P R A C E NA U K O W E A k a d e mi i i m. J a n a D

áugosza w CzĊstochowie

Seria: Zeszyty Historyczne

2009, z. X

Katarzyna Chmielewska

„Ma

ükowo” opata Macieja Heringa. Na marginesie

Kroniki opatów NMP na Piasku

„Hic eciam dominus Mathias abbas allodium in minori Tincz exposuit pro

quibusdam rusticis Polonis in agros rusticales ad certos census annuos in peccu-
niis et frumentis, qui quasi quandam villulam ibidem construxerant, quam fratres
yronice Matczkendorff vocaverunt et nec peccuniam hereditariam nec census
annuos solvunt, sed et concordiam quandam desuper factam postea minime se-
rvaverunt”. – takie mi

Ċdzy innymi informacje o rządach Macieja Heringa w 1415

podaje Kronika opatów NMP na Piasku

1

. Klasztor kanoników regularnych

Ğw.

Augustyna na wroc

áawskiej Wyspie Piaskowej (in Arena), którego dzieje spisuje

wspomniana kronika, powsta

á w pierwszej poáowie XII w. i przez kilkaset lat

swej dzia

áalnoĞci odgrywaá waĪną kulturalną i gospodarczą rolĊ na ĝląsku

2

. Au-

1

Chronica abbatum Beatae Mariae Virginis in Arena, wyd. G.A. Stenzel, [w:] Scriptores Rerum

Silesiacarum Bd. II. Breslau 1839 s. 156–286 (dalej jako: Chronica abbatum). O kronice – vi-
de: L. Matusik, Kilka uwag w sprawie „Kroniki klasztoru na Piasku we Wroc

áawiu”, [w:] Stu-

dia z dziejów kultury i ideologii ofiarowane E. Maleczy

Ĕskiej w 50 rocznicĊ pracy dydaktycznej

i naukowej, red. E. Heck, W. Korta, J. Leszczy

Ĕski, Wrocáaw 1968, s. 180–196; E. MaleczyĔ-

ska, Dawne dziejopisarstwo wroc

áawskie, „Rocznik Wrocáawski”, t. XI/XII, 1967/68, s. 76–77;

M. Cetwi

Ĕski, „Chronica abbatum Beatae Mariae Virginis in Arena” o początkach klasztoru,

[w:] idem, Metamorfozy

Ğląskie. Studia Ĩródáoznawcze i historiograficzne, CzĊstochowa 2002,

s. 87–94; A. Pobóg-Lenartowicz, „Chronica abbatum Beatae Mariae Virginis in Arena” jako

Ĩródáo poznania Īycia wewnĊtrznego klasztoru na Piasku we Wrocáawiu, [w:] Klasztor w kultu-
rze

Ğredniowiecznej Polski, Sympozja 9, Opole 1995, red. A. Pobóg-Lenartowicz i M. Derwich,

s. 181–193.

2

Na temat klasztoru kanoników regularnych na Piasku – vide: A. Pobóg-Lenartowicz, Uposa

Īe-

nie i dzia

áalnoĞü gospodarcza klasztoru kanoników regularnych NMP na Piasku we Wrocáawiu

do pocz

ątku XVI wieku. Opole 1994; eadem, Kanonicy regularni na ĝląsku, Opole 1999;

eadem, Konwent klasztoru kanoników regularnych NMP na Piasku we Wroc

áawiu do początku

XVI wieku, Opole 2007, wsz

Ċdzie tam dalsza literatura przedmiotu.

66

Katarzyna Chmielewska

tor kroniki, bezpo

Ğredni nastĊpca opata Macieja Heringa

3

, Jodok z G

áuchoáaz nie

przedstawia swojego poprzednika w najlepszym

Ğwietle

4

.

Maciej Hering z Trzebnicy, pe

ániący przed wyborem na stanowisko opata

wroc

áawskiego klasztoru urząd prepozyta w Mstowie, zostaá przez seniorów

klasztoru wybrany „ea spe et intencione, ut Petrus Czarthewicz predecessor suus
mediatus in abbatem”

5

. Wspomnianemu tu Piotrowi Czartewiczowi

6

, dwudzie-

stemu pi

ątemu z kolei zwierzchnikowi wrocáawskiego klasztoru, i takĪe wcze-

Ğniej, jak Maciej Hering, przeáoĪonemu bogatej, naleĪącej do klasztoru na Pia-
sku prepozytury w Mstowie, powierzono funkcj

Ċ opata, aby wyprowadziá klasz-

tor z n

Ċkających go káopotów finansowych. Problemy te nie wynikaáy wyáącznie

z niedostatecznych umiej

ĊtnoĞci zwierzchników w kierowaniu gospodarką

klasztorn

ą, lecz spowodowane byáy równieĪ wysokimi kosztami poczynionych

wcze

Ğniej, w drugiej poáowie XIV wieku, inwestycji. Dochody klasztoru prze-

znaczone zosta

áy wówczas na budowĊ i wyposaĪenie nowego koĞcioáa oraz

przedsi

ĊwziĊcia gospodarcze. Jednak obciąĪenia z tego tytuáu oraz olbrzymie

wydatki zwi

ązane z tak zwaną causa Vortret

7

okaza

áy siĊ zbyt duĪe. Opatom

Piotrowi i Maciejowi niestety nie uda

áo siĊ uzdrowiü finansów klasztornych.

Wybuchowy charakter Piotra spowodowa

á jedynie skonfliktowanie z ksiĊciem

o

áawskim Henrykiem, skáócenie z braümi zakonnymi i jeszcze wiĊksze káopoty

ekonomiczne. Jedyn

ą jego zasáugą na polu gospodarczym byáo wybudowanie

stajenki dla nied

Ĩwiedzi, co nie przysporzyáo jednak dochodów klasztorowi

8

.

3

O Macieju Heringu – vide: Chronica abbatum, s. 216–220; A. Pobóg-Lenartowicz, Konwent

klasztoru kanoników regularnych, s. 167–169; Z. Koz

áowska-Budkowa, Maciej Heryng, [w:]

PSB, t. 19, 1974, s. 39–40.

4

O Jodoku z G

áuchoáaz – vide: Chronica abbatum, s. 220–237; A. Pobóg-Lenartowicz, Konwent

klasztoru kanoników regularnych, s. 170–175; L. Matusik, Ze studiów nad

Ğredniowieczną kul-

tur

ą umysáową kanoników regularnych na ĝląsku. Jodok z Gáuchoáazów, „Sobótka”, 22, 1967,

nr 1/2, s. 35–64; S. Dobrzanowski, Jodok z G

áuchoáaz, [w:] Sáownik Polskich Teologów Kato-

lickich, t. 2, Warszawa 1982, s. 214–215. O autorstwie kroniki – vide: L. Matusik, Kilka uwag
w sprawie..., s. 180–196.

5

Chronica abbatum, s.216.

6

O dzia

áalnoĞci opata Piotra Czartewicza – vide: Chronica abbatum, s. 215–216; A. Pobóg-Lenar-

towicz, Konwent klasztoru kanoników regularnych, s. 165–166.

7

O tzw. causa Vortret, s

áynnym XIV-wiecznym sporze o pierwszeĔstwo w trakcie uroczystoĞci

ko

Ğcielnych miĊdzy opatami NMP na Piasku i Ğw. Wincentym na Oábinie, zobacz szczególnie:

L.W. Schulte, Die Anfänge des Marienstiftes der Augustinerchorherren auf dem Breslauer
Sande, Strehlen 1906 passim; A. Pobóg-Lenartowicz, Nie tylko causa Vortret. O wzajemnych
kontaktach wroc

áawskich premonstratensów i kanoników regularnych w Ğredniowieczu [w:]

„Studia Historica” V, red. J. Rajman, Kraków 2007.

8

Chronica abbatu, s. 215: „[...] sed fefellit eos spes et intencio minus recta, nam per duos annos

in abbacia vixit et unum stabulum pro ursis duntaxat edificavit”.

„Ma

ükowo” opata Macieja Heringa...

67

Opat Maciej natomiast odniós

á pewne niewielkie sukcesy finansowe. Oprócz

paru nowych czynszów najwi

Ċkszym zyskiem dla klasztoru byáo pozyskanie da-

rowizny kanonika wroc

áawskiego Mikoáaja z Gliwic

9

. Klasztor Naj

ĞwiĊtszej

Marii Panny wzbogaci

á siĊ wtedy o kosztownoĞci, szaty liturgiczne, liczne wo-

luminy i du

Īą gotówkĊ. Kanonik Mikoáaj uczyniá tĊ darowiznĊ w swoim testa-

mencie, jednocze

Ğnie wskazując na aktualnie sprawującego funkcjĊ opata klasz-

toru na Piasku jako wykonawc

Ċ swojej ostatniej woli. Opat Maciej, jako ów wy-

konawca, wype

ániá wolĊ testatora, powoáując fundacjĊ wspierającą finansowo

biedn

ą máodzieĪ ĝląska studiującą na europejskich uniwersytetach. Ponadto eg-

zekutor mia

á zarządzaü licznymi czynszami, zarówno pomnaĪającymi zasoby

fundacji, jak i nale

Īącymi juĪ do klasztoru. Jednak, jak pisze autor kroniki Jo-

dok, opat Maciej ma

áo przewidująco, Īeby nie powiedzieü wrĊcz rozrzutnie, go-

spodarowa

á tymi pieniĊdzmi

10

.

Nie jest to jedyny przyk

áad niegospodarnoĞci, jaki nastĊpca Macieja przed-

stawia w kronice. Mi

Ċdzy innymi wypomina poprzednikowi sprowadzenie pol-

skich osadników do folwarku klasztoru po

áoĪonego w TyĔcu Maáym, podwro-

c

áawskiej wsi. Cháopi ci zobowiązani byli do páacenia czynszu w monecie i zbo-

Īu. Danina nie wpáywaáa jednak do klasztoru, i to nawet po zawarciu ponownej
ugody z osadnikami. W tej sytuacji inni bracia zakonni ironicznie nazywali osa-
d

Ċ sprowadzonych z Polski cháopów Matczkendorff – Maükowo. UszczypliwoĞü

wynika

áa zapewne, jak wspomina kronikarz Jodok, z duĪej przychylnoĞci opata

Macieja Heringa dla Polski i polsko

Ğci. Ująá to Jodok sáowami: multum erat inc-

linatus Polonis. Szczególnie nie podobaj

ą siĊ kronikarzowi czĊste wizyty Herin-

ga w Polsce. Co prawda opat Maciej wydawa

á na podróĪe swoje wáasne, przyna-

le

Īne mu z racji peánienia obowiązków, pieniądze, jednak pozostawienie klasz-

toru bez nale

Īytego nadzoru spowodowaáo kolejne straty w majątku

11

. Otó

Ī w

owych czasach rada miejska Wroc

áawia nie wypáacaáa klasztorowi przysáugują-

cej mu cz

ĊĞci dochodów z máynów w Oáawie, co kronikarz wiąĪe bezpoĞrednio

9

O Miko

áaju z Gliwic i jego znaczeniu – vide: J. Drabina, Mikoáaj z Gliwic – Ğredniowieczny

protektor studiuj

ącej máodzieĪy, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, 3, 1987, s. 33–41.

10

Chronica abbatum, s. 218: „Es quibus patet, quod licet predictus dominus Mathias abbas mul-

tas peccunias, sicut premittitur, cim suis coexecutoribus in comisso habuit, tamen easdem in
multis minus provide, ne dicatur prodige, hinc inde distraxit et dispersit, sicut docet in omnibus
experiencia quottidiana”.

11

Chronica abbatum, s. 218: „Hicque dominus Mathias abbas multum erat inclinatus Polonis,

unde et Poloniam sepe visitans a monasterio se absentavit et multa, que ex administracione et
officio suo habuit et acquisivit in peccunia et eciam vasis argenteis distraxit, alienavit et con-
sumpsit, monaterio eciam propter ipsius frequentem absenciam in suis proventibus eciam nota-
bilia passum est detrimenta”.

68

Katarzyna Chmielewska

z nieobecno

Ğcią na miejscu opata Macieja

12

. Je

Ğli chodzi zaĞ o Maükowo, to do-

piero w 1434 roku Jodok z G

áuchoáaz, juĪ jako opat klasztoru, wykupiá z rąk

polskich osadników ów folwark w Ty

Ĕcu Maáym i sprawiá, Īe majątek ten zacząá

przynosi

ü wreszcie dochody

13

.

Opisany tu powy

Īej przykáad jest sam w sobie ciekawym przyczynkiem do

Īycia i dziaáalnoĞci opata Macieja Heringa. MoĪe takĪe byü istotnym elementem
rozwa

ĪaĔ na temat stosunków narodowoĞciowych panujących w klasztorze wro-

c

áawskich augustianów w XV wieku. Ale przede wszystkim moĪna potraktowaü

go jako punkt wyj

Ğcia do sformuáowania paru uwag i wniosków na temat Ğre-

dniowiecznej kolonizacji niemieckiej na

ĝląsku.

Pocz

ątki kolonizacji na ĝląsku moĪemy datowaü najwczeĞniej na koniec XII

wieku. Powszechnie wi

ąĪe siĊ je z dokumentem fundacyjnym klasztoru w Lu-

bi

ąĪu z 1175 roku, w którym ksiąĪĊ Bolesáaw Wysoki zakáada klasztor cyster-

sów oraz nadaje immunitet osadnikom wsi klasztornych, Niemcom i wolnym
Polakom

14

. Samo sprowadzenie osadników nast

ąpiáo jednakĪe dopiero na prze-

áomie XII i XIII wieku. Najintensywniej proces kolonizacji i nowego osadnictwa
rozwija

á siĊ w wieku XIII, a koĔcowy okres przypadaá na drugą poáowĊ XIV

i pierwsz

ą poáowĊ XV wieku

15

.

Stopniowy rozwój gospodarczy, post

Ċp w uprawie roli, wielkie przemiany

spo

áeczne i wzrost liczby ludnoĞci wystĊpujący w XI i XII wieku znalazáy odbi-

cie tak

Īe w procesie osadnictwa, który miaá w Ğredniowiecznej Europie charak-

ter niemal powszechny. W XI w. rozwija

áo siĊ osadnictwo we Francji i Niem-

czech zachodnich, nieco pó

Ĩniej na ich ziemiach wschodnich, w Czechach,

w Polsce i na W

Ċgrzech. Niewielka gĊstoĞü zaludnienia, duĪy obszar nieuĪyt-

ków i ma

áa liczba wsi nie sprzyjaáy wzrostowi dochodów ich wáaĞcicieli. Ruch

osadniczy by

á w interesie panów feudalnych, którzy dąĪyli do podniesienia do-

chodów swoich dóbr poprzez zwi

Ċkszenie iloĞci osadników. Proces osadnictwa,

tak na ziemiach

Ğląskich, jak i w caáej Polsce, rozwijaá siĊ początkowo dziĊki

w

áasnym rezerwom ludzkim. Odbywaá siĊ on wedáug modelu okreĞlanego

wspó

áczeĞnie jako prawo polskie – osadnicy, ludzie wolni, zawierali z panem

umow

Ċ dotyczącą wysokoĞci poĪyczki na zagospodarowanie, iloĞci lat wolnizny

12

Chronica abbatum, s. 218: „Nam suo tempore domini consules Wratislavienses terciam et sex-

tam decimam partem de molendinis super fossatis Olavie monasterio debitam, eidem per plures
annos subtraxerunt et usque ad tempora sui successoris pro se retinuerunt”.

13

Chronica abbatum, s. 226.

14

Kodeks dyplomatyczny

ĝląska: zbiór dokumentów i listów dotyczących ĝląska, t. 1, wyd. K. Male-

czy

Ĕski, Wrocáaw 1956, nr 51.

15

Ostatnio na ten temat – vide: Adrienne Körmendy, Melioratio terrae, Vergleichende Untersu-

chungen über Siedlungsbewegung im östlichen Mitteleuropa im 13.–14. Jahrhundert, Pozna

Ĕ

1995.

„Ma

ükowo” opata Macieja Heringa...

69

oraz sta

áej wysokoĞci czynszu (początkowo dominuje czynsz w naturze, a póĨ-

niej pieni

ĊĪny). W osadach takich nie istniaá jeszcze samorząd, a opuszczanie

ziemi przez ch

áopów, choü moĪliwe, wiązaáo siĊ z doĞü wysokimi kosztami.

Zapotrzebowania na osadników, których mo

Īna by osadziü na nieuprawia-

nych dot

ąd ziemiach, nie pokrywaáa kolonizacja wewnĊtrzna. W tej sytuacji

uciekano si

Ċ do praktyki Ğciągania osadników gáównie z Niemiec, aby szybciej

zagospodarowa

ü majątki i pomnoĪyü dochody. Jest rzeczą oczywistą, Īe namó-

wienie ludno

Ğci rolniczej do zmiany miejsca zamieszkania i osiedlenia siĊ na

nowym terenie wymaga

áo stworzenia jej lepszych warunków niĪ te, które posia-

da

áa w swoim pierwotnym miejscu. Warunki te speániaáo nowe, przyjĊte z Euro-

py Zachodniej, rozwi

ązanie organizacyjne dotyczące sprowadzania i osiedlania

ludno

Ğci cháopskiej. Byáo to osadnictwo na prawie niemieckim. Polegaáo ono na

zak

áadaniu nowych lub przenoszeniu istniejących juĪ wsi na nowy rodzaj prawa

okre

Ğlającego stosunki miĊdzy wáaĞcicielem ziemi a cháopami. Osadnicy pod

wodz

ą tak zwanego zasadĨcy zawierali z panem wsi specjalną umowĊ okreĞlają-

c

ą ich obowiązki i uprawnienia (miĊdzy innymi wyáączenie wsi spod obowiązu-

j

ącego prawa i nadanie jej prawa niemieckiego). Mieli oni wáasny samorząd

i prawo do dowolnego dysponowania nadwy

Īką powstaáą po spáaceniu renty

w

áaĞcicielowi. Stosunki prawne oparte byáy na zasadzie wolnoĞci osobistej

osadników, którzy mogli opu

Ğciü wieĞ po uregulowaniu wszystkich ĞwiadczeĔ

i odpracowaniu lat wolnizny

16

.

Prawo takie by

áo korzystne dla wáaĞcicieli ziemi, gdyĪ zwiĊkszaáo iloĞü rąk

do pracy. Natomiast ch

áopom dawaáo moĪliwoĞü jasnego okreĞlenia wielkoĞci

powinno

Ğci Ğwiadczonych na rzecz feudaáa oraz zasad uĪytkowania ziemi.

Osadnictwo na prawie niemieckim pocz

ątkowo dotyczyáo ludnoĞci obcej. Ze

wzgl

Ċdu na lepszą organizacjĊ lokowanej osady wypieraáo osadnictwo na prawie

polskim. W du

Īej czĊĞci przypadków lokacje na prawie niemieckim nie dotyczy-

áy zupeánie nowych obszarów. Oprócz zakáadania zupeánie nowych wsi czĊsto
by

áa to jedynie zmiana prawa lokacyjnego – z polskiego na niemieckie. Ci sami

ch

áopi uprawiali dalej tĊ samą ziemiĊ tego samego pana, ale juĪ na innych, ko-

rzystniejszych dla obu stron, warunkach.

W dawniejszej literaturze przedmiotu, szczególnie w

Ğród historyków nie-

mieckich, uto

Īsamiano kolonizacjĊ na prawie niemieckim z kolonizacją nie-

mieck

ą

17

. Cz

Ċsto z dokumentów zawierających informacjĊ o iloĞci osad lokowa-

16

O osadnictwie w

Ğredniowiecznej Polsce – vide: J. Bardach, B. LeĞnodorski, M. Pietrzak, Hi-

storia pa

Ĕstwa i prawa polskiego, Warszawa 1985 (wyd. czwarte, poprawione i uzupeánione),

s. 33–49; Historia ch

áopów polskich, red. S. Inglot, Wrocáaw 1995, s. 15–28.

17

Przypadek taki mo

Īemy spotkaü chociaĪby u XIX-wiecznego historyka Stenzla. Vide: G.A. Stenzel,

Urkundensammlung zur Geschichte des Ursprungs der Städte und der Einführung und Verbrei-

70

Katarzyna Chmielewska

nych na prawie niemieckim wyci

ągano wnioski o liczbie niemieckich osadników

na

ĝląsku

18

. Pojawia

áy siĊ wiĊc dane mówiące o ogromnej liczbie niemieckich

ch

áopów i mieszczan, którzy wprost „zalali” Ğredniowieczny ĝląsk, a takĪe, choü

w mniejszym stopniu, Ma

áopolskĊ, WielkopolskĊ i Pomorze

19

. Cz

Ċsto znajduje-

my w

Ĩródáach i literaturze przedmiotu liczne przykáady sprowadzenia na ziemie

Ğląskie osadników niemieckich lub tylko – z uwagi na niemieckie prawo loka-
cyjne i niemieck

ą nazwĊ wsi lub nazwisko zasadĨcy – za niemieckich uwaĪa-

nych. W licznych konkretnych przypadkach na podstawie bazy

Ĩródáowej moĪna

dowie

Ğü narodowoĞci osadników. W wielu wypadkach jednak, gdy dokumenty

lokacyjne i inne

Ğwiadectwa milczą na ten temat, nie jesteĞmy w stanie podaü

rzeczywistego pochodzenia osadzonych ch

áopów.

Kolonizacja na prawie niemieckim nale

Īaáa, szczególnie w ostatnich dwóch

stuleciach, do tematów dra

Īliwych

20

. Wielu nacjonalistycznych badaczy i popu-

laryzatorów d

ąĪyáo do przedstawienia Niemców bądĨ jako bezwzglĊdnych agre-

sorów naje

ĪdĪających rdzennie polskie, prasáowiaĔskie tereny, bądĨ teĪ (jeĞli pi-

sz

ący byá Niemcem) jako krzewicieli kultury wĞród barbarzyĔskich Sáowian lub

ludno

Ğü, która od początku zamieszkiwaáa starogermaĔski ĝląsk. PodejĞcie takie,

w jaki

Ğ sposób zrozumiaáe w XIX i pierwszej poáowie XX stulecia, spotkaü mo-

Īemy takĪe w latach osiemdziesiątych wieku XX

21

.

tung deutscher Kolonisten und Rechte in Schlesien und der Ober Lausitz, Hamburg 1832, Erste
Hauptstück, s. 117 i nast.

18

Niektórzy niemieccy historycy poszli nawet dalej. A. Meitzen w celu obliczenia ilo

Ğci niemiec-

kich osadników za podstaw

Ċ Ĩródáową wziąá sobie nie tylko dokumenty. Wedáug niego, Ğwia-

dectwa przeprowadzonej kolonizacji znajdujemy równie

Ī w zachowanym do naszych czasów

uk

áadzie pól. Po zbadaniu nowoczesnych map gruntowych i obliczeniu iloĞci wsi, a nastĊpnie

przemno

Īeniu kaĪdej wsi przez liczbĊ 40 do 50 áanów uzyskaá on niewyobraĪalną liczbĊ 150

do 180 tysi

Ċcy imigrantów niemieckich, którzy osiedlili siĊ na ĝląsku w XIII i XIV wieku. Ta

metoda statystyczna mia

áa wielu zwolenników w historiografii niemieckiej. Vide: A. Meitzen,

wst

Ċp do IV tomu Codex diplomaticus Silisiae, s. 103 i nast.; K. Tymieniecki, Kolonizacja

a germanizacja

ĝląska w wiekach Ğrednich, Katowice 1937, s. 16–17. O wątpliwoĞciach zwią-

zanych z wiarygodno

Ğcią niektórych dokumentów lokacji na prawie niemieckim – vide: S. Ku-

ra

Ğ, Przywileje prawa niemieckiego miast i wsi maáopolskich XIV–XV wieku, Wrocáaw 1971;

M. Cetwi

Ĕski, Soátys Menold czyli fiasko ksiąĪĊcych planów (z „KsiĊgi henrykowskiej”), „Stu-

dia z Dziejów Pa

Ĕstwa i Prawa Polskiego”, red. J.S. Matuszewski, t. IV, àódĨ 1999, s. 29–35.

19

Confer: Józef Matuszewski, Rzekoma germanizacja

ĝląska w wieku XIII, [w:] idem, Pisma wy-

brane,

àódĨ 2002, t. V, s. 311–327.

20

Zobacz: K. Tymieniecki, op. cit., passim. O roli, jak

ą historii i historykom zdarzaáo siĊ peániü

w s

áuĪbie polityki, pisze takĪe M. CetwiĔski, Ideologia i poznanie. Spoáeczne funkcje mediewi-

styki

Ğląskiej po 1945 roku, CzĊstochowa 1993, s. 7–53. Warto tu zacytowaü ostatnie zdanie,

b

Ċdące konkluzją wspomnianej pracy: „W stosunkach ideologii z poznaniem dominowaáa ide-

ologia”, ibidem, s. 124.

21

Tak

ą postawĊ reprezentuje Walter Kuhn, Die Neugestaltung von Schlesien und Kleinpolen

durch die mittelaltelriche Ostsiedlung, „Vierteljahresschrift Schlesien”, 1974, s. 9–20, prze-

„Ma

ükowo” opata Macieja Heringa...

71

W

Ğwietle powyĪszych rozwaĪaĔ warto zwróciü uwagĊ na przywoáany na

pocz

ątku artykuáu przypadek maáej wioski Matczkendorff – Maükowo (lub

Ma

ükowic). Cytowany fragment kroniki opactwa augustianów na wrocáawskim

Piasku przedstawia sytuacj

Ċ z początku XV wieku, a wiĊc czasy, kiedy to juĪ od

oko

áo piĊüdziesiĊciu lat ĝląsk znajdowaá siĊ pod panowaniem czeskim. Fakt ten

u

áatwiá zdecydowanie napáyw z zachodu i poáudnia ludnoĞci niemieckiej i cze-

skiej. Jak wida

ü, nie byá to wyáącznie obowiązujący kierunek kolonizacji

w owych czasach – opat Maciej Hering sprowadzi

á ludnoĞü rolniczą z Polski, na

co oczywi

Ğcie miaáy wpáyw jego propolskie sympatie. Warte jest to przypo-

mnienia, zw

áaszcza w sytuacji, gdy w ĞwiadomoĞci spoáecznej wciąĪ funkcjonu-

je jedynie odwrotny kierunek osadnictwa.

druk: W. Kuhn, Neue Aufsatzsammlung, Sigmaringen 1984, s. 1–11. Polemik

Ċ z tezami Kuhna

podj

ąá: M. CetwiĔski, op. cit., s. 23–35 oraz idem: Walter Kuhn i dzieje osadnictwa Ğląskiego,

„Sobótka”, t. 42, 1987, s. 59–71.