Program postępowania terapeutycznego wobec dziecka upośledzonego w stopniu lekkim z trudnościami w opanowywaniu umiejętności czyta

Program postępowania terapeutycznego

wobec dziecka upośledzonego w stopniu lekkim

z trudnościami w opanowywaniu umiejętności czytania i pisania

Pełna treść artykułu, wraz z dodatkowymi tabelami ‐ do pobrania na dole strony

I. Wprowadzenie ‐ idea programu

Opracowany program przeznaczony jest dla dziecka z klasy III, które uczęszczało na prowadzone przeze mnie zajęcia korekcyjno‐kompensacyjne w roku
szkolnym 2000/2001. Dziecko przejawia trudności w uczeniu się czytania i pisania.

Niewielu naukowców poświęciło swoją uwagę specyfice trudności w uczeniu się czytania i pisania dzieci upo śledzonych w stopniu lekkim. Jest to, jak
wiemy umiejętność dostępna większości tych dzieci, opanowują ją jednak zazwyczaj później niż dzieci z normą intelektualną i pokonując dużo większe
trudności, a poziom czytania i pisania jaki osiągają najczęściej nie jest tak wysoki jak ich rówieśników ze szkół masowych. Przeprowadzone przez G.
Krasowicz ‐ Kupis (1999) badania nad wpływem rozwoju metajęzykowego na poziom czytania dzieci w młodszym wieku szkolnym potwierdzają istotny
związek poziomu umys łowego z nabywaniem umiejętności czytania. Autorka podsumowując przeprowadzone badania stwierdza: Uzyskane rezultaty
wskazują, że poziom rozwoju intelektualnego w każdym przypadku jest istotnym predyktorem czytania, niezależnie od etapu nauki oraz od aspektu
ocenianej umiejętności.

Trudności w opanowywaniu umiejętności czytania ujawniaj ą się w różnym czasie, z ró żną siłą i w różnym układzie współzależności. Każde z dzieci
z upośledzeniem lekkim tworzy swoisty obraz tego zaburzenia, właściwy tylko dla siebie, co znacznie utrudnia proces diagnozy i terapii. Dzieli je wiele:

1. Wiek metrykalny,
2. Poziom umiejętności szkolnych,
3. Poziom sprawności intelektualnej,
4. Poziom dojrzałości szkolnej,
5. Rodzaj niepowodzeń szkolnych,
6. Charakter reakcji i zachowań.
7. Poziom samooceny.
8. Poziom motywacji.

Już w 1976 r. J. Kostrzewski zauwa żył, że dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim posiadaj ą na ogó ł niższy poziom rozwoju funkcji
percepcyjno ‐ motorycznych w stosunku do tego, na który wskazuje ich globalnie opó źniony rozwój intelektualny. Spostrzeżenie to potwierdziły
badania przeprowadzone przez A. Maurer. Dowiodły one, że wśród uczniów w młodszym wieku szkolnym upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim
jest znaczna grupa dzieci, u których stwierdza si ę trudności w zakresie opanowania podstawowych umiejętności czytania i pisania, przy czym poziom
tych umiejętności w żadnym razie nie wyp ływa z posiadanego ilorazu inteligencji. W kolejnej pracy [1984] A. Maurerowa stwierdzi ła zależność
pomiędzy trudnościami w opanowaniu czytania i pisania a obniżonym poziomem funkcji percepcyjno ‐ motorycznych. Trudności dzieci upośledzonych
w nauce czytania i pisania mają ten sam charakter, co trudności dzieci dyslektycznych, jednak deficyt poznawczy pogłębia je i utrudnia pokonywanie
przeszkód.

Możliwości intelektualne Łukasza (upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim) pozwalają wysunąć tezę, że umiejętność czytania i poprawnego pisania
jest umiej ętnością mu dostępną. Przeprowadzone badania pedagogiczne, obserwacja ucznia oraz zalecenia poradni psychologiczno ‐ pedagogicznej
zawarte w orzeczeniu wskazują na znaczące opóźnienia i zaburzenia rozwoju funkcji percepcyjno ‐ motorycznych w stosunku do posiadanych możliwości
intelektualnych. Opóźnienia ta dotyczą przede wszystkim percepcji słuchowej w zakresie analizy głoskowej oraz zaburzeń słuchu fonemowego.

Opisane zaburzenie wymaga specjalistycznej opieki, intensywnych i d ługotrwałych ćwiczeń, odrębnych metod nauczania oraz (a mo że przede
wszystkim) zrozumienia, tolerancji i pe łnej aprobaty ze strony szko ły, rodziny i całego środowiska. Odpowiednio zorganizowana terapia, zastosowanie
trafnych metod i form pracy dostosowanych do rodzaju zaburzenia daje dziecku szanse na wykonywanie czynności dotychczas dla niego nieosiągalnych.

W zwi ązku ze zró żnicowanymi potrzebami, tworz ę dla ka żdego ucznia program indywidualny. Wspó łczesna pedagogika korekcyjno‐kompensacyjna
zakłada wielotorowość procesu terapii. Oznacza to, że w pracy z dzieckiem z trudnościami realizuje się równocześnie cele z toru psychodydaktycznego,
psychokorekcyjnego, psychotera‐peutycznego i ogólnostymulującego.

Aspekt psychokorekcyjny ‐ obejmuje działania, których celem jest osiągnięcie sprawności funkcji i procesów psychicznych, zaangażowanych
w proces uczenia się. Usprawnianie funkcji zaburzonych odbywa się na materiale nieliterowym,

Aspekt psychodydaktyczny ‐ dotyczy kształtowania umiejętności szkolnych, a przede wszystkim czytania, pisania, liczenia.

Aspekt psychoterapeutyczny ‐ wiąże się z kształtowaniem postawy świadomego uczestnictwa dziecka w procesie przezwyciężania trudności
w uczeniu się.

Aspekt ogólnostymulujący ‐ dotyczy wspierania rozwoju funkcji i procesów psychicznych niezaburzonych, aby mogły stanowić płaszczyznę
kompensacji zaburzeń.

W programie opisałam cele postępowania terapeutycznego, wyznaczone dla Łukasza w toku postępowania diagnostycznego. W dalszej części znajduje
się treść programu, łącząca materia ł nauczania z celami. W kolejnym rozdziale opisa łam procedury osi ągania. Ostatnia cz ęść poświęcona jest
ewaluacji programu.

II Cele programu

Proces terapii jest procesem długoterminowym, dlatego też cele programów terapeutycznych formułuje się w sposób ogólny. Cele programu są efektem
diagnozy wstępnej i wyznaczają kierunek postępowania terapeutycznego. Poniżej prezentuję cele terapeutyczne do pracy z uczniem.

III Treść programu

Treść programu została opracowana w czterech płaszczyznach postępowania terapeutycznego:

Postępowanie psychokorekcyjne,

Postępowanie psychodydaktyczne,

Postępowanie psychoterapeutyczne,

Postępowanie ogólnostymulujące.

W ramach wymienionych aspektów terapeutycznych powiązano cele, opisane w poprzednim rozdziale z ćwiczeniami, służącymi ich realizacji.

IV Procedury osiągania celów

Zajęcia korekcyjno‐kompensacyjne prowadzone są dwa razy w tygodniu po 45 minut. Odbywają się w gabinecie terapeutycznym, znajdującym się na
terenie szko ły. Uczeń realizuje także tygodniową pracę domową pod kierunkiem rodziców, obejmuj ącą głównie trening czytania i pisania, często
w formie zabawowej. Rodzice otrzymuj ą instruktaż podczas konsultacji indywidualnych w ramach poradnictwa. Uczestniczy ć mogą także w zajęciach
korekcyjno‐kompensacyjnych.

Proces terapii jest dwuetapowy. Dzieli się go na okres wstępny i właściwy. Okres wstępny obejmuje:

Obserwację ucznia na tle pracy dydaktyczno‐wychowawczej w klasie,

Diagnozę wstępną trudności w uczeniu się czytania i pisania,

Działania, służące określeniu wydolności środowiska rodzinnego w wspieraniu procesu terapii (analiza rysunku rodziny, wywiad środowiskowy),

Zajęcia terapeutyczne typu zabawowego, najczęściej na materiale nieliterowym,

Zajęcia relaksacyjno‐odprężające, uwalniające z napięć.

O k r e s w łaściwy o b e j m u j e ćwiczenia z torów psychoterapeutycznego, psychodydaktycznego, psychoterapeutycznego, ogólnostymulującego,
zaprezentowane w poprzednim rozdziale.

W t r a k c i e j e d n o s t k i z a j ęciowej realizowane s ą ć wiczenia ze wszystkich torów z uwzgl ędnieniem zalece ń, zawartych w p łaszczyźnie
psychoterapeutycznej. Struktura zajęć jest czteroczęściowa:

Organizacja, mobilizacja i wdrażanie dzieci do zajęć,

Intensywna, efektywna praca korekcyjno‐kompensacyjna,

Relaks, odprężenie, uwolnienie z napięć,

Podsumowanie i sprawdzenie poziomu efektów terapii.

Poniżej zamieszczam przykładowy plan metodyczny jednostki terapeutycznej, przeprowadzonej z uczniem objętym opisywanym programem.

V. Ewaluacja programu

Podstawą oceny efektów oddziaływań terapeutycznych, wyznaczonych przez program jest zestawienie wyników diagnozy wstępnej z wynikami diagnozy
końcowej. W międzyczasie prowadzi się niekiedy diagnozę okresową, która potwierdza trafność doboru metod, technik, systemów ćwiczeń, względnie
umożliwia dokonanie modyfikacji w obr ębie programu. Ocenie podlegają przede wszystkim umiej ętności kluczowe: czytanie, pisanie i mówienie.
Kryteria oceny powyższych umiejętności przedstawia poniższa tabela:

Uwagi o realizacji programu

Omawiany program został opracowany w we wrześniu 2000 roku. Praca korekcyjno‐kompensacyjna z Łukaszem prowadzona była od początku września
2000 roku. Pierwszy miesiąc zajęć przeznaczony był na diagnozę trudności w uczeniu się. Podczas tego miesiąca:

Obserwowałam ucznia podczas zajęć korekcyjno‐kompensacyjnych i zintegrowanych,

Oceniłam poziom czytania i pisania w oparciu o sprawdziany umiejętności oraz analizę wytworów,

Dokonałam oceny sprawności wybranych funkcji systemu percepcyjno‐motorycznego,

Dokonałam analizy dokumentów: opinii Poradni Psychologiczno‐Pedagogicznej oraz ocen opisowych,

Nawiązałam współpracę z rodzicami i dokonałam wstępnej oceny wydolności środowiska rodzinnego we wspieraniu procesu terapii.

W wyniku postępowania diagnostycznego wyznaczyłam cele terapeutyczne dla ucznia, ustaliłam stopień zaburzeń systemu percepcyjno ‐
motorycznego oraz potrzeby indywidualne. Dobrałam zestawy ćwiczeń, służące realizacji celów. Określiłam warunki organizacyjne, dotyczące
realizacji treści programowych oraz zaplanowałam sposoby oceny ich efektywności.

Ocena efektów programu

Działania terapeutyczne, przewidziane programem, wdrażane by ły od wrze śnia 2000 do czerwca 2001. W czerwcu 2001 przeprowadzi łam diagnozę
końcową, podsumowującą efekty terapii. W mi ędzyczasie (w styczniu 2001) diagnoza okresowa potwierdziła w znacznej mierze trafność doboru treści
programowych. Analizę przyrostu umiejętności czytania prezentuje tabela.

Wskaźnik tempa czytania ‐ stosunek wyrazów czytanych poprawnie do czasu czytania. Normy (średnie wyniki dla grup wiekowych):

7‐latki ‐ 13,59

8‐latki ‐ 33,65

9‐latki ‐ 58,12

Stopień poprawności ‐ stosunek liczby wyrazów przeczytanych poprawnie do wyrazów przeczytanych:

7‐latki ‐ 0,91

8‐latki ‐ 0,92

9‐latki ‐ 0,95

Analiza wyników, zamieszczonych w tabelce, wskazuje na wzrost umiej ętności czytania. Poprawa dotyczy wszystkich aspektów czytania: techniki,
tempa, poprawno ści. Łukasz rozpoczynaj ąc program, nie potrafi ł w ogóle czytać. Obecnie czyta, cho ć poziom tej umiej ętności jest obni żony
w stosunku do etapu edukacyjnego, znacznie jednak wyższy od początkowych umiejętności ucznia. W dalszym ciągu ujawniają się błędy w czytaniu,
choć ich liczba jest znacznie mniejsza.

Podobnie korzystnym przemianom podlega umiejętność pisania, co ilustruje poniższa tabela.

Zarówno poprawność pisania, jak i poziom graficzny, wykazują poprawę w porównaniu ze stanem początkowym. Frekwencja błędów, wynikających
z zaburzeń percepcji wzrokowej i słuchowej, jest nadal duża, lecz w porównaniu ze stanem z września 2000 roku uległa zmniejszeniu.

Trzecia z umiejętności kluczowych ‐ wypowiadanie si ę także uleg ła korzystnym przemianom. Poszerzeniu uleg ł zasób s łownictwa, wzrósł poziom
narracji.

Podsumowanie

Pozytywne zmiany, obserwowane u uczestniczącego w programie ucznia, świadczą o trafności działań terapeutycznych, określonych przez analizowany
program. W następnym roku szkolnym kontynuowałam działania terapeutyczne, określone w analizowanym programie. Rozszerzeniu uległa płaszczyzna
psychodydaktyczna, gdyż przystosowałam ją do przyrostu umiejętności ucznia.

Autor:
Alina Szukała ‐ Zespół Szkół nr 31 w Bydgoszczy
Dorota Kubiak ‐ Szkoła Podstawowa nr 14 w Bydgoszczy

Ściągnij pełną treść artykułu, wraz z dodatkowymi tabelami:

Program.zip (33,7 KB)

Strona główna

Metody ‐ programy

Rewalidacja

Aspekt terapii

Cele terapeutyczne

psychokorekcyjny

Usprawnienie percepcji słuchowej w zakresie słuchu fonematycznego, fonemowego, pamięci słuchowej,

Rozwijanie mowy i bogacenie słownictwa,

Korygowanie wymowy wyrazów z grupą spółgłoskową zawierającą głoski z szeregu szumiącego,

Usprawnianie percepcji wzrokowej w zakresie funkcji, związanych z orientacją przestrzenną,

psychodydaktyczny

Doskonalenie techniki czytania i pisania według etapów metody sylabowej,

Doskonalenie płynnego, wyrazistego czytania

Usprawnianie poprawnego zapisu sylab, wyrazów i zdań.

Eliminowanie specyficznych błędów w czytaniu i pisaniu.

psychoterapeutyczny

Kształtowanie postawy świadomego uczestnictwa w procesie przezwyciężania trudności w uczeniu się,

Skłanianie ku adekwatnej ocenie swoich możliwości w różnych dziedzinach, wskazywanie mocnych stron jako
płaszczyzny osiągania sukcesu,

Wdrażanie zaleceń do pracy z dzieckiem zahamowanym

ogólnostymulujący

Stymulowanie dalszego rozwoju percepcji wzrokowej jako płaszczyzny kompensacji zaburzonych funkcji
słuchowych,

Rozwijanie myślenia przyczynowo‐skutkowego.

Umiejętność

Aspekt umiejętności

Kryteria/wskaźniki

czytanie

technika

Brak identyfikacji ‐ litera‐głoska‐fonem,

Głoskowanie bez syntezy,

Głoskowanie z syntezą,

Czytanie sylabowe,

Technika mieszana z przewagą...,

Globalne wyrazowe,

Globalne frazowe.

Tempo czytania

Wska źnik tempa czytania ‐ stosunek wyrazów czytanych poprawnie do czasu czytania. Normy
(średnie wyniki dla grup wiekowych):

7‐latki ‐ 13,59

8‐latki ‐ 33,65

9‐latki ‐ 58,12

Poprawność

Stopień poprawności ‐ stosunek liczby wyrazów przeczytanych poprawnie do wyrazów przeczytanych:

7‐latki ‐ 0,91

8‐latki ‐ 0,92

9‐latki ‐ 0,95

Rozumienie czytanego
tekstu

Poziomy rozumienia tekstu

Niezrozumienie tekstu,

Brak logicznego wątku, ew. zmyślenia,

Zapamiętane tylko szczegóły,

Zapamiętane niektóre istotne elementy treści,

Zapamiętany istotny sens wraz ze szczegółami.

Etap nauki czytania

Odnoszę do etapu metody sylabowej w opracowaniu J.Mickiewicz

pisanie

poprawność

Stopień poprawności ‐ stosunek liczby wyrazów napisanych poprawnie do ogólnej liczby napisanych
wyrazów.

Specyficzne błędy

Według katalogu specyficznych błędów.

Poziom graficzny

Kryteria poprawności graficznej:

Struktura liter,

Jakość połączeń,

Jednolitość pochylenia

mówienie

Aspekt fonetyczny

Zasób dźwięków i sposób realizacji poszczególnych głosek

Aspekt leksykalny

Zasób słownictwa czynnego.

Sprawność językowa

Sytuacyjna ‐ umiejętność dostosowania wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej,

Społeczna ‐ umiejętność dostosowania wypowiedzi do poziomu i wieku rozmówcy,

Pragmatyczna ‐ umiejętność osiągania celu założonego przez nadawcę wypowiedzi.

Poziom narracji

Poziomy narracji:

Wypowiada się pojedynczymi słowami,

Wypowiada się prostymi zdaniami, nie wiążąc ich związkiem przyczynowo‐skutkowym,

Stosuje zdania złożone. Uwzględnia związki przyczynowo‐skutkowe,

Poszerza pole narracji. Dokonuje analizy tematu, formułuje wnioski, morały.

Aspekt czytania

IX 2000

VI 2001

technika

Głoskowanie bez syntezy

Sylabowa

tempo

7,63

poprawność

0,86

etap metody sylabowej

Sylaba otwarta

Wyrazy wielosylabowe ‐ różny typ sylab

Poprawność

Poziom graficzny

IX 2000

VI 2001

IX 2000

VI 2001

0,15

0,6

Zachowuje właściwy kształt liter, jednolite pochylenie,

błędne połączenia

Zachowuje właściwy kształt liter, jednolite pochylenie,

prawidłowe połączenia

Strona główna

Metody ‐ programy

Rewalidacja

Program postępowania terapeutycznego

wobec dziecka upośledzonego w stopniu lekkim

z trudnościami w opanowywaniu umiejętności czytania i pisania

Pełna treść artykułu, wraz z dodatkowymi tabelami ‐ do pobrania na dole strony

I. Wprowadzenie ‐ idea programu

Aspekt psychodydaktyczny ‐ dotyczy kształtowania umiejętności szkolnych, a przede wszystkim czytania, pisania, liczenia.

Aspekt psychoterapeutyczny ‐ wiąże się z kształtowaniem postawy świadomego uczestnictwa dziecka w procesie przezwyciężania trudności
w uczeniu się.

Aspekt ogólnostymulujący ‐ dotyczy wspierania rozwoju funkcji i procesów psychicznych niezaburzonych, aby mogły stanowić płaszczyznę
kompensacji zaburzeń.

II Cele programu

III Treść programu

Treść programu została opracowana w czterech płaszczyznach postępowania terapeutycznego:

Postępowanie psychokorekcyjne,

Postępowanie psychodydaktyczne,

Postępowanie psychoterapeutyczne,

Postępowanie ogólnostymulujące.

W ramach wymienionych aspektów terapeutycznych powiązano cele, opisane w poprzednim rozdziale z ćwiczeniami, służącymi ich realizacji.

IV Procedury osiągania celów

Proces terapii jest dwuetapowy. Dzieli się go na okres wstępny i właściwy. Okres wstępny obejmuje:

Obserwację ucznia na tle pracy dydaktyczno‐wychowawczej w klasie,

Diagnozę wstępną trudności w uczeniu się czytania i pisania,

Działania, służące określeniu wydolności środowiska rodzinnego w wspieraniu procesu terapii (analiza rysunku rodziny, wywiad środowiskowy),

Zajęcia terapeutyczne typu zabawowego, najczęściej na materiale nieliterowym,

Zajęcia relaksacyjno‐odprężające, uwalniające z napięć.

O k r e s w łaściwy o b e j m u j e ćwiczenia z torów psychoterapeutycznego, psychodydaktycznego, psychoterapeutycznego, ogólnostymulującego,
zaprezentowane w poprzednim rozdziale.

Organizacja, mobilizacja i wdrażanie dzieci do zajęć,

Intensywna, efektywna praca korekcyjno‐kompensacyjna,

Relaks, odprężenie, uwolnienie z napięć,

Podsumowanie i sprawdzenie poziomu efektów terapii.

Poniżej zamieszczam przykładowy plan metodyczny jednostki terapeutycznej, przeprowadzonej z uczniem objętym opisywanym programem.

V. Ewaluacja programu

Uwagi o realizacji programu

Obserwowałam ucznia podczas zajęć korekcyjno‐kompensacyjnych i zintegrowanych,

Oceniłam poziom czytania i pisania w oparciu o sprawdziany umiejętności oraz analizę wytworów,

Dokonałam oceny sprawności wybranych funkcji systemu percepcyjno‐motorycznego,

Dokonałam analizy dokumentów: opinii Poradni Psychologiczno‐Pedagogicznej oraz ocen opisowych,

Nawiązałam współpracę z rodzicami i dokonałam wstępnej oceny wydolności środowiska rodzinnego we wspieraniu procesu terapii.

Ocena efektów programu

Wskaźnik tempa czytania ‐ stosunek wyrazów czytanych poprawnie do czasu czytania. Normy (średnie wyniki dla grup wiekowych):

7‐latki ‐ 13,59

8‐latki ‐ 33,65

9‐latki ‐ 58,12

Stopień poprawności ‐ stosunek liczby wyrazów przeczytanych poprawnie do wyrazów przeczytanych:

7‐latki ‐ 0,91

8‐latki ‐ 0,92

9‐latki ‐ 0,95

Podobnie korzystnym przemianom podlega umiejętność pisania, co ilustruje poniższa tabela.

Trzecia z umiejętności kluczowych ‐ wypowiadanie si ę także uleg ła korzystnym przemianom. Poszerzeniu uleg ł zasób s łownictwa, wzrósł poziom
narracji.

Podsumowanie

Autor:
Alina Szukała ‐ Zespół Szkół nr 31 w Bydgoszczy
Dorota Kubiak ‐ Szkoła Podstawowa nr 14 w Bydgoszczy

Ściągnij pełną treść artykułu, wraz z dodatkowymi tabelami:

Program.zip (33,7 KB)

Strona główna

Metody ‐ programy

Rewalidacja

Aspekt terapii

Cele terapeutyczne

psychokorekcyjny

Usprawnienie percepcji słuchowej w zakresie słuchu fonematycznego, fonemowego, pamięci słuchowej,

Rozwijanie mowy i bogacenie słownictwa,

Korygowanie wymowy wyrazów z grupą spółgłoskową zawierającą głoski z szeregu szumiącego,

Usprawnianie percepcji wzrokowej w zakresie funkcji, związanych z orientacją przestrzenną,

psychodydaktyczny

Doskonalenie techniki czytania i pisania według etapów metody sylabowej,

Doskonalenie płynnego, wyrazistego czytania

Usprawnianie poprawnego zapisu sylab, wyrazów i zdań.

Eliminowanie specyficznych błędów w czytaniu i pisaniu.

psychoterapeutyczny

Kształtowanie postawy świadomego uczestnictwa w procesie przezwyciężania trudności w uczeniu się,

Skłanianie ku adekwatnej ocenie swoich możliwości w różnych dziedzinach, wskazywanie mocnych stron jako
płaszczyzny osiągania sukcesu,

Wdrażanie zaleceń do pracy z dzieckiem zahamowanym

ogólnostymulujący

Stymulowanie dalszego rozwoju percepcji wzrokowej jako płaszczyzny kompensacji zaburzonych funkcji
słuchowych,

Rozwijanie myślenia przyczynowo‐skutkowego.

Umiejętność

Aspekt umiejętności

Kryteria/wskaźniki

czytanie

technika

Brak identyfikacji ‐ litera‐głoska‐fonem,

Głoskowanie bez syntezy,

Głoskowanie z syntezą,

Czytanie sylabowe,

Technika mieszana z przewagą...,

Globalne wyrazowe,

Globalne frazowe.

Tempo czytania

Wska źnik tempa czytania ‐ stosunek wyrazów czytanych poprawnie do czasu czytania. Normy
(średnie wyniki dla grup wiekowych):

7‐latki ‐ 13,59

8‐latki ‐ 33,65

9‐latki ‐ 58,12

Poprawność

Stopień poprawności ‐ stosunek liczby wyrazów przeczytanych poprawnie do wyrazów przeczytanych:

7‐latki ‐ 0,91

8‐latki ‐ 0,92

9‐latki ‐ 0,95

Rozumienie czytanego
tekstu

Poziomy rozumienia tekstu

Niezrozumienie tekstu,

Brak logicznego wątku, ew. zmyślenia,

Zapamiętane tylko szczegóły,

Zapamiętane niektóre istotne elementy treści,

Zapamiętany istotny sens wraz ze szczegółami.

Etap nauki czytania

Odnoszę do etapu metody sylabowej w opracowaniu J.Mickiewicz

pisanie

poprawność

Stopień poprawności ‐ stosunek liczby wyrazów napisanych poprawnie do ogólnej liczby napisanych
wyrazów.

Specyficzne błędy

Według katalogu specyficznych błędów.

Poziom graficzny

Kryteria poprawności graficznej:

Struktura liter,

Jakość połączeń,

Jednolitość pochylenia

mówienie

Aspekt fonetyczny

Zasób dźwięków i sposób realizacji poszczególnych głosek

Aspekt leksykalny

Zasób słownictwa czynnego.

Sprawność językowa

Sytuacyjna ‐ umiejętność dostosowania wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej,

Społeczna ‐ umiejętność dostosowania wypowiedzi do poziomu i wieku rozmówcy,

Pragmatyczna ‐ umiejętność osiągania celu założonego przez nadawcę wypowiedzi.

Poziom narracji

Poziomy narracji:

Wypowiada się pojedynczymi słowami,

Wypowiada się prostymi zdaniami, nie wiążąc ich związkiem przyczynowo‐skutkowym,

Stosuje zdania złożone. Uwzględnia związki przyczynowo‐skutkowe,

Poszerza pole narracji. Dokonuje analizy tematu, formułuje wnioski, morały.

Aspekt czytania

IX 2000

VI 2001

technika

Głoskowanie bez syntezy

Sylabowa

tempo

7,63

poprawność

0,86

etap metody sylabowej

Sylaba otwarta

Wyrazy wielosylabowe ‐ różny typ sylab

Poprawność

Poziom graficzny

IX 2000

VI 2001

IX 2000

VI 2001

0,15

0,6

Zachowuje właściwy kształt liter, jednolite pochylenie,

błędne połączenia

Zachowuje właściwy kształt liter, jednolite pochylenie,

prawidłowe połączenia

Strona główna

Metody ‐ programy

Rewalidacja

Program postępowania terapeutycznego

wobec dziecka upośledzonego w stopniu lekkim

z trudnościami w opanowywaniu umiejętności czytania i pisania

Pełna treść artykułu, wraz z dodatkowymi tabelami ‐ do pobrania na dole strony

I. Wprowadzenie ‐ idea programu

Aspekt psychodydaktyczny ‐ dotyczy kształtowania umiejętności szkolnych, a przede wszystkim czytania, pisania, liczenia.

Aspekt psychoterapeutyczny ‐ wiąże się z kształtowaniem postawy świadomego uczestnictwa dziecka w procesie przezwyciężania trudności
w uczeniu się.

Aspekt ogólnostymulujący ‐ dotyczy wspierania rozwoju funkcji i procesów psychicznych niezaburzonych, aby mogły stanowić płaszczyznę
kompensacji zaburzeń.

II Cele programu

III Treść programu

Treść programu została opracowana w czterech płaszczyznach postępowania terapeutycznego:

Postępowanie psychokorekcyjne,

Postępowanie psychodydaktyczne,

Postępowanie psychoterapeutyczne,

Postępowanie ogólnostymulujące.

W ramach wymienionych aspektów terapeutycznych powiązano cele, opisane w poprzednim rozdziale z ćwiczeniami, służącymi ich realizacji.

IV Procedury osiągania celów

Proces terapii jest dwuetapowy. Dzieli się go na okres wstępny i właściwy. Okres wstępny obejmuje:

Obserwację ucznia na tle pracy dydaktyczno‐wychowawczej w klasie,

Diagnozę wstępną trudności w uczeniu się czytania i pisania,

Działania, służące określeniu wydolności środowiska rodzinnego w wspieraniu procesu terapii (analiza rysunku rodziny, wywiad środowiskowy),

Zajęcia terapeutyczne typu zabawowego, najczęściej na materiale nieliterowym,

Zajęcia relaksacyjno‐odprężające, uwalniające z napięć.

O k r e s w łaściwy o b e j m u j e ćwiczenia z torów psychoterapeutycznego, psychodydaktycznego, psychoterapeutycznego, ogólnostymulującego,
zaprezentowane w poprzednim rozdziale.

Organizacja, mobilizacja i wdrażanie dzieci do zajęć,

Intensywna, efektywna praca korekcyjno‐kompensacyjna,

Relaks, odprężenie, uwolnienie z napięć,

Podsumowanie i sprawdzenie poziomu efektów terapii.

Poniżej zamieszczam przykładowy plan metodyczny jednostki terapeutycznej, przeprowadzonej z uczniem objętym opisywanym programem.

V. Ewaluacja programu

Uwagi o realizacji programu

Obserwowałam ucznia podczas zajęć korekcyjno‐kompensacyjnych i zintegrowanych,

Oceniłam poziom czytania i pisania w oparciu o sprawdziany umiejętności oraz analizę wytworów,

Dokonałam oceny sprawności wybranych funkcji systemu percepcyjno‐motorycznego,

Dokonałam analizy dokumentów: opinii Poradni Psychologiczno‐Pedagogicznej oraz ocen opisowych,

Nawiązałam współpracę z rodzicami i dokonałam wstępnej oceny wydolności środowiska rodzinnego we wspieraniu procesu terapii.

Ocena efektów programu

Wskaźnik tempa czytania ‐ stosunek wyrazów czytanych poprawnie do czasu czytania. Normy (średnie wyniki dla grup wiekowych):

7‐latki ‐ 13,59

8‐latki ‐ 33,65

9‐latki ‐ 58,12

Stopień poprawności ‐ stosunek liczby wyrazów przeczytanych poprawnie do wyrazów przeczytanych:

7‐latki ‐ 0,91

8‐latki ‐ 0,92

9‐latki ‐ 0,95

Podobnie korzystnym przemianom podlega umiejętność pisania, co ilustruje poniższa tabela.

Trzecia z umiejętności kluczowych ‐ wypowiadanie si ę także uleg ła korzystnym przemianom. Poszerzeniu uleg ł zasób s łownictwa, wzrósł poziom
narracji.

Podsumowanie

Autor:
Alina Szukała ‐ Zespół Szkół nr 31 w Bydgoszczy
Dorota Kubiak ‐ Szkoła Podstawowa nr 14 w Bydgoszczy

Ściągnij pełną treść artykułu, wraz z dodatkowymi tabelami:

Program.zip (33,7 KB)

Strona główna

Metody ‐ programy

Rewalidacja

Aspekt terapii

Cele terapeutyczne

psychokorekcyjny

Usprawnienie percepcji słuchowej w zakresie słuchu fonematycznego, fonemowego, pamięci słuchowej,

Rozwijanie mowy i bogacenie słownictwa,

Korygowanie wymowy wyrazów z grupą spółgłoskową zawierającą głoski z szeregu szumiącego,

Usprawnianie percepcji wzrokowej w zakresie funkcji, związanych z orientacją przestrzenną,

psychodydaktyczny

Doskonalenie techniki czytania i pisania według etapów metody sylabowej,

Doskonalenie płynnego, wyrazistego czytania

Usprawnianie poprawnego zapisu sylab, wyrazów i zdań.

Eliminowanie specyficznych błędów w czytaniu i pisaniu.

psychoterapeutyczny

Kształtowanie postawy świadomego uczestnictwa w procesie przezwyciężania trudności w uczeniu się,

Skłanianie ku adekwatnej ocenie swoich możliwości w różnych dziedzinach, wskazywanie mocnych stron jako
płaszczyzny osiągania sukcesu,

Wdrażanie zaleceń do pracy z dzieckiem zahamowanym

ogólnostymulujący

Stymulowanie dalszego rozwoju percepcji wzrokowej jako płaszczyzny kompensacji zaburzonych funkcji
słuchowych,

Rozwijanie myślenia przyczynowo‐skutkowego.

Umiejętność

Aspekt umiejętności

Kryteria/wskaźniki

czytanie

technika

Brak identyfikacji ‐ litera‐głoska‐fonem,

Głoskowanie bez syntezy,

Głoskowanie z syntezą,

Czytanie sylabowe,

Technika mieszana z przewagą...,

Globalne wyrazowe,

Globalne frazowe.

Tempo czytania

Wska źnik tempa czytania ‐ stosunek wyrazów czytanych poprawnie do czasu czytania. Normy
(średnie wyniki dla grup wiekowych):

7‐latki ‐ 13,59

8‐latki ‐ 33,65

9‐latki ‐ 58,12

Poprawność

Stopień poprawności ‐ stosunek liczby wyrazów przeczytanych poprawnie do wyrazów przeczytanych:

7‐latki ‐ 0,91

8‐latki ‐ 0,92

9‐latki ‐ 0,95

Rozumienie czytanego
tekstu

Poziomy rozumienia tekstu

Niezrozumienie tekstu,

Brak logicznego wątku, ew. zmyślenia,

Zapamiętane tylko szczegóły,

Zapamiętane niektóre istotne elementy treści,

Zapamiętany istotny sens wraz ze szczegółami.

Etap nauki czytania

Odnoszę do etapu metody sylabowej w opracowaniu J.Mickiewicz

pisanie

poprawność

Stopień poprawności ‐ stosunek liczby wyrazów napisanych poprawnie do ogólnej liczby napisanych
wyrazów.

Specyficzne błędy

Według katalogu specyficznych błędów.

Poziom graficzny

Kryteria poprawności graficznej:

Struktura liter,

Jakość połączeń,

Jednolitość pochylenia

mówienie

Aspekt fonetyczny

Zasób dźwięków i sposób realizacji poszczególnych głosek

Aspekt leksykalny

Zasób słownictwa czynnego.

Sprawność językowa

Sytuacyjna ‐ umiejętność dostosowania wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej,

Społeczna ‐ umiejętność dostosowania wypowiedzi do poziomu i wieku rozmówcy,

Pragmatyczna ‐ umiejętność osiągania celu założonego przez nadawcę wypowiedzi.

Poziom narracji

Poziomy narracji:

Wypowiada się pojedynczymi słowami,

Wypowiada się prostymi zdaniami, nie wiążąc ich związkiem przyczynowo‐skutkowym,

Stosuje zdania złożone. Uwzględnia związki przyczynowo‐skutkowe,

Poszerza pole narracji. Dokonuje analizy tematu, formułuje wnioski, morały.

Aspekt czytania

IX 2000

VI 2001

technika

Głoskowanie bez syntezy

Sylabowa

tempo

7,63

poprawność

0,86

etap metody sylabowej

Sylaba otwarta

Wyrazy wielosylabowe ‐ różny typ sylab

Poprawność

Poziom graficzny

IX 2000

VI 2001

IX 2000

VI 2001

0,15

0,6

Zachowuje właściwy kształt liter, jednolite pochylenie,

błędne połączenia

Zachowuje właściwy kształt liter, jednolite pochylenie,

prawidłowe połączenia

Strona główna

Metody ‐ programy

Rewalidacja

Program postępowania terapeutycznego

wobec dziecka upośledzonego w stopniu lekkim

z trudnościami w opanowywaniu umiejętności czytania i pisania

Pełna treść artykułu, wraz z dodatkowymi tabelami ‐ do pobrania na dole strony

I. Wprowadzenie ‐ idea programu

Aspekt psychodydaktyczny ‐ dotyczy kształtowania umiejętności szkolnych, a przede wszystkim czytania, pisania, liczenia.

Aspekt psychoterapeutyczny ‐ wiąże się z kształtowaniem postawy świadomego uczestnictwa dziecka w procesie przezwyciężania trudności
w uczeniu się.

Aspekt ogólnostymulujący ‐ dotyczy wspierania rozwoju funkcji i procesów psychicznych niezaburzonych, aby mogły stanowić płaszczyznę
kompensacji zaburzeń.

II Cele programu

III Treść programu

Treść programu została opracowana w czterech płaszczyznach postępowania terapeutycznego:

Postępowanie psychokorekcyjne,

Postępowanie psychodydaktyczne,

Postępowanie psychoterapeutyczne,

Postępowanie ogólnostymulujące.

W ramach wymienionych aspektów terapeutycznych powiązano cele, opisane w poprzednim rozdziale z ćwiczeniami, służącymi ich realizacji.

IV Procedury osiągania celów

Proces terapii jest dwuetapowy. Dzieli się go na okres wstępny i właściwy. Okres wstępny obejmuje:

Obserwację ucznia na tle pracy dydaktyczno‐wychowawczej w klasie,

Diagnozę wstępną trudności w uczeniu się czytania i pisania,

Działania, służące określeniu wydolności środowiska rodzinnego w wspieraniu procesu terapii (analiza rysunku rodziny, wywiad środowiskowy),

Zajęcia terapeutyczne typu zabawowego, najczęściej na materiale nieliterowym,

Zajęcia relaksacyjno‐odprężające, uwalniające z napięć.

O k r e s w łaściwy o b e j m u j e ćwiczenia z torów psychoterapeutycznego, psychodydaktycznego, psychoterapeutycznego, ogólnostymulującego,
zaprezentowane w poprzednim rozdziale.

Organizacja, mobilizacja i wdrażanie dzieci do zajęć,

Intensywna, efektywna praca korekcyjno‐kompensacyjna,

Relaks, odprężenie, uwolnienie z napięć,

Podsumowanie i sprawdzenie poziomu efektów terapii.

Poniżej zamieszczam przykładowy plan metodyczny jednostki terapeutycznej, przeprowadzonej z uczniem objętym opisywanym programem.

V. Ewaluacja programu

Uwagi o realizacji programu

Obserwowałam ucznia podczas zajęć korekcyjno‐kompensacyjnych i zintegrowanych,

Oceniłam poziom czytania i pisania w oparciu o sprawdziany umiejętności oraz analizę wytworów,

Dokonałam oceny sprawności wybranych funkcji systemu percepcyjno‐motorycznego,

Dokonałam analizy dokumentów: opinii Poradni Psychologiczno‐Pedagogicznej oraz ocen opisowych,

Nawiązałam współpracę z rodzicami i dokonałam wstępnej oceny wydolności środowiska rodzinnego we wspieraniu procesu terapii.

Ocena efektów programu

Wskaźnik tempa czytania ‐ stosunek wyrazów czytanych poprawnie do czasu czytania. Normy (średnie wyniki dla grup wiekowych):

7‐latki ‐ 13,59

8‐latki ‐ 33,65

9‐latki ‐ 58,12

Stopień poprawności ‐ stosunek liczby wyrazów przeczytanych poprawnie do wyrazów przeczytanych:

7‐latki ‐ 0,91

8‐latki ‐ 0,92

9‐latki ‐ 0,95

Podobnie korzystnym przemianom podlega umiejętność pisania, co ilustruje poniższa tabela.

Trzecia z umiejętności kluczowych ‐ wypowiadanie si ę także uleg ła korzystnym przemianom. Poszerzeniu uleg ł zasób s łownictwa, wzrósł poziom
narracji.

Podsumowanie

Autor:
Alina Szukała ‐ Zespół Szkół nr 31 w Bydgoszczy
Dorota Kubiak ‐ Szkoła Podstawowa nr 14 w Bydgoszczy

Ściągnij pełną treść artykułu, wraz z dodatkowymi tabelami:

Program.zip (33,7 KB)

Strona główna

Metody ‐ programy

Rewalidacja

Aspekt terapii

Cele terapeutyczne

psychokorekcyjny

Usprawnienie percepcji słuchowej w zakresie słuchu fonematycznego, fonemowego, pamięci słuchowej,

Rozwijanie mowy i bogacenie słownictwa,

Korygowanie wymowy wyrazów z grupą spółgłoskową zawierającą głoski z szeregu szumiącego,

Usprawnianie percepcji wzrokowej w zakresie funkcji, związanych z orientacją przestrzenną,

psychodydaktyczny

Doskonalenie techniki czytania i pisania według etapów metody sylabowej,

Doskonalenie płynnego, wyrazistego czytania

Usprawnianie poprawnego zapisu sylab, wyrazów i zdań.

Eliminowanie specyficznych błędów w czytaniu i pisaniu.

psychoterapeutyczny

Kształtowanie postawy świadomego uczestnictwa w procesie przezwyciężania trudności w uczeniu się,

Skłanianie ku adekwatnej ocenie swoich możliwości w różnych dziedzinach, wskazywanie mocnych stron jako
płaszczyzny osiągania sukcesu,

Wdrażanie zaleceń do pracy z dzieckiem zahamowanym

ogólnostymulujący

Stymulowanie dalszego rozwoju percepcji wzrokowej jako płaszczyzny kompensacji zaburzonych funkcji
słuchowych,

Rozwijanie myślenia przyczynowo‐skutkowego.

Umiejętność

Aspekt umiejętności

Kryteria/wskaźniki

czytanie

technika

Brak identyfikacji ‐ litera‐głoska‐fonem,

Głoskowanie bez syntezy,

Głoskowanie z syntezą,

Czytanie sylabowe,

Technika mieszana z przewagą...,

Globalne wyrazowe,

Globalne frazowe.

Tempo czytania

Wska źnik tempa czytania ‐ stosunek wyrazów czytanych poprawnie do czasu czytania. Normy
(średnie wyniki dla grup wiekowych):

7‐latki ‐ 13,59

8‐latki ‐ 33,65

9‐latki ‐ 58,12

Poprawność

Stopień poprawności ‐ stosunek liczby wyrazów przeczytanych poprawnie do wyrazów przeczytanych:

7‐latki ‐ 0,91

8‐latki ‐ 0,92

9‐latki ‐ 0,95

Rozumienie czytanego
tekstu

Poziomy rozumienia tekstu

Niezrozumienie tekstu,

Brak logicznego wątku, ew. zmyślenia,

Zapamiętane tylko szczegóły,

Zapamiętane niektóre istotne elementy treści,

Zapamiętany istotny sens wraz ze szczegółami.

Etap nauki czytania

Odnoszę do etapu metody sylabowej w opracowaniu J.Mickiewicz

pisanie

poprawność

Stopień poprawności ‐ stosunek liczby wyrazów napisanych poprawnie do ogólnej liczby napisanych
wyrazów.

Specyficzne błędy

Według katalogu specyficznych błędów.

Poziom graficzny

Kryteria poprawności graficznej:

Struktura liter,

Jakość połączeń,

Jednolitość pochylenia

mówienie

Aspekt fonetyczny

Zasób dźwięków i sposób realizacji poszczególnych głosek

Aspekt leksykalny

Zasób słownictwa czynnego.

Sprawność językowa

Sytuacyjna ‐ umiejętność dostosowania wypowiedzi do sytuacji komunikacyjnej,

Społeczna ‐ umiejętność dostosowania wypowiedzi do poziomu i wieku rozmówcy,

Pragmatyczna ‐ umiejętność osiągania celu założonego przez nadawcę wypowiedzi.

Poziom narracji

Poziomy narracji:

Wypowiada się pojedynczymi słowami,

Wypowiada się prostymi zdaniami, nie wiążąc ich związkiem przyczynowo‐skutkowym,

Stosuje zdania złożone. Uwzględnia związki przyczynowo‐skutkowe,

Poszerza pole narracji. Dokonuje analizy tematu, formułuje wnioski, morały.

Aspekt czytania

IX 2000

VI 2001

technika

Głoskowanie bez syntezy

Sylabowa

tempo

7,63

poprawność

0,86

etap metody sylabowej

Sylaba otwarta

Wyrazy wielosylabowe ‐ różny typ sylab

Poprawność

Poziom graficzny

IX 2000

VI 2001

IX 2000

VI 2001

0,15

0,6

Zachowuje właściwy kształt liter, jednolite pochylenie,

błędne połączenia

Zachowuje właściwy kształt liter, jednolite pochylenie,

prawidłowe połączenia

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Program terapii logopedycznej dla ucznia z upośledzeniem w stopniu lekkim
Indywidualny program edukacyjny dla dziecka upośledzonego w stopniu umiarkowanym, nauczanie indywidu
Program nauczania języka angielskiego dla ucznia z upośledzeniem w stopniu lekkim
METODYKA NAUCZANIA DZIECI UPOŚLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM - wykłady, Studia, Pedagogika specjalna
METODYKA NAUCZANIA DZIECI UPOŚLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM- egzamin, Studia, Pedagogika specjalna
Wybrane metody terapii pedagogicznej w pracy z dziećmi upośledzonymi w stopniu lekkim w klasie in
praca z dziećmi upośledzonymi w stopniu lekkim
ipet dla uczennicy z uposledzeniem w stopniu lekkim w gimnazjum
charakterystyka dziecka upośledoznego w stopniu umiarkowanym, pedagogika specjalna
upośledzenie w stopniu lekkim, Dokumenty szkolne
METODYKA NAUCZANIA DZIECI UPOŚLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM - egzamin 2, Studia, Pedagogika specjalna
Postepowanie pielegniarskie wobec chorego z uposledzeniem sluchu i
Metody pracy z dzieckiem upośledzonym w stopniu umiarkowanym i znacznym

więcej podobnych podstron