Lublin, dnia 7 listopada 2015 r.

Kier

une
k:

Technik administracji

Semestr:
I

Rok szkolny:
2015/2016

NAUCZYCIEL:
Małgorzata Dobrowolska

PRACA KONTROLNA

Przedmiot:
Działalność gospodarcza

Temat:
Instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i ochrony
środowiska w Polsce

IMIĘ i NAZWISKO SŁUCHACZA:

Katarzyna Oleksik

Prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy jest jednym z podstawowych praw

zagwarantowanych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z

późn. zm.). Żyjąc, pracując i prowadząc działalność w Polsce kierujemy się prawami i zasadami
usankcjonowanymi w Konstytucji , która mówi, że:

Art. 24.

Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór nad warunkami

wykonywania pracy.

Art. 24.

Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz

obowiązki pracodawcy określa ustawa.

Art. 24.

Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.

Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks

pracy (tekst jedn. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. oraz szereg aktów wykonawczych do tej
k.p.

Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest określony w art. 15 k.p. obowiązek pracodawcy polegający na

zapewnieniu pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Kodeks pracy - to podstawowy akt prawny określający podstawowe obowiązki pracodawców wobec
pracowników w tym zapewnianie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy czego dotyczy przedmiot

nazywany obecnie w Polsce obowiązuje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r — Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr
21, poz. 94).
Kodeks pracy składa się z 15 działów



Dział pierwszy przepisy ogólne



Dział drugi stosunek pracy



Dział trzeci Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia



Dział czwarty obowiązki pracodawcy i pracownika



Dział piąty odpowiedzialność materialna pracowników



Dział szósty czas pracy



Dział siódmy urlopy pracownicze



Dział ósmy uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem



Dział dziewiąty Zatrudnianie młodocianych



Dział dziesiąty bezpieczeństwo i higiena pracy



Dział jedenasty kłady zbiorowe pracy



Dział dwunasty rozpatrywanie sporów o roszczenia ze stosunku pracy



Dział trzynasty odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika



Dział czternasty Przedawnienie roszczeń



Dział piętnasty przepisy końcowe

Kodeks pracy to podstawowe, ale nie jedyne źródło prawa pracy nie jest możliwe uregulowanie w jednej

ustawie wszystkich kwestii.

Istnieją dwie możliwości:

1. oddzielne ustawy rozstrzygają kwestie które kodeks pracy reguluje tylko częściowo lub sygnalnie np. dział
szósty kodeksu pracy opisuje zagadnienia związane z czasem pracy pracowników ale oddzielna ustawa reguluje

kwestię czasu pracy kierowców
2. Źródłem prawa pracy są także liczne akty wykonawcze do ustaw (rozporządzenia odpowiednich

ministrów) które w sposób szczegółowy opisują kwestie które w kodeksie pracy omówiono ogólnie np.

rozporządzanie ministra Gospodarki Narodowej w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach lub rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowych

wymagań sanitarnych jakim powinny odpowiadać zakłady fryzjerskie, kosmetyczne a także zakłady tatuażu i
odnowy biologicznej

Istotne znaczenie dla regulacji stosunków pracy mają ponadto układy zbiorowe pracy i inne

opierające się na ustawie porozumienia zbiorowe a także regulaminy (pracy wynagrodzenia i inne)
oraz statuty zakładów publicznych akty te jako podrzędne w stosunku do aktów stanowionych przez

organy państwowe muszą być z nimi zgodne. W szczególności nie mogą zawierać postanowień mniej
korzystnych dla pracowników.

Zgodnie z kodeksem pracy nadzór i kontrolę prawa pracy i przepisów bezpieczeństwa

i higieny pracy sprawują:

Państwowa Inspekcja Pracy

sprawdza, czy w firmie przestrzega się prawa pracy , przepisów i zasad bezpieczeństwa i

higieny pracy poprzez:
•Nadzór i kontrolę przestrzegania przez pracodawców prawa pracy

•Uczestniczenie w przejmowaniu do eksploatacji wybudowanych lub przebudowanych zakładów pracy
albo ich części

•Udział w badaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy
•Ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika określonym w kodeksie pracy i innych związanych

z wykonywaniem pracy

Państwowa Inspekcja Sanitarna

kontroluje przestrzeganie zasad i przepisów bhp i warunków środowiska pracy,

podlega

ministrowi zdrowia, a kieruje nią Główny Inspektor Sanitarny.
Została powołana w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed wpływem czynników szkodliwych lub

uciążliwych oraz w celu zapobiegania powstawaniu chorób zakaźnych i zawodowych.

Pełni nadzór nad warunkami:
• higieny środowiska,

• higieny pracy w zakładzie pracy,
• higieny nauczania, wychowania, wypoczynku, rekreacji,

• zdrowotnymi żywności, żywienia i przedmiotów użytkowych.

Do zakresu nadzoru sanitarnego należą także:
• uzgadnianie projektów zagospodarowania przestrzennego,

• uczestnictwo w dopuszczaniu do użytkowania obiektów budowlanych, środków komunikacji wodnej,
lądowej, powietrznej,

• utrzymanie należytego stanu higienicznego zakładów pracy, warunków zdrowotnych produkcji,
• dbałość o warunki zdrowotne środowiska pracy.

Inspektor pracy oraz inspektor sanitarny mogą odwiedzić firmę o każdej porze dnia i nocy.

Kontroli można też spodziewać się ze strony:

Urząd Dozoru Technicznego

s

prawuje Państwowy nadzór nad warunkami pracy

.

Działalność Urzędu Dozoru Technicznego (UDT)-

jest prowadzona na podstawie ustawy z dnia 21.12.2000 r. o dozorze technicznym i polega na
sprawowaniu dozoru technicznego nad urządzeniami technicznymi stwarzającymi zagrożenie dla życia

lub zdrowia oraz mienia i środowiska.

UDT podlega ministrowi właściwemu do spraw gospodarki.

Państwowa Straż Pożarna

system ochrony przeciwpożarowej ustala ustawa o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991
r. opublikowana w Dzienniku Ustaw Nr 81, poz. 351, z 1991 r. Minister Spraw Wewnętrznych pełni

nadzór nad systemem.

Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia,
zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym
zagrożeniem poprzez :
-

zapobieganie powstaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego

miejscowego zagrożenia,
-

zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego

zagrożenia,
-

prowadzenie działań ratowniczych.

Inspekcja Ochrony Środowiska

to instytucja dwuinstancyjna podległa ministrowi właściwemu ds. środowiska, składająca się z Głównego

Inspektoratu Ochrony Środowiska i 16-tu wojewódzkich inspektoratów. Zajmuje się kontrolą
podmiotów gospodarczych, tak by korzystanie ze środowiska odbywało się z poszanowaniem ogólnie
przyjętych zasad i norm w tym zakresie; monitorowanie i ocena stanu środowiska oraz dostarczanie

władzy publicznej i społeczeństwu informacji o środowisku.

Społeczny nadzór nad warunkami pracy

Związki zawodowe- mają prawo dokonywania oceny warunków pracy, sprawowania kontroli nad

przestrzeganiem przepisów prawa pracy, a w szczególności przepisów i zasad bhp oraz kierowania
działalnością społecznej inspekcji pracy i współdziałania w tym zakresie z Państwową Inspekcją Pracy.

Społeczna Inspekcja Pracy (SIP)- jest służbą społeczną pełnioną przez samych pracowników. Ma na
celu zapewnie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych,

określonych w przepisach prawa pracy.
Społeczni inspektorzy pracy, których uprawnienia przybliżone są do uprawnień inspekcji zawodowej

mają prawo:
• kontrolować stan budynków, maszyn, urządzeń technicznych i sanitarnych z punktu widzenia bhp,

• kontrolować przestrzeganie przepisów prawa pracy,
• uczestniczyć w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy jako członkowie zespołów

powypadkowych.

Służba bezpieczeństwa i higieny pracy

Tworzona jest jeżeli zatrudnionych jest ponad 100 pracowników

Jest wyspecjalizowaną komórką, pomaga pracodawcy w wypełnianiu obowiązków zapewnienia
bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

Do jej obowiązków należy przede wszystkim:



kontrola warunków pracy i przestrzegania przepisów i zasad bhp



informowanie pracodawcy o zagrożeniach zawodowych i przedstawianie okresowych analiz
stanu bhp



udział w opracowywaniu planów modernizacji i rozwoju zakładu oraz udział w przekazywaniu
do użytkowania nowo budowanych i przebudowywanych obiektów



zgłaszanie wniosków dotyczących wymagań bezpieczeństwa i ochrony pracy oraz ergonomii



udział w dokonywania oceny ryzyka zawodowego i w ustalaniu okoliczności i przyczyn

wypadków



współdziałanie z komórkami organizacyjnymi zakładu, laboratoriami, lekarzem, społeczną

inspekcją pracy –działającymi na rzecz poprawy warunków pracy

Jeżeli przestrzega się przepisów kodeksu pracy oraz zasad ochrony środowiska i warunków pracy,

bezpieczeństwa i higieny żadna kontrola nie stanowi dla firmy zagrożenia.

Istnieje wiele przepisów i regulacji zarówno skierowanych dla pracodawcy jak i pracownika , które
należy znać i przestrzegać- wówczas obydwie strony będą czerpać satysfakcję z wykonywanej pracy.

Organy nadzoru kontrolujące firmy spełniają bardzo ważną rolę zarówno dla funkcjonowania

firmy jak i dla kontrolowania jej błędów w razie jakichkolwiek nieprawidłowości.

Bibliografia :

1) „Bezpieczeństwo i ochrona człowieka w środowisku pracy. Prawna ochrona pracy” Centralny Instytut Ochrony
Pracy, Warszawa 2005.

2) Kodeks pracy (stan prawny na dzień 1. lipca 2007 roku).
3) „Praca i Zdrowie” (www.pracaizdrowie.pl)
4) „System ochrony pracy w Polsce” prezentacja w wykonaniu: Anna Pierzchała, Iwona Kujawska