Na wyÊwietlonym ekranie musisz wybraç poziom trudnoÊci

kampanii. Dobrze przemyÊl swojà decyzj´ – po rozpocz´ciu
kampanii poziomu trudnoÊci nie mo˝na ju˝ zmieniç. Osoby
s∏abo zaznajomione z grami strategicznymi powinny zdecydo-
waç si´ na poziom „¸atwy”, aby zorientowaç si´ w charakte-
rystyce rozgrywki. Gracz obeznani z tym gatunkiem gier
mogà wybraç poziom „Normalny”. Wybór poziomu „Trudny”
proponujemy tylko takim graczom, którzy ju˝ przynajmniej
raz ukoƒczyli ca∏à kampani´.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 16

W trybie tym mo˝esz równie˝ modyfikowaç wyglàd mapy na wiele
sposobów (niedost´pnych w zwyk∏ej grze), np. wypi´trzaç i obni˝aç
teren, tworzyç w∏asne góry, dodawaç drzewa i malowaç teren na do-
wolne kolory.

Klikni´cie przycisku „Piaskownica”
powoduje wyÊwietlenie okna zawie-
rajàcego wszystkie opcje ustawieƒ
nowej gry w Trybie Piaskownicy. Po
okreÊleniu wszystkich parametrów
kliknij przycisk „Rozpocznij”, aby
uruchomiç gr´.

a m

y – Z dost´pnej listy wybierz map´, z której chcia∏-

byÊ skorzystaç. Zauwa˝: w Trybie Piaskownicy masz wi´kszy
wybór map ni˝ w trybie scenariusza, poniewa˝ do∏àczone sà tu
równie˝ mapy z trybu kampanii.

atta

a – Data rozpocz´cia gry okreÊla, które lokomotywy i budyn-

ki b´dziesz mia∏ do dyspozycji.

Opcje specjalne: Nale˝y pami´taç, ˝e wszystkie poni˝sze opcje mo˝-
na zmieniç ju˝ po rozpocz´ciu gry w Trybie Piaskownicy. W tym ce-
lu nale˝y wybraç pozycj´ „Opcje plików”, a nast´pnie „Ustaw”
i „Opcje Piaskownicy”.

orra

a d

niia

a ((C

klle

e c

asso

e)) – Mo˝esz wybraç por´ dnia,

w której b´dzie si´ toczyç gra. Przy ustawieniu domyÊlnym gra
b´dzie korzystaç z normalnego cyklu dzieƒ-noc (choç noce zo-
stanà nieco skrócone).

RZES

ÑD

OLEJOWE

Je˝eli chcesz wiedzieç jak d∏ugo b´dziesz ˝yç, policz wagony w d∏ugim sk∏adzie pocià-
gu towarowego. B´dziesz ˝y∏ tyle lat, ile wagonów ma pociàg.

APA

Ten przycisk wywo∏uje list´ dost´pnych map, które mo˝na u˝yç
przy danym scenariuszu. Wybrana mapa pojawi si´ w oknie dialogo-
wym obok przycisku „Mapa”.

atta

a – W przypadku niektórych map istnieje mo˝liwoÊç zmiany

daty poczàtkowej. Data gry okreÊla m.in. dost´p do danych ty-
pów lokomotyw oraz niektórych budynków (np. w roku 1845
elektrownia atomowa nie b´dzie dost´pna).

OZIOM

RUDNO

ÂCI

W nast´pnej kolejnoÊci wybierz poziom trudnoÊci scenariusza.
Podstawowe zasady gry sà na ka˝dym poziomie takie same, ale na
∏atwiejszych poziomach gracz ma pewnà przewag´ na polu finan-
sów (pociàgi generujà wy˝sze przychody, a wydatki na utrzymanie,
paliwo, budow´ torów itp. sà mniejsze). Z drugiej strony, przeciwni-
cy sterowani przez komputer majà trudniejsze warunki finansowe
przy poziomie „¸atwy” oraz lepsze warunki przy poziomach „Trud-
ny” i „Ekspert”. Przy ustawieniu „Normalny” warunki dla ciebie
i dla komputera sà identyczne. Dopóki nie zaznajomisz si´ z grà,
proponujemy korzystaç z poziomu „¸atwy” lub „Normalny”.

RACZE

OMPUTEROWI

Kliknij ikon´ odpowiedniej strza∏ki, aby zwi´kszyç lub zmniejszyç
iloÊç graczy, sterowanych przez komputer, którzy b´dà braç udzia∏
w rozgrywce. Maksymalna liczba graczy komputerowych zale˝y od
konkretnej mapy.

ADUJ

CENARIUSZ

Ta opcja wyÊwietla okno zawierajàce list´ wszelkich zapisanych gier
z samodzielnych scenariuszy dla jednego gracza (lista NIE zawiera
zapisanych gier z kampanii ani gier w Trybie Piaskownicy). Wybierz
gr´ i wczytaj jà.

IASKOWNICA

Czasami mo˝e najÊç ci´ ochota uk∏adaç tory i pobawiç si´ pociàga-
mi bez k∏opotania si´ o ca∏à finansowà stron´ przedsi´wzi´cia.
W Trybie Piaskownicy wszystkie finansowe aspekty gry sà wy∏àczo-
ne – mo˝esz bawiç si´ jak dzieciak, który dosta∏ nowy model zabaw-
kowej kolejki!

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 18

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Pierwszy parowóz skonstruowany w Ameryce, który wszed∏ do regularnej s∏u˝by przy
przewozach pasa˝erskich, nosi∏ nazw´ The Best Friend of Charleston (Najlepszy
Przyjaciel Charleston). Pociàg ten, zbudowany w kuêni West Point w Nowym Jorku,
rozpoczà∏ prac´ dla kolei South Carolina Canal & Railway Company 25 grudnia 1830
roku. Po szeÊciu miesiàcach niezak∏óconej pracy przy przewozach pasa˝erskich i towa-
rowych pomi´dzy Charlestonem a Hamburgiem, w roku 1831 lokomotywa eksplodowa-
∏a, kiedy palacz zamknà∏ zawór bezpieczeƒstwa kot∏a, bo wydawa∏ zbyt g∏oÊny dêwi´k.

Interfejs g∏ówny sk∏ada si´ z pi´ciu cz´Êci:

o G

G∏∏ó

ów

e – To jest twój widok na Êwiat gry Railroad Tyco-

on 3. Tutaj rozgrywajà si´ wszelkie wydarzenia. To w∏aÊnie
w tym oknie uk∏adasz tory, obserwujesz pociàgi jadàce po torach
i kontrolujesz ca∏e swoje imperium. Interfejs zosta∏ zaprojekto-
wany w taki sposób, aby umo˝liwiç ci nieustanne obserwowanie
Êwiata gry.

olle

e R

arru

u – Tutaj znajduje si´ ogólny rzut bie˝àcej mapy.

Klikni´cie danego miejsca na mapie spowoduje natychmiastowe
tam przeniesienie. Jest to sposób na szybkie przemieszczanie si´
po mapie bez koniecznoÊci przewijania ca∏ego widoku.

ell P

Prrz

ciissk

kó

ów

w – To pole oferuje dost´p do wszystkich funk-

cji i informacji niezb´dnych do zarzàdzania twoim imperium.
Klikajàc przyciski mo˝esz p∏ynnie prze∏àczaç si´ mi´dzy oknami
czynnoÊci, danymi oraz regulowaç tempo up∏ywu czasu w grze.

ell D

miic

y – Po wybraniu konkretnej opcji na Panelu

Przycisków, w tym polu pojawià si´ informacje i funkcje sterujà-
ce, zwiàzane z tà opcjà.

c K

ntte

ksstto

a – W tym obszarze wyÊwietlane b´dà in-

formacje na temat przycisków i opcji, które aktualnie wskazuje
twój kursor. B´dà tu równie˝ pojawiaç si´ wa˝ne wiadomoÊci
zwiàzane z wykonywanymi przez ciebie dzia∏aniami, m.in. koszt
budowy albo zakupu poszczególnych obiektów.

AWIGOWANIE

APIE

Istniej kilka metod przemieszczania si´ po mapie.

arru

kii p

e ((C

klle

e p

e)) – Wybierz warunki

pogodowe, które majà panowaç w grze. Ustawienie domyÊlne
(„Normalny cykl pogodowy”) oznacza, ˝e przez wi´kszoÊç
czasu pogoda b´dzie dobra, a od czasu do czasu tylko mo˝e przy-
darzyç si´ burza.

uÊÊç

ç llo

otty

y z

z d

olln

ejj e

ki – Wybór tej opcji

spowoduje, ˝e b´dziesz mia∏ dost´p do wszystkich lokomotyw
istniejàcych w grze, bez wzgl´du na dat´ i miejsce rozgrywania
scenariusza.

uÊÊç

ç w

kii ii a

arriie

e llo

otty

w – Wybór tej opcji spo-

woduje, ˝e lokomotywy b´dà ulegaç wypadkom i awariom, jak to
w ˝yciu. DomyÊlnie w Trybie Piaskownicy lokomotywy nie
psujà si´ ani nie ulegajà wypadkom, nawet je˝eli nie przechodzà
˝adnej konserwacji.

y∏∏à

àc

z g

erro

niie

e b

kó

ów

w//m

miia

asstt – Wybór tej opcji

spowoduje, ˝e miasta i miasteczka nie b´dà si´ samoczynnie
pojawiaç ani rozbudowywaç z up∏ywem czasu. Jedynymi budyn-
kami na mapie b´dà te, które sam wybudujesz.

ADUJ

IASKOWNIC

Ta opcja wyÊwietla okno zawierajàce list´ wszelkich zapisanych gier
w Trybie Piaskownicy (lista NIE zawiera zapisanych gier z kampa-
nii ani gier z samodzielnych scenariuszy). Wybierz gr´ i wczytaj jà.

OZDZIA

4: I

NTERFEJS

I S

TEROWANIE

NTERFEJS

¸ÓWNY

Kiedy wybierzesz ju˝ typ gry i rozpoczniesz scenariusz, na ekranie
pojawi si´ g∏ówny interfejs gry. To jest twoje okno na Êwiat. Stàd mo-
˝esz obserwowaç Êwiat gry, sprawdzaç dost´pne informacje oraz
wydawaç rozkazy w celu kierowania swoim imperium.

Pole

Radaru

Panel Przycisków

Pomoc Kontekstowa

Panel

Dynamiczny

Okno

G∏ówne

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 20

RZES

ÑD

OLEJOWE

Zamiatanie wagonu s∏u˝bowego po zmroku przynosi pecha.

Mo˝esz w∏àczyç przyciski ekranowe s∏u˝àce do obracania i przybli-
˝ania widoku (jak w Railroad Tycoon 2) albo prze∏àczyç kamer´
w inne tryby, w tym „Swobodnie – dowolne po∏o˝enie”, w którym
mo˝esz za pomocà myszy skierowaç widok prosto w niebo albo pio-
nowo na ziemi´.

RZYCISKI

ZYNNO

ÂCI

ODSTAWOWYCH

Na Panelu Przycisków znajduje si´ dziewi´ç kwadratowych przyci-
sków reprezentujàcych podstawowe czynnoÊci, z których w grze
Railroad Tycoon 3 b´dziesz korzysta∏ przede wszystkim. Klikni´cie
któregoÊ z tych przycisków powoduje zmian´ zawartoÊci Panelu
Dynamicznego, który zawiera informacje i opcje na temat danego
zagadnienia.

¸Ó˚

ORY

Klikni´cie przycisku „U∏ó˝ tory” pozwala na budow´
torów – pierwszy krok w budowie linii kolejowej. Szczegó-
∏owe informacje na temat budowy torów mo˝na znaleêç
w Rozdziale 5: Tory.

UDUJ

TACJ

Po u∏o˝eniu torów nale˝y wybudowaç kilka stacji (pociàgi
mogà podró˝owaç tylko mi´dzy stacjami). Pe∏ne objaÊnie-
nie sposobu budowy i obs∏ugi stacji mo˝na znaleêç w Roz-
dziale 6: Stacje.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Orient Express nazywano równie˝ „Spies Express” („Ekspres Szpiegów”), poniewa˝
cz´sto podró˝owali nim szpiedzy, Najs∏ynniejszym szpiegiem, który korzysta∏ z Orient
Expresu by∏a Mata Hari.

TEROWANIE

YSZ

Do badania ogromnego, pe∏nego szczegó∏ów Êwiata Railroad Tycoon
3 wystarczy zwyk∏a mysz. Aby przemieszczaç si´ po mapie, dosuƒ
kursor do kraw´dzi ekranu, która odpowiada kierunkowi, w jakim
chcia∏byÊ przesunàç widok. Aby obróciç map´, wciÊnij i przytrzymaj
prawy klawisz myszy i pociàgnij myszkà w kierunku, w jakim
chcesz obróciç widok. Kó∏ko myszy s∏u˝y do przybli˝ania i oddala-
nia widoku mapy. Przekr´cenie kó∏ka myszy w ty∏ powoduje oddale-
nie widoku, dajàc bardziej ogólny widok sytuacji. Przekr´cenie kó∏-
ka do przodu przybli˝a widok, dzi´ki czemu mo˝esz przyjrzeç si´
coraz dok∏adniej poszczególnym elementom. Je˝eli wciÊniesz i przy-
trzymasz kó∏ko myszy, poruszajàc myszà mo˝esz przesuwaç si´ po
mapie.

˚YCIE

ADARU

Oprócz sterowania widokiem za pomocà myszy, mo˝esz równie˝
nawigowaç po mapie dzi´ki wykorzystaniu Pola Radaru. Aby b∏y-
skawicznie przenieÊç si´ do wybranego miejsca na mapie, kliknij le-
wym klawiszem myszy odpowiednie miejsce w Polu Radaru. Miasta
sà oznaczone na mapie jako bia∏e kropki. Je˝eli chcesz szybko przy-
bli˝yç widok mapy, mo˝esz kliknàç i przytrzymaç lewy klawisz ma-
py nad polem radaru i poruszaç myszkà.

NNE

POSOBY

RZESUWANIA

RZYBLI

˚ANIA I

BRACANIA

IDOKU

Poza wykorzystaniem myszy i radaru, do przemieszczania si´ po
mapie mo˝esz równie˝ u˝yç klawiszy strza∏ek. Je˝eli przytrzymasz
klawisz <SHIFT> i wciÊniesz któryÊ z klawiszy strza∏ek, to za-
miast przesuwaç widok, przybli˝ysz lub obrócisz go.

Dodatkowo, je˝eli nie odpowiadajà ci domyÊlne klawisze przypisane
do tych pozycji, mo˝esz je zmieniç w oknie Ustaw. WciÊnij klawisz
<F6>, aby wyÊwietliç okno ustawieƒ i wybierz opcj´ „Widok”.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 22

YTAT

OLEJOWY

„Gdyby nie zbudowano kolei, jak dostalibyÊmy si´ do nieba w sezonie wakacyjnym?”

- Henry David Thoreau

NFORMACJE O

OMPANII

Aby obejrzeç informacje o swojej kompanii, kliknij przycisk
„Informacje o kompanii”. Ta opcja spowoduje wyÊwietlenie
podstawowych danych na temat twojego przedsi´biorstwa
na Panelu Dynamicznym. Dok∏adniejsze omówienie tema-
tyki kompanii znajdziesz w ROZDZIALE 8: KOMPANIE
I GRACZE.

¸DA

Je˝eli chcesz rzuciç okiem na sytuacj´ na gie∏dzie, wciÊnij
przycisk „Gie∏da”. Na Panelu Dynamicznym pojawià si´
dane na temat stanu twojej osobistej gotówki, posiadanych
akcji oraz si∏y nabywczej. Mo˝esz równie˝ skorzystaç
z opcji „Kup” i „Sprzedaj”, aby szybko przeprowadzaç

transakcje.

Opcja „Poka˝” wywo∏uje okno za-
wierajàce dodatkowe informacje na
temat notowaƒ akcji. Wszystkie dane
w rozbiciu na jednà akcj´ mo˝na
wyÊwietliç w postaci wykresów, kli-
kajàc na ma∏ym polu obok pozycji.
Wskazane dane zostanà wówczas
dodane do wykresu w innym kolo-
rze. Dodatkowe informacje na temat obrotu akcjami znajdziesz
w ROZDZIALE 9: GIE¸DA.

RYB

RZEGL

ÑDU

Klikni´cie przycisku „Tryb przeglàdu” pozwala w∏àczaç
rozmaite nak∏adki na map´, dzi´ki czemu mo˝esz w trak-
cie gry szybko sprawdzaç najwa˝niejsze informacje. Masz
do dyspozycji pi´ç nak∏adek:

ARGON

OLEJOWY

LANG

MERYKA¡SKICH

RACOWNIKÓW

OLEJOWYCH

Byk – policjant kolejowy

Piekarz – palacz

Machacz – flagowy

Kapitan – konduktor

Âwistak – hamulcowy

Âwiniopas – in˝ynier

Gryzipiórek – urz´dnik kolejowy

Procarz – zwrotniczy

ODAJ

OCI

ÑG

Po wybudowaniu torów i stacji czas kupiç kilka pociàgów!
Kliknij ten przycisk, aby dodaç nowe pociàgi. Na pierw-
szych trasach zalecamy uruchomiç co najmniej dwa pocià-
gi. W zale˝noÊci od iloÊci dost´pnych ∏adunków, na ka˝dej
trasie mo˝e kursowaç wiele sk∏adów. Wyczerpujàcy opis
sposobu kupowania i obs∏ugi pociàgów mo˝na znaleêç
w ROZDZIALE 7: POCIÑGI.

OKA

OMPANIE

Kliknij przycisk „Poka˝ kompanie”, aby pokazaç list´
kompanii aktualnie istniejàcych w Êwiecie gry. Je˝eli nie po-
siadasz jeszcze swojej kompanii, mo˝esz w tym miejscu jà
za∏o˝yç. Kliknij dwukrotnie dowolnà kompani´ znajdujàcà
si´ na liÊcie na Panelu Dynamicznym, aby wyÊwietliç infor-
macje o tej kompanii.

OKA

TACJE

Klikajàc przycisk „Poka˝ stacje” mo˝esz b∏yskawicznie wy-
wo∏aç list´ wszystkich stacji znajdujàcych si´ w twojej sieci
kolejowej. Kliknij dwukrotnie dowolnà stacj´, aby wyÊwie-
tliç informacje na jej temat. Widok zostanie automatycznie
przeniesiony do tego miejsca na mapie gry.

OKA

OCI

ÑGI

Klikni´cie przycisku „Poka˝ pociàgi” powoduje wyÊwietle-
nie listy wszystkich twoich pociàgów. Kliknij jeden z pocià-
gów na Panelu Dynamicznym, aby zobaczyç dotyczàcy go
ekran informacji o pociàgu. Bli˝sze informacje na temat te-
go ekranu mo˝na znaleêç w Rozdziale 7: Pociàgi. Widok
Êwiata zostanie automatycznie przeniesiony do tego miej-
sca na mapie gry.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 24

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Pierwszy tunel kolejowy, jaki powsta∏ na pó∏kuli zachodniej to Staple Bend Tunnel
zbudowany na Allegheny Portage Railroad. Tunel powsta∏ w roku 1833 i umo˝liwia∏
pociàgom przejazd przez pasmo górskie Allegheny w Pensylwanii.

G´

´sstto

oÊÊç

ç rru

u – Je˝eli nak∏adka jest w∏àczona, tory

zostanà podÊwietlone na odpowiedni kolor, w zale˝-
noÊci od przeci´tnego nat´˝enia ruchu pociàgów, jaki

odbywa si´ na danym odcinku. Tory czerwone skupiajà na sobie naj-
wi´cej ruchu pociàgów, najmniejszy ruch jest na torach zielonych.
Je˝eli któryÊ z torów jest oznaczony kolorem ciemnoczerwonym,
zastanów si´ czy nie warto zmodernizowaç go i u∏o˝yç tam toru po-
dwójnego.

ODATKOWE

RZYCISKI

ZYNNO

ÂCI

W dolnej cz´Êci Panelu Przycisków
znajduje si´ rzàd oÊmiu przycisków.
S∏u˝à one do regulowania szybkoÊci

gry oraz wywo∏ywania okien Poka˝ wykaz i Opcje plików.

ZYBKO

Âå

Czas w grze Railroad Tycoon 3 mo˝e up∏ywaç
z jednà z szeÊciu szybkoÊci: Zatrzymany, Bar-
dzo wolno, Wolno, Normalnie, Szybko i Bar-

dzo szybko. Aby zmieniç szybkoÊç gry, nale˝y wcisnàç wybrany
przycisk lub skorzystaç z klawiszy „+”, „-” oraz „Pause” na klawia-
turze.

PCJE

LIKÓW

Przycisk „Opcje plików” wyÊwietla okno zawierajàce siedem
opcji: Wczytaj, Zapisz, Cel gry, Ustaw, Menu g∏ówne, Wyjdê
oraz Anuluj.

ytta

ajj – Ta opcja umo˝liwia wczytanie wczeÊniej zapisanej

gry.

piissz

z – Wybierz t´ opcj´, je˝eli chcesz zapisaç aktualny stan

gry. W póêniejszym czasie b´dziesz móg∏ wczytaç tak zapisanà
gr´ i kontynuowaç jà od tego momentu.

YTAT

OLEJOWY

„Cz∏owiek, który nigdy nie chodzi∏ do szko∏y, mo˝e okraÊç wagon towarowy, ale cz∏o-
wiek z wykszta∏ceniem uniwersyteckim mo˝e ukraÊç ca∏à kolej.”

- Theodore Roosevelt

a˝

˝ tto

arró

ów

w – Dzi´ki tej nak∏adce widzisz ceny

i dost´pnoÊç wszystkich towarów na mapie. Kliknij
wybrany towar. W przypadku wi´kszoÊci towarów

mapa dzieli si´ na obszary czerwone, ˝ó∏te i zielone – w zielonych
obszarach za dany towar p∏aci si´ najwy˝sze ceny, w czerwonych
najni˝sze. Czarne wagoniki oznaczajà iloÊç ∏adunków oczekujàcych
na przewiezienie. Najbardziej rentowne trasy to takie, gdzie towary
przewo˝one sà z obszarów czerwonych do zielonych, a do przewie-
zienia jest wiele ∏adunków (czarnych wagoników). Uwaga: W przy-
padku pasa˝erów, poczty oraz wojska, mechanizm ten dzia∏a
inaczej. Pe∏ne informacje mo˝na znaleêç w ROZDZIALE 10:
GOSPODARKA TOWAROWA.

ajjà

àttk

kii w

d∏∏u

g k

niiii – Ta opcja jest szczegól-

nie przydatna, je˝eli grasz w scenariuszu, w którym
masz wielu przeciwników (sterowanych przez cz∏o-

wieka lub komputer). Kliknij kompani´, a nale˝àce do niej tory,
pociàgi, stacje i pozosta∏e budynki zostanà podÊwietlone.

ntto

oÊÊç

ç – Wszystkie budynki i pociàgi generujà-

ce zyski sà podÊwietlone. Obiekty przynoszàce naj-
wi´ksze zyski sà oznaczone kolorem szarym. Kolor

˝ó∏ty oznacza, ˝e bilans dzia∏alnoÊci danego obiektu wychodzi na ze-
ro, a czerwony, i˝ obiekt przynosi straty. Pami´taj, ˝e nie wszystkie
budynki w grze majà za zadanie generowaç zysk. W póêniejszej fa-
zie gry, kiedy b´dziesz mia∏ nadwy˝ki gotówki, mo˝esz korzystaç
z tej nak∏adki, aby wyszukiwaç dochodowe zak∏ady przemys∏owe,
które warto kupiç.

ylle

niie

e tto

orru

u – Tory o du˝ym nachyleniu spo-

walniajà pociàgi. Je˝eli w∏àczysz t´ nak∏adk´, najbar-
dziej strome odcinki zostanà zaznaczone na czerwo-

no, a najbardziej p∏askie na zielono. Je˝eli przybli˝ysz widok toru,
zobaczysz wartoÊci oznaczajàce stopieƒ pochylenia poszczególnych
fragmentów torów, odpowiadajàce parametrom szybkoÊci lokomoty-
wy przy danym nachyleniu, podawanym w oknie „Dodaj pociàg”.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 26

RZES

ÑD

OLEJOWE

Wsiadanie do kabiny lokomotywy lewà nogà przynosi pecha.

ÓWKA

Obok Daty znajduje si´ okienko, w którym widnieje kwota w gotów-
ce, jakà aktualnie posiada twoja kompania. Bierz si´ do roboty i zo-
bacz, czy uda ci si´ pomno˝yç t´ kwot´!

OZDZIA

5: T

ORY

Sercem ka˝dej kolei sà oczywiÊcie tory – fundament, na którym
opiera ka˝da sieç kolejowa. Pierwszà rzeczà, jakà powinieneÊ zrobiç
po za∏o˝eniu kompanii, jest u∏o˝enie torów.

¸ADANIE

OWAR

ÓW

Aby zaczàç budow´ torów, wciÊnij przycisk „U∏ó˝ tory” na Panelu
Przycisków. Na ekranie pojawi si´ panel czynnoÊci, przedstawiajàcy
rozmaite opcje torowisk, a kursor myszy przybierze wyglàd odcinka
torów. Aby u∏o˝yç fragment torów, umieÊç kursor na wolnej prze-
strzeni w Êwiecie gry, wciÊnij i przytrzymaj lewy klawisz myszy, a na-
st´pnie przeciàgnij myszk´ w taki sposób, aby tor przybra∏ ˝àdany
kszta∏t. PuÊç klawisz myszy, aby zbudowaç tor albo wciÊnij klawisz
<ESC>, aby zrezygnowaç z budowy. Je˝eli po wybudowaniu toru
jesteÊ niezadowolony z rezultatów, wciÊnij przycisk „Cofnij”.

RZESZKODY

Je˝eli na drodze torów znajdujà si´ przeszkody, mo˝e si´ zdarzyç, ˝e
nie b´dziesz w stanie u∏o˝yç torów w taki sposób, jak to sobie zapla-
nowa∏eÊ. W normalnych warunkach, budynki, rzeki, jeziora, oceany,
góry lub nawet inne tory mogà stanowiç potencjalne przeszkody.
Mogà one posiadaç te˝ pewien „zasi´g blokowania”; nie tylko nie
b´dziesz móg∏ po∏o˝yç torów bezpoÊrednio na nich, ale równie˝
w promieniu trzech d∏ugoÊci torów od nich.

Szczególnym problemem mo˝e okazaç si´ uk∏adanie torów w g´-
stych miastach – mo˝e to wymagaç kilku prób.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

W trakcie wojny secesyjnej genera∏ Sherman nakaza∏ swoim wojskom niszczyç koleje
wroga. ˚o∏nierze wyrywali podk∏ady, rozpalali z nich wielkie ogniska, w których rozgrze-
wali metalowe szyny, a nast´pnie owijali je wokó∏ drzew. Takie szyny oplatajàce drzewa
nosi∏y nazw´ „Krawatów Shermana”.

ell g

grry

y – Ta opcja powoduje wyÊwietlenie takiego samego tek-

stu odprawy, jaki widzia∏eÊ przy rozpocz´ciu aktualnego scena-
riusza. Zajrzyj tu, je˝eli zapomnia∏eÊ, jaki cel masz osiàgnàç.

Usstta

w – W tym miejscu mo˝na zmieniç ustawienia opcji w na-

st´pujàcych obszarach: Rozgrywka, Dêwi´k, Grafika, Klawisze
skrótu, Przewijanie, Widok oraz Okna.

u g

g∏∏ó

ów

e – Klikni´cie tu oznacza rezygnacj´ z bie˝àcej gry

i powrót do menu g∏ównego.

yjjd

dê

ê – Ta opcja pozawala zakoƒczyç aktualnà sesj´ gry i po-

wróciç na pulpit Windows.

ullu

ujj – Kliknij tutaj, aby powróciç do gry.

OKA

YKAZ

¢G¢

)

Ksi´ga Kompanii zawiera szczegó∏owe informacje na temat
kompanii, w tym bardzo precyzyjne dane na temat dzia∏aƒ
przedsi´biorstwa i jego kondycji finansowej. Bli˝sze informa-
cje na ten temat mo˝na znaleêç w Rozdziale 8: Kompanie
i gracze.

ATA

Pod Polem Radaru znajduje si´ okienko zawierajàce dat´. Powinie-
neÊ uwa˝nie obserwowaç bie˝àcà dat´ i to z kilku powodów. Po
pierwsze, w niektórych scenariuszach musisz zrealizowaç cel przed
okreÊlonà datà. Nie pozwól, aby czas przecieka∏ ci przez palce, bo
w koƒcu ci go zabraknie. Po drugie, niektóre lokomotywy i zak∏ady
przemys∏owe stajà si´ dost´pne dopiero od okreÊlonego dnia. Je˝eli
wi´c planujesz zakup nowo zaprojektowanej lokomotywy, kontroluj
dat´ i zawczasu odk∏adaj pieniàdze. Do tego, niektóre wydatki nale-
˝y przeprowadziç w ÊciÊle okreÊlonych terminach (np. odsetki od ob-
ligacji sà wyp∏acane pod koniec ka˝dego kwarta∏u), tote˝ kiedy na-
dejdzie ten dzieƒ mo˝esz si´ spodziewaç, ˝e twój skarbiec nieco si´
opró˝ni.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 28

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Kolej transkontynentalna zosta∏a ukoƒczona 10 maja 1869 roku, kiedy budowane ze
Wschodu tory kompanii Central Pacific Railroad spotka∏y si´ torami kompanii Union
Pacific Railroad, k∏adzionymi z Zachodu, w miejscowoÊci Promontory w stanie Utah.
W ostatni po∏o˝ony podk∏ad uroczyÊcie wbito tam z∏oty hak szynowy.

OSTY

Kiedy przeciàgasz myszkà budujàc tor i przetniesz rzek´, gra auto-
matycznie wstawi w odpowiednie miejsce most. Aby poprawnie wy-
budowaç most, po obydwu stronach rzeki nie mo˝e byç ˝adnych
przeszkód (np. budynków). Musisz równie˝ przecinaç rzek´ mniej
wi´cej pod kàtem prostym (tzn. prostopadle do rzeki; nie mo˝esz
wybudowaç mostu pod kàtem 45 stopni). Musisz te˝ przeciàgnàç
z obydwóch stron rzeki wystarczajàco d∏ugi, prosty odcinek toru,
aby umo˝liwiç budow´ ramp po obu stronach.

Ta ostatnia kwestia mo˝e stanowiç najwi´kszy problem przy budo-
wie mostu. Je˝eli napotykasz trudnoÊci, kliknij myszà w znacznej
odleg∏oÊci od rzeki (mniej wi´cej w odleg∏oÊci równej pi´ciokrotnej
szerokoÊci rzeki), przytrzymaj klawisz myszy i przeciàgnij tor na
podobnà odleg∏oÊç na drugim brzegu rzeki. Cz´sty b∏àd polega na
tym, ˝e gracz k∏adzie tory a˝ do samej rzeki, tam puszcza klawisz
myszy i dopiero potem usi∏uje przerzuciç most przez rzek´; tor roz-
poczyna si´ wówczas zbyt blisko rzeki, aby mo˝na by∏o wybudowaç
odpowiednià ramp´ dojazdowà. Pami´taj, ˝e zawsze mo˝esz poeks-
perymentowaç i skorzystaç z klawisza „Cofnij” do usuni´cia êle
u∏o˝onych odcinków.

Mo˝esz te˝ przerzucaç mosty ponad wàwozami i rozpadlinami.
Przy ustawieniu „Cz´stotliwoÊç mostów: przeci´tnie” gra b´dzie
unika∏a budowy takich konstrukcji z wyjàtkiem sytuacji, które
koniecznie tego wymagajà. Je˝eli chcesz mieç du˝o mostów, u˝yj
ustawienia „Cz´stotliwoÊç mostów: cz´sto”.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Najkrótsze tory na Êwiecie posiada paƒstwo watykaƒskie. Tor ∏àczàcy Watykan i W∏ochy
ma d∏ugoÊç 862,5 metra i s∏u˝y do transportu towarów.

Na szcz´Êcie istniejà sposoby, aby poradziç sobie praktycznie z ka˝-
dà przeszkodà. Twoje tory mogà okrà˝yç budynek – zaÊ w najgor-
szym wypadku mo˝esz po prostu nakazaç go rozebraç. Od samego
poczàtku mo˝esz przerzucaç mosty przez rzeki, zaÊ od roku 1895
mo˝esz budowaç mosty prz´s∏owe nad jeziorami i oceanami (choç
mo˝e to byç dosyç drogie przedsi´wzi´cie). Mo˝esz sforsowaç gór´
k∏adàc tor na zboczu, choç pod du˝ym nachyleniem – albo wy∏o˝yç
sporà fors´ i nakazaç przekopaç tunel przez serce góry. Je˝eli cho-
dzi o ju˝ istniejàce tory, mo˝esz pod∏àczyç do nich nowy tor, prze-
ciàç je pod odpowiednim kàtem albo zbudowaç wiadukt, tak aby
przejazd jednego pociàgu nie hamowa∏ drugiego.

¸ÑCZENIA

W grze Railroad Tycoon 3 masz ogromnà swobod´ w zakresie kàta,
nachylenia i rodzaju toru, jaki budujesz. Czasami mo˝e to jednak
spowodowaç, ˝e trudno ci b´dzie zorientowaç si´, czy w prawid∏owy
sposób po∏àczy∏eÊ dwa odcinki toru. Dlatego podczas do∏àczania no-
wego toru do ju˝ istniejàcego radzimy przybli˝yç widok na tyle
blisko, aby wyraênie by∏o widaç ca∏oÊç dzia∏ania. Ponadto, zakr´t to-
rów musi mieç odpowiednià d∏ugoÊç (tzw. promieƒ skr´tu). Je˝eli
rozpoczynasz budow´ od jednego fragmentu torów do kolejnego, za-
dbaj, aby ostatni odcinek by∏ na tyle d∏ugi (co najmniej 10 „segmen-
tów” toru), aby gra mog∏a je prawid∏owo ze sobà po∏àczyç.

Uwaga: W rzeczywistoÊci nawet konkurujàce przedsi´biorstwa

kolejowe posiadajà wzajemnie po∏àczone sieci torów – prze-
woênicy pasa˝erscy i towarowi chcà mieç do dyspozycji jak
najwi´kszà swobod´ manewru, co gwarantuje im wi´ksze
zintegrowanie sieci torów.

W grze Railroad Tycoon 3 ∏àczenie swoich torów z sieciami konku-
rencyjnych kompanii równie˝ ma sens. W wyniku takiego po∏àcze-
nia, obydwie kompanie odnotujà ogólny wzrost nat´˝enia ruchu.
Bli˝sze informacje znajdziesz w ROZDZIALE 10: GOSPODAR-
KA TOWAROWA.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 30

YTAT

OLEJOWY

„Podró˝ z dzieçmi to mniej wi´cej to samo co podró˝ pociàgiem trzeciej klasy w Bu∏garii.”

- Robert Benchley

PCJE

¸ADANIA

ÓW

Podczas uk∏adania torów masz do dyspozycji wiele opcji:

OJEDYNCZY

PODW

ÓJNY

Opcja toru pojedynczego oznacza budow´ jednej nitki torów – opcja
torów podwójnych powoduje jednoczesne uk∏adanie dwóch nitek
torów. Tory podwójne kosztujà wi´cej, ale nie dwa razy tyle co tor
pojedynczy. Na torze podwójnym dwa pociàgi jadàce w przeciwnych
kierunkach mogà mijaç si´ z pe∏nà pr´dkoÊcià. Na torze pojedyn-
czym, je˝eli dwa pociàgi musza si´ wyminàç, jeden z nich si´ zatrzy-
muje (staje si´ przezroczysty) i dopiero gdy tory sà puste mo˝e z mo-
zo∏em znowu rozp´dzaç si´ do pe∏nej szybkoÊci. Na poczàtku powi-
nieneÊ wi´c u˝ywaç g∏ównie torów pojedynczych i rozbudowywaç
wybrane, najcz´Êciej u˝ywane odcinki do torów podwójnych (rozbu-
dowa polega na wybudowaniu torów podwójnych nad istniejàcym
torem pojedynczym). Trzeba pami´taç, ˝e ∏àczny koszt u∏o˝enia
pojedynczych torów, a nast´pnie rozbudowania ich do torów
podwójnych jest wi´kszy ni˝ cena budowy torów podwójnych ju˝
na poczàtku.

ODZAJE

OST

ÓW

Do roku 1865 mo˝esz wybieraç spomi´dzy dwóch typów mostów
– drewnianych i kamiennych. Most z drewna jest taƒszy, ale mo˝e
udêwignàç tylko tor pojedynczy, a przeje˝d˝ajàcy przez niego pociàg
musi znaczàco zwolniç. W roku 1865 do u˝ytku wchodzà mosty sta-
lowe. Stanowià one rozwiàzanie kompromisowe – sà taƒsze ni˝ kon-
strukcje kamienne, ale dro˝sze ni˝ drewniane. Mogà te˝ pomieÊciç
tory podwójne. Mosty stalowe wymagajà pewnego zmniejszenia
pr´dkoÊci pociàgu, ale mniejszego ni˝ w przypadku mostów drew-
nianych.

Natomiast poczynajàc od roku 1895 dost´pne stajà si´ mosty prz´-
s∏owe. To po raz pierwszy otwiera mo˝liwoÊç budowy mostów nad
jeziorami i innymi wi´kszymi zbiornikami wodnymi.

YTAT

OLEJOWY

„Jazda kolejà to ostatnia prawdziwa krwista przygoda w Ameryce Pó∏nocnej.”

- Duffy Littlejohn

UNELE

Podobnie jak w przypadku mostów, kluczowe znaczenie przy budo-
wie tuneli ma przeprowadzenie d∏ugiego odcinka torów – tak aby daç
grze dostatecznie du˝o miejsca na zbudowanie podjazdu i wyjazdu
z tunelu. Nie w ka˝dym miejscu mo˝na zbudowaç tunel – z obydwóch
stron góry musi znajdowaç si´ doÊç p∏aska przestrzeƒ. Je˝eli chcesz
budowaç wiele tuneli, u˝yj ustawienia „Cz´stotliwoÊç tuneli: cz´sto”.

ACHYLENIE A

OSZT

Od pierwszych dni istnienia ˝elaznego konia, kompanie kolejowe
usi∏owa∏y podczas budowy nowych tras po∏àczyç dwa sprzeczne
cele – ograniczyç nachylenie torów i jednoczeÊnie minimalizowaç
koszty. Stopieƒ nachylenia to parametr opisujàcy p∏askoÊç toru
– pociàgi powoli i z du˝ym trudem forsujà wzniesienia. Podczas
uk∏adania toru b´dzie on mia∏ kolor zielony na obszarach p∏askich
oraz czerwony na stromiznach. Musisz pami´taç, aby staraç si´
k∏aÊç jak najbardziej p∏asko po∏o˝one tory.

Rzecz jasna, na Êwiecie nie ma nic za darmo – cenà za mniejsze
nachylenie jest zazwyczaj wy˝szy koszt budowy. Aby ograniczyç na-
chylenie, mo˝esz wybraç d∏u˝szà albo bardziej kr´tà tras´ (tak jak to
zrobi∏a kompania New York Central budujàc tory z Nowego Jorku
do Chicago). Mo˝esz równie˝ k∏aÊç tory przez góry w linii prostej,
u˝ywajàc tuneli i mostów (ponad wàwozami), aby ograniczyç nachy-
lenie. Takà strategi´ przyj´∏a kompania Lackawanna Railroad (póê-
niej po∏àczona z Erie), która rów-
nie˝ budowa∏a tory biegnàce z No-
wego Jorku na Zachód, kilka dekad
po New York Central. Lackawan-
na, ponoszàc ogromne koszty,
wybudowa∏a tory biegnàce po
wierzcho∏kach gór, z du˝à iloÊcià
gigantycznych mostów i wiaduktów.

Wybór nale˝y do ciebie.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 32

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Pierwsze lokomotywy parowe, które odnios∏y sukces ekonomiczny, pracowa∏y w kom-
panii Middleton Railway od roku 1812. John Blenkinsop i Matthew Murray po∏àczyli
swe si∏y i stworzyli parowóz Salamanca, a nast´pnie trzy kolejne lokomotywy oparte na
mechanizmie z´batkowym. Lokomotywy s∏u˝y∏y do przewozu w´gla z kopalni Middle-
ton do miasta Leeds i zast´powa∏y prac´ 50 koni i 200 m´˝czyzn.

Powoduje ona usuni´cie torów z listy Êrodków trwa∏ych w bilansie
kompanii.

Odpis ten jest bezzw∏ocznie nanoszony na sprawozdanie z przycho-
dów kompanii. Dobrà stronà rozbiórki jest fakt, ˝e usuni´cie nieu˝y-
wanych torów zmniejsza ca∏oÊciowe koszty utrzymania torów.

OZDZIA

6: S

TACJE I

UDYNKI

Kolej jest warta tyle, ile warte sà jej stacje, na których ludzie i towa-
ry mogà dostaç si´ na pok∏ad pociàgów. Mo˝esz nawet zbudowaç to-
ry z Nowego Jorku do Kalifornii, ale je˝eli ludzie nie b´dà mogli do-
trzeç na twoje stacje, to posiadasz tylko kup´ rdzewiejàcego z∏omu.

UDOWA

TACJI

Aby zbudowaç stacj´, wciÊnij przycisk „Buduj stacj´” na Panelu
Przycisków. Zauwa˝ysz, ˝e kursor zmieni∏ si´ w ikon´ m∏otka i prze-
suwasz teraz nad Êwiatem gry wizerunkiem stacji. Je˝eli zbudowa∏eÊ
ju˝ tory, dosuƒ stacj´ do torów, a powinna sama dopasowaç si´ w od-
powiednim miejscu; zmieni wówczas kolor na zielony i przyjmie
odpowiednià pozycj´ wzgl´dem torów. W zat∏oczonym centrum mia-
sta b´dziesz musia∏ zapewne troch´ popróbowaç, aby znaleêç odpo-
wiednie miejsce, w którym stacja b´dzie mog∏a powstaç.

Mo˝esz równie˝ stawiaç stacj´ bez do∏àczania jej do istniejàcych
torów. Je˝eli stacja jest zaznaczona kolorem ˝ó∏tym, znajduje si´
w lokalizacji prawid∏owej, ale NIE jest pod∏àczona do torów. Je˝eli
chcesz bardziej precyzyjnie kontrolowaç po∏o˝enie stacji, wybierz
tryb „Zablokowany” (prawy dolny róg opcji stacji), a nast´pnie za
pomocà okr´gu obrotów budynku wybierz orientacj´ stacji.

Je˝eli stacja ma kolor czerwony, oznacza to, ˝e nie mo˝esz jej w tym
miejscu zbudowaç. WyjaÊnienie tej sytuacji znajduje si´ w polu
Pomocy Kontekstowej.

YTAT

OLEJOWY

„Nie da si´ wyjaÊniç, na czym polega przyjemnoÊç oglàdania kolei, ale z ca∏à pewnoÊcià
mo˝na si´ tà przyjemnoÊcià podzieliç z innymi.”

- Roger Lloyd

Nie pojawiajà si´ one jednak jako kolejna opcja – mosty prz´s∏owe
sà automatycznie u˝ywane tam, gdzie budowany jest d∏ugi most po-
nad oceanem albo jeziorem. Mosty te sà bardzo drogie – u˝ywaj ich
roztropnie.

¢STOTLIWOÂå

UNELI

OST

ÓW

IADUKT

ÓW

Gra sama decyduje, kiedy wybudowaç tunel, wiadukt nad torem
albo most (mosty sà u˝ywane zawsze przy forsowaniu rzek, jezior
i innych zbiorników wodnych, ale mo˝na równie˝ stawiaç je nad wà-
wozami i rozpadlinami). Wciskajàc te przyciski mo˝esz zmniejszyç
lub zwi´kszyç cz´stotliwoÊç u˝ywania tych konstrukcji – mo˝esz
nawet wy∏àczyç je ca∏kowicie.

OFNIJ

Czasami sprawy nie idà po twojej myÊli. Jedno drgnienie r´ki lub
b∏´dna ocena i zostajesz z ogromnym fragmentem drogiego i ca∏ko-
wicie bezu˝ytecznego toru. Je˝eli nie jesteÊ zadowolony z toru, jaki
przed chwilà u∏o˝y∏eÊ, kliknij przycisk „Cofnij”, aby usunàç ostatni
zbudowany fragment toru. Nie stracisz pieni´dzy. B´dzie tak, jakbyÊ
nigdy nie wybudowa∏ tego nieszcz´snego kawa∏ka linii kolejowej.
Klikajàc przycisk kilkukrotnie mo˝na nawet cofnàç budow´ wielu
odcinków toru.

Je˝eli jednak z jakiegoÊ powodu opuÊcisz panel uk∏adania torów,
u∏o˝one tory pozostanà na swoim miejscu i nie mo˝na ich b´dzie zli-
kwidowaç poleceniem „Cofnij”; w tym momencie jedyna mo˝liwoÊç
to rozebraç je w zwyk∏y sposób.

OZBI

ÓRKA

U˝yj narz´dzia rozbiórki do usuwania budynków, które stojà ci na
drodze, albo usuwania starych odcinków torów, które nie sà ci ju˝
potrzebne albo przeszkadzajà w budowie innych obiektów. Uwaga:
rozbiórka budynków (zw∏aszcza zak∏adów przemys∏owych) jest
doÊç kosztowna. Rozbiórka w∏asnych torów wià˝e si´ ze stosunko-
wo niewielkimi wydatkami.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 34

YTAT

OLEJOWY

„Zadziwiajàca, ale silna przyjemnoÊç, jakà wielu ludzi czerpie z obserwowania i pozna-
wania pociàgów, lokomotyw i szczegó∏owych wiadomoÊci na temat organizacji ca∏ego
systemu kolejowego to jednoczeÊnie sztuka i tajemnica. Jest to sztuka, poniewa˝ od-
czuwana przyjemnoÊç jest bezpoÊrednio proporcjonalna do entuzjazmu, jaki cz∏owiek
wk∏ada w t´ czynnoÊç. Jest to tajemnica, poniewa˝, choçby nie wiem jak si´ staraç, nie
mo˝na innym jasno wyt∏umaczyç, na czym polega ta przyjemnoÊç.”

- Roger Lloyd

OZBUDOWA

TACJI

Z up∏ywem czasu miasta b´dàce w´z∏ami kolejowymi powi´kszajà si´.

Mo˝e si´ zdarzyç tak, i˝ Êrednia stacja zbudowana 10 lat wczeÊniej
teraz obs∏uguje ju˝ tylko fragment coraz wi´kszego miasta. Mo˝esz
wówczas rozbudowaç ma∏e i Êrednie stacje do stacji du˝ych. Kliknij
stacj´, a nast´pnie przycisk „Remont”. Je˝eli w bezpoÊrednim
sàsiedztwie stacji stojà inne budynki (np. domy), mo˝esz nie mieç
miejsca na rozbudow´ stacji. W takim przypadku musisz rozebraç
kilka domów, aby przygotowaç teren pod rozbudow´.

UDYNKI

¸UGI

Oprócz stacji musisz wybudowaç jeszcze dwa inne obiekty – wie˝e
serwisowe oraz zak∏ady remontowe, które b´dà zajmowaç si´ kon-
serwacjà twoich pociàgów. Pociàgi mijajàce takà placówk´ zatrzy-
majà si´ automatycznie, aby uzupe∏niç niski poziom wody, piasku
lub oleju (mo˝esz te˝ r´czenie zaprogramowaç te przystanki, aby
zmusiç pociàg do zatrzymania si´.)

˚E

ERWISOWE

Wie˝e serwisowe ∏àczà w sobie funkcje wie˝ z wodà i wie˝ z pia-
skiem. Parowozy muszà regularnie uzupe∏niaç poziom wody, aby
móc produkowaç par´ potrzebnà do nap´dzania pociàgu. Je˝eli
w parowozie skoƒczy si´ woda, b´dzie powoli toczy∏ si´ do przodu
z pr´dkoÊcià minimalnà, a jego za∏oga b´dzie zbieraç wod´ z najbli˝-
szego otoczenia torów. Z uwagi na fakt, ˝e wi´kszoÊç scenariuszy
w Railroad Tycoon 3 rozgrywa si´ w epoce pary (mniej wi´cej od
1830 do 1950) i korzysta g∏ównie z lokomotyw parowych, wie˝a ser-
wisowa uzupe∏niajàca wod´ b´dzie niezb´dna na ka˝dej trasie
– praktycznie musisz postawiç po jednej wie˝y pomi´dzy ka˝dà pa-
rà stacji. Na szcz´Êcie wie˝e serwisowe sà stosunkowo tanie.

Wie˝e serwisowe uzupe∏niajà równie˝ poziom piasku. Wszystkie lo-
komotywy (spalinowe i elektryczne) u˝ywajà piasku, aby poprawiç
swojà przyczepnoÊç w obszarach górskich – automatycznie wysypu-
jà one niewielkà iloÊç piasku przed ko∏ami osi nap´dowej.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Najwy˝ej po∏o˝ona stacja na Êwiecie to stacja Condor w Boliwii. Stacja ta, za∏o˝ona
w roku 1908, znajduje si´ na wysokoÊci 4787 m n.p.m.

ROMIE

DDZIA

¸YWANIA

TACJI

Przemieszczajàc stacj´ po mapie zauwa˝ysz zapewne, ˝e wokó∏ niej
znajduje si´ podÊwietlony obszar. Jest to obszar oddzia∏ywania sta-
cji. Towary, które zostanà wyprodukowane w tym obszarze, sà na-
tychmiast dost´pne dla twoich pociàgów na tej stacji. Inne towary
b´dà stopniowo sp∏ywaç z bardziej odleg∏ych miejsc, w miar´ jak lo-
kalni producenci b´dà je transportowaç do najbli˝szej stacji, aby tam
za∏adowaç je do pociàgów. Towary mogà wi´c dotrzeç na stacj´ na-
wet je˝eli nie znajdujà si´ poczàtkowo w bezpoÊrednim obszarze jej
oddzia∏ywania. Natomiast pasa˝erowie i poczta b´dà korzystaç ze
stacji WY¸ÑCZNIE, je˝eli dom, z którego pochodzà, znajduje si´
wewnàtrz tego obszaru. Pasa˝erowie nie b´dà w´drowaç 100 mil do
stacji, aby z∏apaç pociàg, podczas gry miejscowy rolnik, je˝eli b´dzie
musia∏, bez problemów przewiezie swoje zbo˝e wozem na takà od-
leg∏oÊç i na stacji za∏aduje je do pociàgu.

Jedyna ró˝nica mi´dzy trzema rozmiarami stacji to koszt i promieƒ
oddzia∏ywania – wi´ksza stacja jest dro˝sza, ale te˝ ma wi´kszy za-
si´g. Generalnie optymalnà strategià jest budowa Êrednich i du˝ych
stacji w miastach, aby w jak najwi´kszym stopniu objàç zarówno
ruch towarowy jak i pasa˝erski. JednoczeÊnie, budujàc boczne od-
nogi linii, wiodàce w g∏àb terenu i majàce obs∏ugiwaç poszczególne
farmy, kopalnie i fabryki, mo˝esz korzystaç ze stacji najmniejszego
rozmiaru – towary zostanà bowiem tam dostarczone, nawet je˝eli
promieƒ oddzia∏ywania stacji nie obejmuje wszystkich producentów
w tym regionie.

Oprócz wyboru rozmiaru stacji, mo˝esz równie˝ zrezygnowaç z do-
myÊlnego stylu architektonicznego i wybraç inny styl dla stacji. Nie
ma to ˝adnego wp∏ywu na gr´, ale mo˝e ucieszyç magnatów kolejo-
wych pasjonujàcych si´ architekturà.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 36

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Charles Carroll by∏ jednym z najwczeÊniejszych udzia∏owców kolei B&O Railroad
i ostatnià z ˝yjàcych jeszcze osób, które podpisa∏y Deklaracj´ Niepodleg∏oÊci, gdy
prowadzi∏ uroczystoÊç wmurowania pierwszego kamienia pod budow´ kolei dnia 4 lip-
ca 1828 roku. Stwierdzi∏ wówczas: „To jedna z najwa˝niejszych chwil w moim ˝yciu,
wi´kszà wag´ mia∏o tylko podpisanie Deklaracji Niepodleg∏oÊci, lecz mo˝e nawet dzieƒ
dzisiejszy jest jeszcze wa˝niejszy!”

OCZTA

, H

OTELE

, R

ESTAURACJE

, Z

AJAZDY

Kilka pierwszych budynków, podÊwietlanych na ˝ó∏to, uzupe∏nia
istniejàce stacje. Aby wywiera∏y one jakikolwiek efekt, nale˝y je
umieÊciç w pobli˝u stacji. Urzàd pocztowy powoduje, ˝e przesy∏ki
d∏u˝ej czekajà na stacji zanim z niej zniknà. Restauracje, hotele
i zajazdy zarabiajà w zale˝noÊci o nat´˝enia ruchu pasa˝erskiego
przep∏ywajàcego przez stacj´. Budynki takie mogà potencjalnie ob-
s∏u˝yç nawet kilka stacji, je˝eli sà umieszczone blisko siebie. Równie
dobrze mo˝esz postawiç hotel przy stacji przeciwnika, aby zarabiaç
na jego pasa˝erach. Rzecz jasna, on równie˝ mo˝e wybudowaç tam
swój w∏asny hotel i ka˝dy z nich b´dzie obs∏ugiwa∏ mniej wi´cej po-
∏ow´ ruchu pasa˝erskiego. Rynek na us∏ugi hotelowe nie powi´ksza
si´, a w miar´ budowy kolejnych hoteli to one dzielà mi´dzy siebie
rynek, przy czym najwi´kszy udzia∏ otrzymuje ten hotel, który le˝y
najbli˝ej stacji.

¸ADY

PZREMYS

¸OWE

W dalszej cz´Êci listy znajdujà si´ rozmaite fabryki, które mo˝esz
zbudowaç. Je˝eli wzd∏u˝ swoich linii masz wiele plantacji bawe∏ny,
a nie masz jej gdzie sprzedawaç, rozwa˝ budow´ fabryki odzie˝owej.
Zarobisz wi´cej pieni´dzy na przewozach zarówno bawe∏ny, jak
i ubraƒ. Natomiast fabryka odzie˝owa sama wygeneruje przyzwoity
zysk, o ile zapewnisz jej sta∏à dostaw´ bawe∏ny i wystarczajàco spo-
ry rynek zbytu na wyrabiane ciuchy.

Uwaga: Nad wszelkimi budynkami nie nale˝àcymi do stacji b´dzie
wyÊwietlane twojego logo, aby u∏atwiç ci odszukanie ich na mapie.

Mo˝esz równie˝ kupowaç zak∏ady przemys∏owe istniejàce ju˝ na
mapie. Je˝eli dany zak∏ad jest stabilny i rentowny, zagwarantuje ci
stabilny strumieƒ dochodów. Jeszcze lepiej b´dzie, je˝eli zak∏ad ra-
dzi sobie kiepsko, a ty masz pomys∏ jak odwróciç t´ sytuacj´ (np. do-
prowadzajàc lini´ kolejowa do tego miasta) – mo˝esz wówczas kupiç
ten nierentowny obiekt za grosze i w krótkim czasie cieszyç si´
b∏yskawicznie wypracowanymi zyskami.

W przypadku ka˝dego zak∏adu, jaki posiadasz (zbudowa∏eÊ lub
kupi∏eÊ), masz mo˝liwoÊç dodatkowej modernizacji tej placówki.
Modernizacja podwaja wydajnoÊç produkcyjnà i kosztuje mniej ni˝
budowa nowej fabryki tego samego typu. Post´puj jednak ostro˝nie:
wi´ksza wydajnoÊç oznacza jednoczeÊnie wi´ksze koszty ogólne.
Je˝eli zmodernizujesz fabryk´, a nie b´dziesz nadà˝a∏ z dostawami
surowców, z rentownej szybko mo˝e si´ staç deficytowa.

Je˝eli w lokomotywie skoƒczy si´ piasek, jej wydajnoÊç na stromych
odcinkach znaczàco spada.

Z tego wzgl´du, nawet je˝eli nie posiadasz parowozów, nadal musisz
mieç kilka wie˝ serwisowych zaopatrujàcych twoje sk∏ady w piasek.
Ich liczba mo˝e jednak byç mniejsza, zw∏aszcza, je˝eli twoje trasy
sà doÊç p∏askie.

¸AD

EMONTOWY

Lokomotywy muszà przechodziç regularnà konserwacj´ albo szan-
sa awarii lub wypadku znaczàco wzrasta. Niestety, zak∏ady remon-
towe do doÊç du˝y wydatek. Bez wàtpienia potrzebujesz kilku takich
placówek, ale wydaje si´, ˝e mo˝e ich byç znaczniej mniej ni˝ wie˝
serwisowych. Kontroluj poziom oleju w lokomotywach – je˝eli regu-
larnie spada on do zera, dodaj przy trasie tego pociàgu zak∏ady
remontowe albo zmieƒ jego tras´ tak, aby przeje˝d˝a∏ przy ju˝
istniejàcych zak∏adach.

Kiedy lokomotywa przechodzi remont, jej wskaênik oleju wzrasta.
Nast´pnie, w miar´ przemierzania przez lokomotyw´ kolejnych
tras, zwyczajne zu˝ycie surowców i czas zbierajà swoje ˝niwo. Aby
zachowaç sprawnoÊç lokomotyw jak najd∏u˝ej, nale˝y je regularnie
poddawaç konserwacji. Zapobiegnie to awariom i wypadkom. Lepiej
wydaç ma∏à sum´ zawczasu ni˝ du˝à po fakcie. Kliknij przycisk
„UmieÊç zak∏ad remontowy” (klucz) i przeciàgnij wizerunek budyn-
ku do wybranego miejsca przy trasie. Po ulokowaniu budynku wci-
Ênij lewy klawisz myszy, aby wybudowaç zak∏ad.

OZOSTA

¸E

UDYNKI

Mo˝esz równie˝ wybudowaç na mapie rozmaite inne budynki.
Kliknij opcj´ w prawym dolnym rogu („UmieÊç budynki nie nale˝à-
ce do stacji”), aby wyÊwietliç list´ tych obiektów. Lista ta ró˝ni si´
w zale˝noÊci od scenariusza i roku rozpocz´cia.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 38

YTAT

OLEJOWY

„Kiedy s∏ysz´, jak koƒ ˝elazny parska niczym grom niesiony echem po wzgórzach,
wstrzàsa ziemià, po której stàpa i dyszy ogniem i dymem z nozdrzy… zdaje mi si´,
˝e nareszcie pojawi∏a si´ istota godna zamieszkiwaç t´ ziemi´.”

- Henry David Thoreau

W miar´ up∏ywu czasu do twojej dyspozycji oddawane b´dà coraz
nowsze i coraz bardziej pot´˝ne lokomotywy. Aby wybraç lokomo-
tyw´, kliknij lewym klawiszem myszy nazw´ wybranego modelu.
Zakup nie zostanie wykonany, dopóki nie ustalisz trasy i nie wci-
Êniesz przycisku „Kup” – do tego czasu mo˝esz jeszcze wybraç innà
lokomotyw´, je˝eli ta ci nie b´dzie jednak odpowiadaç.

ANE

OKOMOTYWY

W tej cz´Êci okienka (ponad listà pociàgów) znajdujà si´ najwa˝niej-
sze informacje na temat wybranej lokomotywy. Szczegó∏owe wyja-
Ênienia znajdziesz w podrozdziale „Lokomotywy” w dalszej cz´Êci
tego rozdzia∏u.

KRE

ÂLANIE

RASY

Po wyborze lokomotywy musisz wskazaç tras´, jakà ma ona podró-
˝owaç. Najprostszy sposób to kliknàç map´ na stacjach, w których
pociàg ma si´ zatrzymaç (sà one oznaczone jako ˝ó∏te okr´gi). Mo-
˝esz równie˝ kliknàç przycisk „Dodaj stacj´”, aby wybraç jednà
z pozycji na liÊcie dost´pnych stacji.

ORZYSTANIE Z

ÓW I

TACJI

RZECIWNIKA

Przy wybieraniu tras pociàgów warto pami´taç, ˝e równie dobrze
mo˝esz skorzystaç z torów i stacji przeciwnika. Dzi´ki temu mo˝esz
poszerzyç obszar swojej dzia∏alnoÊci, lecz wià˝e si´ to z okreÊlonà
cenà. Je˝eli pociàg korzysta z toru nale˝àcego do innej kompanii,
musisz wyp∏aciç tej kompanii takà cz´Êç przychodu pociàgu, która
odpowiada procentowi wykorzystanych obcych torów w stosunku
do ca∏ej d∏ugoÊci przejechanej trasy. Przyk∏adowo, je˝eli wieziesz ∏a-
dunek drewna z Monachium do Berlina i 40% podró˝y odbywa∏o si´
po torach twojego konkurenta, wówczas otrzymuje on 40% przycho-
du z tego przewozu drzewa. Ty jednak musisz w 100% pokryç kosz-
ty paliwa do lokomotywy, tote˝ twój przeciwnik czerpie wy∏àcznie
zyski, natomiast w twoim przypadku, koszty mogà przekroczyç t´
cz´Êç dochodów, które pozosta∏y ci do dyspozycji.

OZDZIA

7: P

OCI

ÑGI

W lokomotywach jest coÊ takiego, co fascynuje ludzi. Byç mo˝e cho-
dzi tu o symbol wolnoÊci, jaki one stanowià – ka˝dy mo˝e wsiàÊç i je-
chaç na koniec Êwiata, aby spróbowaç swoich szans; mo˝e chodzi
o pot´g´ tych ˝elaznych koni, które bez wysi∏ku ciàgnà sznury wa-
gonów. Jeszcze innym lokomotywy kojarzà si´ z przygodà, jakà jest
podró˝ przez odleg∏e, egzotyczne rejony. Niezale˝nie od powodu, za-
równo dzieci jak i doroÊli sà zafascynowani pociàgami ju˝ od ponad
200 lat i nic nie wskazuje na to, aby ta fascynacja mia∏a wygasnàç.

ODAWANIE

OCI

ÑGU

Po wybudowaniu torów i stacji kliknij
przycisk „Dodaj pociàg” na Panelu
Przycisków, aby kupiç nowà lokomo-
tyw´ i dodaç nowy pociàg do swojej
sieci kolejowej.

Uwaga: „Lokomotywa” oznacza jednostk´ ciàgnàcà z nap´dem
parowym, spalinowym lub elektrycznym (wraz z w´glarkà, o ile
zachodzi taka potrzeba), znajdujàcà si´ u czo∏a pociàgu. S∏owo
„pociàg” oznacza lokomotyw´ wraz z ciàgni´tymi przez nià wago-
nami. Pociàgi posiadajà „tras´” czyli list´ stacji, na których si´
zatrzymujà oraz „sk∏ad” – list´ wagonów z ∏adunkami, które zabie-
rajà z ka˝dej stacji.

Aby dodaç nowy pociàg, musisz zakupiç lokomotyw´ oraz okreÊliç
tras´ i sk∏ad pociàgu. P∏acisz tylko za lokomotyw´ – wagony towaro-
we sà na bie˝àco dodawane i usuwane za darmo.

ÓR

OKOMOTYWY

Na ekranie wyÊwietli si´ lista lokomotyw, które mo˝esz zakupiç. Li-
sta zale˝y od regionu Êwiata, w którym rozgrywa si´ scenariusz oraz
okresu historycznego.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Najtragiczniejszy wypadek kolejowy w historii Wielkiej Brytanii wydarzy∏ si´ 22 maja
1915 roku. 227 osób ponios∏o Êmierç w wyniku zderzenia pociàgu z ˝o∏nierzami
z pociàgiem pasa˝erskim w Gretna Green.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 40

RZES

ÑD

OLEJOWY

Niektórzy ludzie wierzyli, ˝e wyruszenie w pierwszà podró˝ pociàgiem w piàtek
przyniesie pecha. Inni uznawali nawet, ˝e w ogóle je˝d˝enie pociàgiem w piàtki Êciàga
nieszcz´Êcie.

najszybszych i najbardziej atrakcyjnych lokomotyw wy∏àcznie do
przewozów ekspresowych (czyli pasa˝erów, poczty i wojska), zaÊ
wolniejsze pociàgi skierowaç do przewo˝enia towarów.

Je˝eli chcesz mieç absolutnà kontrol´, wybierz ustawienie „Dowol-
ny sk∏ad”, a b´dziesz móg∏ w∏asnor´cznie wskazaç ka˝dy wagon, ja-
ki ma byç do∏àczony do sk∏adu. Strategia taka mo˝e przydaç si´
w sytuacji, kiedy zale˝y ci na przewozie jakiegoÊ towaru, nawet je-
˝eli nie jest on najbardziej dochodowy. Przyk∏adowo, je˝eli jesteÊ
w∏aÊcicielem fabryki odzie˝owej, mo˝esz nakazaç pociàgowi zwoziç
do miasta bawe∏n´ i odbieraç ubrania, nawet je˝eli nie sà to najbar-
dziej rentowne towary (poniewa˝ i tak czerpiesz zyski z samej
fabryki). Jest to jednak dosyç zaawansowana strategia – dopóki nie
zaznajomisz si´ dobrze z grà, proponujemy korzystaç z autozarzà-
dzania przy ustawieniach „Wszelkie ∏adunki”, „Wszelkie towary”,
„Wszelkie przewozy ekspresowe”.

Na koniec nale˝y pod-
kreÊliç, ˝e niezale˝nie od
tego, jakie wagony znaj-
dujà si´ w sk∏adzie i jakie
towary sà dost´pne na stacji, ∏adunek nie zostanie za∏adowany do
pociàgu, je˝eli pociàg ten nie jedzie do odpowiedniego miejsca doce-
lowego. Towary nie zostanà za∏adowane do pociàgu, który jedzie do
miejsca, gdzie ich cena jest ni˝sza ni˝ tam, gdzie poczàtkowo si´
znajdujà (by∏oby to tak zwane wo˝enie drzewa do lasu). Pasa˝ero-
wie i poczta zawsze posiadajà konkretny punkt docelowy – je˝eli da-
ny pociàg przynajmniej nie przybli˝a ich do tego punktu, nie wsiàdà
do wagonów. Bli˝sze objaÊnienia znajdziesz w ROZDZIALE 10:
GOSPODARKA TOWAROWA.

INIMALNA I

AKSYMALNA

ICZBA

AGON

ÓW

Minimalna liczba wagonów, z jakà pociàg mo˝e opuÊciç stacj´ jest
ustawiona na wartoÊç zero (tzn. nawet je˝eli na danej stacji brak jest
dost´pnych towarów, pociàg i tak odjedzie, liczàc, ˝e uda si´ coÊ za-
braç na stacji nast´pnej).

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Najd∏u˝szy prosty odcinek torów na Êwiecie liczy sobie 478 kilometrów i znajduje si´
na równinie Nullarbor na linii kolei transaustralijskiej w sieci Australian National
Railroad.

Dlatego podczas u˝ytkowania torów konkurentów nale˝y pami´taç,
aby nie zapuszczaç si´ zbyt daleko w g∏àb ich sieci kolejowej. Je˝eli
to mo˝liwe, trasy powinny biec w najwy˝ej 10-20% po torach kom-
panii konkurencyjnych.

KRE

ÂLENIE

ADUNK

ÓW

Pod dodaniu nowej stacji do trasy,
pod nazwà stacji pojawi si´ szereg
ikon. Oznaczajà one rodzaje i iloÊç
towarów, jakie pociàg mo˝e zabraç
z danej stacji. Poczàtkowo mo˝esz
zdaç si´ na wartoÊci domyÊlne. Sà
one tak dobrane, aby pociàg zabiera∏
rozsàdnà iloÊç ∏adunków takiego ty-
pu, które pozwolà osiàgnàç dochód.
Kiedy jednak lepiej zaczniesz rozu-
mieç zasady gospodarcze rzàdzàce grà, zechcesz samodzielnie okre-
Êliç ∏adunki, jakie majà byç zabierane z danej stacji. Kliknij przycisk
„Zmiana ∏adunku” (lub po prostu kliknij dwukrotnie dowolnà stacj´
na trasie), aby zmieniç zabierane ∏adunki.

DomyÊlne parametry dla nowego pociàgu przedstawiajà si´ nast´pu-
jàco: zabieraç 0-4 ∏adunków takiego towaru, który mo˝e byç z zy-
skiem sprzedany na stacji nast´pnej.

UTOMATYCZNE

ZARZ

ÑDZANIE

¸ADY

OWOLNE

W ustawieniu domyÊlnym ka˝dy nowy pociàg ma w∏àczonà funkcj´
autozarzàdzania. Oznacza to, ˝e gra sama okreÊla najlepszy sk∏ad
dla danego pociàgu; sk∏ad to zestaw wagonów towarowych ciàgni´-
tych przez lokomotyw´, np. 2 cysterny z ropà, 2 wagony w´gla
i 1 wagon drewna. Je˝eli funkcja autozarzàdzania jest w∏àczona
i wybrano ustawienie „Wszelkie ∏adunki”, pociàgi b´dà zabieraç taki
sk∏ad, który przyniesie najwi´ksze dochody.

W razie potrzeby mo˝esz jednak wprowadziç tu pewne ogranicze-
nia. Dobrym pomys∏em b´dzie na przyk∏ad przydzielenie swoich

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 42

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

W roku 1827 za∏o˝ono koleje Baltimore and Ohio Railroad (B&O), które sta∏y si´
pierwszym popularnym przewoênikiem kolejowym, obs∏ugujàcym przewóz pasa˝erów
i towarów w Stanach Zjednoczonych.

AGON

¸U˚BOWY

Klikajàc pole „Wagon s∏u˝bowy” dodajesz do sk∏adu taki wagon (zaj-
muje jedno z oÊmiu miejsc na wagony towarowe). Wagon s∏u˝bowy
zmniejsza ryzyko awarii o 50%. Jest szczególnie przydatny w przy-
padku zawodnych lub starszych lokomotyw.

AGON

ESTAURACYJNY

Kliknij pole „Wagon restauracyjny”, aby do∏àczyç taki wagon do
swojego sk∏adu (równie˝ on zajmuje jedno z oÊmiu miejsc na wago-
ny). Wagon restauracyjny zwi´ksza przychód z przewozów pasa˝er-
skich danego pociàgu o 20%, ale nie ma ˝adnego innego efektu. Do-
dawaj wagon restauracyjny tylko do takich sk∏adów, o których
wiesz, ˝e b´dà przewoziç pasa˝erów, zw∏aszcza przy ustawieniu
„Wszelkie przewozy ekspresowe” (gdzie pasa˝erowie stanowià cz´-
sto co najmniej 70% przewozu) lub po prostu do sk∏adów, którym
sam nakazujesz woziç wy∏àcznie pasa˝erów.

˚YJ

EGO

¸ADU

SZYSRKICH

TACJACH

Je˝eli chcesz korzystaç z tego samego sk∏adu na wszystkich stacjach
na trasie pociàgu, kliknij opcj´ „U˝yj tego sk∏adu na wszystkich sta-
cja na tej trasie”. Korzystaj z tej funkcji z ostro˝noÊcià – spowoduje
ona usuni´cie wszelkich wczeÊniejszych sk∏adów, jakie ustali∏eÊ dla
danego pociàgu.

OKOMOTYWY

„Silny jak lokomotywa” to cz´sto u˝ywana fraza – prawdopodobnie
dlatego, ˝e dla wi´kszoÊci ludzi lokomotywa to najpot´˝niejsza ma-
szyna, jakà widzieli albo mogà sobie wyobraziç.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Ustawa o pasa˝erskich przewozach kolejowych zosta∏a uchwalona w Kongresie w roku
1970. W jej wyniku powsta∏o przedsi´biorstwo National Railroad Passenger Corpora-
tion, znane bardziej pod nazwà Amtrak. Jest to skrót od s∏ów „American Track” („ame-
rykaƒski tor”).

Maksymalna liczba zabieranych wagonów wynosi cztery. Je˝eli na
stacji czeka 20 dochodowych ∏adunków, pociàg i tak zabierze tylko
cztery z nich. Mo˝esz zmieniç zarówno minimalnà jak i maksymal-
nà iloÊç wagonów, co ma swoje zalety, ale równie˝ wady.

Je˝eli zwi´kszysz minimalnà liczb´ wagonów, pociàg b´dzie oczeki-
wa∏ na stacji, dopóki nie pojawi si´ na niej wymagana liczba ∏adun-
ków. Zaletà tej sytuacji jest fakt, ˝e pociàgi nie b´dà kursowa∏y „na
pusto”, zu˝ywajàc paliwo, zwi´kszajàc ruch i podnoszàc ryzyko
awarii lub wypadku. Wadà tej sytuacji jest fakt, ˝e pociàg mo˝e doÊç
d∏ugo sterczeç bezu˝ytecznie na jednej stacji, podczas gdy na drugiej
mo˝e czekaç na niego znacznie bardziej dochodowy ∏adunek.
Do czasu zapoznania si´ z grà, proponujemy korzystaç z wartoÊci
zero i z du˝à ostro˝noÊcià zwi´kszaç ten parametr.

Z drugiej strony, je˝eli zwi´kszysz maksymalnà liczb´ wagonów, ja-
kà ma zabieraç pociàg, zwi´kszasz jego potencjalny przychód. Je˝e-
li zwi´kszysz liczb´ maksymalnà z czterech do oÊmiu i na stacji jest
doÊç ∏adunku, aby zape∏niç te osiem wagonów, to na jednej trasie za-
robisz dwa razy wi´cej. Je˝eli zaÊ na stacji jest tylko szeÊç wagonów,
pociàg zabierze tylko tyle ∏adunku i ruszy w drog´. Brzmi doskona-
le, prawda?

Niestety, problem polega na tym, ˝e d∏ugie pociàgi sà ci´˝kie, a przez
to równie˝ powolne. Je˝eli na swoich torach b´dziesz mia∏ kilka
oci´˝a∏ych, wolnych pociàgów, b´dà one zak∏ócaç ruch l˝ejszych
i szybszych sk∏adów, tym samym psujàc wydajnoÊç ca∏ej twojej
sieci. Zw∏aszcza w terenach górzystych, d∏ugie, powolne pociàgi to
niemal pewna recepta na zatory na szynach.

Mimo to, w miar´ jak z up∏ywem czasu pociàgi zyskujà coraz wi´k-
sza moc, warto w pewnym momencie zaczàç korzystaç z wy˝szej
maksymalnej liczby wagonów. Pami´taj jednak, ˝e z czasem wago-
ny równie˝ stajà si´ coraz ci´˝sze, co cz´Êciowo ogranicza efekt
zwi´kszenia mocy nowoczesnych lokomotyw. Bardziej szczegó∏owe
informacje znajdziesz w punkcie „Statystyki lokomotyw – pr´dkoÊç
maksymalna” w dalszej cz´Êci tego rozdzia∏u.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 44

YTAT

OLEJOWY

„Kolej to ˝ycie w samej swojej esencji.”

- Edward Hungerford

aby doprowadziç pràd do ka˝dego odcinka trasy. Aby lokomoty-
wa elektryczna mog∏a wyruszyç w podró˝, planowana trasa mu-
si byç zelektryfikowana na ca∏ej d∏ugoÊci. Lokomotywy elek-
tryczne dominujà dziÊ w Europie, w Japonii oraz w stanach pó∏-
nocno-wschodnich Stanów Zjednoczonych.

W grze Railroad Tycoon 3 na poczàtku otrzymasz do dyspozycji pa-
rowozy. Konsekwencjà tego stanu b´dzie koniecznoÊç budowania
wielu wie˝ serwisowych, aby zapewniç wod´ do kot∏ów. Pierwsze
lokomotywy spalinowe i elektryczne pojawiajà si´ na poczàtku XX
wieku, ale nie uzyskujà one znaczàcej przewagi technologicznej nad
parowozami a˝ do roku 1950. W tym momencie staniesz przed wa˝-
nà decyzjà: albo podejmiesz gigantyczne inwestycje zwiàzane z elek-
tryfikacjà torowisk, aby móc korzystaç z doskona∏ych lokomotyw
elektrycznych, albo b´dziesz ogranicza∏ koszty i stopniowo przesta-
wisz si´ na lokomotywy spalinowe, bez koniecznoÊci modernizowa-
nia torów. Wybór nale˝y wy∏àcznie do ciebie.

TATYSTYKI

OKOMOTYW

Charakterystyki ka˝dej lokomotywy mo˝na uproÊciç do postaci kil-
ku najwa˝niejszych danych. Ogólnie bioràc, nowe lokomotywy sà
lepsze ni˝ starsze modele, ale niekiedy wielki post´p na jednym polu
dokonuje si´ za cen´ regresu w innym aspekcie.

Podczas zakupu nowej lokomotywy, statystyki wyÊwietlajà si´ na
ekranie. W przypadku pociàgu, który ju˝ pracuje, kliknij wizerunek
lokomotywy na liÊcie pociàgów lub na ekranie informacji o pociàgu,
aby zobaczyç jego dane:

ossz

ztt – Cena zakupu tej lokomotywy.

y k

ossz

ztt k

nsse

errw

cjjii – Szacowane roczne wydatki na

utrzymanie tej lokomotywy. Koszty konserwacji rosnà w miar´

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Po eksplozji lokomotywy Best Friend of Charleston w roku 1831, z wraku wydobyto nie-
naruszone cz´Êci, które pos∏u˝y∏y do budowy kolejnej lokomotywy. Nosi∏a ona nazw´
Phoenix (Feniks) od mitologicznego ptaka, który ginà∏ w p∏omieniach i odradza∏ si´
z popio∏ów.

Post´p w technice konstrukcji lokomotyw jest zadziwiajàcy – od
pierwszych parowozów, które dziÊ przypominajà zabawki (choç
w swoich czasach by∏y uwa˝ane za okropieƒstwa) przez gigantycz-
nà lokomotyw´ 4-8-8-4 Big Boy (która wa˝y∏a 480 tys. kilogramów),
a˝ po dzisiejsze pot´˝ne lokomotywy spalinowe i elektryczne (które
wa˝à znacznie mniej, lecz sà znacznie silniejsze ni˝ Big Boy).

Lokomotywy dzielà si´ na trzy zasadnicze rodzaje (historia odnoto-
wa∏a równie˝ inne, bardziej wymyÊlne konstrukcje, ale ˝adna z nich
nie uzyska∏a powa˝niejszego znaczenia gospodarczego).

otty

y p

arro

e – Pierwszymi lokomotywami by∏y

parowozy. Spala∏y w´giel, rop´ lub drewno, czym podgrzewa∏y
wod´ do postaci pary, która z kolei popycha∏a t∏oki nap´dzajàce
lokomotyw´. Ten najstarszy rodzaj lokomotywy by∏ szeroko u˝y-
wany jeszcze do po∏owy XX wieku (i do dziÊ jest popularny
w niektórych krajach). W miar´ post´pu technicznego, parowo-
zy zosta∏y wyparte przez lokomotywy spalinowe i elektryczne,
charakteryzujàce si´ ni˝szymi kosztami eksploatacji.

otty

y ssp

alliin

e – S∏owo „spalinowe” jest tu dosyç

mylàce. Sà to w zasadzie lokomotywy spalinowo-elektryczne,
nap´dzane elektrycznoÊcià wytwarzanà w generatorach wspo-
maganych przez silniki wysokopr´˝ne, znajdujàce si´ na pok∏a-
dzie lokomotywy. Lokomotywy spalinowe rozpowszechni∏y si´
po II wojnie Êwiatowej i wraz z lokomotywami elektrycznymi,
wypar∏y parowozy. Lokomotywy spalinowe to dziÊ najcz´Êciej
spotykany rodzaj lokomotyw w Ameryce Pó∏nocnej.

otty

y e

elle

kttrry

e – Zamiast wytwarzaç elektrycznoÊç

we w∏asnym zakresie, lokomotywy elektryczne sà zasilane ze
êróde∏ zewn´trznych. W niektórych wypadkach pràd jest przesy-
∏any przewodami wysokiego napi´cia zawieszonymi na s∏upach
ponad torem, w innych konstrukcjach pràd dostarcza specjalna
trzecia szyna, biegnàca wzd∏u˝ torów. Lokomotywy takie sà za-
zwyczaj bardziej wydajne ni˝ konstrukcje parowe lub spalinowe,
ale wymagajà powa˝nych inwestycji w modernizacj´ torowisk,

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 46

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

W roku 1990 francuska superszybka lokomotywa elektryczna TGV (train a grande
vitesse) Atlantique ustanowi∏a nowy rekord szybkoÊci dla pociàgu szynowego, rozwija-
jàc pr´dkoÊç 320.2 mil/godz. (515.2 km/h).

Pasa˝erowie i poczta przynoszà wi´ksze zyski, je˝eli zostanà
dostarczeni na miejsce szybko, tote˝ na trasach pasa˝erskich po-
winieneÊ u˝ywaç lokomotyw szybszych. Przycisk wyboru
„Towary/Ekspres/Mieszane” pozwala oglàdaç ró˝ne warianty
tabeli szybkoÊci w zale˝noÊci od tego, jakie towary planujesz
przewoziç (przycisk nie ustala rodzaju ∏adunku, a jedynie decy-
duje, którà tabel´ szybkoÊci nale˝y wyÊwietliç – s∏u˝y wy∏àcznie
do celów informacyjnych).

Trzeba te˝ pami´taç, ˝e wagony eks-
presowe i towarowe w ka˝dej kolej-
nej epoce stajà si´ coraz ci´˝sze.
W pierwszej epoce (w latach 1830-
1849) wagon towarowy wa˝y 10 ton,
od roku 1850 do 1899 wa˝y 20 ton, od
roku 1900 do 1949 ju˝ 40 ton, a od
1950 roku ma 80 ton. Wagony do
przewozów ekspresowych zawsze
wa˝à dwie trzecie tej wartoÊci. Tak wi´c lokomotywa, która w roku
1899 ciàgnie szeÊç pe∏nych wagonów z przyzwoità pr´dkoÊcià, w ro-
ku 1901 mo˝e mieç ju˝ powa˝ne problemy z takà iloÊcià wagonów.
Niestety, wi´ksza masa przewozów nie powoduje, ˝e b´dziesz zara-
bia∏ wi´cej – ceny za jeden ∏adunek wagonu pozostajà takie same.
(Historycznie rzecz bioràc, cena przewozu tony towarów kolejà spa-
da∏a stale i doÊç szybko od zarania kolejnictwa, co rekompensowano
wprowadzajàc wi´ksze wagony i poszerzajàc mo˝liwoÊci kolei).

RZES

ÑD

OLEJOWY

Lokomotywa, która mia∏a wypadek (lub kilka wypadków) mo˝e zostaç uznana za
przekl´tà. Niekiedy takim lokomotywom nadaje si´ nowy numer, aby odp´dziç urok.

starzenia si´ lokomotywy (ci´˝ko nak∏oniç starego konia do
zaprz´gu); ponadto, koszty rosnà, je˝eli w lokomotywie skoƒczy
si´ olej.

u˝

˝y

ciie

e p

alliiw

a – Ekonomika zu˝ycia paliwa tej lokomotywy

w porównaniu z innymi dost´pnymi lokomotywami. ¸àczne
koszty paliwa to wypadkowa ekonomiki lokomotywy, przejecha-
nej odleg∏oÊci oraz przetransportowanego ci´˝aru.

Prrz

yssp

piie

essz

niie

e – Ocena, jak szybko lokomotywa osiàga pr´d-

koÊç maksymalnà ze startu zatrzymanego.

Niie

oÊÊç

ç – Ocena wzgl´dnej szansy, ˝e lokomotywie

przytrafi si´ awaria lub wypadek.

Attrra

yjjn

oÊÊç

ç d

dlla

a p

assa

a˝

˝e

erró

ów

w – Pasa˝erowie zawsze woleli

podró˝owaç w najbardziej elegancki i najmodniejszy sposób.
Niektóre lokomotywy budowano specjalnie z myÊlà o ich atrak-
cyjnym wyglàdzie (zw∏aszcza efektowne parowozy z lat 30. XX
w.) Lokomotywa o atrakcyjnym wyglàdzie ma o 30% wy˝sze do-
chody z ruchu pasa˝erskiego. Z drugiej strony, brzydka lokomo-
tywa powoduje spadek zainteresowania pasa˝erów nawet o 15%.

ajj ssiilln

niik

a – Rodzaj silnika u˝ywanego do nap´dzania

lokomotywy (parowy, spalinowy lub elektryczny). Pami´taj,
˝e lokomotywy elektryczne mogà jeêdziç tylko po torach zelek-
tryfikowanych.

Prr´

´d

oÊÊç

ç m

kssy

alln

a – Maksymalna pr´dkoÊç osiàgana

przez danà lokomotyw´. SzybkoÊç lokomotywy zale˝y od iloÊci
i rodzaju ciàgni´tych wagonów oraz nachylenia torów, po któ-
rych jedzie pociàg. Niektóre rodzaje wagonów wa˝à bowiem
wi´cej ni˝ inne. Ca∏kowicie zape∏niony wagon ekspresowy (z pa-
sa˝erami lub pocztà) lub wagon pomocniczy (s∏u˝bowy lub re-
stauracyjny) wa˝à o jednà trzecià mniej ni˝ zape∏niony wagon
towarowy z tej samej epoki. Dlatego te˝ do przewozów towaro-
wych nale˝y kierowaç lokomotywy silniejsze.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 48

YTAT

OLEJOWY

„Przyjdzie czas, kiedy ludzie b´dà podró˝owaç dyli˝ansami nap´dzanymi silnikiem
na par´ od miasta do miasta, szybciej ni˝ leci ptak, pi´tnaÊcie albo i dwadzieÊcia mil na
godzin´.”

- Oliver Evans.

Je˝eli chcesz dodaç do swojej floty identyczny pociàg, o ta-
kiej samej trasie i wszelkich ustawieniach, kliknij ten
przycisk.

MAPA TRASY

W oknie mapy oznaczone sà wszystkie istniejà-
ce stacje. Stacje po∏àczone linià znajdujà si´ na
trasie aktualnie wybranego pociàgu. Aby dodaç
do trasy nowe stacje, kliknij jedno z kó∏ek stacji
na mapie.

SKA

èNIK

OZIOM

ÓW

Ten wskaênik pozwala kontrolowaç poziom wa˝-
nych materia∏ów eksploatacyjnych w lokomotywie.
Poziom ten mo˝e wp∏ynàç na funkcjonowanie loko-
motywy.

Wiie

k – Ten wskaênik podaje, ile lat pracuje ju˝ na twoich liniach

dana lokomotywa. Im starsza lokomotywa, tym wi´ksza szansa,
˝e ulegnie ona awarii.

ziio

m o

olle

ejju

u – Do prawid∏owego dzia∏ania lokomotywy nie-

zb´dny jest olej. Kiedy w silniku skoƒczy si´ olej, szansa awarii
znaczàco wzrasta. UmieÊç zak∏ady remontowe przy torach
w pobli˝u trasy pociàgu, a lokomotywa b´dzie tam automatycz-
nie zatrzymywaç si´, aby przejÊç konserwacj´ (i uzupe∏niç olej)
w razie potrzeby.

RZES

ÑD

OLEJOWY

Siedzenie ty∏em do kierunku jazdy pociàgu podobno przynosi pecha.

ARZ

ÑDZANIE

OCI

ÑGIEM

Po zakupie lokomotywy, mo˝esz uzyskaç dost´p do jej panelu instru-
mentów klikajàc dany pociàg na mapie lub przycisk „Poka˝ pociàgi”
na Panelu Przycisków, a nast´pnie dwukrotnie klikajàc ˝àdany
pociàg. Panel instrumentów sk∏ada si´ z kilku elementów:

TEROWANIE

OCI

ÑGIEM

Je˝eli klikniesz w tym miejscu, widok zostanie ustawiony
na aktualnie wybranym pociàgu. Kamera NIE Êledzi
pociàgu, tote˝ je˝eli pociàg jedzie, wkrótce zniknie z pola
widzenia.

Ta ikona pozwala zablokowaç widok na aktualnie wybra-
nym pociàgu. Niezale˝nie od tego, w którà stron´ uda si´
pociàg, kamera b´dzie podà˝aç za nim. Nadal mo˝esz ob-
racaç i przybli˝aç widok, ale je˝eli przesuniesz kamer´
w bok, widok zostanie odblokowany i b´dziesz móg∏ nim
sterowaç w sposób normalny. Aby odblokowaç widok, mo-
˝esz równie˝ kliknàç wizerunek kamery w lewym
górnym rogu ekranu.

Je˝eli lokomotywa koƒczy ju˝ s∏u˝b´ i nie chcesz jej skie-
rowaç na ˝adnà innà tras´, tym przyciskiem mo˝esz jà
wycofaç i usunàç z listy pociàgów.

Je˝eli lokomotywa danego pociàgu starzeje si´, ale nie
chcesz rezygnowaç z ca∏ego pociàgu, mo˝esz wymieniç
samà lokomotyw´ na nowà. Stara lokomotywa zostanie
wycofana, a na jej miejsce podstawiona zostanie nowa,
wybrana przez ciebie, bez zmiany dotychczasowej trasy
i ∏adunku. Trzeba pami´taç, ˝e w miar´ jak lokomotywy
si´ starzejà ich koszty utrzymania rosnà. Tak wi´c nowe
lokomotywy sà zazwyczaj znacznie lepsze od starych.
Zalecamy modernizacj´ posiadanych lokomotyw co
20-30 lat.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 50

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

W 1938 roku lokomotywa Mallard ustanowi∏a rekord szybkoÊci wÊród parowozów,
rozwijajàc pr´dkoÊç 126 mil/godz. (201 km/h). Do dziÊ jest to rekord szybkoÊci dla
lokomotyw z nap´dem parowym.

NFORMACJE O

RASIE

Na tym obszarze panelu instrumen-
tów wyÊwietlone sà stacje, które
aktualnie wchodzà w sk∏ad trasy po-
ciàgu. Za pomocà przycisków znaj-
dujàcych si´ pod listà stacji mo˝esz
dodaç lub usunàç stacje z trasy albo
zmieniç przewo˝ony ∏adunek.

TAN

RASY

W tym polu mo˝esz obserwowaç post´p pociàgu w pokonywaniu
trasy do kolejnej stacji. Pasek w dolnej cz´Êci podÊwietla si´, kiedy
pociàg jedzie po trasie. Ponadto w razie potrzeby pojawiajà si´ tu od-
powiednie ikony informujàce, ˝e w lokomotywie skoƒczy∏y si´: olej,
piasek lub woda.

RIORYTETY

Priorytety s∏u˝à do okreÊlenia pierwszeƒstwa pociàgów w sy-
tuacji, kiedy dwa pociàgi spotkajà si´ na jednym torze. Pociàg
o wy˝szym priorytecie zawsze ma pierwszeƒstwo przed
innymi pociàgami tej samej kompanii. Pociàg jadàcy po to-
rach obcej kompanii zawsze ma ni˝szy priorytet ni˝ pociàgi
w∏aÊciciela torów (niezale˝nie od rzeczywistego ustawienia
ich priorytetów). Je˝eli na torze spotkajà si´ dwa pociàgi
o równym priorytecie, pierwszeƒstwo ma pociàg wiozàcy
towar o wi´kszej wartoÊci. Krótko mówiàc, pociàgom towaro-
wym powinieneÊ nadawaç priorytety ni˝sze, a przewozom
ekspresowym wy˝sze.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Niektóre najwczeÊniejsze pociàgi pasa˝erskie u˝ywa∏y zamiast wagonów przerobionych
dyli˝ansów. Pasa˝erowie siedzieli zarówno w kabinie jak i na zewnàtrz pojazdu. Ci,
którzy mieli pecha siedzieç na zewnàtrz zazwyczaj koƒczyli podró˝ cali pokryci sadzà
z komina lokomotywy.

ziio

m w

y – Lokomotywy potrzebujà do prawid∏owego dzia-

∏ania zapasu wody. Je˝eli w lokomotywie skoƒczy si´ woda,
b´dzie ona podró˝owaç z pr´dkoÊcià minimalnà, poniewa˝ za∏oga
b´dzie zbiera∏a wod´ w okolicy torów. Aby zaopatrzyç swoje paro-
wozy w wod´ (i piasek) wybuduj wzd∏u˝ torów wie˝e serwisowe.

ziio

m p

piia

assk

u – Pociàgi u˝ywajà piasku, aby poprawiç przy-

czepnoÊç na bardziej stromych odcinkach torów. Je˝eli w loko-
motywie skoƒczy si´ piasek, pr´dkoÊç pociàgu na wzniesieniach
znaczàco spadnie.

o a

arriiii – Na tym wskaêniku procentowo oznaczone

jest prawdopodobieƒstwo, ˝e dany pociàg ulegnie awarii. Ryzyko
awarii zale˝y g∏ównie od rodzaju lokomotywy i roÊnie wraz
z wiekiem lokomotywy, a tak˝e przy braku w niej oleju.

KNO

OSZT

ÓW

W tym oknie znajdujà si´ informacje finansowe dotyczàce tej
lokomotywy. Je˝eli pociàg nie przynosi zysków, rozwa˝ zmian´ jego
trasy albo wycofanie go.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 52

gó

ólln

e – Ta opcja powoduje wyÊwietlenie danych na

temat przychodów, wydatków, odsetek i zysków twojej
kompanii. Klikajàc przycisk „Zrezygnuj” mo˝esz rów-

nie˝ zrezygnowaç z posady prezesa kompanii... ale nie polecamy tej
opcji. Je˝eli oglàdasz dane kompanii, która nie jest twojà w∏asnoÊcià,
przycisk rezygnacji zostanie zastàpiony przyciskiem „Próba przej´-
cia”. Je˝eli posiadasz wystarczajàco du˝o akcji tej kompanii, mo˝esz
spróbowaç usunàç aktualnego prezesa i sam zajàç jego miejsce.

blliig

cjje

e – Przycisk „Obligacje” wyÊwietla informacje

na temat ∏àcznego d∏ugu i oceny kredytowej twojej
kompanii oraz obowiàzujàcej stopy podstawowej.

miittu

ujj o

blliig

cjje

e – Je˝eli uznasz, ˝e potrzebujesz dodatkowych

funduszy na rozbudow´ kolei, mo˝esz wyemitowaç obligacje,
aby zebraç troch´ gotówki. Na poczàtku gry emisja obligacji
b´dzie jednym z podstawowych sposobów finansowania gwa∏-
townego rozwoju twojej kompanii. Post´puj jednak ostro˝nie
– je˝eli narobisz zbyt wielu d∏ugów i nie b´dziesz w stanie sp∏a-
caç odsetek, mo˝esz zostaç zmuszony do skorzystania z nast´p-
nej opcji.

g∏∏o

oÊÊ b

krru

cttw

o – Je˝eli sprawy majà si´ êle, mo˝esz

spróbowaç og∏osiç bankructwo, aby zmniejszyç swoje d∏ugi.
Powoduje to redukcj´ wszystkich d∏ugów o po∏ow´. Twoja ocena
zdolnoÊci kredytowej spadnie jednak do katastrofalnego poziomu
(nie b´dziesz móg∏ emitowaç nowych obligacji), a posiadacze ob-
ligacji otrzymajà dodatkowe akcje w ramach rekompensaty za
umorzony d∏ug (spowoduje to rozwodnienie kapita∏u akcyjnego
i spadek cen akcji). Opcj´ te powinieneÊ traktowaç wy∏àcznie ja-
ko ostatnià desk´ ratunku.

cjje

e – Aby sprawdziç dane na temat akcji kompanii,

kliknij przycisk „Akcje”. W tym miejscu mo˝esz
sprawdziç aktualnà cen´ akcji, iloÊç akcji na rynku, li-
mit rynkowy, rocznà dywidend´ oraz wysokoÊç wyp∏at
dywidendy.

miittu

ujj a

cjje

e – Emisja akcji oznacza dop∏yw gotówki do kasy

kompanii, ale z ka˝dà sprzedanà akcjà, twoja kontrola nad
przedsi´biorstwem maleje. Ponadto emisja akcji powoduje ogól-
ny spadek cen, przynajmniej na krótki czas.

OZDZIA

8: K

OMPANIE I

RACZE

Koleje oplot∏y g´stà siecià ca∏y kraj dzi´ki wizji kilku wielkich ludzi
oraz poparciu pot´˝nych kompanii. Ci wspaniali wizjonerzy i sposób
funkcjonowania kompanii kolejowych zosta∏ przeniesiony do gry
Railroad Tycoon 3. Jako cz∏owiek aspirujàcy do miana magnata ko-
lejowego, musisz rozbudowywaç swój system kolejowy i zrobiç
wszystko, aby osiàgnàç jak najwi´kszy zysk.

Wa˝ne za∏o˝enie gry Railroad Tycoon 3 polega na tym, ˝e wcielasz
si´ w postaç konkretnego gracza – przedsi´biorcy kolejowego. Jako
gracz obejmiesz kontrol´ nad kompanià i wi´kszoÊç czasu b´dziesz
dzia∏aç w jej imieniu – uk∏adajàc tory, budujàc stacje, kupujàc loko-
motywy. Musisz jednak równoczeÊnie zadbaç o w∏asnà skór´, czyli
o gracza, w którego si´ wcielasz. Zazwyczaj twoje osobiste dochody
zale˝à od sukcesu kompanii. W niektórych scenariuszach faktycznie
b´dziesz móg∏ skupiç si´ wy∏àcznie na powodzeniu kompanii. Cz´-
Êciej jednak b´dziesz dà˝y∏ do rozbudowy kompanii, a jednoczeÊnie
do zgromadzenia ogromnego majàtku osobistego. W koƒcu chcesz
zostaç magnatem kolejowym, a nie dyrektorem Êredniego szczebla.

Niekiedy, w miar´ post´pów w grze, b´dziesz musia∏ zmieniç kom-
pani´. Mo˝esz podjàç takà decyzj´, aby skorzystaç z nowej szansy
albo zostaç do tego zmuszony przez niezadowolony zarzàd kompa-
nii. Ca∏y czas wypatruj nowych okazji. Czasem ju˝ na poczàtku gry
otrzymasz do ràk dobrze rozwini´tà kompani´; w innych przypad-
kach dobrze b´dzie przejàç kontrol´ nad kompanià prowadzonà
przez konkurenta. Zawsze staraj si´ byç na czele stawki.

ANEL

NFORMACJI O

OMPANII

Aby zapoznaç si´ z ogólnymi informacjami na temat sposobu funk-
cjonowania kompanii, jak równie˝ opcjami finansowymi, kliknij
przycisk „Informacje o kompanii” na Panelu Przycisków. (Je˝eli ak-
tualnie nie kontrolujesz ˝adnej kompanii, tutaj otrzymasz mo˝liwoÊç
za∏o˝enia nowej firmy).

Informacje te sà podzielone na cztery kategorie, dost´pne za poÊred-
nictwem zak∏adek: Ogólne, Obligacje, Akcje oraz Terytoria.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 54

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

W roku 1991, Belgijskie Koleje Paƒstwowe zestawi∏y rekordowo d∏ugi sk∏ad pasa˝erski.
Pociàg sk∏ada∏ si´ z lokomotywy ciàgnàcej 70 wagonów, a jego ∏àczna d∏ugoÊç wynosi∏a
1734,01 metra.

Ksi´ga pojawia si´ na ekranie pod koniec ka˝dego roku fiskalnego.
Mo˝esz jà równie˝ wywo∏aç w dowolnym momencie klikajàc przy-
cisk „Poka˝ wykaz” poni˝ej, z prawej strony Panelu Przycisków.

Ksi´ga zawiera cztery zak∏adki. Ka˝da z nich przeniesie ci´ na stro-
n´ ksi´gi zawierajàcà inne informacje o stanie finansów kompanii
i twojego osobistego majàtku. Te zak∏adki to: Informacje o kompa-
nii, Lista kompanii, Lista graczy i Stan gry.

NFORMACJE O

OMPANII

Ta zak∏adka przedstawia ogólne informacje na temat twojej w∏asnej
kompanii. Podane sà tu dane dotyczàce przychodów, zysków, wyko-
nanych przewozów, przychodów na ∏adunek oraz Êredniej pr´dkoÊci
twoich pociàgów.

Ta zak∏adka informuje ci´ równie˝, jakie zdanie majà o tobie inwe-
storzy i ile aktualnie zarabiasz. Inwestorzy doceniajà wzrost zysków
i wzrost cen akcji. Zawsze kierujà si´ oni pytaniem: „Co dla mnie
zrobi∏eÊ w ostatnim czasie?”, nawet je˝eli twoja kolej stale rozwija
si´, ale przytrafià ci si´ 2-3 gorsze lata, inwestorzy zacznà manifesto-
waç swoje niezadowolenie.

Oprócz informacji podstawowych na tej stronie znajdujà si´ równie˝
odsy∏acze do stron zawierajàcych bardziej szczegó∏owe dane.

z d

dó

ów

w – Szczegó∏owa analiza przychodów oraz

zysków lub strat kompanii.

Biilla

nss – Podsumowanie gotówki, zad∏u˝enia oraz majàtku

trwa∏ego (w tym lokomotyw i torów) kompanii.

orrtt p

prrz

y – Szczegó∏owe informacje o kursach

pociàgów i przewozach towarów w twojej sieci.

YTAT

OLEJOWY

„Dzi´ki podró˝om cz∏owiek màdry staje si´ coraz lepszy, a g∏upi – coraz gorszy.”

- Thomas Fuller

p a

cjje

e – Mo˝esz skupowaç akcje w∏asnej kompanii do-

st´pne na rynku, je˝eli posiadasz nadwy˝ki gotówki. Powoduje
to wzrost cen akcji.

miie

eƒ

ƒ d

wiid

d´

´ – Mo˝esz zmieniç dywidend´ wyp∏acanà ak-

cjonariuszom. Sta∏a dywidenda wyp∏acana regularnie przez wie-
le lat bardzo dobrze wp∏ywa na notowania akcji twojej kompanii.

Prró

ób

a ffu

zjjii – Je˝eli masz sporo wolnej gotówki i chcia∏byÊ prze-

jàç kontrol´ nad innà kompanià, mo˝esz wykonaç prób´ fuzji.

Na niektórych mapach,
zw∏aszcza tych umiesz-
czonych w Europie, nie
wolno budowaç torów
poza terytorium macie-
rzystym lub w∏asnym
krajem, je˝eli nie wnie-

siesz op∏aty za dost´p do obcego tery-
torium. Panel ten informuje ci´, do
których terytoriów aktualnie posiadasz dost´p oraz pozwala zakupiç
prawa dost´pu do nowych terenów.

¢GA

Choç panel informacji o kompanii oferuje podstawowe dane na
temat kompanii oraz szereg mo˝liwoÊci podejmowania ró˝nych
dzia∏aƒ, to ksi´ga kompanii daje ci dost´p do informacji znacznie
g∏´bszych i bardziej szczegó∏owych. Ksi´ga nie udost´pnia jednak
˝adnych opcji wykonywania dzia∏aƒ – ma ona wy∏àcznie funkcje
informacyjne. Mo˝esz nawet przez wi´kszoÊç czasu ignorowaç
istnienie ksi´gi, ale je˝eli b´dziesz chcia∏ dowiedzieç si´, dlaczego
twoja kolej przynosi straty, musisz zajrzeç w∏aÊnie tutaj. Ponadto,
je˝eli usi∏ujesz realizowaç konkretne cele wyznaczone w scenariu-
szu, ksi´ga daje ci najlepsze informacje na ten temat.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 56

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Przed wprowadzeniem kolei najszybszym Êrodkiem podró˝y by∏ dyli˝ans. Dyli˝anse
podró˝owa∏y z pr´dkoÊcià oko∏o 7 mil/godz. (11 km/h) z przerwami na stacjach poÊred-
nich na zmian´ koni na Êwie˝e.

Oprócz informacji finansowych o jego majàtku, zobaczysz tam rów-
nie˝ krótki rys historyczny tej postaci.

Twój gracz zazwyczaj zostaje ci narzucony, ró˝ny w zale˝noÊci od
scenariusza. Scenariusze cz´sto wymagajà przyj´cia pewnej strate-
gii gry, która umo˝liwia zwyci´stwo, i ten narzucony ci gracz mo˝e
reprezentowaç w∏aÊnie takà strategi´. Mo˝esz jednak graç w sposób
dowolny, niezale˝nie od osobistego stylu postaci, w którà si´ wcie-
lasz. Komputer b´dzie sterowa∏ swoimi postaciami w taki sposób,
aby odzwierciedlaç ich historyczne cechy, np. Cecil Rhodes b´dzie
bezustannie stara∏ si´ rozbudowywaç sieç kolejowà, a Jay Gould
wi´kszoÊç swoich wysi∏ków skupi na spekulacjach gie∏dowych.
Przeglàdajàc opisy postaci, mo˝esz zebraç wskazówki na temat sty-
lu gry, jaki preferuje ka˝da z nich.

TAN

Kliknij tu, aby sprawdziç swoje post´py w grze. W tym miejscu od-
notowane jest twoje zaawansowanie w realizacji celu wyznaczone-
go w scenariuszu. Ta cz´Êç zawiera równie˝ skrót do pierwotnego
okienka odprawy, które widzia∏eÊ na poczàtku scenariusza.

OZDZIA

9: G

Wielu spoÊród najwi´kszych magnatów kolejowych zbudowa∏o swo-
je fortuny nie tylko na prowadzeniu pociàgów, ale przede wszystkim
na spekulacjach na gie∏dzie papierów wartoÊciowych. Dosyç luêne
przepisy, jakie obowiàzywa∏y na gie∏dzie w XIX wieku, powodowa-
∏y, ˝e by∏o to doskona∏e êród∏o dochodów dla màdrych i przebieg∏ych
przedsi´biorców. Teraz i ty masz szans´ spróbowaç swoich si∏ na
tym rynku. Jak mówi stare przys∏owie: Fortuna Êmia∏ym sprzyja.

ODSTAWOWE

NFORMACJE O

¸DZIE

Budowa imperium kolejowego wymaga pieni´dzy…ogromnej kwoty
pieni´dzy. Ma∏o kto mo˝e sobie pozwoliç, aby sfinansowaç takie
przedsi´wzi´cie z w∏asnej kieszeni.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Abraham Lincoln zatwierdzi∏ budow´ kolei transkontynentalnej, podpisujàc w roku
1862 Ustaw´ o kolei do Pacyfiku.

orrtt g

giie

e∏∏d

y – Sprawozdanie podsumowujàce notowania

akcji kompanii w ostatnich latach, jak równie˝ wyniki kompanii
w uj´ciu na akcj´.

Liisstta

a p

ciià

àg

gó

ów

w – Pe∏na lista wszystkich pociàgów b´dàcych

w posiadaniu kompanii. Podaje ona równie˝ dodatkowe informa-
cje o ka˝dym pociàgu, w tym: wiek i ostatnie zyski. Mo˝esz te˝
posortowaç pociàgi wed∏ug tych kryteriów.

Liisstta

a sstta

cjjii – Lista wszystkich stacji kompanii oraz informacje

na ich temat, np. spis towarów odebranych i dostarczonych na
stacj´.

Liisstta

a o

biie

kttó

ów

w p

prrz

yss∏∏o

h – Sprawozdanie na temat

obiektów przemys∏owych, b´dàcych w∏asnoÊcià kompanii, wraz
z ocenà ich rentownoÊci.

Liisstta

a tto

arró

ów

w – Zawiera wszystkie typy towarów dost´pne na

mapie. Obejmuje ona równie˝ iloÊç dost´pnych ∏adunków oraz
Êrednià cen´.

ISTA

OMPANII

Musisz pami´taç o kontrolowaniu posuni´ç swoich konkurentów. Ta
cz´Êç ksi´gi przedstawia list´ wszystkich kompanii uczestniczàcych
w grze. Kliknij nazw´ interesujàcej ci´ kompanii, aby przejÊç na
ekran informacji o danej kompanii.

ISTA

RACZY

W tej zak∏adce mo˝esz sprawdziç dane wszystkich graczy bioràcych
udzia∏ w grze oraz posiadane przez nich pakiety akcji. Kliknij wy-
branego gracza, aby wyÊwietliç stron´ informacji o nim.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 58

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

W roku 1864 Stany Zjednoczone otworzy∏y pierwszy kolejowy punkt pocztowy.

W tym celu nale˝y uciec si´ do zakupów akcji na kredyt maklerski.
NajproÊciej mówiàc, chodzi o zaciàgni´cie po˝yczki pod zakup ak-
cji, wykorzystujàc ju˝ wyemitowane akcje jako zabezpieczenie.
ZdolnoÊç zakupu akcji na kredyt przedstawia wskaênik si∏y nabyw-
czej. Jest to suma posiadanej gotówki oraz po∏owy wartoÊci posiada-
nych akcji (tzn. zabezpieczenia). Im wi´cej akcji kupisz na kredyt,
tym bardziej spadnie twoja si∏a nabywcza. Je˝eli wydaje ci si´, ˝e jest
to prosty sposób, aby szybko si´ wzbogaciç, zachowaj ostro˝noÊç. Je-
˝eli notowania akcji spadnà, zmaleje równie˝ twoja si∏a nabywcza.
Je˝eli spadek cen akcji b´dzie wystarczajàco g∏´boki, twoja si∏a na-
bywcza osiàgnie wartoÊç ujemnà, co oznacza, ˝e nie posiadasz ju˝
zabezpieczenia na kredyt, którego udzieli∏ ci makler na zakup akcji.
W takiej sytuacji makler przeka˝e ci odpowiednie ostrze˝enie, wzy-
wajàc ci´ do sprzeda˝y cz´Êci akcji u˝ytych jako zabezpieczenie
i sp∏aty d∏ugu. Mo˝e to odbyç si´ ze szkodà dla twoich finansów. Je-
˝eli du˝o po˝ycza∏eÊ i wszystkie twoje pieniàdze sà zamro˝one
w akcjach jednego rodzaju, wówczas ich gwa∏towna sprzeda˝ spo-
woduje dalszy spadek ich ceny, przez co wartoÊç zabezpieczenia
jeszcze bardziej si´ zmniejszy. Jaki mora∏ p∏ynie z tej historii?
Ostro˝nie korzystaj z zakupów na kredyt, zw∏aszcza wtedy, je˝eli
chcesz kupowaç prawie wy∏àcznie akcje jednej kompanii.

PRZEDA

ÓTKA

Oprócz kupowania akcji
za pieniàdze, których
nie posiadasz, mo˝esz
równie˝ sprzedawaç ak-
cje, których nie masz. Proces ten nosi nazw´ sprzeda˝y krótkiej. Po-
˝yczasz akcje od maklera i sprzedajesz je na gie∏dzie. W którymÊ
momencie musisz odkupiç te akcje, aby je zwróciç maklerowi. Je˝e-
li dobrze zaplanowa∏eÊ transakcj´, w mi´dzyczasie cena akcji spad∏a
i mo˝esz je póêniej odkupiç za cen´ mniejszà ni˝ poczàtkowa.

YTAT

OLEJOWY

„Kiedy w ostatni podk∏ad wbito z∏oty hak szynowy, po∏àczy∏ on tory biegnàce ze Wscho-
du i z Zachodu. Pora˝ka genera∏a Lee cztery lata wczeÊniej zwiàza∏a Pó∏noc z Po∏u-
dniem. Z∏oty hak szynowy spià∏ Wschód z Zachodem.”

- Stephen Ambrose

Przysz∏y magnat kolejowy inwestuje tyle ile posiada w nowe przed-
si´biorstwo, a na wy∏o˝enie reszty pieni´dzy namawia zewn´trz-
nych inwestorów. Inwestorzy ci otrzymujà „akcje”, stajàc si´ w∏aÊci-
cielami cz´Êci kompanii. Zazwyczaj poczàtkujàcy magnat posiada
pakiet mniejszoÊciowy akcji, a reszta znajduje si´ w r´kach inwesto-
rów. Je˝eli inwestorzy b´dà niezadowoleni z wyników kompanii,
szybko zwolnià prezesa (czyli osob´, która zak∏ada∏a kompani´).
Aby zadowoliç inwestorów, kolej powinna przynosiç zyski, a cz´Êç
z tych zysków powinna trafiaç do kieszeni udzia∏owców w postaci
regularnej, stale rosnàcej dywidendy. Reszt´ dochodów kompania
mo˝e przeznaczyç na w∏asne cele, w tym g∏ównie na rozwój. Najlep-
sze akcje nie tylko uprawniajà do przyzwoitej dywidendy, ale te˝
stale zyskujà na wartoÊci.

Akcje mo˝na kupowaç i sprzedawaç na gie∏dzie papierów wartoÊcio-
wych. Kiedy sprzedawane sà du˝e partie akcji, mo˝e to spowodowaç
spadek cen tych akcji. Je˝eli wyniki kompanii sà dobre, jej akcje naj-
prawdopodobniej podro˝ejà. Je˝eli cena akcji jest niska, a kompania
jest finansowo stabilna, jest to doskona∏a okazja, aby dokupiç troch´
akcji i zwi´kszyç zasobnoÊç swojego portfela w momencie, kiedy ce-
ny znowu wrosnà.

Wszystkie kompanie w grze Railroad Tycoon 3 opierajà si´ dost´p-
nych w obrocie powszechnym akcjach, które mogà byç kupowane
i sprzedawane na gie∏dzie. W rzadkich wypadkach, jeden lub dwóch
graczy mo˝e skupiç w swoim r´ku wszystkie akcje danej kompanii
– wówczas b´dà one niedost´pne na gie∏dzie. W najbardziej prawdo-
podobnym wariancie jednak gracze b´dà posiadaç wi´kszoÊciowe
udzia∏y w swoich kompaniach, których pakiety mniejszoÊciowe b´-
dà w r´kach inwestorów zewn´trznych.

KUPOWANIE NA KREDYT MAKLERSKI

Niektórzy ludzie mocno wierzà, ˝e do gie∏dy zbli˝a si´ dobra hossa,
a same akcje zyskajà na wartoÊci. Niekiedy ludzie wierzà w to tak
mocno, ˝e sà sk∏oni zainwestowaç pieniàdze, których jeszcze nie
majà.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 60

RZES

ÑD

OLEJOWY

Je˝eli w kasie na stacji otrzymasz nieprawid∏owy bilet to z∏y omen – twój pociàg b´dzie
mia∏ wypadek.

¸à

àc

niie

e – ¸àczna wartoÊç twojego majàtku: kwota gotówki (lub

zad∏u˝enia) oraz wartoÊç posiadanych akcji. W wielu wypad-
kach jednym z celów scenariusza jest zgromadzenie odpowied-
nio du˝ego majàtku. Wtedy decydujàca jest w∏aÊnie ta wartoÊç.

Sii∏∏a

a n

a – ¸àczna kwota, jakà mo˝esz wydaç na zakup

nowych akcji. Obejmuje ona gotówk´ oraz kwot´, którà mo˝esz
po˝yczyç pod zastaw posiadanych akcji (mo˝esz po˝yczyç mak-
symalnie kwot´ równà po∏owie wartoÊci posiadanych akcji).

IIn

nffo

orrm

cjje

e o

o k

niiii::

a a

cjjii – Cena akcji danej kompanii.

IIllo

oÊÊç

ç p

ossiia

h a

cjjii – ¸àczna iloÊç akcji danej kompanii,

b´dàca w twoim posiadaniu.

arrtto

oÊÊç

ç a

cjjii – WartoÊç posiadanego pakietu (cena akcji

pomno˝ona przez liczb´ posiadanych akcji).

p – Kliknij tutaj, aby kupiç akcje tej kompanii.

prrz

ajj – Kliknij tutaj, aby sprzedaç akcje tej kompanii.

a˝

˝ – Ta opcja otwiera okienko informacyjne przedstawiajà-

ce szczegó∏owe informacje o wybranych akcjach.

e w

w rro

biic

ciiu

u n

a a

cjj´

´ – Te informacje mogà przydaç ci si´,

kiedy b´dziesz decydowa∏, czy warto kupiç albo sprzedaç akcje.
Aby zobaczyç te dane w postaci graficznej, kliknij malutkie pole
obok wiersza danych. Ka˝dy element danych jest oznaczony na
wykresie innym kolorem.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Pierwsza kolej w Japonii zacz´∏a funkcjonowaç w roku 1872 i ∏àczy∏a Tokio z Jokohamà.

Zasadniczo jest to odwrócenie zwyk∏ej strategii gie∏dowej – próbu-
jesz najpierw sprzedaç drogo, a dopiero potem kupiç tanio. Jest to
oczywiÊcie obarczone pewnym ryzykiem. Je˝eli wartoÊç akcji wzro-
Ênie mi´dzy momentem ich sprzeda˝y a chwilà, kiedy zwracasz je
maklerowi, mo˝esz straciç sporo pieni´dzy. Przebieg∏y gracz gie∏do-
wy mo˝e na przyk∏ad przeprowadziç sprzeda˝ krótkà akcji konku-
renta tu˝ przed tym jak zada kompanii konkurenta Êmiertelny cios.
Z drugiej strony, je˝eli podejrzewasz, ˝e konkurent intensywnie ku-
powa∏ na kredyt, wówczas za pomocà sprzeda˝y krótkiej mo˝esz
wywo∏aç gwa∏towny spadek cen akcji, a co za tym idzie – wartoÊci
zabezpieczenia i zepchnàç go w finansowà przepaÊç.

ANEL

¸DY

Aby wyÊwietliç okno gie∏dy i kupowaç lub sprzedawaç
akcje, kliknij przycisk „Gie∏da” na Panelu Przycisków.
W lewym górnym rogu panelu gie∏dy znajduje si´ rzàd
portretów graczy. Twój portret b´dzie znajdowa∏ si´ z le-

wej strony, a obok niego – portrety twoich konkurentów. Wybierz
swój portret, aby zobaczyç zawartoÊç w∏asnego portfela oraz kupo-
waç lub sprzedawaç akcje. Wybierz portret któregoÊ z konkurentów,
aby sprawdziç ich portfele akcji.

IIn

nffo

orrm

cjje

e o

o g

grra

u::

ottó

ów

a – Kwota posiadanej

gotówki. Kwota ta mo˝e byç
ujemna, je˝eli kupowa∏eÊ akcje
na kredyt.

cjje

e – Bie˝àca wartoÊç gie∏do-

wa posiadanych przez ciebie
akcji. WartoÊç ta szybko zmienia
si´ w miar´ up∏ywu czasu.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 62

YTAT

OLEJOWY

„Mimo wszystko rywalizacja mi´dzy dwiema liniami kolejowymi trwa∏a nadal. Konku-
rowanie sta∏o si´ ich nawykiem.”

- Stephen Ambrose.

OZDZIA

10: G

OSPODARKA

OWAROWA

W grze Railroad Tycoon 3 istnieje rozbudowana gospodarka towaro-
wa skoncentrowana wokó∏ kolei. Nawet tam, gdzie nie ma sieci ko-
lejowej, towary stale przemieszczajà si´ po mapie... choç jest to
transport powolny i ma∏o wydajny. Z drugiej strony, pasa˝erowie,
poczta i wojsko (tzw. przewozy ekspresowe), chcàc si´ przemiesz-
czaç, muszà korzystaç z kolei.

RZEWOZY

KSPRESOWE

Trzy rodzaje „∏adunków”: pasa˝erowie, poczta oraz wojsko – sà kla-
syfikowane jako przewozy „ekspresowe”. Posiadajà one inne cechy
ni˝ pozosta∏e ∏adunki (wszelkie inne ∏adunki noszà nazw´ „towa-
rów” i sà omówione poni˝ej). Przewozami ekspresowymi rzàdzà
dwie zasady: „∏adunki” wiedzà, dokàd chcà jechaç i pragnà dostaç
si´ tam jak najszybciej. Poni˝szy przyk∏ad opisuje sposób podró˝y
pojedynczego pasa˝era w tym systemie – poczta oraz wojsko zacho-
wujà si´ dok∏adnie w taki sam sposób:

Kiedy pasa˝er pojawia si´ w systemie przep∏ywu “∏adunków” w grze
Railroad Tycoon 3, zna on ju˝ konkretne miejsce, do którego chce
si´ dostaç, np. pojawi∏ si´ w pobli˝u swojego domu w Birmingham
i chce si´ dostaç do domu pod Londynem (w którym mieszka jego
ciotka Selma). Spróbuje wi´c dostaç si´ do Londynu – trasà bezpo-
Êrednià albo, je˝eli sytuacja go do tego zmusi, z przesiadkami.

Po pewnym czasie, je˝eli nie b´dzie mia∏ mo˝liwoÊci dotarcia do
Londynu, wróci do domu, a co gorsza, przez jakiÊ czas b´dzie znie-
ch´cony do jakichkolwiek podró˝y kolejà.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

W 1796 roku Nicholas Cugnot, francuski in˝ynier wojskowy, zbudowa∏ pierwszy pojazd
nap´dzany parà. Jego trójko∏owy wehiku∏ mia∏ s∏u˝yç do przeciàgania dzia∏ artyleryj-
skich. Niestety, ci´˝ki miedziany kocio∏ z przodu pojazdu znacznie ogranicza∏ sterow-
noÊç i pojazd roztrzaska∏ si´ o mur.

a a

cjjii – Cena akcji kompanii zale˝y od jej wartoÊci ksi´go-

wej, przychodów i zysków oraz stabilnoÊci i wysokoÊci dywi-
dend. Wszystkie akcje zwy˝kujà, kiedy gospodarka w kraju jest
w dobrej kondycji (czasy koniunktury). Cena akcji roÊnie rów-
nie˝, je˝eli dane akcje sà intensywnie skupowane (oraz maleje,
je˝eli sà sprzedawane), choç efekt ten zaciera si´ po pewnym
czasie.

arrtto

oÊÊç

ç k

kssii´

´g

a n

a a

cjj´

´ – Suma wszystkich aktywów kom-

panii (majàtku trwa∏ego oraz iloÊci posiadanej gotówki) minus
d∏ug kompanii, podzielona przez liczb´ wyemitowanych akcji.

Prrz

hó

ód

d n

a a

cjj´

´ – ¸àczny przychód kompanii podzielony

przez liczb´ wyemitowanych akcji. Z wyjàtkiem ksi´gi wyÊwie-
tlanej na koniec roku, wartoÊç ta obliczana jest na podstawie sza-
cowanych przychodów na dany rok (przez prognozowanie tren-
dów bie˝àcych).

yssk

k n

a a

cjj´

´ – ¸àczne zyski kompanii (przychody minus wy-

datki) podzielone przez liczb´ wyemitowanych akcji. Z wyjàt-
kiem ksi´gi wyÊwietlanej na koniec roku, wartoÊç ta obliczana
jest na podstawie szacowanych przychodów na dany rok (przez
prognozowanie trendów bie˝àcych).

wiid

a n

a a

cjj´

´ – Kwota dywidendy na jednà akcj´ (suma

wyp∏acana przez kompani´ akcjonariuszom). Kompanie same
kontrolujà stop´ swoich dywidend, ale mogà je wyp∏acaç tylko
wtedy, je˝eli ich kondycja finansowa jest dobra. Inwestorzy lubià
kompanie, które regularnie wyp∏acajà coraz wy˝sze dywidendy.

5--lle

ettn

nii z

wrro

ott w

a˝

˝o

y – Âredni roczny zwrot uzyskiwany przez

inwestorów posiadajàcych te akcje. Wlicza si´ tu wzrost ceny
akcji jak równie˝ wyp∏acone dywidendy. Podana wartoÊç jest
Êrednià z ostatnich pi´ciu lat, przy czym ostatnie lata majà wi´k-
szà wag´. Je˝eli wartoÊç ta wypadnie kiepsko, inwestorzy
zacznà si´ zastanawiaç nad zmianà prezesa kompanii.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 64

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Najd∏u˝szy tunel kolejowy na Êwiecie to tunel Seikan w Japonii o d∏ugoÊci 53,83 km.
Tunel ten, otwarty w roku 1988, ∏àczy wyspy Honsiu i Hokkaido.

Z drugiej strony, je˝eli przyk∏adowy Londyn jest du˝ym w´z∏em
komunikacyjnym, z którego cz´sto odje˝d˝ajà pociàgi we wszyst-
kich kierunkach, pasa˝er mo˝e nawet nad∏o˝yç drogi i jechaç do
Londynu i dopiero stamtàd z∏apaç bezpoÊredni pociàg do swojego
celu podró˝y.

Musisz pami´taç, ˝e pasa˝erowie, wojsko, a przede wszystkim pocz-
ta wymagajà szybkiego transportu. Je˝eli nat´˝enie przewozów pa-
sa˝erskich i pocztowych jest wysokie, kup kilka szybkich lokomo-
tyw, naka˝ im zabieraç wy∏àcznie przewozy ekspresowe i skieruj je
na najlepsze trasy.

OWARY

Wi´kszoÊç ∏adunków istniejàcych w grze okreÊla si´ mianem „towa-
ru”. Ka˝dy rodzaj towaru (drewno, stal, w´giel, mleko itd.) posiada
na mapie w∏asny rynek zbytu. Ka˝dy punkt na mapie posiada wy-
znaczonà cen´, za którà dany towar mo˝na tam kupiç lub sprzedaç.
Ka˝dy punkt na mapie posiada równie˝ pewien poziom zapasów da-
nego towaru. W przypadku wi´kszoÊci towarów, w przewa˝ajàcej
liczbie punktów na mapie, poziom zapasów wynosi zero – nie mo˝-
na ich tam kupiç. W punktach, w pobli˝u których dany towar jest
produkowany, zapasy towaru sà jednak zazwyczaj du˝e (np. w po-
bli˝u kopalni w´gla zazwyczaj mo˝na znaleêç sporo w´gla).

Aby sprawdziç ceny i poziom zapasów towarów, skorzystaj z przy-
cisku „Tryb przeglàd” na Panelu Przycisków i wybierz najwy˝szy
tryb (Poda˝ ∏adunków). Mo˝esz równie˝ wcisnàç klawisz <F1>,
który stanowi skrót do tego panelu.

ENY

OWAR

ÓW

Je˝eli przyjrzysz si´ uwa˝nie, zauwa˝ysz, ˝e ceny, zapasy i ruch to-
warów odpowiadajà wszelkim prawom rynku. Towar jest najtaƒszy
tam, gdzie jest on produkowany (np. w´giel jest najtaƒszy w pobli˝u
kopalni).

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Najd∏u˝szy sk∏ad, jaki kiedykolwiek zestawiono, by∏ równoczeÊnie najci´˝szym pocià-
giem wszech czasów. W roku 2001 kolej BHP Iron Ore zestawi∏a pociàg sk∏adajàcy si´
z oÊmiu lokomotyw, pchajàcych 682 wagony z rudà ˝elaza. Pociàg ten mia∏ 7,35 km d∏u-
goÊci, a wa˝y∏ prawie 100 tys. ton!

W przeciwieƒstwie do towarów „∏adunki” ekspresowe mogà podró-
˝owaç WY¸ÑCZNIE kolejà – nikomu nie op∏aca si´ iÊç pieszo
z Birmingham do Londynu – je˝eli wi´c odpowiednia linia kolejowa
nie istnieje, pasa˝er po prostu zrezygnuje z podró˝y.

Dlatego w momencie rozpocz´cia gry na pustej mapie nie znajdziesz
˝adnych pasa˝erów oczekujàcych na podró˝ – poniewa˝ nie istniejà
koleje, którymi mogliby podró˝owaç! Kiedy zbudujesz tory i stacj´,
zobaczysz, ˝e zacznà pojawiaç si´ tam pierwsi pasa˝erowie i poczta.

Je˝eli posiadasz jedynie po∏àczenie Birmingham-Londyn, twoje
przewozy ekspresowe b´dà doÊç ograniczone – cz´Êç mieszkaƒców
Birmingham chce jechaç do Londynu, ale wielu innych wola∏oby
udaç si´ do innych miast, dokàd nie biegnie jeszcze ˝adna linia kole-
jowa. Im wi´cej miast obejmie twoja sieç kolejowa, tym bardziej
wzroÊnie nat´˝enie przewozów ekspresowych. Z tego wzgl´du do-
brze jest do∏àczyç swoje tory do sieci kolejowej konkurentów, ponie-
wa˝ do∏àczenie nowych mo˝liwych celów podró˝y spowoduje zna-
czàcy skok ruchu pasa˝erskiego (pasa˝erowie b´dà korzystaç z ró˝-
nych pociàgów i kompanii, aby dotrzeç do ˝àdanego miasta).

Je˝eli zobaczysz na stacji czekajàcych pasa˝erów, którzy nie wsia-
dajà do oczekujàcego pociàgu pasa˝erskiego, oznacza to, ˝e uwa˝a-
jà oni, i˝ dany pociàg nie przybli˝y ich do wybranego przez nich ce-
lu. Czasami pasa˝erowie nie wsiàdà nawet do pociàgu jadàcego
w dobrym kierunku, je˝eli wiedzà, ˝e pociàgi pasa˝erskie rzadko za-
trzymujà si´ na stacji, do której si´ udajà.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 66

MERYKA¡SKI

ARGON

OLEJOWY

ROZMAITE TERMINY KOLEJOWE

Czarna dziura – tunel

Kometa – szybki pociàg towarowy

W rowie – wypadniecie z szyn

Pustak – lokomotywa jadàca bez

wagonów

Pluszak – pociàg pasa˝erski

Sprint – pociàg wahad∏owy

Grzechotka – pociàg towarowy

W miar´ up∏ywu czasu klienci zaczynajà jednak domagaç si´ coraz
lepszych cen i w momencie, kiedy stacja ma 20 lat, zyski spadajà
maksymalnie o 10% od poziomu nominalnego. Je˝eli w mieÊcie jest
wi´cej ni˝ jedna stacja, albo te˝ stacja zostanie rozebrana i zbudowa-
na ponownie, premie i spadki zysków obowiàzujà wed∏ug daty,
w której zbudowana zosta∏a pierwsza stacja. Efekt ten dotyczy rów-
nie˝ stacji budowanych na otwartym terenie, choç jest on o po∏ow´
s∏abszy ni˝ w przypadku stacji w miastach.

UCH

OWAR

ÓW

OZA

IECI

OLEJOW

Narodziny kolei w poczàtkach XIX wieku nie stanowi∏y poczàtku
pomys∏u przemieszczania towarów na du˝e odleg∏oÊci; jedynie przy-
czyni∏y si´ do znacznego usprawnienia tego procesu. Rolnicy, górni-
cy i w∏aÊciciele fabryk transportowali i handlowali jednak swoimi
dobrami na rozmaite sposoby ju˝ od zarania ludzkoÊci. W grze
Railroad Tycoon 3 towary mogà przemieszczaç si´ bez udzia∏u kolei
– niekiedy nawet ca∏kiem sprawnie, choç w wi´kszoÊci wypadków
transport inny ni˝ kolejowy jest powolny i drogi. Wprowadzenie ko-
lei mo˝e go znacznie usprawniç, a jednoczeÊnie zapewniç ci (miejmy
nadziej´) przyzwoite zarobki.

ÂREDNICY I

YNEK

Wszystkie towary na mapie sà zarzàdzane przez niewidzialnych
handlowców – w∏aÊcicieli fabryk i kopalƒ albo rolników, którzy
wyprodukowali towar, oraz ogromnà sieç dystrybutorów, tragarzy,
szyprów statków i innych osób – którzy kupujà i sprzedajà towary,
starajàc si´ przewieêç je tam, gdzie dostanà najlepszà cen´, a wresz-
cie konsumentów, którzy kupujà produkty w miejscach docelowych.
Nie mo˝esz bezpoÊrednio wp∏ynàç na ich dzia∏ania – stanowià oni
„rynek” dla ka˝dego z tych towarów.

Efektem istnienia rynku jest to, ˝e towary przep∏ywajà z obszarów,
gdzie ceny sà niskie (na ogó∏ z okolic, gdzie sà wytwarzane) do rejo-
nów, gdzie majà wysokie ceny (do konsumentów koƒcowych).

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

W roku 1835 powsta∏a pierwsza kolej parowa w Niemczech, która kursowa∏a pomi´dzy
Norymbergà a Furth.

Najwy˝sze ceny dyktujà tam, gdzie istnieje du˝y popyt na towar,
zw∏aszcza je˝eli poda˝ jest zbyt ma∏a, aby zaspokoiç popyt (np. hu-
ty stali i miasta posiadajà popyt na w´giel). Twoim celem w grze
Railroad Tycoon jest transportowaç towary z miejsc, gdzie sà on ta-
nie, do miejsc, gdzie ich brakuje, a przez to sà drogie. Zysk, jaki
wypracujesz na transporcie to ró˝nica w cenie pomi´dzy punktem
zakupu a punktem dostawy. Je˝eli z kopalni, gdzie cena w´gla wy-
nosi 30 dolarów, przewieziesz trzy pe∏ne ∏adunki w´gla do miasta,
gdzie jego cena wynosi 50 dolarów, to twój zysk wyniesie ok. 20 tys.
dolarów na ∏adunek, czyli 60 tys. ∏àcznie.

Zysk zale˝y od wielu czynników. Najwa˝niejszy z nich to termino-
woÊç dostawy. Niektóre towary (np. mleko, owoce) szybko si´ psujà.
Je˝eli ich dostawa potrwa zbyt d∏ugu, zyski b´dà spadaç z ka˝dà
chwilà, podczas gdy twoje pociàgi b´dà wolno toczyç si´ w stron´ ce-
lu; dlatego do przewozu takich towarów nale˝y u˝ywaç szybkich lo-
komotyw. W przypadku innych towarów (np. w´gla, ˝elaza lub
drewna) szybkoÊç dostawy nie ma znaczenia. Towary takie majà
ni˝sze ceny i przynosz´ mniejsze zyski. Mo˝esz za∏adowaç je na po-
wolny, ale za to bardzo d∏ugi pociàg i spokojnie czekaç, a˝ dotrà do
celu.

IIn

e c

niik

kii,, k

kttó

órre

e w

p∏∏y

ajjà

à n

a z

yssk

k tto

o::

ziio

m ttrru

oÊÊc

cii g

grry

y:: Przy grze na poziomie „Trudny” lub „Eks-

pert”, zyski na ∏adunek sà zmniejszane odpowiednio o 10% i 20%.
Na poziomie „¸atwy”, zyski sà zwi´kszane o 20%.

Wiie

k sstta

cjjii ii m

miia

asstta

a:: Pierwsza kolej, która dotrze do nowego mia-

sta korzysta z premii cenowych – zysk na ka˝dym ∏adunku przywo-
˝onym i zabieranym z miasta jest do 15% wi´kszy. Premia ta znika
w czwartym roku po wybudowaniu stacji.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:47 AM Page 68

YTAT

OLEJOWY

„Kolej odp´dza od naszych drzwi Êmierç i zastój.”

- J. Edward Hungerford

Jakie to wszystko ma znaczenie? Pod wieloma wzgl´dami, ten doÊç
wydajny rynek z transportem pozakolejowym u∏atwia ci zadanie.
Nie zawsze musisz posiadaç po∏àczenia biegnàce dok∏adnie do miej-
sca, w którym towar jest produkowany lub kupowany – je˝eli dostar-
czysz ∏adunki do miasteczka le˝àcego nieopodal metropolii, rynek
(i poÊrednicy) zajmie si´ dalszym transportem twoich dóbr do mia-
sta, przez co ju˝ w miasteczku otrzymasz za nie lepszà cen´.
PoÊrednicy wiedzà, w którym miejscu posiadasz swoje stacje i b´dà
transportowaç towary do nich oraz stamtàd, poszerzajàc skuteczny
zasi´g oddzia∏ywania znacznie poza samo miasto, gdzie mieÊci si´
stacja.

Ze strategicznego punktu widzenia najlepiej b´dzie zbudowaç lini´
kolejowà tam, gdzie transport tradycyjny zawodzi. Pierwsza znaczà-
ca kolej w Stanach Zjednoczonych, Baltimore and Ohio, zbudowa∏a
lini´ biegnàca z portu Baltimore przez góry Appalachy do rzeki
Ohio. Ta górska trasa wczeÊniej stanowi∏a barier´ dla handlu.
Po wybudowaniu linii, kompania B & O mog∏a dostarczaç towary
z ca∏ego Wybrze˝a Atlantyku (transportowanych przez port
Baltimore) na ca∏y teren Ârodkowego Zachodu Stanów Zjednoczo-
nych (kierowany przez rzeki Missisipi i Ohio).

Ponadto powinieneÊ posiadaç jak najwi´kszà liczb´ bezpoÊrednich
po∏àczeƒ ze Êrednimi i wi´kszymi miastami. Je˝eli b´dziesz móg∏
dostarczyç towar bezpoÊrednio do miast, eliminujesz z gry poÊredni-
ków, przez co wi´ksza cz´Êç zysku trafia w twoje r´ce.

Na poczàtku gry powinieneÊ jednak unikaç uk∏adania torów wzd∏u˝
rzek i brzegów akwenów – b´dziesz bowiem konkurowa∏ z wydaj-
nym transportem wodnym, przez co ceny towarów (i mar˝e) pozo-
stanà na niskim poziomie.

RZES

ÑD

OLEJOWY

Je˝eli wypowiadasz nazw´ swojej stacji docelowej, odpukaj w niemalowane drewno.

Je˝eli towary mogà byç ∏atwo przetransportowane bez pomocy ko-
lei, wówczas ceny w rejonie produkcji i w rejonie konsumpcji b´dà
bardzo zbli˝one. Je˝eli na mapie pojawi si´ jakaÊ „wyspa” wysokich
cen, do której prowadzà wygodne drogi transportowe, poÊrednicy
b∏yskawicznie zalejà ten rejon towarami i ceny spadnà do niskiego
poziomu. Z drugiej strony, je˝eli transport inny ni˝ kolejowy jest
trudny lub drogi, doprowadzi to do wi´kszego zró˝nicowania cen,
poniewa˝ poÊrednicy b´dà ˝àdaç wy˝szej mar˝y za swoje us∏ugi
transportowe.

RANSPORT

OLEI

Najwi´ksze ró˝nice cenowe zauwa˝ysz wi´c w miejscach, do któ-
rych trudno przetransportowaç towary w sposób konwencjonalny
(tzn. bez kolei). Gdzie mo˝na znaleêç takie obszary? Zazwyczaj
wià˝e si´ to z odleg∏oÊcià i ukszta∏towaniem terenu. Im wi´ksza od-
leg∏oÊç, tym szersza b´dzie rozpi´toÊç cenowa. Ponadto, transport
towarów przez góry za pomocà prymitywnych Êrodków (np. wozów
konnych) jest trudny, tote˝ ceny po obu stronach pasma górskiego
mogà byç zasadniczo ró˝ne, nawet je˝eli rzeczywista odleg∏oÊç jest
w tym wypadku niewielka.

Z drugiej strony, tam gdzie transport inny ni˝ kolejowy jest ∏atwy, ce-
ny b´dà prawie takie same. Transport konwencjonalny najcz´Êciej
odbywa si´ pomi´dzy miejscami, które le˝à blisko siebie, albo te˝ po-
mi´dzy rejonami po∏àczonym rzekà lub jakimÊ zbiornikiem wod-
nym. Przed nastaniem kolei, rzeki stanowi∏y g∏ówne arterie komuni-
kacyjne. Je˝eli przyjrzysz si´ mapie towarów, mo˝esz zauwa˝yç, ˝e
wiele towarów sp∏ywa rzekami. Druga g∏ówna metoda transportu
przed wynalezieniem kolei to ˝egluga morska i oceaniczna. Je˝eli
w Êwiecie Railroad Tycoon 3 zauwa˝ysz port, najprawdopodobniej
wiele towarów b´dzie z niego wyp∏ywaç w kierunku innych podob-
nych portów. (Do ˝eglugi rzecznej porty nie sà wymagane).

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 70

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Najwi´ksze dzia∏o kolejowe powsta∏o w roku 1941 i nosi∏o nazw´ „Schwere Gustav”
(„Ci´˝ki Gustaw”). Ta ogromna broƒ wa˝y∏a ponad 1300 ton, a jej lufa mia∏ d∏ugoÊç 29
metrów.

ABELA

ADUNK

ÓW

¸a

osstt´

´p

y o

d rro

a ÊÊrre

niia

a ((w

w d

oll..))

ass d

osstta

Alkohol

1800

100

Aluminium

1910

Amunicja

1848

160

Samochody

1900

200

Boksyty

1910

Ser

1880

235

Chemikalia

1905

Ubrania

1800

W´giel

1800

Kawa

1800

Kukurydza

1800

Bawe∏na

1800

Olej nap´dowy

1890

100

Nawóz

1905

Meble

1880

220

Towary konsumpcyjne

1800

170

Zbo˝e

1800

˚elazo

1800

Zwierz´ta hodowlane

1800

Pnie

1800

Drewno

1800

Poczta

1800

zmiennie

Mi´so

1800

195

Mleko

1800

110

Ropa

1860

Papier

1800

Pasa˝erowie

1800

zmiennie

Tworzywa szt.

1935

Owoce

1800

Màczka drzewna

1800

Ry˝

1800

Guma

1900

Stal

1856

Cukier

1800

Opony

1900

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Od roku 1990 na brytyjskim banknocie pi´ciofuntowym znajduje si´ wizerunek
George’a Stephensona i jego s∏ynnej lokomotywy Rocket (Rakieta).

ABRYKI

Ka˝dy towar ma swój punkt docelowy. W przypadku wielu towarów,
tym punktem sà domy ludzi – najwi´cej jest ich w miastach. Wiele to-
warów to surowce, które muszà jednak zostaç przetworzone w fa-
brykach, aby mog∏y byç przydatne dla konsumentów. Surowa ba-
we∏na lub we∏na na nic si´ nie przydadzà wi´kszoÊci ludzi, ale je˝e-
li przewieziesz je do fabryki odzie˝owej (gdzie uszyte zostanà z nich
ubrania), uzyskasz towar poszukiwany w ka˝dym domu.

Je˝eli uda ci si´ zestawiç trasy w taki sposób, aby dostarczaç nie-
zb´dne surowce do fabryk, a stamtàd przewoziç gotowe towary do
konsumentów, b´dziesz przewozi∏ dwukrotnie wi´cej towarów (naj-
pierw wieziesz towar do fabryki, a potem odbierasz z niej kolejny to-
war). Co wi´cej, towary przetworzone sà warte wi´cej i przynoszà
ci wi´ksze zyski za przewóz.

Ponadto, w przypadku optymalnym, je˝eli uda ci si´ kupiç kluczowe
fabryki na swojej trasie (albo zbudowaç je samodzielnie), uzyskujesz
trzecie êród∏o dochodu – zyski samej fabryki (z produkcji towarów).

Uwa˝nie wypatruj fabryk po∏o˝onych wzd∏u˝ twoich tras i postaraj
si´ zaopatrzyç je w wymagane przez nie surowce.

Uwaga: Je˝eli fabryka wymaga dwóch rodzajów surowców (np. hu-
ta stali wymaga ˝elaza i w´gla), wówczas fabryka nic nie wyprodu-
kuje, dopóki nie zapewnisz jej obydwu tych sk∏adników.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 72

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Nowojorski dworzec Grand Central Terminal szczyci si´ tym, ˝e jest dworcem o naj-
wi´kszej liczbie peronów na Êwiecie – jest ich tam a˝ 44.

RA W

ALLU

NTERNET

)

Aby rozpoczàç gr´ w Internecie,
kliknij przycisk „Hall gry”. Na ekra-
nie wyÊwietlony zostanie hall gry
w Internecie, gdzie mo˝esz znaleêç
innych zainteresowanych grà w
Railroad Tycoon 3 i rozpoczàç gr´
w Internecie. Aby skorzystaç z hallu
nie musisz tworzyç specjalnego kon-
ta ani spe∏niaç innych wymyÊlnych wymagaƒ – wystarczy kilka pro-
stych klikni´ç.

errw

erry

y – W tym oknie wyÊwietlona zostanie lista wszystkich

dost´pnych sesji gry w hallu gry. Lista b´dzie odÊwie˝ana co pi´ç
sekund.

o∏∏à

àc

z – Po podÊwietleniu gry, do której chcia∏byÊ wejÊç, kliknij

ten przycisk. Je˝eli lista serwerów jest pusta, nie ma sesji gry, do
których móg∏byÊ do∏àczyç. Musisz wtedy hostowaç w∏asnà sesj´
gry albo poczekaç na utworzenie nowej gry.

Sttw

wó

órrz

z g

grr´

´ – Kliknij ten przycisk, aby rozpoczàç nowà gr´.

W ciàgu kilku sekund twój serwer stanie si´ widoczny dla
wszystkich osób znajdujàcych si´ w hallu gry.

miie

eƒ

ƒ – Za pomocà tej funkcji mo˝esz zmieniç nazwisko i por-

tret swojej postaci, jaka b´dzie wyÊwietlana na ekranach innych
graczy w trakcie konfiguracji i gry wieloosobowej.

RA W

IECI

OKALNEJ

Aby rozpoczàç gr´ w sieci lokalnej, kliknij przycisk „Sieç lokalna”.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Pierwsze regularne przewozy zarówno pasa˝erów jak i towarów zacz´∏a Êwiadczyç
w roku 1830 kolej Liverpool & Manchester Railway.

¸a

osstt´

´p

y o

d rro

a ÊÊrre

niia

a ((w

w d

oll..))

ass d

osstta

Zabawki

1880

175

Wojsko

1848

zmiennie

Uran

1950

Odpady (do recyklingu)

1990

Broƒ

1848

235

We∏na

1800

Uwaga: Poczta, pasa˝erowie i wojsko to „∏adunki” ekspresowe. Ce-
na ich przewozu zale˝y od odleg∏oÊci.

Ceny wszystkich towarów równie˝ sà zmienne i zale˝à od poda˝y
i popytu. Przedstawiona w tabeli cena jest cenà Êrednià.

OZDZIA

11: T

RYB

IELOOSOBOWY

W grze Railroad Tycoon 3 nie musisz ograniczaç si´ wy∏àcznie do
rywalizacji z postaciami sterowanymi przez komputer – mo˝esz
równie˝ sprawdziç swoje umiej´tnoÊci biznesowe w konfrontacji
z innymi osobami. Mo˝esz zagraç z nimi w sieci lokalnej (LAN) al-
bo w Internecie. Nie znasz nikogo, z kim móg∏byÊ zagraç? Nie ma
k∏opotu – skorzystaj z „Hallu gry”, aby znaleêç innych graczy szu-
kajàcych przeciwnika.

OZPOCZ

¢CIE

IELOOSOBOWEJ

Aby rozpoczàç gr´ w trybie wieloosobowym, kliknij przycisk „Wielu
graczy” w menu g∏ównym. Na ekranie pojawi si´ menu umo˝liwia-
jàce wybór mi´dzy grà w sieci lokalnej a wykorzystaniem „Hallu
gry”. Przycisk sieci lokalnej s∏u˝y przede wszystkim do inicjowania
gry w sieci LAN, ale mo˝esz go równie˝ u˝yç do gry w Internecie,
o ile znasz adres IP gospodarza.

Opcja „Hall gry” u∏atwia gr´ w Internecie, poniewa˝ stanowi miej-
sce spotkaƒ graczy Railroad Tycoon 3 z ca∏ego Êwiata, a do gry nie
trzeba znaç adresów IP graczy ani ˝adnych innych danych.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 74

ossttu

ujj – Kliknij ten przycisk, aby rozpoczàç nowà gr´. W ciàgu

kilku sekund twój serwer stanie si´ widoczny dla wszystkich
osób w sieci lokalnej (lub w przypadku gry w Internecie –
wszystkich, którzy wpisali sobie twój adres IP).

miie

eƒ

ƒ – Za pomocà tej funkcji mo˝esz zmieniç nazwisko i por-

tret swojej postaci, jaka b´dzie wyÊwietlana na ekranach innych
graczy w trakcie konfiguracji i gry wieloosobowej

ONFIGURACJA

IELOOSOBOWEJ

Proces konfiguracji gry wieloosobowej przebiega w ogólnych zary-
sach tak samo, jak w przypadku trybu dla pojedynczego gracza.
Gospodarz wybiera map´, ustala poziom trudnoÊci i okreÊla liczb´
graczy sterowanych przez komputer, którzy majà wziàç udzia∏
w grze. Wszyscy gracze muszà (zaznaczajàc odpowiednio Êwiate∏-
ko) potwierdziç, ˝e akceptujà ustawienia i sà gotowi do gry. Gospo-
darz klika wówczas przycisk „Rozpocznij” i rozpoczyna si´ gra.

OZGRYWKA

Rozgrywka w trybie wieloosobowym jest bardzo podobna do gry po-
jedynczej. Najwa˝niejsze ró˝nice pomi´dzy tymi trybami przedsta-
wiajà si´ nast´pujàco:

a – W trakcie gry mo˝esz rozmawiaç z innymi gracza-

mi – w tym celu wciÊnij spacj´, wpisz wiadomoÊç, a nast´pnie
wciÊnij Enter, aby wys∏aç wiadomoÊç.

pó

óê

ên

niie

e c

oÊÊc

cii – Przy uk∏adaniu torów lub umieszcza-

niu budynków, mo˝esz spodziewaç si´ maksymalnie dwusekun-
dowego opóênienia, zanim obiekt pojawi si´ na swoim miejscu.

Brra

k ffu

cjjii z

piissy

niia

a ii w

ytty

niia

a – Z uwagi na du˝y

rozmiar plików zapisu oraz inne wzgl´dy techniczne, nie ma
mo˝liwoÊci wczytywania ani zapisywania gier w trybie wielooso-
bowym.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Najwi´kszy system kolejowy na Êwiecie posiadajà Stany Zjednoczone. Liczy on sobie
oko∏o 225 000 kilometrów torów.

Uwaga: opcja ta mo˝e równie˝ pos∏u˝yç do gry w Internecie, o ile
znasz adres IP gracza tworzàcego sesj´ gry.

Wyszukanie gry za pomocà opcji sieci lokalnej jest niemal identycz-
ne jak w przypadku opcji „Hall gry”, z tà ró˝nicà, ˝e w oknie wi-
doczne sà jedynie serwery obecne w sieci lokalnej albo w Internecie
pod wpisanym adresem. Nie mo˝esz te˝ prowadziç rozmowy z inny-
mi graczami, dopóki nie do∏àczysz si´ do serwera.

Mó

ójj n

err IIP

P – W tym polu gra

automatycznie wykryje adres IP
twojego komputera. (Je˝eli stwo-
rzysz gr´, byç mo˝e b´dziesz
musia∏ podaç ten numer innym
graczom).

IIP

P sse

errw

erra

a – Przy do∏àczaniu do gry w sieci lokalnej, pole to b´-

dzie puste – system automatycznie znajdzie serwer w twojej
sieci. Je˝eli chcesz graç w Internecie na serwerze o znanym
ci numerze IP, wpisz ten numer w∏aÊnie tutaj.

errw

erry

y – W tym polu pojawi si´ lista wszystkich dost´pnych se-

sji gry w sieci lokalnej (lub pod wpisanym numerem IP). Lista ta
jest automatycznie odÊwie˝ana co pi´ç sekund.

o∏∏à

àc

z – Po podÊwietleniu gry, do której chcia∏byÊ wejÊç, kliknij

ten przycisk. Je˝eli lista serwerów jest pusta, nie ma sesji gry, do
których móg∏byÊ do∏àczyç. Musisz wtedy stworzyç w∏asnà sesj´
gry albo poczekaç na utworzenie nowej gry.

RZES

ÑD

OLEJOWY

W kolejnictwie wrzesieƒ jest uwa˝any za miesiàc pechowy.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 76

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Pierwszym krajem, w którym montowano lampy na czele pociàgu, by∏y Stany Zjedno-
czone. Horatio Allen, za∏o˝yciel linii South Carolina Railroad Company nakaza∏ spalaç
sterty drewna sosnowego w ˝elaznych koszach na swoich pociàgach ju˝ w poczàtkach
lat 30. XIX wieku. Pierwsze lampy nie mia∏y oÊwietlaç drogi przed lokomotywà, ale ra-
czej wskazaç jej po∏o˝enie innym, aby zapobiec kolizjom.

WORZENIE

OWEJ

APY

Aby utworzyç nowà map´, wybierz opcj´ „Dodatki” z me-
nu g∏ównego, a nast´pnie opcj´ „Edytor”. Mo˝esz stworzyç
nowà map´ od zera albo wczytaç ju˝ istniejàcà i przerobiç
jà. Dopóki nie zaznajomisz si´ dobrze z edytorem, radzimy
rozpoczàç prac´ od ju˝ istniejàcych map. Je˝eli jednak
chcia∏byÊ zaczàç tworzenie ca∏kowicie nowej mapy, nale˝y
podjàç nast´pujàce kroki:

OZPOCZ

¢CIE

ERA

Wybierz opcj´ „Nowa mapa”, a nast´pnie przycisk „Od zera”. Mo-
˝esz nast´pnie okreÊliç rozmiar mapy i na ekranie pojawi si´ pusta,
p∏aska mapa. Do roboty!

MPORTOWANIE

APY

YSOKO

ÂCI

Je˝eli rozpoczynasz od ca∏kowicie p∏askiej mapy, trudno b´dzie ci
uzyskaç realistyczne kontury gór i wybrze˝y. O ile tylko istnieje ta-
ka mo˝liwoÊç, proponujemy rozpoczynaç prac´ od mapy wysokoÊci
(wszystkie mapy gry zawarte w RT3 oparte by∏y w∏aÊnie na mapie
wysokoÊci). Mapa wysokoÊci to obraz w skali szaroÊci zapisany
w formacie Targa (.TGA).

Wybierz opcj´ „Nowa mapa”, nast´pnie „Mapa wysokoÊci” i wska˝
map´, która ma zostaç zaimportowana. Do gry do∏àczona zosta∏a
przyk∏adowa mapa wysokoÊci. Na stronie internetowej www.railro-
adtycoon3.com oraz forach dyskusyjnych poÊwi´conych grze
znajdziesz wi´cej informacji i zasobów z zakresu tworzenia i pozy-
skiwania map wysokoÊci.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Pierwsza kolej w Azji rozpocz´∏a prac´ w roku 1853. Kolej ∏àczy∏a Bombaj z miastem
Thana.

offa

niie

e ssii´

´ g

grra

a – Je˝eli jeden z graczy opuÊci sesj´ gry,

komputer obejmie kontrol´ nad jego postacià i b´dzie nià stero-
wa∏ tak, jak innymi postaciami oddanymi pod jego stery.

Ciià

àg

g∏∏y

y u

p∏∏y

w c

assu

u – Gra nie zatrzymuje si´ w czasie, kiedy

na ekranie pojawiajà si´ okna dialogowe, gazety itp. – w trybie
wieloosobowym nie mo˝esz ani na moment si´ rozleniwiç.

arrz

niia

a ii z

cii´

´ssttw

o – W wi´kszoÊci scenariuszy przysto-

sowanych do trybu wieloosobowego istnieje uproszczony system
programowania zdarzeƒ i warunków zwyci´stwa. Oprócz po-
gn´bienia przeciwników musisz wi´c równie˝ myÊleç o realizacji
konkretnego celu, wskazanego przez gr´.

Gra przeciwko innym osobom to ca∏kowicie nowe doÊwiadczenie.
Postacie sterowane przez komputer grajà dobrze, ale prawdziwi lu-
dzie sà znacznie bardziej nieprzewidywalni i bezwzgl´dni. Zanim
zmierzysz si´ z nimi, lepiej zdobàdê pewne doÊwiadczenie w grze
pojedynczej.

OZDZIA

12: E

DYTOR

Zabawa nie koƒczy si´ na kampanii i scenariuszach do∏àczonych do
gry. Railroad Tycoon 3 zawiera równie˝ precyzyjny edytor map, któ-
ry umo˝liwia tworzenie w∏asnych map i scenariuszy, rozgrywajà-
cych si´ w dowolnym miejscu na Êwiecie albo w krainie wykreowa-
nej w twojej wyobraêni. Oprócz poni˝szego opisu, bardziej wyczer-
pujàcych informacji (jak równie˝ kontaktów z innymi twórcami
map i ∏àczy do stron internetowych z mapami do pobrania) mo˝esz
szukaç na witrynie w

w..rra

aiillrro

dtty

3..c

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 78

YTAT

OLEJOWY

„Ludzie kolei sà szczególni. Tak jak wszyscy inni tracà posady, muszà si´ przenosiç,
kiepsko zarabiajà i majà wiele innych powodów do narzekaƒ. Ale w trakcie pracy oni ko-
chajà poczucie odpowiedzialnoÊci za ca∏à t´ bajecznà maszyneri´. Ich duch to ˝ywa
wi´ê ∏àczàca ich z tym donios∏ym osiàgni´ciem cz∏owieka.”

- Stephen Ambrose

g∏∏a

dê

ê o

bssz

arr – Wyg∏adzenie ostrych kraw´dzi w celu uzy-

skania ∏agodniejszego, mi´kkiego wyglàdu terenu bez zmiany
wysokoÊci Êredniej.

miie

eƒ

ƒ w

ysso

oÊÊç

ç o

bssz

arru

u – Kliknij i przytrzymaj lewy klawisz

myszy oraz poruszaj kursorem w gór´ lub w dó∏, aby podnieÊç
albo obni˝yç wysokoÊç terenu.

p∏∏a

assz

z o

bssz

arr d

o p

ziio

u m

orrz

a – Ta opcja powoduje stop-

niowe sp∏aszczenie wypi´trzenia terenu a˝ do poziomu morza.

p∏∏a

assz

z o

bssz

arr d

o p

p∏∏a

assk

y˝

˝u

u – Obszar obj´ty dzia∏aniem

kursora jest sp∏aszczany do p∏askowy˝u o wysokoÊci równej wy-
sokoÊci centralnego punktu p´dzla.

ODAJ

RZEWA

To narz´dzie umo˝liwia rozmieszczanie na mapie ró˝no-
rodnych drzew, krzewów oraz ska∏ek.

miia

arr p

p´

´d

zlla

a – Wybór rozmiaru p´dzla wp∏ywa na wielkoÊç

terenu, który b´dzie obj´ty zmianami. Im wi´kszy p´dzel, tym
szerszy obszar zostanie zmieniony.

G´

´sstto

oÊÊç

ç d

drrz

w – Im wi´ksza g´stoÊç drzew, tym wi´cej drzew

b´dziesz dodawa∏ za ka˝dym klikni´ciem myszà. Aby uzyskaç
wi´kszà g´stoÊç, kliknij i poruszaj myszà.

YTAT

OLEJOWY

„Jedyny sposób, jaki odkry∏em, aby zdà˝yç na pociàg, to spóêniç si´ na pociàg odje˝d˝ajàcy
wczeÊniej. Je˝eli tak zrobisz, przekonasz si´, ˝e na stacji kolejowej znaleêç mo˝na t´ samà
cisz´ i pociech´ co w katedrze. Dworzec ma wiele cech wspólnych z budynkami pos∏ugi
duchowej: wysokie ∏uki sklepieƒ, puste przestrzenie, kolorowe Êwiat∏a, a przede wszystkim
– nieustannie powtarzany rytua∏. Dworzec to Êwiàtynia pod wezwaniem wody i ognia,
dwóch podstawowych ˝ywio∏ów w∏adajàcych ludzkim ˝yciem. Wreszcie, dworzec przypomi-
na Êwiàtyni´ dawnego wyznania, w której wierni zapomnieli ju˝ istoty swojej wiary.”

- G. K. Chesterton.

CZYTAJ

NajproÊciej jest rozpoczàç edycj´ od wczytania ju˝ istniejàcej mapy.
Mo˝esz edytowaç dowolnà map´ do∏àczonà do Railroad Tycoon 3.
Je˝eli zmieni∏eÊ map´, która ju˝ istnia∏a w systemie zdecydowanie
zalecamy, aby zapisaç jà pod innà nazwà pliku i NIE nadpisywaç jej
na oryginalnym pliku.

ODSTAWY

¸UGI

DYTORA

Po otworzeniu edytora szybko zorientujesz si´, ˝e interfejs jest bar-
dzo podobny do interfejsu gry, który ju˝ dobrze pewnie pozna∏eÊ.
Najwi´kszà ró˝nic´ stanowi obecnoÊç przycisków „Narz´dzi edyto-
ra” po lewej stronie ekranu. Przyciski te umo˝liwiajà korzystanie
z poszczególnych funkcji edytora.

MIANA

YSOKO

ÂCI

ERENU

To narz´dzie edycyjne umo˝liwia zmian´ wysokoÊci te-
renu (mo˝esz go podnieÊç, obni˝yç albo sp∏aszczyç).

miia

arr p

p´

´d

zlla

a – Wybór rozmiaru p´dzla wp∏ywa na wielkoÊç

terenu, który b´dzie obj´ty zmianami. Im wi´kszy p´dzel, tym
szerszy obszar zostanie zmieniony.

niie

eÊÊ o

bssz

arr – Ta opcja umo˝liwia stopniowe wyniesienie

obszaru obj´tego dzia∏aniem kursora. Kliknij lewy klawisz my-
szy, aby podnieÊç oznaczony obszar. Ka˝de Klikni´cie podnosi
teren o pewnà niewielkà wartoÊç.

nii˝

˝ o

bssz

arr – Ta opcja umo˝liwia stopniowe obni˝anie obsza-

ru obj´tego dzia∏aniem kursora. Kliknij lewy klawisz myszy, aby
obni˝yç oznaczony obszar. Ka˝de klikni´cie obni˝a teren o pew-
nà niewielkà wartoÊç.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 80

RZES

ÑD

OLEJOWY

Popularny obyczaj kaza∏ umieszczaç na grobach kolejarzy kwiaty w kszta∏cie z∏amanego ko-
∏a. Tradycja ta wià˝e si´ z wydarzeniem z roku 1887, kiedy kilka zerwanych wagonów omal
nie uderzy∏o w pociàg pasa˝erski. Konduktor nazywany „D∏ugi John” Simpkins poÊwi´ci∏
w∏asne ˝ycie, aby zapobiec wypadkowi. Kiedy wydobyto jego cia∏o, nadal trzyma∏ w d∏oniach
z∏amane ko∏o hamulcowe, z którym go pochowano. Po g∏owach kolejarzy przyby∏ych na po-
grzeb b∏àka∏a si´ myÊl, ˝e je˝eli ten ponury podarunek nie otworzy przed Johnem wrót nie-
bios, to oni sami majà na to jeszcze mniejsze szanse u koƒca swoich dni.

- Aden Donnelly

Przycisk „Maluj teren” otwiera dost´p do wielu ró˝nych funkcji.
Choç oferujà one ró˝ne opcje wyboru w polu czynnoÊci, wszystkie
opierajà si´ na jednym zestawie wspólnych przycisków (choç nie
ka˝da opcja wykorzystuje wszystkie przyciski).

U˝

˝y

yjj o

o∏∏ó

ów

a – Do pociàgni´ç p´dzla o wyraênych kraw´-

dziach.

U˝

˝y

yjj p

p´

´d

zlla

a – Do pociàgni´ç p´dzla o mi´kkich kraw´dziach.

U˝

˝y

yjj ttrry

u m

miie

essz

niia

a – Podobnie jak p´dzel, ale z mo˝liwoÊcià

po∏àczenia z paletà barw wzorców terenu.

U˝

˝y

yjj n

arrz

z´

´d

ziia

a w

e∏∏n

niia

a – Do wype∏niania obszarów.

U˝

˝y

yjj a

erro

grra

affu

u – Do bardziej wyrazistego efektu.

U˝

˝y

yjj ttrry

u c

hlla

niia

a – Podobnie jak p´dzel, ale z mo˝liwoÊcià

natryskiwania tekstur.

allu

ujj k

ollo

orre

m z

e w

orrc

a – Wybierz z szerokiej gamy przygo-

towanych wzorców terenu.

Niie

erre

ulla

arrn

oÊÊç

ç g

grru

nttu

u – Je˝eli opcja ta jest w∏àczona, typ

terenu wybrany ze wzorca zawiera równie˝ odpowiednie niere-
gularnoÊci terenu.

kssttu

urra

a g

grru

nttu

u – Po wyborze tej opcji, przy umieszczaniu

danego typu terenu na mapie wykorzystywany b´dzie nie tylko
odpowiedni kolor, ale równie˝ tekstura.

allu

ujj k

ollo

orre

m z

z p

prró

ób

niik

a k

ollo

orró

ów

w – Ta opcja umo˝liwia

dobór dowolnych kolorów do malowania mapy. Je˝eli nie mo˝esz
znaleêç ˝àdanego koloru na wzorcach, skorzystaj z próbnika
kolorów.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Pierwsza kolej w Afryce kursuje od roku 1856. Kolej ta mieÊci si´ w Egipcie i ∏àczy
Aleksandri´ z Kairem.

Ârre

niia

a w

ysso

oÊÊç

ç d

drrz

w – Ten parametr reguluje wysokoÊç

drzew umieszczanych na danym obszarze – pozwala ci zadecy-
dowaç, czy stawiaç drzewa ni˝sze czy wy˝sze.

ajj d

drrz

a – Wybierz t´ opcj´, aby rozmiesz-

czaç drzewa na mapie. Rozmieszczane drzewa sà
zale˝ne od parametrów Rozmiar p´dzla, G´stoÊç
drzew oraz Ârednia wysokoÊç drzew. Rodzaj
umieszczanych drzew mo˝na wybraç z listy „Typ la-
su” po prawej stronie Panelu Dynamicznego.

p lla

assu

u – Wybierz jeden z wielu gatunków lasu

(od wiecznie zielonej d˝ungli a˝ po kaktusy), odpowiadajàcy cha-
rakterowi tworzonej mapy.

Ussu

uƒ

ƒ d

drrz

a – Opcja umo˝liwia usuni´cie drzew, je˝eli znala-

z∏y si´ one tam przez pomy∏k´ albo po prosu chcesz przerzedziç
krajobraz.

wii´

´k

kssz

z w

ysso

oÊÊç

ç d

drrz

w – WysokoÊç drzew mo˝esz regulo-

waç ju˝ po ich umieszczeniu. Za pomocà tej opcji mo˝esz zwi´k-
szyç wysokoÊç drzew w okolicy obj´tej dzia∏aniem kursora.

niie

ejjssz

z w

ysso

oÊÊç

ç d

drrz

w – WysokoÊç drzew mo˝esz regulo-

waç ju˝ po ich umieszczeniu. Za pomocà tej opcji mo˝esz zmniej-
szyç wysokoÊç drzew w okolicy obj´tej dzia∏aniem kursora.

ALUJ

EREN

Narz´dzie to umo˝liwia malowanie mapy w celu oddania
ró˝nych rodzajów terenu. Mo˝esz wybraç coÊ z szerokiej
palety typów terenu albo stworzyç w∏asnà mieszanin´
– w ka˝dym wypadku bogata faktura kolorów i szczegó-
∏ów zdecydowanie o˝ywi twojà map´.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 82

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

W roku 1863 w Londynie otworzono kolej Metropolitan Railway – pierwszà kolej
podziemnà na Êwiecie.

ALUJ

ERYTORIA

U˝yj tego narz´dzia do malowania granic paƒstw i in-
nych podzia∏ów terytorialnych. Nie majà one ˝adnego
znaczenia ekonomicznego, ale mogà uniemo˝liwiç kole-
jom dost´p do wybranych fragmentów mapy.

Klikajàc ma∏à ikon´ szk∏a powi´kszajàcego przy terytorium, w polu
czynnoÊci, przeniesiesz si´ do strony „Terytoria”, dost´pnej równie˝
poprzez przycisk narz´dzia „Panel sterowania”.

miie

eƒ

ƒ n

w´

´ – Wybierz nazw´ terytorium.

Grra

niic

a w

wiid

ziia

alln

a – Je˝eli opcja zostanie wybrana, granice te-

rytorium b´dà widoczne na mapie w postaci linii przerywanej.
Terytoria bez widzialnej granicy mogà pos∏u˝yç do niektórych
rodzajów zdarzeƒ – z punktu widzenia gracza b´dà one wyglà-
daç jako fragmenty tego terytorium, do którego zosta∏y „przypi-
sane”.

osstt´

´p

p o

grra

niic

y – Ta opcja decyduje, czy przy rozpocz´ciu

gry terytorium jest domyÊlnie niedost´pne dla graczy. Je˝eli tak
ma byç, ustaw cen´, jakà ka˝da kompania musi zap∏aciç, aby
uzyskaç dost´p do tego terytorium.

ALUJ

EGIONY

Regiony s∏u˝à do definiowania aktywnoÊci gospodarczej
– jakie obiekty majà si´ pojawiaç w okreÊlonym obszarze.
Nie muszà one w ˝aden sposób pokrywaç si´ z terytoria-
mi (np. region wydobycia w´gla mo˝e przekraczaç kilka
granic terytorialnych).

Klikajàc ma∏à ikon´ szk∏a powi´kszajàcego przy regionie, w polu
czynnoÊci, przeniesiesz si´ do strony „Miasta/regiony”, dost´pnej
równie˝ poprzez przycisk narz´dzia „Panel sterowania”.

AKTY Z

ISTORII

KOLEJNICTWA

Pierwsza kolej w Ameryce Po∏udniowej rozpocz´∏a dzia∏anie w roku 1848. Kolej dzia∏a-
∏a na terytorium Gujany i ∏àczy∏a miasta Georgetown i Plaisance.

ajj llu

b z

niie

ejjssz

z n

niie

erre

ulla

arrn

oÊÊc

cii g

grru

nttu

u – Nieregularno-

Êci gruntu to efekt „ziarna” widoczny przy przybli˝eniu widoku.
Skorzystaj z tego narz´dzia, aby zwi´kszyç lub zmniejszyç ten
efekt.

ajj llu

b z

niie

ejjssz

z iillo

oÊÊç

ç d

etta

allii g

grru

nttu

u – Mo˝esz nak∏adaç na

teren tekstury detali, np. kamienie, b∏oto lub traw´.

zjja

aÊÊn

niijj//ÊÊc

ciie

niijj o

bssz

arr – Opcja umo˝liwia rozjaÊnienie lub

Êciemnienie odcienia koloru na∏o˝onego na teren.

allu

ujj rrz

kii – Aby dodaç na mapie rzek´, wystarczy przesunàç

kursorem nad ˝àdanym obszarem. Aby ustaliç prawid∏owy kie-
runek nurtu przy zbiegu rzek, musisz skorzystaç z trzeciej opcji
– maluj po∏àczenie rzek. Aby zrozumieç zasad´ dzia∏ania tej
opcji, przyjrzyj si´ rzekom na ju˝ istniejàcych mapach.

allu

ujj o

y,, jje

ziio

orra

a llu

b p

niie

e w

erru

ujj llà

àd

d – Opcja

ta pozwala zmieniaç teren na du˝e akweny (ocean, morze), je-
zioro lub làd.

errw

ujj p

olla

a w

w∏∏..//w

y∏∏.. – Opcja pozwala zablokowaç wybrane

obszary, aby nie mog∏y si´ na nich pojawiaç budowle.

uÊÊç

ç ffa

alle

e w

w∏∏..//w

y∏∏.. – W pewnych nietypowych uk∏adach linii

brzegowej, fale b´dà wyglàdaç niedobrze. Opcja ta pozwala wy-
∏àczyç fale tam, gdzie nie prezentujà si´ one korzystnie.

Miie

essz

ajj k

ollo

orr – Zmieszaj kolory na mapie, aby mia∏a bardziej

stonowany wyglàd.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 84

YTAT

OLEJOWY

„Wagony pasa˝erskie sà jak m´ski sutek – ani to funkcjonalne, ani ozdobne.”

- James J. Hill.

ANEL

TEROWANIA

Po wykonaniu mapy musisz zajàç si´ konfiguracjà scena-
riusza (tworzeniem fabu∏y, zdarzeƒ, ró˝nych parame-
trów oraz specjalnych ograniczeƒ u˝ywanych na danej
mapie). Kliknij przycisk „Panel sterowania”:

gó

ólln

e – Wpisz opis scenariusza, tekst odprawy, minimalny rok

rozpocz´cia, domyÊlny rok rozpocz´cia, maksymalny rok rozpo-
cz´cia oraz zaznacz, czy scenariusz wchodzi w sk∏ad kampanii.

Miia

asstta

a//rre

giio

y – To pole jest szerzej opisane powy˝ej, w cz´Êci

zatytu∏owanej „Maluj regiony”.

erry

ytto

orriia

a – To pole jest szerzej opisane powy˝ej, w cz´Êci zaty-

tu∏owanej „Maluj terytoria”.

Grra

e – Ta opcja umo˝liwia dodawanie kolejnych graczy. Je˝e-

li mapa ma obs∏ugiwaç tryb wieloosobowy, co najmniej dwa miej-
sca muszà zostaç wskazane jako te, które obowiàzkowo lub
opcjonalnie obejmujà gracze sterowani przez ludzi.

ulla

a g

grra

y – Wybierz, które postaci mogà losowo pojawiaç si´

w nieprzydzielonych miejscach dla graczy.

G´

´sstto

oÊÊç

ç z

y – Ta funkcja, w po∏àczeniu z parametrami

g´stoÊci poszczególnych miast i regionów, s∏u˝y do okreÊlenia ile
budynków ma si´ pojawiç na mapie. Mo˝esz równie˝ tutaj wy-
znaczyç ogólne tempo przyrostu budynków w tym scenariuszu.

otty

y – Z pe∏nej listy lokomotyw dost´pnych w grze wy-

bierz lokomotywy, które majà byç dost´pne w tym scenariuszu.
Zazwyczaj nale˝y kierowaç si´ tu przynale˝noÊcià geograficznà
kraju, w którym rozgrywa si´ scenariusz.

ARGON

OLEJOWY

AZWY

AGON

ÓW

Drzemka – wagon Pullmana

Poduszka – wagon pasa˝erski

Âwinia – lokomotywa

Paso˝yt – wagon prywatny

Lodówka – wagon - ch∏odnia

Krowiarnia – wagon do przewozu zwierzàt

Puszka – wagon - cysterna

Szczur – wagon towarowy

Kanonierka – du˝y wagon stalowy

Psiarnia – wagon s∏u˝bowy

Biie

e˝

˝à

àc

e m

miia

asstto

o//rre

giio

n – Opcja s∏u˝y do prze∏àczania si´ mi´-

dzy kolejnymi regionami i miastami na mapie.

Stty

yll a

arrc

hiitte

ktto

niic

y – Wybierz domyÊlny styl architektury

dla danego obszaru. Wp∏ynie to na wyglàd domów w tej okolicy
oraz domyÊlny styl budowanych tam stacji.

G´

´sstto

oÊÊç

ç z

y – To ustawienie okreÊla iloÊç budynków na

danym obszarze. Im wi´ksza wartoÊç, tym wi´cej budynków
b´dzie si´ tama mieÊciç.

a˝

˝n

oÊÊç

ç p

prrz

yss∏∏u

u – Mo˝esz wybieraç ga∏´zie przemys∏u

z listy, dla ka˝dej z nich okreÊlajàc wskaênik procentowy, który
wyznacza wag´ danego przemys∏u dla danego regionu. Obiekty
o wadze 20 b´dà si´ pojawiaç ok. dwa razy cz´Êciej ni˝ obiekty
o wadze 10. Trzeba pami´taç, ˝e wskaêniki te decydujà wy∏àcz-
nie o wzajemnych proporcjach poszczególnych ga∏´zi przemys∏u
wzgl´dem siebie. Ogólna liczba obiektów przemys∏owych jest
uzale˝niona tylko od g´stoÊci zabudowy.

ALUJ

èWI¢KI

TOCZENIA

Ta opcja s∏u˝y do umieszczania na mapie charaktery-
stycznych dêwi´ków otoczenia, np. odg∏osów bagna,
d˝ungli itp.

OZBI

ÓRKA

Funkcja ta umo˝liwia usuwanie niepo˝àdanych obiektów,
drzew lub miast.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 86

prra

niie

e z

arrz

eƒ

ƒ – Opcja wyÊwietla komunikaty b∏´dów

lub ostrze˝eƒ wygenerowanych przez zdarzenia, które zdefinio-
wa∏eÊ.

prra

niie

e o

gó

ólln

e – Opcja rejestruje mo˝liwe b∏´dy ogólne

w scenariuszu, którymi b´dziesz musia∏ si´ zajàç.

Stta

atty

ysstty

kii –

– ∏∏a

kii – Opcja wyÊwietla informacje na temat

wszystkich typów ∏adunków, które majà byç dost´pne w tym sce-
nariuszu.

Stta

atty

ysstty

kii –

– b

kii – Opcja podaje informacje na temat

wszelkich budynków w tym scenariuszu.

Stta

atty

ysstty

kii –

– m

miia

asstto

o//rre

giio

n – Opcja Êledzi, jak bardzo ka˝de

miasto lub region rozros∏o si´ w trakcie gry.

Stta

atty

ysstty

kii –

– d

drrz

a – Opcja Êledzi iloÊç drzew na mapie. Wy-

soka liczba drzew mo˝e spowodowaç wolniejsze dzia∏anie gry,
zw∏aszcza na s∏abszych komputerach.

Stta

atty

ysstty

kii –

– lliic

a m

miia

asstt – Opcja podaje informacje na temat

∏àcznej liczby miast na mapie. Zbyt ma∏a iloÊç miast spowoduje,
˝e gra b´dzie nudna, a gracze sterowani przez komputer b´dà
mieli trudnoÊci ze skutecznym rozwojem swoich sieci.

OMOC

ECHNICZNA I

WARANCJA

Pomoc techniczna w Polsce

W Polsce pomocy technicznej udziela firma

a P

olla

d S

p.. z

z o

o..o

o..

W przypadku problemów zadzwoƒ pod numer telefonu

((2

2)) 8

8 5

2 6

Mo˝esz te˝ opisaç problem i przes∏aç t´ informacj´ faksem:

((2

2)) 8

8 5

2 6

0 lub przes∏aç e-mail na adres:

sse

errw

wiiss@

a..p

pll

Adres do korespondencji pocztowej:

ziia

a∏∏ P

y T

niic

ejj,,

a P

olla

d S

p.. z

z o

o..o

o..,, u

ull.. D

ziia

a∏∏k

a 3

7,,

2--2

4 W

arrssz

a..

Prrz

yss∏∏ ((o

gó

ólln

niie

e)) – Tutaj mo˝esz zadecydowaç, które ga∏´zie

przemys∏u b´dà dost´pne w scenariuszu. Zazwyczaj dobór ga∏´-
zi przemys∏u jest oparty na dost´pnoÊci zasobów w danej cz´Êci
Êwiata. Postaraj si´ ograniczyç t´ liczb´, tak aby w scenariuszu
dost´pna by∏a najwy˝ej po∏owa wszystkich ga∏´zi przemys∏u
– w przeciwnym razie scenariusz b´dzie prze∏adowany i wyda
si´ graczom zbyt niejasny.

arru

kii ssp

cjja

alln

e – Warunki specjalne to dodatkowe prze-

szkody, jakie mo˝esz postawiç przed graczami w scenariuszu.
Za pomocà warunków mo˝esz miedzy innymi wy∏àczyç gie∏d´,
uniemo˝liwiç kompaniom uk∏adanie torów niepo∏àczonych z in-
nymi torami albo ograniczyç ∏àcznà d∏ugoÊç torów, jakie mo˝e
u∏o˝yç kompania.

¸a

kii w

w p

orrc

ciie

e//m

niie

e – Porty i magazyny mogà posia-

daç ró˝ne ksi´gi przyj´ç towarów skupowanych i wysy∏anych.
Mo˝esz tutaj zdefiniowaç do dwunastu ró˝nych ksiàg, a nast´p-
nie, w ka˝dym mieÊcie, w którym b´dzie móg∏ znaleêç si´ port
lub magazyn, wybierz, która ksi´ga ma byç u˝ywana.

IIn

ntte

elliig

cjja

a k

utte

erra

a – Ustaw agresywnoÊç gracza sterowa-

nego przez komputer w zakresie rozbudowy torów oraz wyp∏at
dywidendy i odkupywania akcji.

arrz

niia

a – Ta opcja umo˝liwia zdefiniowanie zdarzeƒ w grze,

a przede wszystkim warunków zwyci´stwa (z∏oty, srebrny i brà-
zowy medal), warunków pora˝ki oraz zdarzeƒ specjalnych
wynikajàcych z fabu∏y. Tworzenie zdarzeƒ to dosyç skompliko-
wane zadanie. Wszystkie mo˝liwe opcje zdarzeƒ sà dost´pne za
pomocà list – i tam mo˝esz si´ z nimi zapoznaç. Proponujemy
przeanalizowaç kilka istniejàcych scenariuszy i potraktowaç je
jako przyk∏ady przy tworzeniu w∏asnych zdarzeƒ.

Uwaga: Opcje przedstawione poni˝ej majà wy∏àcznie funkcje infor-
macyjne i mogà przydaç si´ przy konfigurowaniu scenariusza.

niie

e z

arrz

eƒ

ƒ – Ta funkcja Êledzi stan wszystkich

zmiennych, jakie u˝y∏eÊ w zdarzeniach. Aby przetestowaç sce-
nariusz, nad którym pracujesz, uruchom go za pomocà opcji
„Nowy scenariusz”, a nast´pnie co jakiÊ czas prze∏àczaj si´
w tryb edytora (wciskajàc kombinacj´ klawiszy <SHIFT>
„E”), aby monitorowaç stan zdarzeƒ.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 88

Tworzenie map
Casper McElwee
Daniel Eichling
Franz Felsl
Arne Schmidt

Efekty dêwi´kowe w grze
Daniel Eichling

Webmaster/sieç/operacje sieciowe
Daniel Eichling

Narz´dzie MapBuilder
Brent Smith

Testowanie i równowa˝enie gry
wszyscy

Muzyka w grze
Jupiter Studios

G∏ówny muzyk/producent
Jim Callahan

Gitara akustyczna
John Jump

Kontrabas
Vince Corkery

Band˝o
Wielebny Edward Richard

Skrzypce
Thayne Bradford

Dobro (gitara rezonansowa)
Bob Breidenbach

Akordeon
Thayne Bradford

Harmonijka
Sandy Weltman

EKWENCJE

ILMOWE

Narracja
Dick Anderson

Dêwi´k (filmy)
Mike Tipul

Muzyka (filmy)
HamsterBall Studios

Muzyka i s∏owa
Randy Ryan

Âpiew i banjo
Tim Wright

Perkusja
Tim „Bird” Eversole

RCY

OFTWARE

Projekt gry
Phil Steinmeyer

Wspó∏praca projektowa
Franz Felsl

Produkcja wewn´trzna
Phil Steinmeyer
Franz Felsl

Kierownictwo techniczne
Phil Steinmeyer

Programowanie gry
Brent Smith
Phil Steinmeyer
Jeff Beckham
Andrea Ferris

Programowanie engine’u
Guillermo J. Garcia-Sampedro

Kierownictwo artystyczne
Franz Felsl

Grafika – Budynki i pociàgi
Todd Bergantz
Arne Schmidt
Steve Mohesky
Casper McElwee
David Deen
Brian Feldges
Nathan Harris

Grafika – Filmy
Nathan Harris
Brian Feldges
Steve Mohesky

Grafika – Interfejs
Franz Felsl
Arne Schmidt

Grafika – Krajobrazy
David Deen
Todd Bergantz
Arne Schmidt

Projekty scenariuszy
Franz Felsl
Daniel Eichling
Ted Spieth

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 90

MARKETING

Szef marketingu na Êwiat
Sarah Seaby

Kierownik projektu na Êwiat
Christina Camerota

Wiceprezes ds. wydawnictw, Stany Zjednoczone
Chris Mate

Dyrektor marketingu, Stany Zjednoczone
Greg Bauman

Dyrektor ds. PR, Stany Zjednoczone
Anne-Marie Sims

TAKE 2 INTERACTIVE

ROJEKT

Kierownik projektu grupowego, Wielka Brytania
James Crocker

Dyrektor artystyczny, Stany Zjednoczone
Mike Snyder

Grafik, Stany Zjednoczone
Chrissy Bates

Kierownik produkcji grupowej
Jon Broadbridge

Koordynator produkcji grupowej

Chris Madgwick

Koordynator lokalizacji grupowej
Maike Kohler

Kierownik marketingu
Tina Hicks

Kierownik produktu
Katherine Terry

Kierownik ds. PR
Cat Channon

Kierownik marketingu handlowego
Mark Jackson

Kierownik marketingu sieciowego
Julian Hoddy

Wersja polska
Yoda

Kontrabas, gitara, mandolina i dobro
Bob Bailey

Chórki
Lindsey Ridenour

ATHERING

Producent
Mike Wenn

Producent – Stany Zjednoczone
Brian M. McGinn

TESTOWANIE I ZAPEWNIENIE JAKOÂCI

Kierownik ds. zapewnienia jakoÊci, Stany Zjednoczone
Phil Santiago

G∏ówny tester
Scott Vail

Testerzy

Tom McConlogue
Lisa Nawrot
Josh Noll
Greg Peeler
Mykl Ranere
Josh Rose

Kierownik ds. zapewnienia jakoÊci
Mark Lloyd

G∏ówny tester
Charlie Kinloch

Zespó∏ testujàcy
Kit Brown
Dan Goddard
Steve McGagh
Jon Dixon
Steve Bell
Lee Johnson
Craig Reeve
Sergio Russo
Peter Broughton

Zewn´trzni beta-testerzy
Scott „Cyscott” Anderson
Dick Knisely
Richard Lally
Steve Lorenz
Jim Mapes
Jerry „Gwizz” Meyer
Craig „Kraellin” Walters

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 92

YBRANA

IBLIOGRAFIA

1. After Hours Productions. Railroad Tycoon II Users Manual. Texas: Gathering of Developers, Inc., 1998.

2. Coiley, John. Eyewitness Books: Train. New York: Alfred A. Knopf, Inc. 1992.

3. Erbsen, Wayne. Singing Rails: Railroadin’ Songs, Jokes & Stories. North Carolina: Native Ground

Music Inc., 1997.

4. Erbsen, Wayne. Railroad Fever: Songs, Jokes & Train Lore. North Carolina: Native Ground Music Inc.,

1998.

5. Fisher, Leonard Everett. Tracks Across America: The Story of the American Railroad 1825-1900. New

York: Holiday House, 1992.

6. Folkard, Claire, ed. Guinness World Records 2003. England: Guinness World Records Ltd., 2003.

7. Goodman, Edward C., ed. Writing The Rails: Train Adventures by the World’s Best-Loved Writers. New

York: Black Dog & Leventhal Publishers, 2001.

8. Hubbard, Freeman H. Railroad Avenue: Great Stories and Legends of American Railroading. New York:

Whittlesey House, 1946.

9. Hubbard, Freeman H. “Superstitions.” Railroad Magazine. April, 1949.

10. Hynson, Colin. The History of Railways. New York: Barron’s Educational Series Inc., 1998.

11. Wilson, Anthony. Visual Timeline of Transportation. New York: Dorling Kindersley Publishing Inc., 1995.

12. Wood, Sydney. See & Explore Trains and Railroads. New York: DK Publishing Inc., 1992.

13. Amtrack Facts. 2003. <http://www.amtrak.com/about/amtrakfacts.html>. July 27, 2003.

14. Bell, Kurt R. Railroad History Timeline. 2003. <http://www.rrmuseumpa.org/education/historytimeli-

ne1.htm>. July 23, 2003.

15. Dates & Milestones. 2003. < http://www.borail.org/dates_milestones/01.asp>. July 21, 2003.

16. Timeline: Tragedy on Britain’s railways. May 10, 2002.http://edition.cnn.com/2000/WORLD/euro-

pe/UK/10/17/railcrash.history>. July 21, 2003.1992.

13. Amtrack Facts. 2003. <http://www.amtrak.com/about/amtrakfacts.html>. July 27,2003.

14. Bell, Kurt R. Railroad History Timeline. 2003. <http://www.rrmuseumpa.org/education/historytimeli-

ne1.htm>. July 23, 2003.

15. Dates & Milestones. 2003. < http://www.borail.org/dates_milestones/01.asp>. July 21, 2003.

16. Timeline: Tragedy on Britain’s railways. May 10, 2002.http://edition.cnn.com/2000/WORLD/euro-

pe/UK/10/17/railcrash.history>. July 21, 2003.

WSPARCIE U˚YTKOWNIKA

ZrobiliÊmy wszystko, co w naszej mocy, aby uczyniç nasz produkt jak najbardziej zgodnym
z dost´pnym aktualnie sprz´tem. JeÊli jednak napotkasz problemy w czasie korzystania
z któregoÊ z naszych programów, mo˝esz skontaktowaç si´ dzia∏em pomocy technicznej:

Przed zg∏oszeniem problemu prosimy o przygotowanie informacji, które pomogà nam rozwiàzaç
twój problem szybko i skutecznie. Aby udzieliç ci pomocy potrzebujemy jak najbardziej
szczegó∏owych danych na twojego komputera i problemu, który wystàpi∏. W przypadku, gdy nie
dysponujesz któràÊ z wymienionych na liÊcie informacji, skontaktuj si´ z dzia∏em pomocy
technicznej producenta twojego komputera, zanim skontaktujesz si´ z DZIA¸EM POMOCY.
W przeciwnym przypadku, nie b´dziemy mogli ci pomóc w rozwiàzaniu problemu.

WYMAGANE INFORMACJE:

Dane kontaktowe:

• Twoje imi´ i nazwisko
• Adres e-mail, numer telefonu dost´pnego w ciàgu dnia lub adres pocztowy
• Z której wersji j´zykowej programu korzystasz.

Opis systemu:

• Marka i model komputera
• Producent i pr´dkoÊç procesora
• Producent i pr´dkoÊç nap´du CD-ROM
• Ogólna iloÊç pami´ci RAM
• Marka i model twojej karty graficznej / akceleratora 3D

oraz iloÊç graficznej pami´ci RAM

• Marka i model twojej karty dêwi´kowej
• Informacje o myszy i sterowniku

Prosimy o jak najbardziej jasne opisanie okolicznoÊci, ∏àcznie z komunikatami o b∏´dach.

UWAGA: DZIA¸ POMOCY TECHNICZNEJ NIE UDZIELA WSKAZÓWEK DOTYCZÑCYCH
PROWADZENIA GRY. Nasi pracownicy nie sà upowa˝nieni i nie posiadajà odpowiednich
kwalifikacji do udzielania tego typu informacji.

SPOSOBY KONTAKTOWANIA SI¢ Z DZIA¸EM POMOCY TECHNICZNEJ:

Drogà pocztowà: ................ Cenega Poland Sp. z o.o.,

ul. Dzia∏kowa 37,

02-234 Warszawa

Telefonicznie:...................... (22) 868 52 61

Faks: .................................. (22) 868 52 60

E-mail: .............................. serwis@cenega.pl

Witryna: ............................ www.cenega.pl

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 94

WYKLUCZENIA GWARANCYJNE. POZA WYRA˚ONÑ POWY˚EJ OGRANICZONÑ GWARANCJÑ W¸AÂCICIEL NIE UDZIELA ˚ADNYCH INNYCH
GWARANCJI, WYMIENIONYCH ANI DOMYÂLNYCH, USTNYCH ANI ZAPISANYCH, DOTYCZÑCYCH PRODUKTU LUB JAKIEJKOLWIEK JEGO CZ¢ÂCI.
JAKIEKOLWIEK DOMYÂLNE GWARANCJE, KTÓRE MOG¸OBY NARZUCAå ODPOWIEDNIE PRAWO SÑ OGRANICZONE POD KA˚DYM WZGL¢DEM
W JAK NAJWY˚SZYM DOPUSZCZALNYM STOPNIU ORAZ OGRANICZONE DO OKRESU POWY˚SZEJ GWARANCJI. W¸AÂCICIEL NIE GWARANTUJE
I NIE ODPOWIADA ZA JAKOÂå I DZIA¸ANIE OPROGRAMOWANIA I MATERIA¸ÓW TOWARZYSZÑCYCH INACZEJ NI˚ TO OKREÂLONO WCZEÂNIEJ W
POWY˚SZEJ OGRANICZONEJ GWARANCJI. PONADTO W¸AÂCICIEL NIE ODPOWIADA I NIE GWARANTUJE, ˚E OPROGRAMOWANIE I MATERIA¸Y
TOWARZYSZÑCE SPE¸NIA OCZEKIWANIA U˚YTKOWNIKA, B¢DÑ DZIA¸A¸Y BEZ PRZERWY, B¢DÑ WOLNE OD B¸¢DÓW LUB, ˚E TE PROBLEMY
ZOSTANÑ ROZWIÑZANE. W¸AÂCICIEL NIE ODPOWIADA ZA POPRAWNE DZIA¸ANIE OPROGRAMOWANIA W SYSTEMIE PRZEZNACZONYM DLA
WIELU U˚YTKOWNIKÓW. ˚ADNE USTNE LUB PISEMNE INFORMACJE I PORADY UDZIELONE PRZEZ W¸AÂCICIELA, JEGO DYSTRYBUTORÓW,
DYREKTORÓW, PRZEDSTAWICIELI, PRACOWNIKÓW, AGENTÓW, ZLECENIOBIORCÓW I WSPÓ¸PRACOWNIKÓW NIE STANOWIÑ GWARANCJI I NIE
ROZSZERZAJÑ ZAKRESU POWY˚SZEJ GWARANCJI. U˚YTKOWNIK NIE MO˚E OPIERAå SI¢ NA ˚ADNEJ Z TAKICH INFORMACJI I PORAD. NIEKTÓRE
PA¡STWA NIE DOPUSZCZAJA OGRANICZE¡ CZASU TRWANIA DOMYÂLNEJ GWARANCJI, WI¢C POWY˚SZE OGRANICZENIA MOGÑ NIE MIEå
ZASTOSOWANIA W PRZYPADKU DANEGO U˚YTKOWNIKA. TA OGRANICZONA GWARANCJA DAJE U˚YTKOWNIKOWI PEWNE PRAWA, ALE MO˚E ON
RÓWNIE˚ KORZYSTAå Z INNYCH PRAW, KTÓRE SÑ ZMIENNE W ZALE˚NOÂCI OD TERYTORIUM.

OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOÂCI. W maksymalnym, dopuszczalnym przez odpowiednie prawo zakresie, niezale˝nie, czy wymienione
wczeÊniej zadoÊçuczynienie spe∏nia swoje zadanie, W ˚ADNYM WYPADKU W¸AÂCICIEL, JEGO DYREKTORZY, PRZEDSTAWICIELE, PRACOWNICY,
AGENCI LUB WSPÓ¸PRACOWNICY ANI KTOKOLWIEK INNY BIORÑCY UDZIA¸ W PRODUKCJI LUB DYSTRYBUCJI OPROGRAMOWANIA LUB
MATERIA¸ÓW TOWARZYSZÑCYCH NIE JEST ODPOWIEDZIALNY ZA JAKIEKOLWIEK STRATY W¸ÑCZAJÑC W TO BEZ OGRANICZE¡ POÂREDNIE LUB
BEZPOÂREDNIE, PRZYPADKOWE, LUB WYNIK¸E Z UTRATY ZDROWIA, W¸ASNOÂCI OSOBISTEJ, DOCHODÓW Z DZIA¸ALNOÂCI GOSPODARCZEJ,
ZAK¸ÓCENIE TEJ DZIA¸ALNOÂCI, UTRATY INFORMACJI, DANYCH LUB TEKSTU PRZECHOWYWANEGO LUB U˚YWANEGO RAZEM
Z OPROGRAMOWANIEM Z W¸ÑCZENIEM KOSZTÓW ODZYSKANIA LUB ODTWORZENIA TEKSTU LUB DANYCH, LUB JAKIEJKOLWIEK INNEJ STRATY
PIENI¢˚NEJ POWSTA¸EJ Z POWODU LUB W WYNIKU U˚YTKOWANIA LUB NIEMO˚NOÂCI U˚YTKOWANIA TEGO OPROGRAMOWANIA.

TE OGRANICZENIA ODPOWIEDZIALNOÂCI MAJÑ ZASTOSOWANIE NAWET WTEDY, GDY U˚YTKOWNIK LUB KTOKOLWIEK INNY POINFORMOWA¸
W¸AÂCICIELA LUB KTÓREGOKOLWIEK Z JEGO UPOWA˚NIONYCH REPREZENTANTÓW O MO˚LIWOÂCI WYSTÑPIENIA TAKICH STRAT.

NAWET W PRZYPADKU, GDY STRATY POWSTA¸Y WY¸ÑCZNIE W WYNIKU ZWYK¸EGO ZANIEDBANIA W¸AÂCICIELA, JEGO DYREKTORÓW,
PRZEDSTAWICIELI, PRACOWNIKÓW, AGENTÓW, ZLECENIOBIORCÓW, CZY WSPÓ¸PRACOWNIKÓW LUB BY¸O ONO JEDNYM Z CZYNNIKÓW, KTÓRE
STRATY TE WYWO¸A¸Y. PEWNE TERYTORIA NIE DOPUSZCZAJÑ WYKLUCZE¡ I OGRANICZE¡ PRZYPADKOWYCH LUB WYNIK¸YCH STRAT, WI¢C
POWY˚SZE OGRANICZENIA I WYKLUCZENIA MOGÑ NIE MIEå ZASTOSOWANIA W PRZYPADKU DANEGO U˚YTKOWNIKA.

WSPARCIE U˚YTKOWNIKA I AKTUALIZACJE PRODUKTU

To Oprogramowanie wyprodukowano tak, by by∏o przyjazne dla u˝ytkownika, a W∏aÊciciel zapewnia ograniczone wsparcie zgodnie z opisem
w Materia∏ach towarzyszàcych.

JURYSDYKCJA. T¢ UMOW¢ REGULUJE PRAWO ANGIELSKIE, Z FORUM I SIEDZIBÑ W LONDYNIE, W ANGLII, BEZ WZGL¢DU NA WYBÓR
PRZEPISÓW PRAWA KA˚DEGO Z PA¡STW. Ta Umowa mo˝e byç zmieniona jedynie poprzez spisany dokument zawierajàcy modyfikacj´
i wprowadzony w ˝ycie przez obie strony. W przypadku, gdyby któryÊ z warunków tej Umowy nie móg∏ zostaç zastosowany, ten warunek b´dzie
wyegzekwowany w maksymalnym zakresie, a pozosta∏e warunki tej Umowy zachowajà pe∏nà moc i wykonalnoÊç.

CA¸OÂå UMOWY. Ta Umowa reprezentuje ca∏oÊç porozumienia pomi´dzy stronami i zast´puje wszelkie ustne i pisemne porozumienia, propozycje
i wczeÊniejsze umowy mi´dzy stronami lub jakimikolwiek handlowcami, dystrybutorami, agentami czy pracownikami.

WYGAÂNI¢CIE. Ta Umowa jest wa˝na do chwili rozwiàzania.

Umowa wygasa automatycznie (bez jakiegokolwiek powiadomienia) w przypadku, gdy U˝ytkownik z∏amie którykolwiek z jej warunków. U˝ytkownik
mo˝e rozwiàzaç Umow´ poprzez zniszczenie Oprogramowania i Materia∏ów towarzyszàcych oraz wszystkich kopii i reprodukcji Oprogramowania
i Materia∏ów towarzyszàcych, a tak˝e trwa∏e usuni´cie Oprogramowania ze wszystkich serwerów i komputerów na których by∏o zainstalowane.
Przekazanie programu. U˝ytkownik mo˝e przekazaç na sta∏e wszelkie prawa wynikajàce z tej Umowy, pod warunkiem, ˝e odbiorca zgadza si´ na
wszystkie warunki tej Umowy, a U˝ytkownik zgadza si´ na przekazanie wszelkich Materia∏ów towarzyszàcych i odnoÊnych dokumentów oraz usunie
Oprogramowanie ze swego komputera. Przekazanie Oprogramowania automatycznie rozwiàzuje licencj´ U˝ytkownika wynikajàcà z tej Umowy.

Sprawiedliwe zadoÊçuczynienie. Niniejszym wyra˝asz zgod´, ˝e w przypadku, gdy warunki niniejszej umowy zosta∏y wprowadzone przymusowo,
W∏aÊciciel poniesie nieodwracalne szkody, W∏aÊcicielowi przys∏uguje prawo, bez zobowàzaƒ, innych zabezpieczeƒ, dowodów szkód do otrzymania
zadoÊçuczynienia zgodnie z warunkami ninejszej Umowy, jako dope∏nienia pozosta∏ych dost´pnych metod zadoÊçuczynienia.

W¸ASCICIEL. JeÊli masz pytania dotyczàce tej Umowy, do∏àczonych materia∏ów lub inne, prosimy o kontakt listowny:

Take 2 Interactive
Saxon House
2-4 Victoria Street
Windsor
Berkshire
SL4 1EN

OGRANICZONA GWARANCJA I UMOWA LICENCYJNA

Ta OGRANICZONA GWARANCJA I UMOWA LICENCYJNA (‘Umowa’) zawierajàca ograniczona gwarancj´ i inne specjalne zabezpieczenia, stanowi
umow´ pomi´dzy U˝ytkownikiem (osobà lub jednostkà) a firmà Take 2 Interactive Software („W∏aÊciciel”) dotyczàcà tego produktu programowego
i do∏àczonych, dotyczàcych go materia∏ów. Instalujàc lub wykorzystujàc produkt w inny sposób powoduje, ˝e U˝ytkownik zostaje zwiàzany
warunkami Umowy. JeÊli U˝ytkownik nie zgadza si´ z warunkami Umowy, powinien niezw∏ocznie zwróciç pakiet oprogramowania wraz
z towarzyszàcymi mu materia∏ami (w∏àczajàc instrukcj´, sprz´t, inne materia∏y drukowane i opakowanie) do miejsca, w którym zosta∏y nabyte razem
z paragonem w celu uzyskania pe∏nego zwrotu pieni´dzy.

Prawa zwiàzane niepodlegajàcà zastrze˝eniom licencjà. Ta Umowa pozwala U˝ytkownikowi na wykorzystywanie jednej (1) kopii programu
(programów) („Oprogramowania”) zawartego w tym pakiecie, do u˝ytku osobistego na jednym domowym lub przenoÊnym komputerze.
Oprogramowanie jest ‘u˝ywane’ na komputerze, zosta∏o wczytane do jego pami´ci tymczasowej (np. RAM) lub zainstalowane w pami´ci trwa∏ej
(np. twardy dysk, CD-ROM lub inna pami´ç masowa) tego komputera. Instalacja na serwerze sieciowym jest surowo wzbroniona, jeÊli W∏aÊciciel nie
udzieli∏ osobnej licencji sieciowej; ta Umowa nie mo˝e byç uznana za wymaganà, specjalnà licencj´ sieciowà. Instalacja na serwerze sieciowym
oznacza ‘u˝ytkowanie’ a w zwiàzku z tym musi spe∏niaç postanowienia tej Umowy. Ta Umowa nie jest umowà sprzeda˝y Oprogramowania ani ˝adnej
jego kopii.

Prawo do w∏asnoÊci intelektualnej. W∏aÊciciel zachowuje wszelkie prawa, tytu∏y i korzyÊci zwiàzane z Oprogramowaniem i towarzyszàcà mu
instrukcjà, opakowaniem oraz innymi materia∏ami drukowanymi (zwane dalej ‘Materia∏ami towarzyszàcymi’) w∏àczajàc w to, lecz nie ograniczajàc
jedynie do tej listy, prawa autorskie, znaki towarowe, tajemnice handlowe, nazwy handlowe, zastrze˝one prawa, patenty, tytu∏y, kody komputerowe,
efekty audiowizualne, motywy, bohaterów, nazwiska bohaterów, wydarzenia, dialogi, scenerie, grafik´, efekty dêwi´kowe, muzyk´ i prawa moralne.
Oprogramowanie i Materia∏y towarzyszàce sà chronione przez prawo autorskie Stanów Zjednoczonych oraz odpowiednie prawa autorskie
i porozumienia mi´dzynarodowe na ca∏ym Êwiecie. Wszelkie prawa zastrze˝one. Oprogramowanie i Materia∏y towarzyszàce nie mogà byç kopiowane
i reprodukowane bez wzgl´du na noÊnik czy metod´, zarówno w ca∏oÊci, jak i cz´Êciowo bez wczeÊniejszej, pisemnej zgody W∏aÊciciela. Ka˝da osoba
powielajàca lub kopiujàca Oprogramowanie lub Materia∏y towarzyszàce w ca∏oÊci lub w dowolnej cz´Êci b´dzie celowo ∏amaç prawa autorskie i mo˝e
ponieÊç kar´ wynikajàcà z prawa cywilnego lub karnego.

Archiwizowanie i kopie zapasowe Oprogramowania. Po zainstalowaniu Oprogramowania w pami´ci trwa∏ej komputera, U˝ytkownik mo˝e
wykorzystywaç oryginalne dyski i/lub p∏yty CD-ROM („noÊniki”) jedynie w celu archiwizacji i wykonywania kopii zapasowej.

Ograniczenia. Poza wymienionymi szczegó∏owo w Umowie przypadkami, U˝ytkownik nie mo˝e kopiowaç ani powielaç Oprogramowania i Materia∏ów
towarzyszàcych; modyfikowaç, wykonywaç pochodnych kopii opartych na Oprogramowaniu lub Materia∏ach towarzyszàcych; rozpowszechniaç kopii
poprzez sprzeda˝, lub przekazanie w∏asnoÊci; wypo˝yczaç, wydzier˝awiaç, po˝yczaç Oprogramowania i Materia∏ów towarzyszàcych ani prezentowaç
publicznie Oprogramowania i Materia∏ów towarzyszàcych. U˝ytkownik nie mo˝e nikomu przekazywaç Oprogramowania i Materia∏ów towarzyszàcych
elektronicznie lub innà drogà za poÊrednictwem Internetu ani poprzez jakiekolwiek inne media. Umowa wyraênie zabrania U˝ytkownikowi, sprzeda˝y
lub wykorzystywania postaci ani innych sk∏adników gry w jakimkolwiek celu. Umowa wyraênie zabrania U˝ytkownikowi sprzeda˝y lub czerpania
innych korzyÊci z poziomów, pakietów dodatkowych, kontynuacji i innych przedmiotów opartych na, lub zwiàzanych z Oprogramowaniem
i Materia∏ami towarzyszàcymi lub stworzonymi z wykorzystaniem do∏àczonego do Oprogramowania edytora poziomów. JeÊli U˝ytkownik tworzy
poziomy, pakiety dodatkowe lub kontynuacje lub inne obiekty dla Oprogramowania wykorzystujàc do∏àczony do Oprogramowania edytor poziomów,
∏àcznie z budowaniem nowych poziomów („Modyfikacje”), podlega nast´pujàcym restrykcjom:

(i) do∏àczony do Oprogramowania edytor poziomów, powiàzane narz´dzia projektowe i dokumentacja sà uznawane za oddzielne od Oprogramowania,
a w zwiàzku z tym nie podlegajà gwarancji ani wsparciu W∏aÊciciela. Jednak˝e W∏aÊciciel zachowuje wszelkie prawa autorskie i prawa w∏asnoÊci
intelektualnej dotyczàce do∏àczonego do Oprogramowania edytora poziomów i powiàzanych narz´dzi projektowych i dokumentacji zgodnie z treÊcià
licencji;

(ii) U˝ywanie Modyfikacji wymaga pe∏nej, zarejestrowanej kopii Oprogramowania;

(iii) U˝ytkownik nie mo˝e rozpowszechniaç Modyfikacji zawierajàcych plik wykonywalny, który zosta∏ w jakikolwiek sposób zmodyfikowany;

(iv) Modyfikacje U˝ytkownika nie mogà zawieraç materia∏ów znies∏awiajàcych ani innych nielegalnych treÊci, materia∏ów niedopuszczalnych lub
naruszajàcych prawo prywatnoÊci lub nadajàcych rozg∏os jakimkolwiek osobom trzecim lub zawierajàcych znaki towarowe, dzie∏a chronione prawem
autorskim ani innà w∏asnoÊç osób trzecich;

(v) Modyfikacje U˝ytkownika mogà byç rozpowszechniane wy∏àcznie za darmo. U˝ytkownik ani ˝adna inna osoba nie mo˝e ich nikomu sprzedawaç,
wykorzystywaç w jakikolwiek sposób w celach komercyjnych lub pobieraç op∏at od kogokolwiek za ich wykorzystywanie, bez licencji W∏aÊciciela.
W∏aÊciciel zach´ca do dystrybucji dobrych jakoÊciowo Modyfikacji. JeÊli U˝ytkownik zamierza rozpowszechniaç Modyfikacje w celach
komercyjnych, musi skontaktowaç si´ z W∏aÊcicielem, pod adresem podanym ni˝ej, w celu ustalenia warunków, na jakich Modyfikacje mogà byç
rozpowszechniane komercyjnie;

(vi) W∏aÊciciel nie b´dzie udziela∏ wsparcia dotyczàcego Modyfikacji U˝ytkownika. Zakazy i ograniczenia znajdujàce si´ w tej cz´Êci majà
zastosowanie w stosunku do ka˝dego, kto posiada Oprogramowanie i jakàkolwiek z Modyfikacji U˝ytkownika.

U˚YTKOWNIK NIE MO˚E W ˚ADEN SPOSÓB DEKOMPLIOWAå, DEASSEMBLOWAå, ANI ODWRACAå PROCESU BUDOWANIA OPROGRAMOWANIA.
Jakiekolwiek kopiowanie Oprogramowania i Materia∏ów towarzyszàcych, które nie zosta∏o specjalnie dopuszczone w Umowie stanowi jej naruszenie.

OGRANICZONA GWARANCJA I WYKLUCZENIA GWARANCYJNE

OGRANICZONA GWARANCJA. W∏aÊciciel gwarantuje, ˝e oryginalny NoÊnik zawierajàcy Oprogramowanie b´dzie wolny od defektów materia∏owych
i produkcyjnych, pod warunkiem normalnego u˝ytkowania i obs∏ugi, przez okres dziewi´çdziesi´ciu (90) dni od daty zakupu umieszczonej na
paragonie. JeÊli z jakiegokolwiek powodu U˝ytkownik stwierdzi obecnoÊç defektu NoÊnika lub instalacja Oprogramowania na domowym lub
przenoÊnym komputerze oka˝e si´ niemo˝liwa, mo˝e zwróciç Oprogramowanie i wszystkie Materia∏y towarzyszàce do miejsca, w którym zosta∏y
nabyte w celu otrzymania pe∏nego zwrotu pieni´dzy. Gwarancja ta nie ma zastosowania w przypadku, gdy U˝ytkownik uszkodzi∏ Oprogramowanie
w wyniku wypadku lub nadu˝ycia.

ZADOÂåUCZYNIENIE DLA NABYWCY. Jedynym zadoÊçuczynieniem dla U˝ytkownika i ca∏kowitym obcià˝eniem dla W∏aÊciciela b´dzie: (i) wymiana
oryginalnego NoÊnika z Oprogramowaniem lub (ii) pe∏ny zwrot ceny zap∏aconej za to Oprogramowanie. Otwierajàc opakowane oprogramowanie,
instalujàc i/lub u˝ywajàc w inny sposób Oprogramowanie lub Materia∏y towarzyszàce, U˝ytkownik zgadza si´ odstàpiç od wszelkich innych
zadoÊçuczynieƒ przys∏ugujàcych zgodnie z prawem. Od ˝adnej z powy˝szych metod zadoÊçuczynienia nie mo˝na odstàpiç na podstawie przepisów
prawnych, które niniejszym przys∏ugujà Nabywcy, lub b´dà przys∏ugiwaç, gdy zostanà udost´pnione, jako Nabywcy koƒcowemu.

© 2003 PopTop Software, Inc. Railroad Tycoon 3, PopTop oraz logo PopTop to znaki towarowe PopTop Software Inc. Gathering, logo Gathering, Take Two Interactive
Software oraz logo Take Two to znaki towarowe Take Two Interactive Software. Wszelkie pozosta∏e znaki handlowe stanowià w∏asnoÊç swoich odpowiednich w∏aÊcicieli.
Gra opracowana przez PopTop. Wydana przez Gathering. Wszelkie prawa zastrze˝one. Gra wykorzystuje Bink Video Copyright © 1997-2003 by RAD Game Tools,Inc. Gra
wykorzystuje Miles Sound System,Copyright ©1991-2003 by RAD Game Tools,Inc. Gamespy oraz znak „Powered by Gamespy” to znaki towarowe Gamespy Industries,Inc.
Wyprodukowano w Wielkiej Brytanii.

Wydawca w Polsce:Cenega Poland Sp. z o.o.

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 96

NOTES

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 98

100

NOTES

RRTY3 pc MAN (PL) 12/17/03 10:48 AM Page 100

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Wolny bluesik z Railroad Tycoon II TAB doc
railroad tycoon 2 [english]
Airline Tycoon Evolution PL Instrukcja
wykład 6 instrukcje i informacje zwrotne
Instrumenty rynku kapitałowego VIII
05 Instrukcje warunkoweid 5533 ppt
Instrukcja Konwojowa
2 Instrumenty marketingu mix
Promocja jako instrument marketingowy 1
Promocja jako instrument marketingowy
Instrukcja do zad proj 13 Uklad sterowania schodow ruchom
Instrukca 6 2

więcej podobnych podstron