%JBHOPTUBTBNPDIPEPXZ

5FDIOJDZJJOOZvSFEOJQFSTPOFM

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Europejski Fundusz Społeczny, Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich, Działanie 1.1 „Roz-
wój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy”, Schemat a) „Wzmocnienie potencjału publicznych
służb zatrudnienia”, projekt „Opracowanie i upowszechnianie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych”
nr BDG-V-281-10-MK/05

KRAJOWY STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

Diagnosta samochodowy (315201)

Autorzy
–

mgr inż. Andrzej Łaziński
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 7 w Łodzi

–

mgr inż. Andrzej Żelasko
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 7 w Łodzi

Konsultant ds. metodologii

–

dr inż. Bożena Zając
Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego w Łodzi

Recenzenci

–

dr hab. inż. Krzysztof Pacholski
Instytut Elektrotechniki Teoretycznej, Metrologii i Materiałoznawstwa Politechniki Łódzkiej
dr inż. Stanisław Skawiński
Instytut Pojazdów Politechniki Łódzkiej

Ewaluatorzy zewnętrzni

–

mgr inż. Andrzej Bawolak
Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 3, Tomaszów Mazowiecki

–

mgr inż. Maciej Okniński

Urząd Miasta Łodzi, Odział Nadzoru i Kontroli Stacji Kontroli Pojazdów
–

mgr inż. Krzysztof Kołodziejczyk
Stowarzyszenie Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego, Oddział w Łodzi

Komisja zatwierdzająca

–

prof. dr hab. inż. Zbigniew Gawroński – przewodniczący

Politechnika Łódzka, Instytut Inżynierii Materiałowej

Stowarzyszenie

Inżynierów i Mechaników Polskich

−

dr hab. inż. Krzysztof Pacholski

Politechnika Łódzka, Instytut Elektroniki Teoretycznej, Metrologii i Materiałoznawstwa

−

dr inż. Stanisław Skawiński

Politechnika Łódzka, Instytut Pojazdów

−

mgr inż. Krzysztof Kołodziejczyk

Stowarzyszenie Rzeczoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego Oddział w Łodzi

−

mgr inż. Maciej Okiński

Urząd Miasta Łodzi. Oddział Nadzoru i Kontroli Stacji Kontroli Pojazdów

Nakład: 1000 egz.

© Copyright by Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, 2006
ISBN 83-7204-503-8 [46]

Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB
26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

SPIS TREŚCI

Wstęp

................................................................................................................ 4

1.

Podstawy prawne wykonywania zawodu .................................................. 9

2.

Syntetyczny opis zawodu ............................................................................ 9

3. Stanowiska

pracy

...................................................................................... 10

4. Zadania

zawodowe .................................................................................... 11

5.

Składowe kwalifikacji zawodowych......................................................... 11

6. Korelacja

między zadaniami zawodowymi

a składowymi kwalifikacji zawodowych.................................................. 12

7. Kwalifikacje

ponadzawodowe .................................................................. 12

8.

Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych, podstawowych
i specjalistycznych dla zawodu ................................................................. 14

4

Wstęp

Gospodarka oparta na wiedzy i współczesny rynek pracy potrzebują instru-

mentów wspierających rozwój zasobów ludzkich. W związku z tym duże nadzieje
wiąże się z ustanowieniem norm kwalifikacyjnych, które pozwoliłyby z jednej
strony zwiększyć przejrzystość kwalifikacji zawodowych potrzebnych gospodarce,
a z drugiej strony mogłyby być wykorzystywane do poprawy jakości kształcenia
i doskonalenia zawodowego, w systemie szkolnym i pozaszkolnym.

Podstawę prawną tworzenia w Polsce systemu krajowych standardów kwali-

fikacji zawodowych stanowi Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrud-
nienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2004 r., Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.),
w której określono m.in. (Art. 4), że:

„…Minister właściwy do spraw pracy realizuje zadania na rzecz rynku pracy

przez dążenie do uzyskania wysokiego poziomu i rozwoju zasobów ludzkich,
w szczególności przez:
–

prowadzenie badań i analiz rynku pracy,

–

ustalanie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy,

–

koordynowanie opracowywania standardów kwalifikacji zawodowych dla za-
wodów występujących w klasyfikacji zawodów i specjalności oraz prowadzenie
baz danych o standardach kwalifikacji…”.

W Polsce nadzorem i koordynacją opracowywania standardów kwalifikacji

zawodowych o randze krajowej zajmuje się Departament Rynku Pracy Minister-
stwa Pracy i Polityki Społecznej. Będą one uaktualniane okresowo w miarę potrzeb
i zmian w wykonywaniu zawodu.

Zbiór sukcesywnie opracowywanych krajowych standardów kwalifikacji zawo-

dowych jest udostępniany w internetowej bazie danych, założonej na serwerze Mini-
sterstwa Pracy i Polityki Społecznej http://www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl.

Opis standardu zawiera następujące elementy:

1.

Podstawy prawne wykonywania zawodu (zawierają przepisy związane ściśle
z wykonywaniem zawodu).

2.

Syntetyczny opis zawodu.

3.

Wykaz stanowisk pracy z przyporządkowaniem do pięciu poziomów kwalifikacji.

4.

Wykaz zadań zawodowych.

5.

Wykaz składowych kwalifikacji zawodowych.

6.

Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych pracownika przy-
porządkowane do:
–

pięciu poziomów kwalifikacji zawodowych,

–

grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawo-
wych i specjalistycznych.

W obecnym stanie prawnym standardy kwalifikacji zawodowych nie są obli-

gatoryjnym dokumentem. Aktualnie opracowane standardy funkcjonują na zasa-
dzie dokumentu rekomendowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
i mogą być wykorzystywane przez zainteresowane osoby i instytucje do różnych
celów, np. poradnictwa zawodowego, dostosowania ofert pracy do kwalifikacji

5

osób poszukujących pracy, oceny „luki kwalifikacyjnej” osób bezrobotnych i po-
szukujących pracy, opracowania programów staży i praktyk zawodowych w ra-
mach przygotowania zawodowego, przygotowania podstaw programowych kształ-
cenia w zawodzie, programów kształcenia i doskonalenia zawodowego.

Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych przedstawia rys. 1.

Rys. 1. Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych

KLASYFIKACJA
ZAWODÓW
I SPECJALNOŚCI

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 1

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 2

kolejne zawody ....

!

Nazwa zawodu zgodnie z klasyfikacją

!

Słownik pojęć

!

Podstawy prawne wykonywania zawodu

!

Syntetyczny opis zawodu

!

Stanowiska pracy

!

Zadania zawodowe

!

Składowe kwalifikacji zawodowych

!

Specyfikacja kwalifikacji zawodowych według grup
i poziomów:

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 3

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 4

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiejętności

–

wiadomości

–

cechy
psychofizyczne

POZIOM 1

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiejętności

–

wiadomości

–

cechy
psychofizyczne

POZIOM 2

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiejętności

–

wiadomości

–

cechy
psychofizyczne

POZIOM 5

(itd. ...)

6

* * *

Krajowy standard kwalifikacji zawodowych powstaje w oparciu o analizę za-

wodu, która polega na wyodrębnieniu zakresów pracy w zawodzie oraz typowych
zadań zawodowych Z-n (n = 1, 2, 3…). Przyjęto, że zakres pracy ma odpowiadać
potrzebom rynku pracy, tzn. powinna istnieć możliwość zatrudnienia pracownika
w danym zakresie pracy, na jednym lub kilku stanowiskach. Zakresom prac przy-
porządkowano tzw. składowe kwalifikacji zawodowych K-i (i = 1, 2, 3…). Każ-
dej składowej kwalifikacji zawodowych przyporządkowano co najmniej jedno
(najczęściej kilka) zadań zawodowych. Korelację między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych przedstawia tabela 2 opisu standardu.

W kolejnym kroku analizy każde zadanie zawodowe rozpisane zostało na

zbiory: umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych. W grupie kwalifikacji
podstawowych dla zawodu i specjalistycznych poszczególnym umiejętnościom,
wiadomościom i cechom psychofizycznym przyporządkowano oznaczenia tych
składowych kwalifikacji zawodowych K-i, w których dana umiejętność, wiado-
mość i cecha jest wykorzystywana. W grupie kwalifikacji ogólnozawodowych
i ponadzawodowych nie indeksuje się umiejętności, wiadomości i cech psychofi-
zycznych symbolami K-i, gdyż z definicji są one przypisane do wszystkich skła-
dowych kwalifikacji zawodowych K-i.

Rysunek 2 przedstawia etapy analizy zawodu.

Rys. 2. Etapy analizy zawodu

Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych przypisane zostały

do czterech grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podsta-
wowych dla zawodu i specjalistycznych, które różnią się zasięgiem i stopniem
ogólności.

Kwalifikacje ponadzawodowe opisane są zbiorami umiejętności, wiadomo-

ści i cech psychofizycznych wspólnych dla branży lub sektora gospodarki, w której
zawód funkcjonuje (np. branża budowlana, informatyczna). Kwalifikacje po-
nadzawodowe obejmują także kwalifikacje kluczowe, które definiuje się jako
wspólne dla wszystkich zawodów. Kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla
wszystkich zakresów pracy w zawodzie, czyli dla tzw. składowych kwalifikacji

ZAWÓD

ZAKRES PRACY
(SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)

ZADANIE ZAWODOWE

UMIEJĘTNOŚCI – WIADOMOŚCI
– CECHY PSYCHOFIZYCZNE

7

zawodowych K-i. Kwalifikacje podstawowe dla zawodu są charakterystyczne dla
jednej lub kilku (ale nie wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych. Kwali-
fikacje specjalistyczne także są charakterystyczne dla jednej lub kilku (ale nie
wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych, ale ponadto są to umiejętności,
wiadomości i cechy psychofizyczne rzadziej występujące w zawodzie, które wy-
konuje stosunkowo mała grupa pracowników wyspecjalizowanych w dość wąskiej
działalności w ramach zawodu. Rysunek 3 przedstawia zasięg poszczególnych
rodzajów kwalifikacji zawodowych.

W Krajowym Standardzie Kwalifikacji Zawodowych zdefiniowano pięć po-

ziomów kwalifikacji. Uporządkowanie kwalifikacji zawodowych według pozio-
mów ma na celu ukazanie złożoności pracy, stopnia trudności i ponoszonej odpo-
wiedzialności. Zasadą było niemieszanie ze sobą dwóch kwestii: wykształcenia
towarzyszącego zdobywaniu kwalifikacji zawodowych oraz umiejętności wyma-
ganych do wykonywania pracy na typowych stanowiskach pracy w zakładach pra-
cy. Przyjęto nadrzędność wymagań stawianych pracownikom na stanowiskach
pracy nad wymaganiami określonymi w podstawach programowych kształcenia
w zawodzie i wynikającymi z nich wymaganiami programów nauczania oraz wy-
maganiami zewnętrznych egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe.

GOSPODARKA
(Klasyfikacja zawodów i specjalności)


















Kwalifikacje kluczowe (np. porozumiewanie się w języku obcym, umiejętność wyszukiwania
i przetwarzania informacji, przedsiębiorczość, umiejętność pracy zespołowej itp.)

BRANŻA (SEKTOR GOSPODARKI)














Kwalifikacje ponadzawodowe

ZAWÓD










Kwalifikacje ogólnozawodowe

ZAKRES PRACY
(SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)





Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne

ZADANIE ZAWODOWE

Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne

Rys. 3. Zasięg rodzajów kwalifikacji zawodowych

Na poziomie pierwszym umieszcza się umiejętności towarzyszące pracom

prostym, rutynowym, wykonywanym pod kierunkiem i pod kontrolą przełożonego.
Najczęściej jest to praca wykonywana indywidualnie. Do wykonywania pracy na
poziomie pierwszym wystarcza przyuczenie, a osoba wykonująca pracę nie ponosi
za nią osobistej odpowiedzialności. Poziom drugi wymaga samodzielności i sa-
mokontroli przy wykonywaniu typowych zadań zawodowych. Pracownik ponosi

8

osobistą odpowiedzialność za skutki swoich działań. Musi również umieć praco-
wać w zespole pod nadzorem kierownika zespołu. Na poziomie trzecim kwalifi-
kacji zawodowych pracuje ten pracownik, który wykonuje złożone zadania zawo-
dowe. Ich złożoność powoduje konieczność posiadania umiejętności rozwiązywa-
nia nietypowych problemów towarzyszących pracy. Pracownik z trzeciego pozio-
mu kwalifikacji musi potrafić kierować małym, kilkuosobowym zespołem pracow-
ników. Ponosi odpowiedzialność zarówno za skutki własnych działań, jak i za
działania kierowanego przez siebie zespołu. Poziom czwarty wymaga od pracow-
nika umiejętności wykonywania wielu różnorodnych, często skomplikowanych
i na ogół problemowych zadań zawodowych. Zadania te mają charakter technicz-
ny, organizacyjny i specjalistyczny oraz wymagają wysokiej osobistej odpowie-
dzialności i samodzielności. Pracownik musi potrafić kierować zespołami średniej
i dużej liczebności, od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, podzielonymi na podze-
społy. Poziom piąty przeznaczony jest dla pracowników w pełni samodzielnych,
ponoszących pełną osobistą odpowiedzialność za podejmowane działania i decy-
zje, działających w sytuacjach wyłącznie problemowych. Pracownicy z poziomu
piątego kierują organizacjami i podejmują decyzje o znaczeniu strategicznym dla
całej organizacji. Ponoszą odpowiedzialność za bezpieczeństwo i rozwój zawodo-
wy podległych im osób. Potrafią diagnozować, analizować i prognozować złożoną
sytuację gospodarczą i ekonomiczną oraz realizować swoje pomysły w praktyce.

9

1. Podstawy prawne wykonywania zawodu

1

−

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 107,
poz. 908 z późn. zm.).

−

Rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 10 lutego 2006 r.
w sprawie szczegółowych wymagań w stosunku do stacji przeprowadzających
badania techniczne pojazdów (Dz. U. 2006 r., Nr 40, poz. 275).

−

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 29 września 2004 r. w sprawie
wysokości opłat związanych z prowadzeniem stacji kontroli pojazdów oraz
przeprowadzaniem badań technicznych pojazdów (Dz.U., Nr 223, poz. 2261).

−

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 4 listopada 2004 r. w sprawie
szczegółowych wymagań w stosunku do diagnostów (Dz. U. z 2004 r., Nr
246, poz. 2469).

−

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 1 października 2004 r. w spra-
wie wzorów dokumentów wymaganych dla wykonywania działalności go-
spodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów (Dz. U. z 2004 r.,
Nr 223, poz. 2464).

−

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 grudnia 2003 r.

w sprawie

zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzo-
rów dokumentów stosowanych przy tych badaniach (Dz. U. Nr 227, poz.
2250 – z późn. zm.).

−

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie
szczegółowego sposobu oraz trybu nadawania i umieszczania w pojazdach
cech identyfikacyjnych (Dz. U., Nr 227, poz. 2249, z późn. zm.).

−

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 grudnia 2003 r. w sprawie
homologacji sposobu montażu instalacji przystosowującej dany typ pojazdu
do zasilania gazem (Dz. U. z 2003 r., Nr 232, poz. 2333).

−

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r.

w sprawie

warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia
(Dz. U. z 2003 r., Nr 32, poz. 262 z późn. zm.).

2. Syntetyczny opis zawodu

Diagnosta samochodowy zatrudniany jest w dużych zakładach mechaniki po-

jazdowej. Zadaniem diagnosty jest: ocena stanu technicznego pojazdów bez ich
demontażu lub tylko z demontażem częściowym, bez naruszenia podstawowego
funkcjonowania połączeń elementów. Robi to z wykorzystaniem specjalnej apara-
tury techniczno-pomiarowej i metod badań. Jego zadaniem jest także ocena stanu
technicznego poszczególnych układów i zespołów pojazdów mechanicznych na
podstawie analizy wartości parametrów stanu w porównaniu z wartościami para-
metrów podanych przez producenta w instrukcjach eksploatacji pojazdów.

1

Stan prawny na dzień 30 września 2006 r.

10

Ponadto diagnosta określa rodzaj i zakres naprawy lub konserwacji pojazdu,

a także sprawdza stan techniczny pojazdu samochodowego po wykonanej napra-
wie.

Diagnosta samochodowy uprawniony (posiadający uprawnienia do wykony-

wania przeglądów rejestracyjnych pojazdów mechanicznych) zatrudniany jest
w stacjach kontroli pojazdów. Zadania diagnosty uprawnionego są ściśle określone
w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie zakresu i sposobu przepro-
wadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych
przy tych badaniach (Dz. U. 2003 r., Nr 227, poz. 2250 – z późn. zm.). Najważniej-
szym zadaniem diagnosty uprawnionego jest dopuszczenie bądź niedopuszczenie
pojazdu do ruchu. Decyzję taką podejmuje na podstawie przeprowadzonych badań
technicznych pojazdu.

W dużych stacjach kontroli pojazdów (okręgowych stacjach kontroli pojaz-

dów) często spotykanym stanowiskiem pracy jest kierownik stacji kontroli pojaz-
dów. Posiada on uprawnienia diagnosty, ale głównym jego zadaniem jest organi-
zowanie i kierowanie stacją oraz zespołem diagnostów.

Wykonywanie zawodu diagnosty wymaga bardzo dobrej znajomości budowy

pojazdu, zasad działania jego zespołów i podzespołów, rozpoznawania typowych
usterek oraz znajomości przepisów prawa, dotyczących przeprowadzania badań
diagnostycznych.

Wszystkie realizowane czynności wymagają precyzji, rzetelności, dokładności

oraz wysokiego poziomu koordynacji wzrokowo-ruchowej, gdyż od tego zależy
prawidłowa ocena stanu technicznego pojazdu, a tym samym bezpieczeństwo kie-
rowcy i innych użytkowników dróg.

Diagnosta samochodowy powinien stale uzupełniać swoją wiedzę z zakresu

nowych technologii i konstrukcji samochodowych.

3. Stanowiska pracy

Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych

Poziom

kwalifikacji

zawodowych

Typowe stanowiska pracy

UWAGI

1

*

)

2

− Diagnosta samochodowy
− Diagnosta samochodowy uprawniony

3

− Kierownik stacji kontroli pojazdów

4

*

)

5

*

)

Diagnosta samochodowy posiada
uprawnienia w myśl ustawy Prawo
o ruchu drogowym.

*

)

Nie zidentyfikowano w badaniach.

11

4. Zadania zawodowe

Z-1.

Identyfikacja pojazdu i usterek w pojeździe samochodowym.

Z-2.

Diagnozowanie instalacji elektrycznej i wyposażenia elektrycznego pojazdu
samochodowego (rozrusznik, alternator itd.).

Z-3.

Diagnozowanie elementów nadwozia i podwozia pojazdu samochodowego.

Z-4.

Diagnozowanie silnika samochodowego.

Z-5.

Wykonywanie pomiarów na hamowni podwoziowej stacji diagnostycznej
pojazdów samochodowych.

Z-6.

Wykonywanie pomiarów na szybkiej linii diagnostycznej pojazdów samo-
chodowych.

Z-7.

Organizowanie pracy i wyposażenia stacji diagnostycznej pojazdów samo-
chodowych.

Z-8.

Organizowanie własnego stanowiska diagnostycznego pojazdów samocho-
dowych zgodnie z przepisami i zasadami ergonomii, bezpieczeństwa i higie-
ny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

Z-9.

Sporządzanie kalkulacji usług diagnostycznych pojazdów samochodowych.

Z-10.

Przyjmowanie zleceń na przeprowadzanie oceny stanu technicznego pojaz-
dów samochodowych.

Z-11.

Prowadzenie ewidencji badań diagnostycznych pojazdów samochodowych.

Z-12.

Kwalifikowanie pojazdów samochodowych lub ich podzespołów do regula-
cji, naprawy lub kasacji.

Z-13.

Kierowanie zespołem diagnostów samochodowych.

Z-14.

Współpraca z warsztatem samochodowym naprawiającym zdiagnozowane
wady i usterki pojazdów samochodowych.

Z-15.

Ocena prawidłowości wykonanych działań diagnostycznych pojazdów sa-
mochodowych i zgodności ich przeprowadzenia z procedurami.

5. Składowe kwalifikacji zawodowych

K-1.

Dobieranie metody badań i aparatury kontrolno-pomiarowej oraz urządzeń
diagnostycznych do pojazdów samochodowych.

K-2.

Posługiwanie się aparaturą kontrolno-pomiarową oraz urządzeniami diagno-
stycznymi dla pojazdów samochodowych.

K-3.

Posługiwanie się normami prawnymi dotyczącymi badań technicznych po-
jazdów, instrukcjami obsługi, charakterystykami stanu technicznego pojaz-
dów, katalogami, poradnikami i inną literaturą techniczną.

K-4.

Wykonywanie badań diagnostycznych zgodnie z procedurami dotyczącymi
badań technicznych pojazdów samochodowych.

K-5.

Dokonywanie oceny stanu technicznego poszczególnych układów i zespo-
łów pojazdów samochodowych na podstawie analizy wartości parametrów
stanu w korelacji z wartościami parametrów podanych przez producenta
w instrukcjach eksploatacji pojazdów oraz normami prawnymi dotyczącymi
badań technicznych pojazdów samochodowych.

12

6. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi

kwalifikacji zawodowych

Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych

Składowe kwalifikacji zawodowych

Zadania

zawodowe

K-1 K-2 K-3 K-4 K-5

Z-1

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Z-2

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Z-3

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Z-4

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Z-5

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Z-6

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Z-7

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Z-8

Χ

Χ

Χ

Χ

Χ

Z-9

Χ

Χ

Χ

Z-10

Χ

Χ

Χ

Χ

Z-11

Χ

Χ

Z-12

Χ

Χ

Χ

Z-13

Χ

Χ

Z-14

Χ

Χ

Z-15

Χ

Χ

Χ

7. Kwalifikacje ponadzawodowe

UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów

niższych

Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji

Poziom

kwalifikacji

zawodowych

Kwalifikacje ponadzawodowe

UMIEJĘTNOŚCI

1

*

)

2

−

Organizuje swoje stanowisko pracy oraz postępuje zgodnie z zasadami i przepi-
sami bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska.

−

Posługuje się normami prawnymi, instrukcjami obsługi, katalogami, poradnikami
i inną literaturą techniczną.

−

Stosuje zasady poprawnego komunikowania się.

−

Udziela poszkodowanym pierwszej pomocy przedmedycznej.

3

−

Interpretuje podstawowe przepisy związane z prawem pracy.

−

Kieruje podległymi pracownikami.

−

Określa potrzeby zatrudnienia oraz zasady doboru pracowników.

−

Kształtuje właściwe postawy pracowników.

13

Poziom

kwalifikacji

zawodowych

Kwalifikacje ponadzawodowe

−

Motywuje siebie i podległych pracowników do efektywnej, odpowiedzialnej
i bezpiecznej pracy.

−

Tworzy atmosferę zaufania i akceptacji.

4

*

)

5

*

)

WIADOMOŚCI

1

*

)

2

−

Zasady i przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ergonomii, ochrony przeciwpo-
żarowej i ochrony środowiska.

−

Zasady współżycia społecznego.

−

Techniki komunikowania się.

−

Zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.

3

−

Zasady prawa pracy przy zawieraniu umowy o pracę i umowy zlecenia.

−

Wymagania bhp ppoż. i ochrony środowiska dotyczące organizacji stanowisk
pracy.

−

Podstawowe pojęcia z zakresu psychologii człowieka.

−

Zadania kierownika zakładu.

−

Zasady doboru pracowników.

−

Sposoby motywowania zespołu do efektywnej, odpowiedzialnej i bezpiecznej
pracy.

−

Zasady obsługi programów komputerowych wspomagających zarządzanie zakła-
dem pracy.

−

Zasady gospodarki rynkowej w świetle obowiązujących przepisów.

−

Obowiązki podmiotu gospodarczego wobec organów nadrzędnych i własnych
pracowników.

−

Dokumenty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.

4

*

)

5

*

)

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

1

*

)

2

−

Koordynacja wzrokowo-ruchowa.

−

Spostrzegawczość.

−

Sprawność manualna.

−

Koncentracja uwagi.

3

−

Uzdolnienia techniczne.

−

Zdolność współpracy w zespole.

4

*

)

5

*

)

*

)

Nie zidentyfikowano w badaniach.

14

8. Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych,

podstawowych i specjalistycznych dla zawodu

UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów

niższych

POZIOM 1

−

Nie zidentyfikowano.

POZIOM 2

Kwalifikacje ogólnozawodowe

Umiejętności

−

Posługuje się instrukcjami obsługi, charakterystykami urządzeń diagnostycz-
nych, katalogami, poradnikami i inną literaturą techniczną dotyczącą pojazdów
samochodowych.

−

Przetwarza informacje techniczne dotyczące pojazdów samochodowych.

−

Rozpoznaje i dobiera aparaturę kontrolno-pomiarową oraz urządzenia diagno-
styczne do pojazdów samochodowych.

−

Bada układy zasilania pojazdów samochodowych z jedno- i wielopunktowym
wtryskiem paliwa.

−

Bada instalację LPG i CNG pojazdów samochodowych.

−

Skanuje układy elektryczne i elektroniczne pojazdów samochodowych.

−

Sprawdza wyposażenie i sprawność sprzętu oraz środków ochrony indywidu-
alnej na stanowisku pracy diagnosty samochodowego.

−

Sprawdza hamulec najazdowy pojazdu samochodowego.

−

Sprawdza luzy w połączeniach układu kierowniczego pojazdu samochodowego.

−

Sprawdza luzy w układzie jezdnym pojazdu samochodowego.

−

Wykonuje kontrolę geometrii ustawienia kół jezdnych pojazdu samochodowego.

−

Wykonuje pomiar sił hamowania hamulca roboczego i pomocniczego pojazdu
samochodowego.

−

Konserwuje sprzęt kontrolno-pomiarowy diagnostyki samochodowej.

−

Obsługuje programy komputerowe diagnostyki samochodowej.

−

Sprawdza dokumentację warsztatową w zakresie przeprowadzanych napraw
i regulacji pojazdów samochodowych.

15

Wiadomości

−

Budowa pojazdu samochodowego.

−

Nadwozie pojazdu samochodowego – elementy bezpieczeństwa biernego
i czynnego.

−

Zasady doboru aparatury kontrolno-pomiarowej do badań sprawności urzą-
dzeń.

−

Budowa samochodowej instalacji elektrycznej.

−

Badanie gaźnikowych i wtryskowych układów zasilania.

−

Alternatywne źródła zasilania – instalacje LPG i CNG. Metody badań szczel-
ności instalacji.

−

Zawieszenia pojazdów samochodowych – konstrukcje, elementy, zadania,
metody badań.

−

Przyrządy i urządzenia stosowane w diagnostyce samochodowej.

−

Hamulce – metody badań układów hamulcowych.

−

Szyby samochodowe.

−

Zasady konserwacji sprzętu kontrolno-pomiarowego.

−

Zasady posługiwania się dokumentacją techniczną i instrukcją obsługi.

−

Zasady sporządzania dokumentacji warsztatowej.

−

Zasady obiegu dokumentów w firmie.

−

Zasady sporządzania kalkulacji usług.

−

Zasady sporządzania ewidencji usług.

Cechy psychofizyczne

−

Systematyczność.

−

Dokładność.

−

Odpowiedzialność.

Kwalifikacje podstawowe dla zawodu

Umiejętności

−

Przewiduje uszkodzenia elementów pojazdu samochodowego na podstawie
informacji uzyskanych od właściciela pojazdu (K-1).

−

Rozpoznaje zespoły i podzespoły pojazdu samochodowego (K-3, K-4, K-5).

−

Rozpoznaje działanie zespołów i podzespołów pojazdu samochodowego

(K-4, K-5).

−

Przedstawia ocenę stanu technicznego pojazdu samochodowego na podstawie
analizy i porównania wyników badania z warunkami technicznymi (K-3, K-5).

−

Użytkuje aparaturę kontrolno-pomiarową i urządzenia diagnostyczne pojazdu
samochodowego zgodnie z DTR (K-2).

16

−

Ustala na podstawie tabliczek znamionowych numer nadwozia pojazdu samo-
chodowego (K-3, K-4, K-5).

−

Ustala potencjalne źródła wad i usterek w pojeździe samochodowym

(K-1, K-5).

−

Diagnozuje układ korbowo-tłokowy pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Identyfikuje miejsca umieszczania cech identyfikacyjnych w pojazdach samo-
chodowych (K-3, K-4).

−

Odczytuje dane techniczne pojazdu samochodowego z tabliczek znamiono-
wych (K-3, K-4, K-5).

−

Odczytuje oznakowanie ogumienia pojazdu samochodowego (K-3, K-4, K-5).

−

Odczytuje oznakowanie szyb pojazdu samochodowego (K-3, K-4, K-5).

−

Obsługuje programy komputerowe wspomagające proces określania danych
technicznych pojazdu samochodowego i diagnozowania usterek (K-3, K-5).

−

Sprawdza układ ABS pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Sprawdza wyważenie kół bez ich zdejmowania z pojazdu samochodowego
(K-1, K-2, K-3).

−

Sprawdza wyważenie kół zdjętych z pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Sprawdza stan połączeń instalacji elektrycznej pojazdu samochodowego (K-1,
K-2, K-3, K-5).

−

Sprawdza działanie mostu napędowego pojazdu samochodowego (K-1,

K-2, K-3).

−

Sprawdza działanie skrzyni biegów pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Sprawdza działanie wału napędowego pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Sprawdza grubość lakieru nadwozia pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Kontroluje alternator pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Kontroluje prądnicę pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Kwalifikuje pojazdy samochodowe lub ich podzespoły do kasacji (K-1, K-2,
K-3, K-5).

−

Kwalifikuje pojazdy samochodowe lub ich podzespoły do naprawy (K-1, K-2,
K-3, K-5).

−

Kwalifikuje pojazdy samochodowe lub ich podzespoły do regulacji (K-1, K-2,
K-3, K-5).

−

Bada cewkę zapłonową pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Bada rozdzielacz zapłonu pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Bada elektroniczny układ zapłonowy pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Bada układ zapłonowy pojazdu samochodowego wykorzystując oscyloskop
(K-1, K-2, K-3).

−

Bada układ turbodoładowania pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Wykonuje ocenę przydatności płynu hamulcowego pojazdu samochodowego
(K-1, K-2, K-3).

−

Wykonuje kontrolę stanu technicznego kół i ogumienia pojazdu samochodo-
wego (K-3, K-4, K-5).

17

−

Wykonuje pomiar mocy silnika pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Wykonuje pomiar kontrolny zużycia paliwa pojazdu samochodowego (K-1,
K-2, K-3).

−

Wykonuje pomiar zużycia jednostkowego paliwa pojazdu samochodowego
(K-1, K-2, K-3).

−

Wykonuje test kontrolny miejskiego zużycia paliwa pojazdu samochodowego
(K-1, K-2, K-3).

−

Wykonuje kontrolę skuteczności działania amortyzatorów pojazdu samocho-
dowego metodą drgań swobodnych i drgań wymuszonych (K-1, K-2, K-3).

−

Wykonuje ocenę układu napędowego pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Wykonuje pomiar drogi wybiegu pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Wykonuje pomiar mocy maksymalnej na kołach napędowych pojazdu samo-
chodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Wykonuje pomiar geometrii nadwozia pojazdu samochodowego za pomocą
listwy pomiarowej (K-1, K-2, K-3, K-5).

−

Wykonuje pomiar geometrii nadwozia pojazdu samochodowego za pomocą
mechanicznych systemów pomiarowych (K-1, K-2, K-3, K-5).

−

Wykonuje pomiaru geometrii nadwozia pojazdu samochodowego za pomocą
elektronicznych systemów pomiarowych (K-1, K-2, K-3, K-5).

−

Wykonuje kontrolę szczelności nadwozia pojazdu samochodowego (K-1,
K-2, K-3).

−

Wykonuje pomiar hałaśliwości pracy pojazdu samochodowego (K-1, K-2,
K-3, K-4).

−

Wyznacza krzywą zużycia paliwa pojazdu samochodowego (K-1, K-2, K-3).

−

Wykrywa uszkodzenia w układzie chłodzenia pojazdu samochodowego

(K-1, K-3).

−

Wykorzystuje programy komputerowe do obsługi i ewidencji badań diagno-
stycznych pojazdu samochodowego (K-5).

Wiadomości

−

Rodzaje pojazdów samochodowych (K-4, K-5).

−

Podstawy elektrotechniki i elektroniki (K-1, K-2, K-4, K-5).

−

Numer identyfikacyjny pojazdu VIN (K-4, K-5).

−

Silniki spalinowe (K-1, K-2, K-4, K-5).

−

Układy kierownicze (K-1, K-2, K-5).

−

Układy przeniesienia napędu (K-3, K-4, K-5).

−

Koła jezdne, opony (K-3, K-4, K-5).

−

Podstawowe schematy hydrauliczne i pneumatyczne (K-4, K-5).

−

Hałas. Badania hałasu emitowanego przez pojazd (K-1, K-2, K-4, K-5).

−

Pomiary powypadkowe nadwozi (K-1, K-2, K-4, K-5).

−

Diagnozowanie układu korbowo-tłokowego (K-1, K-2, K-4, K-5).

18

−

Układ turbodoładowania (K-1, K-2, K-4, K-5).

−

Bezpieczeństwo i higiena pracy w stacji diagnostycznej (K-2, K-4).

−

Programy komputerowe do obsługi i ewidencji badań diagnostycznych (K-5).

Cechy psychofizyczne

−

Zdolności analityczne (K-4, K-5).

Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu

Umiejętności

−

Stosuje procedury przeglądu rejestracyjnego pojazdu samochodowego (K-4,
K-5).

−

Dokonuje wpisu ważności przeglądu technicznego do dowodu rejestracyjnego
pojazdu samochodowego (K-4, K-5).

−

Wystawia zaświadczenie o wykonaniu przeglądu technicznego pojazdu samo-
chodowego (K-3, K-4, K-5).

−

Podejmuje decyzję o dopuszczeniu pojazdu samochodowego do ruchu drogo-
wego (K-3, K-4, K-5).

−

Prowadzi ewidencję wykonanych przeglądów rejestracyjnych pojazdów samo-
chodowych wykorzystując programy komputerowe (K-3, K-4, K-5).

−

Przekazuje informacje o badaniach technicznych pojazdów samochodowych
przeprowadzonych przez stacje kontroli pojazdów do CEPiK (K-3, K-4, K-5).

Wiadomości

−

Procedury przeglądu rejestracyjnego pojazdu samochodowego (K-4, K-5).

−

Warunki dopuszczeniu pojazdu samochodowego do ruchu drogowego (K-3,
K-4, K-5).

−

Ewidencja przeglądów rejestracyjnych pojazdów samochodowych (K-3, K-4,
K-5).

Cechy psychofizyczne

−

Nie zidentyfikowano

POZIOM 3

Kwalifikacje ogólnozawodowe

−

Nie zidentyfikowano.

19

Kwalifikacje podstawowe dla zawodu

Umiejętności

−

Stosuje procedury postępowania przy organizowaniu działalności gospodarczej
w zakresie diagnostyki samochodowej (K-3, K-4).

−

Przewiduje zagrożenia mogące wystąpić podczas wykonywania zadań w za-
kresie diagnostyki samochodowej i przeciwdziała ich wystąpieniu (K-2, K-4).

−

Organizuje wyposażenie stacji kontroli pojazdów zgodnie z obowiązującymi
normami prawnymi (K-2, K-4).

−

Dokonuje oceny prawidłowości wykonanych działań diagnostycznych pojaz-
dów samochodowych i zgodności ich przeprowadzenia z procedurami (K-2,
K-4, K-5).

−

Współpracuje z warsztatami naprawiającymi pojazdy i pracownikami tych
warsztatów (K-5).

−

Współpracuje z organami nadzorującymi i kontrolującymi stacje kontroli po-
jazdów (K-4, K-5).

Wiadomości

−

Przepisy prawa pracy w zakresie działalności stacji diagnostycznej (K-2, K-4,
K-5).

−

Pojęcia ekonomiczne i prawne, z którymi może zetknąć się diagnosta samo-
chodowy (K-2, K-4, K-5).

−

Aspekty prawne działalności stacji diagnostycznych (K-2, K-4, K-5).

−

Wymagania prawne w stosunku do stacji przeprowadzających badania tech-
niczne pojazdów (K-2, K-4, K-5).

Cechy psychofizyczne

−

Nie zidentyfikowano.

Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu

−

Nie zidentyfikowano.

POZIOM 4

−

Nie zidentyfikowano.

POZIOM 5

−

Nie zidentyfikowano.