Gęstośd zaludnienia – liczba ludności zamieszkująca powierzchnię danego kraju
[os/km

2

]

Struktura demograficzna ludności przed II W. Ś. liczba ludności 35mln przyrost
naturalny 11%

o

65% zawodowo czynnych zatrudnionych w rolnictwie (przeludnienie

wsi) słaba urbanizacja zróżnicowana struktura narodowościowa (Ukraiocy,
Białorusini, Żydzi, Niemcy, Rosjanie Litwini, Czesi Słowacy Cyganie)  słabe migracje
wewnętrzne (zastój gospodarczy)  silne migracje zewnętrzne – ekonomiczne (za
chlebem) – USA Francja Niemcy Kanada Brazylia

Naturalny Roch ludności – przyrost rzeczywisty P

rz

= P

n

+S

m

Przyrost naturalny = urodzenia – zgony
Migracje ludności emigracja – stały lub długotrwały wyjazd z kraju do innego
paostwa imigracja – przyjazd osób, osiedlanie się ludności w danym kraju na okres
długotrwały lub stały repatriacja – powrót do ojczyzny osób które celowo zmieniły
miejsce zamieszkania z powodu wysiedlenia, zmiany granic politycznych, wymiany
ludności ewakuacja – przymusowa zmian miejsca zamieszkania najczęściej
spowodowana zmianami naturalnymi, i politycznymi

Straty ludności podczas II WŚ ogólny ubytek ludności ok. 10.3 mln osób przyczyny
ubytku ludności straty biologiczne (zabici i pomordowani) zmiany granic paostwa
(po wojnie) – wysiedlenie Niemców, ubytek mniejszości wschodnich pozostanie
Polaków za granicą, rozproszonych przez wojnę (roboty przymusowe w armiach
zachodnich) emigracja ocalałych Żydów do Izraela zabici i pomordowani 6 mln
osób polska zajmuje 3 miejsce pod względem ubytku osób (Rosja Niemcy polska)
 1 miejsce pod względem procentowym (polska Niemcy ZSRR) straty społeczne
kalectwo fizyczne i psychiczne wysiedlenie z domów wywożenie na roboty
sieroty i dzieci opuszczone przyrost naturalny ujemny (U<Z)  z powodu wojny
nie urodziło się 1,2 mln dzieci mały przyrost – rozbite rodziny mniej zawieranych
małżeostw

Struktury ludności struktura wieku  ∆progresywne (młode) ∩ stacjonarne
(zastojowe) regresywne (stare) struktura płci struktura zawodowa I sektor
(rolnictwo leśnictwo rybołustwo) II sektor (przemysł budownictwo) III sektor (usługi)

Czynniki rozmieszczenia ludności przyrodnicze występowanie surowców
naturalnych warunki klimatyczne odległośd od morza i wody  dobre gleby
wys. n.p.m. poza przyrodnicze przebiegające szlaki handlowe duże miasta
pełnią funkcję społecznościową atrakcyjnośd miejsc dla inwestorów i ludności ze
względów militarnych centralna częśd kraju jest bardziej zaludniona

Indrustializacja narzucona – powojenne uprzemysławianie kraju

6 poziomowa struktura osadnicza  1. Ośrodek społeczny – Warszawa 2. Ośrodek
makroregionalny – Kraków Łódź Wrocław Poznao trójmiasto Katowice lublin 3.
Ośrodek regionalny – pozostałe z dawnych 49 stolic wojewódzkich np. Toruo Zamośd
Tarnów 4. Ośrodki ponadlokalne – miasta powiatowe np. Gniezno Bochnia
Kościerzyna 5. Ośrodki lokalne – miasta i wsie najczęściej siedziby gmin 6.
Ośrodki sublokalne – pozostałe miejscowości najczęściej wsie

Dezurbanizacja – intensywny odpływ ludności z obszarów centralnych i peryferyjnych
miast na tereny bardziej oddalone
Urbanizacja kierowana – umyślne rozwijanie miast uprzemysłowionych przez władze
na daną gałąź przemysłu
Deglomeracja powstanie centrów handlowych oraz sportowych i rekreacyjnych i
zakładów przemysłowych poza granicami miasta

Urbanizacja to proces zwiększania się roli miast wyrażający się powstaniem nowych
miast, terytorialną rozbudową istniejących jednostek miejskich oraz wzrostem odsetka
ludności miejskiej

Miasto – metropolia powinna posiadad zasięg EU ośrodek o dużym znaczeniu
finansowym kulturowym naukowym handlowym sportowym musi posiadad dużą
powierzchnię biurową bogatą bazę hotelową lotnisko międzynarodowe oraz tereny
rekreacyjne i sportowe
Największe miasta Warszawa  Łódź Kraków Wrocław Poznao

Wzrost ludności miejskiej po II WŚ rozbudowa miast i procesy indrustializacji
wielkie migracje ludności ze wsi do miast powstawanie nowych miast (Nowa Huta
Tychy)
Urbanizacja w PL 61,8% wysoki wskaźnik urbanizacji ślaskie dolnośląskie (70-80%)
– duże ośrodki przemysłowe najniższy wskaźnik urbanizacji – świętokrzyskie,
podkarpackie (40%)

Funkcje miast polityczna - Warszawa administracyjna (podział na wojew. Powiat
gmine) handlowa Poznao (większośd miast) przemysłowa – Katowice
komunikacyjna – Koluszki, Krzyż  usługowa – warszawa
kulturowa – Sopot naukowa – Kraków Pułtusk uzdrowiskowa – Nałęczów
Busko Zdrój Polanica wypoczynkowa – zakopane religijna Częstochowa
militarna Modlin hel Powidz obsługi ruchu zagranicznego Słubice
rekreacyjne – zakopane Karpacz Sopot pielgrzymkowe – Kalwaria Zebrzydowska

– rozwinięte rolnictwo mały wpływ przemysłu
Aglomeracja monocentryczna – zespół jednostek miejskich z centralnym ośrodkiem
spełniającym rolę domini i przyrzyrastających do niego mniejszych np. aglomeracja
warszawska łódzka
Konurbacja – aglomeracja policentryczna – aglomeracja policentryczna zespół
niezależnych miast bez wyraźnego ośrodka centralnego np. górnośląska trójmiejska
katowicka
Największe aglomeracje śląska warszawska łódzka wrocławska poznaoska
trójmiejska szczecioska bydgosko toruoska

Wieś – niewielka osada stanowiąca skupisko ludności na ogół utrzymującym z
rolnictwa
Zróżnicowanie osadnictwa wiejskiego pod względem genezy kształtu zabudowy
pełnionych funkcji

Prawa miejskie fizyczne (wygląd zew) techniczne (charakter zabudowy)
ekonomiczne (pełnine funkcje) socjalne (styl życia miejskiego) kultralne
(instytucje naukowe kulturowe, oświatowe) historyczne (wcześniej pełniło funkcję
miasta) wielkościowe (liczba ludności)

Typy osadnictwa wiejskiego skupiskowe  rozproszone
Przemiany na wsi urbanizacja wsi polega na przekształcaniu sposobów użytkowania
terenów, zmianie krajobrazu wiejskiego i wzroście liczby ludności wiejskiej
zatrudnionej poza rolnictwem. Przyczyny zjawiska gęsta sied ośrodków miejsko
przemysłowych, gęsta sied dróg dobra komunikacja łącząca z miastem dobra
infrastruktura i kanalizacja wodociągi sied gazownicza ucieczka ludności z
zanieczyszczonych miast na wieś rezygnacja ludności wiejskiej z działalności
rolniczej

Największe miasta polski Warszawa Kraków Łódź Poznao Gdaosk
Szczecin Bydgoszcz Lublin Katowice Białystok Gdynia

Warunki życia w PL poziom płac poziom rozwoju gospodarczego rejonu wyższe
wynagrodzenie w woj. Z dyżym udziałem przemysłu i usług woj. Z dużymi
dochodami mazowieckie śląskie pomorskie woj. Z małymi dochodami Podkarpackie
lubelskie kujawskie standard mieszkao najlepiej wyposażone są w podkarpackim
mazowieckim małopolskim zachodniopomorskim najgorzej wyposażone łódzkie
świętokrzyskie podlaskie poziom przestępczości wysoka lubuskie
zachodniopomorskie pomorskie (duży odsetek bezrobocia) niska podkarpackie
świętokrzyskie podlaskie (praktykujący)

SEMIURBANIZACJA – upodabnianie się osadnictwa wiejskiego do miejskiego pod
względem architektury, warunków mieszkalnych zachowao i ubiorów ludności
wiejskiej
Układy przestrzenne wsi okolnica owalnica wielodrożnica widlica
ulicówka łaocuchówka – ulicówka w górach wieś samotnica