1

WARZYWA STRĄCZKOWE

Warzywa strączkowe są dla nas cennym źródłem

witamin i składników pokarmowych (min. błonnika).
Ponadto dobrze wpływają na glebę na działce i są
łatwe w uprawie, przez co doskonale nadają się do
upraw amatorskich w ogródkach działkowych.

Bób (Vicia faba)

Bób jest warzywem jednorocznym, wytwarzającym sztywne,

proste i niezbyt rozgałęzione łodygi. Jego nasiona nadają się
do bezpośredniego spożycia lub do mrożenia. Popularność
bobu w uprawach amatorskich stale rośnie.

Bób możemy uprawiać z rozsady lub siewu bezpośrednio do

gruntu. Nasiona kiełkują w dość niskiej temperaturze. W
uprawach amatorskich z rozsady, nasiona wysiewamy w
połowie lutego do pojemników, a następnie rozsadę
wysadzamy do gruntu pod koniec marca. Siew bezpośrednio
na grządki, w zależności od warunków pogodowych,

przeprowadzamy w możliwie najwcześniejszym terminie - na
przełomie marca i kwietnia. Nasiona wysiewamy rozstawie 20
x 40 cm, umieszczając po 3 nasiona na głębokości około 5
cm.

W okresie wegetacji powinniśmy usuwać chwasty i spulchniać
glebę w międzyrzędziach. W fazie kwitnienia i zawiązywania
strąków, przy suchej pogodzie, dużego znaczenia nabiera
odpowiednio obfite nawadnianie uprawy. U odmian wysokich

wskazane jest wykonanie podpór z siatki rozpiętej na
palikach wokół rzędu, a także, gdy rośliny wytworzą po około
6 strąków, uszczykiwanie wierzchołków wzrostu, pomaga to
zapobiegać występowaniu najgroźniejszego szkodnika bobu -

mszycy trzmielinowo-burakowej

, a także skoncentrować

energię rośliny na rozwoju nasion.
Zbiory są możliwe po około 12 do 16 tygodniach od siewu.
Przeprowadzamy je w fazie pełnego wzrostu strąków, gdy są

one napęczniałe, a nasiona znajdują się w dojrzałości
mlecznej.

2

Jedną z najbardziej popularnych odmian bobu jest Windsor
Biały. Jest to bardzo smaczna odmiana średnio wczesna.
Rośliny osiągają ponad metr wysokości, na roślinie tworzy się
od 6 do 10 szerokich strąków z dużymi, zielonobiałymi

nasionami. Z odmian wysoko rosnących warto zwrócić
również uwagę na odmianę Bachus, która charakteryzuje się
długimi strąkami i dużymi nasionami, a także plenną i
równomiernie dojrzewającą, średnio wczesną odmianę Jankiel
Biały. Z odmian niższych, drobnonasiennych polecamy bób

Orlik, wyrastający do 70 cm wysokości.

Fasola (Pheseolus)

W uprawach na działkach spotykane są
dwa rodzaje fasoli. Fasola zwykła jest

rośliną jednoroczną. Występują odmiany
karłowe o pokroju krzaczastym,
pośrednie i pnące. Nasiona fasoli zwykłej
są raczej niewielkie, uprawia się

odmiany na suche nasiona, szparagowe i
flageolet. Znacznie większe nasiona ma
fasola wielokwiatowa. Jest to roślina
wieloletnia, w naszym klimacie
uprawiana jednak jako jednoroczna. Jest

to roślina o dość silnym wzroście,
uprawiane są głównie odmiany pnące

przeznaczone na suche nasiona.

Fasolę uprawiamy z siewu wprost do gruntu. Wysiewamy ją w

maju (fasolę zwykłą dopiero w drugiej połowie maja).
Najlepsze są gleby żyzne, dobrze utrzymujące wilgoć, o
niskiej zawartości azotu. U odmian karłowych nasiona
wysiewamy na głębokość 2 do 5 cm, w odległościach co 8 do

10 cm w rzędzie i około 40 cm między rzędami. Odmiany
tyczne wysiewamy w rzędy podwójne co 50 do 60 cm,
odległość między rzędami około metra.

Odmiany pnące wymagają ustawienia tyczek (co najlepiej

zrobić zaraz po siewie), płytkiego spulchniania gleby między
rzędami, odchwaszczania, a w okresie kwitnienia i

Fasola wielokwiatowa

3

zawiązywania strąków - regularnego podlewania.

Zbiory fasoli zwykłej są możliwe po 7 do 13 tygodniach, a
fasoli wielokwiatowej po 13 do 17 tygodniach od siewu.
Zbiory fasoli wielokwiatowej przeprowadzamy gdy strąki

osiągną nie mniej niż 17 cm długości i są miękkie.

Uprawa fasoli może ucierpieć z powodu

antraknozy i

bakteriozy

. Szkody często wyrządzają również

ślimaki

.

Z pośród odmian fasoli szparagowej do upraw amatorskich
szczególnie polecana jest odmiana Blauhilde. Jest to odmiana
tyczna (wysokość ponad 3 m) tworząca długie, bezwłókniste
strąki o ciekawej, fioletowo-niebieskiej barwie. Po ugotowaniu

strąki stają się zielone. Wymaga stosowania podpór lub
uprawy przy wysokich płotach. Z pośród odmian
żóltostrąkowych warto zwrócić uwagę na dwie średnio
wczesne odmiany - Polkę oraz Galopkę, których zaletami są
odporność na choroby (antraknozę i bakteriozę obwódkową)

oraz dobre plonowanie. Na suche nasiona nadają się takie
odmiany jak Narew (odmiana karłowa, średnio wczesna) czy
Piękny Jaś (odmiana tyczna, późna).

Groch (Pisum sativum)

Groch jest rośliną roczną, osiągającą do nawet 3 m u odmian
wysokich i zaledwie kilkudziesięciu centymetrów wysokości, u

odmian karłowych. Rośliny pną się i chwytają za pomocą
wąsów czepnych. W zależności od budowy strąka, można
wyróżnić groch cukrowy, którego strąki nie posiadają
wyściółki pergaminowej i nadają się do spożycia w całości,
oraz groch łuskowy, wytwarzający wyściółkę, u którego

spożywa się nasiona niedojrzałe. Nasiona grochu zazwyczaj
spożywa się po ugotowaniu, można je również spożywać na
surowo, a niektóre także suszyć. Groch nadaje się również do
mrożenia.

Groch wymaga stanowisk otwartych, gleb żyznych,
przepuszczalnych i wilgotnych. Możemy go uprawiać w
drugim lub trzecim roku po oborniku. Wskazane jest w roku
poprzedzającym uprawę, zastosować nawożenie fosforem i

4

potasem. Groch możemy uprawiać po większośći roślin

warzywnych, jedynie poza roślinami motylkowymi.
Na jednym stanowisku nie powinniśmy uprawiać
grochu częściej niż co 4 lata.

Jako pierwsze można wysiewać karłowe odmiany
pod osłonami lub płaskimi przykryciami. Wysiewamy
jak najwcześniej na wiosnę, gdy tylko temp. gleby
osiągnie około 10°C. Nasiona wysiewamy w rzędach
co 3 do 4 cm na głębokości 3 do 5 cm. Odstępy

między rzędami powinny wynosić około 20 cm.

Siewki warto chronić przed ptakami stosując osłonę
z siatki. Niektóre odmiany wymagają ustawienia

podpór po obu stronach rzędów. Podczas kwitnienia i
zawiązywania strąków, o ile nie wystąpiły obfite opady
deszczu, uprawę nawadniamy regularnie, co najmniej raz w
tygodniu.

Strąki grochu cukrowego zbieramy gdy są w pełni wyrośnięte,
gdy nasiona są jeszcze w fazie zawiązków. Jeżeli zbiór
opóźnimy nasiona staną się twarde i stracą walory smakowe.
Groch łuskowy zbieramy natomiast dopiero po całkowitym
wyrośnięciu strąków i wykształceniu się nasion.

Do uprawy na działkach polecamy typowo amatorską
odmianę Telefon. Jest to odmiana późna, osiągająca około 2
m wysokości, wymagająca podpór. Strąki duże, wypełnione
dużymi, słodkimi nasionami. Z wcześniejszych odmian warto

zwrócić uwagę na odmiany takie jak Cud Kelwdonu czy
Pionier (na fotografii). Z pośród odmian grochu cukrowego
polecamy groch Iłówiecki o drobnych, 8 centymetrowych
strąkach, który można spożywać w całości. Zbiory są możliwe

po około 86 do 90 dniach od wysiewu. Inne odmiany grochu
cukrowego to Bajka (odmiana późna, o gładkich nasionach i
dużych strąkach, również polecana do uprawy amatorskiej),
czy też Kent (odmiana średnio wczesna).