Dr n. med. A Domeracka-

Kołodziej

1

1

Dysfagia-leczenie i rehabilitacja

Dr n. med. A Domeracka-

Kołodziej

2

Rodzaje pokarmu

w zaburzeniach połykania

Rzadkie płyny

Gęste płyny i gęste
pokarmy stałe

Zwolnione ruchy
gardła

Pokarm stały

Rzadkie płyny

Zredukowane
napięcie języka

Pokarm stały

Płyny

Zredukowana
koordynacja ruchów
języka

Gęste pokarmy stałe

Początkowo płyny
gęstsze, potem
rzadsze

Zredukowany zakres
ruchów języka

Dalsze
postępowanie

Stosowny rodzaj
pokarmu

Zaburzenie

Dr n. med. A Domeracka-

Kołodziej

3

Zmiana postawy i ułożenia głowy

Popchnięcie
podstawy języka do
tylnej ściany gardła

Bródka na klatkę
piersiową

Zredukowany ruch
podstawy języka
[zaleganie w
dołkach]

Poszerzenie dołków,
zwężenie wejścia do
dróg oddechowych

Bródka na klatkę
piersiową

Opóźnienie
wyzwalania
połykania
gardłowego

Wykorzystanie
grawitacji do
oczyszczenia jamy
ustnej

Odchylenie głowy do
tyłu

Niewydolny transport
ustny [zredukowane
przemieszczanie
kęsa do tyłu przez
język]

Uzasadnienie

Pozycja

Zaburzenia

Dr n. med. A Domeracka-

Kołodziej

4

Eliminowanie przez
grawitację zalegania
w gardle

Połykanie na leżąco

Zredukowane
skracanie gardła
[resztki pokarmowe
przemieszczające
się w gardle

Położenie nagłośni
w pozycji chroniącej,
zwężenie wejścia do
krtani, poprawa
przywiedzenie

Bródka na klatkę
piersiową, głowa
zwrócona na
uszkodzona stronę

Zredukowane
zamknięcie krtani
[aspiracja]

Wywieranie
zewnętrznego ucisku
na chrząstkę
tarczowatą
poprawiające
przywiedzenie

Głowa zwrócona na
uszkodzona stronę

Niewydolność
jednostronna krtani
[aspiracja]

Dr n. med. A Domeracka-

Kołodziej

5

Odciągnięcie
chrząstki
pierścieniowatej od
tylnej ściany gardła
obniża ciśnienie
spoczynkowe
zwieracza

Głowa zwrócona na
uszkodzona stronę

Dysfunkcja
pierścienno-gardłowa
[zaleganie w zachyłku
gruszkowatym]

Skierowanie kęsa w
dół po silniejszej
stronie

Głowa przechylona
na uszkodzona
stronę

Jednostronne
porażenie ustno-
gardłowe

Eliminuje
uszkodzoną stronę
z drogi kęsa

Głowa zwrócona na
uszkodzona stronę

Jednostronne
porażenie gardła
[zaleganie
jednostronne w gardle]

Dr n. med. A Domeracka-

Kołodziej

6

Gęste płyny

Rzadkie płyny

Zredukowany ruch
podstawy języka ku
tyłowy

Gęste płyny

Rzadkie płyny

Zredukowane
zwarcie mięśni
gardła

Gęste płyny

Rzadkie płyny

Zredukowane ruchy
krtani i dysfunkcja
pierścienno-
gardłowa

Rzadkie płyny

Budyń i stałe
pokarmy

Zredukowane
zamknięcie krtani

Dr n. med. A Domeracka-

Kołodziej

7

Manewry wspomagające połykanie

Wstrzymanie
oddechu i bródka
na klatkę piersiową
- docisk w okolicy
m-nalewkowej i
uniesienie krtani

Połykanie
ponadgłośniowe

Zredukowane
zamknięcie dróg
oddechowych

Zatrzymanie
oddechu tuż przed i
w czasie połykania
zamyka głośnię,
zakasłanie po
połknięciu

Połykanie
ponadgłośniowe

Zredukowane lub
późne zamknięcie
głośni, spowolnienie
połykania gardłowego

Podstawa ćwiczeń

Manewr

Zaburzenie

Dr n. med. A Domeracka-

Kołodziej

8

Ruch ku górze krtani
otwiera UES i
poprawia czas
przejścia kęsa

Manewr
Mendelsohna

Zredukowany zakres
ruchów krtani,
dyskoordynacja
połykania

Napięcie wszystkich
mięśni jamy ustnej i
gardła, wysiłkowe
cofanie języka –
podwyższenie
ciśnienia w gardle,
zmniejszenie
zalegania [pacjent
może się zmęczyć !]

Połykanie wysiłkowe

Zredukowane ruchy
podstawy języka

Dr n. med. A Domeracka-

Kołodziej

9

Optymalna terapia dysfagii
w niektórych schorzeniach

LSVT

Ć

wiczenia poszerzające zakres

ruchów

Choroba Parkinsona

Ć

wiczenia ruchowe z

zastosowaniem oporów

Ć

wiczenia poszerzające zakres

ruchów
Manewry połykowe

Leczenie chirurgiczne w
zakresie głowy i szyi
Chemoradiacja w zakresie
głowy i szyi
Urazy twarzy i szyi
Uszkodzenie pnia lub nerwów
obwodowych

Dr n. med. A Domeracka-

Kołodziej

10

Bez ćwiczeń aktywnych
Zmiany pozycji ciała i głowy
Podwyższanie bodźców
czuciowych

Choroba neuronu
ruchowego
SLA
Zespół postpolio
Rdzeniowy zanik mięśni

Ć

wiczenia poszerzające

zakres ruchów
Podwyższanie bodźców
czuciowych
Stymulacja cieplno-
dotykowa

Udar

Dr n. med. A Domeracka-

Kołodziej

11

Początkowo ćwiczenia
Później tylko zmiany pozycji
głowy i ciała, zmiana diety

Demencja

Ć

wiczenia poszerzające zakres

ruchów
Manewry połykowe

Ć

wiczenia ruchowe z

zastosowaniem oporów

Uogólnione osłabienie
mięśniowe

Nie ma terapii właściwej

Uraz głowy

Ć

wiczenia poszerzające zakres

ruchów
Podwyższanie bodźców
czuciowych
Stymulacja cieplno-dotykowa

SM