Bitwa pod Belgradem 1456

BITWA POD BELGRADEM 1456

Autor tekstu: TJK
Artykuł zamieszczony w historycznym magazynie online "Histmag" nr 7

W 1454 dotarły do dworów europejskich wieści o wojennych przygotowaniach sułtana Mehmeda II (1451-
1481). Tym razem celem był podbój Węgier. Jedynie potężne fortyfikacje Belgradu mogły powstrzymać
jego armię. Król węgierski Władysław V (z dynastii Habsburgów) zwołał węgierski sejm na 6-tego lutego
1456 i w obecności papieskiego legata - kardynała Carvajalego oraz franciszkańskiego zakonnika Jana
Kapistrano (przywódca krucjaty ludowej) ogłosił dekrety o organizacji armii i obronie kraju. Ogłoszono
pospolite ruszenie, a głównodowodzącym został mianowany Jan Hunyadi. Pod koniec maja król opuścił
Węgry i schronił się w Wiedniu. Po opuszczeniu kraju przez króla jedność szlachty zanikła i tylko nieliczni
magnaci dołączyli do oddziałów Hunyadiego.

Armia Mehmeda II dotarła pod Belgrad w końcu czerwca, liczyła 150 tys. żołnierzy z 300 armatami, wielką
ilością wyposażenia oblężniczego oraz 200 galer. Obrońcami dowodził Mihaly Szilagyi, szwagier
Hunyadiego, garnizon liczył około 7 tys. żołnierzy i dodatkowo około 30 uzbrojonych łodzi rybackich. W
tym czasie Hunyadi przebywał jeszcze na Węgrzech kończąc rekrutację, jednak na wieść o oblężeniu
natychmiast ruszył z odsieczą. W jego armii było nieco ponad 40 tys. ludzi, ale tylko ok. 20 tys. było
doświadczonymi żołnierzami. Osobnym korpusem krzyżowców dowodził Kapistrano wiódł on ok. 30 tys.
ludzi - w większości słabo uzbrojonych chłopów. Armii towarzyszyła też płynąca Dunajem flotylla 200 łodzi
rybackich.

W tym czasie Belgrad był już okrążony i sułtan miał nadzieję na szybkie
zwycięstwo, ale prawdziwa bitwa o miasto miała się zacząć dopiero po przybyciu
sił Hunyadiego. Rozmieszczenie wojsk tureckich było następujące: korpus
anatolijski na lewym skrzydle, w środku janczarzy, korpus rumelijski zamykał
okrążenie na prawym skrzydle. Potężna artyleria oblężnicza znajdowała się w
pierwszej linii przed pozycjami poszczególnych korpusów. Mehmed wiedział o
marszu armii Hunyadiego - widział też zagrożenie dla tyłów swojego lewego
skrzydła, gdyby Hunyadi zdecydował się przekroczyć Dunaj pod miastem Zimony.
Aby zażegnać to niebezpieczeństwo posłał całą swoją rzeczną flotyllę do Zimony w
celu blokady rzeki. Na wszelki wypadek rozkazał również, by spahisi patrolowali
brzegi Dunaju na wschód od zamku.

9 lipca Hunyadi dochodzi do przeprawy przez Dunaj w rejonie Zimony, przeprawa
jest jednak zablokowana przez tureckie galery. W tym samym czasie Kapistrano z
krzyżowcami dochodzi do rzeki Sawy. Hunyadi miał do wyboru dwa rozwiązania:
mógł przebić się przez pierścień okrążenia i wzmacniając garnizon zamku
odpierać ataki aż do wyczerpania tureckich rezerw; lub też połączyć się z

Kapistrano i po sforsowaniu Sawy, zaatakować tyły lewego skrzydła armii tureckiej.

Page 1 of 3

IMPERIUM OSMAŃSKIE I JEGO DZIEJE

2008-04-07

http://www.osman.livenet.pl/print.php?type=P&item_id=9

Warunkiem powodzenia w obu przypadkach było zniszczenie floty tureckiej i otworzenie przeprawy przez
Dunaj. W tym celu, Hunyadi podzielił swoją flotyllę na trzy grupy. W pierwszej znalazły się jego najcięższe
barki, załadowane kamieniami. Barki te - wykorzystując silny prąd rzeki - miały staranować tureckie
galery, podczas gdy ulokowana na północnym brzegu rzeki artyleria miała niszczyć galery
skoncentrowanym ogniem. Druga fala - małych łodzi rybackich - z piechotą na pokładzie miała za zadanie
opanowanie jak największej ilości galer w walce wręcz i utorowanie drogi dla trzeciego rzutu przewożącego
posiłki do zamku. Dla uzyskania efektu zaskoczenia Hunyadi zaplanował przeprowadzenie tej operacji w
nocy.

Bitwa zaczęła się 14 lipca. Wszystko poszło zgodnie z planem węgierskiego
wodza - po całonocnej, krwawej bitwie zatopiono 3 duże galery, a 4 duże i 20
mniejszych galer zostało opanowanych - wiele z pozostałych odniosło ciężkie
uszkodzenia i flota turecka wycofała się, a siły Hunydaiego weszły do zamku.
Posiłki nadeszły w samą porę, bowiem garnizon zamku był już całkiem
wyczerpany, ciągle ponawianymi atakami tureckimi. Przez następne kilka dni
wzmocnione siły obrońców odpierają Turków, ale 21 lipca Mehmed zarządza
atak wszystkimi siłami. Atak zaczyna się o zachodzie słońca i jest
kontynuowany przez całą noc, janczarom udaje się wedrzeć na mury twierdzy.

Hunyadi jednak czuwa i wydaje rozkaz wrzucenia do fosy i podpalenia

przygotowanych wcześniej materiałów łatwopalnych. Ściana ognia odcina oddziały na murach od
pozostałych i zostają one wycięte przez obrońców. Szturm zostaje odparty a Turcy ponoszą olbrzymie
straty. Następnego dnia, mimo wyraźnego zakazu Hunyadiego oddziały obrońców wychodzą poza mury
fortecy i ruszają do kontrataku - ścigają odpartą spod murów piechotę, zaskakują i niszczą baterie
artylerii. Widząc sukces obrońców, Kapistrano przeprawia się przez Sawę i atakuje cofający się korpus
anatolijski.

Bitwa jednak nie jest jeszcze rozstrzygnięta - Mehmed ma nadal dużą przewagę liczebną. Hunyadi
świadom zagrożenia zawraca swoje zwycięskie wojska i chroni się za murami zamku. Mehmed decyduje
się wspomóc korpus anatolijski i rzuca janczarów do ataku na lewe skrzydło krzyżowców. Atak jest
gwałtowny i niespodziewany - krzyżowcy zaczynają być spychani w kierunku Sawy. Hunyadi widząc
krytyczną sytuacje Kapistrano stawia wszystko na jedną kartę - zostawia w zamku jedynie szczupły
garnizon i wszystkimi pozostałymi siłami atakuje tyły i skrzydło janczarów. W ataku Węgrzy zdobywają
obóz turecki, a Mehmed zostaje ciężko raniony. Wśród wojsk tureckich wybucha panika i za chwilę odwrót
przeradza się ucieczkę. Zwycięstwo było całkowite - Turcy stracili ponad 50 tys. żołnierzy, a dodatkowo
około 25 tys. zostało zabitych przez ludność serbska w trakcie odwrotu, straty Hunyadiego (razem z
obrońcami Belgradu) wyniosły mniej niż 10 tys. żołnierzy.

Wiadomość o zwycięstwie szybko obiegła Europę. We wszystkich kościołach bito w dzwony i śpiewano
hymny pochwalne. Wielu spodziewało się teraz wyrzucenia Turków z Europy, a może nawet odzyskania

Page 2 of 3

IMPERIUM OSMAŃSKIE I JEGO DZIEJE

2008-04-07

http://www.osman.livenet.pl/print.php?type=P&item_id=9

Konstantynopola. Tak się jednak nie stało - 11 sierpnia 1456 Hunyadi umiera, prawdopodobnie w wyniku
zarazy, która wybuchła w trakcie oblężenia miasta. Dwa miesiące później na tę samą zarazę umiera Jan
Kapistrano. Zwycięstwo Hunyadiego opóźniło o około 70 lat podbój Węgier przez Turków, przejściowe
wzmocnienie Węgier w następnym okresie - za czasów panowania syna Hunyadiego, Macieja Korwina nie
zostało niestety wykorzystane dla zażegania tego największego niebezpieczeństwa - Węgry uwikłały się
wtedy w przewlekłe wojny z Polską, Czechami i Austrią. W rezultacie w 1526 roku wojska węgierskie
zostały kompletnie rozbite przez Turków pod Mohaczem i Węgry znalazły się pod okupacją turecką.

Magazyn "Histmag". Zapraszam serdecznie

do odwiedzin

.

Dodatkowe informacje : Archiwa Osmanów

Jan Długosz - O bitwie pod Belgradem

Page 3 of 3

IMPERIUM OSMAŃSKIE I JEGO DZIEJE

2008-04-07

http://www.osman.livenet.pl/print.php?type=P&item_id=9