23

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2009

FIZYKOTERAPIA

U

dokumentowane klinicznie wskazania do stosowania le-
czenia i rehabilitacji światłem spolaryzowanym obejmują:

bliznowce, bóle kręgosłupa, bóle mięśniowe, bóle neuralgiczne,
chorobę Burgera, choroby stawów, dermatozy, cukrzycę, dysko-
patie, półpasiec, łuszczycę, skłonność do zakrzepów, starzenie
się skóry, zapalenie korzonków nerwowych, pielęgnację ran
pooperacyjnych oraz żylaki. Z każdym rokiem pojawiają się nowe
zalecenia do leczenia i rehabilitacji światłem spolaryzowanym,
które obejmują również działanie na przyspieszenie procesu
gojenia się ran, w tym odleżyn i owrzodzeń żylnych.

Odleżyna

Odleżyna (decubitus) jest obszarem martwicy tkanek. Martwi-
cą określa się miejscową śmierć narządu, tkanek lub komórek
w żywym ustroju. Proces ten rozwija się bardzo szybko i może
dotyczyć elementów anatomicznych poprzednio nie zmienionych
i sprawnie działających. Odleżyna stanowi przykład zgorzeli
wilgotnej, spowodowanej przez długotrwały ucisk, a często także
poprzez działanie moczu, kału i potu. W sytuacji pogorszenia
krążenia spowodowanego uciskiem, zwolniona zostaje przemiana
komórkowa, co prowadzi do śmierci komórki. Martwica tkanki
ma charakter trójwymiarowy, szerzy się nie tylko w kierunku
skóry, ale także w dół kości oraz ku tkance podskórnej.

Odleżyny, jako powikłanie w opiece nad chorymi, są jednym

z najpoważniejszych problemów w oddziałach szpitalnych, zakła-
dach opiekuńczych, hospicjach i innych placówkach zajmujących
się leczeniem i rehabilitacją pacjentów. Stanowią najpoważniejszą
grupę powikłań występujących u pacjentów przewlekle chorych
i unieruchomionych, które wpływają na obniżenie samopoczucia
chorego, między innymi poprzez powodowanie dolegliwości
bólowych, wydłużają czas leczenia i rehabilitacji w szpitalu,
zwiększają koszty, a także ryzyko dalszych powikłań.

Leczenie odleżyn to aspekt wieloczynnikowy, w którym pie-

lęgnacja i profilaktyka odgrywają ogromną rolę, ale często odle-
żyny powstają pomimo wysiłków zespołu interdyscyplinarnego.
W Polsce wciąż brak jest danych i prac na temat częstości wystę-
powania i faktycznych kosztów leczenia i rehabilitacji chorych
z odleżynami. Dane z innych krajów wskazują na 7-35-procentową
częstość występowania odleżyn, w zależności od rodzaju ośrodka
medycznego, choroby podstawowej i wieku chorego.

Odleżyny nie leczone lub leczone nieskutecznie mogą stanowić na-

wet zagrożenie życia. Współczesna wiedza oraz technika umożliwiają
prowadzenie profilaktyki, leczenia i rehabilitacji na najwyższym
poziomie. Szczególnie pragnę podkreślić możliwość wykorzystania
czynników fizykalnych, w tym światła spolaryzowanego i koloro-
terapii, które stosowane jako uzupełnienie tradycyjnego sposobu
leczenia i rehabilitacji, przyczyniają się do szybszego gojenia się
ran odleżynowych, a tym samym do znacznego skrócenia czasu
pobytu w szpitalu, co nierozerwalnie łączy się ze zmniejszeniem
kosztów postępowania leczniczego, a także cierpienia pacjenta.

Bardzo ważne jest, aby rozpowszechniać ten sposób lecze-

nia wśród lekarzy, pielęgniarek i fizjoterapeutów, jak również

Współcześnie terapię światłem spolaryzowanym stosuje się jako kurację uzupełniającą i wspierającą farmakoterapię oraz
inne zabiegi fizykoterapeutyczne w leczeniu i rehabilitacji schorzeń o różnej etiopatogenezie.

Widzialne światło

spolaryzowane i koloroterapia

w zakresie rehabilitacji społecznej, gdyż rozwój tych metod
terapeutycznych jest uzależniony od pozytywnej oceny per-
sonelu medycznego. Należy podkreślić, że zabiegi światłem
spolaryzowanym stosuje się jako uzupełnienie farmakoterapii,
kinezyterapii lub leczenia operacyjnego.

Owrzodzenia żylne

Owrzodzenia żylne podudzi należą do chorób powszechnych,
przewlekłych i powodujących inwalidztwo. Około 2% dorosłej
populacji cierpi na przewlekłe owrzodzenia kończyn dolnych,
z przewagą kobiet nad mężczyznami w stosunku 3:1. Częstotli-
wość występowania owrzodzeń żylnych nasila się z wiekiem.
Etiopatogeneza owrzodzeń związana jest głównie z zaburzeniami
naczyniowymi, w 85% przypadków owrzodzenia spowodowane
są chorobami żył, pozostałe 15% stanowią owrzodzenia innego
pochodzenia: tętniczego, w wyniku zapalenia naczyń limfatycz-
nych, chorób krwi, chorób metabolicznych, nowotworów, a także
głębokiego upośledzenia trofiki tkankowej czy neuropatii. Proces
leczenia owrzodzeń żylnych jest złożony i skomplikowany. Naj-
ważniejsze znaczenie mają interwencje przyczynowe polegające
na obniżeniu ciśnienia w żyłach.

Niewydolność żylna i owrzodzenie stanowią problem głów-

nie u ludzi w podeszłym wieku, obciążonych często różnymi
przewlekłymi chorobami, do których należą zaawansowana
niewydolność krążeniowo-oddechowa, cukrzyca, choroby
narządu ruchu i inne. Mogą one stanowić przeciwwskazania
do skomplikowanego zabiegu operacyjnego. Chorzy ci są często
pacjentami oddziałów dermatologicznych i są leczeni zacho-
wawczo. Celem miejscowego leczenia zachowawczego jest
przede wszystkim zniesienie zastoju żylnego w kończynach
i ograniczenie lub całkowite usunięcie obrzęku w okolicy
owrzodzenia.

Leczenie zachowawcze łączy w sobie czasem elementy leczenia

przyczynowego i objawowego, powinno być skojarzone, czyli ogólne
i miejscowe. W leczeniu ogólnym dąży się do zatrzymania zmian
w naczyniach. Stosowane są leki przeciwzapalne, usprawniają-
ce krążenie obwodowe, osłaniające śródbłonek, zmniejszające
agregację elementów morfotycznych krwi. Stosowane są także
leki przeciwobrzękowe, a także środki uszczelniające naczynia
żylne i hamujące aktywację krwinek białych.

Ze względu na niezbyt dużą efektywność leczenia zacho-

wawczego, wiążącego się także z dyskomfortem pacjenta oraz
wysokimi kosztami, trwają poszukiwania nowych form terapii
wspomagających leczenie i rehabilitację.

W ostatnim czasie coraz większym zainteresowaniem w lecze-

niu i rehabilitacji chorych z owrzodzeniami żylnymi cieszy się
zastosowanie różnego rodzaju czynników fizykalnych, w tym
widzialnego światła spolaryzowanego i koloroterapii. Czynniki
fizykalne są niezwykle pomocne przy prowadzeniu leczenia in-
nymi dostępnymi środkami, według obowiązujących standardów,
co powoduje zwiększenie skuteczności terapii i prognozowanie
do całkowitego wyleczenia.

Leczenie trudno gojących się ran − odleżyn i owrzodzeń żylnych

24

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2009

FIZYKOTERAPIA

Podstawy fizyczne i dzia

łanie biologiczne

spolaryzowanego

światła widzialnego

Światło jest to postać energii promienistej o naturze falowej
i cząsteczkowej. To taka forma energii, która przekazuje siłę ży-
ciową. Światło pozwala na przyswajanie elementów potrzebnych
do życia. Pewien procent docierającego do nas światła słonecz-
nego podlega zjawisku polaryzacji i prawdopodobnie właśnie
ta jego część jest odpowiedzialna za szczególne właściwości
terapeutyczne naturalnych naświetlań.

Widzialne światła spolaryzowane o długości fali od 385

do 780 nm charakteryzuje się następującymi właściwościami:
• spolaryzowanie (drganie w płaszczyznach równoległych

do kierunku świecenia), stopień polaryzacji: 98%;

• polichromatyczność (zawiera szerokie pasmo częstotliwości

i przekazuje mało energii);

• niekoherentność (przebieg fali nie jest synchronizowany ani

w czasie, ani w przestrzeni);

• energia o niskim poziomie jest dostarczana ze stałą intensywno-

ścią. Średnia intensywność promieniowania wynosi 40 mW/cm

2

,

2,4 J/cm

2

(na minutę), więc ma charakter biostymulacji;

• miejscowe podniesienie temperatury o 0,1-0,5°C.

Liniowo spolaryzowane światło widzialne (specjalnie ukierunko-

wane) ma pozytywny wpływ i działa biostymulująco na poddawane
naświetlaniu części ciała. Światło poprzez wrażenia wzrokowe
wpływa na określone obszary mózgu regulujące gospodarkę
hormonalną (szyszynka, podwzgórze, przysadka). Przenikając
przez skórę, modyfikuje procesy zachodzące w płynie śródtkanko-
wym. Zmiany te wtórnie, poprzez krążącą krew, rozprowadzane
są po całym organizmie. Skóra wchłania światło kolorowe, jego
drgania i przekazuje dalej do wnętrza ciała, przenosząc energię
i informacje na poziomie komórkowym. Pochłonięte widzialne
światło spolaryzowane organizm ludzki przetwarza w energię

elektrochemiczną, która powoduje uruchomienie łańcucha
reakcji biochemicznych wewnątrz komórek, stymulowanie
prawidłowej przemiany materii oraz wzmocnienie odporności
całego organizmu.

Efekty biologiczne działania światła widzialnego (białe świa-

tło) obejmują:
• bezpośrednie działanie na strukturę i funkcję wszystkich

krążących krwinek,

• stymulację procesów wzrostowych i podziałów komórko-

wych,

• poprawę mikrokrążenia,
• poprawę transportu tlenu i funkcji transportowych krwi,
• produkcję czynników przeciwzapalnych we krwi,
• działanie antybakteryjne dzięki niebieskiej części widma,
• modulację systemu immunologicznego,
• modulację aktywności komórkowej, szczególnie leukocytów,
• modulację systemu hormonalnego.

W fototerapii stosowane jest, w zależności od potrzeb, światło

widzialne lub konkretna barwa, czyli fala elektromagnetyczna
o określonej długości. Stosowane w lampach specjalistyczne od-
biciowe filtry polaryzacyjne przepuszczają tylko falę o określonej
długości i w ten sposób uzyskuje się konkretną barwę. Spektrum
promieniowania widzialnego obejmuje następujący zakres fal
elektromagnetycznych, w tym konkretne barwy:
• czerwona – wpływa pobudzająco na psychikę człowieka,

na czynność męskich i żeńskich gruczołów płciowych, powo-
duje łagodzenie zmian skórnych występujących w przebiegu
niektórych chorób zakaźnych, przyspiesza gojenie w przy-
padku źle gojących się ran i bólów mięśniowych oraz przy
niedoczynności gruczołów płciowych; dodaje energii;

• pomarańczowa – wpływa na układ pokarmowy (jelito cienkie,

grube), wydalniczy i moczowy;

• żółta – przypuszcza się, że ma działanie na ośrodkowy układ

nerwowy i na układ pokarmowy, a także pobudza układ
limfatyczny. Brak jednak wiarygodnych dowodów i badań
dotyczących jej działania;

• zielona – ma działanie antyseptyczne i dezynfekujące, reguluje

i stabilizuje wszystkie funkcje organizmu, uśmierza ból i pobudza
procesy regeneracyjne, ułatwia powrót do zdrowia po chorobie,
uspokaja i działa jako remedium na klaustrofobię;

• niebieska – ma działanie uspokajające, przeciwbólowe, prze-

ciwzapalne, przeciwświądowe i przeciwgorączkowe, powoduje
zwężenie naczyń krwionośnych skóry, ma działanie fotooksy-
dacyjne i powoduje przekształcenie bilirubiny w nietoksyczne,
rozpuszczalne w wodzie substancje wydalane przez nerki;
jest wykorzystywana do naświetlań miejscowych po urazach,
przy krwawych wysiękach w stawach, przy zapaleniu żył,
zaburzeniach naczynioruchowych, zaburzeniach krążenia
w cukrzycy, miażdżycy i odmrożeniach;

• fioletowa – ma działanie wzmacniające, znieczulające i anty-

bakteryjne, normuje pracę układu nerwowego i hormonalnego,
uspokaja, obniża stres, przezwycięża lęki i obsesje, działa
hamująco na motorykę mięśni szkieletowych, w dużej dawce
powoduje rozdrażnienie.
Choroba jest wyrazem braku pewnych częstotliwości drgań,

które odpowiadają falom widma kolorowego. Uzupełnienie
tego niedoboru przez naświetlania barwą, sprawia, że wzrasta
sprawność organów i zwiększa się możliwość regeneracji.

Istnieje wiele stanów patologicznych, w których grzanie jest

bezwzględnie przeciwwskazane. Wyeliminowanie w nowocze-
snych lampach promieniowania podczerwonego, które pochłonięte
powoduje zwiększenie temperatury w naświetlanych tkankach,
zwiększa możliwości terapeutyczne urządzeń generujących tylko
spolaryzowane światło widzialne.

Światło w kontakcie ze skórą stymuluje światłoczułe struktury

międzykomórkowe i molekuły. To inicjuje reakcje łańcuchowe
w komórkach i wyzwala tak zwane reakcje wtórne, które nie

25

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2009

FIZYKOTERAPIA

ograniczają się wyłącznie do obszaru skóry poddanego kuracji,
ale mogą obejmować cały organizm.

Główne efekty terapeutyczne działania światła spolaryzowa-

nego obejmują wzrost odporności organizmu, przyspieszanie
procesów przemiany materii, działanie przeciwbólowe, przeciw-
zapalne, zwiększenie unaczynienia oraz szybsze formowanie się
kostniny w miejscu złamania, poprawę mikrokrążenia i funkcji
reologicznych krwi.

W związku z powyższymi efektami jest ono stosowane w reha-

bilitacji klinicznej, jak i społecznej oraz jako leczenie wspoma-
gające w wielu działach medycyny, czyli w alergologii, chirurgii
i ortopedii, dermatologii, gastrologii, ginekologii i położnictwie,
kardiologii, laryngologii, neurologii, okulistyce, pediatrii, pulmo-
nologii, psychiatrii, reumatologii, stomatologii. Przeciwwskazania
i ograniczenia terapii światłem spolaryzowanym obejmują osoby
uczulone na światło, z chorobą nowotworową w indywidualnych
przypadkach oraz obszar tułowia u kobiet w ciąży.

Metodyka zabiegu

Stosunkowo łatwym w obsłudze i skutecznym źródłem światła
widzialnego spolaryzowanego powyżej 98% i koloroterapii jest
lampa Q. Light. Zasadniczym elementem systemu jest projektor
oraz odpowiednio dobrane, wymienne filtry kolorowe i odbi-
ciowe, pozwalające uzyskać światło o długości fali odpowiednio
dostosowanej do leczenia i rehabilitacji poszczególnych jednostek
chorobowych. System emituje światło spolaryzowane o długości fali
od 385 do 1700 nm, więc światło widzialne (385-780 nm) i bliską
podczerwień (780-1700 nm). Urządzenie to pozwala na naświe-
tlanie obszaru o średnicy od 5 do 40 cm. Średnia intensywność
promieniowania wynosi: 40mW/cm

2

, 2,4J/cm

2

(na minutę).

Optymalna terapia powinna składać się z dwóch części, tzn.

naświetlania systemowego („kąpiel w kolorach”) oraz naświe-
tlania miejscowego.
1. Naświetlanie systemowe – „kąpiel w kolorach”. Metoda zabiegu

polega na ustawieniu lampy w odległości 1-1,5 m od twarzy.
Stosuje się filtr-egalizator z odpowiednim filtrem kolorowym
według następującej kolejności i czasu:
• filtr czerwony – 4 minuty,
• filtr pomarańczowy – 4 minuty,
• filtr żółty – 4 minuty,
• filtr zielony – 4 minuty,
• filtr niebieski – 4 minuty,
• filtr fioletowy – 4 minuty.

2. Zabieg miejscowy z filtrem-polaryzatorem oraz filtrem o od-

powiednim kolorze, w zależności od wskazań. Do odleżyn
i owrzodzeń można stosować kolor niebieski, czerwony,
zielony lub pełne spektrum, jako światło białe. Czas trwania
zabiegu wynosi 10 minut. Lampę ustawia się w odległości około
20 cm od miejsca naświetlania. Rana powinna być oczyszczona
i pozbawiona wszelkich opatrunków.

Opisy przypadków

Przypadek 1
Chora (kobieta, lat 66) z rozpoznaniem: niewydolność krążenia,
cukrzyca, z rozległą raną otwartą podudzia prawego i towarzyszą-
cym owrzodzeniem o szerokim zasięgu. Zastosowane wcześniej
leczenie nie przynosiło efektów terapeutycznych. W czasie kilku
hospitalizacji stosowano zabiegi fizykalne, które przynosiły okresową
poprawę wyglądu rany i wpływały pozytywnie na proces gojenia.
Pacjentce zalecano leczenie ambulatoryjnie miejscowo w postaci:
Octenisept spray pod okład z 0,25% Arg, Nitrici 2 x dziennie,
na otoczenie Laticort krem 2 x dziennie, 2 razy w tygodniu Comfeel
plaster, 1 x dziennie do przemywania rany 0,9 % NaCl.

Naświetlania lampą Bioptron PRO, emitujące falę elektro-

magnetyczną o długości 480 do 3400 nm, przeprowadzono
w warunkach domowych 2 x dziennie, czas zabiegu: 10 minut,
przez okres 2 miesięcy.

26

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2009

FIZYKOTERAPIA

Przed naświetlaniem dno rany było zaciągnięte treścią włók-

nisto-ropną, z pojedynczymi wyspami naskórkowymi (fot. 1).
Wielkość owrzodzenia wynosiła 13 cm na 9 cm. Brzegi były
silnie zaczerwienione. Występował ból ostry i rwiący. Na skali
VAS pacjentka określała ból na 9. W posiewie wykryto bakterie:
Streptococcus agalactiae, Pseudomonas aeruginosa MBL, Staphy-
lococcus aurerus MRSA.

Po dwóch miesiącach stosowania światła spolaryzowanego

uzyskano częściowe oczyszczenie owrzodzenia oraz brzeżną
i wyspową epitelizację. Rana zmniejszyła się nieznacznie, jej
rozmiar wynosił 12 cm na 8 cm. Brzeg rany był koloru jaśniej-
szego, nastąpiło wyraźne zmniejszenie bólu (fot. 2).

Przez cały okres naświetlań systematycznie badano stan

owrzodzenia. W wyniku stosowania światła spolaryzowanego
rana się oczyszczała, zmniejszała się ilość wydzieliny. Jednocze-
śnie pacjentka informowała o ustępowaniu objawów bólowych.
W skali VAS ból pacjentka określiła na 4. Na powierzchni rany
ukazała się ziarnina, której towarzyszyło pojawienie się naczyń
krwionośnych, a od brzegów rany rozpoczynało się nadpełzanie
nabłonka (epitelizacja). W wymazie z rany stwierdzono obecność
bakterii: Streptococcus agalactiae, Stenotrophomonas malt.

Z obserwacji autora wynika, że postęp w gojeniu się ran zależy

również od wieku pacjenta, jego ogólnego stanu zdrowia, spraw-
ności obwodowego układu krążenia; jak również od prawidłowej
pielęgnacji i właściwie dobranego leczenia farmakologicznego.
W badaniach własnych ze względu na choroby współistniejące
oraz zaawansowany wiek pacjentki nie uzyskano w pełni wy-
leczenia.

Przypadek 2

(Wyniki badań z Centrum Oparzeń, oddziału

Chirurgii Plastycznej i Rekonstrukcyjnej oraz Polikliniki przy
Szpitalu w Gent w Belgii w latach 2006-2007).

Pacjentka (lat 50) z paraplegią, odleżyna istniejąca od 2 miesię-

cy, zabiegi lampą Q. Light. Rozpoczęcie naświetlań 1.09.2006 r.,

pełne zamknięcie odleżyny: 26.10.2006 r. Całkowity czas leczenia:
2 miesiące, czas trwania sesji naświetlania: 10 minut dziennie,
światło białe (fot. 3, 4, 5, 6).
Przypadek 3

(Wyniki badań z Centrum Oparzeń, oddziału

Chirurgii Plastycznej i Rekonstrukcyjnej oraz Polikliniki przy
Szpitalu w Gent w Belgii w latach 2006-2007).

Pacjent (mężczyzna w wieku 60 lat), owrzodzenie otwarte

od 8 miesięcy. Terapię światłem spolaryzowanym lampą Q. Light
rozpoczęto 19.04.2006 r., całkowite zamknięcie owrzodzenia
nastąpiło 1.08.2006 r. Czas leczenia: 3,5 miesiąca, 12 minut
naświetlań 3 x w tygodniu, światło białe (fot. 7-12).

Podsumowanie

Wiele badań potwierdza wpływ światła spolaryzowanego liniowo
na siły obronne organizmu, między innymi poprzez mobilizację
i wzrost aktywności komórek odpowiedzi immunologicznej. Świa-
tło spolaryzowane może być stosowane w każdym etapie gojenia
się rany. Jak wiadomo, w ostrej fazie zapalnej niewskazane jest
stosowanie środków i zabiegów terapeutycznych powodujących
przegrzanie czy nawet ocieplenie obszaru zapalnego. Brak dzia-
łania termicznego podczas zabiegu światłem spolaryzowanym
w zakresie widma światła widzialnego jest dodatkową zaletą tej
formy terapii. Terapia widzialnym polichromatycznym światłem
spolaryzowanym jest jednym z niewielu zabiegów fizykalnych
możliwych do stosowania w fazie ostrego stanu zapalnego. Jest
to pierwszy bardzo ważny etap gojenia się ran, podczas którego
wyzwolony łańcuch reakcji warunkuje prawidłowy i sprawny
przebieg kolejnej fazy proliferacyjnej.

Wytwarzanie nowych naczyń krwionośnych przyspiesza po-

działy komórkowe dzięki zwiększonemu dostarczaniu substancji
odżywczych i tlenu do łożyska rany. Fibroblasty – nowy rodzaj
komórek – wskutek działania czynników chemotaktycznych
migrują w kierunku rany i ulegają szybkim podziałom. W wyniku
tego procesu dochodzi do powstania ziarniny, która powoduje,

Fot. 1. Owrzodzenie przed na

świetlaniem, Fot. 2. Owrzodzenie po 2 miesiącach naświetlania

Kolejne etapy terapii: Fot. 3. Stan odle

żyny przed rozpoczęciem naświetlań; Fot. 4. Stan po 6 dniach naświetlania; Fot. 5. Stan po 28 dniach naświetlania; Fot. 6. Stan po 2 miesiącach

na

świetlania

Kolejne etapy terapii: Fot. 7. Stan owrzodzenia przed rozpocz

ęciem naświetlań; Fot. 8. Stan owrzodzenia po 3 tygodniach naświetlań; Fot. 9. Stan owrzodzenia po 3 miesiącach naświetlań;

Fot. 10. Ca

łkowite zamknięcie owrzodzenia po 3,5 miesiąca naświetlań; Fot. 11 i 12. Stan po 4 i 10 miesiącach od zamknięcia owrzodzenia

fot. Archiwum

autorki

1

7

10

8

11

9

12

2

3

4

5

6

28

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2009

FIZYKOTERAPIA

że gojąca się rana ma charakterystyczny lśniąco czerwony ko-
lor. Zastosowanie terapii światłem spolaryzowanym w tej fazie
procesu zatrzymuje makrofagi i wzrost proliferacji fibroblastów,
co ma kluczowe znaczenie w całym procesie odnowy. Utrzymanie
wilgotnego środowiska wokół rany ułatwia proces gojenia, a także
przyspiesza proces naskórkowania. Światło spolaryzowane z jed-
nej strony pobudza granulocyty do sprawniejszego oczyszczania
rany, z drugiej zaś stymuluje uwalnianie ważnych mediatorów,
które są niezbędne w procesie odnowy uszkodzonych struktur
tkankowych. Stymulowane światłem spolaryzowanym makrofagi
wywołują kaskadę procesów regulacyjnych, dzięki którym rana
goi się sprawniej i bez powikłań. Kiedy rana zostaje wypełniona
ziarniną, ostatnim etapem jest zamknięcie rany poprzez pokrycie
jej naskórkiem. Terapia światłem spolaryzowanym pobudza
również epitelizację, czyli proces polegający na pokrywaniu
powierzchni rany komórkami naskórka.

Umiejętność prawidłowego wykorzystania widzialnego światła

spolaryzowanego, dokładne rozumienie mechanizmów działania
na chore tkanki, zdolność planowania terapii z wykorzystaniem
tej metody terapeutycznej, możliwej do wykonywania także
w warunkach domowych, może w widoczny sposób podnieść
skuteczność terapii i wpłynąć na skrócenie czasu leczenia ran
odleżynowych i owrzodzeń.

Uzyskane do tej pory efekty działania światła spolaryzowa-

nego są zadowalające i mogą pomóc cierpiącym pacjentom
oraz wpłynąć na ogromne oszczędności w dziedzinie opieki
zdrowotnej. Wciąż rozwijające się światłolecznictwo w zakresie
niskoenergetycznym, czyli biostymulacja za pomocą widzialnego
światła spolaryzowanego, staje się nową możliwością medycyny
fizykalnej, będącej elementem kompleksowego postępowania
terapeutycznego i usprawniającego, zarówno w czasie rehabili-
tacji klinicznej, jak i społecznej.

Piśmiennictwo
1. Franek A., Polak A., Kucharzewski M.: Owrzodzenia żylne – etiopa-

togeneza [w:] Zachowawcze leczenie owrzodzeń żylnych podudzi,
red. Franek A., Kucharzewski M., Sieroń A. Śląska Akademia Me-
dyczna, Katowice 2001.

2. Kruk-Kupiec G.: Odleżyny. Poradnik dla pielęgniarek i położnych.

Piekary Śląskie: PLIK, 1999.

3. Krutul R.: Odleżyna – profilaktyka i terapia, Koszalin 2005.
4. Kużdżał A., Walaszek R.: Charakterystyka właściwości fizycznych

światła VIP oraz mechanizm działania biofizycznego. „Fizjoterapia”,
2001, 9, 4, s. 48-53.

5. Kużdżał A., Walaszek R.: Mechanizm biologicznego oddziaływa-

nia polichromatycznego światła spolaryzowanego liniowo – VIP.
„Fizjoterapia”, 2002, 10, 3-4, s. 65-71.

6. Kużdżał A., Walaszek R.: Zastosowanie widzialnego polichromatyczne-

go światła spolaryzowanego (VIP Light) w rehabilitacj. „Fizjoterapia”,
2004, 12, 2, ,s. 55-63.

7. Łuczak J., Sopata M.: Profilaktyka i leczenie zachowawcze odleżyn

(cz. I). „Zakażenia”, 2003, 4, s. 81-88.

8. Łuczak J., Sopata M.: Profilaktyka i leczenie zachowawcze odleżyn

(cz. II). „Zakażenia”, 2004, 1, s.105-111.

9. Mirkiewicz-Fila H.: Podręcznik do terapii światłem spolaryzowanym,

Katowice 2004.

10. Sieroń A.: Światło w rehabilitacji. „Rehabilitacja w Praktyce”, 2006,

nr 3, s. 20-25.

11. Smith D. M.: Pressure sores in the nursing home. „Ann. Inter. Med.”,

1995, 123:433-42.

12. Szewczyk M., Jawień A., Piotrowicz R.: Leczenie owrzodzeń żylnych.

„Twój Magazyn Medyczny”, 2005, nr 2, s. 49-53.

13. Wojszwiłło A., Geppert E., Włodarkiewicz A.: Leczenie owrzodzeń

żylnych podudzi. „Przegląd Dermatologiczny”, 1997, nr 4, s. 55-57.

J

OLANTA

D

UDEK

Instytut Fizjoterapii

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w Kielcach