Test B

Test podsumowujący rozdział III

Prawa człowieka

1. Czytaj uważnie teksty zadań.
2. Jeżeli się pomylisz, błędnie zaznaczoną odpowiedź otocz kółkiem.
3. Rozwiązania zadań zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki
przekreślaj.
4. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów, jaką można uzyskać za
właściwą

odpowiedź.Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 37 punktów.

1. Uporządkuj w kolejności chronologicznej dokumenty regulujące przestrzeganie praw
człowieka. Wpisz numery od 1 do 4 w kratki obok właściwych nazw.

(0–1 p.)

Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych
Karta Narodów Zjednoczonych
Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności

2. Przyporządkuj wymienione prawa człowieka właściwym generacjom.W tym celu wstaw
litery w odpowiednie rubryki tabeli.

(0–3 p.)

B. prawo dostępu do czystej wody i urządzeńsanitarnych
C. prawo do demokracji
D. prawo do nauki
E. prawo do ochrony małżeństwa
F. prawo do obywatelstwa
G. prawo do czystego środowiska
H. równość wobec prawa
I. prawo do informacji
J. prawo do szczególnej ochrony młodocianych

Pierwsza generacja

Druga generacja

Trzecia generacja

3. Wpisz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” – obok fałszywych. (0–4 p.)

Lp.

Zdania

Prawda/Fałsz

1.

Komitet Praw Dziecka ONZ rozpatruje sprawozdania składane
przezpaństwa, które przystąpiły do Konwencji praw dziecka.

2.

W świetle Konwencji praw dziecka dzieckiem jest każda osoba do
ukończenia 18. roku życia.

3.

Przestrzeganie Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i
politycznychjest nadzorowane przez Parlament Europejski.

4.

Do Paktów praw człowieka zalicza się Powszechna deklaracja praw
człowieka.

4. Zaznacz właściwą odpowiedź. (0–1 p.)

Jaką rolę w kształtowaniu praw człowieka odegrał Henry Dunant?

Kierował zespołem ekspertów opracowujących treść Powszechnej deklaracji praw
człowieka.
Zainicjował powstanie międzynarodowej organizacji humanitarnej zajmującej się
ofiarami wojen.
Jako pierwszy zajmował stanowisko Komisarza Praw Człowieka Rady Europy.
Uczestniczył w pracach nad uchwaleniem Deklaracji praw człowieka i obywatela.

5. Przyjrzyj się zamieszczonemu logo i wykonaj polecenia. (0–3 p.)

A. Napisz, jaka organizacja pozarządowa posługuje się zamieszczonym obok logo.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

B. Wymień dwa cele działania tej organizacji.
•………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
• ..……………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

6. Podkreśl właściwe zakończenie zdań.

(0–3 p.)

Najważniejszym organem ONZ zajmującym się prawami człowieka jest Rada Praw
Człowieka, którejsiedziba mieści się w Nowym Jorku / Genewie.
Skargi indywidualne dotyczące naruszania praw człowieka mogą być składane do Komisarza
PrawCzłowieka Rady Europy / Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Urząd Wysokiego Komisarza do spraw Mniejszości Narodowych jest organem
umieszczonym w strukturzeOrganizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie /
Organizacji Narodów Zjednoczonych.

7. Przeczytaj fragment artykułu i wykonaj polecenia.

(0–3 p.)

Raport [Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z 2011 r.] odnosi się do rosnącego
problemu ilościspraw zawisłych przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. W 2006 r.
ilość spraw zawisła przedTrybunałem wynosiła 86.000, teraz jest ponad 160.000 wiszących
skarg. Rocznie przybywa 20.000 skarg.Sześć państw, Włochy, Polska, Rumunia, Rosja, Turcja
i Ukraina wnoszą 70% skarg strasburskich.Zmniejszając ilość spraw systemowych,
strukturalnych pochodzących z tych państw, ETPCz mógłby siękoncentrować na
najpoważniejszych naruszeniach praw człowieka w Europie. Obecnie Strasburg toniew ilości
spraw, żeby uratować system przed zatopieniem, należy podjąć wszelkie starania aby
zapewnićefektywną ochronę praw człowieka na szczeblu narodowym.
W ostatnich latach wskazywano na potrzebę przekształcenia ETPCz, w sąd o charakterze
„konstytucyjnym”,który pochylałby się jedynie nad sprawami mającymi szersze znaczenie dla

systemu ochrony prawczłowieka i rządów prawa w Europie. Propozycje takie nie spotykają
się jednak z poparciem organizacjipozarządowych, akademików, prawników oraz niektórych
sędziów ETPCz, którzy upatrują w systemieskarg indywidualnych siłę Trybunału oraz jego
strażniczy charakter.

Źródło: http://www.europapraw.org/news/guaranteeing-the-authority-andeffectiveness-
of-the-european-convention-on-human-rights

A. Wyjaśnij, na czym polega zagrożenie dla funkcjonowania Europejskiego Trybunału Praw
Człowiekaw przyszłości.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
B. Scharakteryzuj stanowisko organizacji pozarządowych w kwestii możliwości
przekształcenia strasburskiegotrybunału w międzynarodowy sąd o charakterze
„konstytucyjnym”.
.………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

8. Wstaw znak „x” w kratki obok warunków, jakie należy spełnić, kierując skargę
do rzecznika praw obywatelskich.

(0–3 p.)

Podejmuje interwencje z własnej inicjatywy lub po wpłynięciu wniosku.
Akceptuje tylko wnioski przyjęte od osób pełnoletnich.
Może zwrócić się do różnych organów władzy publicznej z prośbą o złożenie wyjaśnień.
Nie może wszczynać postępowania w sprawach cywilnych.
Może uczestniczyć w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym.
Nie ma możliwości zaskarżenia decyzji administracyjnych.

9. Zapoznaj się z fragmentem ustawy oraz komentarzem Generalnego Inspektora Ochrony
Danych Osobowych, a następnie wykonaj polecenia.

(0–2 p.)

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Tekst jednolity z 2002 r.
Art. 23
1. Przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy:
1) osoba, której dane dotyczą, wyrazi na to zgodę, chyba że chodzi o usunięcie dotyczących
jej danych,
2) jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z
przepisuprawa,
3) jest to konieczne do realizacji umowy, gdy osoba, której dane dotyczą, jest jej stroną lub
gdy jest toniezbędne do podjęcia działań przed zawarciem umowy na żądanie osoby, której
dane dotyczą,
4) jest niezbędne do wykonania określonych prawem zadań realizowanych dla dobra
publicznego,
5) jest to niezbędne dla wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez
administratorówdanych albo odbiorców danych, a przetwarzanie nie narusza praw i wolności
osoby,której dane dotyczą. [...]
Źródło: Dz.U. z 2002 r. Nr 101 poz. 926 ze zm.

Generalny Inspektor

Ochrony

Danych

Osobowych,

Spełnienie

przesłanek

uprawniającychdo przetwarzania danych osobowych
Każde przetwarzanie zwykłych danych osobowych, czyli dokonywanie na nich jakichkolwiek
operacji,np. ich przechowywanie, wykorzystywanie, udostępnianie, zmienianie, należy
uzasadnić spełnieniemjednego z warunków określonych w art. 23 ust. 1 ustawy [...]. Należy
podkreślić, że wymienione[...] warunki są rozłączne. Oznacza to, że aby wykorzystywanie
danych można było uznać zadziałanie legalne, wystarczające jest spełnienie jednego z nich, a
nie wszystkich łącznie. Jeśli zatemwykorzystywanie danych służy realizacji uprawnienia lub
obowiązku określonego w przepisachprawa, to nie jest potrzebne dodatkowo żądanie zgody
osoby na wykorzystywanie danych, ani uzasadnianie,że przetwarzanie danych służy dobru
publicznemu lub niezbędnym celom administratoradanych. W szczególności: żądanie zgody
wówczas, gdy wykorzystywanie danych służy realizacjinormy prawnej, wprowadza w błąd.
Sugeruje bowiem możliwość wyboru, podczas gdy przekazaniedanych jest obowiązkiem, bez
którego cel pozyskania danych nie mógłby zostać zrealizowany.
Źródło: https://edugiodo.giodo.gov.pl/file.php/1/ODO/ODO_R03_01.htm

A. Napisz, jakie warunki muszą zostać spełnione, aby dane osobowe legalnie mogły być
przetwarzane bez zgody osoby, do której one należą.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
B. Określ, co może wchodzić w zakres działań, które mogą być uznane za przetwarzanie
danych osobowych.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

10. Przeanalizuj dane statystyczne z zamieszczonego wykresu i wykonaj polecenia.

(0–3 p.)

A. Wymień trzy kraje, w których poparcie dla prawa odbywania praktyk religijnych przez
wyznawców
wszystkich religii było najwyższe.
………………………………………………………………………………………………….
B. Określ, w których państwach przeważało stanowisko ograniczenia wolności wyznania
wobec wyznawców niektórych religii.
.………………………………………………………………………………………………….
C. Wskaż dwa czynniki wpływające na niechętne nastroje w społeczeństwie wobec
wyznawców innych religii.
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

11. Zapoznaj się z opisaną sytuacją. Następnie zapisz, jakie konstytucyjne prawo obywateli
zostało w niej naruszone.

(0–1 p.)

Uczennica liceum po wakacjach spędzonych w Hiszpanii zaczęła otrzymywać listy. Jej matka
zaniepokojonatym, że otrzymywała je prawie codziennie, postanowiła sprawdzić ich treść i
przez tydzieńczytała korespondencję córki.
………………………………………………………………………………………………….

12. Zaznacz właściwe zakończenie zdania.

(0–1 p.)

Prawa i wolności człowieka można w wyjątkowych sytuacjach ograniczyć

bez konieczności zachowania szczególnych procedur.
wyłącznie w wyniku referendum.
poprzez niezależną decyzję głowy państwa.
tylko na drodze ustawowej i na ściśle określony czas.

13. Przyjrzyj się ilustracji i odpowiedz na pytania. (0

–

2 p.)

A. Do łamania jakich praw człowieka nawiązuje przedstawionakarykatura?
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

B. Czy we współczesnej Polsce występują problemy dotyczące przestrzegania wymienionych
praw?Uzasadnij swoją odpowiedź.
………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

14. Określ dwie przyczyny prawne i dwie ekonomiczne prowadzące do łamania praw
człowieka.

(0–4 p.)

Przyczyny prawne:
•………………………………………………………………………………………………….
•………………………………………………………………………………………………….

Przyczyny ekonomiczne:
•………………………………………………………………………………………………….
•………………………………………………………………………………………………….

15. Przyporządkuj podane postawy odpowiednim charakterystykom. Wpisz litery w kratki
obok właściwych nazw.

(0–3 p.)

nacjonalizm
rasizm
ksenofobia

A. Niechęć, wrogość lub strach wobec innych, obcych, nasilające się szczególnie w
warunkach pogarszania się własnej sytuacji często w wyniku fragmentarycznej wiedzy o
świecie.
B. Przekonanie, że rozwój własnego narodu może dokonywać się kosztem innych narodów, a
życie jednostki powinno być podporządkowane interesom narodu.
C. Oparte na pseudonaukowych argumentach wartościowanie ludzi ze względu na ich kolor
skóry i pochodzenie, które decydować miałyby o cechach fizycznych i psychicznych
poszczególnych osób.