Czas pracy kierowców

– najnowsze zmiany

wzory dokumentów • porady ekspertów • przykłady rozliczeń

C

za

s p
ra

cy k
ie

ro

w

có

w – na

jn

ow

sz

e z
m

ian

y. W
zo

ry d
ok

um

en

tó

w

w • p

or

ad

y e
ks

pe

rt

ów • p

rz

yk

ła

dy r
oz

lic

ze

ń

Biblioteka Przewoźnika

Czas pracy kierowców to jeden z najtrudniejszych tematów, z którymi muszą się
zmierzyć firmy transportowe i wykonujące przewozy na potrzeby własne. Przed-
siębiorcy muszą uważnie planować zadania kierowcom, żeby nie dochodziło do prze-
kroczeń czasu pracy, a także kontrolować ich zachowanie. Należy zachować daleko
idącą ostrożność, ponieważ czas pracy kierowców podlega ciągłym kontrolom ze
strony Państwowej Inspekcji Pracy oraz Inspekcji Transportu Drogowego. Ponadto
przepisy dotyczące tej kwestii bardzo często się nie zmieniają. Obecnie mamy za
sobą zmianę sprzed 2 lat, z 2013 roku. Jednak pojawiły się kolejne regulacje, które
wprowadziły nieco zawirowania. Od 2 marca 2015 r. obowiązuje część przepisów
rozporządzenia nr 165/2014, umowa AETR odnosi się do regulacji czasu pracy
kierowców tak jak rozporządzenie nr 561/2006, a Francja i Belgia wprowadziły
kary za odbieranie regularnych odpoczynków tygodniowych w pojazdach. Ponadto
w książce znajdą Państwo wiele praktycznych porad dotyczących m.in.:
• tygodniowego czasu pracy,
• obowiązkowych przerw,
• pracy w porze w nocnej,
• sposobów prowadzenia ewidencji,
• kar nakładanych przez ITD.

UOZ05

69,00 zł brutto

9 7 8 8 3 2 6 9 4 3 2 7 0

ISBN 978-83-269-4327-0

Biblioteka Przewoźnika poleca:

UOZ 05 okladka.indd 1

22.10.2015 10:28

Czas pracy

kierowców

– najnowsze

zmiany

Wzory dokumentów,

porady ekspertów,

przykłady rozliczeń

Ewa Matejczyk, Joanna Wegner-Kowalska,

Łukasz Prasołek, Adam Hrycak

UOZ 05.indd 1

22.10.2015 08:49

Kup książkę

Autorzy:
Ewa Matejczyk
prawnik specjalizujący się w przepisach transportowych
Joanna Wegner-Kowalska
adwokat, były asystent sędziego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi
Łukasz Prasołek
asystent sędziego w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych
Sądu Najwyższego, specjalista z zakresu czasu pracy kierowców, były pracownik PIP
Adam Hrycak
prawnik, ekspert w dziedzinie prawa transportowego

Redakcja:
Izabela Kunowska

Konsultant merytoryczny:
Bartłomiej Muc
prawnik, ekspert w zakresie analizy i rozliczania czasu pracy kierowców,
współwłaściciel Kancelarii Transportowej KOBEN

Menedżer produktu:
Alina Sulgostowska

Kierownik marketingu i sprzedaży:
Agnieszka Konopacka-Kuramochi

Zdjęcie na okładce:
fotolia.pl

Korekta:
Zespół

Koordynator produkcji:
Mariusz Jezierski

Druk:
Miller

Skład i łamanie:
Dariusz Ziach

ISBN 978-83-269-4327-0

Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
Warszawa 2015

Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa,
tel. [phone], faks 22 617 60 10, e-mail: [e-mail]

NIP: 526-19-92-256, KRS: 0000098264 – Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie,
XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego,
Wysokość kapitału zakładowego 200.000 zł.

Publikacja „Czas pracy kierowców – najnowsze zmiany” została przygotowana z zachowaniem najwyż-

szej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy oraz doświadczenia jej twórców. Zapropo-

nowane w niej wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkret-

nym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Opublikowane rozwiązania nie

mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym

autorzy, konsultanci oraz redakcja nie mogą ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawar-

tych w publikacji „Czas pracy kierowców – najnowsze zmiany” wskazówek, przykładów, informacji itp. do

konkretnych przypadków.

UOZ 05.indd 2

22.10.2015 08:49

Kup książkę

3

Spis treści

Spis treści

Wstęp ....................................................................................................................... 5
Rozdział 1. Ustawa o czasie pracy kierowców – informacje podstawowe .................. 7

1.1. Kogo dotyczy ustawa ..................................................................................... 7
1.2. Definicje ......................................................................................................... 8

Rozdział 2. Obowiązki kierowców wynikające z przepisów ................................. 15

2.1. Czas pozostawania w dyspozycji .................................................................. 16
2.2. Czas jazdy ..................................................................................................... 18
2.3. Przerwy w jeździe ........................................................................................ 20

2.3.1. Prawidłowa przerwa w jeździe ciągłej ................................................ 21
2.3.2. Przerwa dzielona ............................................................................... 22
2.3.3. Przerwy załogi 2-osobowej ................................................................ 24

2.4. Odpoczynki .................................................................................................. 26

2.4.1. Odpoczynek dzienny .......................................................................... 26
2.4.2. Odpoczynek tygodniowy ................................................................... 29

2.5. Dzienny czas pracy ....................................................................................... 32
2.6. Tygodniowy czas pracy ................................................................................ 32
2.7. Przerwy w pracy .......................................................................................... 33
2.8. Pora nocna ................................................................................................... 35
2.9. Ewidencja czasu pracy ................................................................................. 36

2.9.1. Jak prowadzić ewidencję ................................................................... 36
2.9.2. Okresy podlegające kontroli ............................................................... 37
2.9.3. Oświadczenie o wykonywaniu pracy dla innego przedsiębiorcy ....... 37

Rozdział 3. Umowa AETR jak rozporządzenie nr 561/2006 .................................. 41

3.1. Zakres obowiązywania AETR ....................................................................... 42
3.2. Czas jazdy bez przerwy ................................................................................ 42
3.3. Czas dziennego odpoczynku ........................................................................ 43
3.4. Odpoczynek regularny podzielony ............................................................... 43
3.5. Odpoczynek dzienny w załodze ................................................................... 44
3.6. Odpoczynek tygodniowy ............................................................................. 44
3.7. Pojazd transportowany promem lub pociągiem .......................................... 45
3.8. Kontrola czasu pracy kierowcy ..................................................................... 45
3.9. Tachograf cyfrowy ........................................................................................ 46

Rozdział 4. Francja – kary za regularny odpoczynek w aucie ............................... 47

4.1. Prawo Francji do ustalenia kar ..................................................................... 47

UOZ 05.indd 3

22.10.2015 08:49

Kup książkę

4.2. Kary dla wszystkich ...................................................................................... 48
4.3. W trakcie kontroli drogowych ...................................................................... 48
4.4. Wielokrotne naruszenie zasady ................................................................... 49
4.5. Dowody uniewinniające firmę ..................................................................... 50
4.6. Odpowiedzialność po stronie firmy ............................................................. 50
4.7. Bezpieczeństwo samochodów ..................................................................... 50
4.8. Jak jest w Belgii ............................................................................................ 51

Rozdział 5. Nowe rozporządzenie nr 165/2014 – co się zmieniło,
a co jeszcze się zmieni ............................................................................................ 53

5.1. Zmiany, które już obowiązują ....................................................................... 53

5.1.1. Nieobowiązkowe zaświadczenie o działalności ................................. 53
5.1.2. 100 kilometrów bez tachografu ......................................................... 55
5.1.3. Warsztaty bardziej kontrolowane ...................................................... 56

5.2. Zmiany, które wchodzą w życie w 2016 roku ............................................... 56

5.2.1. Inteligencja tachografu ...................................................................... 57
5.2.2. Zdalna kontrola .................................................................................. 58
5.2.3. Zabezpieczenia i przeglądy tachografów ............................................ 59
5.2.4. Zastępcza karta kierowcy ................................................................... 61
5.2.5. Uprawnienia służb kontrolnych ......................................................... 62

Rozdział 6. Wzory dokumentów ............................................................................ 63

6.1. Karta drogowa .............................................................................................. 63
6.2. Zaświadczenie o nieprowadzeniu pojazdu ................................................... 65
6.3. Oświadczenie kierowcy o wymiarze zatrudnienia ....................................... 67
6.4. Oświadczenie o wykonywaniu usług na rzecz innej firmy ........................... 68
6.5. Oświadczenie dotyczące ewidencji pracownika z poprzedniego miejsca

zatrudnienia .................................................................................................. 69

6.6. Wzór tygodniowej ewidencji czasu pracy .................................................... 70
6.7. Informacja o przepisach czasu pracy dla kierowcy pojazdu o dmc

powyżej 3,5 t lub do przewozu więcej niż 9 osób wraz z kierowcą .............. 71

6.8. Zarządzenie o przepisach dotyczących czasu pracy ..................................... 74

Rozdział 7. Tekst ustawy o czasie pracy kierowców .............................................. 77
Rozdział 8. Taryfikator kar ITD ............................................................................... 95
Rozdział 9. Ważne adresy i numery telefonów ................................................... 111
Podstawa prawna ................................................................................................ 119

Czas pracy kierowców – najnowsze zmiany

4

UOZ 05.indd 4

22.10.2015 08:49

Kup książkę

5

WSTĘP

Planowanie czasu pracy kierowców, jego rejestrowanie i kontrolowanie

to trudne i ważne czynności. Zwłaszcza że kwestia ta podlega ciągłym
kontrolom ze strony Państwowej Inspekcji Pracy oraz Inspekcji Transportu
Drogowego. Panowanie nad prawidłowością rozliczeń czasu pracy kierow-
ców jest dodatkowo trudne z powodu często zmieniających się regulacji
prawnych. Obecnie mamy za sobą zmianę sprzed 2 lat, z 2013 roku. Jednak
pojawiły się nowe wytyczne, które wprowadziły nieco zawirowania. Od
2 marca 2015 r. obowiązuje część przepisów rozporządzenia nr 165/2014,
umowa AETR odnosi się do regulacji czasu pracy kierowców, tak jak
rozporządzenie nr 561/2006, a Francja oraz Belgia wprowadziły kary za
odbieranie regularnych odpoczynków tygodniowych w pojazdach.

Niniejsza publikacja jest skierowana do wszystkich osób zajmujących

się zawodowo transportem, do osób odpowiedzialnych za planowanie
i rozliczanie czasu pracy, jak również do samych kierowców. Treści w niej
zawarte mają za zadanie ułatwić interpretację przepisów. Konkretne przy-
kłady pomogą rozstrzygnąć niejasne kwestie, z jakimi na co dzień borykają
się przewoźnicy oraz ich pracownicy.

UOZ 05.indd 5

22.10.2015 08:49

Kup książkę

UOZ 05.indd 6

22.10.2015 08:49

Kup książkę

7

ROZDZIAŁ 1.

USTAWA O CZASIE PRACY KIEROWCÓW
– INFORMACJE PODSTAWOWE

1.1. Kogo dotyczy ustawa

Obecnie ustawa o czasie pracy kierowców dotyczy:

z

kierowców zatrudnionych na podstawie umowy o pracę,

z

przedsiębiorców osobiście kierujących pojazdami podczas wykony-
wania przewozów drogowych (w tym nie tylko transport drogowy, ale
również przewóz drogowy na potrzeby własne oraz każdy inny prze-
wóz w rozumieniu rozporządzenia nr 561/2006) oraz

z

osób niezatrudnionych przez przedsiębiorcę, lecz wykonujących prze-
wozy drogowe na jego rzecz. Są to kierowcy zatrudnieni na podstawie
umów cywilnoprawnych (umowy zlecenia) oraz przedsiębiorcy – kie-
rowcy, czyli tzw. samozatrudnieni, którzy prowadzą własną działalność
gospodarczą, ale nie mają firmy transportowej, lecz świadczą usługi
kierowania pojazdami dla innych przedsiębiorców – przewoźników
posiadających licencję transportową.

Ten podział jest dość jasny i wiadomo, kto do jakiej grupy jest przypo-

rządkowany. Pojawiały się jednak wątpliwości, do której grupy przypisać

UOZ 05.indd 7

22.10.2015 08:49

Kup książkę

Czas pracy kierowców – najnowsze zmiany

8

kierowców prowadzących własną działalność gospodarczą, ale niedyspo-
nujących licencją na transport ani zaświadczeniem na wykonywanie
przewozów na potrzeby własne. Z jednej strony prowadząc działalność
gospodarczą we własnym imieniu, formalnie są przedsiębiorcami. Z drugiej
zaś pracują dla innych przewoźników, świadcząc na ich rzecz usługi kiero-
wania pojazdem. W efekcie nie mogą samodzielnie decydować o wykonywa-
nych przewozach, realizują je bowiem na rzecz firm transportowych, a nie
we własnym imieniu. Jednak już teraz wiadomo, że kierowcy prowadzący
własną działalność gospodarczą, nieposiadający licencji wspólnotowej lub
innego dokumentu uprawniającego do wykonywania przewozów drogo-
wych, którzy świadczą usługi kierowania pojazdem na rzecz podmiotów
posiadających takie dokumenty, zaliczani są do drugiej grupy.

Przepisy ustawy o czasie pracy kierowców mają zastosowanie tylko do

kierowców podlegających regulacjom ustawy o transporcie drogowym.
Nie obejmują zatem kierowców pojazdów o dmc poniżej 3,5 t ani kierow-
ców, którzy wykonują przewozy osobowe pojazdami do 9 miejsc, licząc
łącznie z kierowcą.

1.2. Definicje

Kierowca – osoba, która prowadzi pojazd nawet przez krótki okres

lub która przewożona jest w pojeździe w celu podjęcia w ramach swoich
obowiązków jego prowadzenia w razie potrzeby.

Normy ustawy stosuje się wobec przedsiębiorcy osobiście
wykonującego przewozy oraz niezatrudnionego kierowcy
również wtedy, gdy są oni jednocześnie zatrudnieni jako

kierowcy na podstawie stosunku pracy (np. w innym przedsię-
biorstwie).

UWAGA

UOZ 05.indd 8

22.10.2015 08:49

Kup książkę

9

Rozdział 1. Ustawa o czasie pracy kierowców – informacje podstawowe

Stanowisko pracy kierowcy – oznacza:

a) siedzibę pracodawcy, na rzecz którego kierowca wykonuje swoje obo-

wiązki, oraz inne miejsce prowadzenia działalności przez pracodawcę,
w szczególności filie, przedstawicielstwa i oddziały,

b) pojazd, który kierowca prowadzi,
c) każde inne miejsce, w którym kierowca wykonuje czynności związane

z wykonywanymi przewozami drogowymi.

Przedsiębiorca osobiście wykonujący przewozy – przedsiębiorca po-

siadający zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego,
licencję na transport drogowy lub zaświadczenie na wykonywanie prze-
wozów na potrzeby własne, który osobiście kieruje pojazdem.

Kierowca zatrudniony na podstawie umów prawa cywilnego – kie-

rowca wykonujący przewozy na podstawie np. umowy zlecenia lub umowy
o dzieło.

Kierowca samozatrudniony – kierowca prowadzący własną działalność

gospodarczą polegającą na świadczeniu usług kierowania pojazdem na
rzecz firm wykonujących przewozy.

Czas pracy kierowców – czasem pracy przedsiębiorców i kierowców

niepozostających w stosunku pracy oraz tych pracujących na podstawie
umowy o pracę jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, w którym
pozostają na swoich stanowiskach pracy, będąc w dyspozycji podmiotu,
dla którego wykonują inne czynności, określone w art. 6 ust. 1 ustawy
o czasie pracy kierowców, lub pozostają w gotowości w rozumieniu art. 6
ust. 2 tej ustawy.

Czas prowadzenia pojazdu – czas trwania czynności prowadzenia

pojazdu zarejestrowany:

z

automatycznie lub półautomatycznie przez urządzenie pomiarowo-
-kontrolne bądź

UOZ 05.indd 9

22.10.2015 08:49

Kup książkę

Czas pracy kierowców – najnowsze zmiany

10

z

ręcznie w przypadkach określonych w art. 16 ust. 2 rozporządzenia nr
3821/85, czyli dla wszystkich przewozów, w sytuacji gdy tachograf nie
działa lub działa wadliwie, oraz gdy karta kierowcy działa wadliwie,
zostanie zniszczona, zgubiona lub skradziona.

Dzienny czas prowadzenia pojazdu – łączny czas prowadzenia pojazdu

od zakończenia jednego dziennego odpoczynku do rozpoczęcia następ-
nego dziennego odpoczynku lub pomiędzy dziennym a tygodniowym
odpoczynkiem.

Tygodniowy czas prowadzenia pojazdu – łączny czas prowadzenia

pojazdu w ciągu tygodnia.

Tydzień – okres pomiędzy godziną 0.00 w poniedziałek i godziną

24.00 w niedzielę.

Okres prowadzenia pojazdu – łączny czas prowadzenia pojazdu od

chwili rozpoczęcia przez kierowcę prowadzenia pojazdu po odpoczynku
lub przerwie do momentu rozpoczęcia odpoczynku lub przerwy. Okres
prowadzenia pojazdu może być ciągły albo przerywany.

Pora nocna – okres czterech godzin pomiędzy godziną 00.00 a godziną

7.00; definicję pory nocnej zawartą w art. 2 pkt 6a ustawy o czasie pracy
kierowców stosuje się wyłącznie do celów ustalania czasu pracy.

Czas pozostawania w gotowości – czas poza przyjętym rozkładem

czasu pracy, w którym kierowca pozostaje na stanowisku pracy kierowcy
w gotowości do wykonywania pracy, w szczególności podczas oczekiwania
na załadunek lub rozładunek, których przewidywany czas trwania nie
jest znany kierowcy przed wyjazdem albo przed rozpoczęciem danego
okresu. W przypadku kierowców samozatrudnionych i kierowców pracu-
jących na zlecenie czas pozostawania w gotowości jest wliczany do czasu
pracy.

UOZ 05.indd 10

22.10.2015 08:49

Kup książkę