ZAKŁAD PROJEKTOWANIA URBANISTYCZNEGO I KRAJOBRAZU WIEJSKIEGO

OSADNICTWO WIEJSKIE

R.A. 2012/2013 SEMESTR V

PROGRAM ZAJĘĆ

1.

TEMAT ZAJĘĆ: OSADNICTWO WIEJSKIE W KRAJOBRAZIE POLSKIM

Wzrastająca świadomość znaczenia stanu środowiska przyrodniczego dla dalszego rozwoju człowieka w odwiecznym

procesie tworzenia, powoduje zrozumiały wzrost zainteresowania zagadnieniami wiejskimi, w tym także sprawami
kształtowania osiedli i terenów wiejskich – osadnictwa wiejskiego. Środowisko wiejskie w Polsce to wciąż miejsce
zamieszkania, pracy i wypoczynku dla prawie 40% mieszkańców kraju. Środowisko to, będące synonimem środowiska
przyrodniczego i rolnictwa, to też między innymi zaplecze rekreacyjne i turystyczne dla pozostałej, miejskiej części
populacji kraju oraz coraz częściej atrakcyjny teren dla lokalizowania w nim innych niż dotychczas funkcji usługowych z
zakresu kultury, handlu, przemysłu, etc.

Bieg czasu, wypełniony odwieczną ludzką działalnością, przyniósł znaczące zmiany w przestrzeni polskiej wsi. Szereg

miejscowości wiejskich poddanych zostało społeczno – politycznej oraz techniczno - cywilizacyjnej transformacji, w
wyniku których obserwuje się negatywne zjawiska nie tylko w przestrzeni ruralistycznej polskiej, ale i w europejskiej. A
przecież - wiejskie przyrodnicze i kulturowe dziedzictwo, to niezwykle ważny element kultury każdego narodu. Proces
przekształcania krajobrazu wiejskiego do współczesnych potrzeb wymaga więc od nas szczególnej uwagi i troski, bowiem
wśród wielu zagrożeń obszarów wiejskich wymienia się unicestwienie odrębności kulturowej i dziedzictwa krajobrazowo
– architektonicznego wsi polskiej.

1.

PRZEDMIOT OPRACOWANIA

-

do wyboru przez studentów jest jedna miejscowość /spośród dwóch/ - Czerwińsk nad Wisłą lub Okuniew koło Sulejówka

-

dla każdej ww. miejscowości są przygotowane podkłady mapowe (mapa sytuacyjno – wysokościowa ) w skali
1 : 2000

2.

CEL ZAJĘĆ

-

Zapoznanie studentów ze specyfiką projektowania architektonicznego i ruralistycznego na zmieniających się
współcześnie obszarach wiejskich, z uwzględnieniem technologii produkcji (i coraz częściej usług) w gospodarstwie
rolnym, w relacji do architektury krajobrazu terenów rolniczych

-

Zapoznanie studentów z jedną z zaproponowanych miejscowości wiejskich, tj.: wykonanie jej inwentaryzacji
urbanistycznej, a także różnych analiz m.in. krajobrazu przyrodniczego i kulturowego wsi oraz ocena możliwych
przyszłych przekształceń przestrzennych wsi, związanych ze współczesnymi przemianami wsi polskiej.

-

Zadaniem projektowym jest zlokalizowanie i zaprojektowanie indywidualnego wiejskiego gospodarstwa rolnego
/ zagrody / o określonym profilu produkcji wraz z towarzyszącą usługą. Nowoprojektowana zagroda powinna tworzyć
zespół przestrzenny z innym nowym gospodarstwem lub zabudową istniejącą. (do indywidualnych decyzji z
prowadzącym). Dla wybranego fragmentu wsi, zwracając szczególną uwagę na zachowanie walorów miejsca
(kulturowych i przyrodniczo – krajobrazowych) student zaproponuje swoją autorską wizję nowej zabudowy.

3.

TREŚCI KSZTAŁCENIA PRZEKAZANE PODCZAS ZAJĘĆ

Tematyka zajęć projektowych obejmuje zagadnienia, które można zgrupować w trzech głównych grupach tematycznych:

ETAP I (praca zespołowa)

-

studia terenowe ( wyjazd jednodniowy ) do wybranej miejscowości

-

zbieranie materiałów kartograficznych i innych o miejscowości, opracowanie dokumentacji fotograficznej i rysunkowej,
rozmowy ze społecznością lokalną i przedstawicielami samorządu gminnego

-

po wizycie w terenie do wykonania jest Inwentaryzacja urbanistyczna miejscowości w skali 1:2000

Etap II (praca zespołowa)
-

Na podstawie studiów terenowych oraz innych źródeł, opracowanie schematów i rysunków przedstawiających analizę
miejscowości pod względem charakteru rozplanowania i zabudowy oraz cech krajobrazowych ( tzw. wyróżniki
krajobrazu i architektury wsi), które określają elementy charakterystyczne i wyróżniające wieś spośród innych. Na
schematy i rysunki składają się m.in.: panorama miejscowości, analiza cech krajobrazowych, analiza urbanistyczno –

architektoniczna , rozwinięcie wybranego fragmentu ulicy wiejskiej (1:200), zastane lokalne wzory odrębności
architektury (forma, proporcje elementów, detal, materiał, konstrukcja, faktura, kolor)

-

Sformułowanie głównych tez projektu naprawczego, modernizacyjnego wsi pod względem architektoniczno –
krajobrazowym oraz struktury funkcjonalno – przestrzennej .

-

Szczegółowa zawartość opracowania etapu II:

1.

Mapa archiwalna i współczesna pokazująca miejscowość

2.

Panorama miejscowości

•

Zdjęcie panoramy / panorama od strony wjazdu głównego do miejscowości, panorama boczna
charakterystyczna)

•

Uproszczony zarys konturów panoramy

•

Schematyczny zarys planów panoramy

•

Analiza panoramy / do zaznaczenia:

•

Budynki korzystnie wpływające na panoramę

•

Budynki obojętne

•

Budynki dysharmonijne

3.

Analiza i ocena krajobrazu przyrodniczego / Analiza cech krajobrazowych

•

Układ zieleni

•

Układ hydrologiczny

•

Otwarcia widokowe

•

Panorama wjazdowa – kierunek

•

Dominanty krajobrazowe

•

Wnętrza krajobrazowe miejscowości wraz z elementami wnętrz

•

Tereny wartościowe pod względem przyrodniczym

•

Tereny wartościowe pod względem krajobrazowym i widokowym

•

Tereny zdegradowane pod względem przyrodniczym i krajobrazowym

4. Analiza urbanistyczno – architektoniczna

•

Charakterystyczna forma rozplanowania / obrys - działki, domy główne/

•

Podstawowy układ dróg

•

Budynki wartościowe pod względem historycznym

•

budynki zabytkowe- rejestr zabytków

•

budynki zabytkowe – w ewidencji gminnej

•

Budynki współczesne wymagające rewaloryzacji/ zmiany użytkowania/ modernizacji

•

Tereny wartościowe pod względem kulturowym

•

Tereny zdegradowane pod względem kulturowym

•

Analiza przydatności miejsc / terenów pod zabudowę

•

Tereny nadające się pod nową zabudowę

•

Tereny nie nadające się pod nowa zabudowę

•

Tereny zabudowane do przekwalifikowania

4.

Zastane lokalne wzory odrębności : form, detali, materiałów, konstrukcji, faktur, kolorytu.

5.

Rozwinięcie wybranego fragmentu ulicy 1:200

Etap III ( praca indywidualna)
-

Projekt zagospodarowania fragmentu wsi, na który składa się projekt zagrody rolnika (o wybranej przez studenta
technologii produkcji rolnej dostosowanej do specyfiki i uwarunkowań konkretnej wsi) z funkcją usługową

-

Proponowane tematy, to m.in.:

-

hodowla koni ze szkółką jeździecką, produkcja zwierzęca (np. owczarnia, koziarnia, krowy mleczne, ferma strusi) z
małą rodzinną przetwórnią, zagroda rybacka ze sklepem

-

produkcja roślinna (np. ziół, zboża, pieczarek, wikliny) ze sklepem lub przetwórnią ( np. winiarnia, browar, wyrobów
wikliniarskich, ceramiki), zagroda sadownika z przechowalnią jabłek, zagroda szklarniowa ze sklepem, małą
gastronomią,

-

zagrodą o wybranym profilu produkcji rolnej z funkcją agroturystyczną

-

do wykonania jest Projekt zagospodarowania fragmentu miejscowości ….. , na który będzie się składać:

••••

projekt zespołu zagród rolnika (na podkładzie) w skali 1 : 500,

••••

projekt zagrody rolnika (działka z rzutami parterów budynków) w skali 1:200

••••

przekroje i elewacje zagrody rolnika w skali 1:200/ 1:100 ( do ustalenia)

••••

rozwinięcia krajobrazowe projektowanego zespołu budynków w kontekście sąsiedniej zabudowy w skali 1:200

••••

wizualizacje zespołu budynków w krajobrazie i wnętrz zagrody

6.

METODA OPRACOWANIA

Etap I „Inwentaryzacja urbanistyczna miejscowości ………”

Rodzaj pracy

zespołowa

Czas
opracowania

2 tygodnie w tym wyjazd w teren ( sobota - 6 października 2012r )

Oddanie I etapu

Przed rozpoczęciem etapu III - do końca października 2012

Forma i zakres
oddania I etapu

rysunek w formacie podkładu w skali 1 : 2000 w kolorze, wykonany na podstawie danych
zebranych w terenie tytuł opracowania: „Inwentaryzacja urbanistyczna miejscowości
………………….”

•

legenda oznaczeń wg wytycznych podanych przez prowadzącą zajęcia

•

rysunek na sztywnej planszy

•

na planszy powinny się znaleźć: skala liniową , kierunek północy oraz skład
zespołu opracowującego ww. Etap I; semestr, grupa, rok akademicki

Etap II „Analiza krajobrazu przyrodniczego i kulturowego miejscowości ………”

Rodzaj pracy

zespołowa

Czas
opracowania

2.10.2012 – 30.10.2012

Oddanie I etapu

Przed rozpoczęciem etapu III - do końca października 2012

Forma i zakres
oddania I etapu

schematy i rysunki przedstawiające analizę miejscowości pod względem charakteru
zabudowy i cech krajobrazowych / tzw. wyróżniki krajobrazu i architektury wsi/, które
określają elementy charakterystyczne i wyróżniające wieś spośród innych

•

ilość i rodzaj schematów i rysunków oraz legendy do nich wg wytycznych
podanych przez prowadzącą zajęcia

•

schematy i rysunki na sztywnej planszy 100x70

•

na planszy powinny się znaleźć: skala liniowa dla rysunków na mapie, kierunek
północy oraz skład zespołu opracowującego ww. Etap II; semestr, grupa, rok
akademicki

Etap III „Projekt zagospodarowania fragmentu wsi………” skale 1:500, 1:200, 1:100
Rodzaj pracy

indywidualna

Czas
opracowania

pozostałe zajęcia – do przerwy świątecznej w grudniu 2012; tu dwa przeglądy
obowiązujące każdego studenta wg harmonogramu zajęć,

Oddanie III
etapu

na wystawie kończącej zajęcia; na wystawie tej wywieszany jest również efekt pracy
etapu I (zespołowy ).

Forma i zakres
oddania III etapu

•

tytuł główny ww. planszy : „Projekt zagospodarowania fragmentu wsi ………. ;
podtytuły jak niżej podkreślone

•

na planszach ( maks.2) powinny się znaleźć następujące rysunki:

•

projekt zagrody rolnika w skali 1 : 500 ( na podkładzie) w kontekście sąsiedniej
istniejącej zabudowy; na rysunku - zabudowa w rzucie dachu, detal urbanistyczny
i zieleń istniejąca i projektowana, legenda użytych oznaczeń, skala liniowa,
kierunek północy

•

projekt zagrody rolnika w skali 1:200( działka z rzutami parterów budynków);
zieleń towarzysząca, mała architektura.

•

przekroje, przekrojo - elewacje, elewacje zagrody rolnika w skali 1:100

•

rozwinięcia krajobrazowe projektowanego zespołu w skali 1:200; rozwinięcia
powinny ilustrować charakter ( forma architektoniczna, zarys detalu )
proponowanej zabudowy na tle zastanego i projektowanego krajobrazu
przyrodniczego oraz zastanej i projektowanej zabudowy;

•

wizualizacje

•

plansza ( maks. 2) twarda 100 x 70

•

na planszy: imię, nazwisko autora Etapu III; semestr, grupa, rok akademicki