Zrozumieć swoje powołanie

ZROZUMIE

SWOJE POWOŁANIE...

Autor: o. Tomasz Kot SJ

yciu ka

dego człowieka przychodzi czas wa

nych decyzji, czas wyboru drogi

ycia. Dla

wierz

cych jest to czas rozeznania powołania. Z przej

ciem, wła

ciwym takim decyzjom pytamy si

wówczas: jakie jest moje powołanie? Jaka jest wola Boga wzgl

dem mnie? Czego Bóg ode mnie

oczekuje? Wielu młodych ludzi powa

nie zadaj

cych sobie te i podobne pytania, chciałoby otrzyma

wyra

i precyzyjn

odpowied

Nie s

to jednak pytania, które nurtuj

jedynie stoj

cych przed wyborem drogi

ycia. Nierzadko zdarza si

stawiaj

je sobie tak

e ludzie, którzy dokonali ju

wyboru drogi

yciowej. Czasem ró

ne do

wiadczenia

skłaniaj

ich do ponownego rozwa

ania dokonanych wyborów. Czy aby na pewno dobrze rozeznałem moje powołanie? Czy si

nie

pomyliłem? Cho

pytania stawiane w sytuacjach kryzysowych brzmi

nieco inaczej, w gruncie rzeczy chodzi o to samo: jakie jest w

cu moje powołanie?

Pytanie o powołanie jest pytaniem, które ma sens w kontek

cie wiary, czyli relacji jaka ł

czy człowieka z Bogiem. To przecie

Bóg

powołuje człowieka. Zrozumienie zatem pytania o powołanie zale

y od rozumienia relacji z Bogiem, od rozumienia kim jest Bóg i jak On

post

puje z człowiekiem.

Rozeznaj

c powołanie bardzo cz

sto zakładamy, bardziej lub mniej

wiadomie,

e Bóg ma ju

gotowy, szczegółowy plan wobec nas i

e oczekuje od nas by

my go zrealizowali. Ten, kto wła

ciwie rozpozna wol

Boga wzgl

dem siebie i hojnie odpowie na wezwanie

Boga, mo

e liczy

na Jego błogosławie

stwo, które uczyni

ycie udanym i szcz

ęś

liwym. Ten za

kto nie odgadnie bo

ych planów, albo

dzie im opierał, b

dzie miał

ycie nieudane.

Niestety takie rozumienie powołania, powodowane nawet najlepszymi intencjami, kryje w sobie zupełnie
niechrze

cija

ski obraz Boga. Przedstawiaj

c go nieco karykaturalnie, Pan Bóg, gdzie

w swojej tajnej

kartotece, posiada ukryte akta ka

dego człowieka z zapisanym projektem jego

ycia. Do człowieka nale

odgadywanie zawarto

ci tej kartoteki. Jest to zadanie niezmiernie trudne, je

li w ogóle mo

liwe, nie

wspominaj

c ju

o tym,

e wła

ciwie nie ma tu mowy o wolno

ci człowieka, tak bardzo podkre

lanej w

chrze

cija

stwie. Nic dziwnego,

e tak wielu młodych ludzi na wszelki wypadek w ogóle nie chce słysze

powołaniu, bo co by si

stało, gdyby plany Boga były zupełnie inne ni

ich własne pragnienia? Odrzucaj

jednak my

l o tak rozumianym powołaniu, odrzucaj

raczej ide

predestynacji i obraz zniewalaj

cego Boga.

Poza tym, takie wyobra

enie Boga i powołania otwiera furtk

dla nieko

cych si

rewizji podj

tych decyzji i

stawia pod znakiem zapytania wierno

ść

wszelkim wyborom: bo zawsze mo

na stwierdzi

e wcze

niej nast

piła pomyłka i dopiero

teraz udało si

nam rozpozna

wol

Boga. Paradoksalnie pod pozorem wiary mo

na przemyca

niewierno

ść

Wol

Boga jest by

my cieszyli si

wolno

dzieci

Czytaj

c Bibli

trudno si

oprze

wra

eniu,

e Bogu zale

y przede wszystkim na wolno

ci człowieka.

wiadcz

o tym najwa

niejsze

wydarzenia historii: wyprowadzenie z Egiptu, wyzwolenie z niewoli babilo

skiej. Tak samo

mier

i zmartwychwstanie Chrystusa ma na

celu wyzwolenie człowieka z niewoli grzechu i

mierci. Troska Boga o wolno

ść

człowieka jest stałym elementem biblijnego przesłania.

Jednocze

nie jednak ta sama Biblia niejednokrotnie wspomina o woli Boga wzgl

dem człowieka. Poszukuj

c jej wobec własnego

ycia,

trzeba si

najpierw wsłucha

w słowa, które j

wyja

niaj

w odniesieniu do ka

dego człowieka:

W Nim [Chrystusie] bowiem wybrał nas przez zało

eniem

wiata, aby

my byli

ci i nieskalani przed Jego obliczem. Z miło

przeznaczył nas dla siebie jako przybranych synów przez Jezusa Chrystusa, według postanowienia swej woli, ku chwale majestatu swej
łaski, któr

obdarzył nas w Umiłowanym (Ef 1,4-6).

Z tych słów

w. Pawła jasno wynika,

e wol

Boga jest by

my przez Chrystusa byli jego dzie

mi. Trudno

wyobrazi

sobie relacj

bardziej podkre

laj

wolno

ść

ta jaka panuje pomi

dzy Ojcem i dzie

mi. Jedyn

rzecz

do jakiej ona wzywa jest podobie

stwo do Ojca i odzwierciedlanie jego

ci. Natomiast konkretny

sposób w jaki odpowiemy na to wezwanie, pozostawiony jest twórczej wolno

ci człowieka. Wła

nie

odpowiedzialno

ść

i twórczo

ść

w budowaniu własnego

ycia jest najdoskonalsz

form

realizacji

podobie

stwa do Stwórcy. Oczywi

cie w przypadku człowieka nie jest to tworzenie z niczego. Odbywa si

ono na podstawie tego kim jeste

my, naszego temperamentu, naszych pragnie

i uzdolnie

, naszej wra

liwo

ci na otaczaj

cy nas

wiat i wydarzenia, w których uczestniczymy. Wszystko to jest naszym udziałem w tworzeniu własnego powołania w dialogu ze Słowem

Boga, które uzdalnia nas do stawania si

jego dzie

mi (por. J 1,12). Wola Boga nie jest z góry szczegółowo zapisanym planem

okre

laj

cym kształt naszego

ycia.

Jak jednak zrozumie

fragmenty Biblii opowiadaj

ce histori

ludzi, pocz

wszy od Abrahama a sko

czywszy na

w. Pawle, którzy słysz

wezwanie Boga do wypełnienia konkretnej misji?

Abraham – archetyp powołania

Abraham jest nie tylko archetypem ka

dego wierz

cego (

w. Paweł nazywa go ojcem wszystkich wierz

cych – Rz 4,11), ale jest tak

pierwszym człowiekiem na kartach Biblii, którego Bóg powołuje:

Pan rzekł do Abrama: «Wyjd

z twojej ziemi rodzinnej i z domu twego ojca do kraju, który ci uka

Ŝę

. Uczyni

bowiem z ciebie wielki

naród, b

ci błogosławił i twoje imi

rozsławi

: staniesz si

błogosławie

stwem. B

błogosławił tym, którzy ciebie błogosławi

a tym, którzy tobie b

złorzeczyli, i ja b

złorzeczył. Przez ciebie b

otrzymywały błogosławie

stwo ludy całej ziemi» (Rdz 12,1-

3).

Ten krótki opis powołania stanie si

schematem dla wszystkich innych biblijnych scen powołania. W

yciu człowieka pojawia si

Bóg.

Wzywa go by uczynił co

bardzo konkretnego (w przypadku Abrahama chodzi o opuszczenie ziemi rodzinnej i udanie si

nieznanego kraju) wpisuj

c jego

ycie w wielki plan zbawienia (wielki naród i błogosławie

stwo dla wszystkich ludów ziemi). Na

pierwszy rzut oka, scena powołania Abrahama tylko potwierdza przekonanie o tym,

e Bóg ma szczegółowy plan wobec ka

dego

człowieka, który jest cz

ęś

historii zbawienia. Natomiast postaw

Abrahama, wyruszaj

cego w nieznane rozumie si

sto jako

Strona 1 z 3

heroiczne posłusze

stwo wobec woli Boga. Tymczasem taka lektura byłaby bardzo pobie

na. Historia Abrahama zaczyna si

bowiem o

wiele wcze

niej opisem jego rodziny:

Oto dzieje potomków Teracha. Terach był ojcem Abrama, Nachora i Harana, a Haran był ojcem Lota. Haran zmarł jeszcze za

ycia

Teracha, swego ojca, w kraju, w którym si

urodził, w Ur chaldejskim. Abram i Nachor wzi

li sobie

ony. Imi

ony Abrama było Saraj,

imi

ony Nachora – Milka. Była to córka Harana, który miał jeszcze drug

córk

imieniem Jiska. Saraj była niepłodna, nie miała

c potomstwa (Rdz 11,27-30).

Nie przyzwyczajeni do genealogii biblijnych bardzo cz

sto pomijamy je uwa

c za zawiłe i nu

Ŝą

ce. Nierzadko jednak kryj

one w

sobie cenne informacje, niezmiernie wa

ne dla wła

ciwego zrozumienia pozostałych tekstów. Zanim na scenie biblijnego opowiadania

pojawi si

Bóg, zanim wezwie Abrahama do wyj

cia z ziemi rodzinnej i przedstawi mu swoje plany, znajdujemy wła

nie opis sytuacji

rodzinnej Abrahama, który nazywa si

jeszcze Abram. Ma on ojca i dwóch braci, bratanka Lota i

Saraj. Ten na pozór oczywisty

opis relacji rodzinnych byłby zupełnie nieznacz

cy gdyby nie mały szczegół: Saraj,

ona Abrama była niepłodna. Innymi słowy Abram

e cieszy

wszelkimi relacjami rodzinnymi – jest synem, bratem, stryjem i m

ęŜ

em – oprócz tej jednej: nie jest ojcem. Czytelnik,

cho

troch

zaznajomiony z mentalno

człowieka Starego Testamentu, bez trudu uchwyci jak powa

na jest sytuacja Abrama: brak

potomstwa to prawie jak brak bo

ego błogosławie

stwa, to

ycie niespełnione i w pewnym sensie przegrane. Zreszt

nawet bez wielkiej

znajomo

ci Biblii nie trudno sobie wyobrazi

cierpienie mał

onków, którzy nie mog

sta

rodzicami. Nie trudno te

wyobrazi

sobie,

e w tej sytuacji najgł

bszym pragnieniem człowieka jest wła

nie pragnienie potomstwa. Cho

opis sytuacji rodzinnej Abrama jest

bardzo pow

gliwy i poza wzmiank

o bezpłodno

ci Saraj nie mówi nic o pragnieniu Abrama, to jednak dalsza jego historia, opisana

w kolejnych rozdziałach Ksi

gi Rodzaju, mówi wła

nie o wielkim pragnieniu potomstwa i ró

nych próbach jego spełnienia.

Pami

taj

c o sytuacji rodzinnej Abrama, troch

inaczej słucha si

słów Boga, który go powołuje. Owszem,

Bóg wzywa Abrama by opu

cił ziemi

swoich przodków, by wyruszył do nieznanego kraju. Owszem, Bóg

przedstawia swój wielki plan obejmuj

cy wszystkie ludy ziemi, ale jednak przede wszystkim Bóg mówi

Abramowi o spełnieniu jego gł

bokiego pragnienia posiadania potomstwa: uczyni

z ciebie wielki naród.

ty Paweł przedstawiaj

c w Li

cie do Rzymian posta

Abrahama koncentruje si

przede wszystkim na

relacji pomi

dzy jego pragnieniem posiadania potomstwa – po ludzku niemo

liwym – a zawierzeniem słowu

Boga obiecuj

cemu spełnienie tego pragnienia (Rm 4).

Najpierw pragnienie człowieka

li zatem Abraham jest prototypem ka

dego wierz

cego, a sposób w jaki Bóg z nim post

puje, mówi o tym, jak Bóg post

puje z

dym człowiekiem, to powołanie jest przede wszystkim obietnic

spełnienia gł

bokiego pragnienia ludzkiego serca: pragnienia

ycia

spełnionego. To sam Bóg stwarzaj

c człowieka składa w jego sercu pragnienie

ycia, jest jego Autorem, ale jednocze

nie człowiekowi

powierza okre

lenie konkretnego kształtu tego

ycia. Abraham zwi

zał je z ojcostwem i potomstwem. Gdy ono pozostaje niespełnione,

Bóg wskazuje Abrahamowi warunki jego spełnienia: wyjd

... i id

... Plan jaki Bóg przedstawia si

ga o wiele dalej i obejmuje wszystkie

ludy ziemi, ale w

aden sposób nie ka

e Abrahamowi rezygnowa

z własnego pragnienia. Przeciwnie, obiecuje jego spełnienie. W jaki

sposób realizacja planu zbawienia ludzko

ci i spełnienie pragnienia konkretnego człowieka mog

wzajemnie si

uzupełnia

pozostaje

tajemnic

wielko

ci Boga. Jedno jest jednak pewne. Nie znaj

c własnego pragnienia, Abraham nie mógłby ani usłysze

, ani zawierzy

wezwaniu Boga. Rozpoznanie woli Boga wzgl

dem siebie, rozpoznanie własnego powołania zaczyna si

od poznania i okre

lenia

własnego pragnienia

ycia.

Taka sama dynamika jest podstaw

dego biblijnego powołania. Nie zawsze jednak wszystkie elementy s

tak samo widoczne.

na podziwia

posłusze

stwo Maryi, której scena powołania krzy

uje dotychczasowe plany zam

ąŜ

pój

cia. Trudno jednak zrozumie

jak w tym przypadku Bóg zamierza spełni

pragnienia młodej Panny z Nazaretu. W scenie zwiastowania przewa

bowiem elementy

odnosz

ce si

do wielkiego planu zbawienia. Nieco dalej jednak, Maryja podczas wizyty u swej krewnej, której sytuacja wydaje si

przypomnieniem historii Sary, rozpoznaje swoje powołanie jako wpisane w wierno

ść

Boga wobec obietnicy danej Abrahamowi i jego

potomstwu (Łk 1,46-55). A była to obietnica, spełnienia gł

bokiego pragnienia

ycia... W Magnificat Maryi mogli by si

z pewno

wpisa

uczniowie Jezusa powołani nad brzegiem jeziora Genezaret i celnik Mateusz. Wobec nich Bóg te

nie mógł post

inaczej ni

uczynił to w przypadku Abrahama. Podobnie jest ze

w. Pawłem. Cho

spotkanie ze Zmartwychwstałym powala go z nóg, cho

odt

zupełnie zmieni si

jego post

powanie, Bóg buduje na jego wcze

niejszym wielkim pragnieniu gorliwej słu

by Bogu (Dz 22,3).

Ponowne rozeznawanie powołania – próby kompromisu

Zakładaj

c, mniej lub bardziej

wiadomie,

e Bóg precyzyjnie okre

la drog

ycia ka

dego człowieka, i

e rozeznawanie powołania

polega na odgadni

ciu planów Boga, w momencie powa

niejszego kryzysu, poczucia niespełnionego

ycia, przychodzi zazwyczaj

potrzeba ponownego rozeznawania powołania. Potrzeba skorygowania pierwszych bł

dnych wyborów. Mo

e to nawet przynie

ść

pewn

chwilow

ulg

. Poczucie nowej nadziei. Pojawia si

jednak pytanie, a co si

stanie jak znowu po latach przyjdzie poczucie

niespełnionego

ycia? Czy

by i tym razem nast

piła pomyłka? Czy znowu Pan Bóg tak utajnił swoje plany,

e nie byli

my w stanie ich

odgadn

ąć

li Bogu tak bardzo zale

y na wolno

ci człowieka, jedynym słusznym powodem kwestionowania dokonanego wyboru mo

e by

brak

wolno

ci w momencie jego dokonywania. Ko

ciół w swojej m

dro

ci uznaje za nigdy nie wa

ne mał

stwa zawarte pod przymusem,

cenia przyj

te bez wolnej woli. Oczywi

cie wolno

ść

człowieka jest niezmiernie delikatn

dziedzin

. Czasem bardzo trudno

udokumentowa

rzeczywisty brak wolno

ci, czasem bardzo łatwo postulowa

brak wolno

ci gdy tak naprawd

chodzi o trudno

ść

dochowania wierno

ci. Nie s

to łatwe kwestie i ka

dy przypadek musi by

rozwa

any osobno z cał

powag

i uczciwo

. Jednak

tak

e ogólne rozwa

anie mo

e pomóc unikn

ąć

wielu nieporozumie

Abrahamowi, temu który pozostaje wzorem dla wszystkich wierz

cych, te

zdarzył nie jeden kryzys. Mijaj

lata od czasu gdy

zrozumiał,

e powinien wyj

ść

z ziemi rodzinnej i powierzy

swe pragnienie Bogu pielgrzymuj

c do nieznanej ziemi. Jednak obietnica

potomstwa nie spełnia si

. Abraham całkiem logicznie i realistycznie ocenia swoj

sytuacj

i na obietnic

nagrody od Boga tak

odpowiada:

O Panie, mój Bo

e, na có

mi ona, skoro zbli

am si

do kresu mego

ycia, nie maj

c potomka; przyszłym za

spadkobierc

mojej

maj

tno

ci jest Damasce

czyk Eliezer. Poniewa

nie dałe

mi potomka, ten wła

nie zrodzony u mnie sługa mój, zostanie moim

spadkobierc

(Rdz 15,2-3).

Sfrustrowany długim i bezowocnym oczekiwaniem, Abraham rezygnuje ze swojego pierwszego pragnienia. Zawiera swoisty kompromis
pomi

dzy pragnieniem a rzeczywisto

: spadkobierc

dzie sługa zrodzony w jego domu. Owszem, to nie to samo, co własny syn,

ale przynajmniej sługa jest rzeczywisty. Mo

na go zobaczy

, porozmawia

z nim, poczu

przez niego zrozumianym i pocieszonym.

A własny syn pozostaje ci

gle pragnieniem, bez nadziei na jakiekolwiek spełnienie. Mo

e to iluzja?

Strona 2 z 3

Ale w tej sytuacji Pan Bóg ponawia obietnic

. Nie spełnia jej, tylko ponawia, obiecuj

c Abrahamowi własne dziecko. Tak jakby Bogu

bardziej zale

ało na pierwotnym pragnieniu Abrahama ni

jemu samemu. Abraham uwierzył,

e Bóg spełni jego gł

bokie pragnienie i to

zostało mu poczytane za sprawiedliwo

ść

(Rdz 15,6). Ale oczekiwanie na spełnienie obietnicy znowu stało si

długie i niezno

ne. Tym

razem za podpowiedzi

ony, Sary, Abraham znowu rezygnuje ze swego pierwotnego pragnienia, próbuj

c na własn

pozyska

potomka z niewolnic

Hagar (Rdz 16,1-4). Wie dobrze,

e to nie to samo czego pragn

ł wyruszaj

c w nieznane na wezwanie Boga. Ale

e to były tylko takie jego naiwne oczekiwania? Nie buntuje si

przeciw Bogu. To s

jego próby odczytania woli Boga na nowo, w

rzeczywisto

ci która nieubłaganie zdaje si

przeczy

jego pragnieniom, i prosi o błogosławie

stwo dla Izmaela, zrodzonego z

niewolnicy:

Abraham, upadłszy na twarz, roze

miał si

; pomy

lał sobie bowiem: «Czy

człowiekowi stuletniemu mo

e si

urodzi

syn? Albo czy

dziewi

ęć

dziesi

cioletnia Sara mo

e zosta

matk

?». Rzekł zatem do Boga: «Oby przynajmniej Izmael

ył pod Twoj

opiek

!» (Rdz

17,17-18).

Jednak i tym razem słyszy od Boga obietnic

spełnienia pierwszego pragnienia. Znowu wszystko sprowadza si

do trwania w

pierwszym zawierzeniu. Pewnie wi

kszo

ść

prób ponownego rozeznawania powołania nie ró

ni si

niczym od kryzysów wiary których

wiadczył Abraham. Zamiast wyobra

sobie,

e nast

piła pomyłka,

e nie t

dy droga,

e mo

e nieopatrznie zrozumiałem czego

Bóg ode mnie chciał, potrzeba bardziej przypomnienia (anamnezy) własnego, pierwszego pragnienia. Bo to wła

nie na nim zacz

ło si

budowa

powołanie. Bo Bóg je potraktował na powa

nie i zaanga

ował si

by je spełni

. To nic je

li nie było do ko

ca dojrzałe i czyste.

Cały czas długiego oczekiwania Abrahama nie jest niczym innym jak jednym procesem dojrzewania jego pragnienia. Ale nie zostało
ono zawiedzione.

Szukaj

cym drogi

Tym, którzy stoj

c przed wyborem drogi

ycia, zadaj

sobie pytanie o ich powołanie, którzy szukaj

woli Boga wzgl

dem nich, trzeba

chyba przede wszystkim powiedzie

by odwa

nie szukali własnego pragnienia. Wol

Boga na pewno nie jest to by wybrali tak

czy inn

drog

. Wa

ne jest to by wybrali w sposób wolny i samodzielny, powa

nie i bez l

ku, najbardziej płodny i szcz

ęś

liwy sposób realizacji ich

ycia, bior

c pod uwag

to kim s

, czego prawdziwie pragn

i jak si

odnajduj

wiecie i Ko

ciele. Wa

ne jest to, by ich

ycie

odzwierciedlało

ść

Ojca, a konkretny kształt ich

ycia, nie b

c zupełnie zdeterminowanym, musi by

owocem ich twórczego i

odpowiedzialnego dialogu z Bogiem.

Tym którzy prze

ywaj

kryzysy własnego powołania – pozostawiaj

c na boku przypadki wyborów dokonanych przy wyra

nym braku

wolno

ci – warto u

wiadomi

e ponowne rozeznawanie powołania maj

ce na celu zmian

drogi

ycia na pewno nie jest postaw

wiary. Poniewa

Bóg nie oczekuje od nas odgadywania ukrytych swoich planów wobec naszego

ycia, w sytuacji kryzysu chodzi raczej

o powrót to własnego pierwotnego pragnienia. Bo to na nim zacz

ło si

budowa

nasze powołanie. A poczucie frustracji i niespełnienia

e by

jedynie zaproszeniem do umocnienia zawierzenia Bogu, który na serio traktuje nasze pragnienia.

A tym którzy pogubili si

? Warto przypomnie

czyje

dre słowa,

e Bóg jest tak wielki, nawet z naszych bł

dów jest w stanie uczyni

całkiem sensowne powołanie. Tylko mu trzeba zawierzy

o. Tomasz Kot SJ
Prowincjał Jezuitów

Duszpasterstwo Powołaniowe Jezuitów (kliknij)

Zamknij okno

Strona 3 z 3