2012-02-26
Prawa autorskie
2
Prawa autorskie zespół norm i aktów prawnych, mających na celu
Klasa 1
zabezpieczenie wytworów ludzkiej działalności przed nielegalnym
1 rozpowszechnianiem, kopiowaniem czy czerpaniem korzyści
majÄ…tkowych.
N O R M Y P R A W N E D O T Y C Z 
C E
W Polsce prawo autorskie jest regulowane ustawÄ… z dnia 4 lutego 1994 r. o
R O Z P O W S Z E C H N I A NI A P R O G R A M Ó W
K O M P U T E R O W Y C H O R A Z O C H R O N Y P R A W prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z
A U T O R S K I C H . póz
n. zm.).
P O D S T A W O W E R O D Z A J E L I C E N C J I I F O R M Y
U P R A W N I E C

Jeśli coś zostało objęte prawem autorskim (książki,
P R Z E S T 
P C Z O Ś Ć K O M P U T E R O W A  P I R A C T W O
strony internetowe, obrazy) zawsze jest opatrzone notkÄ…
K O M P U T E R O W E .
o ochronie prawnej Copyright [data] by
[autor/wÅ‚aÅ›ciciel] np. Copyright © 2006 Scholaris na
stronie internetowej www.scholaris.pl lub . All Rights
Reserved - wszelkie prawa zastrzeżone
2012-02-26 2012-02-26
Prawa autorskie Prawa autorskie
3 4
Powodem wprowadzenia praw autorskich majątkowych było zabezpieczenie
Prawa autorskie
interesów twórców oraz wydawców.
Efektem naruszenia tych właśnie praw są m.in. Następujące szkody:
Autorskie
Autorskie
1. utrata przez twórców zysków z tytułu rozpowszechniania utworów;
prawa
prawa osobiste
2. straty firm zajmujących się dystrybucją i promocją utworów;
majÄ…tkowe
3. straty państwa związane z nie odprowadzonymi podatkami;
sÄ… to prawa do "ojcostwa
sÄ… to prawa zabezpieczajÄ…ce
Zgodnie z prawem autorskim, bez zezwolenia posiadacza autorskich praw
utworu", czyli do
interesy twórców utworów albo
majątkowych do programu, jego legalny użytkownik może:
powiÄ…zania nazwiska autora
wydawców, którzy nabyli od
1. utworzyć jedną kopię zapasową, jeśli jest to niezbędne do korzystania z programu
z jego dziełem. Prawa te
autora prawa majÄ…tkowe do
komputerowego  obserwować, badać i testować program komputerowy.
nigdy nie wygasajÄ… i sÄ… z
rozporzÄ…dzania nim. Prawa te
2. zwielokrotniać kod, jeśli jest to niezbędne do uzyskania informacji koniecznych do
natury rzeczy niezbywalne.
wygasają po 70 latach od śmierci
osiągnięcia współdziałania niezależnie działającego programu.
Nie można się ich zrzec ani
autora lub po 70 latach od
przenieść na inną osobę.
rozpowszechnienia utworu, gdy
autor nie jest znany.
2012-02-26 2012-02-26
Prawa autorskie Co nie podlega prawu autorskiemu?
5 6
Autorskie prawa majątkowe obejmują (użytkownikowi nie wolno tego robić bez
pozwolenia):
Proste informacje prasowe lub pochodzÄ…ce od instytucji, tj.:
1. trwałe lub czasowe zwielokrotnianie programu komputerowego, dekompilacja
informacje o wydatkach,
kodu
prognoza pogody,
2. dokonywanie jakichkolwiek zmian w programie,
kursy walut,
3. rozpowszechnianie programu lub jego kopii.
program radiowy i telewizyjny,
repertuar kin, teatrów,
Przykłady naruszenia praw autorskich
proste ogłoszenia i komunikaty.
Naruszeniem praw autorskich jest np. likwidacja podpisów zdjęć, udostępnionych
ustawy i ich projekty, a także dokumenty urzędowe i materiały,
np. w ramach darmowych kolekcji na stronie WWW, oraz tzw. cyfrowych  znaków
znaki i symbole oraz opublikowane opisy patentowe lub ochronne.
wodnych , np. z logiem autora. Nawet, gdy wymienione materiały są udostępnione
darmowo, nie zwalnia nas to z respektowania osobistych praw autorskich twórcy.
Podobnie w przypadku np. skryptów w programowaniu. Likwidacja komentarzy z
nazwiskiem lub adresem mailowym autora jest naruszeniem praw autorskich.
Naruszeniem praw autorskich jest samowolne wprowadzenie utworu muzycznego
do sieci w postaci pliku MP3, bez zgody osoby uprawnionej. Aby legalnie
rozpowszechniać utwory w Internecie, należy zawsze uzyskać zgodę autora,
producenta lub innej osoby uprawnionej do utworu.
2012-02-26 2012-02-26
1
2012-02-26
Licencja Rodzaje licencji (Freeware)
7 8
Korzystając z programu komputerowego obowiązują ściśle określone zasady, o
Freeware - programy, których można używać i rozpowszechniać za
których stanowi licencja.
darmo. Nie wolno ich jednak sprzedawać, ani dokonywać w nich zmian,
umieszczając wewnątrz na przykład własną reklamę - mogą być
Licencja - umowa między producentem (autorem lub wydawcą) a
rozpowszechniane wyłącznie w niezmienionej formie.
użytkownikiem dotycząca zasad użytkowania produktu
Wyroby objęte licencją posiadają instrukcję instalacji oraz dają prawo do
Zazwyczaj aplikacje te nie nakładają na użytkownika obowiązku rejestracji.
bezpłatnych porad i serwisu (update). Można zakupić nowe wersje programu za
niższą cenę, a także możesz zwrócić oprogramowanie do sklepu w okresie
W programach status freeware dotyczy tylko użytkowników indywidualnych,
gwarancyjnym
natomiast w przypadku firm obowiązuje opłata licencyjna.
Legalnie zakupiony program ma numer licencyjny, służący do identyfikacji (w
formie drukowanej lub elektronicznej).
Niektóre programy posiadają jeszcze dodatkowo rozbudowaną wersję Pro, za
Przed rozpoczęciem korzystania z oprogramowania może być wymagana
którą trzeba już zapłacić.
rejestracja lub aktywacja produktu.
2012-02-26 2012-02-26
Rodzaje licencji (Public domain) Rodzaje licencji (Shareware)
9 10
Public domain - licencja  dla dobra publicznego , czyniąca z Shareware- autorzy programów shareware owych udostępniają
oprogramowania własność ogółu, w myśl której autor lub autorzy bezpłatnie swoje dzieła do testów. Każdy przyszły nabywca, przed
oprogramowania zrzekają się praw do upowszechniania podjęciem decyzji o zakupie, może gruntownie sprawdzić w działaniu
oprogramowania na rzecz ogółu użytkowników. zazwyczaj w pełni funkcjonalną wersję. Część z tych programów ma
jednak pewne ograniczenia, najczęściej jest to limitowany czas na
testowanie takiej aplikacji.
Dozwolona jest dalsza dystrybucja oprogramowania bez zgody autora.
Duża część tych programów ma jednak pewne ograniczenia, najczęściej jest to
limitowany czas na testowanie aplikacji (Total Commander, WinRAR, Paint
Shop Pro) lub np. dodawanie znaków wodnych/napisów do grafik czy filmów
(Fraps) albo wyłączenie niektórych opcji programu.
2012-02-26 2012-02-26
Rodzaje licencji (GNU GPL) Rodzaje licencji (Licencja typu Linux)
11 12
Licencja GNU GPL (General Public Licence) lub po prostu GPL zasady Licencja typu Linux- rozwiÄ…zanie licencyjne odnoszone do systemu
licencyjne określone przez konsorcjum Free Software Foundation. Jeśli Linux, którego jądro jest upowszechniane według praw licencji GPL
ktoÅ› wprowadza do obiegu oprogramowanie zawierajÄ…ce jakÄ…kolwiek
część podlegającą licencji GPL, to musi udostępnić wraz z każdą
System Linux nie jest oprogramowaniem będącym własnością ogółu
dystrybucją binarną jej postać z
ródłową.
(public domain). Prawa autorskie do kodu Linuxa należą do różnych
autorów poszczególnych części kodu. Jednakże Linux jest
Celem licencji GNU GPL jest zagwarantowanie użytkownikowi swobody oprogramowaniem w wolnym obiegu w tym sensie, że jego
udostępniania i zmieniania tego wolnego oprogramowania, a więc danie użytkownikom wolno go kopiować, zmieniać i stosować w dowolny
pewności, iż oprogramowanie jest wolno dostępne dla wszystkich
sposób oraz rozdawać własne kopie bez ograniczeń.
użytkowników.
Ograniczenia tej licencji wynikajÄ…ce z zasad licencji GPL nie zakazujÄ…
Nazwa GNU pochodzi od tzw. Projektu GNU  przedsięwzięcia mającego
tworzenia ani sprzedawania wyłącznie binarnych dystrybucji
na celu stworzenie kompletnego, wolnego systemu operacyjnego GNU,
oprogramowania, jeżeli tylko każdy, kto otrzymuje kopie binarne, będzie
zapoczÄ…tkowane w styczniu 1984 roku przez Richarda Stallmana (hackera
miał szansę uzyskania również kodu z
ródłowego za rozsądną opłatą
o pseudonimie rms, twórcy ruchu na rzecz wolnego oprogramowania,
dystrybucyjnÄ….
autora m.in. kompilatora GCC)
2012-02-26 2012-02-26
2
2012-02-26
Rodzaje licencji Formy ograniczeń w użytkowaniu
13 14
Trialware- program, który po zainstalowaniu jest w pełni sprawny i działają jego
Licencja grupowa- rodzaj licencji zezwalającej na użytkowanie oprogramowania
wszystkie komponenty, ale tylko przez określony czas od dnia jego zainstalowania
w sieci lub w zestawie komputerów, np. w szkole lub w pracowni, określającej
w systemie (przeciętnie od 30 do 90 dni). Po tym okresie, o ile użytkownik nie
maksymalną liczbę stanowisk, na których wolno zainstalować objęte nią
wprowadzi zakupionego u producenta kodu, programu nie będzie można
oprogramowanie. OdmianÄ… licencji grupowej jest licencja sieciowa (network
uruchomić.
licence).
Demo (wersja demonstracyjna)- program, który po zainstalowaniu nie ma
Licencja jednostanowiskowa- licencja uprawniająca użytkownika do
żadnych ograniczeń czasowych, ale za to cześć jego funkcji jest niedostępna, co
zainstalowania nabytego oprogramowania tylko w jednym komputerze,
pomniejsza jego wartość dla użytkownika. Zakupienie u producenta kodu
obejmująca zakaz udostępniania takiego oprogramowania w sieci oraz na innych
rejestracyjnego odblokowuje niedostępne opcje, zmieniając program na w pełni
własnych komputerach. Licencja jednostanowiskowa, jak każda, nie zabrania
użyteczny (wyjątkiem są gry komputerowe - demo nie zawiera wszystkich plików gry).
sporzÄ…dzenia kopii zapasowej oprogramowania.
Spotyka się również programy, które po zainstalowaniu są w pełni sprawne i bez
Licencja na obszar umowa między producentem oprogramowania a nabywcą, ograniczeń czasowych, ale za to z limitem możliwych uruchomień. Inne programy po
uprawniająca go do sporządzenia określonej liczby kopii zakupionego zainstalowaniu mogą nie mieć żadnych ograniczeń czasowych, funkcyjnych ani
oprogramowania na swój własny użytek. Takie rozwiązanie jest często stosowane uruchomieniowych, ale za to każdorazowo w czasie startu przypominają o
przez firmy korzystające z sieci lokalnych LAN, umożliwia bowiem wykorzystanie konieczności rejestracji programu. Są też wersje programu, który nie ma żadnych
oprogramowania na wielu stanowiskach komputerowych przy mniejszych ograniczeń czasowych, funkcyjnych ani uruchomieniowych. Autor zwyczajnie, licząc
kosztach. na uczciwość użytkownika, oczekuje, że ten dostosuje się do regulaminu i we
właściwym czasie zarejestruje program lub usunie go z systemu.
2012-02-26 2012-02-26
Formy ograniczeń w użytkowaniu ACTA
15 16
Adware - programy, za których użytkowanie się nie płaci. Producenci czerpią z
nich zyski przez umieszczanie w nich reklam. Jeśli użytkownik jest zadowolony z
Anti-Counterfeiting Trade Agreement, ACTA (pol. Umowa
efektu pracy autorów programu, może im się odwdzięczyć, klikając na reklamę
handlowa dotyczÄ…ca zwalczania obrotu towarami podrabianymi) 
sponsora. Większość autorów adware proponuje za niewielką opłatą także wersję
porozumienie wielostronne, mające ustalić międzynarodowe standardy
programu pozbawionÄ… reklam.
w walce z naruszeniami własności intelektualnej. Przedmiotem
regulacji sÄ… kwestie obrotu podrabianymi dobrami, zasady handlu
Postcardware- określenie pewnego statusu, pod jakim autor programu
lekami generycznymi oraz problem rozpowszechniania dzieł prawnie
rozprowadza swoją aplikację. Wymaga on, aby użytkownik, który chce korzystać z
chronionych poprzez Internet (tzw. piractwo medialne).
programu wysyłał do autora (tytułem zapłaty) kartkę pocztową (a najczęściej
widokówkę) z opinią na temat programu
2012-02-26 2012-02-26
17
Piractwo komputerowe
18
Przestrzeganie praw autorskich
Pomoże uniknąć przykrych sytuacji
2012-02-26 2012-02-26
3
2012-02-26
Piractwo komputerowe Piractwo komputerowe
19 20
Piractwo komputerowe- to Å‚amanie praw autorskich, nielegalne
Przestępstwa komputerowe to wszelkie zachowania przestępcze związane z
posługiwanie się programem komputerowym bez zgody autora lub producenta i
funkcjonowaniem elektronicznego przetwarzania danych, polegające zarówno na
bez uiszczenia odpowiedniej opłaty.
naruszaniu uprawnień do programu komputerowego, jak i godzące bezpośrednio
Użytkownik, który wbrew przepisom obowiązującego prawa pobiera z Internetu
w przetwarzaną informację, jej nośnik i obieg w komputerze/sieci, a także w sam
pliki zawierajÄ…ce np. utwory muzyczne, obrazy, dokumenty, filmy, programy i
komputer.
udostępnia je innym użytkownikom w celu zarobkowym lub wykorzystuje
niezgodnie z zapisami licencji  popełnia przestępstwo i może ponieść
przewidziane prawem konsekwencje
art. 278 ż1 kodeksu karnego
Kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega
karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat
art. 278 ż2 kodeksu (w odniesieniu do programu komputerowego)
Tej samej karze podlega, kto bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy
program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.
Więcej informacji znajdziesz w znowelizowanym kodeksie karnym - w kilku rozdziałach
znajdują się przepisy związane z informatyką (artykuły 268 i 269).
2012-02-26 2012-02-26
Rodzaje przestępstw komputerowych Hacking/cracking
21 22
Rodzaje przestępstw komputerowych wg ekspertów Rady Hacking/cracking
Europy: to takie działanie sprawcy, który bez uprawnienia uzyskuje
Oszustwa związane z wykorzystaniem komputera informację dla niego nie przeznaczoną, otwierając zamknięte pismo,
Fałszerstwa komputerowe podłączając się do przewodu służącego do przekazywania informacji
Zniszczenie danych lub programów komputerowych lub przełamując elektroniczne, magnetyczne albo inne szczególne
Sabotaż komputerowy zabezpieczenie.
Wejście do systemu komputerowego przez osobę nieuprawnioną Uwaga: nomenklatura dotycząca hackingu nie jest jasno określona
Podsłuch komputerowy (sniffing) - w języku potocznym przyjęło się używać terminu cracker/hacker
Bezprawne kopiowanie, rozpowszechnianie lub publikowanie zamiennie, chociaż słowo cracker ma zazwyczaj bardziej
programów komputerowych prawnie chronionych pejoratywny wydz
więk.
Bezprawne kopiowanie topografii półprzewodników Możliwe konsekwencje prawne: grzywna, ograniczenie albo
Modyfikacja danych lub programów komputerowych pozbawienie wolności do lat 3
Szpiegostwo komputerowe
Używanie komputera bez zezwolenia
Używanie prawnie chronionego programu komputerowego bez
upoważnienia.
y
ródło: http://mzelent.cal.pl/soisk.php
2012-02-26 2012-02-26
4