1

I. SYSTEM WERSALSKI

1.Traktat wersalski 28 czerwca 1919 (sala zwierciadlana)
-Niemcy obardzono winą za spowodowanie I wojny światowej
-Niemcu utracili kolonie na rzecz Ligi Narodów(później Francji i wlk.Brytanii)
-Niemcy tracą Alzację i Lotyngarię na rzecz Francji
-Gdańsk wolnym miastem
-na terenie górnego śląska i mazuz zorganizowano plebiscyty w wyniku czego niemcy utracili kolejne ziemie
(Szelzwik-Dania)
-zdemilitaryzowano Nardię
-Niemcy musiały zapłacić reparacje wojenne(132 mld marek w złocie)
-ograniczono flotę i wojsko do 100 tys

2. Traktaty
Niemcy-Austria 10 września 1919 Saint-Germain
Niemcy-Węgry 27 listopada 1919 Neuilly
Niemcy-Bługaria 4 czerwca 1920 Trianon
Niemcy-Turcja 10 sierpnia 1920 Sevres, 24 lipca 1923 Lozannie

4. Nowe państwa w europie:
Polska, Czechosłowacja, Litwa, Łotwa, Estionia, Finlandia, Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, Irlandia

5.Konferencja pokojowa w Paryżu – konferencja pokojowa, zorganizowana w Paryżu po zakończeniu I wojny światowej,
trwająca od 18 stycznia 1919 do czerwca. Brało w niej udział 27 zwycięskich państw prócz Rosji(komunizm) i Niemiec

6. Konfederacja w waszyngtonie-1922-traktat dotyczący spraw Azji i Oceanii
-japonia musiała zawrzec poój z niemcami
-zagwarantowanie niepodległosci chiną
-zakaz budowania nowych baz wojskowych na pacyfiku

II. ODBUDOWA POWOJENNA I WIELKI KRYZYS

1.Skutki I wojny światowej
-W Europie przestały istnieć cesarstwa: Rosja, Austro - Węgry i Prusy.
-nowe kraje: Austria, Czechosłowacja, Królestwo SHS i Węgry
-szybki rozwój techniki, komunikacji (kolejowej, samochodowej i lotniczej), a także rozbudowano środki łączności.
-Nowe wynalazki (gazy bojowe, czołgi)
-olbrzymie zniszczenia wojenne i niespotykane dotąd straty ludnościowe.
- Polska po tylu latach została niepodległa,
-pandemia grypy hiszpanki
-zadłużenie państw
-etetyzm gospodarczy(samowystarczalość ekonomiczna)
-hiperinflacja w niemczech

2. Problemy narodowościowe

W 1918 roku prezudent USA Woodrow chciał zapobiec napięciom narodowościowym mniejszości narodowych

któte chciały stworzyć odrębne państwa. Aby zapobiec tym napięciom w 1919 r podpisano mały traktat wersalski.
Państwa Europu środowej mialy przestrzegac praw mniejszosci narodowych i religijnych. Skargi mialy byc kierowane do
Ligi narodów, jednek efekty jej działam nie przynosiłu skutków. Dlatego 27 sierpnia 1928 roku podpisano tratat
przeciwwojenny.

2

3.Demokracja i autorytaryzm.

podczas Polityki nacjonalizu odbudowa gospodarki byla bardzo trudna a formy rządów

parlamentarno-gabinetowych wiązały sie z powstaniem dużej ilości partii politycznych i osłabieniem władzy ykonawczej
co proadziło do kryzysu. Wzrastało zniezadowolenie z demokracjii dlatego wiele państ dązyło do przywrócenia
przedwojennej formy rządów czyli monarchii lub władzy dyktatorskiej. Przykładem jest Benito Mussolini którą przeją
władze we Włoszech w 1922 r. Pod koniec tal 30 istniały rządy totaitarne lub autorytarne.

4.Wielki kryzys:
Rozpoczeła sie odbudowa sytucaji na rynkach światowych. Doskonale rozwijała się gosp. USA
Przyczyny:
-trudność ze zbytem towarów rolniczych i przemysłowych
-duze zadłuzenie panstw europejskich
-lokowanie kapitału na giełdzie
-zycie na kredyt
-czarny czwartek /krach na giełdzie
Skutki kryzysu:
A)gospodarcze
- załamanie handlu światowego
-ograniczenie produkcji przez przemysł,
- Deflacja czyli długotrwały spadek cen
-bankructwa banków, załamanie się sytemu kredytowego, załamanie systemów walutowych większości państw;
B)społeczne
- wzrost bezrobocia (1932 ok. 48mln bezrobotnych);
-bankructwa małych i średnich firm, a wzmacnianie się wielkich monopoli;
- samobójstwa, brak poczucia bezpieczeństwa, nędza, głód; krytykowanie przez społeczeństwa ustroju demokratycznego
a poparcie dla systemów totalitarnych;

5. Nowy ład / NEW DEAL
– program reform ekonomiczno-społecznych wprowadzonych w Stanach Zjednoczonych przez prezydenta Franklina
Delano Roosevelta w latach 1933-1939, którego celem było przeciwdziałanie skutkom wielkiego kryzysu. Wprowadzono
interwencjonalizm czyli prowadzone na szeroką skalę roboty publiczne, wypłaty zasiłkó, substudiów i emerytur,które
poprawiło syt na rynku amerykanskim.

III.KRYZYS DEMOKRACJII W EUROPIE

1.Narodziny włoskiego faszyzmu
Faszyzm we Włoszech powstał na gruncie niezadowolenia żołnierzy wracajacych z wojny.To właśnie oni zaczęli tworzyć
związki kombatanckie które przekształciły sie w narodową partię faszystkowską pod dowództwem Benita Mussoliniego.
Ugrupowanie dążył do tego abyw raju sprawowała władze 1 partia. W 1922 roku Mussolini wraz z oddziałami "czarnuch
koszul" ruszyli na Rzym. Król Wiktor Emmanuel III powierzył Mussoliniemu funkcję premiera,a ten rozwiązał parlament i
przejął władzę jako dyktator w całym kraju. Duce uporządkował działanie kolei, rozprawił sie z mafią sycilijską i rozpoczął
podboje terytorial.

2. Republika weimarska
Gdy powstałą repuglika panował kryzys powojenny, hiperinflacja i bezrobocie. Nasilało sie niezadowolenie ludzi, którzy
chcieli odwetu. tą sutuacje zaczeły wykorzystyac partie nacjonalistyczne. Po przezwyciężeniu kryzysu nastąpił okres
rozwoju. W październiku 1925r w Locarno odbyla sie konferencja międzynarodowa na której podpisano pakt reński, który
potwierdził nienaruszlność granic miedzy francją, Belgią a Niemcami. Niemcy nei zgodzili sie na taki układ ze wschodnimi
sąsiadami co dało do zrozumienia ze chcą posiąść ich ziemie.Doskonale rozwijała sie kultura. Powstałą szkoł
archytektoniczna BAuhaus któa stworzyła funkcjonalizm oraz gatunki filmowe taie jak horror czy siencefiction.

3

3.Powstanie nazizmu
Poglądy filozoficzne Gobineau, Chamberlain i Nietzschego ptzyczyniły sie w niemczeg do powstania socjalizmu
okreśonego jako nazizm. Jego zasady zstały zapisane w książce hitlera "mein kampf" .Według niego Niemcy powinni dążyć
do zlikwidowania ograniczeń,bo naród niemiecki jest narodem panów i powinien panować nad innymi narodami.
Panowała tam idea kultu wodza-Fuhrera. Rozpoczeły się wtedy dziłania antyżydowskie. Napoczątku lat 20 powstała
NSDAP nad którą panował hitler. W listopadzie 1923 roku naziści zorganizowali nieudany pucz. Hitler został aresztowany
ale mimo tego zdobyl on rozglos. S.A czli oddzialy NSDAP toczyly walki z komunistami, napadały na działączy lewicowych i
prześladowali żydów.

4. Przejęcie władzy przez Hitlera
NSDAP stała się njpotężniejszym ugrupowaniem a 30 stycznia 1933 Hindenburg mianowal Hitlera kanclerzem. Pepen
sądził że zdoła utrzymać Hitlerowców w ryzach ale Hitler nie dał za wygraną. w lutym 33 roku wykorzystując podpalenie
REichstagu obarszył winą jednego z komunistów i tym samym zlikwidował Komunistyczną Parię Niemiec. Państwo stało
się jednopartujne a podszas nocy długich nozy Hitler rozprawił sie z SA i główną organizacją zbroją było SS z Himmlerem
na czele. Po śmierci Hindenburga Hitler przejął władze.

5.Rządy nazistów
-całkowita kontrola wszytskich sfer życia(każdy niemiec musiałnależec do jakiejś organizacji nadzorowanej przez NSDAP)
- indoktryzacja dzieci i młodzieży
-palenie rzeczy (książek) antynarodowych
-ludzie o liberalnych poglądach zmuszni byli do emigracji
-działania nazistów nagłaśniane przez Ministerstwo Propagandy
-obalenia postanowień wersalskich
-remilitaryzacja Nardenii,odbudawanie potęgi Rzeszy
-powstały organizacje kontrolujące życie ludzi takie jak: Gestapo, SS, Wehrmacht

6. Początek zbrodni nazistów.
-zaostrzono represje wobez mniejszości narodowych (żydow)
-ustawy norymberskie, które miały odseparować żydów od ludności niemieckiej
-żydzi zostali pozbawienie większości praw obyateskich(nie mogli zawierac małżeństw z niemcami)
-9 listopada 1938 noc kryształowa(spalono 250 synagog, zniszczono sklepy,100 żydów zabitych)
-zakaz wstępów do miejsc publicznych
-chorych zaczęto poddawać entuzjazji a reszte wysterylizowano
-zczęto tworzyc obozy koncentracyjne(przeciwnicy reżimu,politycy opozycyjni, duchowni)

IV. ZSRR W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM

1.Ekspansja terytorialna Rosji Radzieckiej
W Rosji w 1921r. bolszewicy, po pokonaniu Białych i pozostałych przeciwników politycznych, rozpoczęli ekspansję
terytorialną. Komuniści podbili tereny Zakaukazia. Nie udało im się opanowac krajów nadbałtyckich. Państwa te,
podobnie jak Polska, zbrojnie obroniły swoją niepodległość. 30 grudnia 1922roku w Moskwie utworzono ZWIĄZEK
SOCJALISTYCZNYCH REPUBLIK RADZIECKICH, w którego skład weszły 3 republiki: Rosja, Ukraina i Białoruś. Bolszewicy
dążyli do stworzenia najbardziej scentralizowanego państwa na świecie. Granice ZSRR otoczono zasiekami z drutu
kolczastego i pasami zaoranej ziemi, tak aby nikt nie uciekł z kraju i nie przekazywal informacji o zbrodniach reżimu
komunistycznego. W tej sytuacji paradoksalne okazały się słowa z jednej z popularnych wówczas pieśni komunistycznych:
Nie znam innego takiego kraju, gdzie tak swobodnie oddycha człowiek.

4

2. Funkcjonowanie gospodarki komunistycznej
wojna domowa (1917-20)doprowadziła do załamania systemu ekonomicznego. Między wsią a miastem zamierał handel,
w związku z czym przestawały pracowac fabryki. W wyniku walk została zniszczona sieć transportowa. W tej sytuacji
bolszewicy zdecydowali się wprowadzić KOMUNIZM WOJENNY. Polegał on na upaństwowieniu większości sektorów
gospodarki. Armia Czerwona zmuszała chłopów do obowiązkowych dostaw żywnościowych dla miast. Wprowadzenie
komunizmu nie było dobrym rozwiązaniem. Rosji w latach 1920-21 panowała klęska głodu, która pochłonęła wiele ofiar.
Dochodziło do powstań chłopskich oraz strajków. W takiej sytuacji komuniści na czele z Leninem wycofali sie z
komubnizmu. W 1921r wprowadzono NOWĄ POLITYKĘ EKONOMICZNĄ. Zlikwidowano wówczas obowiązkowe dostawy
żywności przez chłopów. Przywróciło to opłacalność i wzrost produkcji rolnej. w Rosji w 1924r. przeprowadzono również
reformę monetarną, która miała na celu ujednolicenie waluty, a także wycofanie pieniędzy z czasów carskich. Jednak
wszystkie działania władz radzieckich podejmowane w okresie NEP-u służyły przede wszystkim uspokojeniu nastrojów
społecznych do momentu umocnienia się reżimu komunistycznego.

3. Przejęcie władzy przez Stalina
Od czasów rewolucji 1917r. Lenin stał na czele rządy i partii komunistycznej. Józef stalin stał się sekretarzem generalnej
partii. Po śmierci lenina w 1924 r. Stalin zaczął pozbywać się kolejno swoich przeciwników. W takiej sytuacji Stalin skupił
władze w partii która zmienila nazwę na Wszechzwiązkową Komunistyczną partię(bolszewików). Tajna policja polityczna
OGPU została przeksztrałcowa w NKWD. W latach 30 stalin był juz w pełni władzy w ZSRR. Wszytskie dziedziny życia
podlegały kontroli partii i zależnych od niej organizacji.

4. Industrializacja i kolektywizacja
-Industrializacja czyli uprzemysłowienie ZSRR przez stalina i kolektywizacja



Wycofanie się z NEP-u



Produkcja rolna miala sie odbywac w sowchozach(państwowe gospodarki) gdzie chłopi pracowali by jako

robotnicy rolni lub w kołchozach w których zachowaliby niewielką część ziemi.



Konfiskata majątu kułaków i zgładzenie ich lub zesłanie do obozów pracy



Upaństwowienie przemysłu i rynku usług oraz do likwidacji wolnego handlu.



Wprowadzono gospodarkę planową(plan 5-letniego rozwoju ZSRR)



Nacis na rozwój przemysłu ciężkiego, zbrojeniowego i wydobywczego

5. Wielki Głód na Ukrainie, Hołodomor– klęska głodu w latach 1932-1933 na terytorium Ukrainy będąca częścią klęski
głodu w południowej części ZSRR– konsekwencja wprowadzonej przez kierownictwo WKP(b) i władze państwowe Związk
Radzieckiego polityki przymusowej kolektywizacji rolnictwa i bezwzględnej egzekucji przez organy państwowe ZSRR

6.Społeczenstwo radzieckie
-burzliwe przemiany w rzyciu codziennym
-bolszewicy zaczeli zwalczac kościół prawosławny
-zakaz nauczania religii w szkołach i rozpowszechiania prasy oraz ksiazek religijnych
-wprowadzonu śluby cywilne i rozwody
-osłabienie tradycyjnych więzi rodzinnych
-stworzono komsołom czyli komunistyczny związek młodzieży
-kontrolowanie życia mieszkansów ZSRR(zastraszanie,terror,donosicielstwo)

7.Terror komunistyczny
-opiera si en aprzemocy
-Mordowano przeciwników dyktatury proletariatu.(duchownych, zwolenników caratu,ziemian,burżuazje)
-rozstrzeliwno przeciwników bolszewików i klęski głodu pochloneły 10 mln ofiar.
-rozwinięcie łagrów (sieci obozó założoną przez Lwa Trockiego)-> łagry podlegały Gułagowi
-wileka czystka-fala terroru przeciwko wrogom komunizmu,dawni przywódcy bolszewiccy niesłusznie zostali skazani na
smierć. Wymordowano nawet większość Armii Czerwonej

5

8.Polityka ZSRR woben Niemiec
W kwitniu 1922 w rapallo podpisano traktat miedzy niemcami a ZSRR. Niemcy oferowały najnowszą
technologię,uzbrojenie i środki finansowe. ZSRR proponowąło surowce, udostępnianie poligonów dl szkolen akademii
niemieckiej. Celem Panstw bylo zlikwidowanie Polski. Sytuacja zmieniła sie po upadku Republiki i dojściu Hitlera do
władzy. Raczeła sie rywalizacja jednakl stali dążył do odbudowania kontaktów z niemcami

9.Międzynarodowa działalność komiternu
W 1919r w Moskwie utworzono Międzynarodówkę Komunistyczną(Komitern). Należały do niej wszystkie działające na
świecie partie komunistyczne. Ugrupowanie te realizowały zlecenia zlecone przez centralę Komiternu która podlegała
Kremlowi. Głównym ich celem było zwalczenie partii socialdemokratycznych. W latach 30 orgnizacja wzywała komunistów
z całego swiata do utworzenia frontu ludowego czli sojuszu lewicy przeciwko faszyzmowi. ida ta upadła gdy ZSRR
nawiązało współpracę z hitlerem. Komitern roziązano w 1943r.

V.KULTURA OKRESU MIĘDZYWOJENNEGO

1.Emancypacja kobiet i kryzys rodzin
Emancypacjakobiet rozpoczeła się juz pod koniec XIX w. Wpływ na to miało powołanie duzej liczby męzczyzn do wjska.
Kobiety zaczęły przejmowac część męskich obowiązków. Zmiany te sprawiły ze np: w Wlk Brytanii, Polsce i Niemczech
przyznano kobietom pełne prawa wyborcze. Przyczyniły sie do tego także upadek ideii monarchicznych, ktore byly
fundamentem konserwatyzmu. Konsekfencją emancypacji była też zniama tradycyjnego modelu rodziny.

2. Przemiany w modzie.
Panie zaczęły pozbywać się niewygodnych gorsetów i ciężkich sukien. Wśród ubioru damskiego znalazły się również
spodnie a popularnością cieszyły się projekty z domu Coco Chanel. Kobiety przestały się czesać w koki i nie nosiły
kabeluszy z ozdobnymi kwiatami.

3.Sekularyzacja społeczeństwa
-obowiązkowe szkolnictwo podstawowe w wieku 7-14 lat.
-ogrniczenie roli kościoła katolickiego
-W krajach gdzie władze zaczęły obejmować partię lewicowe wprowadzonu proces rozdziału kościoła od państwa
-duchwieństwu odbierano liczne przywileje
-W krajach totalitarnych ZSRR toczono otwartą walkę z kościołem(wróg ideologii socialistycznej)
-przymusowa ateizacja społeczeństwa

4.Rozwój techniki
-rozwój rynku sprzętu gospodarstwa domowego(pierwsze lodówki, odkurzacze, pralki, telefony)
-szybko postępująca elektryfikacja czyli dostęp do prądu niezbędnego do funkcjonowania urządzeń
-dynamiczny rozwój motoryzacji(samochody produkowane taśmowo-Ford)
-rozbudowano śieć dróg i autostrad(walka z bezrobociem)
-rozijałsie transport lotniczy. Unowocześniono samoloty, powstały sterowce.

5.Kultura masowa.
Dzięki rozwojowi prasy, radia czy kina zaczęła się tworzyć kultura masow. Gazetu zaczęły się ukazywać nawet 2 razy
dziennie. Ważnym źródłem info. stało się radio. Pierwszą radiostację uruchomiano w Usa w 1906r. Zaczeły pojawiaćsię
pierwsze reklamy. Kino stało się międzynarodową rozrywką. Na początku było bezdzwiękowe. Rewolucją okazało się
udzwiękowienie filmu (1922) w Niemczech. Tym sposobem narodziło się społeczeństwo maswe czyli grupa społeczna,
niezależna od miejsca zamieszkania, która używała podobnych sprzętów, słychala tej samej muzyki i oglądała te same
filmy

6

6.Rozwój mass mediów
środki masowego przekazu oprócz funkcji informacyjnych zaczęły odgryac funkcję opiniotwórczą i rozrywkową. W
państwach totalitarnych wykorzystywano mass media do indoktryzacji obywateli w duchy faszystkowskim lub
komunistycznym. W niemczech powstały filmy gloryfikujące nazizm i Hitlera. W ZSRR w sztuce i literaturze
wprowadzono socrealizm w którym rozbudwywano kult partii i jej wodza. głównym tematem tych dzieł byla praca
robotników i chłopów.

7.Architektura międzywojenna
-Popularny historycyzm został zastąpiony modernizmem, którego nurtem był funkcjonalizm oreslany jako styl
międzynarodowy. -Funkcjonalizm odrzucił wszystkie dekoracje. -Dominowała prostota oraz funkcjonalność, wznoszono
proste bryły bloków. -Najbardziej znanym propagatorem funcjonalizmy była szoła architektoniczna Bauhaus(1919 w
Weimerze).-Zaczęto wznosić budynki Przestrzennie (dalej od siebie)-1933 Karta ateńska. Zawarte w niej poszczególne
dzielnice miasta miały pełnić określone funkcje.-w panstwach totalitarnych rozwinęło się budownictwo monumentalne
(czerpiące z klasycyzmu)

8.Kultura dwudziestolecia międzywojennego
Henri Bergson-krytykował intelekt i głosił teorię, że jedynym źródłem poznania jest intuicja
katastrofizm-głoszony przes Spenglera-przewidywal on bliską zagładę śiata a zwłaszcza kultury i tradycji europy.
egzystencjalizm-życie człowieka upływa w świecie pozbawionym sensu,a każdy musi sam podejmować decyzje za które
ponosi odpowiedzialnosc
w sztuce pojawiły się takie nurty jak ekspresjonizm,abstrakcjonizm czy kubizm a z czasemdadaizm,surrealizm i futuryzm.
Twórcy odrzucali dotychcasowe kanony sztuki. Często posłygiwali się również absurdem.

VI.ŚWIAT NA DRODZE KU WOJNIE

1.Militaryzacja Niemiec
21 marca 1933 Hitler wygłosił Expose rządowe, które zostało określone jako początek "Nowych Niemiec". Pierwszym
krokiem było sprzeciwnienie się tratatowi wersalskiemu i wystąpienie III Rzeszy Niem. na arene miedzynar. Napierw
zarządził militaryzace kraju oraz przekształcenie gospodarki na zbrojeniową. Produkowano samoloty poczt. i trans.
Zmnieszyło się bezrobocie w Niemczech. W 1935 r dzięki traktatowi wersal. przywrócono do Niemiec Zagłęcie Saary i
hitler przywrócił służbę wojskową. Ententy na to nie reagowała. W marcu 1396 zajęto Nardenię. Nikt nie reagował,
jedynie Polska starała się przekonać Francję do udeżenia na Niemcy aby przestrzegali zasad zawartych w traktacie.

2.Ekspansja Japonii
od XIX w Japonia bardzo się rozwinęła gospodarczo. Szybki wzrosi ludnosci na wyspach był uzależniony od importu
żywnosci i surowców, więc pojawił się tam nacjonalizm i zaczęło głosić że trzeba opanować wsch tereny bogate w
surowce i zbudować samo-wystar imperium. Głosili hasło "Azja dla Azjatów" i chcieli zbudwać potężne imperium.
sposobem realizacji planów mialo byc ograniczenie demokrcji i nacjonalizacja przemysłu. Ekspansję zaczeli w 1931r.
atakiem na Chiny, którre oskarżona o prześladowanie mniejszości japońskiej. Opanowali Mandżurię(surowce), z której
utworzyli państwo Mandżukuo. W 1933 Japonia wystąpił z Ligi Narodów. Rozpoczęto rozbudowę floty wojennej.
ZAniepokoiło to Wlk. Brytanię. W tej sutyacji Anglicy też rozbudowali. 1937r Japończycy uderzają na Chiny, zajmują Pekin
Szanghaj Kanton. Chiną pomogło ZSRR i w latach 1938-1939 Armia Czerwona wygrała nad Japończykami

3.Polityka zagraniczna włoch
Po I wojnie włosi byli rozczarowani zdobyczami terytorialnymi w koloniach. Dlatego głównym celemruchu
faszustowskiego z Mussolinim na czele było odtworzenie Imperium Rzymskiego, opanowanie M. Śrudziemnego i
wzmocnienie się na are. międzynar. Wojska włoskie podbiły Linbie(1932) i Cesarstwo Etiopii(1935). Liga NArodów nałożyła
na włochy sankcje gospodrczy co doprowadzilo do wycofanie sie jej z Ligi.

7

4.Wojna domowa w Hiszpanii 1936-1939,
wojna domowa pomiędzy republikańskim rządem (republikanie, socjaliści, komuniści), a zwolennikami generała F.
Franco (m.in. konserwatyści i monarchiści). W 1931 obalono monarchię i owstała republika. Trwały spory. W wyborch
wygrał lewicowy front ludowy(rep. rząd) Powstało nowy rząd który rozpoczą reformy takie jak zreformowanie rolnictwa,
ograniczenie Kościoła, rozwijanie solnictwa świeckiego, armie podlegały kontrolii. Reformy wywołały sprzeciw i
dochodziło do konfliktu między prawicą a lewicą. W lipcy 1936 część woj. Hiszpańsich zbuntowała się przeciwko rządowi
ale powstanei zostało stłumione. Po strnie rebeliantów staneły wojska z MAroka, włochy i III Rzesza. Dzięki nim wojska
zostały wsparte Falangą i przetransportowane do europy. Legion Condor-najbardziej znana jednostka odpowiedzialna za
lotnicze zbombardwanie i zniszczenie miasta Guernica. Postronie republikantów stanęły Brygady mięzybarodowe i ZSRR.
28 marca 1939 wojska franco zajęły madryt i w ten sposób zaonczyly wojne domową.

5.ANSCHLUSS AUSTRII
W lutym 1938 r. Hitler zażądał, by kanclerz Austrii włączył nazistów do swojego rządu. Kiedy ten odmówił, Hitler rozpoczął
tzw. "wojnę nerwów" - na granicę z Austrią zostały wysłane niemieckie wojska, a naziści austriaccy i niemieccy rozpoczęli
demonstracje przeciw rządowi austriackiemu, który 11 III 1938 r. podał się do dymisji. Władzę w Austrii przejęli naziści,
którzy 12 III wprowadzili do kraju wojska niemieckie, a następnie ogłosili Anschluss (przyłączenie) Austrii do III Rzeszy.

6.Ukłam monachijski
Hitler chciał czechosłowacje. Mieszkający tam Niemcy zaczęli domagać się autonomii i występowali przeciwko władzom w
Pradze. Zamieszki były tłumione przez policję i wojsco co dało pretekst Niemcom do przedstawiania Czech jako gnębicieli
ludności niem. Gdy dali im autonomię zaczeli domogać się dołączenia do III Rzeszy. Było to teren na Sudetech czyli obrona
prze niemcami. Ogłoszono więc mobili zacje armii i Cz-sło otrzymała pomoc ZSRR. Groziło to wybuchem wojny, więc do
prób zorwiązania konfliu zgłosiły się cesarstwa zach. 29-30 września 1938r w Monachium zorganizowano konferencje 4
mocarstw. 30 września 1938 podpisano uład włączający sudety do niemiec. Osłabienie pd sąsiada wykorzystała także
polka i zajęła ZAOLIZIE.

7.Ostatnie dni pokoju.
Pozbawiona ziem CZechosłowacja przetrwała do marca 1939. Ponieważ Słowacy,których poparł Hitler, chcieli ogłosić
niepodległośćpod przywódctwem Józefa Tiso. Hitler zmusił rząd w pradze do po podporządowania sie III Rzeszy i 15 marca
1939 jednostki Wehrmachtu wkroczyły do stolicy a ziemie czaskie przekształcono w Protektorat Czech i Moraw . . III
Rzesza zajęła litwiński port w Kłajpedzie i od 23 r mial on status wolnego miasta neleżący do ligi narodów. Hitler zażądał
zwrotu miasta oskarżając Litwinów o przesladowanie tamtejszej ludnosci niem. Litwa musiałą zgodzic się za żadania III
Rzeszy i 23 marca 1939 do portu wplyneła flota niem.

8