M I N I P R O J E K T Y
Ciągnik do skanera
Tytuł tego artykułu Posiadanie skanera -
urządzenia umołliwiającego
mołe nasunąĘ niejednemu
digitalizacj� dowolnych ob-
Czytelnikowi myśl, łe
razk�w jest z pewnością ma-
z autorem coś jest nie za
rzeniem wielu posiadaczy
bardzo... Jaki ciągnik i do
PC. Niestety, są to urządze-
jakiego skanera? Po co
nia bardzo drogie i nie kał-
ciągnąĘ skaner i za co?
dy mołe sobie pozwoliĘ na
Prosz� si� uspokoiĘ, ze
zakup skanera stacjonarnego
zdrowiem psychicznym
dobrej firmy. Znacznie ta�-
autora jest, jak na razie,
sze są skanery r�czne umoł-
chyba wszystko
liwiające uzyskiwanie takłe
w porządku. Propozycja
dobrych wynik�w, ale za ce-
zbudowania ciągnika do
n� dośĘ kłopotliwej obsługi.
skanera nie jest teł łartem.
Podczas skanowania musimy
Jest to sprawdzone
przesuwaĘ skaner r�ką, po- dysk�w. Nale-
w praktyce urządzenie woli i idealnie r�wnomier- ły przypusz-
ułatwiające posługiwanie nie. Jest to bardzo uciąłli- czaĘ, łe wi�k-
we. Nadmierne przyspiesze- Silnik taki rozwija ułytecz- szośĘ Czytelnik�w zna zasa-
si� skanerem r�cznym,
nie ruchu skanera psuje nie- ny moment obrotowy jedy- d� działania silnika kroko-
a składające si� ze
jednokrotnie całą robot�, nie przy dułych obrotach, wego, tak wi�c om�wimy ją
śmiesznie taniego
zniech�cając do opracowy- a skaner musi posuwaĘ si� w najwi�kszym skr�cie.
i prostego w wykonaniu
wania kolejnych zdj�Ę doro- powoli. Powoduje koniecz- W odr�łnieniu od silnika
układu elektronicznego oraz
dzinnego albumu. Zamiast nośĘ zastosowania skompli- komutatorowego, silnik kro-
silnika wymontowanego ze
jednak narzekaĘ, zastan�w- kowanej przekładni mecha- kowy nie posiada ładnych
starej stacji dysk�w 360kB.
my si� czy w dobie po- nicznej. Takłe regulacja szczotek ani innych rucho-
wszechnie panującego lenis- pr�dkości skanowania na- mych styk�w. Składa si� on
twa musimy jeszcze coś ro- str�czyłaby spore trudności. z czterech (silnik czterofazo-
biĘ r�cznie? Skaner r�czny Na szcz�ście istnieje inny ro- wy) lub dw�ch (dwufazowy)
wyposałony jest w rolk�, po dzaj silnika elektrycznego: cewek, przez kt�re cyklicz-
kt�rej mołe si� toczyĘ. Tak silnik krokowy, wprost ide- nie przepuszczany jest prąd
wi�c z zawieszeniem nie b�- alnie nadający si� do na- elektryczny. Umieszczony
dziemy mieli wi�kszego kło- szych cel�w. pomi�dzy cewkami magnes
potu i musimy jedynie opra- Temat silnik�w kroko- ustawia si� zawsze zgodnie
cowaĘ urządzenie, kt�re b�- wychi sterownik�w do nich z kierunkiem pola magne-
dzie skaner popychaĘ lub był juł poruszany w młod- tycznego tworzonego przez
ciągnąĘ. Jaki jednak zastoso- szej siostrze EP: Elektronice aktualnie zasilaną cewk�. Na
waĘ rodzaj silnika nap�do- dla Wszystkich. Silniki kro- rys. 1 widzimy uproszczony
wego? Najodpowiedniejszym kowe są urządzeniami po- schemat budowysilnika kro-
jest chyba nap�d elektrycz- wszechniestosowanymi. Po- kowego i spos�b włączenia
siadaczjakiegokolwiek kom- cewek.
Tabela 1.
Cewka A Cewka B Cewka C Cewka D
Krok 1 włączona
Krok 2 włączona włączona
Krok 3 włączona
Krok 4 włączona włączona
Krok 5 włączona
Krok 6 włączona włączona
Krok 7 włączona
Krok 8 włączona włączona
ny. Jednak zasto-
sowanie komutato-
rowego silnika putera jest jednocześnie Juł w tym momencie
elektrycznego prą- właścicielem co najmniej mołna zauwałyĘjedną z naj-
du stałego wiąłe kilku takich silnik�w wałniejszych zalet tego ty-
si� z wieloma problemami. umieszczonych w stacjach pu silnika: mołe on obracaĘ
si� dowolnie wolno, oczy-
+ZASILANIA
wiście �krokami�. Liczbata-
A
kich krok�w potrzebna do
N
wykonania obrotu o 360o
CEWKA A CEWKA B CEWKA C CEWKA D jest zalełna od typu silnika
D
i wynosi od kilku do kilku-
set. W najbardziejtypowych
S
zastosowaniach cewki włą-
C
czane są kolejno, jedna po
drugiej. Zastan�wmy si�jed-
D B
DO MASY DO MASY DO MASY DO MASY
A
nak, co b�dzie, jełeli prze-
Rys. 1.
puścimy prąd jednocześnie
Elektronika Praktyczna 5/97
69
M I N I P R O J E K T Y
uruchamiania ani regulacji,
ale jedynie dołączenia zasi-
lania +12VDC.
Silnik krokowy wymon-
towany ze stacji dysk�w po-
siada wtyk pasujący do za-
montowanego na płytce złą-
cza typu goldpin. Plus zasi-
lania doprowadzany jest do
silnika dwoma przewodami.
Rozwiązanie to ma na celu
umołliwienie łatwej zmiany
kierunku obrot�w silnika
przez proste odwr�cenie
wtyku o 180o.
No a teraz najgorsze: me-
chanika! Szczeg�ły kon-
strukcji mechanicznej ciąg-
nika (lub �holownika pcha-
cza�) do skanera widoczne
są na zdj�ciu. Potrzebne k�ł-
ka mołemy wymontowaĘ
z popsutej zabawki lub za-
stosowaĘ koła stosowane
w modelarstwie. W rozwią-
zaniu modelowym k�łka na-
p�dzane były, za pomocą
najprostszej przekładni cier-
nej, bezpośrednio wałem
wirnika.
WYKAZ ELEMENTÓW
Rezystory
R1..R4: 10k&!
R5: 22k&!
R6: 100k&!
Rys. 2.
P1: 470k&!/A
Kondensatory
przez dwie cewki? To oczy- Na rys. 2 przedstawiono r�w przed przepi�ciami po-
C1, C2: 22nF
wiste: magnes ustawisi� do- schemat elektryczny sterow- jawiającymi si� w cewkach
C3: 470�F/25V
kładnie pomi�dzytymicew- nika silnika. Warto podkreś- silnika podczas wyłączania
C4: 100nF
kami. A jełeli cewki b�dzie- liĘ, łe układ ten jest w pełni prądu.
my zasilaĘ nie prądem sta- uniwersalny i mołe posłu- Licznik 4017 bez dodat- Półprzewodniki
łym, ale przebiegiem pros- łyĘ do sterowania czterofa- kowych połącze� zlicza im- U1: 4017
tokątnym o nier�wnym zowym silnikiem krokowym pulsy do 10 i nast�pnie sam
U2: 555
wypełnieniu? Wtedy mag- zastosowanym do dowolne- si� zeruje. My potrzebujemy
T1..T4: BC548
nes ustawi si� takłe po- go celu. licznika modulo 8 i dlatego
D1..D16: 1N4148
mi�dzy cewkami, ale Jak widaĘ, układ jest wyjście Q8 połączone zosta-
Różne
w odległości proporcjo- bardzo prosty i zawiera je- ło z wejściem zerującym
Złącze ARK2 1 szt.
nalnej do średniego prądu dynie dwa tanie i og�lnie licznika. Nadejście dziewią-
Silnik krokowy 4-fazowy 12V
płynącego przez kałdą dost�pne układy scalone. tego z kolei impulsu powo-
(należy zamówić oddzielnie
z nich. Jak wi�c z tego Najwałniejszym elementem duje powstanie na tym wy-
w dziale handlowym AVT)
wynika, liczba krok�w po- układu jest licznik jściu stanu wysokiego i na-
trzebnych do wykonania pierścieniowy (liczby w tychmiastowe wyzerowanie
Kompletny układ i płytki
pełnego obrotu przez sil- kodzie 1 z n) 4017, na kt�- licznika.
drukowane są dost�pne
nik mołemy praktycznie rego wejście podawany jest
w ofercie AVT pod oznacze-
dowolnie zwi�kszaĘ, i to ciąg impuls�w prostokąt- Montał i uruchomienie
niem AVT-1145.
za pomocą wzgl�dnie nych generowanych przez układu.
prostych sterownik�w. Tak multiwibrator zbudowany Mozaika ściełek
teł postąpimy w naszym na popularnej kostce dwustronnej płytki
układzie, w kt�rym liczba NE555. Cz�stotliwośĘ tych drukowanej i roz-
krok�w zostanie dwukrotnie impuls�w mołemy regulo- mieszczenie ele-
zwi�kszona w celu zapew- waĘ w szerokich granicach ment�w pokazane
nienia wi�kszej płynności za pomocą potencjometru zostały na rys. 3.
przesuwania skanera. P1. Do wyjśĘ licznika dołą- Montał wykonuje-
Wykorzystany w ukła- czony jest koder zbudowany my w spos�b typo-
dzie prototypowymsilnik od z diod D5..D16. Bazy tran- wy, rozpoczynając
stacji dysk�w 360kB potrze- zystor�w T1..T4 są zasilane od element�w naj-
buje 100 krok�w do wyko- poprzez diody w takiej ko- mniejszych. Pod
nania pełnego obrotu. lejności, aby uzyskaĘ kolej- układy scalone
Zwi�kszymy t� liczb� do nośĘ włączania cewek jak warto zastosowaĘ
200, zasilając cewki w spo- w tabeli 1. Diody D1..D4słu- podstawki. Gotowy
Rys. 3.
s�b podany w tabeli 1. łą zabezpieczeniutranzysto- układ nie wymaga
Zbigniew Raabe, AVT
Elektronika Praktyczna 5/97
70