LITERATURA GRECKA

OKRES ARCHAICZNY (IX – VI w. p. n. e.)

Poezja
Homer –

Iliada, Odyseja (po 24 księgi)

Hezjod –

Teogonia + Katalog niewiast, Prace i dnie (VIII/VII w.) – pierwsza bajka, praca nie hańbi

Archiloch – VII w., elegie, epigramy, złośliwe jamby
Hipponaks – kulawy jamb
Alkajos – VII/VI, motyw ojczyzny jako okrętu, melika (pieśni solowe), liryka jońska, melika eolska
Anakreont – elegie, pieśni miłosne, biesiadne, jamby, liryka jońska, melika eolska
Safona- VII/VI, modlitwy do Afrodyty i Hery, pieśnie weselne, liryka jońska, melika eolska
Symonides – VI/V, liryka chóralna, hymny, epinikia( zwycięscy olimpijscy), dytyramby,
skolia(pieśni biesiadne), peany, elegie, treny, epigramaty;

Lament Danai, pierwszy układał pieśni na

zamówienie
Pindar - VI/V, liryka chóralna, 4 księgi epinikiów (olimpijskie, nemejskie, pytyjskie, istmijskie)

Proza
Ezop Frygijczyk – VI, bajki

OKRES KLASYCZNY (V – VI w. p. n. e.)

Poezja
Tragedia
Ajschylos –

Persowie, Błagalnice, Prometeusz skowany, Siedmiu przeciw Tebom, Orestesa (trylogia

–

Agamemnon, Ofiarnice, Eumenidy)

Sofokles –

Ajas, Antygona, Król Edyp, Elektra, Filoktet, Edyp w Kolonom, dramat satyrowy

Tropiciele
Eurypides – 17 tragedii –

Alkestis, Andromacha, Błagalnice, Fenicjanki, Hekabe, Helena, Hipolit,

Medea, Orestes, Ifigenia, Trojanki, dramat satyrowy – Cyklop
Komedia
Arystofanes –

Acharniacy, Pokój, Pizystrat, Chmury, Rycerze, Osy, Ptaki, Plutos (Bóg bogactwa),

Żaby (komedia staroattycka)

Komedia średnia – Antyfanes,
Komedia nowa – Menander –

Sąd rozjemczy, Odcięty warkocz, Odludek, Tarcza, komedia

charakteru

Proza
Herodot –

Dzieje (9 ksiąg – imiona muz) – łańcuch win i kar

Tukidydes –

Wojna peloponeska (dokończenie Dziejów Herodota) – opis aikiologiczny

Ksenofont – uczeń Sokratesa,

Cyropedia, Dzieje Hellenów, Anabaza- Wyprawa Cyrusa, Apologia

– obrona Sokratesa, Uczta
Platon – (Aristokles),

Ijon, Fedon, Uczta, Fajdros, Prawo, Państwo (Piloteja), dialogi

Arystoteles –

Metafizyka, Etyka Nikomachejska, Etyka Eudemejska, Polityka, Retoryka, Poetyka

Teofast –

Charaktery – 30 typów ludzkich

Demostenes –

Filipiki

OKRES HELLENISTYCZNY (III – I w. p. n. e.), tzw. aleksandryjski

Historiografia
Polibiusz, Timajos

Poezja aleksandryjska
Kallimach – epyllia, eidyllia liryczne, elegie, jamby, epigramy,

Aitia (Przyczyny)- 4 ks., 6 hymnów,

Warkocz Bereniki (dystych elegijny)
Teokryt – sielnki, bukoliki,

Czry, Tyrsy, Mały Herakles, , Pasterze, Dożynki, heksametr – cezura

bukoliczna (po 4. stpie)

OKRES CESARSTWA RZYMSKIEGO (I w. p. n. e. – VI w. n. e.)

Attycyzm - odmiana stylu retorycznego, powstała w Grecji w I w. p.n.e. jako reakcja na azjanizm,
czyli na ozdobność i niezwykłość form językowych, którym przeciwstawiała ideał powagi, prostoty i
jasności.

Literatura chrześcijańska
Listy św. Pawła, Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Apokalipsa, Apokryfy

Historycy
Flawiusz Józef –

Wojna żydowska, Archeologia żydowska

Neoplatonizm

Poezja świecka
Antologia Palatyńska (XVIII w.)
Antologia Planudejska (XIV w.)

LITERATURA RZYMSKA

LITERATURA OKRESU ARCHAICZNEGO (240 – ok. 90 p. n. e.)

Komedia
Plaut –

Amfitrion, Skarb, Bracia, Jeńcy, Kupiec; komedia intryg, pomyłek, typów, rozpoznania

Terencjusz –

Świekra, Samodręczyciel – patos, brak wulgaryzmów, dobra teściowa, dobra hetera

Historiografia
Lucjusz – II/I p.n.e.;

Wojna punicka

LITERATURA OKRESU CYCEROŃSKIEGO (ok. 90 – ok. 40 p. n. e.)

Epos
Lukrecjusz –

O naturze rzeczy

Młody Rzym – poeci nowi = neoterycy (por. poezja aleksandryjska)
Katullus – Klodia (Lesbia), drobne wiersze (jamb, dystychy elegijne), epylliony – wesele Peleusa i
Tetydy

Proza
Cyceron – spisek Katyliny, mowy (oskarżycielskie, obronne, pochwalne, dziękczynne, polityczne),
przeciwko Warronowi,

Filipiki, Podziały retoryczne, O Rzeczypospolitej, Paradoksy stoickie,

Akademiki, 860 listów

Historiografia (pamiętnikarstwo)
Gajusz Juliusz Cezar –

Pamiętniki o wojnie z Gallami, Pamiętniki o wojnie domowej – pisane w 3.

osobie!
Salustiusz –

Spisek Kataliny, Wojna z Jugurtą

OKRES AUGUSTOWSKI (ok. 40 p. n. e. – 14 n. e. ),

tzw. złoty wiek poezji rzymskiej!

Wergiliusz (homeryda)
Sielanki –

Bukoliki (10 eklog – utwory wybrane, heksametr, sielanka filozoficzna, alegoryczna)

Poemat –

Georgiki (4 ks.), Eneida – inspiracja Augusta, epopeja narodowa, aikiologiczna

Epyllion –

Ciris, Komar

Owidiusz – dystych elegijny
Elegie – erotyczne:

Miłostki, Heroidy, Sztuka kochania

Poemat –

Metamorfozy (15 ks., jako jedyny napisany heksametrem!), Kalendarz – aitiologia, 6 ks.

Zamiast 12.
Utwory na wygnaniu –

Żale, Listy z Pontu, Ibis, Rybołówstwo

Poezja
Horacy –

Epody (17, jamb), Satyry, czyli Gawędy (2 ks.), Listy (3 ks., Pieśni (Carmina, 4ks.,

biesiadne, erotyki, religijne, hymny, ody, serenady, patriotyczne, filozoficzne, itd.)
Tibullus –

Elegie (2 ks.)- Delia

Propercjusz – Cyntia (Hostia),

Elegie (4 ks.)

Historiografia
Liwiusz –

Od założenia miasta (Rzymu)

Retoryka

Seneka – ćwiczenia retoryczne, podręcznik mitologii

OKRES CESARSTWA (I – II w. n. e.)

Literatura za Tyberiusza (14 – 37)
Maniliusz
Fedrus

Literatura za Kaliguli, Klaudiusza i Nerona (37 – 68)
Seneka Młodszy
Flakkus
Persjusz – 6 satyr
Lukan –

Wojna domowa (Farsalia) – innowacyjny poemat historyczny

Literatura za Flawiuszów (69 - 96)
Marcjalis – 15 ksiąg epigramów

Literatura za Nerwy i Trajana (96 – 117)
Tacyt – proza;

Żywot Agrykoli, Dzieje, Roczniki (Annales) – panowanie Hadriana

Literatura za Hadriana ( 117 – 138)
Swetoniusz –

Żywoty cezarów – pierwsza biografia cesarzy rzymskich, 8 ks.

Literatura za Antoninów (138 – 180)
Geniusz
Marek Aureliusz

OKRES CESARSTWA III w. n. e.

Literatura od Septymiusza Sewera do Numeriana (193 – 284)
Tertulian – pisarz chrześcijański;

Do pogan, Apologetyk, pisma teologiczne i dogmatyczne

OKRES PÓŹNEGO CESARSTWA IV – VI w. n. e. OD DIOKLECJANA DO UPADKU

CESARSTWA ZACHODNIEGO (124 – 476)

Proza chrześcijańska
Ambroży – mowy, listy, hymny, dzieła egzegetyczne, moralno-ascetyczne i dogmatyczne,

O wierze

Hieronim –

Vulgata – łacińska Biblia, Kroniki, Onomasticon – słownik nazw miejsc biblijnych,

żywoty świętych – Pawła, listy
Augustyn –

Przeciw Akademikom, Solilokwia (Rozmowy ze samym sobą), Państwo Boże,

Wyznania

Poezja chrześcijańska
Ambroży
Prudencjusz – hymny, poematy polemiczne,
Paulinus – listy poetyckie