10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 16 • 22.02.2007 r.

RACHUNKOWOŒÆ DLA KA¯DEGO

N

iektóre jednostki nieprowadz¹ce dzia³alnoœci gospodarczej i niebêd¹ce spó³kami han-

dlowymi mog¹ prowadziæ ksiêgi rachunkowe w sposób uproszczony okreœlony w roz-

porz¹dzeniu Ministra Finansów z dnia 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnych zasad

rachunkowoœci dla niektórych jednostek niebêd¹cych spó³kami handlowymi, nieprowadz¹-

cych dzia³alnoœci gospodarczej (Dz. U. nr 137, poz. 1539 ze zm.).

Przepisy tego rozporz¹dzenia maj¹ zastosowanie do jednostek prowadz¹cych wy³¹cznie

dzia³alnoœæ statutow¹, przez któr¹ rozumie siê dzia³alnoœæ niemaj¹c¹ charakteru dzia³alno-

œci gospodarczej, okreœlon¹ przepisami prawa i jej statutem, w tym w szczególnoœci do:

- stowarzyszeñ,

- zwi¹zków zawodowych,

- organizacji pracodawców,

- izb gospodarczych,

- fundacji,

- organizacji dobroczynnoœci i opieki spo³ecznej,

- przedstawicielstw przedsiêbiorstw zagranicznych.

Przepisów ww. rozporz¹dzenia nie stosuje siê do koœcielnych osób prawnych nieprowa-

dz¹cych dzia³alnoœci gospodarczej – prowadz¹ one rachunkowoœæ wed³ug zasad okreœlo-

nych przez wewnêtrzne przepisy koœcielne (§ 1 ust. 2 ww. rozporz¹dzenia).

Wymienione wczeœniej jednostki obowi¹zane s¹ stosowaæ odpowiednie przepisy ustawy

o rachunkowoœci (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.) z uwzglêdnieniem przepisów

okreœlonych w § 2 ust. 2-6 ww. rozporz¹dzenia. Powinny one dostosowaæ sposób prowa-

dzenia ksi¹g rachunkowych do rozmiarów prowadzonej dzia³alnoœci uwzglêdniaj¹c specy-

fikê tej dzia³alnoœci – dokonuj¹c stosownych zapisów w dokumentacji opisuj¹cej przyjête

zasady rachunkowoœci, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowoœci.

Sposób prowadzenia ksi¹g powinien zapewniæ prawid³owe sporz¹dzenie rocznych spra-

wozdañ finansowych ze szczegó³owoœci¹ okreœlon¹ w za³¹czniku nr 1 i 2 do ww. rozpo-

rz¹dzenia.

Przychody dzia³alnoœci statutowej

Do przychodów jednostki zalicza siê m.in. otrzymane œrodki pieniê¿ne i inne aktywa fi-

nansowe ze Ÿróde³ okreœlonych odrêbnymi przepisami prawa i statutem, w tym otrzymane

sk³adki statutowe, nieodp³atnie otrzymane sk³adniki maj¹tku, a tak¿e kwoty nale¿ne ze sprze-

da¿y sk³adników maj¹tku oraz przychody finansowe, dotacje i subwencje (§ 2 ust. 2 ww.

rozporz¹dzenia).

Podstawowe przychody okreœlone w statucie ewidencjonuje siê na koncie 70 „Przycho-

dy dzia³alnoœci statutowej”.

Pozosta³e przychody ewidencjonuje siê wed³ug zasad okreœlonych w ustawie o rachun-

kowoœci, tj. przychody finansowe na koncie 75-0, pozosta³e przychody na koncie 76-0, zy-

ski nadzwyczajne na koncie 77-0.

Typowe operacje w trakcie roku obrotowego dotycz¹ce przychodów jednostki nieprowa-

dz¹cej dzia³alnoœci gospodarczej mog¹ przebiegaæ zapisami:

1. KP lub WB – wp³ata sk³adek cz³onkowskich:

- Wn konto 10 „Kasa” lub konto 13 „Rachunek bie¿¹cy”,

- Ma konto 70 „Przychody dzia³alnoœci statutowej” (w analityce: Sk³adki cz³onkow-

skie okreœlone statutem).

2. KP lub WB – darowizny œrodków pieniê¿nych od osób fizycznych, osób prawnych i in-

nych jednostek:

- Wn konto 10 „Kasa” lub konto 13 „Rachunek bie¿¹cy”,

- Ma konto 70 „Przychody dzia³alnoœci statutowej” (w analityce: Darowizny pie-

niê¿ne).

3. WB – otrzymane dotacje np. od jednostki samorz¹du terytorialnego na finansowanie dzia-

³alnoœci statutowej:

- Wn konto 13 „Rachunek bie¿¹cy”,

- Ma konto 70 „Przychody dzia³alnoœci statutowej” (w analityce: Dotacje).

4. WB – otrzymanie dotacji na zakup/budowê œrodków trwa³ych (ujmuje siê i rozlicza zgod-

nie z art. 41 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowoœci):

- Wn konto 13 „Rachunek bie¿¹cy”,

- Ma konto 84 „Rozliczenia miêdzyokresowe przychodów” (w analityce: Dotacje na za-

kup/budowê œrodków trwa³ych).

5. Zaliczenie kwot z konta 84 do pozosta³ych przychodów (konto 76-0) – nastêpuje równo-

legle do odpisów amortyzacyjnych od œrodków trwa³ych sfinansowanych dotacj¹:

- Wn konto 84 „Rozliczenia miêdzyokresowe przychodów” (w analityce: Dotacje na za-

kup/budowê œrodków trwa³ych),

- Ma konto 76-0 „Pozosta³e przychody”.

Wynik finansowy jednostek

nieprowadz¹cych dzia³alnoœci gospodarczej

6. Darowizny rzeczowych sk³adników maj¹tku – wycena wed³ug wartoœci wynikaj¹cej

z umowy darowizny lub je¿eli w tej umowie nie okreœlono wartoœci, wed³ug wartoœci

rynkowej, tj. ceny sprzeda¿y takiego samego lub podobnego przedmiotu:

- Wn konto 01 „Œrodki trwa³e”, konto 31 „Materia³y”,

- Ma konto 76-0 „Pozosta³e przychody”.

Koszty dzia³alnoœci statutowej i koszty administracyjne

Do kosztów dzia³alnoœci jednostki nieprowadz¹cej dzia³alnoœci gospodarczej zalicza siê

koszty zwi¹zane z realizacj¹ zadañ statutowych, w tym tak¿e œwiadczenia okreœlone statu-

tem, oraz koszty administracyjne.

Ewidencjê kosztów dzia³alnoœci statutowej i kosztów administracyjnych mo¿na prowa-

dziæ np. na koncie:

- 40 lub 50 „Koszty dzia³alnoœci statutowej”,

- 41 lub 51 „Koszty administracyjne” wyodrêbniaj¹c w ewidencji analitycznej – zgodnie

z § 2 ust. 3 ww. rozporz¹dzenia – koszty, takie jak: zu¿ycie materia³ów i energii, us³ugi

obce, podatki i op³aty, wynagrodzenia oraz ubezpieczenia spo³eczne i inne œwiadczenia,

amortyzacjê, pozosta³e koszty.

Niezale¿nie od kosztów statutowych i administracyjnych w jednostkach nieprowadz¹cych

dzia³alnoœci gospodarczej mog¹ wyst¹piæ tak¿e koszty finansowe (konto 75-1), pozosta³e

koszty (76-1), straty nadzwyczajne (konto 77-1), których ewidencjê prowadzi siê na zasa-

dach okreœlonych w ustawie o rachunkowoœci.

Rachunek wyników

Jednostki nieprowadz¹ce dzia³alnoœci gospodarczej sporz¹dzaj¹ rachunek wyników w spo-

sób okreœlony w za³¹czniku nr 2 do rozporz¹dzenia Ministra Finansów z dnia 15 listopada

2001 r. W rachunku wyników wykazuje siê oddzielnie przychody i koszty oraz zyski i straty

za poprzedni i bie¿¹cy rok obrotowy.

Pozycje rachunku wyników mog¹ byæ wykazane ze szczegó³owoœci¹ wiêksz¹ ni¿ okre-

œlona w za³¹czniku nr 2 stosownie do potrzeb i wielkoœci jednostki.

W wierszu A wykazuje siê przychody z dzia³alnoœci statutowej, wyodrêbniaj¹c:

-

sk³adki brutto okreœlone statutem – w wierszu A.I,

-

inne przychody okreœlone statutem – w wierszu A.II.

Wierszu B wykazuje siê ³¹czn¹ kwotê kosztów zwi¹zanych z realizacj¹ zadañ statuto-

wych – w tym tak¿e œwiadczenia okreœlone statutem (tak¿e w naturze).

W wierszu C wykazuje siê wynik finansowy na dzia³alnoœci statutowej – wielkoœæ dodat-

nia lub ujemna (A-B).

W kolejnych wierszach rachunku wyników wykazuje siê:

- koszty administracyjne (wiersz D),

- pozosta³e przychody (wiersze E),

- pozosta³e koszty (wiersz F),

- przychody finansowe (wiersz G),

- koszty finansowe (wiersz H),

- wynik finansowy brutto na ca³okszta³cie dzia³alnoœci (wiersz I) – wielkoœæ dodatnia lub

ujemna (C-D+E-F+G-H),

- ³¹czn¹ sumê zysków i strat nadzwyczajnych (wiersz J) wyodrêbniaj¹c zyski nadzwyczaj-

ne (wiersz J.I) i straty nadzwyczajne (wiersz J.II).

Wynik finansowy ogó³em (wiersz K) jest sum¹ wielkoœci z wiersza I i z wiersza J.

Ró¿nica pomiêdzy przychodami a kosztami – po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania

finansowego – zwiêksza:

- koszty roku nastêpnego (jest to wielkoœæ ujemna wykazana w wierszu K.I) albo

- przychody roku nastêpnego (wielkoœæ dodatnia wykazana w wierszu K.II).

Ró¿nicê dodatni¹ jednostki mog¹ zaliczyæ na zwiêkszenie funduszu statutowego (§ 2 ust. 4

ww. rozporz¹dzenia).

Ustalanie wyniku finansowego

Na dzieñ bilansowy przychody oraz koszty przenosi siê na konto 86, na którym ustalany jest

wynik finansowy jednostki. Typowe operacje na dzieñ bilansowy mog¹ przebiegaæ zapisami:

1. Przeksiêgowanie przychodów z dzia³alnoœci statutowej:

- Wn konto 70 „Przychody dzia³alnoœci statutowej”,

- Ma konto 86 „Wynik finansowy”.

2. Przeksiêgowanie kosztów dzia³alnoœci statutowej:

- Wn konto 86 „Wynik finansowy”,

- Ma konto 40 lub 50 „Koszty dzia³alnoœci statutowej”.

3. Przeksiêgowanie kosztów administracyjnych:

- Wn konto 86 „Wynik finansowy”,

- Ma konto 41 lub 51 „Koszty administracyjne”.

4. Przeksiêgowanie pozosta³ych przychodów, przychodów finansowych i zysków nadzwy-

czajnych:

- Wn konto 76-0 „Pozosta³e przychody”, konto 75-0 „Przychody finansowe”, konto

77-0 „Zyski nadzwyczajne”,

- Ma konto 86 „Wynik finansowy”.

5. Przeksiêgowanie pozosta³ych kosztów, kosztów finansowych, strat nadzwyczajnych:

- Wn konto 86 „Wynik finansowy”,

- Ma konto 76-1 „Pozosta³e koszty”, konto 75-1 „Koszty finansowe”, konto 77-1 „Straty

nadzwyczajne”.

Po ustaleniu wyniku finansowego na koncie 86 wynik ten przeksiêgowuje siê, zapisem:

a) nadwy¿ka przychodów nad kosztami (zysk)

- Wn konto 86 „Wynik finansowy”,

- Ma konto 84 „Rozliczenia miêdzyokresowe przychodów”,

b) nadwy¿ka kosztów nad przychodami

- Wn konto 65 „Pozosta³e rozliczenia miêdzyokresowe kosztów”,

- Ma konto 86 „Wynik finansowy”.

W nastêpnym roku – po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego – dokonuje

siê nastêpuj¹cych zapisów:

a) nadwy¿kê przychodów nad kosztami zalicza siê do przychodów dzia³alnoœci statutowej

lub na zwiêkszenie funduszu statutowego:

- Wn konto 84 „Rozliczenia miêdzyokresowe przychodów”,

- Ma konto 70 „Przychody dzia³alnoœci statutowej” lub konto 80 „Fundusz statutowy”,

b) nadwy¿kê kosztów nad przychodami zalicza siê do kosztów dzia³alnoœci statutowej:

- Wn konto 40 lub 50 „Koszty dzia³alnoœci statutowej”,

- Ma konto 65 „Pozosta³e rozliczenia miêdzyokresowe kosztów”.

Ewa Gruchot