Anna Domagalska
ERC
� European Resuscitation Council powstała w
1989 r.
� Europejska Rada Resuscytacji opublikowała
aktualne
Wytyczne resuscytacji 2010
� www.erc.edu
PRC
� Polska Rada Resuscytacji powstała w 2001 r
� PRC publikuje i rozpowszechnia kolejne wytyczne
resuscytacji
� www.prc.krakow.pl
A
aocuch przeżycia
� Graficzne podsumowanie czynności niezbędnych do
skutecznej resuscytacji
� Odnosi się do NZK z przyczyn zarówno kardiogennych
jak i oddechowych (asfiksja)
� Wczesne rozpoznanie i powiadamianie (112,999)
� Wczesny BLS (świadkowie zdarzenia, instrukcje tel)
� Wczesna defibrylacja (AED!)
� Wczesny ALS (i opieka poresuscytacyjna)
A
aocuch przeżycia
Nagłe zatrzymanie krążenia (NZK)
Są trzy mechanizmy NZK
Rytmy do defibrylacji:
� VF/VT bez tętna
Rytmy nie do defibrylacji:
� PEA (Pulsless Electrical Activity)
� Asystole (asystolia)
Wytyczne ERC 2010 - zmiany
� Nacisk na zapobieganie wewnątrzszpitalnemu
zatrzymaniu krążenia
� Zwiększony nacisk na dobrą jakość uciskania klatki
piersiowej  jak najkrótsze przerwy (max. 5 sekund), by
zapewnić krytycznie ważny przepływ przez mózg i
mięsień sercowy.
� Miejsce ucisku  środek klatki piersiowej (dolna połowa
mostka)
� Zmniejszenie znaczenia uderzenia przedsercowego
� Nie jest zalecane podawanie leków przez rurkę
intubacyjną
� Adrenalina i amiodaron podawane po trzeciej defibrylacji
Wytyczne ERC 2010 - zmiany
� Atropina nie jest zalecana do rutynowego podawania w
PEA i asystole.
� Zmniejszenie nacisku na wczesną intubację, za wyjątkiem
sytuacji, gdy może być ona wykonana przez dobrze
wyszkoloną osobę.
� Zwiększenie nacisku na zastosowanie kapnografii
� Zwrócenie uwagi na ultrasonografię
� Zwrócenie uwagi na szkody z powodu hiperoksemii 
pożądana saturacja 94-98%
� W okresie poresuscytacyjnym utrzymanie glikemii <180%,
stosowanie hipotermii terapeutycznej
BLS
ALS
Defibrylacja
� Polega na przejściu przez mięsień sercowy stałego prądu
elektrycznego o energii wywołującej depolaryzację mięśnia i
będącą w stanie przywrócić skoordynowaną aktywność
elektryczną i spontaniczne krążenie.
� Napięcie prądu stałego 3000-5000V, energia 150-200-360 J
� U dzieci energia 4J/kg
� AED (automatyczna defibrylacja zewnętrzna) 
zaawansowana technologicznie metoda wykorzystywana
przez świadków zdarzenia i ratowników. Analiza rytmu
dokonywana jest automatycznie, polecenia wydawane są
głosowo.
� Jest kluczowym ogniwem łańcucha przeżycia
Defibrylacja  Wytyczne 2010
� Zaleca się unikanie przerw w uciskaniu klatki piersiowej;
zaleca się więc uciskanie podczas ładowania defibrylatora
jak i podjęcie masażu natychmiast po wyładowaniu i
kontynuowanie go przez 2 minuty (do następnej oceny
rytmu)
� Przerwa w uciśnięciach związana z defibrylacją nie powinna
być dłuższa niż 5 seku
� Istnieje strategia potrójnej defibrylacji (podłączonym
wcześniej defibrylatorem manualnym podczas
zauważonego zatrzymania krążenia w mechanizmie VF/VT
(podczas cewnikowania serca, po operacjach
kardiochirurgicznych)
Defibrylacja
� Szanse przeżycia przy opóz
nieniu defibrylacji w NZK w
mechanizmie VF/VT z każdą minutą maleją o 10-12%
� Obniżenie szans na przeżycie po podjęciu RKO przez
świadków zdarzenia jest nieco wolniejsze (3-4% / min)
� Jeśli defibrylację wykona się w czasie pierwszych 3 minut
NZK w VF/VT szanse przeżycia wynoszą 75%
� W szpitalach używa się przede wszystkim defibrylatorów
manualnych, AED możliwe do użycia w miejscach, gdzie
niedostępny jest natychmiast defibrylator manualny
Defibrylacja
� Defibrylator jednofazowy  energia 360 J
� Defibrylator dwufazowy  energia 150-200J
� Zaleca się wykonanie defibrylacji w czasie 5-cio
sekundowej przerwy w uciskaniu klatki piersiowej
� Po trzeciej defibrylacji należy podać adrenalinę 1 mg i
amiodaron 300 mg
� Konieczne może być ogolenie owłosienia na klatce
piersiowej  ale nie powinno to opóz
niać wykonanie
defibrylacji
� A
yżki mają być mocno przyciśnięte (siłą 8 kg u dorosłego,
5 kg u dziecka)
� Na łyżkach metalowych powinien być stosowany materiał
przewodzący
Farmakoterapia NZK
Grupa leków
Wazopresory Adrenalina
Leki antyarmiczne Amiodaron
Lidokaina
Magnez
Inne leki Atropina
Wapń
Bufory
Adrenalina
� Stosowana w celu zwiększenia perfuzji mózgowej i
wieńcowej
� Działanie alfa-adrenolityczne  naczynioskurczowe
� Działanie beta-mimetyczne ino- i chronotropowe
� Może powodować wzrost zużycia tlenu przez m. sercowy,
powodować zaburzenia rytmu w okresie poresuscytacyjnym
� Po przywróceniu spontanicznego krążenia może wywołać
tachykardię, niedokrwienie m. sercowego, VF/VT
Adrenalina  wskazania,
dawkowanie
� Wskazania :
1. Podstawowy lek resuscytacyjny w każdym
mechanizmie NZK
2. Leczenie anafilaksji
3. Lek drugiego rzutu we wstrząsie kardiogennym
" Dawka 1 mg co 3-5 minut w czasie NZK
" Ampułki 1mg w 1ml  roztwór 1:1000
Amiodaron
� Lek antyarytmiczny stabilizujący błony komórkowe
� Wydłuża czas trwania potencjału czynnościowego i
okres refrakcji w komórkach przedsionków i komór
� Zwalnia przewodnictwo przedsionkowo-komorowe
� Działania niepożądane: działanie inotropowo ujemne,
obniża ciśnienie tętnicze
Amiodaron
� Wskazania:
1. Oporne na leczenie VF/VT bez tętna
2. Stabilny hemodynamicznie VT i inne oporne
tachykardie
" Dawkowanie:
- 300 mg amiodaronu iv. po 3 defibrylacjach; rozcieńczalnik:
5% glukoza 20 ml; następna dawka 150 mg amiodaronu
Lidokaina
� Stosowana jako lek antyarymniczny VF/VT tylo wtedy,
gdy amiodaron jest niepdostępny
� Stabilizuje błony komórkowe i wydłuża okres refrakcji
� Podnosi próg migotania komór
� Jest mniej skuteczna przy hipokaliemii i hipomagnezemii
� Dawkowanie:
- 100 mg (1-1,5mg/kg) po trzech nieskutecznych
defibrylacjach, jeśli amiodaron jest niedostępny; dawkę
można powtórzyć 50 mg; nie przekraczać dawki 3 mg/kg
w czasie pierwszej godziny
Magnez
� Składnik wielu układów enzymatycznych związanych z
ATP
� Składnik neurotransmiterów, zmniejsza uwalnianie Ach,
obniża wrażliwość płytki nerwowo-mięśniowej
� Prawidłowe stężenie 0,8-1,0 mmol/l
� Hipomagnezemia (zwłaszcza przy hipokaliemii) nasila
działanie kardiotoksyczne digoksyny, co może być
przyczyną zaburzeń rytmu i NZK
Magnez
� Wskazania:
1 tachyarymie związane z hipomagnezemią (komorowe i
nadkomorowe)
2. Torsades de pointes
3. Zatrucie digoksyną
" Dawkowanie :
- 2 g dożylnie w ciągu 1-2 minut; dawkę można
powtórzyć po 10-15 minutach
- W Polsce roztwór 20% siarczanu magnezu
Atropina
� Parasympatykolityk, blokuje blokuje działanie
acetylocholiny na receptor muskarynowy
� Blokuje wpływ nerwu błędnego na węzeł zatokowo-
przedsionkowy i przedsionkowo-komorowy
� Nie zaleca się podawania atropiny w NZK
� Wskazania:
- Bradykardia zatokowa,przedsionkowa i komorowa
powodująca niestabilność hemodynamiczną
* Dawkowanie: 0,5 mg do dawki 3 mg
Wapo w NZK
� Podawany z bardzo konkretnych wskazań w PEA
1. Hiperkaliemia
2. Hipokalcemia
3. Zatrucie blokerami kanału wapniowego
" dawkowanie:
- 10ml 10% chlorku wapnia ; dawkę można powyórzyć
* Nie podawać równocześnie z wodorowęglanem
Bufory  wodorowęglan sodu,
8,4% Natrium bicarbonicum
� Z wodorowęglanu sodu uwalnia się CO2
� Powoduje nasilenie kwasicy wewnątrzkomórkowej
� Działa inotropowo ujemnie
� Duża ilość sodu aktywnego osmotycznie
� Pogarsza uwalnianie tlenu w tkankach (przesuwa w
lewo krzywą dysocjacji hemoglobiny)
� A
agodna kwasica rozszerza naczynia i porawia
przepływ przez mózg
� Należy zwiększyć wentylację
8,4% Natrium bicarbonicum
� Wskazania:
1. Hiperkaliemia zagrażająca życiu
2. NZK w przebiegu hiperkaliemii
3. Zatrucie trójcyklicznymi antydepresantami
" Dawkowanie :
- 50 mmol (50 ml 8,4% NaHCO3), dawkę można
powtórzyć
Leki fibrynolityczne
� Można zastosować leczenie fibrynolityczne w NZK
przy podejrzeniu ostrego zatoru tętnicy płucnej
� Nie ma udowodnionej skuteczności
� Większa częstość krwawień śródczaszkowych
� RKO powinna trwać 60-90 minut
Drogi podania leków
� Droga dożylna  iv- preferowany duży dożylny dostęp
obwodowy: żyły zgięcia łokciowego, żyła szyjna zewnętrzna;
po każdym podaniu leku bolus 20 ml płynu
� Dostęp doszpikowy  io (do jamy szpikowej) zalecany,
jeśli w ciągu 2 minut nie uzyska się dostępu dożylnego
- wkłucia do kości piszczelowej lub ramiennej
� Droga dotchawicza nie jest obecnie zalecana (ale nie jest
zabroniona)
Odwracalne przyczyny
zatrzymania krążenia
Cztery  H
� Hipoksja
� Hipowolemia
� Hipo/hiperkaliemia/zaburzenia metaboliczne
� Hipotermia
Cztery  T
� Zaburzenia zatorowo-zakrzepowe
� Tamponada serca
� Zatrucia
� Odma prężna
Hipoksja
� Pierwotne zatrzymanie oddychania: niedrożność dróg
oddechowych (zadławienie, aspiracja), obrzęk krtani,
skurcz krtani, astma, depresja ośrodka oddechowego
� Podstawowym działaniem jest zapewnienie prawidłowej
wentylacji 100% tlenem, z prawidłowym unoszeniem się
klatki piersiowej, z obustronnie słyszalnym szmerem
oddechowym.
� Warunkiem prawidłowej wentylacji jest zachowana
drożność dróg oddechowych.
Udrażnianie dróg oddechowych
� Bezprzyrządowe: odgięcie głowy i uniesienie żuchwy,
wysunięcie żuchwy
� MILS  Manual In-Line Stabilisation  przy podejrzeniu
uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa: uniesienie lub
wysunięcie żuchwy z ręczną stabilizacją głowy i szyi w osi
(przez osobę asystującą)
� Przyrządowe: z użyciem sprzętu  rurka ustno-gardłowa,
urządzenia nadgłośniowe: maska krtaniowa, Combitbue,
rurka krtaniowa, I-gel
� Najlepszą metodą: intubacja dotchawicza
� Kapnometria (detekcja CO2 w powietrzu
końcowowydechowym) służy do oceny położenia rurki
intubacyjnej i oceny wentylacji
Hipowolemia
� Przyczyną hipowolemii najczęściej jest ciężki krwotok
pourazowy, z przewodu pokarmowego, pękniętego
tętniaka aorty.
� Podstawowym działaniem, bez którego resuscytacja jest
nieskuteczna, jest przetaczanie ogrzanych płynów i
przywrócenie objętości wewnątrznaczyniowej.
Najczęściej konieczna jest pilna operacja .
Hiperkaliemia
� A
agodna 5,5  5,9 mmol/l
� Umiarkowana 6,0  6,4 mmol/l
� Ciężka >= 6,5 mmol/l bez zmian w EKG
� Ciężka >= 6,5 mmol/l ze zmianami w EKG
� Zmiany w zapisie EKG: blok przedsionkowo-komorowy I
stopnia, spłaszczenie lub brak R, spiczasty T, obniżenie
ST, poszerzenie QRS >0,12 s, bradykardia, tachykardia
komorowa, NZK (PEA, VF/VT, asystole); najczęściej przy
stężeniu >6,7 mmol/l
� Zmiany stężenia jonów potasu kojarzą się często
zaburzeniami równowagi kwasowo-zasadowej
Hiperkaliemia  przyczyny
� Niewydolność nerek
� Leki: ACE-I, antagoniści receptora angiotensyny II,
NLPZ, beta-blokery, trimetoprim
� Rozpad tkanek (rabdomioliza, hemoliza, rozpad guza)
� Kwasica metaboliczna
� Postać hiperkaliemiczna porażenia okresowego
� Zaburzenia endokrynne (choroba Addisona)
� Ryzyko wzrasta przy współistnieniu kilku czynników
Hiperkaliemia - leczenie
�Ocena ABCDE + EKG
�Usunięcie jonów potasu z organizmu
�Przesunięcie jonów potasu do komórek
�Ochrona mięśnia sercowego
Usuwanie jonów potasu z
organizmu
� Często wystarczająca metoda w łagodnej hiperkaliemii
(łącznie z leczeniem przyczynowym)
� Stosowanie żywic jonowymiennych
� Calcium resonium 15-30 g
� Sulfonian polistyrenu 15-30 g
� Doustnie lub wlewy doodbytnicze
� Początek działania 1-3 godz., maksymalny efekt po 6
godz.
Przesunięcie jonów potasu do
komórek
� Glukoza/insulina: 10j insuliny krótkodziałającej i 25 g
glukozy (500 ml 5%) dożylnie w ciągu 15  30 min,
maksymalny efekt po 30  60 minutach
� Wodorowęglan sodu 50 mmol dożylnie w ciągu 5 min
(przy współistniejącej kwasicy metabolicznej)
� Salbutamol 5 mg w nebulizacji (dawki powtarzane,
10-20 mg) początek działania po 15-30 min
Ochrona mięśnia sercowego
� 10% CaCl2 10 ml w ciągu 2-5 minut dożylnie
� Jednoczesne stosowanie metod przesuwających jony
potasu do komórek i usuwanie ich z organizmu
Hipokaliemia
� Hipokaliemia: K+ < 3,5 mmol/l
� Ciężka hipokaliemia: K+ < 2,5 mmol/l
� Przyczyny: utrata przez p. pokarmowy (biegunki, wymioty),
stosowanie leków: diuretyki, sterydy, przeczyszczające,
choroby nerek (moczówka prosta), zaburzenia endokrynne
(zespół Cushinga, hiperaldosteronizm), zasadowica
metaboliczna, niedobór magnezu (magnez jest niezbędny do
prawidłowego wchłaniania potasu), leczenie hiperkaliemii,
dializa, nieprawidłowa dieta
� Objawy: wyczerpanie, osłabienie siły mięśniowej, kurcze
mięśniowe, rabdomyoliza, paraliż, zaburzenia oddechowe,
zaparcia, zmiany w EKG, nadwrażliwość na digoksynę, NZK
Hipokaliemia  zmiany w EKG
� Załamek (fala) U
� Spłaszczenie załamka T
� Zmiany odcinka ST
� Skurcze dodatkowe szcz. komorowe
� Zaburzenia rytmu, szczególnie u chorych
naparstnicowanych
� Zatrzymanie krążenia (NZK)
Hipokaliemia  leczenie
� Uzupełnianie jonów potasu
� Dożylnie
� Pod kontrolą EKG (monitorowanie)
� 20 mmol/godzinę
� W zaburzeniach rytmu 2mmol/minutę przez 10
minut, a następnie 10 mmol w ciągu 5  10 minut
� Wskazane jednoczesne uzupełnianie niedoboru
magnezu
Hipomagnezemia
� Mg 2+ < 0,6 mmol/l
� Przyczyny: utrata przez przewód pokarmowy,
niedożywienie, alkoholizm, poliuria, zaburzenia
wchłaniania
� Objawy: drżenia, drgawki, oczopląs, zaburzenia rytmu
(torsades de pointes)
� 2 g siarczanu magnezu dożylnie w ciągu 15 minut
� Torsades de pointes: 2g siarczanu magnezu w 1  2 minuty
� Drgawki: 2 g MgSO4 w ciągu 10 minut
� W Polsce 20% MgSO4
Hipermagnezemia
� Mg2+ >1,1 mmol/l
� Przyczyny: niewydolność nerek, jatrogenne
� Objawy: splątanie, osłabienie, blok PK, depresja
oddechowa, NZK
� Leczenie przy Mg2+:
� 10% CaCl 5-10 ml powoli
� Forsowna diureza 0,9% NaCl + furosemid 1 mg/kg
� Hemodializa
� Leczenie objawowe (wspomaganie oddychania)
Hipotermia - podziały
� A
agodna 35-32 0C
� Umiarkowana 32-28 0C
� Ciężka < 28 0C
� Stopień I  przytomny, dreszcze
� Stopień II  zaburzenia świadomości, bez dreszczy
� Stopień III  nieprzytomny
� Stopień IV  nieoddychający
� Stopień V  zgon w wyniku nieodwracalnej hipotermii
Hipotermia
Czynniki sprzyjające obniżeniu głębokiej temperatury
ciała (pomiar w przełyku, odbytnicy, pęcherzu
moczowym, na błonie bębenkowej):
� Niska temperatura otoczenia
� Deszcz
� Wiatr
� Unieruchomienie
� Podeszły wiek, małe dzieci
� Zły stan ogólny, wyniszczenie
� Wyczerpanie
� Spożywanie alkoholu, leki
� Uraz
� Obniżenie temperatury głębokiej zmniejsza
zapotrzebowanie tkankowe na tlen o ok. 6% na 1 0C
� Przy 28 0C zapotrzebowanie jest obniżone o 50%
� Przy 28 0C o 75%
� Głęboka hipotermia szanse na przywrócenie krążenia
bez uszkodzeń neurologicznych
�  Nikt nie jest martwy, dopóki nie jest ciepły i martwy
Odmienności resuscytacji
� Wentylacja i uciskanie trudniejsze technicznie
(większa sztywność klatki piersiowej)
� Poszukiwanie oznak życia (szukać tętna 1 min.)
� Wstrzymać się z podawaniem leków do czasu ogrzania
do temp. 30 oC
� Podoić przerwy między dawkami leków
� W normotermii (temp.>35 oC)  standardowy
algorytm
� W głębokiej hipotermii 3 defibrylacje, kolejne próby
po osiągnięciu 30 stopni
Ogrzewanie
� Usunięcie poszkodowanego z zimnego otoczenia
(przeniesienie do ambulansu, do pomieszczenia)
� Zapobieganie dalszej utracie ciepła (zdjęcie  rozcięcie 
mokrej odzieży, okrycie kocami, okrycie folią ratunkową).
� Unieruchomienie.
� Przytomnych  zachęcać do ćwiczeń
� Stosować tlenoterapię
Ogrzewanie bierne
� W łagodnej hipotermii (gdy jeszcze występują
dreszcze), u poszkodowanych przytomnych : okrycie
wełnianymi kocami, folią, izolacja w ciepłym
pomieszczeniu
� W umiarkowanej i ciężkiej hipotermii, u
poszkodowanych nieprzytomnych: okłady
rozgrzewające położone na klatce piersiowej, ułożenie
w pozycji bocznej
Ogrzewanie czynne
� 1 litr płynu o temperaturze 40 st podany choremu o masie 70
kg i temp. wewnętrznej 28 st ogrzewa go o 0,3 st C.
� Ogrzewanie 1  1,5 stopnia C/godzinę
� Ogrzewanie czynne zewnętrzne: wymuszony ruch
powietrza lub ogrzane płyny o temp do 42 0C
� Ogrzewanie czynne wewnętrzne: ogrzane nawilżone gazy,
płukanie żołądka, pęcherza moczowego, otrzewnej płynami o
temp. 40 0C , ogrzewanie pozaustrojowe ECMO (8-12
0C/godzinę)
� Przetaczanie dużych objętości płynów
Tonięcie
� Przyczyną NZK w przypadku tonięcia jest
niedotlenienie, a o rokowaniu decyduje czas jego
trwania
� Definicja: tonięcie to proces skutkujący pierwotnie
zatrzymaniem oddechu spowodowanym podtopieniem
lub zanurzeniem w cieczy
� Patofizjologia  etapy tonięcia
� 1. Wstrzymanie oddechu (bezdech woluntatywny) z
towarzyszącym połykaniem wody
� 2. Skurcz krtani i bezdech niezależny od woli, z rozwojem
hipoksji i hiperkapnia (dawniej utonięcie suche)
� 3. Słabnięcie odruchów obronnych z aspiracją wody do
płuc i nasileniem hipoksemii
� 4. Bradykardia poprzedza NZK
Tonięcie - postępowanie
� Podstawowe znaczenie ma wydobycie poszkodowanego
spod wody  ratownictwo medyczne! , uwzględniając
własne bezpieczeństwo
� Unieruchomienie kręgosłupa szyjnego nie jest wskazane,
chyba że stwierdza się oznaki ciężkich obrażeń lub
wywiad wskazuje na możliwość ich wystąpienia (skoki do
wody, zjazdy na zjeżdżalniach, zatrucie alkoholem).
Tonięcie  odmienności resuscytacji
� BLS rozpoczynamy od 5 oddechów ratowniczych tak
szybko, jak się uda (nawet w płytkiej wodzie), można
zastosować oddech usta-nos
� Jak najwcześniej podać tlen  pożądana saturacja 94-98%
� Częsta regurgitacja/aspiracja
� Przed defibrylacją osuszyć klatkę piersiowej
� Częsta hipotermia <30 stC  ograniczyć defibrylację do 3
prób, leki podawać przy temp>30 stC
� Kontynuować resuscytację do czasu ogrzania
poszkodowanego
Zaburzenia zatorowo-zakrzepowe
� Masywny zator tętnicy płucnej jest przyczyną
zatrzymania krążenia najczęściej w mechanizmie PEA
� Materiałem zatorowym najczęściej są zakrzepy żył
kończyn dolnych i miednicy
� Przy uzasadnionym podejrzeniu zatoru t. płucnej w
czasie resusytacji uzasadnione może być zastosowanie
leku fibrynolitycznego
Tamponada serca
� Tamponada serca jest potencjalnie odwracalną
przyczyną zatrzymania krążenia w mechanizmie PEA
� NZK jest poprzedzane hipotensją, poszerzeniem żył
szyjnych
� Tamponadę należy podejrzewać przy ranach kłutych,
urazach penetrujących klatki piersiowej
� Potwierdzeniem może być badanie ultrasonograficzne
� Leczeniem z wyboru jest nakłucie worka
osierdziowego lub torakotomia ratunkowa
� Bez odbarczenia tamponady resuscytacja będzie
nieskuteczna
Zatrucia
� Lekami
� Narkotykami
� Substancjami używanymu w gospodarstwach
domowych
� Przypadkowe zatrucia u dzieci
� Zamach samobójcze
� Otrucia rzadko
Zatrucia - zagrożenia
� Utrata przytomności
� Niedrożność dróg oddechowych
� Depresja ośrodka oddechowego
� Aspiracja treści żołądkowej do płuc
� Spadek ciśnienia krwi
� Odlezyny i rabdomyoliza
� Zaburzenia glikemii
� Zaburzenia elektrolitowe i gazometryczne
� Hipotermia, hipertermia
Zatrucia  postępowanie
� Stosowanie środków ochrony osobistej!!!
� Unikanie wentylacji usta-usta (cyjanki,siarkowodór,
substancje żrące, środki fosforoorganiczne)
� Wyrównanie zaburzeń elektrolitowych i rkz
� Kardiowersja przy tachykardii
� Wyrównanie hipo/hipertermii
Zatrucia  odmienności BLS/ALS
� Unikanie wentylacji usta-usta
� Długi czas trwania resuscytacji krążeniowo-
oddechowej (czas na identyfikację, zmetabolizowanie,
wydalenie trucizny)
� Wyższe dawki leków
� Niestandardowe procedury  kontakt z ośrodkiem
leczenia zatruć
Identyfikacja trucizny
� Wywiad od świadków, rodziny, znajomych, personelu
pogotowia ratunkowego
� Badanie chorego:
- Zapach z ust
- Ślady po wkłuciach
- Nieprawidłowe z
renice
- Nadżerki w jamie ustnej
� Opakowania po lekach
� Badania poziomu leków we krwi
Zatrucia-postępowanie specyficzne
� Dekontaminacja przewodu pokarmowego
- Węgiel aktywowany w ciągu godziny od zatrucia u
pacjentów przytomnych lub po intubacji
- Płukanie żołądka w ciągu godziny. Przeciwwskazane u
niezaintubowanych chorych, przy zatruciach
substancjami żrącymi i węglowodorami
- Płukanie jelit  przy zatruciach lekami o powolnym
uwalnianiu, lekami powlekanymi, preparatami żelaza,
ołowiu, cynku (usunięcie  woreczków z trucizną)
- Nie są zalecane środki przeczyszczjące i wymiotne
Zatrucia-postępowanie specyficzne
� Przyspieszenie wydalania
- Alkalizacja moczu podaniem wodorowęglanu sodu
przy zatruciu aspiryną (hipokaliemia jest powikłaniem
zasadowicy)
- Forsowna diureza (600 ml/godz)  przy zatruciach
herbicydami
- Hemodializa przy zatruciach zagrażających życiu
� Specyficzne odtrutki
Zatrucia-postępowanie specyficzne
Trucizna Odtrutka Objawy zatrucia
Benzodiazepiny Flumazenil Utrata przytomności, hipotensja, depresja
oddychania
Opioidy Nalokson Depresja i zatrzymanie oddychania
Trójcykliczne Wodorowęglany Hipotensja, drgawki, tachykardia,
antydepresanty lipidy rozszerzenie z
renic, suchość skóry
kokaina Alfa,betablokery, Pobudzenie współczulne
benzodiazepiny,
morfina,NTG
Analgetyki miejscowe 20% lipidy Drgawki, utrata przytomności,
bradykardia, NZK
Betablokery Glukagon Bradykardia, niewydolność serca
Blokery kanału Ca Wapń,glukagon Zaburzenia rytmu, wstrząs,NZK
Paracetamol N-acetylocysteina Zaburzenia jelitowe, niew. wątroby
Tlenek węgla Tlen Utrata przytomności, NZK
hiperbaryczny
Rabdomyoliza
� Może być objawem wielu zatruć min. Zatrucia
kokainą, salicylanami
� Towarzyszy hipokaliemii,hiperkaliemii
� Związana jest ze wzmożoną aktywnością mięśni
szkieletowych (drgawki) i rozległym uszkodzeniem
tkanek (zespół zmiażdżenia)
� Skutkuje ostrą niewydolnością nerek
Zatrucie tlenkiem węgla
� CO  bezbarwny, bezzapachowy gaz, wybuchowy w
mieszaninie z powietrzem
� Najczęstsze z pośród zatruć
� Wchłania się przez płuca i wiąże zhemoglobiną tworząc
karboksyhemoglobinę (COHb)
� CO ma 250 razy większe powinowactwo do Hb niż tlen
� Duża zawartość COHb przesuwa krzywą dysocjacji w lewo
� Może się wiązać z mioglobiną prowadząc do rabdomyolizy
� Okres półtrwania CO w czasie oddychania powietrzem  4,5
godz, przy oddychaniu 100% tlenem -1,5 godz, w komorze
hiperbarycznej 20 min.
Zatrucie tlenkiem węgla
Objawy: szum w uszach, zawroty głowy, utrata
przytomności, drgawki, obrzęk płuc, niewydolność
nerek, kwasica metaboliczna
Przy zatruciu CO saturacja może być prawidłowa,
konieczne badanie stężenia COHb; >10%
� Leczenie objawowe +
� Wyniesienie poszkodowanego w bezpieczne miejsce
� Tlenoterapia 100% tlenem, najlepiej w komorze
hiperbarycznej
� Leczenie tlenem o normalnym ciśnieniu powinno trwać
4 okresy półtrwania COHb
Odma prężna (wentylowa)
� Dopełnianie powietrza w jamie opłucnowej bez możliwości
usunięcia go powoduje spadnięcie płuca, przesunięcie
śródpiersia i ucisk płuca po stronie przeciwnej
� Przyczyny: samoistna odma spowodowana pękniętym
pęcherzem najczęściej w szczycie płuca, uraz drążący klatki
piersiowej, barotrauma podczas wentylacji mechanicznej
pod dodatnim ciśnieniem, cewnikowanie żył centralnych
� Jest potencjalnie odwracalną przyczyną NZK w mechanizmie
PEA
� Bez odbarczenia odmy prężnej niemożliwa będzie skuteczna
resuscytacja
Odma prężna - postępowanie
� Natychmiastowe odbarczenie przez torakopunkcję w II
przestrzeni międzyżebrowej w linii
środkowoobojczykowej po stronie chorej
� Następczo powinien być prowadzony drenaż ssący po
założeniu do jamy opłucnowej drenu w V=VII
przestrzeni międzyżebrowej między przednią a
środkową linią pachową, aż do rozprężenia płuca.
� Odbarczenie odmy musi poprzedzać wentylację
zastęczą
ILS
PBLS
Resuscytacja ciężarnej
� Ratowanie dwóch istnień ludzkich (matko i dziecko)
� Odrębności resuscytacji są uwarunkowane następstwami
fizjologicznych zmian adaptacyjny u kobiety w ciąży:
- zespół kawo-aortalny,
- osoba z pełnym żołądkiem,
- obrzęk śluzówek górnych dróg oddechowych
- zmiany anatomiczne: uniesienie przepony itp.
- zwiększone zużycie tlenu
Resuscytacja ciężarnej
Odrębności:
� Ułożenie kobiety na lewym boku (lewoboczne
przemieszczenie macicy)
� Szybka intubacja rurką o mniejszym przekroju z
manewrem Sellicka
� tlenoterapia
� Wyższe ułożenie rąk na klatce piersiowej
� Stosowanie do defibrylacji elektrod samoprzylepnych
� Pozostałe elementy algorymów BLS, ALS,
elektroterapii i farmakoterapii bez zmian
Resuscytacja ciężarnej 
histerotomia ratunkowa
� Po 5 minutach prawidłowo wykonywanych czynności
reanimacyjnych, przy braku ich skuteczności, u ciężarnej
z ciążą trwającą 24 tyg. należy rozważyć histerotomię
ratunkową i wydobycie płodu w celu zwiększenia szans
przeżycia matki i dziecka
� W ciąży < 20 tyg nie ma wskazań do hiserotomii
ratunkowej
� W ciąży między 20 a 24 tyg  można rozważyć
histerotomię i wydobycie płodu w celu zwiększenia szans
przeżycia matki
Porażenie prądem elektrycznym
i piorunem
� Porażenie najczęściej związane jest z domową instalacją
elektryczną
� Ciężkość porażenia zależy od: rodzaju prądu,wartości
napięcia, ilości energii, oporu, drogi i czasu przepływu
� Opór skóry maleje, gdy jest wilgotna
� Szczególnie narażone sąpęczki naczyniowo-nerwowe w
obrębie kończyn
� Objawy: tężcowy skurcz mięśni (przyklejenie
się),zatrzymanie oddechu (porażenie ośrodka
oddechowego/skurcz mięśni oddechowych), VF, OZW,
asystole, oparzenia, obrażenia urazowe
Porażenie prądem elektrycznym i
piorunem
� Oparzenia przy porażeniu piorunem mają charakter
punktowy, liniowy lub  figur piorunowych (liście
paproci), są to oparzenia głębokie
� U osób, które przeżyły, występuje pobudzenie układu
współczulnego z groz
nymi zaburzeniami rytmu,
występuje obrzęk mózgu, uszkodzenia nerwów
obwodowych
� W postępowaniu: uniruchomienie kręgosłupa
szyjnego, płynoterapia, długotrwałe monitorowanie
EKG
Zadławienie
Ostre zespoły wieocowe