Twój obraz we mnie, mój obraz w tobie – o procesie mentalizacji,

teorii umysłu i przywiązaniu w kontekście zdrowia psychicznego

Monika Tyszkiewicz-Bandur

1. Zakład nauk Humanistycznych w Medycynie, Pomorski Uniwersytet Medyczny w

Szczecinie - Kierownik: prof. Aleksandra Żukrowska

Streszczenie

Celem wystąpienia jest wyjaśnienie i zaprezentowanie czym jest proces mentalizacji w

kontekście teorii przywiązania sformułowanej w kategoriach regulacji emocji i teorii umysłu

oraz jaki ma on związek ze zdrowiem psychicznym. Z perspektywy omawianej koncepcji

zachowanie przywiązaniowe, czyli takie, które ma miejsce w obrębie bliskich relacji jest

wynikiem przyjęcia różnych strategii służących regulacji emocji. Dla kształtowania

umiejętności samoregulacji emocjonalnej w życiu dorosłym fundamentalne znaczenie ma

dziecięce doświadczenie w relacji z dorosłymi opiekunami. Umiejętność ogarniania własnych

uczuć powstaje dzięki pierwotnemu ogarnianiu ich przez pierwszy obiekt przywiązania.

Przyjęta strategia samoregulacyjna będzie wiernym odbiciem tego, jak byliśmy przez ten

obiekt traktowani i przeżywani. Poznawcze komponenty typów przywiązania to wewnętrzne

struktury organizujące sposób myślenia, przeżywania i działania w zdarzeniach odnoszących

się do relacji. W zgodzie z takim rozumienie teoria przywiązania jest teorią regulacji emocji.

W tym kontekście zdrowie psychiczne będzie oznaczało skuteczne sposoby regulowania

emocjonalnego. W trakcie wystąpienia zostaną przedstawione sposoby regulacji emocjonalnej

dla różnych typów przywiązania. A także przybliżony zostanie model Petera Fonagy

wyjaśniający znaczenie psychicznego odzwierciedlania i kontenerowania dla rozwoju oraz

kształtowania się mechanizmów regulacji emocji w koncepcji mentalizacji. Jedną z

największych korzyści, jakie daje człowiekowi możliwość nawiązania bezpiecznej więzi jest

rozwój inteligencji społecznej i emocjonalnej, która wyraża się w umiejętności nadawania

znaczeń i interpretowania rzeczywistości. Dzięki temu możliwe staje się rozpoznawanie

intencji oraz emocji swoich i innych ludzi, poddawaniu refleksji tego, co dzieje się w relacji

oraz posługiwanie się adekwatnymi do rzeczywistości procesami poznawczymi, chodzi tu

zwłaszcza o mechanizmy kontroli uwagi. Mentalizacja to zdolność rozpoznawania i

nadawania znaczenia swoim działaniom, a także innych ludzi na podstawie pragnień, uczuć i

przekonań, czyli intencjonalnych stanów mentalnych. Jest ona zwieńczeniem zdolności do

regulacji emocjonalnej i polega na doświadczaniu myśli jako tylko myśli a nie czegoś, co od

razu się dzieje.

Słowa kluczowe: mentalizacja, zdrowie psychiczne, regulacja emocjonalna