Dlaczego warto zainteresowa
ć
si
ę
rynkiem Forex?
Forex to potoczna nazwa najwi
ę
kszego rynku na
ś
wiecie - rynku
wymiany walut (Foregin Exchange - FX) z dziennymi obrotami
si
ę
gaj
ą
cymi obecnie 2 bln dolarów. Jak sama nazwa wskazuje, na tym
rynku handluje si
ę
pieni
ę
dzmi. Forex jest rynkiem OTC (Over The
Counter), co oznacza,
ż
e nie ma jednego miejsca na
ś
wiecie gdzie
dokonuje si
ę
wszystkich operacji na tym rynku, a handel parami walut
odbywa si
ę
za po
ś
rednictwem telefonów, Internetu i globalnej sieci
banków.
Jeszcze do niedawna handel na Forexie zarezerwowany był dla
"rekinów"
ś
wiata finansów takich jak banki czy inne ogromne instytucje
finansowe, jednak
ż
e wraz z rozwojem Internetu, mo
ż
liwo
ść
aktywnego
uczestniczenia na tym rynku została udost
ę
pniona znacznie szerszemu
gronu osób. W chwili obecnej praktycznie ka
ż
dy kto ma komputer z
dost
ę
pem do Internetu mo
ż
e w łatwy sposób rozpocz
ąć
swoj
ą
przygod
ę
na tym rynku.
Forex posiada wiele zalet i oferuje niesamowite korzy
ś
ci w stosunku
do innych rynków (np. do inwestowaniu na rynku akcji):
•
Łatwy dost
ę
p - Jeszcze niedawno nawet bardzo bogata osoba nie
mogła w praktyce inwestowa
ć
swoich pieni
ę
dzy na rynku Forex.
Obecnie wraz z rozwojem technologii internetowych, powstały
mo
ż
liwo
ś
ci elektronicznego ł
ą
czenia małych i rozbijania du
ż
ych
zlece
ń
. Dzi
ę
ki temu mo
ż
na zacz
ąć
inwestowanie na tym rynku
nawet z niewielkimi pieni
ę
dzmi.
•
Wyj
ą
tkowa płynno
ść
- Forex jest ogromnym rynkiem, co sprawia,
ż
e jest równie
ż
rynkiem wyj
ą
tkowo płynnym. Oznacza to,
ż
e mo
ż
na
zło
ż
y
ć
zlecenie maj
ą
c pewno
ść
,
ż
e zostanie zrealizowanie
dosłownie online. Dzi
ę
ki tak wielkiej płynno
ś
ci Forex jest odporny
na wszelkie manipulowanie kursami. Nawet interwencje banków
centralnych wielkich pa
ń
stw nie s
ą
w dłu
ż
szym terminie zachwia
ć
głównymi trendami zmian kursów na tym rynku.
•
Handel przez 24h/dob
ę
- W odró
ż
nieniu od innych rynków czy
giełd papierów warto
ś
ciowych, Forex jest czynny od poniedziałku
do pi
ą
tku przez 24 godziny na dob
ę
. Do gry mo
ż
esz przył
ą
czy
ć
si
ę
o dowolnie wybranej porze dnia czy nocy :-)
•
Zarabianie zarówno przy trendzie zwy
ż
kowym jak i zni
ż
kowym
- Na rynku akcji mamy mo
ż
liwo
ść
zarabiania przede wszystkim na
trendzie wzrostowym. Jedn
ą
z najwi
ę
kszych zalet Forexu jest
mo
ż
liwo
ść
osi
ą
gania zysków zarówno przy wzro
ś
cie jak i przy
spadku danej waluty.
•
A teraz najwa
ż
niejsze: D
Ż
WIGNIA czyli LEWAR - Du
ż
a d
ź
wignia
handlowa na tym rynku - dochodz
ą
ca do 200 : 1 oznacza,
ż
e
depozytem w wysoko
ś
ci np. 500$ mo
ż
na kontrolowa
ć
kupno lub
sprzeda
ż
walut o warto
ś
ci 100.000$. Je
ś
li przy takim lewarze kurs
zakupionej przez Ciebie waluty wzro
ś
nie tylko o 0,5%, zysk
wyniesie (0,5% z 100.000$ = 500$). Licz
ą
c od strony realnych
pieni
ę
dzy - Twój zysk z zainwestowanych 500$ wyniesie wi
ę
c
kolejne 500$.
100% zysku w transakcji trwaj
ą
cej kilka godzin, czy nawet cz
ę
sto kilka
minut! Czy
ż
to nie pi
ę
kne? Forex tworzy wi
ę
c zupełnie nowe mo
ż
liwo
ś
ci
dla rz
ą
dnych szybkich zysków inwestorów, ale czy jest on bezpieczny?
Od pierwszego pa
ź
dziernika 2003 r., zgodnie z nowel
ą
Prawa
Dewizowego mo
ż
emy do
ż
o swobodniej korzysta
ć
z usług instytucji
finansowych za granic
ą
, otwiera
ć
konta bankowe w zagranicznych
bankach i zawiera
ć
transakcje na mi
ę
dzynarodowych rynkach. Ta
zmiana w Prawie Dewizowym dała nam wi
ę
c szeroki dost
ę
p równie
ż
do
mi
ę
dzynarodowego rynku walutowego, pozwalaj
ą
c korzysta
ć
z ochrony i
regulacji prawnych rozwini
ę
tych rynków i usług licencjonowanych firm
brokerskich.
Pod wzgl
ę
dem prawnym bezpiecze
ń
stwo jest wi
ę
c pełne, ale nale
ż
y
pami
ę
ta
ć
,
ż
e handel na rynku wymiany walutowej Forex jest bardzo
mocno spekulacyjny i zapewnia naprawd
ę
du
ż
e zyski jedynie dla
obeznanych z nim inwestorów, którzy rozumiej
ą
i akceptuj
ą
wszelkie
rodzaje ryzyka zwi
ą
zane z tym rynkiem. Zanim zainwestujesz na tym
rynku swoje pieni
ą
dze najlepiej otwórz konto demo na wybranej
platformie transakcyjnej i po
ć
wicz "na sucho" swoje transakcje.
Takie konto - demo jest podpi
ę
te do prawdziwego systemu
transakcyjnego, lecz zasilone fikcyjnymi
ś
rodkami. Konto demo pozwala
ć
wiczy
ć
i uczy
ć
si
ę
zarabiania na rynku Forex, nie ryzykuj
ą
c
ż
adnych
realnych pieni
ę
dzy. Pami
ę
taj jednak,
ż
e wielko
ść
zysków zale
ż
y od
wiedzy, dyscypliny i umiej
ę
tno
ś
ci, których na szcz
ęś
cie ka
ż
dy mo
ż
e si
ę
nauczy
ć
. Zanim wi
ę
c otworzysz konto na platformie brokerskiej, poczytaj
co nieco na temat Forexu.
Je
ś
li chcesz wiedzie
ć
o Forexie mo
ż
liwie najwi
ę
cej oraz chcesz
zawsze by
ć
poinformowany lub poinformowana co nowego b
ę
dzie si
ę
pojawiało na tych stronach (a b
ę
dzie :-), to zamów Newsletter tego
serwisu. Mo
ż
esz go zamówi
ć
wysyłaj
ą
c pustego e-maila na adres:
forex-
newsletter@forex.nawigator.biz
. Ju
ż
po chwili otrzymasz zwrotn
ą
przesyłk
ę
z informacjami. Oczywi
ś
cie w ka
ż
dym momencie mo
ż
esz si
ę
wypisa
ć
z listy.
Na pocz
ą
tek mo
ż
esz równie
ż
przeczyta
ć
darmow
ą
publikacj
ę
"Wprowadzenie do gry na Giełdzie Walutowej Forex" (ebook w formacie
PDF), gdzie na 14 stronach zebrano najbardziej podstawowe i istotne
informacje:
•
Historia Forexu
•
Jak to działa?
•
Sk
ą
d si
ę
bierze kurs waluty?
•
Ile na tym mo
ż
na zarobi
ć
?
•
Sk
ą
d wiedzie
ć
kiedy handlowa
ć
?
Analiza techniczna wykresów cenowych na rynku Forex - podstawy
Analiza techniczna jest podstawowym narz
ę
dziem przy wyznaczaniu
miejsc otwarcia i zamkni
ę
cia pozycji. Forex charakteryzuje si
ę
silnymi,
wyra
ź
nymi trendami zmian cen, które idealnie poddaj
ą
si
ę
analizie
technicznej. Oznacza to,
ż
e przy jej pomocy mo
ż
na z do
ść
du
ż
ym
prawdopodobie
ń
stwem prognozowa
ć
główne punkty zwrotów trendu.
Dodatkowo, ze wzgl
ę
du na specyfik
ę
gry na walutach, inwestor otwiera
i zamyka niekiedy wiele pozycji w ci
ą
gu dnia. Przy grze na tak krótkich
odcinkach czasowych, analiza techniczna wydaje si
ę
w zasadzie
jedynym skutecznym narz
ę
dziem, który pozwala uzyskiwa
ć
sukcesy
spekulacyjne.
Warto zapami
ę
ta
ć
,
ż
e reguły analizy technicznej nie s
ą
nieomylnymi
prawami naukowymi. Analiza techniczna jest raczej sztuk
ą
ni
ż
nauk
ą
.
Z drugiej jednak strony analiza techniczna opiera si
ę
jednak na
wieloletnich do
ś
wiadczeniach ze wszystkich rynków finansowych i
kapitałowych. Na pewno jej stosowanie pozwala osi
ą
ga
ć
przeci
ę
tnie
du
ż
o wi
ę
ksze zyski ni
ż
inwestowanie wył
ą
cznie przy niejasnej intuicji.
W praktyce najwi
ę
kszym problemem nie jest zawodno
ść
analizy
technicznej, lecz brak konsekwencji i lekcewa
ż
enie sygnałów z niej
płyn
ą
cych przez inwestorów, którzy daj
ą
si
ę
zwykle ponie
ść
emocjom.
Zignorowanie podstawowych zasad analizy technicznej oznacza
najcz
ęś
ciej nara
ż
enie si
ę
na straty lub w najlepszym przypadku na
pomniejszone zyski.
Analitycy techniczni wykorzystuj
ą
do swoich bada
ń
dane z przeszło
ś
ci.
Kurs i wolumen obrotów s
ą
przy tym w zasadzie jedyn
ą
potrzebn
ą
informacj
ą
. Dane te traktowane s
ą
przez klasyków jako informacja pełna,
co oznacza,
ż
e w analizie technicznej przyjmuje si
ę
wewn
ę
trzne
zało
ż
enie,
ż
e wszystko co ma wpływ na rynek, ma swoje odbicie w
kursach i wolumenie.
Poziom notowa
ń
i obrotów reaguje na wszelkie reakcje inwestorów, w
tym psychologiczne, które szczególnie w w
ą
skim horyzoncie
inwestycyjnym maj
ą
du
ż
e znaczenie. Dlatego te
ż
wy
ż
szo
ść
analizy
technicznej nad fundamentaln
ą
przejawia si
ę
zwłaszcza w krótkim
okresie.
Podstawowe zasady analizy techniczne mo
ż
na zawrze
ć
równie
ż
w
trzech stwierdzeniach:
•
ruchy kursów s
ą
konsekwencj
ą
fluktuacji popytu i poda
ż
y na rynku,
•
da si
ę
ustali
ć
kierunek tych zmian (trend), który trwa zawsze jaki
ś
dłu
ż
szy czas,
•
wahania poziomu cen układaj
ą
si
ę
w pewnym, powtarzalnym i w
miar
ę
regularnym cyklu.
Na rynku Forex, wykres stanowi wizualizacj
ę
sytuacji rynkowej danej
waluty. Wła
ś
ciwie na ka
ż
dej platformie brokerskiej mo
ż
na znale
źć
serwis
po
ś
wi
ę
cony wykresom cenowym, dzi
ę
ki czemu mo
ż
na online
obserwowa
ć
bie
żą
c
ą
sytuacj
ę
rynkow
ą
i odpowiednio reagowa
ć
otwieraj
ą
c lub zamykaj
ą
c pozycj
ę
na parach walut.
Podstawowe typy wykresów cenowych
W analizie technicznej rynku Forex stosuje si
ę
przede wszystkim trzy
podstawowe typy wykresów:
•
wykresy liniowe (line charts),
•
wykresy słupkowe, inaczej zwane wykresami belkowymi (bar
charts),
•
wykresy
ś
wiecowe (candle charts).
Niektórzy stosuj
ą
równie
ż
wykresy typu "
kółko i krzy
ż
yk
" (point & figure
charts).
Wykresy punktowo symboliczne zwane 'kółko i krzy
ż
yk'
Wykresy punktowo symboliczne zwane cz
ę
sto wykresami typu "kółko i
krzy
ż
yk" (point & figure charts - p&f) uwzgl
ę
dniaj
ą
jedynie istotniejsze
wahania cen, które s
ą
wi
ę
ksze od z góry zadanej warto
ś
ci. Mniejsze
zmiany kursów s
ą
pomijane, jakby ich nie było. Dodatkowo pomija si
ę
skalowanie wzgl
ę
dem jednostek upływu czasu, zaznaczaj
ą
c tylko ogólny
kierunek jego upływu (w praw
ą
stron
ę
wykresu).
Wykresy typu "kółko i krzy
ż
yk" konstruuje si
ę
w ten sposób,
ż
e pole
wykresu kratkuje si
ę
i nast
ę
pnie w pierwszej kolumnie, w kratce na
wysoko
ś
ci odpowiadaj
ą
cej warto
ś
ci pierwszego uwzgl
ę
dnianego
notowania zaznacza si
ę
punkt. Nast
ę
pnie, je
ś
li warto
ść
notowania
zmieni si
ę
o istotn
ą
procentow
ą
wielko
ść
, to nanosi si
ę
"krzy
ż
yk" w
kratce nad punktem wyj
ś
ciowym - gdy kurs wzrasta, b
ą
d
ź
"kółko" w
kratce poni
ż
ej punktu wyj
ś
cia - gdy kurs maleje.
Dopóki kierunek ruchu jest kontynuowany bez istotniejszej zmiany
ceny w przeciwnym kierunku, to kolejne "krzy
ż
yki" lub "kółeczka" stawia
si
ę
w tej samej kolumnie kolejno nad lub pod poprzednimi. W przypadku
zmiany tendencji o istotn
ą
ustalon
ą
wcze
ś
niej warto
ść
procentow
ą
-
przechodzi si
ę
do nast
ę
pnej kolumny w prawo - kre
ś
l
ą
c "krzy
ż
yk" o jedn
ą
kratk
ę
wy
ż
ej od ostatniego "kółka" - w przypadku zmiany trendu ze
spadkowego na wzrostowy, lub nanosz
ą
c "kółko" o jedn
ą
kratk
ę
ni
ż
ej od
ostatniego "krzy
ż
yka" - w przypadku zmiany trendu ze wzrostowego na
spadkowy.
Przykładowy wykres typu "kółko i krzy
ż
yk":
Tak skonstruowane wykresy poddaje si
ę
oczywi
ś
cie analizie
technicznej stosuj
ą
c linie trendu czy np. analiz
ę
formacji:
Wykresy liniowe
Wykres liniowy jest sporz
ą
dzany na podstawie cen otwarcia i
zamkni
ę
cia dla danego przedziału czasowego. Zaznaczane s
ą
one w
postaci kropek, przy czym cena zamkni
ę
cia poprzedniej godziny (lub
innego przedziału czasowego) jest cen
ą
otwarcia nast
ę
pnego, przez co
linia zachowuje ci
ą
gło
ść
. Zalet
ą
tego wykresu jest jego przejrzysto
ść
i
prostota interpretacji. Wykres liniowy nadaje si
ę
idealnie do analizy
formacji (czyli specyficznych układach wykresu, które pozwalaj
ą
prognozowa
ć
jego dalszy kierunek zmian).
Przykładowy wykres liniowy:
Wykresy słupkowe
Wykresy słupkowe pokazuj
ą
kursy: najwy
ż
szy, najni
ż
szy i zamkni
ę
cia
danej godziny (dnia lub innego okresu). Wykres belkowy konstruuje si
ę
poprzez poł
ą
czenie jednym pionowym odcinkiem dla ka
ż
dego okresu
obrotu najwy
ż
sz
ą
i najni
ż
sz
ą
cen
ę
oraz zaznaczenie za pomoc
ą
tzw.
poprzecznej 'belki' kursu zamkni
ę
cia. Wykresy te s
ą
szerzej stosowane
ni
ż
liniowe, poniewa
ż
uwzgl
ę
dniaj
ą
dokładne zmiany ceny, które wykres
liniowy u
ś
rednia przedstawiaj
ą
c cały słupek w postaci kropki poł
ą
czonej
lini
ą
z s
ą
siednimi kropkami.
Przykładowy wykres słupkowy:
Wykresy
ś
wiecowe
Wykresy
ś
wiecowe przekazuj
ą
w prosty sposób znaczn
ą
ilo
ść
danych i
dlatego s
ą
stosowane z coraz wi
ę
ksz
ą
popularno
ś
ci
ą
. Ka
ż
da godzina
(lub inny okres) reprezentowana jest przez tzw.
ś
wiec
ę
. Ka
ż
da
ś
wieca
uwzgl
ę
dnia warto
ść
otwarcia (open), zamkni
ę
cia (close), najwy
ż
sz
ą
(high) i najni
ż
sz
ą
(low), a tak
ż
e kierunek zmian kursu w danym
przedziale czasowym.
Przykładowy wykres
ś
wiecowy:
Wyst
ę
puj
ą
trzy podstawowe typu
ś
wiec:
•
biała
ś
wieca (pusta),
•
czarna
ś
wieca (pełna),
•
ś
wieca "Doji".
Wykresy
ś
wiecowe kursu umo
ż
liwiaj
ą
poprzez sw
ą
specyfik
ę
przekazywanie wielu istotnych informacji. Biała
ś
wieca (pusta) , to
inaczej
ś
wieca wznosz
ą
ca - jej cena otwarcia znajduje si
ę
poni
ż
ej ceny
zamkni
ę
cia, czyli podczas danej jednostki czasowej (np. godziny) kurs
wznosił si
ę
.
Ś
wieca czarna (pełna) to inaczej
ś
wieca opadaj
ą
ca,
wskazuj
ą
ca,
ż
e podczas tej jednostki czasowej kurs spadał.
Ś
wieca
"Doji" to
ś
wieca, w której kurs po kilku zmianach w gór
ę
i w dół pozostał
na tym samym poziomie.
Trzy podstawowe typy
ś
wiec japo
ń
skich (czarna, Doji, biała):
Standardowo ka
ż
da
ś
wieca składa si
ę
z tzw. korpusu i cienia, przy
czym w praktyce zarówno korpus jak i cie
ń
ś
wiecy przyjmuj
ą
ró
ż
ne
długo
ś
ci, dzi
ę
ki czemu powstawa
ć
mo
ż
e kilka podstawowych typów
ś
wiec pojedynczych, które same w sobie stanowi
ą
ju
ż
formacje
wykresów
ś
wiecowych, lub s
ą
składnikami danej formacji.
Czy teoria Dowa ma znaczenie dla rynku Forex?
Teoria Dowa opiera si
ę
na analizie kształtowania si
ę
kursów z
wczesnej historii giełdy nowojorskiej, gdzie ju
ż
wtedy zauwa
ż
ono
wyra
ź
n
ą
tendencj
ę
równoczesnego wzrostu b
ą
d
ź
spadku zdecydowanej
wi
ę
kszo
ś
ci akcji. Zauwa
ż
ono,
ż
e wi
ę
kszo
ść
kursów podporz
ą
dkowuje si
ę
powszechnej na całym rynku tendencji (trendowi). Teoria Dowa opiera
si
ę
zatem na zało
ż
eniu,
ż
e zmiany notowa
ń
wi
ę
kszo
ś
ci akcji s
ą
zgodne z
ogólnymi tendencjami wyst
ę
puj
ą
cymi na giełdzie. Podczas hossy kursy
wi
ę
kszo
ś
ci papierów zwy
ż
kuj
ą
, gdy natomiast na rynku panuje bessa -
ceny wi
ę
kszo
ś
ci walorów zni
ż
kuj
ą
.
Dow wyró
ż
nił kilka rodzajów trendów ze wzgl
ę
du na czas ich trwania:
•
trend podstawowy (bazowy) - z reguły trwa kilkana
ś
cie lat,
•
trend pierwotny (major trend lub prime trend), zwany te
ż
trendem
głównym lub długoterminowym - trwa przynajmniej rok lub wi
ę
cej
lat (przeci
ę
tnie 2 do 4 lat) i jest on cz
ę
sto zakłócany przez faz
ę
konsolidowania si
ę
kursów czy te
ż
przez trendy krótsze, o innym
charakterze,
•
trend wtórny (secondary trend), nazwany równie
ż
trendem
drugorz
ę
dnym lub
ś
rednioterminowym - trwa on najcz
ęś
ciej od
jednego do kilku miesi
ę
cy. Trendy wtórne s
ą
podporz
ą
dkowane
trendowi pierwotnemu.
•
trend trzeciego rz
ę
du (minor trend), zwany te
ż
trendem
trzeciorz
ę
dowym lub krótkoterminowym - trwa on od kilku dni do
kilku tygodni i jest on poszczególnym podtrendem trendu wtórnego.
Trendy krótkoterminowe po prostu dokumentuj
ą
krótkoterminowe
wahania kursów.
Teoria Dowa zajmuje si
ę
przede wszystkim badaniem trendów
pierwotnych i cz
ęś
ciowo równie
ż
trendów wtórnych.
Jak jednak teoria Dowa odnosi si
ę
dla rynku Forex, gdzie nie
handluje si
ę
akcjami przedsi
ę
biorstw?
Główne zało
ż
enia teorii Dowa s
ą
uniwersalne do wszystkich rynków,
gdzie nast
ę
puje spotkanie poda
ż
y i popytu i gdzie na kursy
wymienianych akcji, towarów czy walut ma wpływ psychologiczne
nastawienie poszczególnych uczestników rynku. Równie
ż
wi
ę
c w
odniesieniu do Forexu teori
ę
Dowa mo
ż
na podzieli
ć
tak
ż
e na trzy
zdefiniowane przez niego fazy.
Pierwszy etap okre
ś
la si
ę
jako akumulacyjny. W okresie, kiedy od
dawna trwa spadek kursu danej waluty, przechodzi ona powoli w r
ę
ce
"twardzieli". Przewiduj
ą
cy inwestorzy obserwuj
ą
c gospodarczy kryzys
powoduj
ą
cy osłabienie kursu danej waluty stwierdzaj
ą
,
ż
e mo
ż
e by
ć
w
tym wzgl
ę
dzie ju
ż
tylko lepiej. Po kryzysie przychodz
ą
zwykle "lepsze
czasy" i w wyniku polepszenia zjawisk fundamentalnych dla danego
kraju kurs jego waluty mo
ż
e ju
ż
tylko zacz
ąć
rosn
ąć
. W samym szczycie
przygn
ę
bienia i beznadziei przyst
ę
puj
ą
oni do ostro
ż
nych zakupów po
najni
ż
szych od dawna kursach. W wyniku ich działa
ń
kurs zatrzymuje si
ę
w miejscu.
Nast
ę
pn
ą
faz
ą
hossy jest konsekwentny wzrost cen. Zwykle jednak
jest on jeszcze w miar
ę
spokojny i zrównowa
ż
ony. Potencjalni
inwestorzy stopniowo bowiem przekonuj
ą
si
ę
do wej
ś
cia na rynek. W
gospodarce danego kraju pojawia si
ę
troch
ę
wi
ę
cej informacji
sprzyjaj
ą
cej wzrostowi danej waluty. Pojawiaj
ą
si
ę
pierwsze prasowe
opracowania promuj
ą
ce inwestowanie w t
ą
walut
ę
, a ich autorzy
twierdz
ą
,
ż
e kurs danej waluty nie oddaje jej rzeczywistej warto
ś
ci, a po
tym, jak zaczynaj
ą
si
ę
wi
ę
ksze zakupy, kurs zaczyna naprawd
ę
do
ść
szybko rosn
ąć
.
Ostatni, trzeci etap hossy jest mianem fazy aktywno
ś
ci mniejszych
inwestorów. Zaczynaj
ą
bowiem spekulowa
ć
na szersz
ą
skal
ę
drobni
inwestorzy, o mniejszej wiedzy na temat prawidłowo
ś
ci rynku. Zaczyna
si
ę
pojawia
ć
nastrój "gor
ą
czki złota", a popyt ro
ś
nie lawinowo.
Etapy hossy i bessy wg Dowa:
Według Dowa koniec hossy jest zarazem pocz
ą
tkiem bessy, a trend
główny zni
ż
kowy (bessa) dzieli si
ę
, podobnie jak hossa, równie
ż
na trzy
fazy. Pierwszy okres okre
ś
lany jest mianem dystrybucyjnego. Jest to
ko
ń
cowa faza spekulacji mniejszych inwestorów. Długookresowi
inwestorzy zaczynaj
ą
sprzedawa
ć
dan
ą
walut
ę
, której kurs jest mocno
wy
ś
rubowany. Popyt stopniowo maleje, a ro
ś
nie natomiast poda
ż
.
Oznacza to rodz
ą
c
ą
si
ę
panik
ę
- kolejn
ą
faz
ę
bessy. Najwi
ę
ksi
inwestorzy sprzedali ju
ż
swoje walory, a jeszcze nie zamierzaj
ą
powtórnie wej
ść
na rynek. Zwykle powa
ż
ny popyt z ich strony zamiera, a
drobni inwestorzy zniecierpliwieni stagnacj
ą
zaczynaj
ą
równie
ż
wyzbywa
ć
si
ę
danej waluty. Popyt jednak nie pozwala ju
ż
im na
realizacj
ę
ich pierwotnych celów, wi
ę
c zni
ż
ka kursu nabiera
przy
ś
pieszenia. Zaczyna si
ę
niekiedy na tym etapie paniczna wyprzeda
ż
po ka
ż
dej cenie.
Po fazie paniki nast
ę
puje cz
ę
sto krótkotrwałe o
ż
ywienie. Nie jest to
jednak koniec bessy, lecz przerywnik mi
ę
dzy drug
ą
a trzeci
ą
fal
ą
bessy.
Inwestorzy widz
ą
c słabo
ść
odbicia wycofuj
ą
si
ę
z rynku akceptuj
ą
c tylko
nieco zmniejszone straty w porównaniu z dołem notowa
ń
w fazie paniki.
W trzeciej fazie bessy, głównym
ź
ródłem poda
ż
y s
ą
natomiast ci,
którzy nabyli dan
ą
walut
ę
podczas chwilowego o
ż
ywienia, łudz
ą
c si
ę
wtedy,
ż
e oto znowu nadchodzi hossa. Kurs waluty ponownie zaczyna
spada
ć
. Kurs spada, a
ż
w ko
ń
cu wszystkie złe wiadomo
ś
ci zostan
ą
zdyskontowane - nawet ponadproporcjonalnie. Wtedy znowu mo
ż
e
rozpocz
ąć
si
ę
nowa hossa. Cykl giełdowy według Dowa zamyka si
ę
w
pełni.
Dow zaj
ą
ł si
ę
równie
ż
dodatkowo analiz
ą
zale
ż
no
ś
ci pomi
ę
dzy
trendem wolumenu obrotu a trendem poziomu notowa
ń
indeksów. W
teorii Dowa stwierdza si
ę
,
ż
e podczas hossy najcz
ęś
ciej wzrostowi
kursów towarzyszy zwi
ę
kszanie si
ę
wolumenu obrotów, a zni
ż
ka cen
powoduje spadek wolumenu. W sytuacji okresowej korekty technicznej,
mimo deprecjacji cen, równoczesne zmniejszanie wolumenu jest
wyra
ź
nym prognostykiem ogólnego trendu rosn
ą
cego, który ju
ż
niedługo
ma szans
ę
wyj
ść
ze "strefy cienia" na jaw.
Analogicznie - w trakcie bessy - wyst
ę
puje odwrotna zale
ż
no
ść
.
Podczas trendu głównego zni
ż
kuj
ą
cego (bessa) mamy do czynienia z
jednoczesnym wzrostem, który towarzyszy spadkom notowa
ń
. Natomiast
wolumen obrotów zmniejsza si
ę
, gdy notowania podczas korekty
technicznej ros
ą
do góry. Według Dowa jest to symptomem generalnej
bessy, poniewa
ż
zaobserwowany wzrost cen - taki który nie jest poparty
zwi
ę
kszeniem efektywnego popytu na rynku - okazuje si
ę
by
ć
zwykle
bardzo nietrwały.
Teoria Dowa przede wszystkim znalazła szersze zastosowanie do
identyfikacji oznak przesilenia trendów na rynku ameryka
ń
skiej giełdy
NYSE. Dow wykorzystał do tego stworzone indeksy giełdowa (DJIA i
DJTA). Generalnie chodzi tutaj o to,
ż
e w przypadku tendencji spadkowej
warunkiem zmiany na tendencj
ę
wzrostow
ą
jest wyst
ą
pienie sygnału
kupna na DJIA i potwierdzenie go przez analogiczne zachowanie DJTA.
Teoria Dowa nie ma praktycznych zastosowa
ń
do wyznaczania punktu
kupna lub sprzeda
ż
y par walut na rynku Forex. Przypomnienie jednak tej
teorii ma sens, poniewa
ż
poznanie głównego zało
ż
enia tej teorii pozwala
zrozumie
ć
inne znane teorie i systemy do wyznaczania punktów
zwrotnych kursów jak np. teoria fal Elliotta, czy po prostu ułatwia
nauczenia si
ę
analizy trendu, analizy formacji czy analizy wska
ź
ników
technicznych kursów i przy ich pomocy wyznaczania punktów wej
ś
cia i
wyj
ś
cia na rynek.
Trendy - analiza trendu wykresów cenowych
Trend mo
ż
na zdefiniowa
ć
, jako utrzymywanie si
ę
przez pewien czas
tendencji kursu do zmian w danym kierunku. Je
ś
li mamy do czynienia z
sytuacj
ą
,
ż
e kurs zmienia si
ę
z tendencj
ą
do wzrostu, tak,
ż
e lokalne
minima kursu znajduj
ą
si
ę
coraz wy
ż
ej - mamy do czynienia z trendem
wzrostowym. Gdy kurs zmienia si
ę
z tendencj
ą
do coraz mniejszej ceny,
tak,
ż
e lokalne maksima znajduj
ą
si
ę
coraz ni
ż
ej - mamy do czynienia z
trendem spadkowym. Za
ś
gdy kurs nie wykazuje ani tendencji
zwy
ż
kowej, ani zni
ż
kowej, wahaj
ą
c si
ę
w stałym zakresie - mówimy o
trendzie bocznym zwanym te
ż
konsolidacj
ą
.
Trend zaznacza si
ę
wykre
ś
laj
ą
c tzw. linie trendu. W analizie
technicznej wyró
ż
nia si
ę
trzy rodzaje linii trendu:
•
lini
ę
trendu zwy
ż
kuj
ą
cego (wzrostowego, rosn
ą
cego),
•
lini
ę
trendu zni
ż
kuj
ą
cego (spadkowego, spadaj
ą
cego),
•
lini
ę
trendu horyzontalnego.
Linie trendu wykre
ś
la si
ę
na podstawie maksimów lub minimów
lokalnych, to znaczy punktów zwrotnych kierunku kształtowania si
ę
ruchu cen. Punkty te tworz
ą
sekwencj
ę
kolejnych "wierzchołków" lub
"dołków". Ł
ą
czy si
ę
je nast
ę
pnie jedn
ą
lini
ą
prost
ą
("szczyty" ze
"szczytami" lub "dołki" z "dołkami"). Im wi
ę
cej takich punktów mo
ż
na
poł
ą
czy
ć
lini
ą
trendu (lub ew. linia ta mija je w bezpo
ś
redniej ich
blisko
ś
ci), tym wi
ę
ksze prawdopodobie
ń
stwo prawidłowego wytyczenia
trendu i jego wi
ę
ksze znaczenie.
Przy wyznaczaniu trendu zwy
ż
kuj
ą
cego najcz
ęś
ciej wykorzystuje si
ę
dolne punkty zwrotne (wyznaczanie linii trendu "po dołkach"). Przy
wyznaczaniu natomiast linii trendu zni
ż
kuj
ą
cego - korzysta si
ę
z górnych
punktów zwrotnych ("po szczytach").
Przykłady wyznaczonych linii trendu:
Ju
ż
na tym etapie warto pozna
ć
jedno z najwa
ż
niejszych praw analizy
technicznej:
Nigdy nie otwieraj pozycji przeciwnie do trendu !!
Oznacza to tylko tyle (i a
ż
tyle),
ż
e otwierasz dług
ą
pozycj
ę
- je
ś
li trend
zwy
ż
kuje, otwierasz krótk
ą
pozycj
ę
- je
ś
li zni
ż
kuje, za
ś
je
ś
li kurs si
ę
konsoliduje nie maj
ą
c wyra
ź
nego trendu - po prostu czekasz i nic nie
robisz. Je
ś
li jeste
ś
pocz
ą
tkuj
ą
cym graczem i zapomnisz o tej regule, to
zapewniam Ci
ę
,
ż
e szybko stracisz swój depozyt u brokera.
Warto pami
ę
ta
ć
,
ż
e trendy, chocia
ż
trwaj
ą
przez okre
ś
lony czas, nie s
ą
zbyt trwałe. Ogólnie jednak uwa
ż
a si
ę
,
ż
e trend b
ę
dzie kontynuowany,
póki krzywa kursu nie oddali si
ę
istotnie od dotychczasowej linii trendu.
Oznacza to zarazem koniec dotychczasowej linii trendu i pocz
ą
tek
budowania nowego trendu zmian cen.
Linie wsparcia i oporu
Linia wsparcia (support line), to po prostu linia trendu prowadzona "po
dołkach", czyli linia poni
ż
ej której ostatnio kurs nie spadał istotnie,
chocia
ż
dochodził do jej poziomu - czyli mówi
ą
c potocznie na niej si
ę
"wspierał", by nast
ę
pnie ulec odbiciu w gór
ę
. Analogicznie lini
ę
oporu
(resistance line) stanowi linia trendu wyznaczona na podstawie
"wierzchołków", do której kurs rósł, ale nie dochodziło do istotniejszego
przebicia si
ę
jego krzywej powy
ż
ej niej.
Kanały trendowe
Bardzo cz
ę
sto udaje si
ę
wyznaczy
ć
zarówno pierwsz
ą
, jak i drug
ą
z
tych linii. Je
ś
li s
ą
one przy tym w miar
ę
równoległe, to mo
ż
na mówi
ć
o
poruszaniu si
ę
krzywej kursu w kanale trendowym - utworzonym przez
lini
ę
wsparcia i oporu. W zale
ż
no
ś
ci od charakteru linii trendu tworz
ą
cych
kanał, wyró
ż
nia si
ę
: kanał zwy
ż
kuj
ą
cy, kanał zni
ż
kuj
ą
cy i kanał
horyzontalny.
Przykładowe oznaczenie kanału trendowego:
Ju
ż
nawet tylko przy wykorzystaniu kanałów trendowych mo
ż
na
budowa
ć
proste systemy transakcyjne, polegaj
ą
ce na tym,
ż
e je
ś
li masz
do czynienia z trendem zwy
ż
kowym, ka
ż
de odbicie od linii trendu, to
dobre miejsce na zaj
ę
cie pozycji zgodnie z kierunkiem trendu. Ka
ż
de
przebicie linii trendu to z kolei sygnał mo
ż
liwej jego zmiany, co oznacza,
ż
e w tym miejscu trend si
ę
ko
ń
czy, wi
ę
c pozycje, które zostały otwarte
zgodnie z nim, powinny by
ć
w tym miejscu zamkni
ę
te.
Oczywi
ś
cie, dla ograniczenia ewentualnych strat, otwierane pozycje
przy ww. strategii powinny posiada
ć
swoje limity "stop loss" ustawiane
nieco poni
ż
ej miejsca, gdzie wykres zetkn
ą
ł si
ę
z lini
ą
trendu - w
przypadku trendu zwy
ż
kowego, lub nieco powy
ż
ej miejsca - w przypadku
trendu spadkowego. Oczywi
ś
cie, w miar
ę
jak trend b
ę
dzie si
ę
rozwijał -
limit "stop loss" mo
ż
na przesuwa
ć
w miejsca kolejnych odbi
ć
.
Otwart
ą
pozycj
ę
mo
ż
na zamkn
ąć
dopiero w momencie załamania
trendu (wtedy jednak traci si
ę
cz
ęść
zysku na sprawdzenie, czy jest to
załamanie trendu, czy te
ż
kolejne odbicie) lub mo
ż
na zrealizowa
ć
zysk
zaraz, jak wykres zbli
ż
y si
ę
w pobli
ż
e linii równoległej tworz
ą
cej kanał
trendowy:
Do korekty danego trendu dochodzi w zasadzie wtedy, gdy linia kursu
przebija o istotn
ą
wielko
ść
doln
ą
lub górn
ą
granic
ą
kanału, przy czym
wyró
ż
nia si
ę
zwy
ż
kow
ą
i zni
ż
kow
ą
korekt
ę
kanałów trendowych. Ze
zwy
ż
kow
ą
korekt
ą
kanału mamy do czynienia najcz
ęś
ciej w przypadku
wykształcenia si
ę
nowego kanału wzrostowego tu
ż
po dotychczasowym
kanale zni
ż
kowym. Zni
ż
kowa korekta kanału ma miejsce głownie, gdy
utworzył si
ę
nowy kanał zni
ż
kowy tu
ż
po dotychczasowym kanale
wzrostowym.
Korekty kanałów trendowych przebiegaj
ą
cz
ę
sto według pewnych
charakterystycznych wzorów zwanych formacjami odwrócenia trendu.
Poziomy wsparcia i oporu
Poziomy wsparcia i oporu s
ą
obok wyznaczonych trendów -
podstawowym narz
ę
dziem analizy technicznej wykresów. S
ą
to poziomy,
przy których trend ma zwi
ę
kszone prawdopodobie
ń
stwo załamania si
ę
i
zmiany na przeciwny.
Poziom wsparcia, to poziom cen, przy którym zakłada si
ę
,
ż
e
najprawdopodobniej kurs ni
ż
ej ju
ż
nie spadnie. Poniewa
ż
w pobli
ż
u tego
poziomu du
ż
a ilo
ść
inwestorów otwiera długie pozycje, powoduje to
najcz
ęś
ciej rzeczywiste zatrzymanie na tym poziomie kursu i
powstrzymanie dalszego spadku ceny.
Poziom oporu, to taki poziom, przy którym cz
ęść
graczy zakłada,
ż
e
najprawdopodobniej kurs ju
ż
wy
ż
ej si
ę
nie wzniesie. Otwierane masowo
w tym miejscu krótkie pozycje powoduj
ą
rzeczywiste zatrzymanie si
ę
wznoszenia kursu w tym miejscu.
Z drugiej strony ka
ż
dy z tych poziomów zostaje pr
ę
dzej czy pó
ź
niej
przełamany i wtedy poziom wsparcia staje si
ę
automatycznie poziomem
oporu. W przypadku za
ś
przełamania poziomu oporu, poziom ten
zmienia si
ę
w poziom wsparcia.
Przykładowe oznaczenie poziomu wsparcia i oporu:
Równie
ż
przy wykorzystaniu poziomów wsparcia i oporu mo
ż
na
zbudowa
ć
prost
ą
strategi
ę
otwierania i zamykania zyskownych pozycji
na rynku Forex. Np. przy doj
ś
ciu kursu do istotnego poziomu oporu,
mo
ż
na zakłada
ć
,
ż
e kurs i tym razem odbije si
ę
od tej linii. Po
dodatkowym potwierdzeniu oporu przez pojawienie si
ę
na wykresie
jakiej
ś
formy formacji odwrócenia trendu wzrostowego, warto w takim
wypadku otworzy
ć
, krótk
ą
pozycj
ę
, ustawiaj
ą
c jednocze
ś
nie "stop loss"
tu
ż
ponad poziomem oporu. Po osi
ą
gni
ę
ciu odpowiedniego,
satysfakcjonuj
ą
cego poziomu - zamykamy pozycj
ę
z zyskiem:
W razie ewentualnej naszej pomyłki przy ocenie sytuacji i przebiciu
wyznaczonego przez nas poziomu oporu, zadziała ustawiony przez nas
limit "stop loss" automatycznie zamykaj
ą
cy otwart
ą
krótk
ą
pozycj
ę
-
zabezpieczaj
ą
c nas przez to przed strat
ą
nazbyt du
ż
ej cz
ęś
ci depozytu.
Formacje techniczne - analiza formacji wykresów cenowych
Wieloletnie badania kształtowania si
ę
cen akcji oraz kursów walut na
giełdach doprowadziły do tego, i
ż
zacz
ę
to dostrzega
ć
wiele
powtarzaj
ą
cych si
ę
, standardowych zachowa
ń
kursów, układaj
ą
cych si
ę
na wykresach w charakterystyczne wzory - formacje techniczne.
Formacje techniczne, mo
ż
na zdefiniowa
ć
, jako klasyczne przebiegi
zmienno
ś
ci kursów, które daj
ą
si
ę
porówna
ć
do okre
ś
lonych kształtów
lub figur geometrycznych. Co najwa
ż
niejsze, po wykryciu i
prawidłowym rozpoznaniu danej formacji - jeszcze w trakcie jaj trwania -
mo
ż
na z do
ść
du
żą
doz
ą
prawdopodobie
ń
stwa przewidzie
ć
na najbli
ż
szy
okres kierunek ruchu zmiany ceny danego kursu. Oczywi
ś
cie, po
prawidłowym rozpoznaniu danej formacji, mo
ż
na wykorzystan
ą
t
ą
wiedz
ę
do otwarcia zyskownej pozycji, zgodnie z kierunkiem
prognozowanego trendu.
Formacje techniczne maj
ą
teoretyczne uzasadnienie w cykliczno
ś
ci
zarówno zjawisk ekonomicznych, jak i zachowa
ń
ludzkich.
Najwa
ż
niejsze s
ą
zreszt
ą
zachowania ludzkie całej rzeszy inwestorów,
którzy obserwuj
ą
c i reaguj
ą
c na poszczególne formacje (przecie
ż
prawie
wszyscy obserwuj
ą
te same wykresy w tym samym czasie) wywołuj
ą
tym
samym odpowiedni
ą
, powtarzaln
ą
reakcj
ę
rynku.
Analiza techniczna w przypadku analizy formacji polega głównie na
identyfikacji typowych formacji, które okre
ś
lone s
ą
trzema parametrami:
•
czasem,
•
przebiegiem kursu,
•
wielko
ś
ci
ą
obrotu.
Wszystkie te parametry s
ą
zawarte w wykresach dost
ę
pnych z
poziomu platformy transakcyjnej w której mamy otwarte nasze konto (czy
to konto demo, czy te
ż
prawdziwe, realne konto handlowe), tak,
ż
e
obserwacja danego wykresy kursu wybranej pary walut i identyfikacja
formacji przebiega ju
ż
do
ść
łatwo.
W analizie technicznej mo
ż
na wyró
ż
ni
ć
kilkana
ś
cie podstawowych
formacji, które mo
ż
na podzieli
ć
na dwie podstawowe grupy:
•
formacje wskazuj
ą
ce na odwrócenie trendu,
•
formacje wskazuj
ą
ce na potwierdzenie trendu (konsolidacji i
kontynuacji trendu).
Z du
żą
doz
ą
skuteczno
ś
ci u
ż
ywana jest tak
ż
e przez najlepszych
traderów analiza formacji wykresów
ś
wiecowych, w których jeszcze
dokładniej odzwierciedlane s
ą
oddziaływania psychiczne graczy oraz
towarzysz
ą
ce im emocje, jak strach, nadzieja czy chciwo
ść
. Formacje
ś
wiecowe składaj
ą
si
ę
z jednej lub kilku
ś
wiec, lecz rzadko wi
ę
cej ni
ż
sze
ś
ciu. Równie
ż
formacje
ś
wiecowe posiadaj
ą
swoje odpowiedniki -
formacje zapowiadaj
ą
ce wzrost maja swój odpowiednik w postaci
formacji zapowiadaj
ą
cych spadek i odwrotnie.
Dokonuj
ą
c analizy technicznej, maj
ą
cej za zadanie wychwycenia
tworzenia si
ę
formacji technicznych, warto cały czas pami
ę
ta
ć
,
ż
e na
giełdzie wszystko jest zdeterminowane m.in. zasadami rachunku
prawdopodobie
ń
stwa oraz statystyk
ą
cz
ę
sto
ś
ci wyst
ę
powania
okre
ś
lonych zjawisk i ich nast
ę
pstw, co oznacza,
ż
e nie wszystkie
zdekodowane np. formacje odwrócenia trendu ko
ń
cz
ą
si
ę
rzeczywist
ą
jego zmian
ą
. Nie wszystkie - ale wi
ę
kszo
ść
, a to ju
ż
wystarcza do
osi
ą
gania zysków na rynku Forex :-).
Formacje odwrócenia trendu
Formacje zapowiadaj
ą
ce zmian
ę
panuj
ą
cego trendu słu
żą
traderom na
rynku Forex do zmiany dotychczasowej pozycji na rynku na przeciwn
ą
-
zgodn
ą
z kierunkiem nowopowstałego trendu. Najpopularniejszymi i
najbardziej jednoznacznymi formacjami zapowiadaj
ą
cymi odwrócenie
trendu to:
•
formacja głowy i ramion / odwróconej głowy i ramion,
•
formacja podwójnego szczytu (podwójnego wierzchołka) /
podwójnego dna,
•
formacja potrójnego szczytu / potrójnego dna,
•
formacja zaokr
ą
glonego szczytu / zaokr
ą
glonego dna,
•
formacja wachlarza / odwróconego wachlarza,
•
formacja klina zwy
ż
kuj
ą
cego - przy kursie rosn
ą
cym / klina
zni
ż
kuj
ą
cego - przy trendzie malej
ą
cym,
•
formacja V / odwrócone V.
Formacja głowy i ramion
Formacja głowy i ramion oraz formacja odwróconej głowy i ramion jest
jedn
ą
z najbardziej wyra
ź
nych formacji zapowiadaj
ą
cych odwrócenia
dotychczasowego trendu. Okre
ś
lenie to pochodzi od kojarz
ą
cego si
ę
konturu głowy i ramion (head and shoulder), jaki na wykresie kształtuje
linia kursu. Formacja głowy i ramion pojawia si
ę
z reguły na zako
ń
czenie
długotrwałych trendów, za
ś
odwrócona formacja głowy i ramion
wyst
ę
puje na koniec trendu spadkowego.
Formacja głowy i ramion składa si
ę
z trzech kolejnych zwy
ż
ek
poprzedzielanych dwoma korekcyjnymi zni
ż
kami si
ę
gaj
ą
cymi do tego
samego poziomu w dół - czyli do tzw. linii szyi. Zwy
ż
ki te s
ą
jednak od
swojej podstawy kolejno coraz słabsze, z tym
ż
e szczyt drugiej zwy
ż
ki
(tzw. głowa) stanowi maksimum formacji, a maksima lokalne dwóch
s
ą
siednich zwy
ż
ek (ramion) znajduj
ą
si
ę
na zbli
ż
onym poziomie
notowa
ń
.
Ni
ż
szy poziom kursu trzeciej zwy
ż
ki w porównaniu z drug
ą
zwy
ż
k
ą
(głow
ą
) stanowi wi
ę
c wyra
ź
ne ostrze
ż
enie przed mo
ż
liwo
ś
ci
ą
zmiany
trendu. Linia szyi staje si
ę
krótkookresow
ą
lini
ą
oporu, lecz po trzeciej
zwy
ż
ce korekta zni
ż
kowa sprawia,
ż
e kurs przebija lini
ę
szyi ju
ż
od góry
w dół - po czym nast
ę
puje pewien ruch powrotny kursu w gór
ę
, lecz
najcz
ęś
ciej zwy
ż
ka ta opiera si
ę
na linii szyi, która w tym czasie z linii
wsparcia przeobra
ż
a si
ę
w tymczasow
ą
lini
ę
oporu.
Po nieudanej próbie przebicia przez kurs linii szyi mamy do czynienia z
najgł
ę
bsz
ą
z dotychczasowych zni
ż
ek, która jest ju
ż
wyrazem
odwrócenia dotychczasowego trendu zwy
ż
kowego na zni
ż
kowy.
Załamanie trendu jest potwierdzone, je
ś
li spadek po przebiciu linii szyi
wynosi co najmniej wysoko
ść
pomi
ę
dzy lini
ą
szyi a szczytem głowy.
Przyjmuje si
ę
zarazem,
ż
e jest to minimalny zasi
ę
g spadku, jaki
wyst
ę
puje po wypełnieniu tej formacji.
Przykład wyst
ę
powania formacji głowy i ramion:
Bli
ź
niacz
ą
formacj
ą
jest formacja odwrotna - wyst
ę
puj
ą
ca na
zako
ń
czenie trendu zni
ż
kowego - okre
ś
lana mianem odwróconej głowy i
ramion.
Przykład wyst
ę
powania formacji odwróconej głowy i ramion (na wykresie
zaznaczono przykładowy punkt otwarcia i zamkni
ę
cia pozycji, w celu
wykorzystania tej formacji do osi
ą
gni
ę
cia zysku):
Formacja podwójnego szczytu / podwójnego dna
Do bardzo popularnych formacji zapowiadaj
ą
cych zmian
ę
trendu, ale
niestety do
ść
ci
ęż
kich do szybkiego rozszyfrowania, nale
żą
formacje
podwójnego szczytu lub formacje podwójnego dna, niekiedy nazywane
ze wzgl
ę
du na kształt - formacjami M lub formacjami W.
W przypadku formacji podwójnego szczytu notowania pocz
ą
tkowo
silnie zwy
ż
kuj
ą
, ale w pewnym momencie dochodzi jednak do
gwałtownej zmiany kierunku ruchu kursu. Zni
ż
kowa korekta zabiera
około 50% ostatniego impulsu wzrostowego, po czym dochodzi do
ponownych wzrostów, które doprowadzaj
ą
kurs w okolice poprzedniego
maksimum lokalnego (niekiedy zatrzymuje si
ę
na nieco ni
ż
szym
poziomie).
Po tym wzro
ś
cie znowu jednak dochodzi do nagłego załamania si
ę
trendu zwy
ż
kowego w wyniku którego kurs gwałtownie spada, ale nie
ko
ń
czy si
ę
na poziomie poprzedniej zni
ż
ki, a kontynuuje spadek,
dochodz
ą
c do poziomu z pocz
ą
tkowego okresu kształtowania si
ę
formacji podwójnego szczytu. Po zrealizowaniu si
ę
tej formacji do tego
punktu, mo
ż
na uzna
ć
,
ż
e nast
ą
piła zmiana trendu wzrostowego na
spadkowy.
Przykład wyst
ę
powania formacji podwójnego szczytu:
Oczywi
ś
cie formacja podwójnego dna (W) jest lustrzanym odbiciem
formacji podwójnego szczytu i zapowiada zmian
ę
trendu zni
ż
kuj
ą
cego
na zwy
ż
kuj
ą
cy.
Powy
ż
sze formacje wyst
ę
puj
ą
równie
ż
w wariancie z horyzontaln
ą
"platform
ą
", która tworzy si
ę
mniej wi
ę
cej w połowie formowania si
ę
prawego ramienia w ostatnim stadium ruchu kursu. W wi
ę
kszo
ś
ci jednak
oznacza to tylko chwilowy postój notowa
ń
, po czym trend wy
ż
szego
rz
ę
du bywa zwykle kontynuowany.
Formacja potrójnego szczytu / potrójnego dna
Formacja potrójnego szczytu i potrójnego dna s
ą
swoj
ą
budow
ą
bardzo
podobne do omówionych powy
ż
ej formacji podwójnego szczytu /
podwójnego dna, z tym
ż
e wykres składa si
ę
dodatkowo z jeszcze
jednego nawrotu, co najlepiej wida
ć
na poni
ż
szym wykresie.
Przykład wyst
ę
powania formacji potrójnego szczytu:
Formacja zaokr
ą
glonego szczytu / zaokr
ą
glonego dna
Formacja zaokr
ą
glonego dna, zwana jest tak
ż
e czasami równie
ż
formacj
ą
"spodka" lub "miseczki". Gdy rozpoznamy tak
ą
formacj
ę
na
wykresie, mo
ż
na zało
ż
y
ć
z pewnym prawdopodobie
ń
stwem zako
ń
czenie
trendu spadkowego i jego zmian
ę
na trend wzrostowy. Warto wiedzie
ć
,
ż
e cz
ęść
analityków rozgranicza jednak formacj
ę
"spodka" od formacji
"miseczki", zauwa
ż
aj
ą
c pewien inny stopie
ń
"zaokr
ą
glenia" przebiegu
kursu na schemacie, jednak ró
ż
nice te s
ą
jednak na tyle nieistotne,
ż
e
mo
ż
na je pomin
ąć
.
Formacja zaokr
ą
glonego dna rozpoczyna si
ę
od zni
ż
ki kursu, który ma
tendencj
ę
do umiarkowanego zmniejszania swojej dynamiki, po czym
rozpoczyna si
ę
krótkotrwała faza trendu horyzontalnego. Etap ten
ko
ń
czy si
ę
przej
ś
ciem kursu w faz
ę
łagodnie przy
ś
pieszaj
ą
cej zwy
ż
ki.
Czasami po drodze tego wzrostu zdarza si
ę
"postój" kursu - czyli tworzy
si
ę
horyzontalna "platforma" opisana wy
ż
ej przy formacji podwójnego
szczytu / dna.
Oczywi
ś
cie formacja "spodka" wyst
ę
puje tak
ż
e w postaci odwróconej,
okre
ś
lanej mianem formacji zaokr
ą
glonego szczytu (wierzchołka).
Oczywi
ś
cie taka formacja zapowiada zmian
ę
trendu zwy
ż
kowego na
zni
ż
kowy.
Przykład wyst
ę
powania formacji zaokr
ą
glonego dna na wykresie typu
kółko i krzy
ż
yk
:
Formacj
ę
zaokr
ą
glonego szczytu / dna trudno wykorzysta
ć
do
wyznaczania precyzyjnych punktów otwierania i zamykania pozycji, ale
jednak gdy si
ę
ju
ż
ta formacja uformuje do ko
ń
ca, mo
ż
na uzna
ć
,
ż
e
dotychczasowy trend został zako
ń
czony.
Formacja wachlarza / odwróconego wachlarza
Formacja wachlarza nie jest raczej formacj
ą
sensu stricto, ale raczej
wzorem wyst
ę
powania kolejnych linii trendów. Poniewa
ż
jednak
wyst
ę
powanie tych wzorów na wykresach zapowiada odwrócenie
dotychczasowego trendu - mo
ż
na potraktowa
ć
taki wzór jako rodzaj
formacji zapowiadaj
ą
cej wła
ś
nie odwrócenie trendu.
W formacji wachlarza kurs pocz
ą
tkowo umiarkowanie ro
ś
nie
kształtuj
ą
c pierwsz
ą
lini
ę
trendu w postaci linii x, która jednocze
ś
nie
stanowi pierwsz
ą
lini
ę
wsparcia. Dochodzi do jej przebicia przez
zni
ż
kuj
ą
cy kurs. Spadek notowa
ń
zatrzymuje si
ę
na poziomie linii y,
która jest now
ą
tymczasow
ą
lini
ą
wsparcia, po czym dochodzi do odbicia
kursu a
ż
do linii x, która w mi
ę
dzyczasie przeobra
ż
a si
ę
w lini
ę
oporu.
Kurs dochodzi do niej, lecz brakuje mu sił do wyra
ź
nego przebicia tej
linii. Dochodzi wi
ę
c do ponownego spadku kursu, przy czym tym razem
poziom linii y zostaje przebity i kurs opada gł
ę
boko poni
ż
ej. Zatrzymuje
si
ę
dopiero na poziomie linii z, która stanowi ostatni
ą
okresow
ą
lini
ę
wsparcia tej formacji. Po dotkni
ę
ciu linii wsparcia nast
ę
puje odbicie
kursu, a
ż
do poziomu linii y, która przyjmuje teraz charakter linii oporu.
Pó
ź
niej dochodzi do etapu najsilniejszego spadku kursu.
Dotychczasowy trend wzrostowy ju
ż
bez
ż
adnych "zawaha
ń
" przeobra
ż
a
si
ę
w trend zni
ż
kowy. Kurs przebija lini
ę
z i kontynuuje swój gł
ę
boki
spadek. Ka
ż
dorazowe przebijanie od góry do dołu poszczególnych linii:
x, y, z, stanowi kolejno coraz silniejsze sygnały odwracania si
ę
trendu.
Przebicie linii z jest ju
ż
ostatnim momentem do zamkni
ę
cia posiadanej
długiej pozycji. Bardziej do
ś
wiadczeni traderzy powinni umie
ć
zidentyfikowa
ć
formowanie si
ę
wzoru wachlarza odpowiednio wcze
ś
niej i
zamkn
ąć
ewentualnie otwart
ą
wcze
ś
niej dług
ą
pozycj
ę
na jeszcze w
miar
ę
korzystniejszych poziomach.
Formacja odwróconego wachlarza jest zwierciadlanym odbiciem wzoru
wachlarza i ostrzega przed zmian
ą
trendu zni
ż
kuj
ą
cego na trend
zwy
ż
kuj
ą
cy. W trakcie jej kształtowania si
ę
generowane s
ą
kolejne,
coraz silniejsze, sygnały do zamkni
ę
cia posiadanej krótkiej pozycji. Linie
x, y oraz z we wzorze odwróconego wachlarza s
ą
pocz
ą
tkowo liniami
oporu, by po przebiciu si
ę
przez nie kursu i jego powrotnym zni
ż
kuj
ą
cym
ruchu do ich poziomu - zmieni
ć
swój charakter na linie wsparcia.
Faza najpowa
ż
niejszego wzrostu nast
ę
puje po odbiciu si
ę
kursu od
drugiego poziomu wsparcia w postaci linii y i trwa jeszcze dosy
ć
długo
po przebiciu si
ę
kursu od dołu do góry ponad lini
ą
z.
Formacja klina zwy
ż
kuj
ą
cego / klina zni
ż
kuj
ą
cego
Formacja klina zwy
ż
kuj
ą
cego formuje si
ę
najcz
ęś
ciej pod koniec
trwaj
ą
cego od jakiego
ś
czasu trendu wzrostowego i polega na takim
wahaniu si
ę
ceny,
ż
e porusza si
ę
ona pomi
ę
dzy wzajemnie sko
ś
nymi
liniami ramion, przy czym zarówno jedno i drugie ramie klina posiada
charakter zwy
ż
kuj
ą
cy. Górne ramie klina to linia oporu, dolne ramie klina
to z kolei linia wsparcia.
Warto pami
ę
ta
ć
,
ż
e kurs wybija si
ę
z formacji klina jeszcze przed
osi
ą
gni
ę
ciem wierzchołka formacji, co jest zdecydowanym sygnałem do
zamkni
ę
cia posiadanej wcze
ś
niej długiej pozycji.
Przykład wyst
ę
powania formacji klina zwy
ż
kuj
ą
cego w ternedzie
wzrostowym:
Przy trendzie zni
ż
kowym sygnałem ko
ń
ca trendu jest uformowanie si
ę
formacji klina zni
ż
kuj
ą
cego. Analizy jego dokonuje si
ę
jak klina
zwy
ż
kuj
ą
cego, ale oczywi
ś
cie "w zwierciadlanym odbiciu". Wybicie kursu
w gór
ę
z takiej formacji jest ostatnim sygnałem do zamkni
ę
cia
ewentualnie posiadanej krótkiej pozycji i nie dopuszczenia w takim
wypadku do powstania strat.
Formacja V / odwrócone V
Do formacji wskazuj
ą
cych na odwrócenie trendu zaliczy
ć
tak
ż
e mo
ż
na
tzw. formacj
ę
V i odwróconego V (okre
ś
lane czasem mianem "ostrza"),
nale
żą
one jednak do formacji, które najtrudniej zidentyfikowa
ć
na
wykresach w trakcie ich formowania si
ę
. Oczywi
ś
cie pó
ź
niej mo
ż
na je
rozpozna
ć
bez trudu, ale z reguły jest ju
ż
wtedy troch
ę
za pó
ź
no na
zyskowne otwieranie krótkoterminowych pozycji wykorzystuj
ą
cych
wprost t
ę
formacj
ę
:
Formacja pojedynczego dna (V) zaczyna si
ę
od nagłej i silnej zni
ż
ki do
punktu, gdzie dochodzi do równie gwałtownej zmiany trendu zni
ż
kowego
na zwy
ż
kowy. Formacja staje si
ę
kompletna, gdy kurs powróci do
poziomu, od którego zacz
ą
ł silnie spada
ć
. Z reguły spadek jak i
nast
ę
puj
ą
cy zaraz po nim wzrost trwaj
ą
w przybli
ż
eniu podobny odcinek
czasu. Formacje V cz
ę
sto wyst
ę
puj
ą
z tzw. platform
ą
, maj
ą
c
ą
miejsce w
połowie ruchu wzrostowego.
Formacja odwróconego V (pojedynczego szczytu) jest lustrzanym
odbiciem poprzedniej formacji.
Formacje kontynuacji trendu
Formacje kontynuacji trendu, to wzory reprezentuj
ą
ce okresow
ą
"pauz
ę
" - chwilowe załamanie - w kształtowaniu si
ę
dotychczasowych
tendencji, po której nast
ę
puje kontynuacja tego samego trendu.
Najpopularniejszymi formacjami kontynuacji trendu s
ą
:
•
formacja kwadratu i prostok
ą
ta,
•
flagi,
•
chor
ą
giewki (proporce),
•
kliny,
•
romby i diamenty,
•
trójk
ą
ty.
Formacje kontynuowania trendu
Formacje kontynuacji trendu, to wzory reprezentuj
ą
ce okresow
ą
"pauz
ę
" - chwilowe załamanie - w kształtowaniu si
ę
dotychczasowych
tendencji, po której nast
ę
puje kontynuacja tego samego trendu.
Najpopularniejszymi formacjami kontynuacji trendu s
ą
:
•
formacja kwadratu i prostok
ą
ta,
•
flagi,
•
chor
ą
giewki (proporce),
•
kliny,
•
romby i diamenty,
•
trójk
ą
ty.
Formacja kwadratu i prostok
ą
ta
W formacjach kwadratów i prostok
ą
tów wykres kursu oscyluje
pomi
ę
dzy dwiema poziomymi liniami - wsparcia, czyli dolnym ramieniem
formacji i oporu, czyli górnym ramieniem formacji. Je
ś
li po okresie
zdecydowanego trendu wzrostowego nast
ą
pi okres trendu
horyzontalnego, po czym kolejne maksimum notowa
ń
przekroczy
wyra
ź
nie górne rami
ę
kwadratu / prostok
ą
ta, to stanowi to zapowied
ź
kontynuacji trendu wzrostowego.
Przykład wyst
ę
powania formacji prostok
ą
ta:
Formacja kwadratu / prostok
ą
ta zni
ż
ki wyst
ę
puje w sytuacji odwrotnej.
Po okresie silnej zni
ż
ki notowa
ń
dochodzi do oscylacji kursu w trendzie
horyzontalnym, po czym ko
ń
cz
ą
si
ę
one przebiciem przez kurs linii
wsparcia - dolnego ramienia kwadratu lub prostok
ą
ta. Jest to wyra
ź
ny
sygnał,
ż
e dotychczasowy trend spadkowy kursu b
ę
dzie
najprawdopodobniej jeszcze długo kontynuowany.
Czym si
ę
ró
ż
ni formacja kwadratu od formacji prostok
ą
ta? Jak sam
kształt wskazuje - po prostu długo
ś
ci
ą
horyzontalnych oscylacji kursu
zanim po wybiciu si
ę
zacznie on kontynuowa
ć
swój dotychczasowy
trend. Im prostok
ą
t dłu
ż
szy, tym wi
ę
ksze szanse, i
ż
wybicie z niego
b
ę
dzie znaczniejsze.
Warto tak
ż
e wspomnie
ć
,
ż
e je
ś
li w trakcie tworzenia si
ę
formacji
prostok
ą
ta, wybicie z niego nast
ą
pi w przeciwnym kierunku ni
ż
dotychczasowy trend, to
ś
wiadczy to o załamaniu si
ę
tej formacji.
Formacja flagi i chor
ą
giewki
Formacje flagi i chor
ą
giewki (proporca) nale
żą
do formacji do
ść
pewnych, trwaj
ą
krótkotrwale i rzadko zdarzaj
ą
si
ę
odst
ę
pstwa od ich
schematów. Niestety s
ą
one do
ść
trudne do rozpoznania i stosunkowo
rzadkie. Pojawiaj
ą
si
ę
one podczas gwałtownych ruchów cen.
Mo
ż
na wyró
ż
ni
ć
formacje flagi i chor
ą
giewki zwy
ż
kuj
ą
cej -
zapowiadaj
ą
cej kontynuacj
ę
trendu wzrostowego, oraz odwróconej flagi i
chor
ą
giewki zni
ż
kuj
ą
cej - które zapowiadaj
ą
kontynuacj
ę
trendu
zni
ż
kowego:
Przykład wyst
ę
powania formacji flagi:
Formacja klina
Formacje klinów s
ą
podobne do formacji chor
ą
giewek, z tym,
ż
e
cech
ą
, która pozwala je odró
ż
ni
ć
jako osobn
ą
grup
ę
formacji jest
wzajemna sko
ś
no
ść
ich linii ramion. Górne ramiona klinów to linie oporu,
dolne ramion, to linie wsparcia. W klinie spadaj
ą
cym zarówno dolne, jak i
górne rami
ę
klina posiada zni
ż
kuj
ą
cy charakter, a taki klin zapowiada
kontynuacj
ę
trendu wzrostowego. W przypadku klina rosn
ą
cego jedno i
drugie rami
ę
klina posiada charakter zwy
ż
kuj
ą
cy, a taki klin zapowiada
kontynuacj
ę
trendu zni
ż
kowego.
Formacja rombu i diamentu
Formacje rombu i diamentu s
ą
bardzo cz
ę
sto traktowane jako
identyczne z powodu swego podobie
ń
stwa do siebie, cho
ć
warto
wiedzie
ć
,
ż
e niektórzy uznaj
ą
je za odmienne formacje z powodu ró
ż
ni
ć
ilo
ś
ci waha
ń
kursu w obr
ę
bie swojego wzoru:
Formacje rombu lub diamentu wyst
ę
puj
ą
rzadko i s
ą
charakterystyczne
dla okresu du
ż
ych waha
ń
kursu i wi
ążą
cego si
ę
z tym znacznego
niezdecydowania traderów.
Formacje trójk
ą
tów
Formacje trójk
ą
tów nie s
ą
formacjami w pełni jednoznacznymi.
Przyjmuje si
ę
,
ż
e formacje trójk
ą
tów w 60% zapowiadaj
ą
kontynuowanie
dotychczasowego trendu, a w 40% przypadków w trakcie tworzenia tej
formacji trend ulega odwróceniu na przeciwstawny. Z uwagi na te
proporcje najcz
ęś
ciej trójk
ą
ty zaliczane s
ą
do formacji zapowiadaj
ą
cych
kontynuowanie trendu.
Bior
ą
c pod uwag
ę
mo
ż
liwe kształty tych formacji mo
ż
na wyró
ż
ni
ć
cztery rodzaje trójk
ą
tów:
•
trójk
ą
t symetryczny,
•
trójk
ą
t zwy
ż
kuj
ą
cy,
•
trójk
ą
t zni
ż
kuj
ą
cy,
•
trójk
ą
t odwrócony.
Przy trójk
ą
cie symetrycznym, linia górnego ramienia trójk
ą
ta jest
zni
ż
kuj
ą
ca, natomiast linia dolnego ramienia trójk
ą
ta - zni
ż
kuj
ą
ca. Punkt
spotkania si
ę
tych linii sygnalizuje moment, w którym kurs wybija si
ę
z
utworzonego trójk
ą
ta i pełne ukształtowanie si
ę
formacji trójk
ą
ta
symetrycznego.
Przykład wyst
ę
powania formacji trójk
ą
ta symetrycznego:
Przy wykorzystaniu formacji trójk
ą
ta mo
ż
na stara
ć
si
ę
otwiera
ć
pozycje
(oczywi
ś
cie zgodnie z trendem), wyznaczaj
ą
c punkt otwarcia zaraz po
wybiciu si
ę
z trójk
ą
ta, a punkt zamkni
ę
cia wyznaczaj
ą
c w odległo
ś
ci
oddalonym o odległo
ść
wysoko
ś
ci formacji:
Trójk
ą
t zwy
ż
kuj
ą
cy posiada górne ramie w postaci linii horyzontalnej
(linia oporu), natomiast dolne ramie trójk
ą
ta jest lini
ą
zwy
ż
kuj
ą
c
ą
(linia
wsparcia). Wybicie si
ę
kursu ponad lini
ę
oporu krótko przed punktem
spotykania si
ę
tych linii jest cz
ęś
ciej spotykanym finałem kształtowania
si
ę
tej formacji. Oznacza to kontynuacj
ę
trendu zwy
ż
kuj
ą
cego.
Przykład wyst
ę
powania formacji trójk
ą
ta zwy
ż
kuj
ą
cego:
Trójk
ą
t zni
ż
kuj
ą
cy stanowi odwrotno
ść
formacji trójk
ą
ta
zwy
ż
kuj
ą
cego. Dole rami
ę
trójk
ą
ta zni
ż
kuj
ą
cego jest lini
ą
poziom
ą
(linia
wsparcia), górne ramie za
ś
lini
ą
zni
ż
kuj
ą
c
ą
(linia oporu). Wybicie kursu
poni
ż
ej dolnego ramienia oznacza ukształtowanie si
ę
pełnego wzoru
formacji trójk
ą
ta zni
ż
kuj
ą
cego i kontynuacj
ę
trendu spadkowego kursu.
Przykład wyst
ę
powania formacji trójk
ą
ta zni
ż
kuj
ą
cego:
Odwrócony trójk
ą
t wyst
ę
puje bardzo rzadko. Składa si
ę
najcz
ęś
ciej
jedynie z trzech szczytów i dwóch dołków. Górne ramie (linia oporu)
stanowi lini
ę
zwy
ż
kuj
ą
c
ą
, dola ramie (linia wsparcia) ma charakter linii
zni
ż
kuj
ą
cej. W momencie trzeciego etapu wzrostów (wewn
ą
trz trójk
ą
ta) ,
gdy kolejne maksimum ceny znajduje si
ę
poni
ż
ej poprzedniego
wierzchołka albo nie dochodzi do zbli
ż
enia si
ę
kursu do górnego
ramienia trójk
ą
ta, to jest to zapowied
ź
ostatniej fazy wzoru - silnej zni
ż
ki
kursu, w wyniku którego przebija on od góry do dołu dolne rami
ę
trójk
ą
ta
i kontynuuje spadek:
Dodatkowe elementy pomocne w analizie technicznej
Przy analizie technicznej wykresów cenowych stosuje si
ę
jeszcze
pewne okre
ś
lenia odzwierciedlaj
ą
ce, wyst
ę
puj
ą
ce czasem pewne
charakterystyczne zachowania kursu, jak np.:
•
luka zwy
ż
ki i luka zni
ż
ki,
•
pułapka hossy i pułapka bessy,
•
wyspa,
•
dzie
ń
odwrotu.
Luka zwy
ż
ki czy zni
ż
ki to tzw. luki cenowe wyst
ę
puj
ą
ce, je
ś
li cena
otwarcia jest znacz
ą
co wy
ż
sza ni
ż
jego najwy
ż
sza cena z poprzedniego
okresu handlu i w dalszym ci
ą
gu mamy do czynienia z wyra
ź
nym
trendem zwy
ż
kowym. Luka zni
ż
ki wyst
ę
puje w przypadku sytuacji
odwrotnej, tj.. cena otwarcia jest wyra
ź
nie ni
ż
sza ni
ż
najni
ż
szy kurs z
poprzedniego okresu transakcyjnego i w dalszym ci
ą
gu posiada
tendencj
ę
do kontynuacji zni
ż
ki:
Luki zwy
ż
ki lub zni
ż
ki na rynku Forex nie maj
ą
wi
ę
kszego znaczenia,
poniewa
ż
z uwagi na ci
ą
gły charakter wyst
ę
puj
ą
cych tu transakcji oraz
wyj
ą
tkowo du
żą
płynno
ść
luki wyst
ę
puj
ą
niezmiernie rzadko.
Pułapki hossy lub pułapki bessy powi
ą
zane s
ą
najcz
ęś
ciej z
poziomami oporu lub wsparcia. W czasie wyst
ę
powania pułapki hossy,
kurs przebija nagle od dołu poziom oporu, by niestety równie szybko
silnie zni
ż
kowa
ć
przez cał
ą
szeroko
ść
kanału i dalej kontynuuje spadek:
Jak sama nazwa wskazuje jest to sytuacja, która potrafi zaskoczy
ć
nawet najbardziej do
ś
wiadczonych spekulantów, którzy dokonuj
ą
masowo otwierania długich pozycji, gdy tylko kurs przebija si
ę
ponad
lini
ę
oporu - i w rezultacie ponosz
ą
cz
ę
sto kolosalne straty. Jak si
ę
zabezpieczy
ć
przed tak
ą
sytuacj
ą
? Po prostu wystarczy w czasie
otwierania długiej pozycji zabezpieczy
ć
j
ą
ustawiaj
ą
c poziom "stop loss"
troch
ę
poni
ż
ej poziomu linii wsparcia:
Jak wida
ć
na powy
ż
szym rysunku, bł
ę
dnie otworzona pozycja zostaje
automatycznie zamkni
ę
ta w chwil
ę
po przebiciu dotychczasowej linii
oporu co znacznie ogranicza wielko
ść
straty przy wyst
ą
pieniu pułapki
hossy.
Pułapka bessy przedstawia dokładnie odwrotn
ą
sytuacj
ę
- wyst
ę
puj
ą
c
ą
, gdy zbyt wielu inwestorów bł
ę
dnie otwiera krótkie pozycje, podczas,
gdy nieoczekiwanie kurs "wpada" w silny trend wzrostowy.
Wyspa, to odcinek przebiegu kursu o charakterze lokalnego
wierzchołka - ograniczony oddolnie z lewej strony: luk
ą
zwy
ż
ki, a z
prawej strony: luk
ą
zni
ż
ki:
Na Forexie wzór wyspy ze wzgl
ę
du na bardzo du
żą
płynno
ść
tego
rynku wyst
ę
puje niezmiernie rzadko.
Mo
ż
emy spotka
ć
tzw. dzie
ń
odwrotu od trendu zwy
ż
kowego (top
reversal day) i tzw. dzie
ń
odwrotu od trendu zni
ż
kowego (bottom reversal
day). W przypadku wyst
ę
powania tzw. dnia odwrotu od trendu
spadkowego to taki moment, w którym kurs osi
ą
gn
ą
ł swoje minimum z
wielu dni, lecz ju
ż
w tym samym dniu znacznie wzrasta - wybijaj
ą
c si
ę
z
dotychczasowego trendu w gór
ę
. Warto zwróci
ć
uwag
ę
,
ż
e w punkcie
minimum znacznie wzrastaj
ą
obroty, po czym zaraz w chwil
ę
potem
wracaj
ą
do normy:
Dzie
ń
odwrotu trendu spadkowego zapocz
ą
tkowuje cz
ę
sto dłu
ż
ej
trwaj
ą
cy trend zwy
ż
kowy.
Capital Market Services (CMS) - opis platformy
Pierwsz
ą
firm
ą
, któr
ą
chciałbym przedstawi
ć
, zajmuj
ą
c
ą
si
ę
inwestycjami na rynku FOREX jest Capital Market Services (
www.cms-
forex.com
).
CMS istnieje od 1999 roku. Swoj
ą
siedzib
ę
ulokowali na 64 pi
ę
trze
Empire State Building w New York. W dbało
ś
ci o klienta oferuje ona
swoje usługi nie tylko w j
ę
zyku angielskim, ale tak
ż
e w wielu innych
j
ę
zykach w tym tak
ż
e w j
ę
zyku polskim. Na stronie CMS znajdziemy
tak
ż
e LiveChata gdzie (na razie tylko po angielsku) mo
ż
emy zada
ć
pytanie i konsultant wyja
ś
ni wszystkie nasze w
ą
tpliwo
ś
ci.
Dla osób chc
ą
cych przetestowa
ć
mo
ż
liwo
ś
ci oferowanej platformy
Visual Trading, dodajmy
ż
e jest to jedno z najnowocze
ś
niejszych
narz
ę
dzi do zawierania umów, CMS przewidział mo
ż
liwo
ść
otwierania
kont demo. Mo
ż
na wtedy, nie ryzykuj
ą
c
ż
adnymi pieni
ę
dzmi, dokonywa
ć
transakcji w celu zdobycia do
ś
wiadczenia i biegło
ś
ci w posługiwaniu si
ę
aplikacj
ą
.
Capital Market Services jest jedn
ą
z najbezpieczniejszych firm
brokerskich dost
ę
pnych na rynku. Jej działalno
ść
jest kontrolowana
przez rz
ą
dow
ą
agencj
ę
do spraw obrotu na giełdach towarowych oraz
transakcji terminowych Commodity Futures Trading Commission
(
CFTC
). Jest równie
ż
zarejestrowanym członkiem National Futures
Association (
NFA
), organizacji gwarantuj
ą
cej bezpiecze
ń
stwo
uczestnikom rynku.
Przy zakładaniu konta LIVE nie wnosimy
ż
adnych opłat ani prowizji.
Jedyne koszty to tzw. spread który zale
ż
nie od danej pary walutowej
wynosi od 3 do 14 punktów (pipsy). Szczegóły w tabeli poni
ż
ej.
Para walutowa Spread
EUR/USD
3
USD/JPY
3
GBP/USD
4
EUR/JPY
4
USD/CHF
5
EUR/CHF
5
AUD/USD
5
USD/CAD
5
EUR/GBP
5
NZD/USD
5
CAD/JPY
6
GBP/JPY
8
AUD/JPY
8
EUR/CAD
10
GBP/CHF
10
CHF/JPY
10
AUC/CAD
10
EUR/AUD
14
Rachunek w CMS mo
ż
na otworzy
ć
w jednej z o
ś
miu dost
ę
pnej walut.
Zale
ż
nie od waluty minimum pierwszej wpłaty wynosi:
•
200 USD,
•
200 EURO,
•
300 AUD,
•
300 NZD,
•
300 CAD,
•
300 CHF,
•
150 GBP,
•
1,500 NOK,
•
1,500 SEK,
•
25,000 JPY.
To s
ą
minima, ka
ż
da nast
ę
pna wplata mo
ż
e wynosi
ć
tyle, ile sobie
ż
yczymy.
Aby natomiast pobra
ć
zarobione przez nas pieni
ą
dze nale
ż
y tylko
wypełni
ć
wniosek znajduj
ą
cy si
ę
na stronie CMS i w ci
ą
gu 3-4 dni
pieni
ą
dze powinny by
ć
na naszym koncie.
W nowej wersji platformy VT dodano ciekaw
ą
funkcj
ę
, otwierania
pozycji automatycznie, na podstawie jednego z wielu dost
ę
pnych w VT
wska
ź
ników lub te
ż
na podstawie własnor
ę
cznie opracowanych
wska
ź
ników.
Widok platformy VT (konto demo):
kliknij aby powi
ę
kszy
ć
Od 1 maja 2003 rachunki na których zdeponowano kwot
ę
od 10.000 $
do 200.000 $ mog
ą
zosta
ć
, na
ż
yczenie wła
ś
ciciela, oprocentowane w
skali 2% rocznie.
Obecny poziom aktywów CMS si
ę
ga 11.500.000 $. Przekroczono ju
ż
tak
ż
e liczb
ę
6.000 klientów, a miesi
ę
czny obrót przekracza 20 miliardów
$.
Rodzaje zlece
ń
oferowane przez CMS:
•
Zlecenia typu MARKET: jest to zlecenie realizowane na
podstawie aktualnej ceny. Zlecenie jest realizowane w pełni
automatycznie. W przypadku szybkiej zmiany ceny, klient
natychmiast pytany jest o akceptacje zamkni
ę
cia zlecenia po nowej
cenie.
•
Zlecenia typu ENTRY: jest to zlecenie którego realizacja
nast
ę
puje dopiero w momencie osi
ą
gni
ę
cia okre
ś
lonego przez nas
poziomu.
•
Zlecenia typu HEDGE: jest to zlecenie umo
ż
liwiaj
ą
ce otwarcie
dwóch przeciwstawnych pozycji na tej samej parze walutowej. Np.:
gdy posiadamy ju
ż
otwart
ą
dług
ą
pozycje na parze EUR/USD i
chcieliby
ś
my otworzy
ć
krótk
ą
, normalnie nast
ą
piłoby wyzerowanie
pozycji długiej, a nast
ę
pnie otwarcie pozycji krótkiej. U
ż
ywaj
ą
c
zlecenia typu HEDGE nasza pierwsza pozycja nie zostanie
zamkni
ę
ta, a nowa pozycja wykorzysta ten sam depozyt co
pierwsza. Zlecenia typu HEDGE jako pierwszy wprowadził CMS i
jest to bardzo interesuj
ą
ce rozwi
ą
zanie w momentach gdy
jeste
ś
my niepewni co do otwartej pozycji.
Masz jeszcze jakie
ś
pytania? Zadaj je w dziale
dyskusje
.
Paweł Caputa
P.S.
Chciałby
ś
zainwestowa
ć
pieni
ą
dze na rynku FOREX, a nie masz czasu
oraz wystarczaj
ą
cej wiedzy i do
ś
wiadczenia? Teraz masz tak
ą
mo
ż
liwo
ść
.
Wystarczy 250$, aby w ci
ą
gu 1 miesi
ą
ca zarobi
ć
około 40%. Je
ż
eli
jeste
ś
zainteresowany albo masz jakie
ś
pytanie wy
ś
lij e-maila na adres:
paw_lik@o2.pl
.
Oanda - opis platformy
Oanda (
www.oanda.com
) została powołana do istnienia w 1995r. przez
dwóch ekonomistów: Richarda Olsena oraz Michaela Stumma. Oanda
została utworzona jako internetowy oddział Olsen & Associates (O&A)
maj
ą
cej siedzib
ę
w Zurychu w Szwajcarii. Produkty oraz dane Oandy
maj
ą
ś
wiatow
ą
sław
ę
i s
ą
wykorzystywane w 70 głównych instytucjach
finansowych
ś
wiata.
Oanda jest jednym z liderów rynku Forex. Obsługuje ponad 13000
klientów na całym
ś
wiecie. Oferuje zaawansowany i wszechstronny
mechanizm handlu walutami, wymiany i zwi
ą
zane z tymi usługi dla
inwestorów i traderów.
Aby zało
ż
y
ć
konto wystarczy kilka minut i ju
ż
mo
ż
na przela
ć
pieni
ą
dze
na ich konto. Du
ż
ym plusem dla indywidualnych klientów jest brak
inwestycji minimalnej. Oanda nie pobiera
ż
adnych dodatkowych opłat
poza spreadem. Dla pary EUR/USD oraz EUR/GBP wynosi tylko 1,8
pipsa i jest to najni
ż
szy wynik spotykany na rynku. Do dyspozycji
klientów oddane zostało 25 par walutowych. Dokładniejsze informacje
jakie to s
ą
pary i jaki jest dla nich spread w tabeli poni
ż
ej:
Para walutowa Spread
EUR/USD
1,8
EUR/GBP
1,8
AUD/USD
2
EUR/CHF
2
EUR/DKK
2
CHF/JPY
3
EUR/JPY
3
USD/CHF
3
USD/JPY
3
AUD/JPY
4
GBP/USD
4
NZD/USD
4
USD/CAD
4
USD/HKD
5
GBP/CHF
6,5
GBP/JPY
7
AUD/NZD
10
EUR/AUD
10
USD/DKK
15
EUR/PLN
35
EUR/SEK
35
USD/NOK
35
EUR/HUF
50
EUR/NOK
50
USD/MXN
250
EUR/CZK
350
Dla pocz
ą
tkuj
ą
cych inwestorów Oanda utworzyła Fxgame czyli konto
demo zarz
ą
dzane na tych samych warunkach co konto Fxtrade, ale bez
ponoszenia odpowiedzialno
ś
ci za powstałe straty (oraz zyski).
Konto demo mo
ż
na zało
ż
y
ć
na stronie
fxtrade.oanda.com
.
Oanda oddaje do dyspozycji swoim u
ż
ytkownikom, w przeciwie
ń
stwie
do
CMS
który transakcji dokonuje w osobnie uruchamiaj
ą
cej si
ę
aplikacji
VT, aplikacje Java. Jest ona przygotowana tylko w j
ę
zyku angielskim i
mo
ż
e na pocz
ą
tku zaj
ąć
troch
ę
czasu, zanim si
ę
w niej dobrze
poczujemy:
kliknij aby powi
ę
kszy
ć
Na dzie
ń
dzisiejszy rzeczywiste konto mo
ż
na otworzy
ć
w jednej z
siedmiu walut:
•
Kanadyjski Dolar (CAD),
•
Szwajcarski Frank (CHF),
•
Brytyjski Funt (GBP),
•
Japo
ń
ski Jen (JPY),
•
Euro (EUR),
•
Ameryka
ń
ski Dolar (USD),
•
Australijski Dolar (AUD).
Jedna osoba mo
ż
e otworzy
ć
kilka kont na jednym rachunku i konta te
mog
ą
by
ć
obsługiwane w ró
ż
nych walutach.
Cała procedura otwarcia konta jest opisana na
tej stronie
Zakładanie konta na Oandzie krok po kroku
Po wej
ś
ciu na stron
ę
fxtrade.oanda.com/fxtrade/forms/electronic_business.html
, zakładanie
konta rozpoczynamy od zatwierdzenia przedstawionych warunków i
ostrze
ż
e
ń
o ryzyku przyciskiem "I AGREE", a nast
ę
pnie, po ukazaniu si
ę
formularza, nale
ż
y wypełni
ć
jego poszczególne rubryki:
Account Holder Information
Please fill-in the fields below for opening a currency trading
account.
Optional fields are marked by *.
First Name
(Imi
ę
)
Last Name
(Nazwisko)
Street Address
(Ulica)
Suite (Apartment No.)
(Nr)
City and State (or Province)
(Województwo)
Zip Code/Postal Code
(Kod pocztowy)
Country
(Pa
ń
stwo)
United states
Telephone Number (Home)
(Tel. domowy)
Telephone Number (Office)
(Tel. do biura)
Fax Number*
Personal & Employment Information
Citizenship
(Obywatelstwo)
United States
Date of Birth
(Data urodzenia)
January
1
19
0
0
Social Security (or Tax ID) Number
(Nr
paszportu lub dowodu osobistego)
International
Customers, please
include your passport
or government issued
ID number.
Employment Status
(Status zatrudnienia)
Employed
Employer Name
(Nazwa pracodawcy)
Position
(Stanowisko)
Nature of Business
(Profil działalno
ś
ci)
Financial Profile
What is your total estimated annual income?
(Roczny dochód)
Select One
(in US
dollars)
What is your total Networth?
(Warto
ść
netto
Twojego maj
ą
tku / Twój kapitał)
(Please use numbers
only.)
Principal bank reference
(Nazwa Twojego
banku)
Address
(Adres banku)
Telephone
(Telefon do banku)
Will any other person(s) guarantee, or have
financial interest in this account?
(Czy kto
ś
udziela Ci gwarancji lub jest zainteresowany
finansowo Twoim kontem)
No
Yes
If yes, please provide
Name:
Login Information
Username
(Twój login)
(Please do not use
spaces or
punctuation.
Usernames are case
sensitive.)
(Nie
u
ż
ywa
ć
spacji.
Wilko
ść
znaków ma
znaczenie.)
Your username may be displayed publically
for contest purposes:
(Czy Twój login ma
by
ć
widoczny dla innych)
Display my
username in public
contests
(Tak)
Do Not display my
username in public
contests
(Nie)
Your Email: Please enter your valid email address. After
successfully registering, we will email you a temporary password
along with your username. This email also includes a confirmation
link that will enable you to activate your account. Please follow the
instructions for activating your account included in the email,
otherwise your account will be locked.
(Twój e-mail)
Password Question: Please enter a short question that only you
know the answer to.
Question
(Kontrolne pytanie w razie
zgubienia hasła)
(example: what is my
mother's maiden
name?)
Answer
(Odpowied
ź
na pytanie)
Your Profile: This information must be filled out in full.
Your Experience
(Jakie jest Twoje do
ś
wiadczenie w zakresie)
trading securities
(Bezpiecze
ń
stwa handlu)
Select One
Years.
trading equity options
(Handlu opcjami)
Select One
Years.
trading commodities
(Handlu towarami)
Select One
Years.
trading Futures
(Handlu na rynku Futures)
Select One
Years.
trading currencies
(Handlu walutami)
Select One
Years.
Internet Connection
(Poł
ą
czenie z
Internetem)
Select One
Computer System
(System operacyjny
komputera)
Select One
Do you trade online?
(Czy handlujesz
online)
Select One
Are you or any person having interest in this account, a member of
any commodity exchange or affiliated with any other security,
forex, or commodity brokerage firm?
(Zaznaczy
ć
No)
No
Yes, please list:
Trading Objectives
(Twoje cele handlowe)
To hedge other
instruments
(W celu
zabezpieczenia innych
instrumentów)
Risk Management
To achieve
speculative gains
(W
celu osi
ą
gania
zysków)
Your Account
Primary Account Currency
(Podstawowa
waluta konta)
US Dollar - USD
Primary Account Leverage
(Podstawowy poziom lewarowania)
You can select the leverage for your
account. The default is 20:1.
20:1
The undersigned hereby attest(s) and certifies to be a sophisticated
financial institution and/or sophisticated participant and attest(s) the
above information is complete and accurate. The undersigned
hereby authorize(s) OANDA to verify any or all of the foregoing
information.
Please note: OANDA will require a copy of 2 forms of government
issued identification (one of which should be a photo ID) for your
OANDA FXTrade account prior to approving the account.
I AGREE
Po przesłaniu formularza za pomoc
ą
przycisku "I AGREE" nale
ż
y
jeszcze zaktywowa
ć
konto (instrukcja znajduje si
ę
w przesłanym e-
mailu) oraz przesła
ć
np. na numer faksu 001 212 208 4356 wypełniony
dokument po
ś
wiadczaj
ą
cy to
ż
samo
ść
, który mo
ż
na pobra
ć
z tego
miejsca
.
Opis, jak wpłaci
ć
depozyt zabezpieczaj
ą
cy na konto
znajduje si
ę
tutaj
.
Nale
ż
y pami
ę
ta
ć
,
ż
e PayPal nie obsługuje transferów z naszego kraju i
ś
rodki finansowe nale
ż
y wysła
ć
przelewem (Bank Wire Transfer).
Ś
rodki
przelewamy, korzystaj
ą
c z przelewu SWIFT, tak,
ż
e po 2 - 3 dniach
przelane
ś
rodki s
ą
ju
ż
na Oandzie. Warunkiem jednak tak szybkiego
transferu jest poprawne wypełnienie formularza na stronie
http://fxtrade.oanda.com/fxtrade/funds/fund_deposit.shtml#
, w
przeciwnym wypadku przelew mo
ż
e trwa
ć
nawet do 3 tygodni. Koszt
przelewu to koszt polskiego banku oraz około 25$ po stronie banku
zagranicznego.
Najszybciej (nawet jeden, góra dwa dni) i najtaniej dokona
ć
przelewu z
zało
ż
onego konta walutowego w MultiBanku. MultiKonto ja w MultiBanku
mo
ż
na zało
ż
y
ć
na stronie
Polskie Banki Online > MultiKonto ja
. Przy
wypełnieniu formularza (to ten pierwszy od góry link z prawej strony
"OTWÓRZ KONTO" na czerwonym tle) warto od razu zaznacza
ć
opcj
ę
"Rachunek walutowy".
Polecenia wypłaty realizowane s
ą
po wypełnieniu wniosku dost
ę
pnego
na stronie Oandy w przeci
ą
gu 3 dni roboczych od momentu otrzymania
wniosku przez brokera. Opłaty pobierane przy wypłacie
ś
rodków z konta:
Waluta Pierwsza wypłata
Kolejna wypłata
EURO
40€
55€
USD
Na terenie USA 25$
Poza USA 40$
Na terenie USA 40$
Poza USA 55$
CAD
55$ (CAD)
75$ (CAD)
CHF Równowarto
ść
50$ Równowarto
ść
75$
GBP
25£
35£
JPY
5 000¥
7 000¥
AUD
50$
70$
Nasze zyski b
ę
d
ą
odsyłane z powrotem na ten sam numer konta, z
którego został dokonany przelew do Oandy.
Masz jeszcze jakie
ś
pytania? Zadaj je w dziale
dyskusje
.
Paweł Caputa
P.S.
Chciałby
ś
zainwestowa
ć
pieni
ą
dze na rynku FOREX, a nie masz czasu
oraz wystarczaj
ą
cej wiedzy i do
ś
wiadczenia? Teraz masz tak
ą
mo
ż
liwo
ść
.
Wystarczy 250$, aby w ci
ą
gu 1 miesi
ą
ca zarobi
ć
około 40%. Je
ż
eli
jeste
ś
zainteresowany albo masz jakie
ś
pytanie wy
ś
lij e-maila na adres:
paw_lik@o2.pl
.
Alipes Investment Inc.
Pierwsz
ą
firm
ą
zarz
ą
dzaj
ą
c
ą
kapitałem klientów dost
ę
pn
ą
na polskim
rynku, któr
ą
chciałbym przedstawi
ć
, jest Alipes Investment Inc. Jest to
ameryka
ń
skie przedsi
ę
biorstwo oferuj
ą
ce klientom na całym
ś
wiecie
konta zarz
ą
dzane na rynku forex.
Główna siedziba firmy znajduje si
ę
w Burbank w Kalifornii, natomiast
przedstawicielstwa Alipes znajduj
ą
si
ę
w USA, RPA, Katarze, Brazylii,
Francji, Szwajcarii oraz od niedawna w Polsce (
www.alipes.pl
).
Obecnie firma zatrudnia 9 profesjonalnych maklerów, z których ka
ż
dy
legitymuje si
ę
przynajmniej 10 letnim do
ś
wiadczeniem, a polski oddział
oferuje obecnie swoim klientom 3 rodzaje produktów finansowych:
•
Pierwszy nazywa si
ę
Alipes Trading I i oparty jest na
krótkookresowych zmianach cenowych (Intraday breakout system).
Transakcje dokonywane s
ą
na jednej parze walutowej USD/CHF.
•
Drugi nazywa si
ę
Alipes Trading II i oparty jest na
krótkoterminowych wahaniach cen. W tym produkcie transakcje
dokonywane s
ą
na wszystkich parach głównych oraz wi
ę
kszo
ś
ci
pobocznych.
•
Trzeci produkt nazywa si
ę
Alipes Trading III i bazuje na teorii fal
Eliotta. W tych transakcjach tak jak w produkcie II wykorzystywane
s
ą
wszystkie główne pary walutowe oraz wi
ę
kszo
ść
pobocznych.
Na stronie Alipes zawsze znajdziemy wyniki dotychczas osi
ą
gane
przez firm
ę
. Alipes pobiera opłat
ę
w wysoko
ś
ci 25% wypracowanego
zysku lub jednego pipa od ka
ż
dej otwartej pozycji. Alipes pozostawia
klientowi wybór w tej kwestii.
Inwestycje przeprowadzane przez Alipes dokonywane s
ą
na ACM czyli
Advanced Currency Markets. Jest to szwajcarska firma brokerska
umo
ż
liwiaj
ą
ca handel na rynku wymiany walut - Forex.
Paweł Caputa