VII. Organy władzy sądowniczej.
1. KRS.
Skład KRS:
Krajowa Rada Sądownictwa składa się z 25 członków
1. Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, Prezesa Naczelnego Sądu
Administracyjnego oraz Ministra Sprawiedliwości (wchodzą w skład KRS z urzędu, na
czas sprawowania funkcji),
2. jednej osoby powołanej przez Prezydenta Rzeczypospolitej,
3. piętnastu członków wybranych spośród sędziów Sądu Najwyższego (dwóch), sądów
apelacyjnych (dwóch), sądów administracyjnych (dwóch), sądów okręgowych
(ośmiu) i sądów wojskowych (jeden)
4. czterech członków wybranych przez Sejm spośród posłów oraz dwóch członków
wybranych przez Senat spośród senatorów.
Kadencja wybieranych członków KRS wynosi 4 lata.
Zadania:
- rozpatrywanie kandydatur na stanowiska sędziów Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu
Administracyjnego sądów powszechnych i sądów wojskowych przedstawianie Prezydentowi
wniosków o ich powołanie
- Rozpatrywanie i rozstrzyganie wniosków o przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe
ze względu na powagę stanowiska sędziego
- Wyrażanie zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez sędziego, który przekroczył 65 lat
życia. Wypowiadanie się w sprawie etyki zawodowej sędziów.
- podejmowanie uchwał w sprawach wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie
zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej aktów normatywnych w zakresie
dotyczącym niezależności sądów i niezawisłości sędziów
-wybór Rzecznika Dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych,
-uchwalanie zbioru zasad etyki zawodowej sędziów i czuwanie nad ich przestrzeganiem
2. Rodzaje i zadania sądów powszechnych.
Sądy powszechne: apelacyjne, okręgowe, rejonowe.
Zadania: apelacyjne- rozpatrują odwołania od sądów okręgowych
Okręgowe- rozpatrują apelacje od wyroków sądw rejonowych; są sądami I instancji
dla spraw cywilnych i karnych
Rejonowe- podstawowe, rozpatrują większośd spraw sądowych w I instancji, w II
instancji rozpatrują sprawy wykroczeo
3. Zadania SN.
- sprawuje nadzór judykacyjny nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych
- rozpatruje kasację, czyli odwołania od prawomocnego orzeczenia wydanego w
drugiej instancji, w którym zachodzi podejrzenie o rażące naruszenie prawa
materialnego bądź procesowego, które mogło mied wpływ na wynik sprawy
- odpowiada na pytania sądów, interpretując przepisy prawne budzące wątpliwości w
procesie orzekania
- orzeka o ważności wyborów: prezydenckich, do sejmu i senatu oraz o wynikach
referendum ogólnokrajowego i konstytucyjnego
- izba wojskowa sądu najwyższego jest sądem odwoławczym dla sądów I instancji,
rozpatruje kasacje od orzeczeo wojskowych sądów okręgowych
4. Zadania sądów administracyjnych.
- sprawują nadzór nad działalnością administracyji publicznej, czyli:
* orzekają o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego
* orzekają o zgodności z ustawami aktów normatywnych terenowych organów adm
rządowej
- rozstrzygają spory między obywatelami a organami adm publicznej, rozpatrując
zaskarżenia dotyczące: decyzji adm, uchwał organow gminnych i powiatowych, aktów
terenowych organów adm rządowej, aktów prawa miejscowego
- rozstrzygają spory kompetencyjne między organami administracji rządowej i
samorządu terytorialnego
- rozstrzygają w sprawach bezczynności organów administracji rządowej, które
polegają na niewydaniu postanowienia w określonym przez prawo terminie
5. Zadania Trybunału Stanu.
- orzekanie o odpowiedzialności konstytucyjnej osób zajmujących najwyższe
stanowiska paostwowe
- sądzi prezydenta za naruszenie konstytucji, ustaw oraz za przestępstwa polityczne
- sądzi członków RM za naruszanie konstytucji, ustaw oraz za przestępstwa
popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem
- sądzi prezesów NBP oraz NIK, a także członków KRRiT za naruszenie konstytucji i
ustaw
- posłów i senatorów za naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej,
wiążącej się z czerpaniem korzyści z majątku Skarbu Paostwa lub samorządu
terytorialnego