Historia integracji europejskiej
Wykład
29-11-2010
W 1932 roku w Austrii zaproponowano zastąpienie niemieckiej idei
Mitteleuropy planem Zwicheneuropy. Objęcie małych państw
leżących między Niemcami a Rosją: Litwa, A
otwa, Estonia, Polska ,
Czechy, Byłgaria, Rumunia, Jugosławia.
1933- projekt Mussoliniego, współpracy Austrii, Węgier i Włoch,
przeciwstawienie się dążeniom Niemiec do zagarnięcia tych państw.
Okres II wojny światowej
W Londynie skupisko emigracyjnych rządów europejskich. Tam
też powstało najwięcej koncepcji dotyczących integracji
europejskiej.
Instytut Badawczy Unii Federacyjnej.
1940- Churchill zgłosił inicjatywę unii francusko-brytyjskiej,
zakładała m.in. wspólne obywatelstwo, parlament, rząd, obronę
i finanse.
Francja będąc w stanie wojny odrzuciła plan.
1940- partia pracy Wielkiej Brytanii postulowała powołanie
ponadnarodowej organizacji gospodarczej i przemysłowej oraz
obronnej dla kształtowania pokoju na kontynencie.
C. Attlee-  Europa musi się skonfederować albo zginie .
1943- Churchill zaproponował utworzenie Rady Europy jako
pośrednika między USA i ZSRR.
Wspólne założenia polityczne, zbrojne i trybunał rozstrzygający
spory.
Wraz z ofensywą Armii Czerwonej dyplomacja watykańska
coraz bardziej zaniepokojona była losem chrześcijańskiej
Europy zagrożonej przez ideologię komunistyczną.
Pius XII proponował większą współpracę państw Europy
zachodniej. Wspierał działania: Schumanna, Gasperiego,
Adenauera, niechętny był udziałowi Wielkiej Brytanii.
W okresie wojny w Nowym Yorku mieściła się kolejna centrala
ruchu europejskiego.
 1943-1944- Projekt konstytucji Stanów Zjednoczonych Europy
Roosvelt nie popierał tego projektu gdyż, bardziej cenił relacje z
ZSRR. Idee ponadeuropejskie uważał za nierealne. Bardziej
zależało mu na poparciu Stalina w pokonaniu Japonii.
Władze polskie w Londynie promowały idee federacji państw
środkowej europy.
Miało to być zabezpieczenie przeciwko Niemcom i oddzielenie
ich od Rosji.
Stalin chciał zwiększyć wpływy ZSRR w Europie. Blokował
projekty integracji z poparciem mocarstw anglosaskich.
Po śmierci Roosvelta w 1945 roku Truman zaczął prowadzić
konfrontacyjną politykę z ZSRR. Poparł dążenia do integracji
europejskiej. W trakcie zimnej wojny integracja Europejska była
elementem polityki zagranicznej USA. Truman popierał
antykomunistyczne zapędy Churchilla.
Stadia integracji ekonomicznej.
Strefa wolnego handlu
(brak ceł wewnętrznych)
Unia celna
(j.w. + wspólna polityka celna)
Jednolity rynek wewnetrzny
(j.w.+ swobodny przepływa kapitału, ludzi i usług)
Unia ekonomiczna i monetarna
+ harmonizacja polityki ekonomicznej
+wspólna waluta, jednolity system wymiany walutowej i Banku
Centralnego.
Integracja Niemiec była szansą dla nich żeby się usamodzielnić
i żeby się wybielić.
Włochy:
Za swą kolaborację z Niemcami uważane za wroga;
Powojenna nędza, bezrobocie, ciężar faszyzmu;
Chrześcijańska demokracja- jednym z jej głównych celów
był proces integracji
Aktywna rola kościoła
 Włochy ze względy na historię i kulturę powinny odegrać
znaczącą rolę w procesie integracji.
USA:
Doktryna Trumana- przeszkodzenie radzieckiej ekspansji
i rozszerzaniu się światowego procesu rewolucyjnego;
Pomoc dla państw zagrożonych komunizmem;
Uniemożliwić porozumienie radziecko- tureckie i
roszczenia ZSRR wobec cieśnin;
Polityka konfrontacyjna wobec ZSRR została nazwana w
ONZ okresem  zimnej wojny ;
1949- powstanie NATO: 10 państw europejskich USA i
Kanada.
ZSRR uważał, że NATO jest wymierzone przeciwko
niemu;
Ekonomicznie: wzrost importu do Europy.
Wielka Brytania:
Trwanie w tradycji imperialistycznej ograniczyło
zainteresowanie w sprawach europejskich;
Splendid isolation;
Trzy wymiary polityki zagranicznej: Commonwealth, USA
i Europa Zachodnia;
1949- Churchill koncepcja zjednoczenia Brytyjskiej
wspólnoty narodów z USA (Fulton);
Gdy w 1950 roku zaproszono ją do EWWiS odmówiła;
Kraje Beneluksu:
Skłonność do integracji jest tym większa im mniejsze jest
państwo;
Belgia, Holandia i Luksemburg były prekursorem
integracji mając wcześniejsze doświadczenia.
1946- Churchill wzywa w Zurychu do utworzenia stanów
zjednoczonych europy.
Przemówienie o żelaznej kurtynie;
Zapobieżenie wojnie, rozwój gospodarczy, obrona przed
zagrożeniem bolszewizmem;
 W odbudowie Europy szczególną rolę mają spełnić Francja
i Niemcy;
Potężna Ameryka i Wielka Brytania mają pełnić rolę
poręczycieli nowej Europy.
1947- plan Marschalla, pomoc Ameryki w ramach
Europejskiego planu odbudowy, plan miał łagodzić
skutki wojny;
Dla realizacji tego planu powołano Organizację
Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (1948);
Cel: stworzenie zdrowej gospodarki poprzez współpracę
ekonomiczną jej członków;
OEEC- była strukturą współpracy międzynarodowej a nie
ponadnarodowej dla rozdysponowania pomocy- ponad 14
mld dolarów;
1948- Wielka Brytania zaproponowała powstanie Unii
zachodniej jako reakcję na proces konfliktu zimnowojennego.
III 1948- traktat brukselski oprócz współpracy ekonomicznej
wzajemna pomoc na wypadek agresji;
Utworzenie tej unii to nowy czynnik w jednoczeniu państw
europejskich;
Kongres w Hadze 1948- delegacje 25 krajów rozmyślały nad
sposobami integracji europejskiej.
Rezolucja kulturalna  wskazywano na wspólne dziedzictwo
kulturowe cywilizacji europejskiej, potrzebę gwarantowania praw
człowieka, rozwijanie świadomości europejskiej.
Rezolucja polityczna- utworzenie zgromadzenia europejskiego,
konieczność Kart Praw Człowieka, powstanie Europejskiego
Trybunału Praw Człowieka.
Rezolucja ekonomiczno-społeczna- coś w rodzaju unii celnej.
Efekty tego kongresu:
Europejska Unia płatnicza, Europejska Fundacja Kulturalna,
Centrum Studiów Europejskich;
Powołano Radę Europy (honorowi przewodniczący: Adenauer,
Schuman, sekretarz: Retinger)
 Państwa założycielskie: Beneluks, Francja, Włochy, Dania,
Norwegia, Szwecja, Wielka Brytania, Irlandia. Powołano dwa
główne organy: Komitet Ministrów i Zgromadzenie Doradcze.
Siedziba Strasburg
1950- rada europy doprowadziła do zawarcia Konwencji
Ochrony Praw Człowieka i Podstawowych Wolności;
Kontrolnie stworzono europejską komisję Praw Człowieka i
Europejskie Trybunał Praw Człowieka; działalność na rzecz
rozwoju tożsamości narodowej; rozwiązanie problemów
mniejszości, ochrony środowiska, umacnianie demokracji. Nie
są to instytucje Unii Europejskiej
4.IV,1949- NATO
Początkowo członkami było 12 państw: siły Kanady i USA połączono
z armiami europejskimi pod międzynarodowym dowództwem NATO.
Art. 5. Zbrojna napaść na jedno lub więcej państw będzie uważana
za napaść przeciwko wszystkim.
Siły polityczne NATO w praktyce ograniczyły rolę wojskową Unii
Zachodniej.
Największą rolę odgrywała Rada NATO, w której zasiadali
Ministrowie Spraw Zagranicznych, obrony i finansów państw
członkowskich.
W I 19490- ZSRR utworzył RWPG dla gospodarczej propagandy i
politycznej przeciwwagi dla planu Marshalla. .
Rada głosiła równouprawnienie ale w praktyce zdominowana
została przez interesy ZSRR.
1950 rok z inicjatywy Jeanna Monet powstaje EWWiS.
J. Monet zaproponował podporządkowanie francuskiej i niemieckiej
produkcji węgla i stali wspólnemu organowi administracyjnemu.
Na podstawie pomysłu Moneta utworzono plan Schumana, miał to
być element eliminowania konfliktów w stosunkach francusko-
niemieckich.
Schumann uważał, że należy stopniowo wprowadzać sektorowe
rozwiązania federacyjne.
Na plan Schumanna pozytywnie zareagowały Beneluks, Włochy i
RFN.
Wielka Brytania i Skandynawia krytycznie, Uważały, że
najistotniejszych sektorów gospodarki nie można poddać kontroli
ponadnarodowej.
18.04.1951- traktat paryski ustanawiający EWWIS- ratyfikowany
przez 6 państw. Traktat wszedł w życie w 1952 roku.
We Francji przeciwnikami traktatu byli: komuniście, przedstawiciele
goulistowskiej prawicy, którzy obawiali się zagrożenia dla
suwerenności.