bliżej przedszkola  2.137 luty 2013

52

52

go

to

we

na

rz

ęd

zia

bliżej przedszkola  2.137 luty 2013

Scenariusze na różne okazje

Zabawy

z pingwinkami

Monika Majewska

scenariusz zajęć dla grupy dzieci pięcio-, sześcioletnich

N

abywanie umiejętności społecznych przez dzieci

jest niezwykle ważnym osiągnięciem rozwojo-

wym w okresie przedszkolnym. Przebywanie na

terenie przedszkola w otoczeniu grupy rówieś-

ników stwarza bardzo korzystne warunki dla

rozwoju kompetencji społecznych dziecka. Należy jednak

pamiętać, iż nabywanie ich jedynie poprzez nawiązywanie

spontanicznych relacji z rówieśnikami może nie wystarczyć

dla rozwinięcia tych umiejętności w pełni. Zatem nieodzow-

ne jest zaangażowanie całego środowiska wychowawczego

na terenie przedszkola, a w szczególności nauczycieli wycho-

wania przedszkolnego, posiadających wysokie kwalifikacje

i umiejętności niezbędne w procesie wpierania aktywności

społecznej dzieci.
E. McGinnis i A.P. Goldstein stworzyli propozycję programu

nauczania umiejętności prospołecznych (2003). Prezentują li-

stę 40 umiejętności, które można rozwijać u dzieci w wieku

przedszkolnym i szkolnym (patrz ramka). Umiejętności te

dotyczą zachowań prospołecznych związanych z akceptacją

rówieśniczą i kompetencją społeczną, zwiększają satysfakcję

dziecka z własnych działań, mają też przyczynić się do jego

sprawnego funkcjonowania w grupie rówieśniczej.

Umiejętności prospołeczne dzieci

1) podstawowe umiejętności społeczne, które są najłatwiejsze do nauki dla

dzieci w wieku przedszkolnym;

2) umiejętności związane z funkcjonowaniem w przedszkolu (w szkole), które

polepszają społeczne funkcjonowanie dziecka w środowisku przedszkolnym
(szkolnym);

3) umiejętności przydatne w nawiązywaniu przyjaźni, które zachęcają do

wchodzenia w pozytywne interakcje społeczne;

4) umiejętności radzenia sobie z emocjami – rozpoznawanie emocji włas-

nych i innych;

5) alternatywy agresji, które pomagają dziecku radzić sobie w sytuacjach kon-

fliktowych;

6) umiejętności radzenia sobie ze stresem; dotyczą one sytuacji stresogen-

nych, z którymi styka się dziecko.

bliżej przedszkola  2.137 luty 2013

53

53

got

ow

e n

arz

ędz

ia

bliżej przedszkola  2.137 luty 2013

Autorzy zalecają, aby nauczyciel rozpoczął naukę od

umiejętności z grupy pierwszej, następnie powi-

nien kierować się potrzebami dzieci i napotkanymi

przez nie problemami. W ramce obok prezentuję

listę umiejętności prospołecznych, która nie jest

jeszcze zamknięta – co podkreślają sami auto-

rzy – a jej celem jest dostarczenie nauczycielom

pewnych obszarów w rozwoju społecznym

dziecka, które powinni uwzględnić, podejmu-

jąc trud wspierania jego aktywności społecznej

(patrz tabela obok). Tylko wtedy, gdy relacje na-

uczyciela z wychowankami będą opierały się

na wzajemnym szacunku i sympatii, możliwe

będzie uzyskanie optymalnych efektów wy-

chowawczych. Świadomość nauczyciela, jak ogromny jest jego

wpływ na wychowanków, powinna wyzwolić w nim potrzebę ciągłego rozwoju

zawodowego, poprzez poszukiwanie takich form organizacji pracy z dziećmi,

które zapewnią ich optymalny rozwój. Ponadto nauczyciel, który chce poprzez

swoje zachowanie dawać przykład wychowankom, musi stale dbać o rozwój

własnej osobowości.
Należy podkreślić, że sama znajomość propozycji w zakresie wspierania rozwoju

dzieci nie wystarczy, jeśli nauczyciel nie widzi potrzeby dbania o rozwój własnej

osobowości. Każdy wychowawca powinien mieć świadomość, że przykład silniej

oddziałuje na dzieci, niż słowa, które usłyszą. Najlepiej byłoby, gdyby słowa wy-

powiadane przez nauczyciela były poparte czynami, nie można bowiem ocze-

kiwać od dziecka, że będzie przejawiało zachowania prospołeczne względem

innych, jeśli nie ma skąd czerpać przykładów takiego postępowania.

Dzieci naśladują zachowania zaobserwowane u nauczyciela, który jest dla nich

wzorem. Dzieci nie są krytyczne wobec tego, co obserwują, dlatego przyjmują

dobre, ale też i złe wzorce. W związku z tym na nauczycielu spoczywa ogromna

odpowiedzialność za zachowania, które u dzieci modeluje.
Wspieranie rozwoju najczęściej odbywa się podczas indywidualnych kontaktów

z dzieckiem, jednak przede wszystkim rozwój umiejętności społecznych dzieci

ma miejsce podczas zabaw i zajęć z całą grupą. Widzę tu szczególną rolę nauczy-

cieli, których fachowa wiedza na temat rozwoju dziecka powinna być podstawą

świadomej i wspierającej działalności pedagogicznej.
W trakcie zajęć, do których zaproponowałam scenariusz, dzieci będą mogły roz-

wijać umiejętności społeczne. Opowiadanie o pingwinkach pozwoli dzieciom zro-

zumieć, że nie warto kłócić się z innymi, a w trakcie rozmowy

postarają się znaleźć sposoby pokojowego rozstrzygania

konfliktów. Podczas zabaw i ćwiczeń ruchowych dzie-

ci będą mogły doskonalić umiejętność przestrzegania

zasad, czekania na swoją kolej i radzenia sobie z nie-

powodzeniem. W trakcie zabawy matematycznej

będą miały okazję utrwalić umiejętność dzielenia

się z innymi, a zabawy gimnastyczne będą wyma-

gały od nich zaufania do partnera oraz umiejętno-

ści współpracy. Mam nadzieję, że proponowane

zabawy dostarczą dzieciom przede wszystkim

pozytywnych emocji, a wychowawcom – przy-

najmniej kilku sytuacji, w których możliwe bę-

dzie nie tylko planowe, ale również intuicyjne

wspieranie rozwoju społecznego dzieci.

blizejprzedszkola.pl

Źródło: opracowanie własne na podstawie:

McGinnis E., Goldstein A.P. (2003),

Kształtowanie umiejętności prospołecznych

małego dziecka, s.104-105.

Grupa ii:

Umiejętności przedszkolne/szkolne

•

Zadawanie pytań

•

Działanie według wskazówek

•

Dołożenie wszelkich starań

•

Przerywanie komuś

GRUPA V:

Alternatywy agresji

•

Radzenie sobie z dokuczaniem

•

Radzenie sobie z własną złością

•

Decydowanie, czy zachowanie jest słuszne

•

Rozwiązywanie problemu

•

Akceptowanie konsekwencji

Grupa i:

Podstawowe umiejętności społeczne

•

Słuchanie

•

Mówienie miłym głosem

•

Mówienie odważnym głosem

•

Mówienie „dziękuję”

•

Samonagradzanie

•

Proszenie o pomoc, o przysługę

•

Ignorowanie

GRUPA IV:

Radzenie sobie z emocjami

•

Poznawanie swoich uczuć

•

Radzenie sobie z pominięciem

•

Prośba o rozmowę

•

Radzenie sobie z lękiem

•

Poznawanie czyichś uczuć

•

Okazywanie sympatii

Grupa iii:

Nawiązywanie przyjaźni

•

Pozdrawianie

•

Rozumienie innych

•

Dołączanie

•

Czekanie na swoją kolej

•

Dzielenie się

•

Oferowanie pomocy

•

Zapraszanie do zabawy

•

Gra

GRUPA VI:

Radzenie sobie ze stresem

•

Relaks

•

Radzenie sobie z popełnianymi błędami

•

Mówienie prawdy

•

Wiedza „kiedy powiedzieć”

•

Radzenie sobie z przegrywaniem

•

Pragnienie bycia pierwszym

•

Odmawianie

•

Akceptowanie odmowy

•

Decydowanie, co robić

Dzieci naśladują zachowania zaobserwowane u nauczyciela,
który jest dla nich wzorem. Dzieci nie są krytyczne wobec tego,
co obserwują, dlatego przyjmują dobre, ale też i złe wzorce.

bliżej przedszkola  2.137 luty 2013

54

54

go

to

we

na

rz

ęd

zia

bliżej przedszkola  2.137 luty 2013

Scenariusze na różne okazje

Trzy pingwiny

B. Woronow

W małym przytulnym domku z lodu i śniegu żyły trzy pingwiny. Byli to

wierni i serdeczni przyjaciele. Najstarszy miał na imię Pik, średni – Pak,

a najmłodszego nazywano Pok. Każdego ranka pingwiny wybiegały z do-

mku na poranną gimnastykę i lodowaty prysznic. Po gimnastyce ze sma-

kiem jadły śniadanie. Po śniadaniu Pik, Pak i Pok zabierali sprzęt rybacki

i wyruszali nad brzeg oceanu.
Nad brzegiem oceanu Pik, Pak i Pok łowili ryby. Pingwiny złowiły bar-

dzo dużo ryb, które ze smakiem zjadły. Po obiedzie przyjaciele ucięli sobie

smaczną drzemkę i zapomnieli o całym świecie. Kiedy spali, jednej rybce

udało się umknąć z wiadra. Niestety wyskakując, potrąciła wiadro ogon-

kiem i usłyszał to Pik. Machając srebrzystym ogonkiem, rybka śmiało ru-

szyła do wody. Pik krzyczał głośno, więc Pak i Pok szybko się obudzili.
– Ja powinienem zjeść tę rybkę! – powiedział Pik i ruszył za nią w pogoń.

– Dlaczego właśnie ty? – zapytał Pak.

– Dlatego, że jestem najstarszy! – odparł z dumą Pik.

– Ale ja jestem waszym najlepszym przyjacielem! – krzyknął Pak.

– To ja muszę ją zjeść, bo jestem najmłodszy! – pisnął Pok.
Nikt z przyjaciół nie chciał ustąpić i tak rozpoczęła się kłótnia. Pik, Pak

i Pok długo się kłócili, a tymczasem rybka dopełzła do brzegu i wskoczyła

do oceanu.
Z powodu rybki przyjaciele pokłócili się i rozeszli w różne strony. Od tej

pory pingwinki samotnie spędzały czas i bardzo za sobą tęskni-

ły. Dotychczas zawsze bawiły się wspólnie, a teraz nie miały

pomysłu na zabawę i bardzo się nudziły.
Pewnego razu na horyzoncie ukazała się olbrzymia czarna

chmura. Dookoła zrobiło się ciemno i zerwał

się silny wiatr.
– Oj, bardzo się boję! – pisnął Pok. Silny

wiatr prawie porwał go na morze.
Wszystkie pingwinki co sił w nogach biegły do

lodowego domku.
Kiedy pingwinki dotarły na miejsce, krzyknęły:

– Nareszcie jesteśmy w komplecie!
Pingwinki przeprosiły się i mocno przytuliły do

siebie.
Od tej pory wesołe pingwinki Pik, Pak i Pok

w lodowym domku żyły długo i szczęśliwie.

bliżej przedszkola  2.137 luty 2013

55

55

got

ow

e n

arz

ędz

ia

bliżej przedszkola  2.137 luty 2013

blizejprzedszkola.pl



Cele ogóle:

kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozu-

miewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjono-

wanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych (1.1-2);
wspomaganie rozwoju mowy dzieci (3.1-4);
wychowanie przez sztukę – muzyka i śpiew, pląsy i ta-

niec (8.2, 4);
wychowanie przez sztukę – różne formy plastyczne (9.2);
wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edu-

kacją matematyczną (13.1).



Metody:

czynna (zabawy ruchowe, ekspresja ruchowa);
słowna (rozmowa, objaśnienia).



Formy:

indywidualna, grupowa, zespołowa.



Środki dydaktyczne:

szarfy do podziału na grupy (żółte, czerwone, niebie-

skie);
dwie „wędki” (patyk i sznurek zakończony haczykiem);
rybki z papieru z wystającą pętelką ze sznurka (na tyle

dużą, aby można ją było schwytać na haczyk) – tyle

rybek, ile dzieci w grupie;
opowiadanie B. Woronowa „Trzy pingwiny”;
pomoce dydaktyczne przedstawiające Arktykę –

pre-

zentację multimedialną

(z filmem!)

i zestaw zdjęć znaj-

dziesz na

www.dopobrania.blizejprzedszkola.pl;



Przebieg zajęć:

o

Wysłuchanie bajki B. Woronowa „Trzy pingwiny”.

Roz-

mowa inspirowana treścią bajki:

•

W jaki sposób pingwinki

spędzały czas?

•

Co się wydarzyło, kiedy pingwinki wybrały się

na łowienie ryb?

•

Jak czuli się przyjaciele po kłótni?

•

Co pin-

gwinki mogły zrobić, żeby uniknąć kłótni? (spokojnie poroz-

mawiać, podzielić się rybką, itp.)

•

Jak myślicie, dlaczego nie

warto się kłócić?

o

o
o

o
o

o
o

o

o
o

o
o

• Zabawa integracyjna do piosenki „Pingwinki”.

Dzieci

dobierają się w trójki i ustawiają gęsiego, trzymając ręce na

ramionach kolegi z przodu.

Pingwinki

(autor słów i melodii nieznany)

O jak przyjemnie i jak wesoło

(dzieci spacerują po sali gęsiego

wspólnie śpiewając piosenkę)

W pingwinki bawić się, się, się

(wszyscy podskakują trzy razy w miejscu)

Raz nóżka lewa, raz nóżka prawa

(wszyscy wystawiają na bok

lewą, potem prawą nogę)

Do przodu, do tyłu i raz, dwa, trzy

(wszyscy przeskakują raz do przodu,

raz do tyłu i robią trzy podskoki w miejscu)

Po zakończeniu piosenki ostatnie dziecko przebiega na po-

czątek i prowadzi pozostałe, śpiewając od nowa piosenkę.

Zabawę powtarzamy przynajmniej trzy razy, aby każdy

mógł poprowadzić swoją grupkę.

o

Łowienie rybek.

Konkurencja zręcznościowa: nauczyciel

rozkłada na dywanie dwa duże koła hula-hoop, a w środku

układa rybki z papieru z wystającą pętelką ze sznurka (po

tyle rybek, ile jest dzieci w drużynie). Następnie dzieli grupę

na dwie równe części – każda grupa ma do dyspozycji jedną

„wędkę”. Przed kołem z rybami w odległości ok. 1 m przy-

klejamy „krę lodową” (kawałek białego papieru), z której

uczestnicy mogą łowić ryby. Zadaniem dzieci jest złowienie

możliwie jak najwięcej rybek dla swojej grupy. Każde dziecko

może złowić tylko jedną rybkę i ma na to trzy szanse (należy

zaznaczyć, że jest to konkurencja i trzeba przestrzegać zasad.

Jeśli komuś się nie uda złowić rybki, nie musi się martwić,

ponieważ po zajęciach wędki i rybki zostaną i każdy będzie

mógł popróbować tyle razy, ile zechce). Zabawę kończymy,

kiedy w obydwu drużynach wszyscy uczestnicy podejmą

PINGWINKI

podkład muzyczny

do piosenki znajdziesz na stronie

www.dopobrania.blizejprzedszkola.pl

ZabaWy Z pingWinKami

bliżej przedszkola  2.137 luty 2013

56

56

go

to

we

na

rz

ęd

zia

bliżej przedszkola  2.137 luty 2013

Scenariusze na różne okazje

próbę złowienia rybki. Na koniec obie drużyny podliczają

złowione rybki i porównują ich ilość. Jeśli w jednej drużynie

będzie więcej rybek, to dobrze byłoby, aby dzieci zastanowiły

się, co należy zrobić, aby było po tyle samo rybek dla każdej

grupy.

o

Dzielimy się rybkami.

Zabawa matematyczna: dzieci do-

bierają się w trójki według kolorów szarf (żółty, niebieski,

czerwony). Każde dziecko z grupy otrzymuje kopertę z ryb-

kami w trzech kolorach, a ich zadaniem jest podzielić rybki

tak, aby każdy miał po tyle samo rybek w każdym kolorze:

•

pierwsze dziecko – 4 czerwone, 1 niebieską

•

drugie dziecko – 3 czerwone, 4 niebieskie (+ 1 różową)

•

trzecie dziecko – 2 czerwone, 3 żółte, 1 niebieską

Po wykonaniu zadania wspólnie sprawdzamy jego popraw-

ność. Każde dziecko powinno mieć 3 czerwone rybki, 2 nie-

bieskie, 1 żółtą. Rybka różowa jest bonusem, dlatego dzieci

najpierw w małych grupkach podejmują decyzję, co należy

zrobić z dodatkową rybką, a następnie przedstawiają swoje

pomysły na forum grupy (propozycje mogą być zaskakują-

ce, ale warto wybrać te, które będą wartościowe pod wzglę-

dem wychowawczym).

o

Zimowy masażyk.

Dzieci siadają w kole jedno za drugim,

tak aby mieć przed sobą plecy kolegi. Nauczyciel recytuje

wierszyk, według którego dzieci wykonują masaż:

Biały puszek nad głowami

(palcami delikatnie oklepujemy głowę)

Skrzypi śnieżek pod nogami

(dzieci delikatnie szczypią plecy kolegi)

Szczypie mróz zimny w uszy

(delikatnie szczypiemy uszy)

Biały śnieg wszędzie prószy

(palcami oklepujemy całe plecy)

Sanki z górki zjeżdżają

(kilka razy przesuwamy palcami
wskazującymi od góry w dół pleców)

Dzieci się uśmiechają

(delikatnie łaskoczemy kolegę po bokach)

Dzieci mogą się odwrócić i jeszcze raz powtórzyć wierszyk,

zmieniając partnera zabawy.

o

Gimnastyka z pingwinkiem.

Zestaw ćwiczeń i zabaw

ruchowych:

•

Spacer pingwinków

– dzieci poruszają się w charaktery-

styczny sposób (pięta do pięty i palce na zewnątrz), jedno

za drugim po sznurku, starając się utrzymać równowagę;

•

Walc na krach lodowych

– dzieci dobierają się w pary i po-

ruszają się na gazetach w rytm walczyka. Na każdą przerwę

w muzyce zginają arkusz na pół; zabawa trwa do momentu,

w którym dzieci już nie będą mogły zmieścić się stopami na

gazecie;

•

Wyścigi pingwinków

– podskakiwanie z woreczkiem mię-

dzy kolanami;

•

Pływamy

– dzieci kładą się na brzuchu, łączą stopy w kost-

kach i przesuwają się po podłodze, podciągając się na rę-

kach;

•

Jazda na sankach

– ćwiczenia w parach. Jedno dziecko kła-

dzie się na plecach na małym kocyku, a drugie chwyta ko-

cyk za dwa rogi i delikatnie przemieszcza się z „sankami”,

tak aby nie zderzyć się z innymi dziećmi (zmiana partne-

rów).



Monika Majewska – nauczycielka w Przedszkolu Niepublicznym

„Pod Gwiazdkami” w Krakowie. W pracy z dziećmi najchętniej

wykorzystuje Metodę Dobrego Startu M. Bogdanowicz, Metodę

Ruchu Rozwijającego W. Sherborne, Metodę Gimnastyki Twórczej

R. Labana, Gimnastykę Rytmiczną A. i M. Kniessów.
Jej zainteresowania pedagogiczne skupiają się na procesie socja-

lizacji dziecka w rodzinie, rozwoju społecznym dzieci i możliwości

jego wspierania przez nauczyciela.

Propozycje zajęć manualnych

do wykorzystania w kolejnych dniach

lub w trakcie zajęć popołudniowych:



Wykonanie ilustracji do bajki pt. „Trzy pingwiny” B. Woronowa – w mojej

grupie dzieci losowały fragment tekstu, do którego miały wykonać ilustrację.
Dzięki temu udało się stworzyć ilustracje do całej bajki, a pocięte fragmenty
tekstu wkleiłam pod rysunkiem. Książeczkę spięłam i wystawiłam w szatni jako
efekt pracy całej grupy. Cieszyła się dużym zainteresowaniem ze strony rodziców
i dzieci.



Wykonanie pracy technicznej pt. „Makieta Antarktydy” – wspólne wyko-

nanie makiety przy użyciu następujących materiałów: niebieski brystol, folia
aluminiowa, biała bibuła, wata, woreczki foliowe. Zanim przystąpiliśmy do
wykonania makiety, pokazałam dzieciom prezentację multimedialną ze zdję-
ciami z Antarktydy, aby mogły zobaczyć, jak wygląda „lodowa kraina”. Dzięki
temu dzieci nie potrzebowały inspiracji do stworzenia góry lodowej z woreczka
foliowego – każdy miał swój pomysł na urozmaicenie makiety.



Modelowanie pingwinków z plasteliny – samodzielnie lub według instrukcji

nauczyciela (w zależności od wieku i możliwości manualnych dzieci). Warto za-
chęcić starsze dzieci, aby spróbowały ulepić inne zwierzęta żyjące na Antarkty-
dzie. Dzięki temu utrwalą wiadomości, jakie zdobyły w trakcie zajęć, a makieta
stanie się bardziej atrakcyjna.

Pomoce dydaktyczne

w skali 1:1

przydatne do realizacji zajęć
możesz pobrać ze strony

www.dopobrania.blizejprzedszkola.pl

Bibliografia:

McGinnis E., Goldstein A.P., Kształtowanie umiejętności prospołecznych ma-

łego dziecka. Profilaktyka agresji i zaburzeń zachowania w przedszkolu i przy-

gotowaniu do szkoły, Warszawa 2003.
Woronow B., Trzy pingwiny, wyd. Związek Filmowców ZSRR, 1978.