3R]RVWDïHSXEOLNDFMH]VHULL=DU]ÈG]DQLHMDNRĂFLÈ

6]F]HJöïRZDRIHUWDQDVWURQLHLQWHUQHWRZHM

ķ,62VHUZLVĵWRPLHVLÚF]Q\VHUZLVLQIRUPDF\MQRGRUDGF]\SU]H
]QDF]RQ\GODRVöE]DLQWHUHVRZDQ\FKQRUPDPL,62LV\VWHPDPL
]DU]ÈG]DQLDMDNRĂFLÈ:VHUZLVLH]QDMGÈ3DñVWZRQLH]EÚGQH
LQIRUPDFMHZVND]öZNLLSRUDG\HNVSHUWöZGRW\F]ÈFHZGUDĝDQLD
LPRQLWRURZDQLDV\VWHPöZ]DU]ÈG]DQLD

2FHQD]JRGQRĂFLRUD]FHUW\ğNDFMDZ\UREöZLXVïXJ

3XEOLNDFMDSRZVWDïDVSHFMDOQLHE\SRPöFSURGXFHQWRPLG\VWU\EX
WRURP]UR]XPLHÊLVWRVRZDÊUHJXODFMHZ]DNUHVLHRFHQ\]JRGQRĂFL
:8QLL(XURSHMVNLHMSU]\NïDGDVLÚERZLHPGXĝÈZDJÚGREH]SLH
F]HñVWZDZ\UREöZRUD]LFKZ\VRNLHMMDNRĂFL3U]HSURZDG]HQLH
SURFHGXU\RFHQ\]JRGQRĂFLMHVWZ\PDJDQHGODZLHOXSURGXNWöZ
ZSURZDG]DQ\FKQDU\QHNZVSöOQRWRZ\

$QDOL]D)0($ļ]DVDG\NRPHQWDU]HDUNXV]H

.VLÈĝNDZSRVWDFLHOHNWURQLF]QHM]DZLHUDRSLVLSUDNW\F]QHLQIRU
PDFMHGRW\F]ÈFHPHWRG\)0($&HOHPDQDOL]\MHVW]QDOH]LHQLH
SRWHQFMDOQ\FK SU]\F]\Q L VNXWNöZ EïÚGöZ SRSHïQLDQ\FK SU]\
SURMHNWRZDQLX L Z\HOLPLQRZDQLH LFK ]DQLP SRZVWDQLH JRWRZ\
Z\UöE 3XEOLNDFMD GDMH PRĝOLZRĂÊ VDPRG]LHOQHJR SR]QDQLD
PHWRG\RUD]SU]HGVWDZLDFHQQHLSUDNW\F]QHZVND]öZNL=RVWDïD
QDSLVDQDSU]\VWÚSQ\PMÚ]\NLHPDWDNĝH]DZLHUDZLHOHSU]\NïDGöZ

=

D

U

]

È

G

]

D

Q

LH

M

D

N

R

Ă

F

LÈ

=HVSöïDXWRUöZ

-DFHN6HOHMGDN'RURWD.OLPHFND7DWDU.U]\V]WRI.QRS

SRGUHGDNFMÈ0DUW\%XG]\QRZVNLHM

Metoda 5S

=DVWRVRZDQLHZGUDĝDQLHLQDU]ÚG]LDZVSRPDJDMÈFH

Wydawnictwo
VERLAG DASHOFER Sp. z o.o.

Świat profesjonalnej wiedzy

al. Krakowska 271, 02−133 Warszawa

tel.: [phone]

faks: 22 829 27 00, 829 27 27

VERLAG
DASHÖFER

www.dashofer.pl

Fachowa

Ksi¹¿ka



Zespó³ autorów

Jacek Selejdak, Dorota Klimecka-Tatar, Krzysztof Knop

pod redakcj¹ Marty Budzynowskiej

METODA 5S

Zastosowanie, wdra¿anie

i narzêdzia wspomagaj¹ce

Warszawa 2012

Copyright © 2012

ISBN 978-83-7537-142-0

Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o.
al. Krakowska 271, 02-133 Warszawa
tel.: [phone], faks: 22 829 27 00, 829 27 27
www.dashofer.pl

Opracowanie edytorskie: Anna Skowroñska
Sk³ad: C-Creo S³awomir Grabowski

Wszelkie prawa zastrze¿one, prawo do tytu³u i licencji jest w³asnoœci¹ Dashöfer
Holding Ltd. Kopiowanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie ca³oœci lub
fragmentów niniejszej publikacji, równie¿ na noœnikach magnetycznych i elektro-
nicznych, bez zgody Wydawcy jest zabronione. Ze wzglêdu na sta³e zmiany
w polskim prawie oraz niejednolite interpretacje przepisów Wydawnictwo nie po-
nosi odpowiedzialnoœci za zamieszczone informacje.

Spis treœci

1. Wprowadzenie

............................................................

4

2. Nazwa, interpretacja i istota metody 5S ...............................

7

3. Charakterystyka praktyk 5S ...........................................

11

3.1. Selekcja – 1S ..................................................................... 11

3.2. Systematyka – 2S ............................................................. 16

3.3. Sprz¹tanie – 3S ................................................................ 19

3.4. Standaryzacja – 4S .......................................................... 22

3.5. Samodyscyplina – 5S ....................................................... 26

4. Wdro¿enie programu 5S ................................................

28

5. Korzyœci z wdro¿enia praktyk 5S ..................................

34

Bibliografia ............................................................................

36

METODA 5S

www.dashofer.pl

Copyright

©

Verlag Dashöfer

3

Charakterystyka praktyk 5S

METODA 5S

Pytania stawiane podczas pierwszego etapu prak-

tyk 5S, czyli S

ELEKCJI

:

1. Czy na stanowisku pracy znajduj¹ siê niepo-

trzebne narzêdzia?

2. Czy wszystkie narzêdzia przypisane s¹ do na-

szego stanowiska pracy?

3. Czy na stanowisku pracy znajduj¹ siê resztki

materia³ów tworz¹ce nieporz¹dek?

4. Czy rzeczy niezbêdne s¹ odpowiednio sklasyfi-

kowane, posortowane?

5. Czy rzeczy niezbêdne zajmuj¹ œciœle okreœlone

miejsce przechowywania?

6. Czy wszystkie narzêdzia na stanowisku pracy

spe³niaj¹ podstawowe wymagania techniczne?

Stanowisko pracy jest do pracy, a nie

do przechowywania.

www.dashofer.pl

Copyright

©

Verlag Dashöfer

12

Rys. 3.1./1.

Etapy realizacji 1S

Oznakowanie rzeczy nie przypisanych

do danego stanowiska pracy

Selekcja

Identyfikacja w³aœciwego po³o¿enia,

sklasyfikowania i opisania przedmiotów

Identyfikacja

rzeczy niepotrzebnych

Charakterystyka praktyk 5S

METODA 5S

Zasady Selekcji – CO, ILE, KIEDY [3, 7]:

– tylko to, co potrzebne;

– tylko tyle, ile potrzeba;

– tylko wtedy, kiedy potrzeba.

S³owem kluczowym Selekcji jest WYRZUÆ, jeœli

tylko masz w¹tpliwoœci.

Aby we w³aœciwy i obiektywny sposób dokonaæ

eliminacji przedmiotów w obrêbie stanowiska

pracy, warto zastosowaæ formularz (tabela 3.1./1.),

który jest podstaw¹ do usuniêcia rzeczy zbêdnych.

Po zaakceptowaniu przez prze³o¿onego lub osobê

odpowiedzialn¹ za wdra¿anie praktyk 5S, wszyst-

kie narzêdzia, przedmioty czy te¿ dokumenty, któ-

re znalaz³y siê w rubryce „niepotrzebne”, nie sta-

nowi¹ ju¿ czêœci integralnej z rozpatrywanym

stanowiskiem pracy i nale¿y je usun¹æ. Natomiast

www.dashofer.pl

Copyright

©

Verlag Dashöfer

13

Tabela 3.1./1.

Przyk³adowy formularz selekcji na stanowisku

Charakterystyka praktyk 5S

METODA 5S

przedmioty o niewiadomym przeznaczeniu, nale-

¿y oznaczyæ czerwon¹ kartk¹ (rys. 3.1./2) i pozo-

stawiæ do rozpatrzenia.

Jak postêpowaæ przy 1S:

powo³aæ zespo³y do audytowania stanowisk

pracy;

stworzyæ fotodokumentacjê, przed przyst¹pie-

niem do pracy;

pozwoliæ zespo³om na samodzielne przeprowa-

dzenie selekcji;

oznaczyæ czerwon¹ kartk¹ przedmioty o nie-

wiadomym przeznaczeniu;

usun¹æ niepotrzebne przedmioty;

stworzyæ fotodokumentacjê, po przeprowadzo-

nej selekcji;

powtarzaæ akcje (np. dwa razy w roku);

Przyk³ad zastosowania czerwonych kartek zosta³y

przedstawione na rysunku 3.1./3.

www.dashofer.pl

Copyright

©

Verlag Dashöfer

14

Rys. 3.1./2.

Przyk³ady czerwonych kartek

Wdro¿enie programu 5S

METODA 5S

Praktyki 5S nie s¹ chwilow¹ mod¹, programem

miesi¹ca, ale trwa³¹ czêœci¹ codziennej pracy. Dla-

tego te¿ wymaga sprawdzenia [13]. Organizowanie

dzia³añ oraz kontroli w ramach 5S mo¿na wpisaæ

w cykl „PDCA”, od ang. PLAN – zaplanuj, DO –

wykonaj, CHECK – sprawdŸ, ACTION – dzia³aj,

co zaprezentowano w tabeli 4./2.

www.dashofer.pl

Copyright

©

Verlag Dashöfer

31

Tabela 4./2.

Wykorzystanie PDCA do wdra¿ania 5S [14]

Wdro¿enie programu 5S

METODA 5S

Wdra¿anie praktyk 5S nie jest zadaniem ³a-

twym i wymaga od zespo³u wdro¿eniowego oraz

liderów obszarów ogromnej pracy i zaanga¿o-

wania. Najtrudniejszym zadaniem jest prze³amy-

wanie stereotypów i nawyków pracowników, zmia-

na oraz budowa mentalnoœci [15].
Praktyki 5S przynios¹ efekty, je¿eli w proces ich

wdra¿ania bêd¹ zaanga¿owani wszyscy pracow-

nicy zarówno zarz¹dzaj¹cy, jak i szeregowi. Mu-

sz¹ oni znaæ, rozumieæ istotê i chcieæ stosowaæ zasa-

dy 5S. Dlatego wdra¿anie programu 5S nale¿y

rozpocz¹æ od decyzji naczelnego kierownictwa

o takim postêpowaniu. Musi byæ o tym wspólne

przekonanie i konsekwencja w realizacji. Wa¿ne jest

wstêpne przeszkolenie pracowników dla uœwiado-

mienia im wa¿noœci zagadnienia w sensie dzia³ania

skierowanego na efekty. Decyzja kierownictwa

powinna byæ wczeœniej znana wszystkim. Za ni¹

powinno nastêpowaæ szybkie przyst¹pienie przygo-

towawcze (szkolenia) i konkretna realizacja wyko-

nawcza z nastawieniem na wyniki [3].
Doœwiadczenia wskazuj¹, ¿e programy 5S s¹ naj-

trwalsze, gdy mened¿erowie poddaj¹ je regular-

nym, okresowym przegl¹dom, pos³uguj¹c siê

standardowymi formularzami, w celu zwiêkszenia

efektu przegl¹dy takie mog¹ przewidywaæ symbo-

liczne nagrody dla najlepszych zespo³ów. W pew-

nej fabryce nagrod¹ tak¹ jest przechodnia „z³ota

miot³a”. W zaawansowanej formie przegl¹dy po-

winny byæ dokonywane przez same zespo³y robo-

cze, których mened¿erowie dokonuj¹ tylko doraŸ-

nych, losowych inspekcji [16].

www.dashofer.pl

Copyright

©

Verlag Dashöfer

32