Historia integracji europejskiej
Wykład
12-11-2010
plan Plevena - propozycja utworzenia europejskiej armii, przedstawiona
24 paz
dziernika 1950 roku przez premiera Francji Rene Plevena we
francuskim Zgromadzeniu Narodowym. Według planu Plevena armie
narodowe poszczególnych państw miały zostać scalone w ściśle
zintegrowaną armię europejską podlegającą władzy ponadnarodowej; jej
też powierzono by rekrutację i kontrolę nad jednostkami niemieckimi.
Plan Plevena powstał w sytuacji powszechnej na Zachodzie percepcji
zagrożenia inwazją radziecką na Europę Zachodnią, wymuszającej szybkie
zwiększenie zdolności obronnych; zmierzał do uśmierzenia obaw, tak na
Zachodzie jak i w ZSRR, związanych z promowaną wówczas przez
kanclerza Konrada Adenauera i USA remilitaryzacją RFN poprzez
zapobieżenie ponownemu utworzeniu niemieckiej armii narodowej.
Spotkał się ze sceptycyzmem RFN i innych państw zachodnich, np. USA,
ale stał się podstawą do opracowania traktatu o Europejskiej Wspólnocie
Obronnej (ang. European Defense Community - EDC), podpisanego 27
maja 1952 roku w Paryżu przez Francję, RFN, Włochy, Belgię, Holandię i
Luksemburg, który jednak upadł gdy francuskie Zgromadzenie Narodowe
odrzuciło go 30 sierpnia 1954 roku. Plan Plevena czerpał ze zgłoszonego
9 maja 1950 roku planu Schumana, którego efektem było powstanie
Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS).
(http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/haslo,plan_Plevena)
W V 1952 wszystkie państwa podpisały ten plan. Problem z ratyfikacją.
Dla wielu państw był to szok i nastawanie na suwerenność państw.
Rzecznicy Europejskiej Wspólnoty Obronnej dążyli do połączenia integracji
wojskowej z polityczną i utworzenie Europejskiej Wspólnoty Politycznej.
We Francji przeciwko ratyfikacji byli gauliści, którzy sprzeciwiali się
włączeniu armii francuskiej do armii europejskiej. Partia komunistyczna:
jest to wyraz Europy Watykanu, monopoli, faszyzmu i dominacji
amerykańskiej.
Ministrowie Spraw Zagranicznych 6 zlecili w 1952 dopracowanie EWP.
Po śmierci Stalina i zakończeniu wojny w Korei zagrożenie się zmniejszyło.
We Francji zgromadzenie narodowe w 1954 odrzuciło EWO.
Odrzucenie EWO odrzuciło szanse EWP.
Dodatkowe argumenty za upadkiem EWO:
Opór wobec militaryzacji Niemiec
Obawa przed integracją ze skompromitowaną armią niemiecką.
Po klęsce EWO i EWP spróbowano integracji gospodarczej. Z inicjatywą
integracji wystąpił minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii A.
Eden, zaproponował rozszerzenie Unii Zachodniej o RFN i Włochy.
W 1954 podpisano traktaty paryskie o utworzeniu Unii
Zachodnioeuropejskiej- oprócz  6 była Wielka Brytania, USA i Kanada.
Weszły w życie w 1955.
Zadaniem UZE było wprowadzenie RFN do NATO w sposób
satysfakcjonujący dla Francji. Przyjęcie RFN do UZE i NATO było
osiągnięciem dyplomacji Wielkiej Brytanii.
Powstanie UZE nie zmieniło sytuacji militarnej Europy, NATO
nadal jest dominujące.
W 1954 EWWiS przyjęła rezolucję o dalszej integracji.
Po klęsce EWO i EWP w procesie integracji zwracano uwagę na
problemy gospodarcze.
 W VI 1995- Messyna Konferencja ministrów spraw zagranicznych
 6 - rozważano rozszerzenie współpracy gospodarczej. Najbardziej
zainteresowane były kraje Beneluksu i RFN.
W latach 1955-1957- Speak pracował nad założeniami EWG i
EWEA.
25.III.1957- traktaty rzymskie- powstaje EWG i EUROATOM.
Wspólna polityka: rolnictwo, transport, handel z krajami trzecimi.
Głowna rola w prcesie integracji to swobodny przepływ towaru,
usług, osób i kapitału. Przyjęto okres przejściowy 12 lat. Unia
gospodarcza jest środkiem do przyjęcia Unii politycznej. Hallstein:
EWG jest rodzajem pokojowej & o trzech członach: 1. Unia celna, 2.
Unia gospodarcza, 3. Unia polityczna.
Struktura EWG:
Komisja- rola wnioskodawcza i wykonawcza
Rada Ministrów- główne uprawnienia decyzyjne
Zgromadzenie Parlamentarne- konsultacja, kontrola
Trybunał- funkcje sądownicze
Organy pomocnicze: Komitet Ekonomiczno- Społeczny,
Sekretariat Generalny.
Euroatom- wspólne wykorzystanie energii atomowej dla celów
pokojowych. Zgromadzenie i Trybunał stały się wspólnymi
organami Euroatmu, EWG i EWWiS.
Nowy etap w integracji zwłaszcza EWG zaczęła występować jako
nowa struktura w stosunkach międzynarodowych.
Od początku integracji państw EWG następował u nich szybki
wzrost gospodarczy. Największe trudności powodowały problemy
rolne i rozbieżne interesy Francji i RFN.
 Po podpisaniu traktatów rzymskich w 1957 r. Wielka Brytania
zaniepokoiła się izolacją od Europy kontynentalnej.
Zainicjowała proces tworzenia strefy wolnego handlu pośród państw
wokół EWG.
W końcu 1959r. doszło do powstania EFTA- Dania, Norwegia,
Szwecja, Austria, Portugalia, Szwajcaria i Wielka Brytania.
1958r. po powrocie do władzy Charles de Gaulle wyraził chęć
dalszej integracji. Preferował integrację  Europa Ojczyzn
Na przełomie lat 50 i 60 doszło do pogorszenia sytuacji
międzynarodowej.
Kryzys Berliński- Chruszczow chciał uregulować status Berlina i
podpisać traktat pokojowy z obydwoma państwami niemieckimi.
Wobec tego premier McMillan złożył propozycję członkowstwa
Wielkiej Brytanii w EWG w 1961r.
De Gaulle uważał, że Wielka Brytania będzie koniem trojańskim
USA w Europie.
Jednocześnie dr Gaulle występował przeciw ponadnarodowym
ambicjom EWG i biurokracji brukselskiej.
Plan Foucheta:
W paz
dzierniku 1961 r. Francja zgłosiła projekt unii
politycznej i obronnej;
Miała to być współpraca polityczna oparta na
międzynarodowych zasadach przeciwna federacji;
Z wyjątkiem Niemiec kraje Beneluksu i Włochy były
sceptyczne;
Unia ta miała obejmować również kwestie gospodarcze, co
było zagrożeniem dla dotychczasowych wspólnot;
 Belgia i Holandia zapowiedziały odrzucenie tego planu, jeżeli
Francja nie zgodzi się na przystąpienie Wielkiej Brytanii do
EWG.
Ostatecznie plan został odrzucony.
Po niepowodzeniu planu w 1963 r. Francja i RFN podpisały traktat
elizejski o współpracy politycznej, dyplomatycznej i wojskowej.
W 1963r. Francja odrzuca kandydaturę Wielkiej Brytanii.
Kryzys w połowie lat 60-tych- Komisja i Parlament Europejski
domagają się zwiększenia uprawnień, Francja domagała się
korzystnej dla siebie polityki rolnej, natomiast RFN preferowała
znoszenie barier celnych. Przewodniczący w Hallstein przedstawił
projekt wspólnej polityki rolnej- o jej budżecie miały decydować
Komisja i Parlament Europejski.
Spór między Francją a Komisją doprowadził do impasu. W lipcu
1965 francja zerwała posiedzenie rady ministrów  6 w Brukseli i
zastosowała bojkot tzw. Polityka pustego krzesła. Powrót do
rokowań Francja uzależniała od spełnienia 3 warunków: utworzenia
projektu wprowadzenia, zahamowania, umocnienia instytucji EWG,
podejmowanie decyzji w trybie jednomyślności. W styczniu 1966
wprowadzono  kompromis luksemburski . Francja zgodziła się na
głosowanie większościowe w mniej ważnych sprawach, zablokowano
zwiększenie roli komisji. Kompromis ten zakończył politykę pustego
krzesła, ale zahamował proces integracji.
Głównymi organami decyzyjnymi były: Rada EWG, EWWiS i
Euroatomu.
8.04.1965- traktat fuzyjny- utworzono jedną radę ministrów i
jedną komisję.
 1967- Wielka Brytania ponownie złożyła wniosek o przyjęcie.
Podobnie Irlandia, dania i Norwegia. De Gaulle wyraził veto wobec
wstąpienia Wielkie Brytanii. Tym samym zahamowano rozszerzenie
o pozostałe państwa. 1961- układ stowarzyszeniowy z Grecją (unia
celna, postanowienia o póz
niejszym wstąpieniu Grecji do EWG)
EWG zaczęła zawierać umowy handlowe i układy stowarzyszeniowe
z państwami trzecimi.
1963- umowa stowarzyszeniowa z Turcją. W Jaunde układ
stowarzyszeniowy z 18 państwami Afryki.
1968- uzupełniony projekt wprowadzający Plan Manshota. Projekt
wspólnej polityki rolnej.
1969 r.  odchodzi de Gaulle. Francja wycofuje veto w stosunku do
członkowstwa Wielkiej Brytanii.
1969- w ramach struktury NATO powstaje euro grupa.
Konferencja  6 w Hadze, inicjatorem był nowy prezydent Francji
G. Pompidou. Plan dokończenia, pogłębienia, rozszerzenia:
Dokończenie reformy wspólnej polityki rolnej;
Pogłębienie- przejście do unii walutowej; regularne spotkania
szefów państw członkowskich;
Rozszerzenie- przyjęcie Wielkiej Brytanii;
1972- konferencja paryska
Kanclerz w. Brandt zaproponował rozwijanie integracji
 dwóch prędkości
Zgromadzenie parlamentarne przyjmuje nazwę Parlament
Europejski
1973- w Kopenhadze przyjęto deklarację tożsamości narodowej.
Podstawowe elementy tożsamości europejskiej to: demokracja,
rządy oparte na prawie i szacunku dla praw człowieka,
sprawiedliwość społeczna i postęp ekonomiczny.
W 1970r. rozpoczęto rokowania z wielką Brytanią, Irlandią, Danią i
Norwegią- brak wypracowanych procedur. Przyjęto, że w trakcie
rokowań nie można zmieniać traktatów założycielskich.
Dopuszczono ulgi w okresie przejściowym.
1973- I rozszerzenie: wielka Brytania, Irlandia, dania. Norwegia w
referendum odrzuciła członkowstwo. Tym samy wzmocniony został
proces integracji. Osłabła rola wielkiej Brytanii jako odrębnego
ośrodka sił europejskich i przywódcy EFTA.