PROGRAM ZAJĘĆ Z CHEMII OGÓLNEJ DLA STUDENTÓW I ROKU BIOTECHNOLOGII MEDYCZNEJ W ROKU 20012/2013

Nr

Data zajęć

Część teoretyczna

Część laboratoryjna

1

8 –12

października

Budowa atomu. Rozmieszczenie elektronów w atomie (pierwszych 18 pierwiastków układu okresowego),
Orbitale atomowe s i p, Orbitale cząsteczkowe wiążące i antywiążące na przykładzie cząsteczki H

2

i O

2

.

Hybrydyzacja orbitali. Pojęcie elektroujemności. Wiązania chemiczne: kowalencyjne apolarne i
spolaryzowane, jonowe, koordynacyjne. Wiązania pojedyncze (

σ

) i wielokrotne (

π

). Wpływ rodzaju wiązań

w cząsteczce na właściwości związków. Polarność cząsteczek, moment dipolowy. Utlenianie i redukcja:
stopień utlenienia – definicja i obliczanie dla związków węgla. Reaktywne formy tlenu (budowa i potencjały
red-oks): anionorodnik ponadtlenkowy, H

2

O

2

, rodnik hydroksylowy. (2 godz.)

Analiza kationów: Ag

+

, Pb

2+

, Hg

2

2+

, Cu

2+

, Hg

2+

, Mn

2+

,

Fe

3+

, Zn

2+

, Ca

2+

, Ba

2+

, Mg

2+

, Na

+

, K

+

, NH

4

+

.

Podział na

grupy analityczne, odczynniki grupowe, reakcje

charakterystyczne (równania). (4 godz.)

2

15 – 19

października

Oddziaływania międzycząsteczkowe: wiązanie wodorowe – sposób powstawania i wpływ na właściwości
związków chemicznych. Siły van der Waalsa, efekt orientacyjny, indukcyjny i dyspersyjny, przykłady.
Roztwory rzeczywiste i koloidalne. Mechanizmy rozpuszczania się związków chemicznych. Ułamek
molowy, stężenie molowe, stężenie procentowe. Obliczanie i przeliczanie stężeń. Aktywność molowa
(roztworu, jonów), współczynnik aktywności. (2 godz.)

Analiza anionów: J

-

, Br

-

, Cl

-

, SCN

-

, CH

3

COO

-

, CO

3

2-

,

C

2

O

4

2-

, S

2

O

3

2-

, HPO

4

2-

, NO

3

-

, SO

4

2-

. Podział na grupy

analityczne, reakcje charakterystyczne (równania).

(4 godz.)

3

22 – 26

października

Energetyka reakcji chemicznych. Funkcje stanu: energia wewnętrzna (U), entalpia (H), energia swobodna
(F), entalpia swobodna (G). kierunek reakcji, reakcje samorzutne. Reakcje egzo- i endoergiczne. Kinetyka i
kataliza. Szybkość reakcji chemicznej i czynniki wpływające na jej wartość. Energia reakcji i energia
aktywacji. Rzędowość i cząsteczkowość reakcji. Przykłady reakcji I- i II-rzędu. Teoria zderzeń efektywnych i
kompleksu aktywnego. Kataliza homo- i heterogenna. (2 godz.)

Analiza soli. Powtórzenia metod identyfikacji kationów i

anionów. (4 godz.)

4

5 – 9 listopada

Równowaga reakcji: Reakcje odwracalne i „nieodwracalne”. Stała równowagi i czynniki wpływające na jej
wielkość. Równowaga metastabilna. Wydajność reakcji, reguła przekory – czynniki wpływające na zmianę
stanu równowagi i wydajności reakcji. (2 godz.)

Alkacymetria 1:

Oznaczanie ilościowe CH

3

COOH i NaOH. (4 godz.)

5

12 – 16 listopada

Właściwości roztworów wodnych cz. 1. Dysocjacja eletrolityczna - mechanizm. Stopień i stała dysocjacji.
Prawo rozcieńczeń Ostwalda. Elektrolity mocne - aktywność roztworu, współczynnik aktywności. Teoria
kwasów i zasad Brönsteda-Lowry'ego. Iloczyn rozpuszczalności i jego związek z rozpuszczalnością.
Czynniki wpływające na rozpuszczalność soli. Ciśnienie osmotyczne. (2 godz.)

Alkacymetria 2: Oznaczanie NaOH + Na

2

CO

3

,

Argentometria: Oznaczanie NaCl. (4 godz.)

6

19 – 23 listopada

Właściwości roztworów wodnych cz. 2. Definicja pH, zakres wartości w oparciu o iloczyn jonowy wody.
Krzywe miareczkowania mocnych i słabych kwasów i zasad. Charakterystyczne cechy krzywych: punkt
równoważnikowy, punkt pK

a,

skok miareczkowania, (2 godz.)

Redoksymetria. Oznaczanie ilościowe: K

2

Cr

2

O

7

,

(NH

4

)

2

C

2

O

4

, (4 godz.)

7

26 – 30 listopada

Roztwory buforowe mechanizm działania (równania), zakres buforowy. Pojemność buforowa. Zależność pH
buforu i pojemności buforowej od składu roztworu. Bufory fizjologiczne: węglanowy, fosforanowy.

Obliczenia chemiczne: stężenia, iloczyn rozpuszczalności i ciśnienie osmotyczne, pH, bufory (6 godz.).

Bez części laboratoryjnej

8

3 – 7 grudnia

Sprawdzian z zadań i repetytorium (3 godz.)

Bez części laboratoryjnej

Wykłady w czwartki godz. 8

00

– 9

45