TEMAT 7: Gospodarcze procesy integracyjne

Integracja międzynarodowa  proces łączenia się państw lub zespalania

gospodarek narodowych, w rezultacie którego tworzą się nowe organizmy polityczne i
gospodarcze.

Dążenia integracyjne zachodzą w sferze gospodarczej, politycznej i militarnej (również

w wybranych dziedzinach np. ochronie środowiska, energetyce, komunikacji itp.).

Głównym celem międzynarodowej integracji gospodarczej jest przyspieszenie rozwoju

społeczno-gospodarczego (poprawa efektyw-ności gospodarowania).

Warunkiem realizacji tego celu są tożsame dążenia polityczne i ekonomiczne

uczestników procesu integracji. Stabilność dążeń jest tym większa im bardziej podobne są
gospodarki krajów i poziom ich rozwoju.

Biorąc pod uwagę stopień zaawansowania integracji, można mówić o:


strefie wolnego handlu,



unii celnej,



wspólnym rynku,



unii walutowej,



unii ekonomicznej i politycznej.

Ze względu na zasięg działania organizacje międzynarodowe dzieli się na regionalne i

globalne

(światowe).

MIĘDZYNARODOWA INTEGRACJA GOSPODARCZA oznacza (z pktu widz. analizy

strukturalnej) tworzenie z różnych elementów jednej komplementarnej całości, która

umożliwia otrzymywanie nowych efektów, jakościowo wyższych, niż suma rezultatów

poszczególnych elementów.

Rozumiana jako: stan i proces.

CZYNNIKI PROWADZĄCE DO INTEGRACJI EKONOM.:

1.

Mechanizm rynkowy (ex post);

2. Organy centralne, narodowe lub międzynarodowe (ex ante); (1) i (2) uzupełniają się i warunkują.

Wyróżnia się integrację negatywną i pozytywną

I. negatywna – znoszenie barier ograniczających swobodny przepływ dóbr, kapitału i siły roboczej.

I. pozytywna – tworzenie wspólnych praw i realizacja wspólnej polityki.

I. negatywna łatwiejsza w realizacji niż pozytywna (np. strefa wolnego handlu i unia celna)

Wybrane organizacje

globalne

(ponadregionalne):

ONZ(UN – United Nations)1945,s. Nowy Jork –192 KRAJÓW, (w tym PL) org.
polit.-spo

ł .-gospod.

Nie należą m.in.: Monaco, Vanuatu, Nauru, Sahara Zach., Tajwan, Gujana Fr.
Główne organy: Zgromadz. Ogólne, Rada Bezpiecz., R. Gospod-Społ., Rada Powiernicza, Międz.
Tryb. Sprawiedliwości
Obecnie mamy 192 państw należących do ONZ
1946 r. – 51 państw
1980 r. – 151państw
2000 r. – 189 państw

Główne agend ONZ:



MFW (IMF – International Monetary Fund), (1947) największa na świecie instytucja
finansowa, s. Waszyngton, 189 krajów (w tym PL);



MBOR (IBRD – International Bank for Reconstruction and Development)-Bank
Światowy s. Waszyngton

UNIDO, Organizacja NZ d/s Rozwoju Przemysłowego, s. Wiedeń



MOP (ILO – Międzynarodowa Organizacja Pracy), s. Genewa



Światowa Organizacja Handlu (WTO), (1995) w miejsce GATT, 145 krajów



Organizacja NZ d/s Wyżywienia i Rolnictwa (FAO ), s. Rzym



Fundusz NZ d/s Pomocy Dzieciom (UNICEF), s.



Fundusz NZ d/s Oświaty, Nauki i Kultury, (UNESCO ), s. Paryż



WHO – World Health Organization, 1948, s. Genewa



WMO - World Meteorological Organisation,1947, s. Genewa



Międz. Agencja Energii Atomowej (IAEA – International Atomic Enegy Agency), s.
Wiedeń



ICAO - International Civil Aviation Organization, s. Montreal



Program NZ ds. Ochrony środowiska (UNEP)

NATO (North Atlantic Treaty Organization), Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (1949) s.
Bruksela, org. polit.-militar., 26 państw, członk:UE (bez SF,A,IRL,S), ISL, N, TUR, CAN, USA, PL
(od 1999), H, CZ, (od 29.3.2004)+7[Est, Łt, Ltv,Bg, Rum, Słowac, Słowe]

Układ Warszawski (1955-1991), org.milit. 8 krajów

OECD – Organizacja Współpracy Gospo-darczej i Rozwoju (Organization for Economic
Cooperation and Development) –org. utw.1960 r. (1961). Cel: osiągnięcie wzrostu produkcji i
zatrudnienia, rozwój wolnego handlu. Obecnie 29 krajów rozwiniętych o gospodarce rynkowej:
UE+EFTA (bez LIE) + Tur + NAFTA + J+AUSTR +N.Zel.+CZ + H +PL (od 1996 r.) + Korea S. s.
Paryż

LIGA ARABSKA [ang.Arab League, arab. Midan Al.-Tahrir] (1945), 21 krajów (w tym OWP) s.
Kair, org. państw o wspólnym języku, historii, religii. Obecnie małe znaczenie ze względu na
wewnętrzne rozbieżności poglądów politycznych.

APEC - Asia-Pacific Economy Cooperation (1989), org. gospodarcza, s. Singapur, 18 krajów:
NAFTA, J, ChRL, AUSTR, Nowa Zelandia, Indonezja, Korea S., Filipiny, Singapur. Cel: intergracja
gospodarcza państw przez znoszenie barier handlowych. [~2 mld ludn., >50% prod. towarów i usług,
40% handlu światowego]

OPEC Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową(1960), s. Wiedeń, Wenez, Alg, Libia,
Nigeria, Ekwador [73-92] Gabon[75-94], Irak, Iran, Arabia Saudyjska, ZEA, Indonezja, Kuwejt,
Katar. ~85% światowego eksportu ropy naftowej; cel: ujednolicenie polityki w dziedzinie produkcji i
zbytu ropy naftowej.
[1948 r. Org.Europ. Wsp. Gosp. i Rozwoju]

LIGA ARABSKA [ang.Arab League, arab. Midan Al.-Tahrir] (1945), 21 krajów (w tym OWP) s.
Kair, org. państw o wspólnym języku, historii, religii. Obecnie małe znaczenie ze względu na
wewnętrzne rozbieżności poglądów politycznych.

WNP Wspólnota Niepodległych Państw (Sodrużestwo Niezawisimych Gosudarstw) (1991) ZSRR –
LT, ŁOT, ETS; nowa forma organizacji państw byłego ZSRR

RWPG (1949-1991) org. gospodarcza, europ. kr. socjal. + Mongolia + Wietnam + Kuba

Wybrane organizacje regionalne

EUROPA:

Nazwa organizacji

Początek
dzałalności,
siedziba

Kraje
członkowskie

Charakter/cel

Rodzaj
integracji/inne

CEFTA
Centraleuropean
Free Trade
Agreement

(1992) 1993

(6) PL, H, CZ, SK,
SLO(’96), RUM(’97)
BG [99], CHOR

Gospod./współpraca
w zakresie handlu,
znoszenie
ograniczeń celnych

Strefa wolnego
handlu

EFTA European Free
Trade Association

1960/Genewa

(4) CH, LIE, ISL, N

Gospod./funkcjonowan
ie wg zasad
właściwych strefie
wolnego handlu artyk.
przemysłowymi

PL – stoważ.

UE European Union
1993

(1957) 1958,

Bruksela

Rada Min,

Kom Europ,

STRASBURG

Parlament Europ,
L

UKSEMBURG

Tryb. Sprawiedl,

FRANKFURT/M

Eur

B Centr

(25) B,F,NL, LUX,D,
I +GB, IRL, DK (’73)
+ GR (’81) + ESP, P
(’86) + A, SF, S (’95)

najwyższy stopień
integracji, pow. 4 mln
km

2

, ~455 mln ludn.

PL stoważ (od ’93,
1.05.2004
członkowstwo)

UZE West
European Union

(1954) 1955

UE - A, DK, SF, IRL,
S

Polityczno-obronny

KBWE
Konferencja
Bezpieczeństwa i
Współpracy
Europejskiej

1973

Wszystkie kraje
europejskie + USA
+ CAN

polityczny

Od 1990 r. Status
organizacji
międz.,6.XII.’94
przemianowana na
OBWE

EEA
Europejski Obszar
(Strefa)
Gospodarczy

(1992) 1994

UE + EFTA

Współpraca
gospodarcza w
ramach wspólnej
strefy gospodarczej

AMERYKA PÓŁNOCNA i ŁACIŃSKA:

Nazwa organizacji

Początek

dzałalności,

siedziba

Kraje członkowskie

Charakter/cel

Rodzaj
integracji/inne

NAFTA

North American Free

Trade Agreement

(1992) 1994

’65 CUS FTA

USA, KANADA,
MEKSYK

Gospod./ znoszenie
ceł, kwot
importowych i
innych ograniczeń

2009 wspólny rynek

CARICOM

1973

Wspólnota Karaibów
13 państw

Unia celna

ALADI

Lathin American

Integration

Assotiation

1980

11 kr. [Mex, Amer. S –
Sur, Guj, Guj. Fr.]

WSPÓLNY RYNEK

AMERYKI ŚR.

[CACM]

1963

Gwatemala,
Honduras, Salwador,
Kostaryka, Nikaragua

Unia celna

PAKT ANDYJSKI

[Grupa Andyjska]

1969

BOL, KOLUM, EQUA,
PERU, WENEZUELA

2005-wspólny rynek

MERCOSUR

Mercado Comun del

Sur

1991

BRAZYLIA,
ARGENTYNA,
PARAGWAJ,
URUGWAJ

2005-wspólny
rynek, obecnie unia
celna

OPA (OAS)

Organizacja Państw

Amerykańskich

1948

Waszyngton

(35) Ameryka Łac. +
USA + CAN (– Kuba,
Gujana Fr.)

Rozwiąz. probl.
ekon. społ. polit. +
umacnianie pokoju i
bezpiec. kontynentu
amer.

OCEAS

1951

Amer. Str. Wolnego

Handlu FTAA

2006?

34 kr. (– Kuba)

Strefa wolnego
handlu obejmująca
całą Amerykę N+S

G-3

1994

COLUMBIA,
WEN,MEX

~ 800 mln ludn.

Od 2004-wspólny
rynek

AFRYKA:

Nazwa organizacji

Początek

dzałalności,

siedziba

Kraje członkowskie

Charakter/cel

Rodzaj integracji/
Inne

Organizacja Jedności

Afrykańskiej

(OofAU)

Obecnie Unia

Afrykańska

(1963)

s. Addis Abbeba

(53)wszystkie kraje
Afryki
(-Maroko)

Jedność i
solidarność państw
Afryki, wykorzenienie
neokolonializmu,
pogłębianie
współpracy

Najliczniejsze
ugrup. reg. na
świecie;
-Maroko ’84,
+ RPA ‘94

Południowo

afrykańska

Wspólnota na

rzecz Rozwoju

1992

11 krajów

ECOWAS

Wspólnota

Gospodarcza Państw

Afryki Zachodniej

(1973) 1975

16 krajów

Dążenie do
regionalnej strefy
wolnego handlu,
unii celnej i wspóln.
rynku

Inne ORGANIZACJE MIĘDZYNARODOWE w Afryce:

•

Unia Celna Afryki Zachodniej,

•

Unia Celna Afryki Środkowej (UDE),

•

Unia Celna i Gospodarcza Afryki Środkowej (UDEAC)

•

Wspólnota Gospodarcza Państw Wielkich Jezior

•

Południowoafrykańska Unia Celna

•

Wspólny Rynek Afryki Wschodniej i Południowej (COMESA)

AZJA i AUSTRALIA:

Nazwa organizacji

Pocz. dzałaln,
siedziba

Kraje członkowskie

Charakter/cel

Rodzaj
integracji/inne

ASEAN
Stow. Narodów Azji
S-E

1967,
s. Dżakarta

Brunei, Filipiny,
Indonezja,
Malezja,Myamar,
Singapur, Tajlandia,
Wietnam, Laos,
Kambodża

Popieranie
współpracy
gospodarczej,
społecznej,kultural
nej i technicz. w
regionie

Praktycznie blok
polityczno-
gospodarczy

RADA
WPÓŁPRACY
KRAJÓW ZAT
PERSKIEJ

Kuwejt, Bahrajn,
Katar, ZEA, A. Saud.,
Oman

ANZUS

(1952)

AUSTRALIA, NOWA
ZELANDIA, USA

org. polit-wojskowe Po ogłosz. N.Zeland

strefą bezatomową
zawiesiła ona w 1987
członkow.