Ćwiczenia Kodeks inwazyjne gatunki obce

Kodeks post

powania w zakresie ogrodnictwa

i inwazyjnych ro

lin obcych

Vernon Heywood i Sarah Brunel
(Publikacje Rady Europy:

Przyroda i

rodowisko

, nr 155)

IAS

– Invasive Alien Species (Inwazyjne gatunki obce) - gatunki obce,

które zbiegły z uprawy, znaturalizowały si

i kolonizuj

naturalne,

półnaturalne lub stworzone przez człowieka ekosystemy, powoduj

znacz

ce szkody ekologiczne lub gospodarcze, albo szkody dla zdrowia

ludzkiego

Gatunki inwazyjne w ogrodnictwie – cechy zwi

kszaj

ce zagro

enie:

•Szybki wzrost i rozmna

anie

- krótki cykl wzrostu (sprzyja

popularno

ci niektórych gatunków w ogrodnictwie)

•Wczesne kwitnienie i wysiew nasion

oraz

produkowanie du

ych

ilo

owoców i/lub nasion

•Zdolno

ść

do wykorzystywania lokalnych zapylaczy

•Efektywne

rozmna

anie

wegetatywne

rozprzestrzenianie

(zwłaszcza ro

liny wodne)

•Odmienna fenologia od gatunków rodzimych

, umo

liwiaj

ca im

skuteczn

konkurencj

•Odporno

ść

na choroby i szkodniki

•Zdolno

ść

do kolonizowania zaburzonego i nieporo

tego terenu

Przesłanki do „przewidywania” ryzyka inwazyjno

ci:

Cechy biologiczne gatunków:

Z danych ameryka

skich wynika,

e: spo

ród 235 inwazyjnych

gatunków drzewiastych i 114 nieinwazyjnych w USA, dost

pnych tam

od ponad 80 lat :

•54% ro

lin inwazyjnych w USA to gatunki inwazyjne tak

e w

innych cz

ęś

ciach

wiata

•44% z nich rozprzestrzenia si

wegetatywnie i ma krótsz

faz

juveniln

•51% z nich nie wymaga wst

pnego przygotowania nasion do

kiełkowania

Cechy te wyst

puj

w znacznie mniejszym stopniu w

ród

gatunków nieinwazyjnych

Pokrewie

stwo taksonomiczne jako przesłanka zagro

enia:

•Spo

ród 76 silnych gatunków inwazyjnych 48 (63%) nale

ało do sze

ciu

rodzin

•Rosaceae – ró

owate

•Leguminosae - bobowate
•Myrthaceae - mirtowate
•Salicaceae - wierzbowate
•Oleaceae - oliwkowate
•Caprifoliaceae - przewiertniowate

Inne badania wykazały,

gatunki inwazyjne cz

ęś

ciej wyst

puj

ych (licznie reprezentowanych przez gatunki), naturalnych

rodzinach, takich jak:

•Apiaceae – selerowate (baldaszkowate)
•Asteraceae – astrowate (zło

one)

•Brassicaceae – kapustowate (krzy

owe)

•Lamiaceae – jasnotowate (wargowe)
•Leguminosae - bobowate
•Poaceae – wiechlinowate (trawy)

Gatunki, kt

re posiadaj

cechy umo

liwiaj

ce im

sukces ewolucyjny i

nicowanie rodzin

wykorzystuj

te w

ciwo

ci do osi

gania

sukcesu jako ro

liny inwazyjne

Gatunki ozdobne

Gatunki ozdobne stanowi

najwi

ksz

pul

gatunków, które z czasem

staj

inwazyjne

„…potrzeba oceny ryzyka (ł

cznie z zastosowaniem zasady przezorno

ci) i

wyników bada

naukowych w celu unikni

cia niepo

żą

danych skutków ci

głego

przewozu nowych gatunków ozdobnych o nieznanym potencjale inwazyjno

ci.”

Drogi wprowadzania inwazyjnych ro

lin obcych:

80% inwazyjnych ro

lin obcych w Europie zostało wprowadzonych jako

ozdobne

lub

rolnicze

•

liny wodne

, które wymkn

ły si

ze stawów ogrodowych, akwariów

lub ogrodów wodnych s

odpowiedzialne w Europie za najpowa

niejsze

szkody (zagro

enie dla ro

lin, zwierz

t, blokowanie cieków wodnych i

rzek – np., Hydrocotyle ranunculoides (w

krota jaskrowata), Crassula

helmsii (grubosz Helmsiego)

•

Odpady ogrodowe, pryzmy kompostowe, opakowania,

wody balastowe

gleba jako pod

–

niezamierzone wprowadzanie inwazyjnych

gatunków obcych

•

Ogrody botaniczne

– sprowadzanie ro

lin egzotycznych do celów

badawczych

Kodeks post

powania

–

dobrowolny!

Adresaci:

dy i podmioty handlu ogrodniczego (importerzy ro

lin, szkółki

komercyjne, szkółki komunalne, centra ogrodnicze, akwary

ci, projektanci

krajobrazu, parki i ogrody komunalne, wydziały rekreacji i wypoczynku

Zasady Kodeksu :

Orientuj si

, kt

re gatunki s

inwazyjne w twojej okolicy

– zobowi

zanie do

upewnienia si

, czy przechowywane, wprowadzane do obrotu, planowane do

wprowadzenia lub uprawy ro

liny s

znane jako inwazyjne w kraju, regionie

europejsko-

ródziemnomorskim,

wiecie

(krajowy

wykaz

gatunków

inwazyjnych, inne dost

pne bazy informacji)

Prawid

owo identyfikuj materia

wprowadzany do uprawy

– tylko prawidłowa

identyfikacja gatunków inwazyjnych pozwala na skuteczne działania

Poznaj regulacje dotycz

ce inwazyjnych gatunk

w obcych:

•

Konwencja o r

norodno

ci biologicznej

•

zapobieganie

wprowadzaniu,

kontrola

lub

niszczenie

tych

gatunków obcych, które zagra

ekosystemom, siedliskom lub

gatunkom –

szczególnie dotyczy zamierzonego wprowadzania po

raz pierwszy lub pó

niej gatunku znanego jako inwazyjny lub mo

inwazyjny (analiza ryzyka –

ocena oddziaływania na

rodowisko

–

obowi

zek

udowodnienia,

proponowane

wprowadzenie nie powinno zagrozi

bioró

norodno

ci,

•

podnoszenie

wiadomo

ci konsumentów

•

Dyrektywa 2000/29/WE w sprawie ochrony ro

lin

–

wspólnotowy system

fitosanitarny - zapobieganie wprowadzaniu do Wspólnoty organizmów szkodliwych
dla ro

lin lub produktów ro

linnych i ich rozprzestrzenianie

•Reguluje import ro

lin i produktów ro

linnych i ich przewóz w obr

bie pa

stw

członkowskich

(operatorzy musz

zarejestrowani, a produkty musz

zaopatrzone w

paszport ro

lin

wiadczaj

cy spełnienie wspólnotowych

warunków kontroli w miejscu produkcji -

w okresie wegetacyjnym i

bezpo

rednio po zbiorze (dawniej:

wiadectwo fitosanitarne

)

•

Dyrektywa siedliskowa 92/43/EWG

– zamierzone wprowadzanie gatunków

obcych do

rodowiska przyrodniczego jest regulowane lub zabronione w celu

ochrony siedlisk przyrodniczych lub dziko wyst

puj

cych gatunków rodzimej

fauny lub flory

•

Krajowe ustawodawstwo

lub

regulacje dla szk

ek ogrodniczych

zapobieganie posiadaniu, przewozowi, handlowi lub uwalnianiu do

rodowiska

przyrodniczego konkretnych inwazyjnych gatunków obcych

•

aktualizowane wykazy gatunk

w inwazyjnych

prowadzone przez ministerstwo

rolnictwa lub ministerstwo

rodowiska – np. Portugalia, Wielka Brytania)

•

analiza zagro

enia agrofagiem

proces identyfikacji gatunk

w, kt

re mog

sta

w przysz

ci inwazyjne w regionie europejsko

rodziemnomorskim

rodziemnomorskim:

•preferowane siedliska, wymagania glebowe, wodne, klimatyczne, historia

ycia ro

liny, sposób rozprzestrzeniania, rozmna

anie, zamierzone

ytkowanie, łatwo

ść

wykrycia, trwało

ść

i konkurencyjno

ść

, mo

liwo

ść

kontrolowania, oddziaływania gospodarcze, ekologiczne i społeczne

W razie wykazania ryzyka

•

Zakaz importu

– gdy jeszcze nie jest importowana lub zadomowiona na danym

obszarze

•

li jest ju

importowana lub zadomowiona

– obowi

zek informowania,

oznakowania,

nadzoru,

kontroli,

ograniczenia

dotycz

sprzeda

przechowywania, transportu i sadzenia, obowi

zek zgłaszania nowych stanowisk,

plan awaryjny

Dodatkowo:

•

Rekomendacje dla podmiot

w dzia

cych w ogrodnictwie

•wst

pna ocena potencjalnej inwazyjno

ci (inwazyjne zachowanie ro

liny w

podobnym klimacie?),
•monitorowanie nowych gatunków w szkółkach przed dalsz

dystrybucj

4. Wsp

pracuj z innymi zainteresowanymi stronami

(z bran

y, z ochrony przyrody

i ochrony ro

lin) – zapobieganie wprowadzeniu gatunku inwazyjnego jest mo

liwe

gdy współpracuj

w tym zakresie wszystkie zainteresowane strony

5. Uzgodnij, kt

re gatunki ro

lin stanowi

zagro

enie i zaniechaj ich uprawy lub

oferowania do sprzeda

– zach

ta do dobrowolnej zgody operatorów do

zniszczenia istniej

cych zasobów gatunków stanowi

cych zagro

enie na ka

dym

poziomie, rezygnacja z ich oferowania do sprzeda

y albo doradztwo w zakresie ich

wła

ciwego wykorzystania i unieszkodliwienia (

listy gatunk

6. Unikaj stosowania inwazyjnych lub potencjalnie obcych ro

lin w publicznych

nasadzeniach na du

żą

skal

–

instytucje odpowiedzialne za te działania

powinny sporz

dzi

wykazy IAS, których nie powinno si

stosowa

nasadzeniach, a te ustalenia powinny by

uwzgl

dnione w oficjalnych

dokumentach planistycznych

7. Wprowadzaj dobre praktyki w zakresie oznakowania

– wszystkie gatunki w

obrocie powinny by

prawidłowo znakowane, a

potencjalnie inwazyjne

dodatkowo powinny by

zaopatrzone w informacj

•pochodzeniu,
•zdolno

ci do wymkni

cia si

z ogrodu,

•krajach gdzie jest ju

inwazyjna,

•

charakterystyka inwazyjno

ci powinna obejmowa

•szybko

ść

wzrostu,

•zdolno

ść

do rozmna

ania,

•siedliska które opanowała,
•zalecenia dotycz

ce post

powania z ro

lin

8. Udost

pnij ro

liny zast

pcze dla inwazyjnych

– proponowanie i

oferowanie ro

lin zast

pczych w miejsce inwazyjnych wycofanych ze

sprzeda

y (gatunki rodzime lub egzotyczne ale nieinwazyjne). Gatunki

alternatywne powinny mie

podobn

atrakcyjno

ść

jak ro

lina, któr

zast

puj

9. Starannie usuwaj odpady ro

linne i zagospodarowuj zb

dny materia

linny i

odpady zawieraj

ce ten materia

– działania zgodne z przepisami odnosz

cymi

do odpadów biologicznych pochodz

cych od ro

lin (kompostowanie,

spalanie, spopielanie, suszenie ro

lin wodnych i in. )

10. Wprowadzaj dobre praktyki produkcyjne, aby unikn

ąć

niezamierzonego

wprowadzania i rozprzestrzeniania

•Izolowanie nowo importowanych ro

lin

•U

ycie gleby i podło

•podło

a nieorganiczne,

•przetwarzanie podło

y w celu zabicia czynników ska

cych,

•badanie podło

y na obecno

ść

organizmów szkodliwych,

•uprawa ro

lin na podło

ach w sposób uniemo

liwiaj

cy ska

enie,

•uprawa w doniczkach uniemo

liwiaj

cych kontakt z powierzchni

gleby,
•unikanie ska

enia podło

a za po

rednictwem wód zawieraj

cych

czynniki ska

ce (i odwrotnie),

•unikanie przenoszenia gleby z miejsc, w których wyst

puj

gatunki

inwazyjne (np.

wir, ziemia)

•U

ycie maszyn, urz

dze

, opakowa

•dezynfekcja lub oczyszczenie w razie podejrzenia o ska

eniu,

• zabezpieczenie przed ska

eniem w czasie przechowywania,

•niszczenie lub oczyszczanie importowanych opakowa

•

Dzia

ania cz

owieka w szk

ce:

•dbało

ść

o to aby nie wnie

ść

czynników ska

cych na odzie

obuwiu, r

kawicach;

•szkolenie personelu

•

Produkcja ro

lin wodnych

11. Podejmuj dzia

ania w zakresie informowania i popularyzacji

•informowanie społecze

stwa o zagro

eniach (katalogi, broszury, ulotki

informacyjne)
•sie

edukacyjna o gatunkach inwazyjnych (np. strony internetowe)

•zach

canie do wła

ciwego post

powania z odpadami, stosowania

gatunków alternatywnych itp.

12. Uwzgl

dnij wzrost zagro

ze strony inwazyjnych gatunk

w obcych

na skutek zmian globalnych

(głównie zmian klimatycznych i ich

nast

pstw)

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
GATUNKI OBCE I INWAZYJNE
Inwazyjne gat obce
Ekonomika Przedsiębiorstw ćwiczenia kodeks cywilny 2013 04 06
Cwiczenie 7 identyfikacja do gatunku za pom
środki stylistyczne-ćwiczenia, Środki stylistyczne i gatunki literackie
gatunki obce naszej florze
Cwiczenie z doboru skladu gatunkowego uprawy, Wypełnij tabelę dla wybranego Typu Siedliskowego Lasu
Omów sposoby rozprzestrzeniania się gatunków Jakie?chy wykazują gatunki inwazyjne
Kardiologia inwazyjna - orzełkiewicz - 4 rok - am bydgoszcz, IV rok Lekarski CM UMK, Kardiologia, Ćw
Rola gatunkĂłw inwazyjnych w przyrodzie
ćwiczenia zaimki, Jęzki obce, Rosyjski, ćwiczenia
ćwiczenia-środki stylistyczne, Środki stylistyczne i gatunki literackie
GATUNKI DZIENNIKARSKIE Ćwiczenia
Gatunki dziennikarskie ćwiczenia
Kodeks postepowania ogrodnictwo rosliny inwazyjne

więcej podobnych podstron