Na celowniku świńska grypa AH1N1

5 listopad 2009

Zobacz wi

ę

cej. Sprawd

ź

jakie s

ą

objawy

ś

wi

ń

skiej grypy na

www.czytogrypa.pl

Uderzyła po raz pierwszy na wiosn

ę

, ale wówczas była jeszcze zbyt słaba. Gdy wróciła jesieni

ą

,

okazała si

ę

przygotowana tak dobrze,

ż

e nie mieli

ś

my

ż

adnych szans. Obiegła kul

ę

ziemsk

ą

,

zabijaj

ą

c przede wszystkim młodych zdrowych ludzi. Liczba jej ofiar przekroczyła 70 mln. Historia

zapami

ę

tała j

ą

jako hiszpank

ę

– najbardziej

ś

mierciono

ś

n

ą

epidemi

ę

grypy, z jak

ą

dotychczas

mieli

ś

my do czynienia. Ale to mo

ż

e si

ę

wkrótce zmieni

ć

za spraw

ą

wirusa takiego jak A/H1N1.

Wst

ę

pne analizy wykazały bowiem,

ż

e

ś

wi

ń

ska grypa ma wszelkie cechy szczepu pandemicznego i

mo

ż

liwe,

ż

e za kilka miesi

ę

cy zaatakuje nas znowu. A w dzisiejszym

ś

wiecie taka choroba mogłaby

bez trudu u

ś

mierci

ć

180 mln ludzi – prawie pi

ęć

razy wi

ę

cej ni

ż

dzi

ś

mieszka w Polsce.

Mo

ż

emy tego unikn

ąć

. By

ć

mo

ż

e lekcja, jak

ą

dała

ś

wiatu

ś

wi

ń

ska grypa, sprawi,

ż

e politycy zaczn

ą

powa

ż

niej traktowa

ć

naukowców, którzy od lat

apeluj

ą

o przeznaczenie wi

ę

kszych

ś

rodków na

badania nad now

ą

generacj

ą

szczepionek. Bo tylko

w ten sposób mo

ż

emy wygra

ć

z wirusami, które

pr

ę

dzej czy pó

ź

niej znów dobior

ą

nam si

ę

do skóry.

MEDYCYNA PRZEGRYWA Z EWOLUCJ

Ą




Statystycznie ka

ż

dy mieszkaniec Ziemi

przynajmniej raz do roku pada ofiar

ą

infekcji

wirusowej. W 10–20 proc. przypadków jest to

„zwykła” grypa – z jej powodu do szpitali trafia 3–5

mln ludzi rocznie, a 250–500 tys. z nich umiera

wskutek powikła

ń

. Dzieje si

ę

tak, cho

ć

przeciwnik

jest znany od dziesi

ę

cioleci, a lekarze maj

ą

do dyspozycji leki przeciwwirusowe. Jednak wirusy przez

miliony lat ewolucji stały si

ę

paso

ż

ytami niemal idealnymi.


 


Jedn

ą

z ich podstawowych broni jest

prostota. Wirus to nic innego jak kawałek informacji genetycznej otoczonej białkow

ą

osłon

ą

–

Wirus AH1N1 to kolejne powa

ż

ne ostrze

ż

enie. Nie

mo

ż

emy go dłu

ż

ej lekcewa

ż

y

ć

– apeluj

ą

naukowcy.

Na szcz

ęś

cie maj

ą

kilka pomysłów na to, jak

rozprawi

ć

si

ę

z gryp

ą

. Tylko czy zd

ążą

?

Page 1 of 4

Na celowniku świńska grypa AH1N1

2010-03-22

http://www.national-geographic.pl/drukuj-artykul/grypa-na-celowniku/

kapsydem. DNA czy

RNA najbardziej

paskudnych mikrobów

koduje zaledwie kilka

białek (wirus grypy

ma ich osiem). Ich

geny podlegaj

ą

ci

ą

głym mutacjom i

przetasowaniom –

meksyka

ń

ski szczep

H1N1 to genetyczna

mieszanka wirusów

ś

wi

ń

skich, ptasich i

ludzkich. Taka

zmienno

ść

sprawia,

ż

e farmakologia jest

bezradna – trudno

jest opracowa

ć

lek

skutecznie blokuj

ą

cy

wirusowe białka. A

ż

e

wirusy mno

żą

si

ę

w

naszych komórkach,

mniej precyzyjne

farmaceutyki uderzaj

ą

bezpo

ś

rednio w nasz

organizm.


 
 Ś

wi

ń

skia grypa okazała si

ę

wra

ż

liwa na dwa istniej

ą

ce leki: oseltamivir i zanamivir.

Teoretycznie dzi

ę

ki nim mo

ż

emy zatrzyma

ć

rozwój epidemii. Jednak gdyby H1N1 zaatakował na

wielk

ą

skal

ę

na całym

ś

wiecie, zapasy mogłyby okaza

ć

si

ę

niewystarczaj

ą

ce. Co gorsza, masowe

stosowanie farmaceutyków to prosta droga do „wyhodowania” szczepów lekoopornych – a wtedy

b

ę

dziemy niemal zupełnie bezbronni. Tak naprawd

ę

leki pomagaj

ą

niektórym pacjentom przetrwa

ć

do momentu, w którym ich układ odporno

ś

ciowy „obudzi si

ę

” i zacznie niszczy

ć

wirusa. Dlatego

jedyn

ą

naprawd

ę

skuteczn

ą

broni

ą

mo

ż

e by

ć

szczepionka.




FATALNE JAJA




Dzi

ś

szczepienia przeciw grypie trzeba powtarza

ć

co roku, aby były w miar

ę

skuteczne.

Ś

wiatowa

Organizacja Zdrowia typuje trzy najgro

ź

niejsze szczepy, które mog

ą

w danym okresie wywoła

ć

pandemi

ę

. Przypomina to gr

ę

w ruletk

ę

– trafi

ć

jest trudno, natomiast nietrafiona szczepionka mo

ż

e

tylko pogorszy

ć

sytuacj

ę

. Na dodatek cykl produkcji preparatu jest bardzo długi – trwa do sze

ś

ciu

miesi

ę

cy. Win

ę

za to ponosi stosowana od półwiecza technika produkcji, czyli namna

ż

anie wirusów w

kurzych zarodkach. Firmy potrzebuj

ą

w tym celu setek milionów jaj, a z ka

ż

dego uzyskuj

ą

materiał na

zaledwie jedn

ą

czy dwie szczepionki. A je

ś

li zarodki zainfekuje przypadkiem inny wirus, cała partia

idzie do kosza.


 


Dlatego uczeni szukaj

ą

innych „po

ż

ywek” dla wirusów – linii komórkowych, które

mo

ż

na łatwo namna

ż

a

ć

i kontrolowa

ć

w laboratorium. Jednym z takich rozwi

ą

za

ń

jest wykorzystanie

komórek owadów, a konkretnie

ć

my zwanej rolnic

ą

gwo

ź

dziówk

ą

(Spodoptera frugiperda). Dzi

ę

ki

temu mo

ż

na skróci

ć

czas produkcji szczepionki o jeden–dwa miesi

ą

ce. „Jest to jednak na razie

Page 2 of 4

Na celowniku świńska grypa AH1N1

2010-03-22

http://www.national-geographic.pl/drukuj-artykul/grypa-na-celowniku/

dro

ż

sze ni

ż

wykorzystanie zarodków kurzych” – podkre

ś

la prof. Andrzej Piekarowicz, kierownik

Zakładu Wirusologii Uniwerstytetu Warszawskiego.




AMUNICJA UNIWERSALNA




A mo

ż

e dałoby si

ę

w ogóle zrezygnowa

ć

ze stosowania jakichkolwiek komórek? Ostatecznie wirus

jest zbiorem białek – wystarczyłoby poda

ć

w szczepionce tylko jedno z nich, by nasz organizm

nauczył si

ę

rozpoznawa

ć

wroga. S

ę

k w tym,

ż

e wirus grypy bardzo cz

ę

sto zmienia „oblicze”, czyli

znajduj

ą

ce si

ę

na jego powierzchni antygeny zwane hemaglutynin

ą

(H) i neuraminidaz

ą

(N). A to

wła

ś

nie przeciw tym białkom skierowana jest wi

ę

kszo

ść

przeciwciał wytwarzanych przez układ

odporno

ś

ciowy po podaniu szczepionki.


 


Mo

ż

na jednak znale

źć

inny słaby punkt mikroba, łatwiejszy

do namierzenia przez nasz organizm. Naukowcy z USA odkryli,

ż

e we krwi cz

ęś

ci osób, które

przeszły gryp

ę

, znajduj

ą

si

ę

uniwersalne przeciwciała neutralizuj

ą

ce wiele podtypów wirusa grypy. S

ą

one skierowane przeciw trudno dost

ę

pnej, mało zmiennej cz

ęś

ci hemaglutyniny. Co wi

ę

cej,

przeciwciała te uniemo

ż

liwiaj

ą

wirusowi wnikni

ę

cie do ludzkich komórek. Na tej bazie mo

ż

na wi

ę

c

opracowa

ć

szczepionk

ę

, któr

ą

wystarczy poda

ć

raz na całe

ż

ycie.


 


Testy takich preparatów ju

ż

trwaj

ą

. Na St Louis University zacz

ę

ły si

ę

niedawno testy kliniczne szczepionki zawieraj

ą

cej białka

wirusów grypy A i B (tzw. Bivalent Influenza Peptide Conjugate Vaccine – BIPCV). Podobne prace

prowadz

ą

Belgowie z Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie. Ju

ż

w latach 90. XX

wieku odkryli,

ż

e praktycznie wszystkie wirusy grypy s

ą

wyposa

ż

one w identyczne białko zwane M2,

a podanie go w formie szczepionki daje trwał

ą

odporno

ść

na chorob

ę

. Wraz z firm

ą

farmaceutyczn

ą

Acambis opracowali preparat ACAM-FLU-A, który przeszedł ju

ż

pierwsz

ą

faz

ę

bada

ń

klinicznych. „Ta

szczepionka mogłaby zapobiec nie tylko corocznej grypie, ale te

ż

wszelkim przyszłym pandemiom” –

mówi prof. Walter Fiers, jeden z autorów odkrycia.


 


Tym samym białkiem zaj

ę

li si

ę

uczeni z

ameryka

ń

skiego Wistar Institute. Ich preparat ma by

ć

podawany w formie sprayu do nosa – odpadnie

wi

ę

c niemiłe kłucie. „Testy wykazały,

ż

e podanie białka M2 daje silniejsz

ą

reakcj

ę

immunologiczn

ą

ni

ż

ż

ywy wirus grypy, który dostaje si

ę

do organizmu w czasie choroby” – podkre

ś

la zaanga

ż

owany w

badania prof. Walter Gerhard. A to oznacza,

ż

e produkcja b

ę

dzie szybka i tania – wystarczy

genetycznie zaprogramowa

ć

bakterie, by wytwarzały wirusowe białko, tak jak dzi

ś

np. insulin

ę

. Nie

b

ę

d

ą

potrzebne ani jaja, ani hodowle komórkowe.




ZARAZA NIE UMIERA NIGDY

Cho

ć

ś

wi

ń

ska grypa H1N1 na razie wydaje si

ę

niegro

ź

na, naukowcy s

ą

dalecy od optymizmu. Wirus

ten „wyl

ę

gał si

ę

” na ameryka

ń

skich fermach przez co najmniej 10 lat, ale problem dostrze

ż

ono

dopiero wtedy, gdy choroba zacz

ę

ła zabija

ć

ludzi. Takich mikrobów z pewno

ś

ci

ą

jest wi

ę

cej – nie

tylko w organizmach

ś

wi

ń

– i by

ć

mo

ż

e lada moment znów si

ę

o tym bole

ś

nie przekonamy.

„Potrzebny jest grypowy Projekt Manhattan, czyli rzucenie wszelkich dost

ę

pnych

ś

rodków na badania

nad gryp

ą

i szczepionkami przeciw niej, zanim b

ę

dzie za pó

ź

no” – pisał w odredakcyjnym

komentarzu tygodnik „New Scientist”. Niestety, wygl

ą

da na to,

ż

e politycy uznali spraw

ę

za

załatwion

ą

, cho

ć

„

ś

wi

ń

ska panika” dowiodła,

ż

e słu

ż

by sanitarne wielu pa

ń

stw nie s

ą

w ogóle

przygotowane na takie zagro

ż

enie.A nawet je

ś

li znajd

ą

si

ę

pieni

ą

dze na badania i szczepionki,

pokonanie wirusa grypy nie b

ę

dzie łatwe. Jego naturalnym rezerwuarem s

ą

organizmy ptaków i

ssaków – zarówno hodowlanych, jak i tych

ż

yj

ą

cych na wolno

ś

ci. Zawsze wi

ę

c mo

ż

emy si

ę

spodziewa

ć

ataku nowych gro

ź

nych szczepów. Czy grypa mo

ż

e wi

ę

c kiedykolwiek podzieli

ć

los

czarnej ospy, wyeliminowanej całkowicie w 1977 r.? Zwalczenie tamtego wirusa kosztowało 300 mln

dolarów i 20 lat intensywnej pracy. Mało wi

ę

c prawdopodobne,

ż

eby z gryp

ą

poszło nam łatwiej.

Page 3 of 4

Na celowniku świńska grypa AH1N1

2010-03-22

http://www.national-geographic.pl/drukuj-artykul/grypa-na-celowniku/

CZARNA SIÓDEMKA

NAJBARDZIEJ MORDERCZE WIRUSY W HISTORII LUDZKO

Ś

CI

1. OSPA PRAWDZIWA (VARIOLA VERA) – zabójca wszech czasów, grasuj

ą

cy w Europie od

ś

redniowiecza i zawleczony przez Hiszpanów do Ameryki. Tylko w XX wieku ospa zabiła 300–500

mln ludzi.

2. WIRUS GRYPY A – co roku zabija ok. 500 tys. osób, regularnie powtarzaj

ą

ce si

ę

pandemie

zbieraj

ą

znacznie wi

ę

ksze

ż

niwo (np. hiszpanka w latach 1918–1919 pochłon

ę

ła 70–100 mln ofiar).

3. CZARNA

Ś

MIER

Ć

– mo

ż

liwe,

ż

e nie była to epidemia d

ż

umy (jak si

ę

do dzi

ś

przyjmuje), lecz

gor

ą

czki krwotocznej wywoływanej przez wirusy (podobne do znanych dzi

ś

ebola czy marburg).

Uczeni szacuj

ą

,

ż

e przez 1500 lat pochłon

ę

ła ok. 200 mln ofiar.

4. LUDZKI WIRUS NIEDOBORU ODPORNO

Ś

CI (HIV) – odkryty zaledwie 30 lat temu mikrob ma „na

koncie” ponad 30 mln ofiar

ś

miertelnych. Co roku na AIDS umieraj

ą

ponad 3 mln ludzi, w niektórych

krajach Afryki nosicielami wirusa jest blisko 80 proc. populacji.

5. DENGA – niemal połowa ludzko

ś

ci jest nara

ż

ona na kontakt z tym wirusem, wywołuj

ą

cym

gor

ą

czk

ę

krwotoczn

ą

. Co roku choruje ok. 50 mln ludzi, z czego ponad milion umiera.

6. LUDZKI WIRUS BRODAWCZAKA (HPV) – odpowiedzialny za powstawanie raka szyjki macicy,

który jest przyczyn

ą

zgonu ok. 350 tys. kobiet rocznie.

7. W

Ś

CIEKLIZNA (RABV) – co roku zabija ok. 50 tys. osób.

Współpraca: Jakub Urba

ń

ski, Marcin Klejman

ź

ródło

Autor :

Jan Stradowski

Kategoria:

Tagi: grypa wirus

Ś

wi

ń

ska Grypa wirus AH1N1 terapia szczepionki objawy

Ź

ródło: www.national-geographic.pl

Adres wersji on-line: http://www.national-geographic.pl/drukuj-artykul/grypa-na-
celowniku/

Page 4 of 4

Na celowniku świńska grypa AH1N1

2010-03-22

http://www.national-geographic.pl/drukuj-artykul/grypa-na-celowniku/