Podstawy Geotechniki i Geologii Złó

ż

Wykład 4:

Dokumentacja geologiczna zło

ż

a

Tre

ść

i forma dokumentacji geologicznej zło

ż

a

Wyniki prowadzonych prac rozpoznawczych zako

ń

czone oszacowaniem

zasobów ujmuje si

ę

w formie opracowania zwanego dokumentacj

ą

geologiczn

ą

zło

ż

a.

Powinna ona zawiera

ć

dane o zło

ż

u konieczne do prowadzenia dalszych prac

badawczych i projektowania eksploatacji.

Składa si

ę

ona z 3 cz

ęś

ci:

1)

Cz

ęść

graficzna, zawieraj

ą

ca mapy, przekroje, profile, ewentualnie

wykresy niezb

ę

dne do scharakteryzowania budowy zło

ż

a i jako

ś

ci

kopaliny oraz oszacowania zasobów

2)

Cz

ęść

tabelaryczna, zawieraj

ą

ca wyniki przeprowadzonych oblicze

ń

(głównie oblicze

ń

szacunkowych zasobów zło

ż

a)

3)

Cz

ęść

tekstowa, w której znajduj

ą

si

ę

obja

ś

nienia opracowanych map i

przekrojów uzupełniaj

ą

ce informacje o zło

ż

u, nie przedstawione w formie

tabelarycznej lub graficznej, a tak

ż

e omówienie i uzasadnienie

stosowanej metodyki bada

ń

wraz z analiz

ą

dokładno

ś

ci.

Tre

ść

i forma dokumentacji geologicznej zło

ż

a

CZ

ĘŚĆ

TEKSTOWA obejmuje omówienie:

1) Warunków geograficznych wyst

ę

powania zło

ż

a, zawieraj

ą

cych dane o jego

usytuowaniu, przynale

ż

no

ś

ci administracyjnej, warunków klimatycznych

badanego obszaru, rze

ź

by, hydrografii i zagospodarowania terenu

(warunków zaludnienia, sieci komunikacyjnej czy uprzemysłowienia),

2) Historii wcze

ś

niejszych bada

ń

oraz zakresu i metodyki zrealizowanych prac

rozpoznawczych,

3) Regionalnych warunków geologicznych wyst

ę

powania zło

ż

a na tle

wi

ę

kszych jednostek geologicznych

4) Budowy zło

ż

a: stratygrafii, litologii, tektoniki utworów otaczaj

ą

cych zło

ż

e i

samego zło

ż

a, jego formy i budowy wewn

ę

trznej oraz genezy

5) Rodzaju i jako

ś

ci kopaliny na podstawie przeprowadzonych bada

ń

mineralogiczno-petrograficznych i chemicznych

6) Górniczo-geologicznych warunków eksploatacji (hydrogeologicznych,

in

ż

yniersko-geologicznych, gazowych i innych wpływaj

ą

cych na sposób

eksploatacji)

Tre

ść

i forma dokumentacji geologicznej zło

ż

a

CZ

ĘŚĆ

TEKSTOWA c.d.:

7) Sposobu obliczania zasobów, a w szczególno

ś

ci przyj

ę

tych zasad

wyznaczania granic zło

ż

a i klasyfikacji zasobów oraz uzasadnienie

wyboru metody obliczania zasobów,

8) Dokładno

ś

ci rozpoznania zło

ż

a i okre

ś

lenia zasobów z

ewentualnymi uwagami dotycz

ą

cymi dalszych bada

ń

,

9) Wyst

ę

powania kopalin towarzysz

ą

cych wraz z podaniem ich

charakterystyki jako

ś

ciowej, zasobów oraz mo

ż

liwo

ś

ci ich

eksploatacji.

Poza tym w tej cz

ęś

ci powinna znajdowa

ć

si

ę

wst

ę

pna analiza

mo

ż

liwo

ś

ci eksploatacji zło

ż

a, wykonana na podstawie danych

zawartych w dokumentacji oraz skutków jakie eksploatacja mo

ż

e

wywoła

ć

w

ś

rodowisku naturalnym, wraz z podaniem wszelkich

niezb

ę

dnych danych geologicznych dla opracowania sposobów

zagospodarowania i rekultywacji terenów poeksploatacyjnych
(Prawo geologiczne i górnicze nakłada taki obowi

ą

zek na

przedsi

ę

biorc

ę

górniczego)

Tre

ść

i forma dokumentacji geologicznej zło

ż

a

CZ

ĘŚĆ

TABELARYCZNA zawiera zestawienie wszelkich

danych liczbowych dotycz

ą

cych zło

ż

a, a mianowicie:

1) Zestawienia wyników bada

ń

pobranych próbek, je

ś

li nie

s

ą

przedstawione na profilach i mapach,

2) Zestawienia zbiorcze zasobów np. według pokładów,

poziomów itp.

3) Zestawienia kosztów rozpoznania zło

ż

a i opracowania

dokumentacji.

Tre

ść

i forma dokumentacji geologicznej zło

ż

a

CZ

ĘŚĆ

GRAFICZNA zawiera przede wszystkim

opracowania mapowe oraz przekroje takie jak:

1) Mapy sytuacyjne ilustruj

ą

ce geograficzne i geologiczne

poło

ż

enie zło

ż

a na tle elementów ochrony

ś

rodowiska,

2) Map

ę

sytuacyjno-wysoko

ś

ciow

ą

terenu, na którym

wyst

ę

puje zło

ż

e, z podaniem granic zło

ż

a, obszaru

górniczego, lokalizacj

ą

wyrobisk rozpoznawczych oraz

lokalizacj

ą

wa

ż

nych obiektów, które powinny by

ć

chronione filarami (obszary gdzie dopuszcza si

ę

eksploatacj

ę

tylko w szczególnych warunkach),

3) Profile geologiczne otworów wiertniczych i wyrobisk

górniczych oraz ich zbiorcze zestawienia,

Tre

ść

i forma dokumentacji geologicznej zło

ż

a

CZ

ĘŚĆ

GRAFICZNA c.d:

4)

Mapy geologiczne powierzchni i wgł

ę

bne dla wybranych

poziomów,

5)

Przekroje geologiczne poprzeczne i podłu

ż

ne,

6)

Mapy strukturalne (sp

ą

gu zło

ż

a i ew. stropu),

7)

Mapy mi

ąż

szo

ś

ci zło

ż

a a w razie potrzeby nadkładu i stosunku

mi

ąż

szo

ś

ci nadkładu do mi

ąż

szo

ś

ci zło

ż

a,

8)

Mapy jako

ś

ci kopaliny i zasobno

ś

ci,

9)

Mapy i przekroje hydrogeologiczne,

10)

Mapy i przekroje in

ż

yniersko-geologiczne,

11)

Mapy gazono

ś

no

ś

ci,

12)

Mapy obliczenia zasobów,

13)

Map

ę

sozologiczn

ą

.

Tre

ść

i forma dokumentacji geologicznej zło

ż

a

CZ

ĘŚĆ

GRAFICZNA c.d:

Liczba map i ich tre

ść

musz

ą

by

ć

dostosowane do rodzaju zło

ż

a, tak

aby jego budowa i warunki wyst

ę

powania były wystarczaj

ą

co dokładnie

przedstawione. Je

ś

li w prowadzonych badaniach były wykorzystywane

metody geofizyczne, doł

ą

cza si

ę

mapy i profile geofizyczne wraz z ich

interpretacj

ą

.

Skale map zale

żą

głównie od stopnia rozpoznania zło

ż

a a wi

ę

c od

szczegółowo

ś

ci uzyskanych lub wymaganych informacji.

Tre

ść

i forma dokumentacji geologicznej zło

ż

a

Wa

ż

nym elementem dokumentacji z punktu widzenia formalno-

prawnego jest karta tytułowa i zestawienie zasobów.

KARTA TYTUŁOWA – informuje o u

ż

ytkowaniu zło

ż

a, inwestorze,

instytucji przeprowadzaj

ą

cej badania, oraz podaje lokalizacj

ę

zło

ż

a w

ramach podziału administracyjnego kraju. Kart

ę

podpisuj

ą

osoby

odpowiedzialne za opracowanie dokumentacji i kierownik instytucji,
któr

ą

oni reprezentuj

ą

.

ZESTAWIENIE ZASOBÓW z podaniem daty ich obliczenia znajduje si

ę

za kart

ą

tytułow

ą

. Podpisuje je geolog odpowiedzialny za obliczenia.

Tre

ść

i forma dokumentacji geologicznej zło

ż

a

Przed wła

ś

ciwym tekstem dokumentacji powinny by

ć

podane w formie

syntetycznej najwa

ż

niejsze informacje o zło

ż

u, czyli zestawienie

parametrów charakteryzuj

ą

cych zło

ż

e:

• powierzchni

ę

zło

ż

a,

• mi

ąż

szo

ść

zło

ż

a i nadkładu,

• zawarto

ść

składników u

ż

ytecznych i szkodliwych,

• wła

ś

ciwo

ś

ci technologiczne.

Podaje si

ę

równie

ż

granice w jakich wahaj

ą

si

ę

parametry zło

ż

owe

oraz ich warto

ś

ci

ś

rednie i charakterystyk

ę

statystyczn

ą

.

Informacje te uzupełnia si

ę

krótk

ą

charakterystyk

ą

warunków

geologiczno-górniczych eksploatacji.

Tre

ść

i forma dokumentacji geologicznej zło

ż

a

Szczegółowe wytyczne dotycz

ą

ce sporz

ą

dzania dokumentacji

geologicznej zło

ż

a wydaj

ą

pa

ń

stwowe organy administracji

geologicznej.

Odbiorcami dokumentacji oprócz geologów s

ą

:

• górnicy zajmuj

ą

cy si

ę

projektowaniem przyszłego zakładu górniczego,

• górnicy prowadz

ą

cy bie

żą

c

ą

eksploatacj

ę

zło

ż

a,

• ekonomi

ś

ci wykonuj

ą

cy analiz

ę

ekonomiczn

ą

zagospodarowania

zło

ż

a.

Z tego wzgl

ę

du dokumentacja powinna by

ć

opracowana przejrzy

ś

cie i

zrozumiała bez dodatkowych wyja

ś

nie

ń

autorów. Zwłaszcza fakty o

zło

ż

u i pogl

ą

dy na jego budow

ę

powinny by

ć

przedstawione

jednoznacznie aby projektant zakładu górniczego był przekonany o
wiarygodno

ś

ci przedstawionej koncepcji budowy zło

ż

a.

Dokumentacja złó

ż

u

ż

ytkowanych na lokalne potrzeby

budowlane

Dla złó

ż

u

ż

ytkowanych jedynie na lokalne potrzeby

budowlane opracowuje si

ę

jedynie tzw. Kart

ę

rejestracyjn

ą

zło

ż

a. Zawiera ona te same elementy co

dokumentacja geologiczna lecz opracowane w formie
uproszczonej. Zasadnicze ró

ż

nice to:

1) Nie wymaga si

ę

szczegółowej klasyfikacji zasobów,

zło

ż

e musi by

ć

stwierdzone na podstawie naturalnych

lub sztucznych odsłoni

ęć

w liczbie co najmniej jedno na

hektar obszaru zło

ż

a, si

ę

gaj

ą

cych do gł

ę

boko

ś

ci

projektowanej eksploatacji,

2) Badania warunków geologiczno-górniczych eksploatacji

przeprowadza si

ę

w takim zakresie, na jaki zezwalaj

ą

wykonane wyrobiska,

Dokumentacja złó

ż

u

ż

ytkowanych na lokalne potrzeby

budowlane

3)

Ograniczona jest cz

ęść

graficzna, obejmuj

ą

ca tylko:

•

map

ę

w skali 1:100 000 z podaniem lokalizacji zło

ż

a

•

map

ę

sytuacyjno-wysoko

ś

ciow

ą

w skali 1:5000 z

podaniem poło

ż

enia wyrobisk rozpoznawczych, z

charakterystyk

ą

liczbow

ą

zło

ż

a oraz granic bloków

wydzielonych do obliczenia zasobów,

•

dwa co najmniej charakterystyczne przekroje
geologiczne (podłu

ż

ny i poprzeczny).

Weryfikacja i zatwierdzenie dokumentacji geologicznej

Dokumentacja geologiczna jest podstaw

ą

do prowadzenia działalno

ś

ci

górniczej, z któr

ą

wi

ążą

si

ę

wielomilionowe nakłady inwestycyjne.

Wymaga zatem wszechstronnej i wielokrotnej kontroli polegaj

ą

cej

na sprawdzeniu jej formalnej i merytorycznej poprawno

ś

ci. Takie

sprawdzenie wykonywane w trakcie sporz

ą

dzania i po jego

zako

ń

czeniu nazywamy WERYFIKACJ

Ą

. Obejmuje ona:

1) Sprawdzenie poprawno

ś

ci zastosowanej metodyki bada

ń

, jej

zgodno

ś

ci z obowi

ą

zuj

ą

cymi normami,

2) Ocen

ę

wiarygodno

ś

ci danych, na podstawie których opracowano

dokumentacj

ę

,

3) Kontrol

ę

zgodno

ś

ci formy, w jakiej została opracowana

dokumentacja z obowi

ą

zuj

ą

cymi przepisami i normami górniczymi,

4) Ocen

ę

słuszno

ś

ci przyj

ę

tej koncepcji budowy zło

ż

a i wyznaczenia

jego granic,

5) Ocen

ę

poprawno

ś

ci klasyfikacji zasobów i wyboru metodyki ich

obliczenia

Weryfikacja i zatwierdzenie dokumentacji geologicznej

6) Kontrol

ę

wyników obliczenia zasobów,

7) Ocen

ę

poprawno

ś

ci interpretacji warunków hydrogeologicznych,

in

ż

yniersko-geologicznych i gazowych,

8) Ocen

ę

wystarczalno

ś

ci danych dla potrzeb projektowania

zagospodarowania zło

ż

a.

Weryfikatorem jest osoba spoza zespołu sporz

ą

dzaj

ą

cego

dokumentacj

ę

. W miar

ę

mo

ż

liwo

ś

ci powinien by

ć

to przedstawiciel

inwestora finansuj

ą

cego badania zło

ż

a b

ą

d

ź

biura projektów, które

ma na podstawie dokumentacji opracowa

ć

projekt

zagospodarowania zło

ż

a.

Weryfikacja powinna by

ć

prowadzona na bie

żą

co w czasie trwania prac

dokumentacyjnych. Weryfikator powinien zatem spełnia

ć

rol

ę

konsultanta. Odpowiedzialny za dokumentacj

ę

geolog (główny

dokumentator) nie musi stosowa

ć

si

ę

do wskazówek weryfikatora,

lecz musi udowodni

ć

swoje odmienne stanowisko.

Weryfikacja i zatwierdzenie dokumentacji geologicznej

Po zako

ń

czeniu weryfikacji sporz

ą

dzana jest notatka weryfikacyjna

oceniaj

ą

ca prawidłowo

ść

sporz

ą

dzenia dokumentacji. Je

ś

li wyst

ą

piły

ró

ż

nice pogl

ą

dów pomi

ę

dzy weryfikatorem a dokumentatorem, to

musz

ą

by

ć

opisane. Notatka weryfikacyjna jest doł

ą

czona do

dokumentacji.

Dokumentacja przyjmowana i zatwierdzana jest w Ministerstwie

Ś

rodowiska (Departament Geologii i Koncesji Geologicznych) na

podstawie orzeczenia Komisji Zasobów Kopalin działaj

ą

cej przy

Ministerstwie

Ś

rodowiska. Wydawana jest „DECYZJA” upowa

ż

niaj

ą

ca

do dalszego wykorzystania dokumentacji w pracach projektowych i do
podejmowania działalno

ś

ci inwestycyjnej w zło

ż

u.

Eksploatacja zło

ż

a wymaga udzielenia KONCESJI na wydobycie

kopaliny przez Ministra

Ś

rodowiska.