SPIS TREŚCI
Wokół dydaktyki
Ryszard Kuliński  konsultant ds. kształcenia zawodowego w CEN
Propozycja zadań Komisji Przedmiotów Zawodowych do realizacji w roku szkolnym 2008/2009 ...1
Anna Karpowicz  konsultant ds. edukacji przyrodniczej w CEN
Hospitacja diagnozująca na zajęciach edukacyjnych - przedmioty przyrodnicze ..................5
Anna Karpowicz  konsultant ds. edukacji przyrodniczej w CEN
Skrobia jako substancja zapasowa u roślin......................................................................................9
Z \
ycia szkół i placówek
Krystyna Grabowska  dyrektor CEN w Białymstoku
Jubileusz 60-lecia...................................................................................................................................11
Mariola Stelmasiak  nauczyciel Przedszkola Nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi w Bielsku Podlaskim
Ksią\
ka, myśl, słowo, uczucie, czyn... ..............................................................................................13
Eugenia Pietryszczyk  nauczyciel Szkoły Podstawowej Nr 12 w Białymstoku
Urszula Roman  konsultant ds. edukacji humanistycznej w CEN
Konkurs strof o naszym regionie rozstrzygnięty...........................................................................20
Nowości pedagogiczne
Jolanta Bakier  nauczyciel bibliotekarz w CEN
Zbiory Specjalne wzbogaciły się o kolejne filmy edukacyjne.....................................................22
CEN informuje
Zdzisław Babicz  wicedyrektor CEN w Białymstoku
Sprawozdanie z realizacji projektu  Nowy rok szkolny z CEN w roku 2008 .........................23
Wiktoria Blakicka  konsultant ds. języków obcych
Krystyna A
uniewska  konsultant ds. języka niemieckiego
Warsztaty metodyczne dla nauczycieli języka obcego.................................................................25
 Wokół dydaktyki
Ryszard Kuliński - konsultant ds. kształcenia zawodowego
Propozycja zadań
Komisji Przedmiotów Zawodowych do realizacji
w roku szkolnym 2008/2009
Obszary działań:
" przeprowadzić lekcję otwartą dla
" realizacja programu nauczania,
typu zajęć mieszanych metodą
podstawy programowej, standar-
aktywizującą,
dów wymagań egzaminacyjnych
" weryfikować stosowany PSO,
" sprawdzanie i ocenianie osiągnięć
" planować i realizować badania
ucznia
osiągnięć uczniów w zakresie
" awans zawodowy i doskonalenie
nauczanego przedmiotu, kompe-
nauczycieli
tencji zawodowych,
" praca z uczniem zdolnym
" analizować osiągnięcia ucznia
" i inne i wykorzystać je w planowaniu
pracy dydaktycznej,
" przestrzegać zapisów WSO, PSO,
Cele:
Nauczyciele w ramach KPZ potrafią: " analizować wyniki egzaminu
zewnętrznego,
" wybrać program nauczania dla
zawodu,
" zorganizować i przeprowadzić
egzamin próbny potwierdzający
" realizować program nauczania z
kwalifikacje zawodowe,
uwzględnieniem podstawy pro-
gramowej i standardów wymagań
" organizować doradztwo dla sta-
egzaminacyjnych,
\
ystów,
" opracować i stosować wymagania
" dzielić się wiedzą i doświadcze-
edukacyjne w formie operacyjnej,
niami,
" modyfikować realizowany pro- " organizować doskonalenie we-
gram przedmiotu zawodowego,
wnętrzne lub samodoskonalenie,
" przeprowadzić ewaluację reali- " stosować ró\
ne formy pracy
zowanego programu nauczania
z uczniem zdolnym,
dla zawodu,
" przygotować ucznia do olimpia-
" opracować program nauczania
dy, konkursu,
dla zawodu lub specjalizacji,
" przestrzegać prawo oświatowe,
Aspekty 4 (42)/2008 strona 1
 Wokół dydaktyki
" zapewnić bezpieczeństwo planu nauczania,
uczniom na realizowanych zaję-
treści nauczania ze szczegól-
ciach,
nym uwzględnieniem podsta-
" rozwijać współpracę z instytu- wy programowej i wymagań
cjami wspierającymi kształcenie egzaminacyjnych.
zawodowe. 4. Przeprowadzenie ewaluacji reali-
zowanego programu nauczania
I. Realizacja programu nauczania, dla zawodu lub przedmiotu za-
podstawy programowej, standar-
wodowego wraz z obudową
dów wymagań egzaminacyjnych
w kontekście realizacji podstawy
1. Wybór programów nauczania dla
programowej, standardów egza-
zawodów nauczanych w szkole
minacyjnych, potrzeb rynku pra-
(maj - czerwiec 2009).
cy, mo\
liwości szkoły (czerwiec
2. Uzgodnienie sposobu realizacji
2009).
programu nauczania (wrzesień
5. Uzgodnienie z nauczycielami
2008 lub czerwiec 2009) :
kształcenia ogólnego korelacji
realizacja programów naucza-
treści nauczania zawodowego
nia poszczególnych przedmio-
i ogólnego.
tów zawodowych z uwzględ- 6. Opracowanie przez nauczycieli
nieniem korelacji treści na-
własnych programów nauczania
uczania,
dla zawodu lub specjalizacji i
opiniowanie przez KPZ.
opracowanie planów wyniko-
7. Popularyzowanie typu zajęć mie-
wych lub rozkładów materiału
szanych prowadzonych metodami
nauczania,
aktywizującymi (w ramach lekcji
określenie wymagań eduka-
otwartych).
cyjnych w formie operacyjnej
z uwzględnieniem realizacji
II. Sprawdzanie i ocenianie osią-
podstawy programowej, wy-
gnięć ucznia
magań egzaminacyjnych okre-
1. Weryfikowanie i modyfikowanie
ślonych w standardach wyma-
PSO w ramach realizowanego
gań egzaminacyjnych i zale-
programu w danym oddziale
ceń poradni pedagogiczno 
w zakresie:
psychologicznej.
wymagań edukacyjnych wy-
3. Modyfikowanie przyjętego do
nikających z realizowanego
realizacji programu nauczania w
programu nauczania kontek-
zakresie:
Aspekty 4 (42)/2008 strona 2
 Wokół dydaktyki
ście sprawdzania i oceniania
3. Przeprowadzenie analizy prze-
osiągnięć uczniów oraz reali-
strzegania przez nauczycieli
zacji podstawy programowej
kształcenia zawodowego zapisów
i wymagań egzaminacyjnych,
WSO, PSO ( np. informowanie
kryteriów oceniania, uczniów o wymaganiach eduka-
cyjnych i zasadach oceniania
zasad oceniania.
sposób informowania).
2. Planowanie i realizacja badań
4. Analizowanie wyników egzami-
osiągnięć uczniów w zakresie
nu zewnętrznego i opracowywa-
kształcenia zawodowego:
nie programów naprawczych.
korelowanie sprawdzianów w
5. Zorganizowanie egzaminu prób-
poszczególnych oddziałach
nego potwierdzającego kwalifi-
oraz wspólne ustalenie sposo-
kacje zawodowe.
bu i form badania osiągnięć
uczniów,
III. Awans zawodowy i doskonale-
zorganizowanie i przeprowa-
nie nauczycieli
dzenie semestralnego lub
1. Organizowanie doradztwa dla
rocznego testu kompetencji
sta\
ystów (proponowanie opie-
zawodowych opracowanego
kunów sta\
u, informacja opieku-
do wymagań edukacyjnych
nów sta\
u na KPZ o realizacji do-
uwzględniających podstawę
radztwa).
programową i wymagania eg-
2. Organizowanie wymiany do-
zaminacyjne dla zawodu 
świadczeń i dzielenia się wiedzą.
wynik tych testów słu\
y ewa-
3. Diagnozowanie potrzeb nauczy-
luacji i nie mo\
e mieć wpływu
cieli kształcenia zawodowego
na ocenę osiągnięć ucznia (re-
w zakresie doskonalenia.
alizacja na początku lub końcu
4. Organizowanie doskonalenia
semestru lub roku szkolnego),
nauczycieli kształcenia zawodo-
wykorzystywanie ró\
nych
wego.
form sprawdzania, szczególnie
5. Organizowanie zajęć otwartych.
pomiaru dydaktycznego i ana-
lizowanie wyników sprawdza-
IV. Praca z uczniem zdolnym
nia,
6. Propagowanie ró\
nych form pra-
przeprowadzanie analiz osią-
cy z uczniem zdolnym.
gnięć uczniów
Aspekty 4 (42)/2008 strona 3
 Wokół dydaktyki
7. Przygotowywanie uczniów do 15. Rozwijanie współpracy z innymi
udziału w olimpiadach, konkur- instytucjami.
sach, turniejach.
Powy\
sze propozycje zostały
8. Sporządzenie wykazu olimpiad,
opracowane z uwzględnieniem:
konkursów, turniejów na rok
16. Zadań KPZ wynikających z zapi-
szkolny 2008/2009 w których
sów w statutach szkół,
szkoła mo\
e wziąć udział.
17. Raportu PKO  Diagnoza potrzeb
9. Wymienienie doświadczeń na-
nauczycieli w zakresie doskona-
uczycieli na temat pracy
lenia zawodowego (kwiecień
z uczniem zdolnym.
2007r.),
V. Inne 18. Wniosków z nadzoru pedago-
gicznego za rok 2007/2008,
10. Podejmowanie działań w zakresie
znajomości i przestrzegania pra- 19. Priorytetów nadzoru pedagogicz-
wa oświatowego oraz we- nego na 2008/2009 (MEN i PKO),
wnątrzszkolnego (zmiany w pra-
20. Zakresu tematycznego wizytacji
wie).
szkół w roku 2008/2009,
11. Wzbogacanie wyposa\
enia pra-
21. Tematyki badań i hospitacji PKO
cowni przedmiotów zawodo-
w roku szkolnym 2008/2009,
wych.
22. Wyników diagnozy CEN w za-
12. Propagowanie korzystania na
kresie doskonalenia nauczycieli.
przedmiotach zawodowych
(Punkt 2-6 materiały PKO
z technologii informacyjno -
zamieszczone na stronie PKO)
komunikacyjnej.
13. Podejmowanie działań na rzecz Szkolne KPZ przy konstru-
owaniu planu powinny uwzględnić
bezpieczeństwa uczniów na
wnioski z nadzoru dyrektora szko-
przedmiotach zawodowych.
ły i wyniki diagnozy w zakresie
14. Podejmowanie działań w zakresie
doskonalenia nauczycieli przed-
opracowywania i wdra\
ania in- miotów zawodowych w przypadku
jej posiadania.
nowacji pedagogicznych doty-
czących kształcenia zawodowe-
go.
Aspekty 4 (42)/2008 strona 4
 Wokół dydaktyki
Anna Karpowicz  konsultant ds. edukacji przyrodniczej
Hospitacja diagnozująca
na zajęciach edukacyjnych
przedmioty przyrodnicze
Mały Słownik Języka Polskie- Hospitacja diagnozująca wy-
go (3) wyjaśnia, \
e hospitacja  wi- maga specjalnego przygotowania.
zytowanie lekcji szkolnych przez Jej celem jest obserwowanie osią-
władze szkolne lub kandydatów do gnięć edukacyjnych uczniów, a isto-
zawodu nauczycielskiego w celu za- tą  pokaz umiejętności uczniów.
poznania się z pracą pedagogiczną Termin takiej hospitacji określa na-
nauczyciela. Natomiast według uczyciel. Powinien to być moment
Słownika pedagogicznego (2): hospi- strategiczny nauczania, taki, który
tacja [gr. hospiteri  przychodzić w umo\
liwia prezentację nabytych
gościnę]  uczestnictwo przedstawi- przez uczniów umiejętności np. po
cieli władz szkolnych lub nauczycie- zrealizowaniu określonego działu,
li w zajęciach szkolnych w celu do- większej partii materiału, wykształ-
konania ich analizy i  ewentualnie  ceniu określonej umiejętności. Dy-
oceny; mo\
e to być równie\
uczest- rektor w wyniku tej obserwacji bę-
nictwo w tych zajęciach kandydatów dzie mógł ocenić, czy rozwój
na nauczycieli w celu zdobycia uczniów przebiega właściwie, czy
orientacji w metodach pracy do- komunikują się ze sobą, czy potrafią
świadczonych nauczycieli. współpracować w zespole, czy pla-
Organy sprawujące nadzór nują własną pracę, czy są twórczy
pedagogiczny oraz dyrektorzy szkół itp. Aby móc obserwować umiejęt-
i placówek prowadzą mierzenie ja- ności, wcześniej nale\
y określić cha-
kości pracy szkoły m.in. przez hospi- rakterystyczne zachowania uczniów,
tację polegającą na obserwacji wie- które będą świadczyły o ich pozio-
dzy, umiejętności i postaw uczniów. mie. Jest to istotne dlatego, \
e
Rolę tę spełni hospitacja diagnozują- wspólnie ustalone i zapisane ocze-
ca, której przypisuje się funkcję kon- kiwania pomogą nauczycielom i uła-
trolno  oceniającą, ale tak\
e dorad- twią dokonywanie diagnozy.
czo  doskonalącą. Proces wprowadzania hospita-
cji diagnozującej zachodzi powoli,
Aspekty 4 (42)/2008 strona 5
 Wokół dydaktyki
ale będzie się rozwijał, poniewa\
ma Rozmowę pohospitacyjną na-
on wiele walorów: le\
y prowadzić w formie przyjaciel-
skiego spotkania uczniów, nauczy-
" przeniesienie płaszczyzny obser-
ciela z gośćmi, aby dać mo\
liwość
wacji z działań nauczycieli na
wypowiedzenia się na temat osią-
działania uczniów zmniejsza kon-
gnięć uczniów. Wypowiadają się
fliktowość rozmów pohospitacyj-
równie\
dzieci. Rozmowa powinna
nych;
opierać się na zasadzie poszanowa-
" znika bariera specjalizacyjna
nia godności osobistej drugiego
przedmiotu, gdy\
obserwowane
człowieka, partnerstwa, \
yczliwości,
umiejętności mają charakter mię-
obiektywizmu opinii, sądów i ocen.
dzyprzedmiotowy, uniwersalny;
Pisemna diagnoza nauczyciela
" w wyniku odbytych hospitacji
to refleksje dotyczące poziomu osią-
diagnozujących dyrektor szkoły
gnięcia zało\
onych umiejętności
ma du\
o informacji o poziomie
uczniów, przyczyniająca się do pla-
osiągniętych przez uczniów
nowania zmian.
sprawności.
Opinia dyrektora wraz z dia-
Uczestnikami hospitacji dia-
gnozą nauczyciela powinna znajdo-
gnozującej mogą być rodzice, na-
wać się w aktach nauczyciela.
uczyciele przedmiotu, zespołów
przedmiotowych, dyrektor, wizyta-
tor.
ARKUSZ OBSERWACJI ZAJ
Ć EDUKACYJNYCH (PRZYRODY)
% HOSPITACJA DIAGNOZUJ
CA
Temat zajęć edukacyjnych: & & & & & & & & & & ............................................
I. Przebieg i organizacja procesu dydaktycznego
Środki dy-
daktyczne Zastępcze
Ogniwa Okazy natu-
Zakres treści Metody Formy Strategia wykonane środki dy-
lekcji ralne
samodzielnie daktyczne
z uczniami
Typ lekcji: & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
" odwołanie się do wiedzy z po-
II. Ocena metodyczna lekcji
przednich lekcji,
1. Organizacja fazy wprowadzającej:
" wykorzystanie pracy domowej,
Aspekty 4 (42)/2008 strona 6
 Wokół dydaktyki
3. Wdra\
anie uczniów do systema-
" uświadomienie uczniom celu lek-
tycznej i rzetelnej pracy:
cji,
" inne. " sprawdzanie pracy domowej,
2. Organizacja fazy realizacyjnej:
" czuwanie nad prawidłowym wy-
konywaniem poleceń,
" sformułowanie i podanie tematu
lekcji,
" korygowanie wypowiedzi i za-
chowań uczniów,
" ład i tempo lekcji,
" przydzielanie uczniom zadań do-
" czynności nauczyciela i ucznia
stosowanych do ich indywidual-
sprzyjające sprawdzeniu umiejęt-
nych mo\
liwości,
ności intelektualnych i praktycz-
nych uczniów (instrukcje, pole- " ustawiczne i wieloaspektowe
cenia, pytania).
ocenianie uczniów według jasno
sprecyzowanych norm i wyma-
gań;
3. Organizacja fazy integracyjnej:
4. Ocenie powinien podlegać spo-
" sposób oceny opanowanych przez
sób przeprowadzenia ewaluacji
uczniów umiejętności i wiadomo-
ści,
zajęć i wyciągnięcie wniosków
oraz ich wykorzystanie w celu
" dokumentacja z lekcji (notatki
słowne, graficzne, udział uczniów
rozwoju ucznia i nauczyciela;
w formułowaniu notatki),
5. Oddziaływanie wychowawcze:
" dobór pracy domowej (obowiąz-
" \
yczliwy i ciepły stosunek do
kowa i dla zainteresowanych) po-
uczniów,
twierdzającej stopień opanowa-
nia kontrolowanych umiejętności " komunikatywność i obiektywizm
w sytuacjach typowych i nowych w ocenie uczniów,
problemowych.
" zaanga\
owanie wszystkich ucz-
III. Charakter trudności uczniów
niów;
IV. Kryteria oceny pracy nauczyciela
6. Inne uwagi.
1. Umiejętność komunikowania się
z uczniami (poprawność wypo- Czynniki wpływające na jakość
lekcji (1)
wiedzi, kontakt wzrokowy
(Do wykorzystania z arkuszem ob-
z uczniami);
serwacji lekcji)
2. Prawidłowy dobór zadań i ćwi-
czeń sprawdzających stopień
1. Cele lekcji:
opanowania umiejętności przed-
" nauczyciel ma określone cele
miotowych i ponadprzedmioto-
operacyjne do lekcji,
wych;
Aspekty 4 (42)/2008 strona 7
 Wokół dydaktyki
" nauczyciel zapoznaje uczniów z
4. Relacje interpersonalne:
nimi,
" podmiotowe traktowanie ucznia,
" nauczyciel sprawdza pod koniec
" stosowanie zasad komunikacji
lekcji stopień osiągnięcia zało\
o-
werbalnej i niewerbalnej,
nych celów.
" stosowanie pozytywnych wzmoc-
2. Poziom osiągnięcia zało\
onych nień,
" zachęcanie ucznia do wzmo\
one-
celów:
go wysiłku,
" osiągnięcie celów w odniesieniu
" zachowanie autorytetu nauczycie-
do wymagań programowych
la,
(standardów edukacyjnych),
" zachowanie równowagi pomię-
" osiągnięcie celów w odniesieniu
dzy dialogiem, a posłuszeń-
do mo\
liwości uczniów,
stwem.
" osobiste zaanga\
owanie ucznia w
osiągnięcie celów.
5. Zastosowane pomoce dydak-
" efektywność uczenia się:
tyczne:
" zrozumienie poleceń nauczyciela,
" adekwatność wykorzystanych
" aktywność uczniów na lekcji,
pomocy dydaktycznych,
" samodzielność myślenia i działa-
" sposób wykorzystania pomocy
nia,
dydaktycznych przez uczniów
" umiejętność współpracy z inny-
(obycie z nimi),
mi,
" eksponowanie prac uczniów jako
" odpowiedzialność uczniów za
pomocy dydaktycznych.
osiągane wyniki w nauce.
Obserwacja osiągnięć uczniów
3. Jakość nauczania:
umo\
liwia eliminowanie braków w
" ró\
norodność stosowanych metod
wiedzy i umiejętnościach, pozwala
i technik,
stwierdzić, co ju\
potrafią, a co po-
" jasność prezentacji nowego mate-
winni jeszcze ćwiczyć.
riału,
" przydzielanie uczniom zadań do-
Bibliografia:
stosowanych do ich indywidual-
1. Brzdąk J., Miazgowicz J., Samoocena
nych mo\
liwości,
pracy szkoły. Scenariusze konferencji
szkolnych i rad pedagogicznych, Ka-
" anga\
owanie wszystkich uczniów,
towice 1998.
" praca domowa dostosowana do
2. Okoń W., Słownik pedagogiczny,
mo\
liwości uczniów i powiązana
PWN, Warszawa 1984.
3. Skorupko S., Auderska H., A
empicka
z lekcją,
Z., Mały Słownik Języka Polskiego,
" ustawiczne i wieloaspektowe
PWN, Warszawa 1992.
ocenianie uczniów wg jasno
4. Buchcic E., Kozubek A., Uczyć ina-
czej? Instytut Fizyki AŚ, Kielce 2004.
określonych kryteriów.
Aspekty 4 (42)/2008 strona 8
 Wokół dydaktyki
Anna Karpowicz  konsultant ds. edukacji przyrodniczej
Skrobia jako substancja zapasowa u roślin
Szkoła Festiwalu Nauki i Fundacja BioEdukacji organizuje we współpracy z Instytutem
Biologii Molekularnej i Komórkowej PAN warsztaty laboratoryjne, które m.in. odbędą się
w CEN w Białymstoku w 2009r.
Poni\
ej przedstawiam kolejną z kart pracy wykorzystywanych na zajęciach
laboratoryjnych (poprzednia zamieszczona została w Aspektach maj/czerwiec 2008)
Cel doświadczenia:
Wykrywanie skrobi w tkankach roślin aktywnych i nieaktywnych fotosyntetycznie
Sprzęt i odczynniki:
" 1 du\
y słoik do odbarwiania liści
" ok. 10 ml mieszaniny etanol-aceton do odbarwiania liści
" zielony świe\
y liść (grupa A i C) lub liść etiolowany (grupa B)
" dostęp do łaz
ni wodnej
" 1 pęsetka
" 1 szalka do barwienia liści
" ok. 10 ml roztworu jodyny do barwienia liści (lub wody destylowanej w przypadku
grupy C)
" kserokopia przepisu wykonania doświadczenia
Przed przystąpieniem do zadania postaw hipotezę badawczą:
Zapisz spostrze\
enia z przeprowadzonego eksperymentu:
Wyciągnij wnioski:
Aspekty 4 (42)/2008 strona 9
 Wokół dydaktyki
Określ czy wykonywany przez Ciebie wariant doświadczalny był kontrolą czy właściwą
próbą:
Po zakończeniu pracy przez wszystkie zespoły skonstruuj tabelę, w której plusem lub mi-
nusem symbolicznie zaznaczona będzie zawartość skrobi w liściach zielonych i etiolo-
wanych oraz przedstawione będą wyniki reakcji kontrolnych:
Pkt. 1. Pkt. 2. Pkt. 3.
Opis doświadczenia
1. Jeden liść umieść w słoiku.
2. Zalej liść cienką warstwą mieszaniny etanol-aceton.
3. Umieść naczynie w gorącej łaz
ni wodnej. Mieszaj zawartość słoika, delikatnie
nim kołysząc. Uwa\
aj, aby woda nie dostała się do środka słoika.
4. W ciągu około 15 minut liście powinny się odbarwić. UWAGA: Staraj się nie
wdychać oparów ze słoika! Praca powinna być prowadzona pod wyciągiem lub
w dobrze wentylowanym pomieszczeniu.
5. Odbarwiony liść przenieś delikatnie na szalkę przy pomocy pęsety i zalej 10 ml
roztworu jodyny. UWAGA: Grupa C zalewa liść wodą.
6. Po ok. 10 minutach obserwuj zmiany koloru liścia.
Pkt 4. Pkt .5 Pkt 6.
Aspekty 4 (42)/2008 strona 10
 Wokół dydaktyki
Aspekty 4 (42)/2008 strona 11
 Z \
ycia szkół i placówek oświatowych
Krystyna Grabowska  dyrektor Centrum Edukacji Nauczycieli
w Białymstoku
Jubileusz 60-lecia
Jubileusz 60-lecia placówki do-
skonalenia  obecnie Centrum Edu-
kacji Nauczycieli  skłania do spoj-
rzenia wstecz, by z właściwej per-
spektywy dostrzec wieloletnie dzia-
łania edukacyjne na rzecz środowi-
ska oświatowego, nauczycieli, dy-
rektorów szkół i placówek w woj.
podlaskim. To właśnie wierni klien-
ci, twórczy i kreatywni dyrektorzy,
nauczyciele, doradcy metodyczni i
inni pracownicy związani z oświatą
współtworzyli oblicze tej placówki
oczekiwaniom nauczycieli, otwarto-
doskonalenia. Ta zale\
ność skłaniała
ści na potrzeby szkół i placówek
nas do aktualizowania ofert dosko-
oświatowych, wynikając z kolejnych
nalenia, wychodzenia naprzeciw
reform.
Kalendarium
Okres Nazwa instytucji
1948 - 1951 OODN Okręgowy Ośrodek Dydaktyczno-Naukowy
1951 - 1958 WODKO Wojewódzki Ośrodek Doskonalenia-Kadr Oświatowych
1958 - 1960 PiWOM Powiatowe i Wojewódzkie Ogniska Metodyczne
1960 - 1972 OOM Okręgowy Ośrodek Metodyczny
1.01.1973  31.08.1989 IKNiBO Instytut Kształcenia Nauczycieli i Badań Oświatowych
CDNO Centrum Doskonalenia Nauczycieli Oddział
1.09.1989  31.01.1991
w Białymstoku
1.02.1991  31.12.1992 WOM Wojewódzki Ośrodek Metodyczny
1.01.1993  31.07.1998 ZPDN Zespół Placówek Doskonalenia Nauczycieli
Aspekty 4(42)/2008 strona 11
 Z \
ycia szkół i placówek oświatowych
Okres Nazwa instytucji
1.01.1998  31.12.1999 WOM Wojewódzki Ośrodek Metodyczny
1.01.2000  31.12.2001 ODN Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli
1.01.2002 CEN Centrum Edukacji Nauczycieli
Minęło 60 lat a Centrum Edu- w budynku i działaniom na rzecz
kacji Nauczycieli w Białymstoku oświaty w regionie umo\
liwiają na-
kontynuuje wieloletnią tradycję wo- uczycielom realizację ich potrzeb
jewódzkich placówek doskonalenia szkoleniowych. Główne zadania
nauczycieli: IKNiBO, IKN, ZPDN, ośrodka doskonalenia to: przygoto-
ODN, WOM, zajmuje się organiza- wanie i realizacja programów kształ-
cją i prowadzeniem szkoleń dla na- cenia ustawicznego kadry kierowni-
uczycieli, dyrektorów szkół i placó- czej, pracowników organów nadzo-
wek oświatowych, pracowników rujących i prowadzących szkoły
nadzoru pedagogicznego i doradców i placówki, doradców metodycznych
metodycznych. Od 1999 roku jest to oraz przygotowanie i realizacja pro-
wojewódzka placówka samorządowa gramów doskonalenia nauczycieli.
prowadzona przez Sejmik Woje-
Te zdania realizowane są poprzez
wództwa Podlaskiego. O jej jakości
ró\
ne formy działalności placówki
świadczy z pewnością akredytacja
doskonalenia:
Podlaskiego Kuratora Oświaty,
" Kursy:
(Decyzja Nr NP.-4431/11/05.) ale
o doskonalące
przede wszystkim nowatorstwo
o specjalistyczne
ofert, statystyka, profesjonalizm ka-
o kwalifikacyjne
dry i zainteresowani odbiorcy, któ-
" Warsztaty metodyczne
rym za tę współpracę, zainteresowa-
o Konferencje metodycz-
nie i obecność w naszych działa-
ne
niach składam podziękowanie.
o Oferty konsultanta i do-
Obecna struktura organizacyjna radcy metodycznego
Centrum Edukacji Nauczycieli to: o Szkolenia rad pedago-
ośrodek doskonalenia nauczycieli gicznych: informacyjne
i biblioteka pedagogiczna, które i kursowe
dzięki wspólnemu usytuowaniu o Seminaria
" Projekty edukacyjne
" Szkolenia online
" Konkursy, olimpiady
Aspekty 4(42)/2008 strona 12
 Z \
ycia szkół i placówek oświatowych
" Konsultacje indywidualne
nauczycieli , pracownicy oświaty
Od 2000 roku CEN wydaje dwumie- mają mo\
liwość przedstawienia wła-
sięcznik edukacyjny  ASPEKTY
snych interesujących pomysłów
(w dwóch wersjach  drukowanej
i rozwiązań metodycznych.
i elektronicznej), który umo\
liwia
Wspomnienia i aktualności, prze-
wszystkim zainteresowanym pro-
szłość i teraz
niejszość, tradycja i nowo-
blemami oświaty szeroką wymianę
czesność ale ten sam cel  towarzysze-
doświadczeń, zeszyty metodyczne o
nie nauczycielom w ich twórczych dzia-
ró\
norodnej tematyce oraz cyklicz-
łaniach, codziennej pracy, szkolnych
nie, co 3 miesiące,  Warsztatową
sukcesach i trudnościach i ich zawodo-
ofertę konsultanta , która zawiera
wej drodze rozwoju  to zadanie takiej
propozycje 4-godzinnych szkoleń
placówki, jak ta. Im bogatsze doświad-
dla nauczycieli w obszarach kompe-
czenie, tym większa i skuteczniejsza
tencji nauczycieli konsultantów.
rola przewodnika. Wyra\
am nadzieję,
Na stronie http://cen.bialystok.pl
\
e 60 lat wspólnych odkryć i poszuki-
prezentowane są bie\
ące informacje
wań na trwałe wpisuje się w działa-
i oferty szkoleniowe.
nia podlaskiej edukacji.
W witrynie internetowej CEN-u,
w dziale  Materiały dydaktyczne dla
Mariola Stelmasiak
Ksią\
ka, myśl, słowo,
uczucie, czyn...
,,Ksią\
ka, myśl, słowo, uczucie, czyn... wszystko
razem stanowi człowieka
( Józef Ignacy Kraszewski )
,,Ksią\
ka jest największym dobrem człowieka. Rozszerza świadomość ludzką, stwarza
sojusz człowieka z człowiekiem, łączy, budzi, niepokoi, przetwarza, rzez
bi rysy swej
epoki i wyprzedza ją. Znikome \
ycie ludzkie rozszerza po granice wieczności,
przezwycię\
a mijanie
( Jarosław Iwaszkiewicz )
Aspekty 4(42)/2008 strona 13
 Z \
ycia szkół i placówek oświatowych
Literatura dla dzieci w wieku autentyczny śmiech ), stanowiących
przedszkolnym to rodzaj sztuki wyraz prze\
yć i doznań estetycz-
przekazywanej odbiorcom przede nych, dostarcza dziecku poezja. I w
wszystkim za pośrednictwem rodzi- tym momencie ogromną rolę zaczy-
ców, nauczycieli, aktorów. na odgrywać nauczyciel, który staje
Przedszkole stwarza swoim wycho- się pośrednikiem między tekstem a
wankom ró\
norodne mo\
liwości ob- dzieckiem. Wyrazistość przekazu i
cowania z literaturą piękną. Jej od- stałe pamiętanie o trojakiej funkcji
działywanie zale\
y jednak od kultu- percepcji literackiej (wyobra\
enio-
ry \
ywego słowa reprezentowanej wa, emocjonalna, intelektualna),
przez nauczyciela i przyswajanej umo\
liwiają nauczycielowi uzyska-
przez dzieci.1 Słu\
y do tego przed- nie zamierzonych efektów estetycz-
szkolna biblioteczka, którą posiłku- no-wychowawczych.
jemy się w swojej codziennej pracy.
Literatura dziecięca dostarcza
Wszystkie dzieci rozwijają tematu zarówno do swobodnej in-
swoją wyobraz
nię poprzez słuchanie scenizacji prozatorskich tekstów lite-
i oglądanie bajek, które przyczynia- rackich usłyszanych przez dzieci, jak
ją się do wspomagania ich rozwoju te\
do wiernego odtworzenia treści
umysłowego, m.in. działają terapeu- wiersza.
tycznie ( pomagają w usuwaniu sta-
Recytowanie wierszy w przed-
nów lękowych, itp.). Ponadto kształ-
szkolu jest podstawową formą przy-
tują postawy społecznie po\
ądane,
bli\
ania dzieciom języka literatury
bowiem dziecko często identyfikuje
pięknej i przyswajania przez nie kul-
się z literackimi bohaterami. W ten
tury \
ywego słowa. Tekst poetycki
sposób bajka przenosi je w świat
utrwalony w pamięci, wyobraz
ni i
marzeń, dzięki czemu staje się z
ró-
mowie dziecka zapada w jego uczu-
dłem prze\
yć oraz pozytywnych do-
cia, staje się jego własnością. Tą
znań emocjonalnych. Poza tym do-
drogą przedszkole budzi potrzebę
starcza wzorów pięknej mowy oj-
obcowania z poezją we wczesnym
czystej i wzbogaca słownictwo.
okresie \
ycia, szczególnie na to po-
Kształtowanie wra\
liwości datnym.
emocjonalnej i estetycznej zale\
ne
Jak pisze J. Cieślikowski:
jest od rozwoju umysłowego i emo-
,,Artystą i poetą bywa się w dzieciń-
cjonalnego małego odbiorcy.2 Wielu
stwie częściej i autentyczniej ni\
się
wzruszeń ( od ,,miłego płaczu po
nim bywa w wieku dojrzałym .
Aspekty 4(42)/2008 strona 14
 Z \
ycia szkół i placówek oświatowych
" krzewienie kultury \
ywego
Idąc tą drogą, ju\
po raz drugi
słowa oraz zainteresowań czy-
postanowiłyśmy z kole\
anką zorga-
telniczych dzieci;
nizować w naszej placówce imprezę
pod hasłem - ,,Ksią\
ka skarbnica
Dzieci ze wszystkich grup
wiedzy
wiekowych były starannie przygo-
towywane do święta ksią\
ki. Przez
Zło\
yło się na nią kilka części:
cały rok szkolny uczestniczyły w
" Konkurs Recytatorski, po hasłem:
wielu teatrzykach, goszczących cy-
,,Dziecięce fantazje malowane
klicznie w naszej placówce oraz wy-
wierszem ;
stawiały własne w ramach współpra-
" prezentacja bajki - ,,Królewna
cujących ze sobą kół zainteresowań
Śnie\
ka , w wykonaniu nauczy-
działających w naszej placówce: te-
cielek w ramach ogólnopolskiej
atralno-muzycznego - ,,Iskierka ,
akcji - ,,Cała Polska czyta dzie-
wokalno-tanecznego - ,,Fantazja
ciom ;
oraz plastycznego - ,,Barwinek ,
" prezentacje artystyczne tematu -
które do tych działań przygotowy-
,,Bajka - wyra\
one w formie pla-
wało piękną oprawę plastyczną. Po-
stycznej, wokalno-tanecznej oraz
nadto chętnie słuchały bajek, zarów-
teatralnej;
no pisanych prozą, jak te\
wierszem,
Głównymi celami, jakie zało\
yły-
czytanych przez ka\
dą panią w gru-
śmy sobie podczas realizacji impre-
pie. Cel był i jest zawsze ten sam 
zy, były:
kształtowanie emocjonalnego i inte-
lektualnego stosunku do ksią\
ki jako
" przybli\
enie dzieciom twór-
z
ródła prze\
yć i wiedzy o świecie.
czości najpopularniejszych au-
Aby bardziej zachęcić dzieci
torów poezji dla dzieci:
do częstego kontaktu z literaturą, jak
J. Brzechwy, J. Tuwima oraz
co roku  urządziłam w sali ,,Kącik
zaprzyjaz
nionej z naszą pla-
ciekawej ksią\
ki , z którego wszy-
cówką poetki  Danuty Kar-
scy efektywnie korzystali. Umieści-
dyńskiej, która była naszym
liśmy w nim interesujące i lubiane
honorowym gościem oraz
przez dzieci pozycje: bajki, wydaw-
przewo-dniczącą jury;
nictwa encyklopedyczne, itp. To da-
" stwarzanie dzieciom mo\
liwo-
ło okazję do spontanicznych wypo-
ści ekspresyjnej interpretacji
wiedzi na temat swoich ksią\
eczek 
wybranych wierszy, jako z
ró-
przedszkolaki z chęcią dzieliły się
dła prze\
yć i pozytywnych
zdobytą wiedzą o świecie na pod-
emocji;
Aspekty 4(42)/2008 strona 15
 Z \
ycia szkół i placówek oświatowych
stawie przeczytanych treści w domu,
w oparciu o fragmenty wy-
a następnie w grupie.
branej literatury dziecięcej):
Podjętych zostało wiele dzia-
* ,,Brzydkie kaczątko ,
łań, które miały na celu kształtowa-
H.Ch.Andersena ( prawo do
nie zainteresowań ksią\
ką u dzieci,
szacunku );
np.:
* ,,Kopciuszek , J.Peraulta (
" oglądanie ró\
nych ksią\
ek 
prawo do wypowiadania
interesowanie się ksią\
kami z
własnych myśli i mówienia o
du\
ą ilością ilustracji;
swoich uczuciach );
" samodzielne wyszukiwanie
" wykonanie ksią\
eczek na pod-
ksią\
ek o określonej tematyce
stawie bajek i wyeksponowanie
w biblioteczce grupowej w ce-
ich w ,,Kąciku Ciekawej Ksią\
ki
lu dokonania ich częściowej
" zabawy w teatr połączone z próbą
wymiany w kąciku ksią\
ki;
tworzenia własnych tekstów i
" wypowiadanie się na temat
scenek rodzajowych, dramowych,
treści oraz wykonywanie prac
pantomimicznych oraz wizualiza-
plastycznych na ich podstawie
cyjnych ( wykorzystanie niewer-
 eksponowanie ich w wybra-
balnych środków wyrazu: ruchy
nym miejscu w sali;
ciała, rąk, mimika, spojrzenie,
" tworzenie własnych ksią\
e-
uśmiech )  nazywanie wyra\
a-
czek;
nych stanów i emocji;
" rozwijanie empatii poprzez do-
" w ramach tematyki 
strzeganie stanów emocjonal-
,,Bajkowy karnawał  po-
nych oraz uwra\
liwianie na do-
znawanie dłu\
szych utworów
znania innych na podstawie bajki
literackich o wartościach wy-
terapeutycznej - ,,Dwa ołówki
chowawczych, wiązanie
- przedstawienie w formie pla-
sprawiedliwości i dobrych
stycznej własnego nastroju w
uczynków z pięknem  wy-
oparciu o jej treść [w ramach re-
powiadanie się na temat kul-
alizacji Programu autorskiego -
tury zachowania i niespra-
,,Mały Artysta - terapia przez
wiania innym przykrości 
taniec, bajkę i plastykę ];
próby dokonywania oceny
" wystawienie inscenizacji
zachowań ludzkich  (wyra-
,,Pragnę mieć przyjaciela na fo-
\
anie własnych uczuć i myśli,
rum przedszkola oraz dla zapro-
a tak\
e nazywanie i rozumie-
szonych gości z Zespołu Szkół
nie uczuć swoich i innych 
Aspekty 4(42)/2008 strona 16
 Z \
ycia szkół i placówek oświatowych
Specjalnych i Gimnazjum w
mach akcji ,,Cała Polska czyta
Bielsku Podlaskim. Przedstawie-
dzieciom , wystawienie prac
nie oparto motywach opowiada-
plastycznych na terenie biblio-
nia ,,Mały Ksią\
ę ,A. de Saint
teki na temat: ,,Ulubione po-
Exupery ego, poruszającego
staci ze znanych bajek oraz
problem uczuć, umiejętności ich
,,Moja zakładka do ksią\
ki ;
okazywania oraz rolę i potrzebę
Wszystkie opisane działania
posiadania przyjaciół jako czyn-
przyniosły oczekiwany efekt. Dzieci
nika budującego właściwe więzy
bardzo chętnie zaanga\
owały się do
międzyludzkie [ w ramach reali-
przygotowań majowego święta
zacji Programu autorskiego -
ksią\
ki. Zgodnie z regulaminem
,,Mały Artysta terapia przez ta-
opracowanym przez organizatorki tej
niec, bajkę i plastykę];
imprezy: Mariolę Stelmasiak i
" systematyczne czytanie bajek
Agnieszkę Kośko, ka\
da pani wyty-
dla dzieci po obiedzie w ra-
powała ze swojej grupy po 2 repre-
mach akcji  ,,Cała Polska
zentantów do konkursu recytator-
czyta dzieciom ;
skiego - ,,Dziecięce fantazje malo-
" uczestniczenie w spotkaniu
wane wierszem . Na repertuar zło\
y-
autorskim z zaprzyjaz
nioną z
ły się wiersze znanych poetów dla
naszym przedszkolem autor-
dzieci: J. Brzechwy, J. Tuwima oraz
ką wierszy dla dzieci  p. Da-
zaproszonego gościa  p. Danuty
nutą Kardyńską  prezentacja
Kardyńskiej, która po ka\
dym autor-
najnowszego zbiorku poezji 
skim spotkaniu przekazuje placówce
,,A
abędzie marzenia ; umiesz-
najnowszy tomik swoich wierszy dla
czenie go w ,,Kąciku Cieka-
dzieci.
wej Ksią\
ki , czytanie wy-
Nasz honorowy gość  pani
branych utworów z tomiku
Danusia, została przewodniczącą
podarowanego dla przedszko-
jury, w skład którego weszła rów-
la;
nie\
p. Zofia Karpuk - Kierownik
" kontynuowanie współpracy z
Oddziału dla Dzieci i Młodzie\
y
Miejską Biblioteką Publiczną
przy Miejskiej Bibliotece Publicznej
 zwiedzanie budynku  zapo-
w Bielsku Podlaskim. Nad właści-
znanie z księgozbiorem dla
wym przebiegiem konkursu czuwała
dzieci, zasadami wypo\
ycza-
dyrektor naszej placówki  p. Anto-
nia ksią\
ek i pracą biblioteka-
nina Karpiuk.
rza  słuchanie bajek w ra-
Aspekty 4(42)/2008 strona 17
 Z \
ycia szkół i placówek oświatowych
Inaugurację imprezy rozpo-
Następnie, kolejnym wierszem au-
częła autorskim wierszem 
torskim - ,,Co to jest bajka ?- wró\
-
,,Ksią\
ki  pani Mariola w przebra-
ka Mariola wprowadziła dzieci
niu wró\
ki.
w klimat bajki ,,Królewna Śnie\
ka
w interpretacji naszych kole\
anek 
Zmagania konkursowe wszy-
p. Iwony Owerczuk i p. Agnieszki
scy śledziliśmy z nieukrywanym po-
Kośko.
dziwem dla małych artystów, którzy
bardzo solidnie i z ogromną wra\
li-
Jednak najpiękniejszym zwień-
wością zaprezentowali się przed
czeniem imprezy była prawdziwa
przedszkolną publicznością. Na po- niespodzianka, przygotowana spe-
dziw i uznanie zasługiwały szcze- cjalnie na tę okazję. Dzieci przebra-
gólnie 3 i 4-latki, które z wielkim
ne za znane postaci wystąpiły w po-
zaanga\
owaniem emocjonalnym i
kazie bajkowej mody, co stanowiło
talentem aktorskim interpretowały
bez wątpienia niecodzienną atrakcję.
przygotowane wiersze. Wszyscy
Stroje pomogli przygotować, jak
wypadli w oczach jury bardzo pro-
zawsze nieocenieni w takich sytu-
fesjonalnie, a w związku z tym obra-
acjach nasi rodzice, którzy ju\
nie-
dom nie było końca. Członkowie
jednokrotnie okazali swoje wsparcie,
komisji bardzo długo debatowali nad
w szczególnie wa\
nych dla dzieci
przyznaniem poszczególnych miejsc
wydarzeniach przedszkolnych. Za-
( I, II, III ) oraz wyró\
nień. Świad-
równo tancerze, jak te\
uczestnicy
czyło to tylko o wysokim poziomie
pokazu, zostali nagrodzeni gromkimi
uczestników konkursu.
brawami. Na wizualny klimat impre-
Po zakończeniu części kon-
zy du\
y wpływ miała równie\
prze-
kursowej, podczas gdy obradowało
piękna bajkowa galeria dziecięcych
jury, dzieci przeniosły się w mu-
prac plastycznych oraz dekoracje
zyczną krainę bajki, w którą porwała
wykonane przez nauczycielki.
je, z właściwym sobie temperamen-
W końcu nadszedł czas na
tem, pani Agnieszka  nasz bajkowy
ogłoszenie wyników konkursu recy-
elf. Natomiast mali tancerze z koła
tatorskiego, na który z niecierpliwo-
wokalno-tanecznego - ,,Fantazja
ścią czekali nasi artyści. Po trudnych
pięknym układem choreograficz-
obradach miejsca i wyró\
nienia zo-
nym, przygotowanym przez p. Jolę
stały przydzielone poszczególnym
Chomaniuk, wprowadzili wszystkich
uczestnikom. Pani D. Kardyńska
w magiczny nastrój.
uroczyście ogłosiła werdykt  za I,
II, III miejsce nagrodziła zwycięz-
Aspekty 4(42)/2008 strona 18
 Z \
ycia szkół i placówek oświatowych
ców swoimi tomikami wierszy. Wy- uczyciela, który je przygotowuje do
ró\
nieni w konkursie otrzymali al- występu, oraz dla rodzica, który do-
bumy. Ka\
demu z uczestników wrę- cenia ten wysiłek. Rodzic dostrzega,
czono tak\
e pamiątkowe dyplomy,
\
e w placówce, do której uczęszcza
natomiast członkom komisji organi- jego dziecko, zawsze dzieje się coś
zatorzy przygotowali na piśmie
ciekawego oraz rozumie, i\
warto
piękne podziękowania za systema- poświęcić takim wydarzeniom swój
tyczną współpracę w realizacji dzia- czas, a tym samym wspierać na-
łań dydaktyczno-wychowawczych
uczyciela w jego przedsięwzięciach.
na rzecz naszej placówki.
Współpraca taka jest bardzo
Myślę, \
e imprezy na więk-
wa\
na, gdy\
obie strony czerpią z
szym forum dają wiele po\
ytku, a
niej obopólne korzyści  przedszkole
przede wszystkim  nieskrywanej
zyskuje sobie dobrą opinię w środo-
spontanicznej radości oraz wielu po-
wisku lokalnym, właśnie dzięki ro-
zytywnych doznań emocjonalnych
dzicom, którzy są zadowoleni z ak-
dla przedszkolaków. Poza tym po-
tywnych i pomysłowych działań pla-
przez takie spotkania dzieci uczą się
cówki, do której ich dziecko uczęsz-
dyscypliny i odpowiedzialności za
cza.
podejmowane działania, starają się
Bibliografia:
pokazać z jak najlepszej strony, bo
1. ,,Podstawy pedagogiki przedszkolnej ,
mają silną motywację, \
e czeka je
pod red.M.Kwiatowskiej ( W-wa,
zasłu\
ona nagroda za wysiłek. One
WSiP, 1998r., wyd.2, str.293 );
równie\
na swój sposób, podobnie
2. ,,Podstawy pedagogiki przedszkolnej ,
pod red M.Kwiatowskiej ( W-wa,
jak dorośli  prze\
ywają tak wielkie
WSiP, 1998r.,wyd.2, s.306 );
wystąpienia, ale pomimo wszystko
3. J.Cieślikowski - ,,Wielka zabawa .
są bardzo dzielne i odwa\
nie stawia-
Op. cit., s.269;
ją czoło nowym wyzwaniom. To jest
bardzo budujące zarówno dla na-
Aspekty 4(42)/2008 strona 19
 Z \
ycia szkół i placówek oświatowych
Eugenia Pietryszyk
Urszula Roman
Konkurs strof o naszym
regionie rozstrzygnięty
IV edycja Międzyszkolnego cześnie na siebie. Zachodzi wówczas
Konkursu Poetyckiego  Miasto re- bardzo ciekawe zjawisko współist-
gion w Unii Europejskiej odbyła się nienia międzykulturowego w społe-
dn.28 maja 2008 r. w Szkole Pod- czeństwie wielokulturowym. Nale\
y
stawowej Nr 12 w Białymstoku to zjawisko dostrzegać i opisywać.
Patronat nad konkursem spra- A najbardziej wzruszającą formą
wuje Centrum Edukacji Nauczycieli wyra\
ania otaczającego świata są
w Białymstoku, a nagrody zostały strofy liryczne, zaś najbardziej sub-
ufundowane przez Podlaskie Cen- telnym poetą jest dziecko.
trum Informacji Europejskiej oraz I ten właśnie cel przyświeca
Prezydenta Miasta Białegostoku, za organizatorkom międzyszkolnego
co bardzo serdecznie dziękujemy. konkursu poetyckiego  Miasto i re-
Dziękujemy równie\
Pani gion w Unii Europejskiej .
Wiktorii Blakickiej  pracownikowi
Samą ideą konkurs wpisał się
CEN-u, konsultantowi do spraw ję-
w obchody  Międzynarodowego
zyków obcych, która jest z nami od
Roku Dialogu Międzykulturowego .
samego początku i wspiera nas me-
Na obecny konkurs napłynęły
rytorycznie oraz wspomaga pracą w
32 prace uczniów ze szkół białostoc-
jury konkursowym.
kich, a nawet rejonowych. Jury
Idea przeprowadzenia tego ro-
przyznało 4 nagrody główne oraz
dzaju konkursu zrodziła się wraz z
4 wyró\
nienia.
przystąpieniem Polski do Unii Euro-
Wiersze uczniów są bardzo
pejskiej. Uznałyśmy, \
e w dobie in-
ciekawe. Przewa\
nie zawierają mo-
tegracji europejskiej, a nawet glo-
tyw otaczającej przyrody  jakby
balnej, nale\
y eksponować bogactwo
podą\
ając za słowami Mickiewicza
i ró\
norodność naszej Małej Ojczy-
 widzę i opisuję . A to jest najbogat-
zny. Otwierając się na inne społecz-
sze, co mo\
e być.
ności, kultury, otwieramy się jedno-
Aspekty 4(42)/2008 strona 20
 Z \
ycia szkół i placówek oświatowych
Bardzo nas ucieszył równie\

Joanna Zaskowska  Podlasie
fakt, \
e na tegoroczny konkurs
Podlasie to region
wpłynęły liczne prace uczniów klas
zamieszkany przez nas na zawsze.
czwartych.
To wspólny dom,
w którym czujemy się szczęśliwi&
Nagrodzeni uczniowie:
Szczęśliwi i dumni
1. Karolina Bielawska kl. IV - z takiego regionu.
Szkoła Podstawowa w Czarnej Piękne lasy, pola, wsie i łąki
Białostockiej przyciągają wzrok
niczym cuda świata.
2. Ewelina Lipińska kl. IV  d
Podlasie łączy nas- jak rodzinę.
Szkoła Podstawowa nr 16 w Bia-
A
ączy jak dziecko puzzle w obrazek.
łymstoku
Jesteśmy rodziną  rodziną z Podlasia,
3. Maciej Mancewicz kl. VI  f
z tak pięknego, zielonego regionu.
Szkoła Podstawowa nr 50 w Bia-
łymstoku
4. Bła\
ej Babula kl. V  a 
Szkoła Podstawowa nr 12 w
Białymstoku
Wyró\
nieni uczniowie:
1. Joanna Zasowska Kl. IV  d -
Szkoła Podstawowa im. Króla
Zygmunta Augusta Wasilkowie
2. Gabriela Kownacka kl. IV  a -
Szkoła Podstawowa nr 2 w Czar-
nej Białostockiej
3. Martyna Siemieńczuk kl. IV
 d - Szkoła Podstawowa nr 16
w Białymstoku
4. Adrianna Pikuła kl. VI  a -
Szkoła Podstawowa N 12 w Bia-
łymstoku
Gratulujemy nagrodzonym
i wyró\
nionym uczniom oraz ich
opiekunom. Zapraszamy równie\
do
udziału w kolejnej edycji konkursu.
Aspekty 4(42)/2008 strona 21
Nowości wydawnicze
Zbiory Specjalne wzbogaciły się o kolejne
filmy edukacyjne
Filmowy pakiet przeznaczony dla dzieci i młodzie\
y szkolnej  Lekcje prze-
strogi to pięć nowel edukacyjnych w fabularnej formule wraz z komentarzami
psychologa. Dotykają konkretnych problemów, z którymi borykają się nauczy-
ciele w swojej codziennej pracy z uczniami. Filmy mają stać się pretekstem do
dyskusji z młodzie\
ą o takich zjawiskach, jak choćby palenie papierosów,
ADHD, czy uzale\
nienie od Internetu . Wydawca dołącza poradnik metodycz-
ny  Konspekty pracy na podstawie filmów .
 Lekcje Przestrogi 2
Przyjaciel / scen. i re\
. Dariusz Regucki.  Kraków, 2007.
1 dysk optyczny [DVD] (15 min) Sygn. CD 856
Komu zaufać, gdy jest się samotnym ? Jak i gdzie szukać przyjaz
ni ?
WWW. W sieci / scen. i re\
. Dariusz Regucki.  Kraków, 2007.
1 dysk optyczny [DVD] (15 min) Sygn. CD 857
Problem uzale\
nienia od Internetu i komputera
Nikotyna - legalny narkotyk / scen. i re\
. Dariusz Regucki.  Kraków, 2007.
1 dysk optyczny [DVD] (15 min) Sygn. CD 858
O złych skutkach palenia papierosów
Piotrek / scen. i re\
. Dariusz Regucki.  Kraków, 2007.  1 dysk optyczny
[DVD] (15 min) Sygn. CD 859
Nowela dla uczniów o problemie ADHA
ADHD  ju\
z tobą nie wytrzymam / scen. i re\
. Dariusz Regucki.  Kraków,
2007.  1 dysk optyczny [DVD] (15 min) Sygn. CD 860
Film dla rodziców o problemie ADHD wśród dzieci
Film przygotowany przez  Wydawnictwo Sejmowe
Sejm RP : tradycja i współczesność / Kancelaria sejmu .  Warszawa, 2007.
1 dysk optyczny [DVD] (45 min) Sygn. 861
Sejm Rzeczpospolitej Szlacheckiej ; Sejm II Rzeczpospolitej ; Sejm III Rzecz-
pospolitej ; Kancelaria sejmu, czyli kto pomaga posłom
opracowała Jolanta Bakier
Aspekty 4(42)/2008 strona 22
 CEN informuje
Sprawozdanie z realizacji projektu
 Nowy rok szkolny z CEN w roku 2008
Projekt edukacyjny  NOWY ROK SZKOLNY z CEN-em , to oferta
szkoleniowa realizowana przez nauczycieli konsultantów Centrum w odpowie-
dzi na stwierdzone bądz
przewidywane potrzeby nauczycieli województwa pod-
laskiego w zakresie doskonalenia.
Projekt polega na przeprowadzeniu cyklu konferencji w miastach powia-
towych dawnego woj. białostockiego oraz w Białymstoku.  NOWY ROK
SZKOLNY z CEN-em wpisuje się w zadania statutowe Centrum i jest realizo-
wany we współpracy z wydawnictwami edukacyjnymi.
Adresatami projektu edukacyjnego są nauczyciele wszystkich typów
szkół, pracownicy nadzoru pedagogicznego oraz przedstawiciele jednostek sa-
morządu terytorialnego odpowiedzialni za oświatę.
Celem projektu jest dotarcie z ofertą edukacyjną w priorytetowych obsza-
rach pracy szkół i placówek oświatowych do szerokiego grona nauczycieli i in-
nych pracowników oświaty województwa podlaskiego.
W pierwszej, plenarnej części przedstawiliśmy wybrane, wa\
ne i aktualne
zagadnienia związane z rozpoczynającym się nowym rokiem szkolnym.
Część druga to zajęcia warsztatowe, które zostały przeprowadzone przez
nauczycieli konsultantów w grupach tematycznych.
Część I  plenarna
Temat Realizator
Aspekty prawne awansu zawodowego nauczyciela w kontekście Krystyna Grabowska
zmian w Rozporządzeniu MEN
Środki UE na projekty edukacyjne Artur Brzeziński
Planowanie pracy nauczyciela w kontekście zmieniającej się Alina Mikołajczuk, Anna
podstawy programowej. Karpowicz
Uczeń niepełnosprawny intelektualnie w klasie Anna Florczak
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole Dorota Ksok-Borowska
Europejskie Portfolio Językowe. Krystyna A
uniewska
Tablica interaktywna  nowe narzędzie wspomagające dydakty- Zdzisław Babicz
kę
W części plenarnej zostały tak\
e przedstawione:
" oferta edukacyjna Instytutu Pamięci Narodowej
" informacja o podręcznikach, poradnikach metodycznych Nowej Ery
Aspekty 4 (42)/2008 strona 23
 CEN informuje
" oferta współpracy ze szkołami Teatru Dramatycznego im. Aleksandra Wę-
gierki w Białymstoku
Część II  spotkania w zespołach problemowych
Temat Realizator
Aspekty prawne awansu zawodowego nauczyciela w kontekście Krystyna Grabow-
zmian w Rozporządzeniu MEN ska, Anna Krawczuk
Jak praktycznie wykorzystać "energię" okresu dojrzewania, czyli Dorota Ksok-
wybór tematów i metod aktywnych do planowania godzin wycho- Borowska
wawczych w gimnazjum
Uaktywnianie uczniów niepełnosprawnych intelektualnie poprzez Anna Florczak
organizowanie sytuacji sprzyjających zadawaniu pytań.
Jak wybrać temat projektu finansowanego ze środków UE? Artur Brzeziński
Planowanie pracy nauczyciela w kontekście zmieniającej się pod- Alina Mikołajczuk,
stawy programowej. Anna Karpowicz
Dlaczego warto pracować z Europejskim Portfolio Językowym na Krystyna A
uniewska
lekcjach języków obcych?
Wykorzystanie tekstów literackich do rozwijania umiejętności spo- Jadwiga Czy\
ewska
łecznych dzieci na I etapie edukacji.
Tablica interaktywna  nowe narzędzie wspomagające dydaktykę Zdzisław Babicz
Czy jestem w zasięgu wypalenia zawodowego; Gra\
yna A
aniewska
symptomy i stopnie wypalenia zawodowego, koło bezpieczników.
Spotkania odbyły się w podanych ni\
ej terminach i miejscach:
LP Termin Miejsce Adres
1. 28.08 Mońki Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych
godz. 10.00 ul. Tysiąclecia 15
2. 29.08 Siemiatycze Szkoła Podstawowa nr 3
godz. 10.00 ul. Gen. Wł. Andersa 4
3. 1.09 Hajnówka Zespół Szkół Zawodowych
godz. 11.30 ul. 3-go maja 25
4. 2.09 Bielsk Podlaski II LO z BJN
godz. 14.30 Kopernika 4
5. 3.09 Sokółka Szkoła Podstawowa nr 2
godz. 14.30 ul. Szkolna 2
6. 4.09 Białystok CEN, Złota 4
godz. 14.30
Spotkania cieszyły się sporym zainteresowaniem nauczycieli. Bardzo du-
\
ą frekwencję odnotowaliśmy w Siemiatyczach. W zajęciach wzięło udział po-
nad 14% wszystkich zatrudnionych w powiecie siemiatyckim nauczycieli. Sytu-
Aspekty 4 (42)/2008 strona 24
 CEN informuje
acja taka miała miejsce tak\
e w latach wcześniejszych i potwierdza to zasadność
organizacji Akcji w miastach powiatowych.
Rozmowy z uczestnikami potwierdziły trafność doboru tematyki zarówno
sesji plenarnej jak i zajęć warsztatowych.
Nazwiska prowadzących Liczba
Tematyka
warsztaty uczestników
Krystyna Grabowska,
Awans zawodowy 63
Anna Krawczuk
Jadwiga Czy\
ewska,
I etap edukacyjny 39
Artur Brzeziński,
Projekty edukacyjne finansowane przez 12
UE
Anna Karpowicz, Alina
Podstawa programowa 61
Mikołajczuk
Zdzisław Babicz
Tablica interaktywna 27
Anna Florczak
Uczeń niepełnosprawny 25
Gra\
yna A
aniewska
Wypalenie zawodowe 7
Dorota Ksok - Borowska
Pomoc psychologiczno-pedagogiczna 21
Krystyna A
uniewska
Europejskie portfolio językowe 20
Razem w części warsztatowej
275
Uczestnicy projektu (w części plenarnej) 326
Podkreślić nale\
y du\
e zaanga\
owanie konsultantów w przygotowanie
i prowadzenie szkoleń, pomoc organizacyjną nauczycieli bibliotekarzy z Filii
CEN oraz dobrą współpracę ze szkołami, które udostępniły swoje pomieszcze-
nia i wyposa\
enie.
opracowanie: Zdzisław Babicz
Warsztaty metodyczne dla nauczycieli języka obcego
Serdecznie zapraszamy nauczycieli języków obcych na:
1. Warsztat metodyczny dla nauczycieli języka niemieckiego szkół podstawo-
wych i gimnazjalnych pt.  Praca metodą ście\
ek zadań , który obędzie się
6 listopada 2008r o godzinie 15.00 w sali 215 w budynku Centrum Edukacji
Nauczycieli na ul. Złotej 4 w Białymstoku. Warsztat poprowadzi: Krystyna
A
uniewska, konsultant ds. języka niemieckiego.
2. Warsztat metodyczny dla nauczyciel języka rosyjskiego pt.  Rozwijanie
umiejętności językowych poprzez wykorzystywanie obrazka , który obę-
Aspekty 4 (42)/2008 strona 25
 CEN informuje
dzie się w dniu 8 listopada 2008r o godzinie 10.00 w sali 215 w budynku
Centrum Edukacji Nauczycieli na ul. Złotej 4 w Białymstoku. Warsztat po-
prowadzą: Rozalia Skiba, autorka cyklu podręczników "Dielowaja riecz"
i Wiktoria Blakicka, konsultant ds. języków obcych.
3. Warsztat metodyczny dla nauczycieli języka obcego pt.  Projektowanie
i gromadzenie pomocy wizualnych do wykorzystania na lekcji języka
obcego , który obędzie się 26 listopada 2008r o godzinie 15.00 w sali 215
w budynku Centrum Edukacji Nauczycieli na ul. Złotej 4 w Białymstoku.
Warsztat poprowadzi: Wiktoria Blakicka, konsultant ds. języków obcych
4. Warsztat metodyczny dla nauczycieli języka niemieckiego szkół ponadgim-
nazjalnych pt.  Praca metodą ście\
ek zadań , który obędzie się 11 grudnia
2008r o godzinie 15.00 w sali 215 w budynku Centrum Edukacji Nauczycieli
na ul. Złotej 4 w Białymstoku. Warsztat poprowadzi: Krystyna A
uniewska,
konsultant ds. języka niemieckiego
Wiktoria Blakicka - konsultant ds. języków obcych
Krystyna A
uniewska  konsultant ds. języka niemieckiego
Aspekty 4 (42)/2008 strona 26