3R]RVWDïHSXEOLNDFMH]VHULL=DU]ÈG]DQLHMDNRĂFLÈ
6]F]HJöïRZDRIHUWDQDVWURQLHLQWHUQHWRZHM
ķ,62VHUZLVĵWRPLHVLÚF]Q\VHUZLVLQIRUPDF\MQRGRUDGF]\SU]H
]QDF]RQ\GODRVöE]DLQWHUHVRZDQ\FKQRUPDPL,62LV\VWHPDPL
]DU]ÈG]DQLDMDNRĂFLÈ:VHUZLVLH]QDMGÈ3DñVWZRQLH]EÚGQH
LQIRUPDFMHZVND]öZNLLSRUDG\HNVSHUWöZGRW\F]ÈFHZGUDĝDQLD
LPRQLWRURZDQLDV\VWHPöZ]DU]ÈG]DQLD
2FHQD]JRGQRĂFLRUD]FHUW\ğNDFMDZ\UREöZLXVïXJ
3XEOLNDFMDSRZVWDïDVSHFMDOQLHE\SRPöFSURGXFHQWRPLG\VWU\EX
WRURP]UR]XPLHÊLVWRVRZDÊUHJXODFMHZ]DNUHVLHRFHQ\]JRGQRĂFL
:8QLL(XURSHMVNLHMSU]\NïDGDVLÚERZLHPGXĝÈZDJÚGREH]SLH
F]HñVWZDZ\UREöZRUD]LFKZ\VRNLHMMDNRĂFL3U]HSURZDG]HQLH
SURFHGXU\RFHQ\]JRGQRĂFLMHVWZ\PDJDQHGODZLHOXSURGXNWöZ
ZSURZDG]DQ\FKQDU\QHNZVSöOQRWRZ\
$QDOL]D)0($ļ]DVDG\NRPHQWDU]HDUNXV]H
.VLÈĝNDZSRVWDFLHOHNWURQLF]QHM]DZLHUDRSLVLSUDNW\F]QHLQIRU
PDFMHGRW\F]ÈFHPHWRG\)0($&HOHPDQDOL]\MHVW]QDOH]LHQLH
SRWHQFMDOQ\FK SU]\F]\Q L VNXWNöZ EïÚGöZ SRSHïQLDQ\FK SU]\
SURMHNWRZDQLX L Z\HOLPLQRZDQLH LFK ]DQLP SRZVWDQLH JRWRZ\
Z\UöE 3XEOLNDFMD GDMH PRĝOLZRĂÊ VDPRG]LHOQHJR SR]QDQLD
PHWRG\RUD]SU]HGVWDZLDFHQQHLSUDNW\F]QHZVND]öZNL=RVWDïD
QDSLVDQDSU]\VWÚSQ\PMÚ]\NLHPDWDNĝH]DZLHUDZLHOHSU]\NïDGöZ
=
D
U
]
È
G
]
D
Q
LH
M
D
N
R
Ă
F
LÈ
=HVSöïDXWRUöZ
-DFHN6HOHMGDN'RURWD.OLPHFND7DWDU.U]\V]WRI.QRS
SRGUHGDNFMÈ0DUW\%XG]\QRZVNLHM
Metoda 5S
=DVWRVRZDQLHZGUDĝDQLHLQDU]ÚG]LDZVSRPDJDMÈFH
Wydawnictwo
VERLAG DASHOFER Sp. z o.o.
Świat profesjonalnej wiedzy
al. Krakowska 271, 02−133 Warszawa
tel.: 22 559 36 00, 559 36 66
faks: 22 829 27 00, 829 27 27
VERLAG
DASHÖFER
www.dashofer.pl
Fachowa
Ksi¹¿ka
Zespó³ autorów
Jacek Selejdak, Dorota Klimecka-Tatar, Krzysztof Knop
pod redakcj¹ Marty Budzynowskiej
METODA 5S
Zastosowanie, wdra¿anie
i narzêdzia wspomagaj¹ce
Warszawa 2012
Copyright © 2012
ISBN 978-83-7537-142-0
Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o.
al. Krakowska 271, 02-133 Warszawa
tel.: 22 559 36 00, faks: 22 829 27 00, 829 27 27
www.dashofer.pl
Opracowanie edytorskie: Anna Skowroñska
Sk³ad: C-Creo S³awomir Grabowski
Wszelkie prawa zastrze¿one, prawo do tytu³u i licencji jest w³asnoœci¹ Dashöfer
Holding Ltd. Kopiowanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie ca³oœci lub
fragmentów niniejszej publikacji, równie¿ na noœnikach magnetycznych i elektro-
nicznych, bez zgody Wydawcy jest zabronione. Ze wzglêdu na sta³e zmiany
w polskim prawie oraz niejednolite interpretacje przepisów Wydawnictwo nie po-
nosi odpowiedzialnoœci za zamieszczone informacje.
Spis treœci
1. Wprowadzenie
............................................................
4
2. Nazwa, interpretacja i istota metody 5S ...............................
7
3. Charakterystyka praktyk 5S ...........................................
11
3.1. Selekcja – 1S ..................................................................... 11
3.2. Systematyka – 2S ............................................................. 16
3.3. Sprz¹tanie – 3S ................................................................ 19
3.4. Standaryzacja – 4S .......................................................... 22
3.5. Samodyscyplina – 5S ....................................................... 26
4. Wdro¿enie programu 5S ................................................
28
5. Korzyœci z wdro¿enia praktyk 5S ..................................
34
Bibliografia ............................................................................
36
METODA 5S
www.dashofer.pl
Copyright
©
Verlag Dashöfer
3
Charakterystyka praktyk 5S
METODA 5S
Pytania stawiane podczas pierwszego etapu prak-
tyk 5S, czyli S
ELEKCJI
:
1. Czy na stanowisku pracy znajduj¹ siê niepo-
trzebne narzêdzia?
2. Czy wszystkie narzêdzia przypisane s¹ do na-
szego stanowiska pracy?
3. Czy na stanowisku pracy znajduj¹ siê resztki
materia³ów tworz¹ce nieporz¹dek?
4. Czy rzeczy niezbêdne s¹ odpowiednio sklasyfi-
kowane, posortowane?
5. Czy rzeczy niezbêdne zajmuj¹ œciœle okreœlone
miejsce przechowywania?
6. Czy wszystkie narzêdzia na stanowisku pracy
spe³niaj¹ podstawowe wymagania techniczne?
Stanowisko pracy jest do pracy, a nie
do przechowywania.
www.dashofer.pl
Copyright
©
Verlag Dashöfer
12
Rys. 3.1./1.
Etapy realizacji 1S
Oznakowanie rzeczy nie przypisanych
do danego stanowiska pracy
Selekcja
Identyfikacja w³aœciwego po³o¿enia,
sklasyfikowania i opisania przedmiotów
Identyfikacja
rzeczy niepotrzebnych
Charakterystyka praktyk 5S
METODA 5S
Zasady Selekcji – CO, ILE, KIEDY [3, 7]:
– tylko to, co potrzebne;
– tylko tyle, ile potrzeba;
– tylko wtedy, kiedy potrzeba.
S³owem kluczowym Selekcji jest WYRZUÆ, jeœli
tylko masz w¹tpliwoœci.
Aby we w³aœciwy i obiektywny sposób dokonaæ
eliminacji przedmiotów w obrêbie stanowiska
pracy, warto zastosowaæ formularz (tabela 3.1./1.),
który jest podstaw¹ do usuniêcia rzeczy zbêdnych.
Po zaakceptowaniu przez prze³o¿onego lub osobê
odpowiedzialn¹ za wdra¿anie praktyk 5S, wszyst-
kie narzêdzia, przedmioty czy te¿ dokumenty, któ-
re znalaz³y siê w rubryce „niepotrzebne”, nie sta-
nowi¹ ju¿ czêœci integralnej z rozpatrywanym
stanowiskiem pracy i nale¿y je usun¹æ. Natomiast
www.dashofer.pl
Copyright
©
Verlag Dashöfer
13
Tabela 3.1./1.
Przyk³adowy formularz selekcji na stanowisku
Charakterystyka praktyk 5S
METODA 5S
przedmioty o niewiadomym przeznaczeniu, nale-
¿y oznaczyæ czerwon¹ kartk¹ (rys. 3.1./2) i pozo-
stawiæ do rozpatrzenia.
Jak postêpowaæ przy 1S:
powo³aæ zespo³y do audytowania stanowisk
pracy;
stworzyæ fotodokumentacjê, przed przyst¹pie-
niem do pracy;
pozwoliæ zespo³om na samodzielne przeprowa-
dzenie selekcji;
oznaczyæ czerwon¹ kartk¹ przedmioty o nie-
wiadomym przeznaczeniu;
usun¹æ niepotrzebne przedmioty;
stworzyæ fotodokumentacjê, po przeprowadzo-
nej selekcji;
powtarzaæ akcje (np. dwa razy w roku);
Przyk³ad zastosowania czerwonych kartek zosta³y
przedstawione na rysunku 3.1./3.
www.dashofer.pl
Copyright
©
Verlag Dashöfer
14
Rys. 3.1./2.
Przyk³ady czerwonych kartek
Wdro¿enie programu 5S
METODA 5S
Praktyki 5S nie s¹ chwilow¹ mod¹, programem
miesi¹ca, ale trwa³¹ czêœci¹ codziennej pracy. Dla-
tego te¿ wymaga sprawdzenia [13]. Organizowanie
dzia³añ oraz kontroli w ramach 5S mo¿na wpisaæ
w cykl „PDCA”, od ang. PLAN – zaplanuj, DO –
wykonaj, CHECK – sprawdŸ, ACTION – dzia³aj,
co zaprezentowano w tabeli 4./2.
www.dashofer.pl
Copyright
©
Verlag Dashöfer
31
Tabela 4./2.
Wykorzystanie PDCA do wdra¿ania 5S [14]
Wdro¿enie programu 5S
METODA 5S
Wdra¿anie praktyk 5S nie jest zadaniem ³a-
twym i wymaga od zespo³u wdro¿eniowego oraz
liderów obszarów ogromnej pracy i zaanga¿o-
wania. Najtrudniejszym zadaniem jest prze³amy-
wanie stereotypów i nawyków pracowników, zmia-
na oraz budowa mentalnoœci [15].
Praktyki 5S przynios¹ efekty, je¿eli w proces ich
wdra¿ania bêd¹ zaanga¿owani wszyscy pracow-
nicy zarówno zarz¹dzaj¹cy, jak i szeregowi. Mu-
sz¹ oni znaæ, rozumieæ istotê i chcieæ stosowaæ zasa-
dy 5S. Dlatego wdra¿anie programu 5S nale¿y
rozpocz¹æ od decyzji naczelnego kierownictwa
o takim postêpowaniu. Musi byæ o tym wspólne
przekonanie i konsekwencja w realizacji. Wa¿ne jest
wstêpne przeszkolenie pracowników dla uœwiado-
mienia im wa¿noœci zagadnienia w sensie dzia³ania
skierowanego na efekty. Decyzja kierownictwa
powinna byæ wczeœniej znana wszystkim. Za ni¹
powinno nastêpowaæ szybkie przyst¹pienie przygo-
towawcze (szkolenia) i konkretna realizacja wyko-
nawcza z nastawieniem na wyniki [3].
Doœwiadczenia wskazuj¹, ¿e programy 5S s¹ naj-
trwalsze, gdy mened¿erowie poddaj¹ je regular-
nym, okresowym przegl¹dom, pos³uguj¹c siê
standardowymi formularzami, w celu zwiêkszenia
efektu przegl¹dy takie mog¹ przewidywaæ symbo-
liczne nagrody dla najlepszych zespo³ów. W pew-
nej fabryce nagrod¹ tak¹ jest przechodnia „z³ota
miot³a”. W zaawansowanej formie przegl¹dy po-
winny byæ dokonywane przez same zespo³y robo-
cze, których mened¿erowie dokonuj¹ tylko doraŸ-
nych, losowych inspekcji [16].
www.dashofer.pl
Copyright
©
Verlag Dashöfer
32