Eksterminacja inteligencji polskiej latem 1942 r. w nowogródzkiem

opracowanie : ANTONI GALIŃSKI – autor aktualnie jest pracownikiem Oddziału w Łodzi Instytutu
Pamięci Narodowej. w Łodzi, artykuł opublikowany został w t. XXXIII Biuletynu Głównej Komisji
Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – Instytutu Pamięci Narodowej.

Zapraszamy do przeczytania całości .

WYKAZ OSÓB ROZSTRZELANYCH W NOWOGRÓDZKIEM

W LATACH 1942-1943

Antonina - siostra z zakonu Benedyktynek w Nieświeżu, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Aranowski Bronisław - , s. Jana, lat 40, właściciel wytwórni wód gazowych ze Stołpców, - Kołdyczew -
14 listopada 1942 r.

Arciszewski - , wachmistrz 27 pułku ułanów - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Augustyn Leon - , profesor gimnazjum im. A. Mickiewicza - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Augustynowicz Aleksander - , ksiądz z parafii Nieciecz, pow. Lida - Lida - 10 marca 1943 r.

Bałabański - - Lida - 10 marca 1943 r.

Bariuszek Józef - , ur. 1908 r., ksiądz, proboszcz w Zaostrowieczu, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Barszczewski Zygmunt - , s. Leona, ur. 1887 r. w Filipowie, nauczyciel z Kruszyna, - Baranowicze - 13
lipca 1942 r.

Bartoszewicz Witold - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Bednarczyk Karol - , nauczyciel ze Stołpców, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Bejger z żoną, - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Benderowa Halina - z d. Grabowska, lat około 50, żona właściciela restauracji z Nieświeża - Malewo
k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Bohowiec Anatol - , - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Bordziakowski Wiktor - z Albertyna, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Borowski - , ksiądz z parafii Łąck Wysoki, pow. Szczuczyn - Lida - 10 marca 1943 r.

Borysewicz Julian - , s. Karola, starszy sierżant WP, radiotelegrafista, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8
lipca 1944 r.

Borysewicz Kazimiera - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Borysowski - , adwokat z Mira, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Brodowski Mieczysław - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Bryczkowski Bolesław - , ur. 1909 r., ksiądz, proboszcz w Krzywoszynie, - Baranowicze - 13 lipca 1942
r.

Buczek Olgierd - ze Słonimia, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Buczek Otto - ze Słonimia, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Bujnowski Leon - , ur. 16 VI 1891 r. w Nowej Olszance k/Sokala, ksiądz, proboszcz w Niedźwiedzicy -
Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Burhard Józef - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Cieszkiewicz Aleksander - , ur. 1892 r., ksiądz, rektor kościoła filialnego w Pleszewicach i kapelan
sióstr zakonnych Zgromadzenia św. Józefa w Grzybowszczyźnie k/Nieświeża, - Malewo k/Nieświeża
— 5 sierpnia 1942 r.

Cybulski - , ksiądz z parani Trąby, pow. Wolożyn - Lida - 10 marca 1943 r.

Czapliński Jan - - Dereczyn — 28 czerwca 1942 r.

Czarnyszewicz Józef - , były nauczyciel z Zaostrowiecza, zatrudniony w tartaku Budy k/Hancewicz, -
Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Czerniowska - (dentystka) z dwojgiem dzieci, 2 i 4 lata, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Czyżyk Maria - - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Dalecki Michał - , ur. w 1884 r., ksiądz, proboszcz i dziekan w Nowogródku, kanonik Kapituły Pińskiej -
Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Daniszewski Piotr - , referent paszportowy w starostwie stołpeckim, - Kołdyczew - 14 listopada 1942
r.

Daszkiewicz - , ziemianin, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Dawidowicz Jan - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Dąbrowski - - Dereczyn — 28 czerwca 1942 r.

Dąbrowski Kazimierz - , ksiądz dr, proboszcz parafii Darewo, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Dąbrowski z żoną, - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Derdelewicz Tadeusz - urzędnik - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Doboszyński Aleksander - - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Dobrowolski Józef - ze Słonimia, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Dobrowolski Stefan - , ksiądz z parafi Bielica, pow. Lida - Lida - 10 marca 1943 r.

Dominiak Józef - , ur. 30 I 1903 r., ksiądz, proboszcz w Siejłowiczach - Malewo k/Nieświeża — 5
sierpnia 1942 r.

Dubiński Stanisław - , urzędnik ze Stołpców, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Dudziński Mikołaj - , urzędnik bankowy ze Stołpców , - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Dynowski Józef - , s. Mateusza, lat 52. weterynarz z Zaostrowiecza, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Dziewanowski Michał - - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Englert - , ogrodnik, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Englertowa - , żona wymienionego wyżej, oboje ze Stołpców, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Federowicz Wincenty - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Fengler Józef - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Frydel Stanisław - , s. Leona, ur. 5 Xl 1907 r. w Felsztynie k/Sambora, kierownik szkoły w
Niedźwiedzicy, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Gaweł Anna - , siostra księdza A. Mickiewicza, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Gogoliński Józef - , ur. 1894 r., proboszcz w Horodzieju, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Grajzer - - Lida - 10 marca 1943 r.

Gramdzińska Helena - z Nieświeża, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Grochowski - , ksiądz, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Grygier Franciszek - , plutonowy 27 pułku ułanów, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Grzesiak Tadeusz - , ur. l .X. 1901 r., ksiądz, proboszcz z Klecka, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Hamerski Bronisław - , inżynier ze Stołpców, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Henek Józef - , urzędnik bankowy, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Hołownia Kazimierz - , lat około 30, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Ilczuk Władysław - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Jarmiłowicz Wacław - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Jasińska - żona inżyniera, oboje z Nowego Świerżnia, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Jasiński Władysław - , inżynier (zatrudniony w tartaku), - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Jezierski Jan - , ur. 1911 r,, ksiądz, proboszcz parani w Horodyszczu, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Jończyk Edward - , felczer z Nowego Świerżnia, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Jurewicz Leonard - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Juszkiewicz Stanisław - , nauczyciel, z żoną i dwoma synami, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944
r.

Kaczmerski Ludwik - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Kamińska Maria - , lat 83, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Karamucki Alojzy - , ur. 1908 r.. ksiądz, proboszcz w Iwancewiczach, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Kiernoszycki - z Nieświeża, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Kiszko - , pracownik Urzędu Miejskiego w Klecku, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Klimczak Władysław - , ur. 1913 r.. ksiądz, proboszcz w Porzeczu, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Korasak-Małojło - technik drogowy, komendant ochrony przeciwlotniczej w Nieświeżu, - Malewo
k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Kosmaczewska Anna - , gospodyni domowa rejenta, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Kościuk Edmund - , - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Kowrecki Kazimierz - , ur. 1893 r., ksiądz, proboszcz parafii w Płoneczce, - Kołdyczew - 14 listopada
1942 r.

Krepski Wincenty - , lal 67, prowizor farmacji z Zaostrowiecza, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Ksieniewicz Jan - , ur. 10 XI 1908 r. w Remiczowszczyźnie, kierownik szkoły z Liskowa k/Klecka, -
Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Kubik Mieczysław - , ur. 11 III 1900 r., ksiądz, proboszcz parafii Bożego Ciała i dziekan w Nieświeżu, -
Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Kuczyński Józef - , ur. w 1879 r., ksiądz, proboszcz parafii Wsielub - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Kuraś Wincenty - , ur. 25 IV 1904 r. w Maśkówce k/Przeworska, zakonnik Zgromadzenia Michaelitów ,
rektor kościoła filialnego i dyrektor zakładu wychowawczego w Dziadkowicach k/Baranowicz -
Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Laban Wincenty - , ksiądz z parani Lida Słobódka - Lida - 10 marca 1943 r.

Lenkicwicz Eleonora - , nauczycielka gimnazjum, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Leusz Antoni - , ksiądz z parafii w Stopkach, lat około 40, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Lubański - , urzędnik, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Łętowski Kazimierz - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Łosowski Józef - , s. Andrzeja, lat 40. oficer 78 p.p. w Baranowiczach, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Łukaszewicz Henryk - , ur. w 1920 r.. uczeń gimnazjum w Nieświeżu, - Malewo k/Nieświeża — 5
sierpnia 1942 r.

Łukianowicz Jan - , urzędnik ze Stołpców, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Maciejewski, - - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Macierzanka Zofia - , bibliotekarka, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Mackiewicz Antoni - , proboszcz parani w Mirze, lat około 50, dziekan stołowicki - Kołdyczew - 14
listopada 1942 r.

Maćkowiak - , żona wymienionego wyżej, ur. około 1912 r., oboje ze Snowia, - Malewo k/Nieświeża
— 5 sierpnia 1942 r.

Maćkowiak Stefan - , ur. około 1910 r., - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Makowski Adolf - ze Słonimia, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Malinowska Maria - , nauczycielka muzyki, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Malinowski Antoni - , - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Malinowski Bolesław - , technik budowlany ze Stołpców, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Małtawska Zofia - , nauczycielka gimnazjum, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Męcior Tomasz - , ur. 16 XII 1897 r. w Szynwaldzie k/Tarnowa, zakonnik ze Stowarzyszenia Księży
Pallotynów, proboszcz parafii i przełożony domu Księży Pallotynów w Nowosadach - Baranowicze - 13
lipca 1942 r.

Mirkowski - , emeryt z Zaostrowiecza, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Mizgier Stanisław - , leśniczy, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Motyl Julian - , lat około 50, legionista, właściciel restauracji w Zaostrowieczu, - Baranowicze - 13
lipca 1942 r.

Mroczkowski Lucjan - , ksiądz z parani Lida Słobódka - Lida - 10 marca 1943 r.

Myślicki - , nauczyciel gimnazjum, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Nejmak Wacław - , ksiądz prałat z parani w Nowym Świerżniu, lat 60, - Kołdyczew - 14 listopada 1942
r.

Niziolek Bolesław - , - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Noiszewska Ewa Bogumiła - , c. Kazimierza, ur. 11 VI 1885 r. w Osaniszkach, zakonnica ze
Zgromadzenia Sióstr Niepokalanek w Słonimiu - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Nowak Stanisław Leonard - , ur. 25 X 1904 r., ksiądz, proboszcz parafi Domaczewo, - Kołdyczew - 14
listopada 1942 r.

Oleszczuk Alfons - , s. Aleksandra, ur. 14 XII 1902 r. w Drohiczynie n/Bugiem, ksiądz, Proboszcz w
Nowej Myszy i Żelaźnicy, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Oskierka Witold - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Ożarowski - , ksiądz z parafii Lipniszki, pow. Lida, - Lida - 10 marca 1943 r.

Pawłowa Anna - , żona profesora, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Pawłowski Władysław Zygmunt - , ur.1879 r., ksiądz, proboszcz w Leśnej, - Baranowicze - 13 lipca
1942 r.

Paziewski - , - Lida - 10 marca 1943 r.

Pęski - , student, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Pilutowicz z żoną i trojgiem dzieci w wieku do lat 17 - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Pińczuk-Witkowska Zofia - z Albertyna, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Piotrowski Wiktor - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Piszczyk - , nauczyciel szkoły powszechnej - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Piszczykowa - , żona wyżej wymienionego, nauczycielka szkoły powszechnej oboje z Nowego
Swierżnia, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Podgajski Stefan - , ur. około 1912 r.. ze Snowia, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Proszyński Stefan - , sekretarz gminy Lachowicze, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Przygoda Hipolit - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Przytuła Zbigniew - , żołnierz organizacji dywersyjnej AK ,,Wachlarz", - Malewo k/Nieświeża — 5
sierpnia 1942 r.

Pukriński - , - Lida - 10 marca 1943 r.

Pułjan Michał Władysław - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Racki Henryk - , żołnierz organizacji dywersyjnej AK ,,Wachlarz", - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia
1942 r.

Rożyk - ze Snowia, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Rücco Emanuel - , rządca majątku w Podłużu, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Runica - z Albertyna, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Rutkowski Bolesław - , ur. 1897 r., ksiądz, proboszcz parafii Juszkiewicze, - Baranowicze - 13 lipca
1942 r.

Rypnicki Franciszek - , lat około 50, masarz z Zaostrowiecza, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Ryszawa - , naczelnik poczty, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Ryszawa - , żona wymienionego wyżej,oboje ze Stołpców, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Sidorowicz Adam - , fryzjer , - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Sidorowicz Mikołaj - , s. Adama, ur. w 1912 r., ze Snowia, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Siemierowicz Kazimierz - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Sienkiewicz Stanisław - , komornik Sadu Powiatowego w Nieświeżu, - Malewo k/Nieświeża — 5
sierpnia 1942 r.

Skóratowicz Antoni - , właściciel sklepu kolonialnego w Zaostrowieczu, - Baranowicze - 13 lipca 1942
r.

Słowiński - - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Sobolewska Stanisława - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Sobolewski Bolesław - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Sokołowski - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Sokołowski Michał - ze Słonimia, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Soliszczuk - , ur. około 1910 r., ze Snowia, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Stark Adam - , zakonnik - jezuita, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Staszkiewicz Dominik - , s. Franciszka, lat 43, sędzia z Grodna, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca
1944 r.

Stefański - - Dereczyn — 28 czerwca 1942 r.

Stefko Roman - , pracownik Sądu Powiatowego w Stołpcach, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Stolle Rudolf - , współwłaściciel fabryki szkła - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Strześniewski - , ksiądz z parafii Juraciszki, pow. Wołożyn, - Lida - 10 marca 1943 r.

Studziński Wincenty - , ur. 10 I 1899 r. w Młynach k/Mogilna, s. Wincentego, ksiądz, proboszcz parafii
w Swojatyczach, - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Stupnicki Tadeusz - , ziemianin - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Suchoń Józef - , ur. 1885 r., ksiądz parafii w Snowiu, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Suleja Aleksander - , leśniczy z nadleśnictwa Dereczyn, - Dereczyn — 28 czerwca 1942 r.

Synowski Bronisław - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Szadziwski M. - , fotograf, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Szagidewicz Stefan - , - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Szegiedewicz Bogdan - , adwokat, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Szegiedewicz Maria - , córka wymienionego wyżej, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Szeleszewski Włodzimierz - , adwokat, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Szeniawski Marian - , fotograf, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Szpalerski Zygmunt - , lekarz dentysta ze Stołpców - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Sztrausówna Helena - , lat około 25, urzędniczka, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Szumski Konstanty - , lat około 35, urzędnik, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Szutko Bolesław - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Szutko Henryk - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Szutko Stanisław - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Ślusarczyk Alicja - , ur. 30 V 1922 r. - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Ślusarczyk Józef - , ur. 8 II 1897 r. - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Ślusarczyk Lucyna - , ur. 18 VI 1898 r. - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Śniegocki Stefan - , ksiądz z parafii Lida, - Lida - 10 marca 1943 r.

Świsłocki Jerzy - , - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Toloczko - , - Lida - 10 marca 1943 r.

Trześniewski - . profesor gimnazjum z Nieświeża, wówczas zamieszkały w Zaostrowieczu, -
Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

trzy siostry zakonne - ze Zgromadzenia św. Józefa w Grzybowszczyźnie k/Nieświeża, - Malewo
k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Turski Leonard - , profesor gimnazjum, dyrektor Muzeum w Baranowiczach, - Baranowicze - 13 lipca
1942 r.

Twardowski - z Klecka - Baranowicze - 13 lipca 1942 r.

Tybura Kazimierz - , szewc z Łodzi, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Uliński Franciszek - , ur. 1873 r., ksiądz, administrator parani Makijewszczyzna , - Baranowicze - 13
lipca 1942 r.

Warchapowicz Władysław - , ur. 1910 r., ksiądz, wikariusz w Hancewiczach - Baranowicze - 13 lipca
1942 r.

Werbel - , leśniczy, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Wielhorski - , sędzia, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Wielowiejski - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Wierzbicki Wiktor - , ur. 1890 r., ksiądz, administrator parafii Nowa Mysz - Baranowicze - 13 lipca
1942 r.

Wiśniewski Wojciech - , żołnierz organizacji dywersyjnej AK „Wachlarz", - Malewo k/Nieświeża — 5
sierpnia 1942 r.

Wojciechowski - , adwokat ze Stołpców, - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Wojnicki Aleksander - , - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Wojnicki Franciszek - , - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Wojnicki Robert - - Nowogródek — 31 lipca 1942 r.

Wołodkowicz - , ziemianin, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Wołodkowicz Ignacy - , adwokat, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Wołowska Marta Kazimiera - , c. Józefa, ur. 30 IX 1879 r. w Lublinie, zakonnica ze Zgromadzenia Sióstr
Niepokalanek w Słonimiu, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Woszczyńska Halina - - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Wróblewski - , inżynier, nadleśniczy, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Zakrzewski - - Dereczyn — 28 czerwca 1942 r.

Zbiczak Jan - ze Snowia, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Zgubicki - , ur. około 1900 r., ze Snowia, - Malewo k/Nieświeża — 5 sierpnia 1942 r.

Ziemczonek Bronisław - , lat 40, nauczyciel gimnazjum, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Ziemczonek Maria - , lat 34, żona wymienionego wyżej, kierowniczka szkoły zawodowej - Słonim - 19
grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Ziemczonek Maria - , lat 3, córka wymienionych wyżej, - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

Zofia - , gospodyni domowa księdza Nejmaka - Kołdyczew - 14 listopada 1942 r.

Żurawlewa - , lekarka, z dwiema córkami, 8 i 13 lat - Słonim - 19 grudnia 1942 , 8 lipca 1944 r.

16.04.2010r

Rozstrzelania Polaków w lesie k. Baranowicz 13.07.1942r. wg. naocznego świadka Ludwika
Pade) dostępniona przez Mariana Podgórecznego.

Ucieczka znad grobu Ludwika Pade

(Baranowicze – Kołdyczewo 13 lipca 1942r.)

W piątek, 26 czerwca 1942 roku dowiedziałem się o aresztowaniu przez Niemców i czarnych
policjantów (Białorusinów) mego wujka Piotra Pacierzyńskiego. Okazało się, że aresztowanych
Polaków było więcej. Znaleźli się wśród nich: ksiądz Józef Bartuszek, felczer weterynarii Józef
Dynowski, rolnik-wozak Mikołaj Jarmołowicz, aptekarz Wincenty Krepski, administrator majątku w
Adelinie Mirkowski, osadnik wojskowy i restaurator Julian Motyl, sekretarz gminy Ludwik Pade,
rzeźnik Franciszek Rypnicki, sklepikarz Antoni Skuratowicz i profesor liceum w Nieświeżu, który
zamieszkiwał u państwa Dynowskich – Trześniewski[?]

Wywieziono ich najpierw do więzienia w Baranowiczach.

Tam też przetransportowano innych aresztowanych z powiatu nieświeskiego, razem około stu
trzydziestu osób. Byli wśród nich między innymi: Stefan Prószyński – ostatni sekretarz gminy w
Lachowiczach, a wcześniej w Zaostrowieczu, a także były nasz nauczyciel, który później nauczał w
Kołkach, a po wkroczeniu Niemców pracował w tartaku Budy nieopodal Hancewicz, a także:
proboszcz klecki ks. Tadeusz Grzesik, lekarz weterynarii z Nieświeża Wanda Godycka-Cwirko[?] i jej
brat – student Mieczysław Godycki-Cwirko, były (w latach 1940-41) ostatni polski burmistrz
Nieświeża (...) Teluk, urzędnik skarbowy Antoni Mordusewicz.

W pierwszym dniu pobytu w tym więzieniu pozbawiono aresztowanych obuwia.

Po tygodniu wywieziono ich do więzienia w Kołdyczewie odległego o dwadzieścia kilometrów – z
wyjątkiem Mikołaja Jarmułowicza, którego zwolniono.

W poniedziałek 13 lipca 1942 roku około godziny dziesiątej przed bramę więzienną zajechały
samochody ciężarowe. Aresztowanych wygnano z cel na więzienny dziedziniec, bijąc ich i wyzywając.
Tam rozkazano zdjąć ubrania: płaszcze, marynarki, kamizelki, nawet szelki lub paski.

W koszulach i spodniach ósemkami ładowano ich do oczekujących samochodów. Więźniowie musieli
uklęknąć po dwóch w rzędzie, po czym dopiero otoczyła ich eskorta składająca się z dziesięciu
esesmanów i białoruskich policjantów.

Punktualnie o dwunastej uruchomiono silniki i kolumna ruszyła. Nie ujechała daleko. Po kwadransie
samochody zatrzymały się w rzadko porośniętym sosnami lesie nieopodal głębokiego dołu z
widocznym z daleka świeżym wysypiskiem żółtego piasku.

Więźniom kazano wskakiwać do tego rowu. Nie było już wątpliwości, że to są ostatnie ich chwile.
Eskortujący otworzyli ogień... spośród stu trzydziestu aresztowanych Polaków tylko jednemu,
Ludwikowi Pade udało się szczęśliwie zbiec z miejsca egzekucji.

Przez kilka dni boso, w spodniach i koszuli błądził po łąkach i mokradłach omijając z daleka ludzi. Z
trudem dotarł wreszcie nocą do Nowej Komlewszyzny rodzinnego miejsca swojej żony. Potem
ukrywał się w różnych miejscach przez cały czas okupacji.

Człowiek, który przeżył własną śmierć, opowiadał:

„Gdyśmy już stanęli naprzeciw tego dołu oddzielającego nas tylko płytkim rowkiem i kazano nam
skakać, stało się coś nieoczekiwanego, zrobił się zamęt, rozległy się strzały i krzyki. Nie zastanawiając
się rzuciłem się do ucieczki. Przebiegając, przeskoczyłem leżącego już na ziemi, krwawiącego młodego
Twarowskiego, którego imienia nie pamiętam. (Wacława- mój dopisek Z.W.) Pomyślałem, że lepiej
zginąć w biegu niż w tym dole-mogile.

Do tego dołu szliśmy dwójkami. W pierwszej dwójce był profesor licealny z Nieświeża, ten, który
mieszkał u Dynowskich. W drugiej dwójce był Twarowski z Klecka.

W trzeciej byłem ja i kolega Kiszko, pracownik Zarządu Miejskiego w Klecku. W czwartej dwójce był
Antoni Skuratowicz z Zaostrowiecza. Po nas następowały, jak się później dowiedziałem, dalsze
egzekucje aż rozstrzelano wszystkich sto trzydzieści osób”.

Ukrywał się początkowo w gminie Zaostrowiecze, a następnie na innych terenach, aż za Horodziejem
i Mirem, a także w rejonach Koszalewa pod Nowogródkiem, gdzie jego ojczym był swego czasu
sekretarzem gminy.

Spośród znajomych, którzy ryzykując swoje życie, okazali mu pomoc w tych ciężkich chwilach
wspomina rodzinę Jodki - Narkiewicza nauczyciela ze szkoły Łosnowicze-Kuncewszczyzna, gdzie
przebywał przez kilka miesięcy, plutonowego rezerwy Wasielaka z Helenowa, który go przewiózł
furmanką w okolice Łani do córki, Donata Suszczewicza z Łokwinowicz i Matyldę Matynię zamieszkałą
w chutorze pod Łanią.

Chociaż wiadomość o ucieczce Ludwika Pade trzymana była w wielkiej tajemnicy, jego żona dała znać
mojej matce o tym, co się stało w lasach pod Kołdyczewem 13 lipca 1942 roku.

Ciocia Ada dniem i nocą opłakiwała śmierć swego męża: przez dwa lata ukrywał się przed sowietami,
by zginąć od Niemców, o których mówił, że to naród cywilizowany...

Aresztowania wśród Polaków na Nowogródczyźnie trwały nadal. W nocy 5 sierpnia 1942 roku od
godziny drugiej do szóstej rano w zagajniku Hajki, koło Malewa, w gminie Łań rozstrzelano ponad
osiemdziesięciu ludzi.

Męczeńską śmiercią zginęli tam proboszcz ks. Józef Dominiak z Siejłowicz, ks. Bolesław, ks. Gogoliński
z Horodzieja, ks. Aleksander Ciszkiewicz z Grzybowszczyzny i ks. Wiktor Suchoń ze Snowia, a także
całe rodziny Kazimierza Hankiewicza, Franciszka Hrynkiewicza, Ignacego Kozioła i Ignacego Szaromety
- rolników z Użanki. Nie oszczędzono nawet babki Karola Tydryna, którą zastrzelono razem z
wnukiem...

W Słonimie, Baranowiczach zamordowano tam między innymi dziekana nieświeskiego ks. Z? W
Stołpcach i wielu miasteczkach w połowie 1942 roku miały miejsce formalne rzezie polskiej
inteligencji.

Marian Podgóreczny