Obserwacja pedagogiczna (diagnoza przedszkolaka) prowadzona we wrześniu i październiku pozwala spoj-
rzeć indywidualnie na każde dziecko.Odkryć jego talenty, zainteresowania, a także dostrzec trudności i pro-
blemy, z którymi nie potrafi sobie poradzić. Dzięki obserwacji (diagnozie) nauczyciel określa potrzeby roz-
wojowe dziecka, w tym zauważone predyspozycje, uzdolnienia i zainteresowania. Udziela wsparcia odpo-
wiednio do potrzeb dziecka, jego możliwości, m.in. dzięki prowadzeniu indywidualnej lub zespołowej pracy
o charakterze dydaktyczno-wyrównawczym. Z rozmów z nauczycielami wynika, że prowadzenie obserwacji
dziecka nie przysparza szczególnych trudności. Problemem jest natomiast analiza i ocena kompetencji
dziecka oraz opisanie w krótki, zwięzły, jednoznaczny sposób osiągnięć, możliwości, potrzeb oraz działań
naprawczych.

Wychodząc naprzeciwko oczekiwaniom nauczycieli, postanowiliśmy artykuł Ewy Zielińskiej na temat
wypełniania informacji o gotowości szkolnej dziecka wydrukować dwukrotnie: w bieżącym numerze
oraz w marcu 2013 roku. Jesteśmy przekonani, że dokumentowanie wstępnej obserwacji (diagnozy
przedszkolaka) przy wykorzystaniu proponowanych przez autorkę konkretnych ocen, stwierdzeń,
sformułowań, ułatwi nauczycielom opis stanu wiedzy i umiejętności badanego dziecka. Natomiast go-
towe rozwiązania metodyczne – propozycje zajęć – pomogą już teraz w bezpośredniej pracy dydak-
tyczno-wyrównawczej.

Zaprezentowany sposób dokumentowania obserwacji jest tylko propozycją, z której można skorzystać lub
nie. Ostateczna decyzja zawsze należy do nauczyciela. Taki sposób odnotowywania obserwacji (diagnozy)
ma na celu również ograniczenie do niezbędnego minimum dokumentacji nauczycielskiej w tym zakresie.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja 2010 roku (§ 3 ust. 5) w sprawie
świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych przedszkole, szkoła podstawowa, w której
zorganizowano oddział przedszkolny, zespół wychowania przedszkolnego i punkt przedszkolny, wydają ro-
dzicom dziecka objętego wychowaniem przedszkolnym informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki
w szkole podstawowej. Informację na druku nr 70–MEN–I/54/2 wydaje się do końca kwietnia roku szkol-
nego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko ma obowiązek albo może rozpocząć naukę w szkole
podstawowej.

red.

Ewa Zielińska

Wskazówki pomocne w wypełnianiu

Informacji o gotowości

dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej

Informacja o stanie przygotowania dziecka do podjęcia nauki w szkole

I. OPANOWANIE WYMAGAŃ OKREŚLONYCH W PODSTAWIE PROGRAMOWEJ

WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO W OBSZARZE

1. UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE I ODPORNOŚĆ EMOCJONALNA

W zakresie umiejętności społecznych i odporności emocjonalnej dziecko rozpoczynające naukę

w szkole potrafi:



zorganizować sobie zabawę, bawić się z dziećmi i rywalizować z nimi np. podczas zabaw i gier

sportowych;



przestrzegać reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej i grzecznie zwracać się do innych;



dzielić się swoją wiedzą i umiejętnościami, a także brać udział w występach i konkursach;



racjonalnie radzić sobie w sytuacjach trudnych, a także łagodnie znosić porażki.

 Mocne strony dziecka

Dziecko łatwo nawiązuje kontakty i szybko adaptuje się do nowych warunków. Planuje i organizuje

zabawy, bezkonfliktowo współdziała z dziećmi oraz potrafi z nimi rywalizować. Służy radą i pomocą

w różnych sytuacjach i zgodnie dzieli się zabawkami. Interesuje się czynnościami szkolnymi i chętnie

bierze udział w zajęciach organizowanych przez nauczyciela. Przestrzega zasad (umów) ustalonych

zarówno przez dorosłego, jak i społeczność dziecięcą. Grzecznie zwraca się do innych i jest usłużny

wobec nich. Racjonalnie radzi sobie w sytuacjach trudnych, nie zniechęca się i potrafi znosić porażki.

Dzieli się swoją wiedzą i umiejętnościami z innymi oraz bierze udział w występach i konkursach.

 Zauważone trudności

Dziecko ma trudności z przystosowaniem się do nowych warunków i nawiązywaniem kontaktów

z dziećmi oraz dorosłymi. Niechętnie uczestniczy w organizowanych przez nauczyciela zabawach

i zajęciach z całą grupą. Nie interesuje się czynnościami szkolnymi. Często izoluje się i trudno na-

mówić je do wspólnego działania. W zabawach z rówieśnikami zapomina o stosowaniu form grzecz-

nościowych, popada w konflikty, a nawet przejawia zachowania agresywne. Ma kłopoty

z respektowaniem zasad, umów i z przestrzeganiem regulaminów. Nie stosuje się do poleceń nauczy-

cielki, a w kontaktach z dorosłymi i dziećmi jest spięte lub przejawia postawę lękową. Nie radzi sobie

z emocjami: izoluje się, obraża na innych, płacze bez powodu, tęskni za domem i łatwo wpada

w złość. Trudno jest je namówić do wspólnego działania, a w sytuacji trudnej wycofuje się i nie potra-

fi znosić porażek.

 Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka

Organizowanie zabawy i zajęć w małych zespołach na miarę możliwości wykonawczych dziecka.

Wspomaganie ich realizacji poprzez podsuwanie ciekawych pomysłów, zabawek i pomocy, oraz za-

chęcanie do działania i chwalenie za podejmowany wysiłek. Podczas gier planszowych realizowanych

w parach lub małych zespołach kształtowanie odporności emocjonalnej dziecka poprzez hartowanie,

a więc rozwijanie umiejętności znoszenia porażek. Prowadzenie rozmów indywidualnych lub w ma-

łych grupach, wyjaśniających dziecku konieczność przestrzegania ustalonych wspólnie zasad. Uświa-

damianie trudności (kłopoty, niewygoda) wynikających z nieprzestrzegania ich. Angażowanie do po-

dejmowania dyżurów na rzecz grupy i chwalenie za podjęty wysiłek, pomoc innym i drobne osiągnię-

cia.

 Wskazówki dla rodziców

Zapraszanie do domu kolegów, koleżanek z przedszkola i pomoc w organizowaniu oraz podejmowa-

niu przez dzieci wspólnych zabaw, gier towarzyskich. Zachęcanie do podejmowania różnych działań

na rzecz członków rodziny (nakładanie obowiązków), np. wkładanie naczyń do zmywarki, nakrywa-

nie do stołu i wspieranie w ich realizacji. Nagradzanie (pochwała) za pamiętanie o obowiązkach, do-

brze wykonaną pracę lub samorzutną pomoc. Wspólnie z dzieckiem ustalenie i spisanie zasad obo-

wiązujących w domu (mogą być takie same jak w przedszkolu) i konsekwentne ich przestrzeganie.

Wspieranie działań dziecka uśmiechem, pochwałą i zachętą.

2. UMIEJĘTNOŚCI MATEMATYCZNE I GOTOWOŚĆ DO NAUKI CZYTANIA I PISANIA

W zakresie umiejętności matematycznych dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi:



liczyć na miarę swoich możliwości, pokazując palcem liczone obiekty i zna reguły obowiązujące

podczas liczenia;



ustalać równoliczność poprzez liczenie i ustawianie w pary oraz wie, gdzie jest więcej, a gdzie

mniej elementów;



wyznaczać wynik dodawania i odejmowania poprzez liczenie na palcach i na innych zbiorach za-

stępczych;



różnicować stronę lewą i prawą, określać kierunki oraz ustalać położenie obiektów w stosunku do

własnej osoby oraz w odniesieniu do innych obiektów;



dokonywać prostych sposobów mierzenia: krokami, stopa za stopą, łokciem, dłonią i palcami;



w kolejności wymienić pory dnia, dni tygodnia, miesiące i pory roku.

 Mocne strony dziecka

Dziecko przelicza elementy (na miarę możliwości) i podaje ich prawidłową liczbę. Stosuje reguły

obowiązujące podczas liczenia i podejmuje próby liczenia systemem dwójkowym i dziesiątkowym.

Dodaje i odejmuje na palcach w zakresie dziesięciu, a w przypadku niedużych liczb – rachuje w pa-

mięci. Ustala równoliczność dwóch zbiorów poprzez liczenie i ustawianie w pary oraz poprawne

określanie, gdzie jest więcej, gdzie jest mniej elementów, a także o ile jest ich więcej i o ile mniej. W

zabawach i podczas zajęć posługuje się liczebnikami porządkowymi. W zakresie klasyfikowania gru-

puje, segreguje obiekty i definiuje według wyróżnionych cech. Rozróżnia stronę lewą i prawą, określa

kierunki z punktu widzenia siebie, drugiej osoby. Ustala położenie obiektów w stosunku do własnej

osoby i w odniesieniu do innych. Rozpoznaje, nazywa i konstruuje figury geometryczne. Zna nazwy

dni tygodnia, miesięcy i pór roku. Stosuje różne sposoby mierzenia (kroki, stopa za stopą, łokcie, dłoń

i palce, klocek). Podejmuje próby wnioskowania o ilości cieczy na podstawie obserwowanych prze-

kształceń i ustala, co jest cięższe, co lżejsze, co waży tyle samo.

 Zauważone trudności

Dziecko liczy niechętnie, w bardzo małym zakresie, często się myli. Nie zna reguł obowiązujących

podczas liczenia (liczy „przeskakując”, podwójnie, od środka lub „garścią”). Ma kłopoty z wyznacza-

niem sumy i różnicy na palcach i innych zbiorach zastępczych. Nie wie, gdzie jest więcej, a gdzie

mniej elementów i nie stosuje w zabawach liczebników porządkowych. Napotyka trudności w segre-

gowaniu według ustalonych cech, a szczególnie w tworzeniu pojęć. Ma kłopoty z różnicowaniem

strony lewej i prawej, ustalaniem położenia obiektów w stosunku do drugiej osoby. Myli figury geo-

metryczne i nie potrafi skojarzyć kształtu z nazwą. Nie potrafi wymienić lub myli kolejność dni tygo-

dnia, miesięcy i pór roku. Nie zna różnych sposobów mierzenia i nie podejmuje prób wnioskowania

ani w zakresie pojemności, ani ciężaru.

 Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka w zakresie matematyki

Organizowanie zabaw i ćwiczeń rozszerzających zakres dziecięcego liczenia oraz zapoznających z

regułami obowiązującymi podczas liczenia. Doskonalenie umiejętności dodawania i odejmowanie na

palcach oraz innych zbiorach zastępczych podczas sytuacji edukacyjnych. Prowokowanie do badania

równoliczności poprzez liczenie i ustawianie w pary po jednym elemencie z każdego zbioru oraz

określanie na tej podstawie, gdzie jest więcej, a gdzie mniej elementów. Stosowanie liczebników po-

rządkowych podczas prac porządkowych (ustawianie krzeseł, książek na półce, itp.). Segregowanie,

grupowanie obiektów według różnych kryteriów i skłanianie do wnioskowania. Organizowanie zabaw

ruchowych i ćwiczeń w celu nabywania doświadczeń w zakresie orientacji przestrzennej. Projektowa-

nie i komponowanie z figur geometrycznych, np. materiału na sukienkę dla mamy, ogrodu – w celu

kojarzenia kształtu z nazwą. Utrwalanie nazw dni tygodnia, miesięcy i pór roku, a także stwarzanie

okazji do nabywania doświadczeń w zakresie mierzenia z podejmowaniem prób wnioskowania w za-

kresie pojemności i ciężaru.

 Wskazówki dla rodziców

Zabawy mające na celu rozszerzanie zakresu liczenia przy wykorzystaniu liczmanów, miar krawiec-

kich i klamerek oraz kostek do gry, itp. Wyznaczanie sumy i różnicy na palcach, podczas gier i zabaw

kostkami oraz kartami matematycznymi. Porównywanie liczebności zbiorów poprzez liczenie i usta-

wianie w pary (np. fasolki i kasztany, klocki drewniane i plastikowe). Układanie z mozaiki geome-

trycznej ornamentów, szlaczków według wzoru lub własnego pomysłu. Konstruowanie figur geome-

trycznych z gumy do skakania i segregowanie ich według różnych cech (np. wielkość, kolor) oraz

skłanianie dzieci do tworzenia pojęć. Utrwalanie nazw dni tygodnia, miesięcy i pór roku poprzez po-

wtarzanie. Zabawy ruchowe z nastawieniem na poruszanie się w przestrzeni w lewo, w prawo, itp.

Angażowanie dzieci do prac domowych: nakrywanie do stołu, porządkowanie zabawek, ustawianie na

półkach naczyń, książek, itp. Zapraszanie do pomocy podczas czynności związanych z mierzeniem

długości, pojemności i ciężaru.

GOTOWOŚĆ DO CZYTANIA I PISANIA

W zakresie gotowości do czytania i pisania dziecko rozpoczynające naukę w szkole:



potrafi określać kierunki oraz miejsca na kartce papieru;



rozpoznaje i zapamiętuje to, co jest przedstawione na obrazkach;



ma sprawne ręce i dobrą koordynację wzrokowo-ruchową;



interesuje się czytaniem i pisaniem oraz jest dobrze przygotowane do nauki czytania i pisania;



słucha opowiadań, baśni i rozmawia o nich (interesuje się książkami);



układa zdania, wyodrębnia w nich wyrazy, które dzieli na sylaby oraz wyodrębnia głoski w sło-

wach o prostej budowie fonetycznej;



odczytuje krótkie podpisy pod obrazkami, napisy na szyldach, itp.

 Mocne strony dziecka

Dziecko lubi słuchać czytanych tekstów (wierszy), rozumie ich treść i potrafi w kilku zdaniach opo-

wiedzieć, o czym są. Podejmuje próby układania opowiadań zarówno o tematyce dowolnej, jak i po-

danej. Wie, że opowiadanie składa się ze zdań (wyodrębnia je), a zdanie z wyrazów (potrafi je poli-

czyć). Nie sprawia mu trudności podzielenie wyrazu na sylaby (analiza) ani utworzenie wyrazu z sy-

lab (synteza). Bez trudności dokonuje analizy i syntezy głoskowej słów i wyodrębnia głoski w róż-

nych pozycjach słowa. Interesuje się literami, rozpoznaje je, próbuje odwzorowywać. Potrafi czytać

proste wyrazy, zdania, a nawet teksty. Chętnie wyszukuje podobieństwa i różnice na dwóch obrazkach

oraz rozpoznaje i zapamiętuje to, co jest na nich przedstawione. Określa kierunki oraz miejsca na

kartce papieru: wie, gdzie jest prawy górny róg, itp. Ma sprawne ręce, chętnie rysuje, maluje, itp.

Podpisuje swoje prace, odwzorowuje szlaczki literopodobne i układa według wzoru ornamenty paso-

we oraz w kole.

 Zauważone trudności

Dziecko niechętnie słucha czytanych książek, nie zawsze rozumie czytaną treść. Nie lubi też oglądać

książek i z trudem uczy się wiersza na pamięć. Napotyka na trudności w układaniu opowiadań i nie

wie, że opowiadanie składa się ze zdań, a zdanie z wyrazów. Ma kłopoty z podzieleniem wyrazu na

sylaby i utworzeniem wyrazu z sylab. Nie wysłuchuje głosek na początku słowa, na końcu i w środku.

Nie interesuje się literami, nie różnicuje kształtów, myli litery podobne kształtem i nie kojarzy litery z

dźwiękiem. Niechętnie wyszukuje podobieństwa i różnice na dwóch obrazkach i z trudem rozpoznaje

i zapamiętuje to, co na nich jest przedstawione. Ma trudności z określaniem kierunków oraz miejsca

na kartce papieru, odwzorowywaniem szlaczków, układaniem ornamentów pasowych według wzoru.

Niechętnie podejmuje działalność plastyczną i odwzorowując litery, przedstawia je często w odbiciu

lustrzanym. Ma też trudności z wyszukiwaniem różnic i podobieństw na obrazkach.

 Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka w zakresie gotowości do

nauki czytania i pisania

Zachęcanie do układania opowiadań i ilustrowania ich treści. Wyodrębnianie zdań w opowiadaniu,

przeliczanie ich. Prowadzenie zabaw i ćwiczeń słuchowych polegających na układaniu rymów do

podanych słów, wydzielaniu sylab w wyrazach, głosek w nagłosie, wygłosie i śródgłosie. Całościowe

rozpoznawanie napisów umieszczonych w sali. Stwarzanie okazji do podejmowania przez dzieci za-

baw ćwiczących spostrzeganie wzrokowe, np. rozpoznawanie i zapamiętywanie tego, co się znajduje

na obrazkach, dobieranie obrazków w pary, wyszukiwanie na nich podobieństw i różnic, a także ukła-

danie puzzli, składanie pociętych pocztówek w całość i kończenie rysowania danego przedmiotu we-

dług podanego wzoru. Rozwijanie gotowości do nauki pisania poprzez określanie kierunków oraz

miejsca na kartce papieru, układanie z mozaiki geometrycznej ornamentów (pasowych i w kole) we-

dług własnego pomysłu i wzoru, kreślenie linii będących elementami liter (szlaczki), a także podej-

mowanie działalności plastycznej z wykorzystaniem różnych technik, m.in. rysowanie pod dyktando,

kalkowanie.

 Wskazówki dla rodziców

Kontynuowanie w domu ćwiczeń prowadzonych w przedszkolu. Czytanie krótkich opowiadań, bajek,

baśni i sprawdzanie, czy dziecko zrozumiało przeczytany tekst. Stwarzanie okazji do podejmowania

przez dziecko:

- zabaw klockami z literami alfabetu, dominem sylabowym i obrazkowo-literowym w celu rozpozna-

wania, nazywania i porównywania kształtów liter oraz dokonywania syntezy i analizy słuchowej;

- działalności plastycznej: malowanie farbami, lepienie, składanki papierowe, wydzieranie i wycinanie

oraz szycie prostym ściegiem (igła za igłą);

- ćwiczeń doskonalących precyzję ruchów dłoni, palców podczas czynności samoobsługowych, m.in.

ubierania i rozbierania się, zapinania guzików, wiązania sznurowadeł.

3. SPRAWNOŚĆ MOTORYCZNA I KOORDYNACJA WZROKOWO-RUCHOWA

W zakresie sprawności ruchowej dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi:



zbiec po schodach mających dziesięć stopni, nie trzymając się poręczy i nie przeskakując stopni,

w czasie nie dłuższym niż 10 sekund;



chodzić na czworakach pod bramkami, obręczami ustawionymi pionowo i linami;



chodzić po równoważni (ławeczka) z przekraczaniem przyborów;



stać na prawej i lewej nodze z zamkniętymi oczami przez 15 sekund;



zeskoczyć z krzesła o wysokości 30 cm na palce nóg, bez podparcia rękami o podłogę; próbę

można powtórzyć dwa razy;



przeskoczyć sznur rozciągnięty na wysokości 20 cm, odbijając się z miejsca obiema nogami rów-

nocześnie;



skakać przez skakankę;



chwytać jedną ręką małą piłkę rzuconą z odległości jednego metra na komendę i odrzucać piłkę

(na trzy rzuty jeden chwyt powinien być udany);



sprawnie jeździć na hulajnodze.

 Mocne strony dziecka

Dziecko lubi ruch, jest zwinne i sprawne ruchowo. Pewnie chodzi po schodach (zbiega z nich), po

równoważni, na czworakach, potrafi stać na jednej nodze z zamkniętymi oczami, zeskoczyć z wyso-

kości, przeskoczyć przez przeszkodę, skakać przez skakankę, jeździć na hulajnodze, chwytać piłkę

jedną ręką i odrzucać ją.

 Zauważone trudności

Dziecko unika ruchu, jest ciężkie, niezręczne, niezborne, ma problemy z bieganiem (przewraca się),

chodzeniem na czworakach, utrzymywaniem równowagi, skakaniem na jednej nodze, wykonywaniem

przysiadów, rzucaniem i chwytaniem piłki, wspinaniem się na przeszkody i pokonywaniem ich.

 Podjęte lub potrzebne działania wspomagające potrzeby dziecka

Stwarzanie okazji do podejmowania przez dziecko zabaw ruchowych z różnymi elementami ruchu, w

sali oraz na powietrzu w różnych porach roku. Zachęcanie do udziału w zabawach ruchowych i opo-

wieściach ruchowych o atrakcyjnej dla dziecka tematyce. Organizowanie ćwiczeń porannych i gimna-

stycznych z wykorzystaniem niekonwencjonalnych przyborów (butelki plastikowe, gumy do skaka-

nia, gazety, sznurki, pudełka). Wykorzystywanie podczas ćwiczeń gimnastycznych metody R. Laba-

na, W. Sherborne, A i M. Kniesów oraz C. Orffa. Podczas pobytu na powietrzu dbanie o podejmowa-

nie przez dziecko różnych form ruchu przy wykorzystaniu sprzętu terenowego (przeplotnie, drabinki,

itp.).

 Wskazówki dla rodziców

Kontynuowanie w domu zabaw ruchowych i ćwiczeń gimnastycznych prowadzonych w przedszkolu.

Wydłużenie czasu pobytu na powietrzu ze szczególnym zwróceniem uwagi na aktywność ruchową

podczas wspólnych zabaw, wypraw i wycieczek, np. przy wykorzystaniu sprzętu terenowego (prze-

plotnie, drabinki, ścianki do wspinania się) i pokonywania naturalnych przeszkód terenowych. Orga-

nizowanie rodzinnych wycieczek rowerowych i zabaw na śniegu (jazda na nartach), lodzie (jazda na

łyżwach) i w wodzie (basen). Sugerowanie zapisania dziecka na zajęcia z gimnastyki korekcyjnej.

W zakresie sprawności manualnej dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi:



przyjmować prawidłową postawę, siedząc przy stole i właściwie posługiwać się przyborami

szkolnymi;



wycinać po linii ciągłej i przerywanej;



rysować, kolorować i malować (na temat podany i dowolny), a także zamalowywać duże prze-

strzenie kartki;



odwzorowywać podstawowe kształty (koło, kwadrat, trójkąt) oraz kwadrat stojący na wierzchoł-

ku;



kreślić linie proste (pionowe, poziome, ukośne), łamane, faliste, zaokrąglone oraz odwzorowywać

(odtwarzać) szlaczki i wzory literopodobne bez liniatury i w liniaturze;



przewlec, nawlec, np. korale na sznur.

 Mocne strony dziecka

Dziecko ma płynne skoordynowane ruchy. Poprawnie siedzi przy stoliku (nie pokłada się) i ma uło-

żoną rękę np. przy rysowaniu. Chętnie podejmuje różnorodną działalność plastyczną i właściwie

trzyma np. kredkę, pędzel, nożyczki. Lubi odwzorowywać (odtwarzać, komponować) szlaczki i nie

ma trudności w mieszczeniu się w liniaturze. Z własnej inicjatywy podejmuje kreślenie liter (druko-

wane, pisane) i pisze je poprawnie (kształt) oraz we właściwym kierunku.

 Zauważone trudności

Podczas działalności plastycznej (rysowanie, wydzieranie, wycinanie, lepienie, itp.) dziecko pokłada

się na stoliku, kręci się na krzesełku, często zmienia pozycję, ma nieskoordynowane ruchy, a ręka

szybko się męczy. Niewłaściwie trzyma przybory, a ręka, np. podczas rysowania, ułożona jest niepo-

prawnie. Nie lubi działalności plastycznej, a szczególnie rysowania, nie podejmuje jej z własnej ini-

cjatywy. Niechętnie też rysuje szlaczki (są one zniekształcone, nie mieszczą się w liniaturze) i odwzo-

rowuje litery (kierunek kreślenia jest niepoprawny). Zabawy konstrukcyjne również podejmuje nie-

chętnie, gdyż wznoszone budowle, np. z klocków drewnianych, łatwo się przewracają z uwagi na nie-

należytą koordynację ruchów rąk i koordynację wzrokowo-ruchową.

 Podjęte lub potrzebne działania wspomagające potrzeby dziecka

Stwarzanie warunków do codziennego podejmowania różnorodnych zabaw manipulacyjnych i kon-

strukcyjnych. Zachęcanie do podejmowania działalności plastycznej przy wykorzystaniu różnorod-

nych i atrakcyjnych technik oraz materiałów, w tym przyrodniczych. Szczególne dbanie o malowanie

pędzlem na dużych płaszczyznach (gruntowanie), lepienie (z masy solnej, papierowej, gliny, modeli-

ny, plasteliny), darcie gazet, wydzieranie i wycinanie z kolorowego papieru, rysowanie po śladzie

różnych linii z dbałością o właściwy kierunek. Zwracanie uwagi na poprawne siedzenie przy stoliku,

właściwe trzymanie i posługiwanie się przyborami. Organizowanie zajęć i zabaw typu nawlekanie

korali na sznurek, przewlekanie ich i komponowanie np. wzorków, szycie ściegiem igła za igłą, przy-

szywanie guzików, wznoszenie budowli z klocków drewnianych, itp.

 Wskazówki dla rodziców

Codzienne prowadzenie zabaw paluszkowych według instrukcji nauczyciela jako kontynuacja zabaw

realizowanych w przedszkolu. Zachęcanie do malowania, wycinania, lepienia, wydzierania i darcia

oraz nawlekania koralików, przyszywania guzików i szycia prostym ściegiem, itp. Rysowanie linii w

labiryncie narysowanym przez dorosłego i chwalenie za podjęty wysiłek. W przypadku szybkiej

męczliwości rąk należy kupić w sklepie papierniczym nasadkę na ołówek (kredkę).

4. SAMODZIELNOŚĆ, W TYM UMIEJĘTNOŚCI WYKONYWANIA CZYNNOŚCI SAMO-

OBSŁUGOWYCH

W zakresie czynności samoobsługowych dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi:



poprawnie się umyć (w tym zęby), wytrzeć ręcznikiem, uczesać włosy grzebieniem;



samodzielnie i w przyjęty sposób korzystać z toalety;



nakładać i zdejmować z siebie odzież;



nakrywać do stołu i utrzymywać porządek w miejscu, w którym przebywa.

 Mocne strony dziecka

Dziecko jest samodzielne przy czynnościach higienicznych, podczas zakładania (zdejmowania) odzie-

ży i obuwia. Dba o swój wygląd, pamięta o potrzebie mycia rąk i zębów. Utrzymuje porządek wokół

siebie i chętnie podejmuje się roli dyżurnego. Samodzielnie organizuje i planuje zabawy oraz dobiera

zabawki, a po skończonej zabawie odkłada je w umówione miejsce. Utrzymuje ład i porządek podczas

każdej podejmowanej działalności. Przestrzega ustalonych zasad i samodzielnie (bez przypominania)

wykonuje określone czynności.

 Zauważone trudności

Napotyka na trudności podczas wykonywania czynności higienicznych i samoobsługowych oraz do-

maga się pomocy np. podczas mycia rąk, spożywania posiłków, nakładania (zdejmowania) odzieży,

itp. Samodzielnie nie podejmuje decyzji np. co do tematu zabawy, pracy plastycznej, wyboru zabaw-

ki. Oczekuje zachęty i wsparcia podczas pełnienia dyżurów, a także potwierdzenia, że dobrze wyko-

nuje czynności.

 Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka

Stwarzanie okazji do samodzielnego wykonywania wszystkich czynności samoobsługowych (spoży-

wanie posiłków, nakładanie i zdejmowanie odzieży, itp.), zachęcanie, wspieranie, a nawet udzielanie

pomocy. Chwalenie dziecka chociażby za próbę podjęcia decyzji np. co do tematu zabawy, wyboru

zabawki lub techniki plastycznej, sposobu wykonywania upominku. Zachęcanie dziecka do niesienia

pomocy młodszym kolegom, np. maluchom, podczas ubierania się po leżakowaniu, a nauczycielce w

trakcie przygotowywania pomocy do zajęć. Zachęcanie do pełnienia jednodniowych dyżurów, a w

razie odmowy (protestu) – przydzielanie osoby wspomagającej (dziecko-pomocnik). Wdrażanie do

porządkowania po sobie miejsca zabawy i pracy.

 Wskazówki dla rodziców

Motywowanie, zachęcanie, wspieranie, pomaganie (nie wyręczanie) do samodzielnego podejmowania

czynności samoobsługowych, np. higienicznych, porządkowych. Stwarzanie okazji do samodzielnego

decydowania o temacie zabawy, pracy plastycznej lub doborze zabawki. Zachęcanie do wykonywania

prac porządkowo-gospodarczych, np. sprzątanie zabawek, słanie łóżka, podlewanie kwiatów, nakry-

wanie do stołu, wstawianie naczyń do zmywarki. Umożliwienie dzieciom wykonywania czynności

samoobsługowych i na rzecz rodziny. Chwalenie za pamiętanie o obowiązkach, podjęty trud i wysiłek

oraz wspólna ocena ich wykonania.

II. POTRZEBY ROZWOJOWE DZIECKA, W TYM ZAUWAŻONE PREDYS-

POZYCJE, UZDOLNIENIA I ZAINTERESOWANIA

 Opis

Dziecko ma ukształtowane umiejętności społeczne: obdarza uwagą osobę, do której mówi, lub która

je słucha. Grzecznie zwraca się do rówieśników i dorosłych, stosuje formy grzecznościowe. Prze-

strzega umów i zasad – nie trzeba mu o nich przypominać. Jest usłużne wobec dorosłych i młodszych

kolegów. Potrafi się zaprezentować przed audytorium.

Jest samodzielne w łazience, szatni i podczas posiłków. Utrzymuje ład i porządek w miejscu, w któ-

rym przebywa. Mówi płynnie, spokojnym i opanowanym głosem. Chętnie dzieli się swoimi przeży-

ciami i doświadczeniami zarówno z dorosłymi, jak i z dziećmi. W zakresie czynności intelektualnych

przewiduje skutki czynności manipulacyjnych, wnioskuje o obserwowanych zmianach, formułuje

uogólnienia, wyciąga wnioski i łączy przyczynę ze skutkiem. Jest sprawne ruchowo na miarę swoich

możliwości, zahartowane, orientuje się w zasadach zdrowego żywienia. Wie, jak zachowywać się w

sytuacjach zagrożenia płynących ze strony ludzi, zwierząt i roślin. Potrafi organizować sobie wolny

czas podczas zabaw na powietrzu (na działce, w ogródku przedszkolnym, w piaskownicy, na podwór-

ku). Potrafi zachowywać się w różnych sytuacjach, np. podczas uroczystości, gdy grany jest hymn, w

trakcie festynu, w teatrze, na koncercie. Chętnie podejmuje działalność plastyczną i przejawia zainte-

resowanie muzyką, śpiewem i tańcem. Majsterkuje, wznosi budowle z różnych materiałów i zachowu-

je ostrożność, posługując się narzędziami. Interesuje się światem zwierząt i roślin, zna różne środowi-

ska przyrodnicze i wie, jak można je chronić. Liczy na miarę swoich możliwości, dodaje i odejmuje

na palcach i innym materiale zastępczym, różnicuje stronę lewą i prawą, zna stałe następstwo czaso-

we, stosuje proste sposoby mierzenia. Posiada gotowość do nauki czytania i pisania – interesuje się

literami, odczytuje wyrazy i proste zdania pod obrazkami.

 Podjęte lub potrzebne działania służące rozwijaniu potrzeb rozwojowych dziecka

Wspomaganie w rozwijaniu zarysowujących się uzdolnień w zakresie np. edukacji matematycznej

(np. dziecko gra w szachy w ramach zajęć dodatkowych). Organizowanie zajęć w małych zespołach i

zachęcanie do konstruowania gier-opowiadań w trosce o płynne i zrozumiałe dla innych wypowiada-

nie się i kształtowanie odporności emocjonalnej na sytuacje trudne. Rozwijanie umiejętności społecz-

nych wśród dzieci i dorosłych, w miarę samodzielnego radzenia sobie w sytuacjach życiowych i

przewidywania skutków swoich zachowań. Troszczenie się o sprawność ruchową dziecka poprzez

stwarzanie okazji do aktywności ruchowej na powietrzu: zabawy, gry sportowe, itp.

 Wskazówki dla rodziców

Systematyczne informowanie rodziców o rozwoju dziecka, jego wiadomościach i umiejętnościach.

Zachęcanie do dłuższego przebywania na powietrzu i organizowania tam zabaw ruchowych (sporto-

wych) w celu realizowania potrzeby ruchu. Sugerowanie ograniczenia czasu oglądania telewizji i ko-

rzystania z komputera na korzyść wspólnych zajęć i zabaw z rodzicami. Zalecanie codziennego czyta-

nia książeczek z literatury dziecięcej i prowadzenia rozmów na temat przygód bohaterów. Propono-

wanie wspólnych gier towarzyskich, np. planszowych, z dbałością o przestrzeganie ustalonych zasad i

przyzwyczajanie do umiejętności znoszenia porażek (hartowanie emocjonalne). Podkreślanie osią-

gnięć dziecka w zakresie poczucia rytmu i śpiewu oraz sugerowanie kontynuowania zajęć muzycz-

nych w szkole.

III. DODATKOWE SPOSTRZEŻENIA NA TEMAT DZIECKA

Dziecko orientuje się w tym, co dobre i co złe: potrafi zgodnie się bawić i uczyć, kulturalnie zwraca

się do innych i ma poprawne relacje zarówno z dorosłymi, jak i z dziećmi. Racjonalnie radzi sobie w

nowych, trudnych sytuacjach, ale ma jeszcze kłopoty z umiejętnością znoszenia porażek. Interesuje

się przyrodą, a szczególnie zwierzętami. Potrafi prezentować swoją wiedzę w sposób przemyślany i

zrozumiały dla innych. Dobrze skupia uwagę na jednej czynności, co jest znakomitym wskaźnikiem

sukcesu szkolnego. Jest aktywne, chętne do pomocy zarówno dzieciom, jak i dorosłym.

Dziecko jest nadruchliwe, kręci się na krzesełku, szybko się męczy i ma trudności w skupieniu uwagi

na jednej czynności. Często popada w konflikty z innymi dziećmi, zdarzają się też napady złości i

zachowania agresywne. Ma kłopoty z przeproszeniem za nieodpowiednie zachowanie i z przestrzega-

niem wspólnie ustalonych zasad. W trakcie odwoływania się do umów bagatelizuje słowa nauczyciel-

ki i wzrusza ramionami. W dalszym ciągu wymowa jest niepoprawna, a do tego dziecko mówi szyb-

ko, głośno i niezrozumiale. Należy kontynuować zajęcia logopedyczne i udać się do audiologa w celu

sprawdzenia słuchu.

Kilka zdań na zakończenie.

Na prośbę nauczycielek wychowania przedszkolnego podjęłam próbę opracowa-

nia materiału, który jest tylko propozycją ułatwiającą wypełnianie Informacji o gotowości dziecka do podjęcia

nauki w szkole. Można z niej skorzystać lub nie. W opracowaniu starałam się uwzględnić wszystko to, co za-

warte jest w obszarach działalności edukacyjnej przedszkola i jeszcze więcej. Nauczycielki wychowania przed-

szkolnego zawsze podejmują z dziećmi działania wykraczające poza podstawę programową. Mam jednak

świadomość, że wielu nowatorskich metod pracy nie uwzględniłam w punkcie Podjęte lub potrzebne działania

wspierające potrzeby dziecka, ale liczę na to, że zostaną one wpisane. Starałam się rozszerzyć zakres kompe-

tencji dziecka kończącego przedszkole, zawarty w podstawie programowej, dlatego korzystałam z różnych

sprawdzianów rozwojowych znajdujących się w publikacjach psychologicznych. Rozszerzenie wymagań o

sprawność ruchową i uszczegółowienie zakresu treści w badanych obszarach edukacyjnych ułatwi nauczyciel-

kom wypełnienie dokumentu. W tym samym celu rozdzieliłam umiejętności matematyczne od gotowości do

nauki czytania i pisania. Bardzo starałam się też o to, aby nie było powtórzeń, ale czasami nie dało się ich

uniknąć. W punkcie trzecim (Podjęte lub potrzebne działania wspierające potrzeby dziecka) i czwartym (Wska-

zówki dla rodziców) umieściłam różne rozwiązania metodyczne, a więc propozycje zajęć, zabaw i sytuacji edu-

kacyjnych, dzięki którym nauczycielka lub rodzic mogą wspomagać rozwój.

Ewa Zielińska.