pl wikibooks org wiki Analiza matematyczna Szeregi liczbowe d23baveb

background image

Tę stronę ostatnio zmodyfikowano 20:30, 11 lis 2008.  

 

Treść udost ępniana na licencji 

GNU Free Documentation License

 (szczegóły: 

Prawa autorskie

). 

Wikibooks ® jest zarejestrowanym znakiem towarowym 

Wikimedia Foundation

Zasady ochrony prywatności

 

O Wikibooks

 

Informacje prawne

  

nawigacja

Strona główna

Księgozbiór

Portal użytkowników

Ostatnie zmiany

Losuj stron ę

Pomoc

Kontakt

utwórz książkę

Dodaj stron ę

  

Pomoc kolekcji

 

narzędzia

Linkujące

  

Zmiany w 
dolinkowanych

  

Strony specjalne

  

Wersja do druku

  

Link do tej wersji

 

Wersja PDF

  

Logowanie i rejestracja

  

Analiza matematyczna/Szeregi liczbowe 

Szeregi

Wstęp 

Szereg to wyraz będący sumą kolejnych wyrazów nieskończonego ciągu. W szeregach jednymi z najbardziej istotnych spraw są ich zbieżność i 

granice.

Zapis szeregu 

Szeregi nie mają swojego własnego oznaczenia zapisuje się je za pomocą sumy nieskończonej i przepisu ogólnego (jak w ciągach) co zapisuje sie 

jako

 

np. 

 

Czasem można spotkać zapis 

 Jednakże jest on używany wyłącznie gdy rozpisujemy kilka ciągów naraz w celu skrócenia zapisu.

 

Suma szeregu 

Mogło by się wydawać, że skoro dodajemy do siebie nieskończoną ilość liczb (często wszystkie z nich są dodatnie) to ich suma powinna być 

również nieskończona. Jednakże matematycy nie takie przekręty potrafią robić. Musimy zauważyć że jeżeli szereg jest zbieżny to dodajemy coraz 

mniejsze wyrazy które są już tak blisko zera, że z czasem nasz szereg prawie się niezwiększa możemy też zaobserwować że kolejne sumy są 

bardzo blisko pewnej liczby. Liczba ta nazywa się suma szeregu.

np. 

 jest równa 2 gdyż 

 

Graficzne przedstawienie szeregu 

Jak widzimy szereg zapełnia kwadrat jednakże go nigdy nie wypełni do końca zawsze 

zostanie pewien bardzo malutenki kawałek.

Zbieżność szeregu 

Czasem obliczenie sumy nie jest nam potrzebne (czasem jest to bardzo trudne). Czasem 

wystarcza określić czy szereg jest zbieżny (wtedy istnieje suma szeregu) lub szereg jest 

rozbieżny wtedy sumy nie ma gdyż dodając kolejne składniki suma rozrasta się coraz 

mocnej w sposób nieograniczony. Kryteria zbieżności szeregu

Warunek konieczny zbieżności 

Jeżeli szereg ∑a

n

 jest zbieżny, to lim

n→∞

 a

n

 = 0. Jeśli więc wyraz ogólny szeregu nie 

zbiega do 0, to szereg ten jest rozbieżny.

Warunek Cauchy'ego zbieżności 

Dla szeregów liczbowych zachodzi następujący warunek zbieżności, pochodzący od 

Cauchy'ego

Szereg liczbowy ∑a

n

 jest zbieżny wtedy i tylko wtedy, gdy: 

 Jest to równoważne temu, że ciąg sum 

częściowych ciągu (a

n

) jest 

ciągiem Cauchy'ego

Zbieżność bezwzględna 

Szereg ∑a

n

 nazywamy zbieżnym bezwzgl ędnie, jeżeli zbieżny jest szereg ∑|a

n

|. Jeżeli dany szereg jest zbieżny bezwzględnie, to jest on 

zbieżny również w zwykłym sensie.

Powyższe rozróżnienie jest istotne, może się bowiem zdarzyć, że dany szereg jest zbieżny, lecz nie jest zbieżny bezwzględnie – mówimy wtedy, 

że szereg jest zbieżny warunkowo. Zadziwiające twierdzenie 

Riemanna

 mówi, że można tak poprzestawiać wyrazy szeregu warunkowo 

zbieżnego liczb rzeczywistych, aby jako sumę nowego szeregu otrzymać dowolną, z góry zadaną liczbę.

Przykład mamy szereg anharmoniczny

 

Wiemy że szereg ten jest zbieżny a jego suma wynosi ln2

Jednakże możemy poukładać wyrazy tak by najpierw wyszła nam jakaś duża liczba np. 50 a potem odpowiednio składać wyrazy dodatnie i ujemne 

(których nam nie zabraknie) i będziemy mieć sume szeregu 50.

Wszystkie poniższe twierdzenia rozstrzygają o zbieżności bezwzględnej szeregu ∑a

n

.  

Kryterium 

d'Alemberta

 

Jeżeli granica ciągu |a

n+1

|/|a

n

| istnieje i jest mniejsza od 1, to szereg ∑a

n

 jest zbieżny; jeżeli granica ta jest większa od 1, szereg jest rozbieżny. Dla 

rozbieżności szeregu wystarczy zreszt ą, by istniała taka liczba N, że nierówność |a

n+1

|/|a

n

|≥1 była spełniona dla wszystkich n większych od N

Jest to najprostsza wersja tego kryterium. Wersja nieco subtelniejsza: je żeli 

granica górna

 ciągu |a

n+1

|/|a

n

| jest mniejsza niż 1, to szereg ∑a

n

 jest 

zbieżny.

Kryterium nie przesądza o zbieżności lub rozbieżności szeregu w przypadku gdy granica ta (lub odpowiednia granica górna) jest równa 1.

 szereg ∑a

n

 jest zbieżny

 

 szereg ∑a

n

 jest rozbieżny

 

 kryterium nie rozstrzyga

 

Kryterium 

Raabego

 

Jeżeli kryterium d'Alemberta nie rozstrzyga czy dany szereg jest zbieżny lub rozbieżny, warto skorzystać z kryterium Raabego:

 szereg ∑a

n

 jest zbieżny

 

 szereg ∑a

n

 jest rozbieżny

 

 kryterium nie rozstrzyga

 

Należy zwrócić uwagę na fakt, że, aby szereg był zbieżny, granica z kryterium Raabego musi być większa od 1 ­ inaczej niż w przypadku kryterium 

d'Alemberta i Cauchy'ego.

Kryterium Cauchy'ego 

Jeżeli 

granica ciągu

 

 istnieje i jest mniejsza od 1, to szereg ∑a

n

 jest zbieżny; jeżeli granica ta jest większa od 1, szereg jest rozbieżny.

 

Jak w przypadku poprzedniego kryterium, jest to wersja uproszczona. Wersja subtelniejsza mówi,  że jeśli granica górna ciągu 

 jest 

mniejsza od 1, to szereg jest zbieżny; jeżeli granica górna jest większa od 1, to szereg jest rozbieżny.

Kryterium Cauchy'ego nie przesądza nic o zbieżności szeregu w przypadku, gdy odpowiednia granica (lub granica górna) jest równa 1.

Kryterium Cauchy'ego jest silniejsze niż kryterium d'Alemberta – jeśli szereg spełnia warunek kryterium d'Alemberta, to spełnia warunek 

Cauchy'ego, ale nie na odwrót.

Kryterium całkowe 

Szereg o wyrazie ogólnym a

n

 = f (n) jest zbieżny, jeżeli f (x) jest funkcją monotonicznie malejącą i 

całka niewłaściwa

 

 jest zbieżna; 

natomiast jeżeli całka ta jest rozbieżna, to szereg o wyrazie ogólnym f (n) jest rozbieżny. Przy tym dolną granicę całkowania a należy tak obrać, 
żeby funkcja f (x) w przedziale 

 była oznaczona i nie miała punktów nieciągłości. 

Kryterium porównawcze 

Jeżeli wyrazy szeregu ∑a

n

 spełniają od pewnego N nierówność |a

n

| ≤ b

n

 i szereg ∑b

n

 jest zbieżny, to również szereg ∑a

n

 jest zbieżny (i to ­ 

oczywiście ­ bezwzględnie). 

Jeżeli natomiast wyrazy szeregu ∑a

n

 spełniają od pewnego N nierówność a

n

 ≥ b

n

 ≥ 0 i szereg ∑b

n

 jest rozbieżny, to również szereg ∑a

n

 jest 

rozbieżny.

Stosowanie tego kryterium wymaga pewnego zasobu szeregów, o których wiadomo,  że są zbieżne. Często wygodnie jest porównywać dany szereg 

szeregiem harmonicznym

 lub (rzadziej) 

geometrycznym

Kryterium zagęszczania 

Następujące proste kryterium również pochodzi od 

Cauchy'ego

. Załóżmy, że szereg ∑a

n

 jest taki, że ciąg |a

n

| jest 

monotonicznie malejący

, a p jest 

liczbą naturalną. Jeżeli zbieżny jest szereg ∑p

n

∙|a

p

n

|, to zbieżny jest szereg ∑a

n

Kryterium ilorazowe (nazywane też kryterium porównawczym w postaci granicznej) 

Jeżeli mamy szeregi ∑a

n

, ∑b

n

 i znamy typ (rozbieżny, zbieżny) jednego z nich, oraz 0 < lim

n→∞

 (a

n

/b

n

) < ∞, to drugi z nich jest tego samego typu.  

Ponadto:

Jeżeli lim

n→∞

 (a

n

/b

n

) = 0 i ∑b

n

 jest zbieżny, to ∑a

n

 jest zbieżny. 

Jeżeli lim

n→∞

 (a

n

/b

n

) = ∞ i ∑a

n

 jest zbieżny, to ∑b

n

 jest zbieżny. 

Spis treści 

1 Wstęp

  

2 Zapis szeregu

  

3 Suma szeregu

 

3.1 Graficzne przedstawienie szeregu

  

4 Zbieżność szeregu

 

4.1 Warunek konieczny zbieżności

  

4.2 Warunek Cauchy'ego zbieżności

  

4.3 Zbieżność bezwzględna

 

4.3.1 Kryterium d'Alemberta

  

4.3.2 Kryterium Raabego

  

4.3.3 Kryterium Cauchy'ego

  

4.3.4 Kryterium całkowe

  

4.3.5 Kryterium porównawcze

  

4.3.6 Kryterium zagęszczania

  

4.3.7 Kryterium ilorazowe (nazywane też kryterium porównawczym w postaci granicznej)

 

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

 

 

 

   

dyskusja

edytuj

historia i autorzy

moduł

szukaj

 

  

 

Przejdź

Szukaj

background image

Tę stronę ostatnio zmodyfikowano 20:30, 11 lis 2008.  

 

Treść udost ępniana na licencji 

GNU Free Documentation License

 (szczegóły: 

Prawa autorskie

). 

Wikibooks ® jest zarejestrowanym znakiem towarowym 

Wikimedia Foundation

Zasady ochrony prywatności

 

O Wikibooks

 

Informacje prawne

  

nawigacja

Strona główna

Księgozbiór

Portal użytkowników

Ostatnie zmiany

Losuj stron ę

Pomoc

Kontakt

utwórz książkę

Dodaj stron ę

  

Pomoc kolekcji

 

narzędzia

Linkujące

  

Zmiany w 
dolinkowanych

  

Strony specjalne

  

Wersja do druku

  

Link do tej wersji

 

Wersja PDF

  

Logowanie i rejestracja

  

Analiza matematyczna/Szeregi liczbowe 

Szeregi

Wstęp 

Szereg to wyraz będący sumą kolejnych wyrazów nieskończonego ciągu. W szeregach jednymi z najbardziej istotnych spraw są ich zbieżność i 

granice.

Zapis szeregu 

Szeregi nie mają swojego własnego oznaczenia zapisuje się je za pomocą sumy nieskończonej i przepisu ogólnego (jak w ciągach) co zapisuje sie 

jako

 

np. 

 

Czasem można spotkać zapis 

 Jednakże jest on używany wyłącznie gdy rozpisujemy kilka ciągów naraz w celu skrócenia zapisu.

 

Suma szeregu 

Mogło by się wydawać, że skoro dodajemy do siebie nieskończoną ilość liczb (często wszystkie z nich są dodatnie) to ich suma powinna być 

również nieskończona. Jednakże matematycy nie takie przekręty potrafią robić. Musimy zauważyć że jeżeli szereg jest zbieżny to dodajemy coraz 

mniejsze wyrazy które są już tak blisko zera, że z czasem nasz szereg prawie się niezwiększa możemy też zaobserwować że kolejne sumy są 

bardzo blisko pewnej liczby. Liczba ta nazywa się suma szeregu.

np. 

 jest równa 2 gdyż 

 

Graficzne przedstawienie szeregu 

Jak widzimy szereg zapełnia kwadrat jednakże go nigdy nie wypełni do końca zawsze 

zostanie pewien bardzo malutenki kawałek.

Zbieżność szeregu 

Czasem obliczenie sumy nie jest nam potrzebne (czasem jest to bardzo trudne). Czasem 

wystarcza określić czy szereg jest zbieżny (wtedy istnieje suma szeregu) lub szereg jest 

rozbieżny wtedy sumy nie ma gdyż dodając kolejne składniki suma rozrasta się coraz 

mocnej w sposób nieograniczony. Kryteria zbieżności szeregu

Warunek konieczny zbieżności 

Jeżeli szereg ∑a

n

 jest zbieżny, to lim

n→∞

 a

n

 = 0. Jeśli więc wyraz ogólny szeregu nie 

zbiega do 0, to szereg ten jest rozbieżny.

Warunek Cauchy'ego zbieżności 

Dla szeregów liczbowych zachodzi następujący warunek zbieżności, pochodzący od 

Cauchy'ego

Szereg liczbowy ∑a

n

 jest zbieżny wtedy i tylko wtedy, gdy: 

 Jest to równoważne temu, że ciąg sum 

częściowych ciągu (a

n

) jest 

ciągiem Cauchy'ego

Zbieżność bezwzględna 

Szereg ∑a

n

 nazywamy zbieżnym bezwzgl ędnie, jeżeli zbieżny jest szereg ∑|a

n

|. Jeżeli dany szereg jest zbieżny bezwzględnie, to jest on 

zbieżny również w zwykłym sensie.

Powyższe rozróżnienie jest istotne, może się bowiem zdarzyć, że dany szereg jest zbieżny, lecz nie jest zbieżny bezwzględnie – mówimy wtedy, 

że szereg jest zbieżny warunkowo. Zadziwiające twierdzenie 

Riemanna

 mówi, że można tak poprzestawiać wyrazy szeregu warunkowo 

zbieżnego liczb rzeczywistych, aby jako sumę nowego szeregu otrzymać dowolną, z góry zadaną liczbę.

Przykład mamy szereg anharmoniczny

 

Wiemy że szereg ten jest zbieżny a jego suma wynosi ln2

Jednakże możemy poukładać wyrazy tak by najpierw wyszła nam jakaś duża liczba np. 50 a potem odpowiednio składać wyrazy dodatnie i ujemne 

(których nam nie zabraknie) i będziemy mieć sume szeregu 50.

Wszystkie poniższe twierdzenia rozstrzygają o zbieżności bezwzględnej szeregu ∑a

n

.  

Kryterium 

d'Alemberta

 

Jeżeli granica ciągu |a

n+1

|/|a

n

| istnieje i jest mniejsza od 1, to szereg ∑a

n

 jest zbieżny; jeżeli granica ta jest większa od 1, szereg jest rozbieżny. Dla 

rozbieżności szeregu wystarczy zreszt ą, by istniała taka liczba N, że nierówność |a

n+1

|/|a

n

|≥1 była spełniona dla wszystkich n większych od N

Jest to najprostsza wersja tego kryterium. Wersja nieco subtelniejsza: je żeli 

granica górna

 ciągu |a

n+1

|/|a

n

| jest mniejsza niż 1, to szereg ∑a

n

 jest 

zbieżny.

Kryterium nie przesądza o zbieżności lub rozbieżności szeregu w przypadku gdy granica ta (lub odpowiednia granica górna) jest równa 1.

 szereg ∑a

n

 jest zbieżny

 

 szereg ∑a

n

 jest rozbieżny

 

 kryterium nie rozstrzyga

 

Kryterium 

Raabego

 

Jeżeli kryterium d'Alemberta nie rozstrzyga czy dany szereg jest zbieżny lub rozbieżny, warto skorzystać z kryterium Raabego:

 szereg ∑a

n

 jest zbieżny

 

 szereg ∑a

n

 jest rozbieżny

 

 kryterium nie rozstrzyga

 

Należy zwrócić uwagę na fakt, że, aby szereg był zbieżny, granica z kryterium Raabego musi być większa od 1 ­ inaczej niż w przypadku kryterium 

d'Alemberta i Cauchy'ego.

Kryterium Cauchy'ego 

Jeżeli 

granica ciągu

 

 istnieje i jest mniejsza od 1, to szereg ∑a

n

 jest zbieżny; jeżeli granica ta jest większa od 1, szereg jest rozbieżny.

 

Jak w przypadku poprzedniego kryterium, jest to wersja uproszczona. Wersja subtelniejsza mówi,  że jeśli granica górna ciągu 

 jest 

mniejsza od 1, to szereg jest zbieżny; jeżeli granica górna jest większa od 1, to szereg jest rozbieżny.

Kryterium Cauchy'ego nie przesądza nic o zbieżności szeregu w przypadku, gdy odpowiednia granica (lub granica górna) jest równa 1.

Kryterium Cauchy'ego jest silniejsze niż kryterium d'Alemberta – jeśli szereg spełnia warunek kryterium d'Alemberta, to spełnia warunek 

Cauchy'ego, ale nie na odwrót.

Kryterium całkowe 

Szereg o wyrazie ogólnym a

n

 = f (n) jest zbieżny, jeżeli f (x) jest funkcją monotonicznie malejącą i 

całka niewłaściwa

 

 jest zbieżna; 

natomiast jeżeli całka ta jest rozbieżna, to szereg o wyrazie ogólnym f (n) jest rozbieżny. Przy tym dolną granicę całkowania a należy tak obrać, 
żeby funkcja f (x) w przedziale 

 była oznaczona i nie miała punktów nieciągłości. 

Kryterium porównawcze 

Jeżeli wyrazy szeregu ∑a

n

 spełniają od pewnego N nierówność |a

n

| ≤ b

n

 i szereg ∑b

n

 jest zbieżny, to również szereg ∑a

n

 jest zbieżny (i to ­ 

oczywiście ­ bezwzględnie). 

Jeżeli natomiast wyrazy szeregu ∑a

n

 spełniają od pewnego N nierówność a

n

 ≥ b

n

 ≥ 0 i szereg ∑b

n

 jest rozbieżny, to również szereg ∑a

n

 jest 

rozbieżny.

Stosowanie tego kryterium wymaga pewnego zasobu szeregów, o których wiadomo,  że są zbieżne. Często wygodnie jest porównywać dany szereg 

szeregiem harmonicznym

 lub (rzadziej) 

geometrycznym

Kryterium zagęszczania 

Następujące proste kryterium również pochodzi od 

Cauchy'ego

. Załóżmy, że szereg ∑a

n

 jest taki, że ciąg |a

n

| jest 

monotonicznie malejący

, a p jest 

liczbą naturalną. Jeżeli zbieżny jest szereg ∑p

n

∙|a

p

n

|, to zbieżny jest szereg ∑a

n

Kryterium ilorazowe (nazywane też kryterium porównawczym w postaci granicznej) 

Jeżeli mamy szeregi ∑a

n

, ∑b

n

 i znamy typ (rozbieżny, zbieżny) jednego z nich, oraz 0 < lim

n→∞

 (a

n

/b

n

) < ∞, to drugi z nich jest tego samego typu.  

Ponadto:

Jeżeli lim

n→∞

 (a

n

/b

n

) = 0 i ∑b

n

 jest zbieżny, to ∑a

n

 jest zbieżny. 

Jeżeli lim

n→∞

 (a

n

/b

n

) = ∞ i ∑a

n

 jest zbieżny, to ∑b

n

 jest zbieżny. 

Spis treści 

1 Wstęp

  

2 Zapis szeregu

  

3 Suma szeregu

 

3.1 Graficzne przedstawienie szeregu

  

4 Zbieżność szeregu

 

4.1 Warunek konieczny zbieżności

  

4.2 Warunek Cauchy'ego zbieżności

  

4.3 Zbieżność bezwzględna

 

4.3.1 Kryterium d'Alemberta

  

4.3.2 Kryterium Raabego

  

4.3.3 Kryterium Cauchy'ego

  

4.3.4 Kryterium całkowe

  

4.3.5 Kryterium porównawcze

  

4.3.6 Kryterium zagęszczania

  

4.3.7 Kryterium ilorazowe (nazywane też kryterium porównawczym w postaci granicznej)

 

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

 

 

 

   

dyskusja

edytuj

historia i autorzy

moduł

szukaj

 

  

 

Przejdź

Szukaj

background image

Tę stronę ostatnio zmodyfikowano 20:30, 11 lis 2008.  

 

Treść udost ępniana na licencji 

GNU Free Documentation License

 (szczegóły: 

Prawa autorskie

). 

Wikibooks ® jest zarejestrowanym znakiem towarowym 

Wikimedia Foundation

. 

Zasady ochrony prywatności

 

O Wikibooks

 

Informacje prawne

  

nawigacja

Strona główna

Księgozbiór

Portal użytkowników

Ostatnie zmiany

Losuj stron ę

Pomoc

Kontakt

utwórz książkę

Dodaj stron ę

  

Pomoc kolekcji

 

narzędzia

Linkujące

  

Zmiany w 
dolinkowanych

  

Strony specjalne

  

Wersja do druku

  

Link do tej wersji

 

Wersja PDF

  

Logowanie i rejestracja

  

Analiza matematyczna/Szeregi liczbowe 

Szeregi

Wstęp 

Szereg to wyraz będący sumą kolejnych wyrazów nieskończonego ciągu. W szeregach jednymi z najbardziej istotnych spraw są ich zbieżność i 

granice.

Zapis szeregu 

Szeregi nie mają swojego własnego oznaczenia zapisuje się je za pomocą sumy nieskończonej i przepisu ogólnego (jak w ciągach) co zapisuje sie 

jako

 

np. 

 

Czasem można spotkać zapis 

 Jednakże jest on używany wyłącznie gdy rozpisujemy kilka ciągów naraz w celu skrócenia zapisu.

 

Suma szeregu 

Mogło by się wydawać, że skoro dodajemy do siebie nieskończoną ilość liczb (często wszystkie z nich są dodatnie) to ich suma powinna być 

również nieskończona. Jednakże matematycy nie takie przekręty potrafią robić. Musimy zauważyć że jeżeli szereg jest zbieżny to dodajemy coraz 

mniejsze wyrazy które są już tak blisko zera, że z czasem nasz szereg prawie się niezwiększa możemy też zaobserwować że kolejne sumy są 

bardzo blisko pewnej liczby. Liczba ta nazywa się suma szeregu.

np. 

 jest równa 2 gdyż 

 

Graficzne przedstawienie szeregu 

Jak widzimy szereg zapełnia kwadrat jednakże go nigdy nie wypełni do końca zawsze 

zostanie pewien bardzo malutenki kawałek.

Zbieżność szeregu 

Czasem obliczenie sumy nie jest nam potrzebne (czasem jest to bardzo trudne). Czasem 

wystarcza określić czy szereg jest zbieżny (wtedy istnieje suma szeregu) lub szereg jest 

rozbieżny wtedy sumy nie ma gdyż dodając kolejne składniki suma rozrasta się coraz 

mocnej w sposób nieograniczony. Kryteria zbieżności szeregu

Warunek konieczny zbieżności 

Jeżeli szereg ∑a

n

 jest zbieżny, to lim

n→∞

 a

n

 = 0. Jeśli więc wyraz ogólny szeregu nie 

zbiega do 0, to szereg ten jest rozbieżny.

Warunek Cauchy'ego zbieżności 

Dla szeregów liczbowych zachodzi następujący warunek zbieżności, pochodzący od 

Cauchy'ego

Szereg liczbowy ∑a

n

 jest zbieżny wtedy i tylko wtedy, gdy: 

 Jest to równoważne temu, że ciąg sum 

częściowych ciągu (a

n

) jest 

ciągiem Cauchy'ego

Zbieżność bezwzględna 

Szereg ∑a

n

 nazywamy zbieżnym bezwzgl ędnie, jeżeli zbieżny jest szereg ∑|a

n

|. Jeżeli dany szereg jest zbieżny bezwzględnie, to jest on 

zbieżny również w zwykłym sensie.

Powyższe rozróżnienie jest istotne, może się bowiem zdarzyć, że dany szereg jest zbieżny, lecz nie jest zbieżny bezwzględnie – mówimy wtedy, 

że szereg jest zbieżny warunkowo. Zadziwiające twierdzenie 

Riemanna

 mówi, że można tak poprzestawiać wyrazy szeregu warunkowo 

zbieżnego liczb rzeczywistych, aby jako sumę nowego szeregu otrzymać dowolną, z góry zadaną liczbę.

Przykład mamy szereg anharmoniczny

 

Wiemy że szereg ten jest zbieżny a jego suma wynosi ln2

Jednakże możemy poukładać wyrazy tak by najpierw wyszła nam jakaś duża liczba np. 50 a potem odpowiednio składać wyrazy dodatnie i ujemne 

(których nam nie zabraknie) i będziemy mieć sume szeregu 50.

Wszystkie poniższe twierdzenia rozstrzygają o zbieżności bezwzględnej szeregu ∑a

n

.  

Kryterium 

d'Alemberta

 

Jeżeli granica ciągu |a

n+1

|/|a

n

| istnieje i jest mniejsza od 1, to szereg ∑a

n

 jest zbieżny; jeżeli granica ta jest większa od 1, szereg jest rozbieżny. Dla 

rozbieżności szeregu wystarczy zreszt ą, by istniała taka liczba N, że nierówność |a

n+1

|/|a

n

|≥1 była spełniona dla wszystkich n większych od N

Jest to najprostsza wersja tego kryterium. Wersja nieco subtelniejsza: je żeli 

granica górna

 ciągu |a

n+1

|/|a

n

| jest mniejsza niż 1, to szereg ∑a

n

 jest 

zbieżny.

Kryterium nie przesądza o zbieżności lub rozbieżności szeregu w przypadku gdy granica ta (lub odpowiednia granica górna) jest równa 1.

 szereg ∑a

n

 jest zbieżny

 

 szereg ∑a

n

 jest rozbieżny

 

 kryterium nie rozstrzyga

 

Kryterium 

Raabego

 

Jeżeli kryterium d'Alemberta nie rozstrzyga czy dany szereg jest zbieżny lub rozbieżny, warto skorzystać z kryterium Raabego:

 szereg ∑a

n

 jest zbieżny

 

 szereg ∑a

n

 jest rozbieżny

 

 kryterium nie rozstrzyga

 

Należy zwrócić uwagę na fakt, że, aby szereg był zbieżny, granica z kryterium Raabego musi być większa od 1 ­ inaczej niż w przypadku kryterium 

d'Alemberta i Cauchy'ego.

Kryterium Cauchy'ego 

Jeżeli 

granica ciągu

 

 istnieje i jest mniejsza od 1, to szereg ∑a

n

 jest zbieżny; jeżeli granica ta jest większa od 1, szereg jest rozbieżny.

 

Jak w przypadku poprzedniego kryterium, jest to wersja uproszczona. Wersja subtelniejsza mówi,  że jeśli granica górna ciągu 

 jest 

mniejsza od 1, to szereg jest zbieżny; jeżeli granica górna jest większa od 1, to szereg jest rozbieżny.

Kryterium Cauchy'ego nie przesądza nic o zbieżności szeregu w przypadku, gdy odpowiednia granica (lub granica górna) jest równa 1.

Kryterium Cauchy'ego jest silniejsze niż kryterium d'Alemberta – jeśli szereg spełnia warunek kryterium d'Alemberta, to spełnia warunek 

Cauchy'ego, ale nie na odwrót.

Kryterium całkowe 

Szereg o wyrazie ogólnym a

n

 = f (n) jest zbieżny, jeżeli f (x) jest funkcją monotonicznie malejącą i 

całka niewłaściwa

 

 jest zbieżna; 

natomiast jeżeli całka ta jest rozbieżna, to szereg o wyrazie ogólnym f (n) jest rozbieżny. Przy tym dolną granicę całkowania a należy tak obrać, 
żeby funkcja f (x) w przedziale 

 była oznaczona i nie miała punktów nieciągłości. 

Kryterium porównawcze 

Jeżeli wyrazy szeregu ∑a

n

 spełniają od pewnego N nierówność |a

n

| ≤ b

n

 i szereg ∑b

n

 jest zbieżny, to również szereg ∑a

n

 jest zbieżny (i to ­ 

oczywiście ­ bezwzględnie). 

Jeżeli natomiast wyrazy szeregu ∑a

n

 spełniają od pewnego N nierówność a

n

 ≥ b

n

 ≥ 0 i szereg ∑b

n

 jest rozbieżny, to również szereg ∑a

n

 jest 

rozbieżny.

Stosowanie tego kryterium wymaga pewnego zasobu szeregów, o których wiadomo,  że są zbieżne. Często wygodnie jest porównywać dany szereg 

szeregiem harmonicznym

 lub (rzadziej) 

geometrycznym

. 

Kryterium zagęszczania 

Następujące proste kryterium również pochodzi od 

Cauchy'ego

. Załóżmy, że szereg ∑a

n

 jest taki, że ciąg |a

n

| jest 

monotonicznie malejący

, a p jest 

liczbą naturalną. Jeżeli zbieżny jest szereg ∑p

n

∙|a

p

n

|, to zbieżny jest szereg ∑a

n

Kryterium ilorazowe (nazywane też kryterium porównawczym w postaci granicznej) 

Jeżeli mamy szeregi ∑a

n

, ∑b

n

 i znamy typ (rozbieżny, zbieżny) jednego z nich, oraz 0 < lim

n→∞

 (a

n

/b

n

) < ∞, to drugi z nich jest tego samego typu.  

Ponadto:

Jeżeli lim

n→∞

 (a

n

/b

n

) = 0 i ∑b

n

 jest zbieżny, to ∑a

n

 jest zbieżny. 

Jeżeli lim

n→∞

 (a

n

/b

n

) = ∞ i ∑a

n

 jest zbieżny, to ∑b

n

 jest zbieżny. 

Spis treści 

1 Wstęp

  

2 Zapis szeregu

  

3 Suma szeregu

 

3.1 Graficzne przedstawienie szeregu

  

4 Zbieżność szeregu

 

4.1 Warunek konieczny zbieżności

  

4.2 Warunek Cauchy'ego zbieżności

  

4.3 Zbieżność bezwzględna

 

4.3.1 Kryterium d'Alemberta

  

4.3.2 Kryterium Raabego

  

4.3.3 Kryterium Cauchy'ego

  

4.3.4 Kryterium całkowe

  

4.3.5 Kryterium porównawcze

  

4.3.6 Kryterium zagęszczania

  

4.3.7 Kryterium ilorazowe (nazywane też kryterium porównawczym w postaci granicznej)

 

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

[

edytuj

]

 

 

 

   

dyskusja

edytuj

historia i autorzy

moduł

szukaj

 

  

 

Przejdź

Szukaj


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
pl wikibooks org wiki Optymalizacja systemu Windows XP A
pl wikipedia org wiki Zasady (polityka) rachunkowoś
pl wikipedia org wiki Kwadryka riheufzc
Analiza matematyczna, Analiza matematyczna - szeregi, granice funkcji, Granice funkcji i szeregi
pl wikipedia org wiki Zasady (polityka) rachunkowoś
http pl wikipedia org wiki Obwód rezonansowy LC
pl wikipedia org wiki Turbo (guma)
Analiza matematyczna szeregi cz 2
http, pl wikipedia org wiki Starożytny Egipt BOGUSLAWA
(2386) matematyka3 szeregi liczbowe
am4 Szeregi liczbowe, Informatyka i Ekonometria SGGW, Semestr 1, Analiza Matematyczna, materialy od
Szeregi liczbowe, Edukacja, Analiza Matematyczna
Szeregi liczbowe, Analiza matematyczna
Ćwiczenia z analizy matematycznej zadania 8 szeregi liczbowe
Ćwiczenia z analizy matematycznej zadania 8 szeregi liczbowe
Analiza matematyczna, lista analiza 2008 6 szeregi

więcej podobnych podstron