Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki

.

Kompensacyjna funkcja internatu

w procesie socjalizacji dzieci i m³odzie¿y

upoœledzonych umys³owo

Ma³gorzata Czajkowska

Kompensacyjna funkcja internatu

w procesie socjalizacji dzieci i m³odzie¿y

upoœledzonych umys³owo

Oficyna Wydawnicza „Impuls”

Kraków 2005

© Copyright by Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2005

Redakcja wydawnicza:

Daria Loska

Adiustacja:

Ma³gorzata Miller

Projekt ok³adki:

Ewa Tatiana Beniak

ISBN 83-7308-494-0

Oficyna Wydawnicza „Impuls”

30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5

tel. [phone], fax [phone]

www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: [e-mail]

Wydanie I, Kraków 2005

Spis treœci

9

11

11

14
14
18

23

23

27

29

33
33

37

41

41
44

W s t ê p ..................................................................................................

R o z d z i a ³ p i e r w s z y
Praca wychowawcza i rewalidacyjna z osobami o obni¿onej
sprawnoœci umys³owej .........................................................................

1. Uzasadnienie wyboru tematu .........................................................

2. Istota i charakterystyka niepe³nosprawnoœci umys³owej ................

2.1. Definicje pojêæ .......................................................................
2.2. Cechy dzieci o obni¿onej sprawnoœci umys³owej ...................

3. Podstawowe za³o¿enia wychowania dzieci upoœledzonych

umys³owo w placówkach opiekuñczo-wychowawczych ..................
3.1. Organizowanie procesu wychowania w placówkach

specjalnych ............................................................................

3.2. Kszta³towanie kompetencji spo³ecznych osób o obni¿onej

sprawnoœci umys³owej ...........................................................

3.3. Stan badañ nad kompetencjami spo³ecznymi osób

upoœledzonych umys³owo ........................................................

4. Kierunki rewalidacji niepe³nosprawnych umys³owo ....................

4.1. Strategie i procedury w procesie rewalidacji ........................
4.2. Wybrane nowatorskie metody aktywizuj¹ce w rehabilitacji

osób niepe³nosprawnych umys³owo ..........................................

5. Miejsce internatu w procesie socjalizacji dzieci i m³odzie¿y

upoœledzonych umys³owo .............................................................
5.1. Internat jako placówka spo³eczna w systemie oœwiaty

i wychowania ............................................................................

5.2. Struktura modelu organizacyjnego internatu ......................

6

Spis treœci

5.3. Funkcje internatu w specjalnym oœrodku

szkolno-wychowawczym ...........................................................

5.4. Kompensacyjne metody, formy i typy zajêæ stosowane

w pracy z dzieæmi upoœledzonymi umys³owo w internacie .....

R o z d z i a ³ d r u g i
Organizacja badañ w³asnych .............................................................

1. Przedmiot i cele badañ ..................................................................

2. Problemy i hipotezy badawcze oraz zmienne .................................

3. Procedura badañ ..............................................................................

3.1. Metody, techniki i narzêdzia badawcze .................................
3.2. Sposób opracowania wyników badañ .....................................
3.3. Teren, organizacja i przebieg badañ ......................................
3.4. Charakterystyka badanych grup ............................................

R o z d z i a ³ t r z e c i
Analiza wyników badañ .......................................................................

1. Metody i obszary dzia³añ wychowawczych organizowanych

w badanych internatach ................................................................
1.1. IloϾ i rodzaj kompensacyjnych metod wychowawczych

stosowanych w pracy edukacyjno-wychowawczej w badanych
internatach ................................................................................

1.2. Obszary i kierunki oddzia³ywañ wychowawczych

wystêpuj¹ce w pracy wychowawczej w badanych
internatach ................................................................................

2. Specjalistyczne przygotowanie kadry pedagogicznej pracuj¹cej

w objêtych badaniami internatach ...................................................
2.1. Przygotowanie do pracy w szkolnictwie specjalnym osób

zatrudnionych na etatach wychowawców ...............................

2.2. Specjaliœci zatrudnieni w badanych placówkach ....................

3. Baza lokalowa i wyposa¿enie internatów .......................................

4. Struktura rodzin wychowanków bior¹cych udzia³ w badaniach ...

48

52

59

59

60

65
65
69
71
74

85

85

85

91

93

93
96

97

100

7

Spis treœci

5. Ustalenie poziomu kompetencji spo³ecznych wychowanków

internatów objêtych badaniami .....................................................
5.1. Negatywne czynniki wystêpuj¹ce w procesie socjalizacji

wychowanków w badanych internatach ...................................

5.2. Ustalenie zale¿noœci b¹dŸ zbie¿noœci pomiêdzy

respektowaniem norm spo³ecznych przez wychowanków
objêtych badaniami ...................................................................

5.3. Pozytywne nastawienie do miejsca pobytu wychowanków

przebywaj¹cych w internatach objêtych badaniami ..............

5.4. Uczestnictwo w zajêciach wychowanków badanych

internatów ..............................................................................

5.5. Uzyskiwanie pozytywnych doœwiadczeñ przez wychowanków

podczas pobytu w internacie .................................................

5.6. Funkcjonowanie w grupie wychowanków internatów

objêtych badaniami ................................................................

5.7. Poziom uspo³ecznienia wychowanków internatów

uczestnicz¹cych w badaniach .................................................

Podsumowanie .................................................................................

D y s k u s j a n a d w y n i k a m i b a d a ñ ...........................................

Z a k o ñ c z e n i e ...................................................................................

L i t e r a t u r a ....................................................................................

A n e k s .................................................................................................

102

102

105

106

110

112

116

119

121

125

131

133

141

8

Kompensacyjna funkcja internatu w procesie socjalizacji dzieci i m³odzie¿y...

9

Wstêp

Pomimo istniej¹cych obecnie krytycznych s¹dów na temat roli inter-

natu, jest on nadal instytucj¹ najbardziej ze wszystkich uprawomocnion¹
do rozwijania procesów opieki i wychowania; odnosi siê to tak¿e do wy-
chowania rewalidacyjnego. Procesy te bowiem, ze wzglêdu na swój szczegól-
ny charakter, musz¹ byæ rozwijane w sposób zorganizowany, skutecznie
i z nale¿ytym po¿ytkiem dla wychowanków. Poszukuj¹c zatem optymal-
nych warunków do ich realizacji, nale¿y – uwzglêdniaj¹c s³aboœci wspó³-
czesnego modelu internatu – zdynamizowaæ te jego mo¿liwoœci, które
daj¹ szansê doprowadzenia do mo¿liwie najefektywniejszej organizacji
pracy.

Jakkolwiek osi¹gniêcia poszczególnych internatów – jako specjalnych

placówek opiekuñczo-wychowawczych – zajmuj¹ licz¹c¹ siê pozycjê w do-
robku wychowania rewalidacyjnego dzieci upoœledzonych umys³owo, to
zasób informacji organizacyjno-metodycznych w tym zakresie mo¿na oce-
niæ na ogó³ jako bardzo skromny. Jeszcze bardziej krytyczne uwagi nasu-
wa obserwacja stosowanych w praktyce rozwi¹zañ organizacyjnych i meto-
dycznych pracy opiekuñczej i wychowawczo-rewalidacyjnej niektórych
placówek. Podejmuj¹c próbê analizy funkcjonowania internatu oraz efek-
tywnoœci stosowanych w nim metod wychowania, przyjêto tezê, ¿e istot-
nym warunkiem uzyskiwania sukcesów edukacyjno-wychowawczych w in-
ternacie jest stosowanie odpowiednio dobranych metod wychowawczych
– polegaj¹cych na kompensowaniu braków i deficytów rozwojowych wy-
chowanków o obni¿onej sprawnoœci umys³owej.

Zak³adaj¹c, ¿e o efektach pracy internatu decyduje w g³ównej mie-

rze wychowawca – jego zaanga¿owanie, merytoryczne przygotowanie, do-
œwiadczenie oraz osobowoœæ – niniejsz¹ pracê autorka napisa³a z myœl¹
o wychowawcach bezpoœrednio uczestnicz¹cych w procesie rewalidacji osób
upoœledzonych umys³owo.

10

Kompensacyjna funkcja internatu w procesie socjalizacji dzieci i m³odzie¿y...

Podjêty w pracy temat analizowania tematyki zwi¹zanej z funkcjami

internatu i efektywnoœci¹ dzia³añ w nim realizowanych mo¿e pos³u¿yæ
praktykom do opracowywania takich metod pracy wychowawczej, które
w znacz¹cy sposób wp³yn¹ na podmiot dzia³añ, jakim jest wychowanek.

Praca ta powsta³a w celu poszerzenia istniej¹cej ju¿ wiedzy teoretycz-

nej niezbêdnej do tworzenia takiego modelu internatu, który pozwoli³by
na kompensowanie deficytów rozwojowych wychowanków upoœledzonych
umys³owo, daj¹c im mo¿liwoœæ pe³nego uczestniczenia w ¿yciu spo³ecz-
nym, ekonomicznym i kulturalnym spo³eczeñstwa, do którego nale¿¹.

11

Rozdzia³ pierwszy

Praca wychowawcza i rewalidacyjna z osobami

o obni¿onej sprawnoœci umys³owej

1. Uzasadnienie wyboru tematu

Dzia³alnoœæ wychowawcza stanowi podstawow¹ formê oddzia³ywania na

rozwój osób upoœledzonych umys³owo, przede wszystkim dzieci i m³odzie¿y
w wieku szkolnym. Przedmiot, cele i zadania, a tak¿e metody i œrodki tego
rodzaju dzia³alnoœci okreœla pedagogika, a zw³aszcza teoria wychowania.

K. Kirejczyk w swoim opracowaniu stwierdza, ¿e w pedagogice ogól-

nej wystêpuj¹ dwa procesy oddzia³ywania pedagogicznego: wychowanie
ukierunkowuj¹ce i nauczanie oraz dwie odpowiadaj¹ce tym procesom
dyscypliny naukowe: teoria wychowania ukierunkowuj¹cego i teoria nau-
czania – dydaktyka (Kirejczyk, 1981, s. 150).

Nieco inaczej wygl¹da sytuacja w pedagogice specjalnej, w tym tak¿e

oligofrenopedagogice. Wystêpuj¹ w nich trzy procesy pedagogiczne: spe-
cjalne wychowanie ukierunkowuj¹ce, specjalne nauczanie oraz specjalne
oddzia³ywanie na dodatnie i ujemne odchylenia. Odpowiadaj¹ tym proce-
som nastêpuj¹ce dyscypliny naukowe: teoria specjalnego wychowania ukie-
runkowuj¹cego, teoria specjalnego nauczania (dydaktyka specjalna) i teo-
ria specjalnego oddzia³ywania na odchylenia.

W niniejszej pracy szczególnie du¿o miejsca poœwiêcono ostatniej

z wymienionych dyscyplin – teorii specjalnego oddzia³ywania na odchy-
lenia, bowiem wydaje siê to wyj¹tkowo trafnym wyborem postêpowania
pedagogicznego w stosunku do osób posiadaj¹cych ró¿nego typu deficy-
ty (w tym równie¿ do osób upoœledzonych umys³owo).

Okreœlenie „interwencyjnych oddzia³ywañ pedagogicznych” na inte-

resuj¹ce nas odchylenia jest stosowane w ró¿nych pracach i o ile specjal-
ne oddzia³ywania wychowawcze i dydaktyczne s¹ w du¿ym stopniu oparte
na za³o¿eniach opracowanych w pedagogice ogólnej, o tyle „oddzia³ywa-
nia interwencyjne na odchylenia” wymagaj¹ krótkiego wyjaœnienia. We-

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji

kliknij tutaj

.

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora

sklepu na którym można

nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji

. Zabronione są

jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z

regulaminem serwisu

.

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym

e-booksweb.pl - audiobooki, e-booki

.