TOMASZ KOWALIK - PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA COACHINGU PROWOKATYWNEGO - 2009  

 
Jaap Hollander, coach-prowokator z Holandii, zebrał i opublikował je w książce "Coaching 
Prowokatywny" podstawowe założenia przyświecające coachowi prowokatywnemu.              
Oto te założenia, wraz z krotkim omowieniem napisanym na tej podstawie: 
 
Założenie 1: Najbardziej osobiste jest najbardziej uniwersalne. 
Coach Prowokator wie, że zdolność zajęcia niezależnego stanowiska, to najbardziej typowa 
cecha ludzkiego charakteru, dlatego stymuluje on nową i odmienną wizję klienta oraz kładzie 
duży nacisk na fakt, jak bardzo jesteśmy tacy sami. 
Założenie 2: Ludzie są bardziej odporni niż się wydaje 
Coach Prowokator wytrwale skupia się na sile i odporności. Wierzy, że ludzie są i słabi i 
mocni - a to na czym będzie skupiał uwagę zadecyduje o jego stosunku do problemu klienta. 
W akcie sprzeciwu bezradny klient wyczarowuje szczyptę siły, aby dojść do własnych 
rozwiązań i obronę prawdy o sobie samym. Coach Prowokator prowokuje klienta, aby ten 
wykazał się swoją odpornością, jest także ,,ślepy na czerwone i zielone światło klienta". Gdy 
klient mowi stop, on wciska gaz. W efekcie tej ślepoty, klient dowiaduje się o istnieniu 
swoich własnych wewnętrznych zasobow. 
Założenie 3: Zaufanie jest dobre, kontrola - jeszcze lepsza! 
Coach Prowokator nagradza za wolę poprawy, jednak przejawia sytą dawkę zdrowego braku 
zaufania, nierzadko powątpiewając w osiągnięte rezultaty. Wyraża wątpliwości, gdy klient 
przekonuje go, że sobie poradzi. Często jest także ,,niespojny", tak że werbalnie pokazuje 
zwątpienie, a jego mowa ciała komunikuje wsparcie. 
Założenie 4: Ludzie wybuchają śmiechem szybciej, niż ci się wydaje 
Coach Prowokator doprowadza klienta do śmiechu całym sercem, bo w głębi serca wie, że 
ludzie mają naturalną tendencję do śmiechu. Szczerze wyśmiewa problemy, pamiętając o 
słowach Franka Farrelly'ego, że ,,Gdy ktoś mowi, że stosuje metody prowokatywne, a klient 
nie pokłada się ze śmiechu, to znaczy, że to nie jest metoda prowokatywna". 
Założenie 5: Prowokacja tworzy więź 
Postronny obserwator widzi, że Coach Prowokator spontanicznie mowi, co przyjdzie mu do 
głowy, a choć bywa - metaforycznie i dosłownie - uszczypliwy, to przejawia wybitnie 
życzliwe nastawienie.  
Założenie 6: Jeśli chcesz, aby osioł szedł naprzod, ciągnij go za ogon 
Coach Prowokator wywraca problem klienta do gory nogami. Upiera się przy swoich 
niedorzecznych rozwiązaniach i nic sobie nie robi z faktu, że gdy im głośniej mowi do klienta 
,,nie możesz", tym klient głośniej krzyczy ,,właśnie, ze mogę". Nic nie robi sobie z faktu, że 
rozwiązanie problemu klient przypisuje sobie.  
Założenie 7: Ktoś nadal będzie pilnował struktury. Jeśli nie coach, to klient. 
Coach Prowokator ma chroniczne problemy z koncentracją i kompletnie nie kontroluje 
schematu sesji, rozprasza klienta, traci wątek nawet w najprostszych sprawach. Nie oponuje, 
gdy klient formułuje cele i rozwiązania, ale momentalnie o nich zapomina. Czasami 
wygląda, jakby potajemnie oczekiwał od klienta budowania struktury wokoł celu. 
Założenie 8: Manowce i okrężne drogi prowadzą do sedna. 
Coach Prowokator namiętnie odwraca uwagę klienta od problemu i prowadzi go w nowe 
rejony tak, że ten drugi tworzy absolutnie nową perspektywę. Bardzo często to właśnie 
zmieszany, rozbawiony, a czasem nawet wściekły, klient sam przypomina mu, co było 
tematem sesji. 
  
Tych osiem założeń to podstawowa rama Coachingu Prowokatywnego, a jeśli 
doświadczyłaś/eś pracy np. Franka Farrelly'ego czy innego coacha prowokatywnego, 
to wiesz, jak skuteczny potrafi być ten model prowokowania zachowań.  

TOMASZ KOWALIK  –  CZYNNIKI FARRELLY’EGO  - 2009  

Coach Prowokator pamięta, że coaching prowokatywny to więcej niż suma poniższych 
elementow:  
* życzliwość i otwarte serce (ma miejsce w przyjacielskiej rozmowie), 
* humor (śmiech, a nawet myślenie o śmiechu wyzwala endorfiny), 
* prowokowanie ('pro+vocare' z łaciny 'wywoływać'), 
 
Czynniki FARRELLY'ego wg Jaapa Hollandera tworzą 39 zachowań, wzorcow strategii               
i czynności umysłowych, jakie stosuje, odczuwa i myśli Frank Farrelly, tworca Terapii 
Prowokatywnej, podczas swojej pracy z klientem. Zostały one zdefiniowane przez dr.Jaapa 
Hollandera, z  pomocą dr Grahama Dawesa i René Duba.  
 
Czynniki zostały podzielone na 7 segmentow: 
I. Zachowania stałe 
II. Zachowania warunkowe  
III. Ogolne narzędzia prowokatywne 
IV. Prowokatywne reakcje na problemy  
V. Reakcje prowokatywne dotyczące koncepcji siebie  
VI. Strategiczne zagrania prowokatywne 
VII. Procesy wewnętrzne coacha 
 
 I. ZACHOWANIA STAŁE 
1. Nawiąż kontakt fizyczny. 
Nie poprzestajesz na kontakcie wzrokowym i fizycznym, ale sporadycznie szturchasz klienta, 
podszczypujesz go w rękę, głaszczesz i poklepujesz po ramieniu). 
 
2. Mow żartobliwym tonem. 
Jesteś zaczepno-serdeczny. Jednak gdy klient wpada w trans, przestajesz go prowokować              
i mowisz tonem hipnotycznym. Dajesz sugestie. Gdy klient nie wierzy w twoje śmieszne 
pomysły, zaczynasz mowić tonem quasi-sfrustrowanym. Gdy wychodzi na jaw sytuacja 
traumatyczna, spojnie używasz tonu wspołodczuwającego. 
 
3. Odzwierciedlaj niewerbalne reakcje klienta. 
Bez dobrego raportu coaching kosztuje więcej czasu i wysiłku i jest mniej efektywny. 
Dobry rapport charakteryzuje się: 
- wzajemnym zaufaniem, 
- instynktownym zaangażowaniem, 
- gotowością wzajemnego brania z siebie przykładu, 
- wzajemnym szacunkiem dla swego postrzegania świata, 
- wzajemnie na siebie skierowana uwaga. 
Dzięki niewerbalnemu odzwierciedleniu klienta coach zacieśnia kontakt. 
 
4. Uważnie koncentruj się na kliencie 
Klient dokładnie wie, kiedy poświęcasz mu uwagę, a kiedy nie. Dokładnie to czuje. 
 
5. Nie pomagaj klientowi 
Stawiaj opor. Podawaj absurdalne rozwiązania, ktorych klient nie może traktować poważnie. 
Dekoncentruj się. Podawaj idiotyczne wyjaśnienia, ktore klientowi nic nie dają. 
 
6. Zapominaj o strukturze 
Sprawiaj wrażenie osoby ćwierćinteligentnej. Popadaj w nieistotne szczegoły. 

 
ZACHOWANIA WARUNKOWE  
 
7. Poluj na emocje 
Najlepszy przyjaciel wędkarza to porządny narybek, więc pole wywoływania emocji masz 
bezkresne - zaczynasz coś nowego i probujesz nowych rzeczy tak długo, aż dotrzesz do 
emocji. Zaproś klienta do emocjonalnego zaangażowania, a gdy trzeba, mow o seksie,              
bo u wielu wywoła to silne i instynktowne reakcje. Motywacja do działania, w tym                      
do zmiany, czai się w emocjach... 
 
8. Ślepota na czerwone i zielone światło 
Klient: Nie chcę o tym mowić!!!! 
Coach Prowokator: Ach tak? No to ja właśnie CHCĘ o tym mowić! 
Rozmowa o bolesnych sprawach wyklaruje, rozwiąże, odczuli i uleczy problem. 
 
9. Opisuj silne reakcje niewerbalne 
Mow głośno o tym, co widzisz, i pytaj co mają znaczyć: rumieńce, bladość, zaciśnięte usta, 
wyluzowane rozpieranie się na krześle, odwracanie wzroku itp. 
Pamiętaj, że opisując silne reakcje niewerbalne klienta, rozpoczynasz poszukiwanie emocji 
ukrytych w tych reakcjach. 
 
10. Pytaj o szczegoły 
Tworcy NLP stworzyli wyjątkowo skuteczny Meta Model. Coach Prowokator korzysta               
i z niego. Gdy trzeba, bądź wścibski i pytaj o najdrobniejsze, zupełnie nieistotne szczegoły. 
 
11. Improwizowana hipnoterapia doraźna 
Milton Erickson był zafascynowany pracą Franka Farrelly'ego. Niestety do ich spotkania 
nigdy nie doszło. Wielu ludzi dziwi się dowiedziawszy, że do ich spotkania nie doszło, 
ponieważ Frank bardzo często korzysta z hipnozy konwersacyjnej. Podczas transu jest czas  
na stworzenie nowych strategii zachowań. 
 
12. Reaguj spojnie wspołczująco na traumy 
Dopytuj się co się dokładnie stało, dawaj klientowi swobodę w wyrażaniu uczuć, mow,                   
co o tym sądzisz. I w takim  momencie nie prowokuj. 
 
13. Odzwierciedlaj brak spojności 
Wyolbrzymiaj niespojności i przejaskrawiaj, jak tylko potrafisz. 
 
14. Błędnie interpretuj zmieszanie i inne problemy komunikacyjne jako wartości 
pozytywne 
Miej w pamięci, że Coach Prowokator jest mistrzem przeramowania, a informacje                          
o problemach kwituj stwierdzeniem typu: ,,To wcale nie jest problem, to dar!" 
 
15. Nieprzekonująco kwestionuj postępy i pozytywne informacje zwrotne 
Na postępy reaguj nieufnością i niedowierzaniem sugerując, że jego sukces to tak naprawdę 
żaden sukces. Doprowadź do sytuacji, aby klient napracował się sprzedając Ci swoje 
osiągnięcia. 
 
16. Niech klient powtarza mocne wnioski 
Gdy klient wypowiada się jasno i dobitnie, udawaj, ze go nie rozumiesz. Zmuszaj go                   
do powtarzania pamiętając, że utrwalanie nowych wzorcow odbywa się poprzez powtarzanie.