Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 201

1

Z

K
am

or

1

MODEL

ODPOWIEDZI I SCHEMA

T PUNKT

OW

ANIA

Poziom r

ozszerzony

Zadanie

Odpowiedzi

Uwagi

Punktacja

za czynność

za

zadanie

1

–

za prawidłowe uzupełnienie schematu

: 12

6

C

1.1

1

2

– za napisanie skróconej konfiguracji elektronowej: [He] 2s

2

2p

2

lub

[He] 2s

2

p

2

1.2

1

2

– za napisanie równania reakcji: CO

2

+ 2NaOH → Na

2

CO

3

+ H

2

O

lub

CO

2

+ NaOH → NaHCO

3

2.1

1

1

3

– za poprawne uzupełnienie kolumny

tabeli:

Pierwiastek

X

Y

Z

Liczba elektronów walencyjnych

2

6

3

Liczba powłok elektronowych

5

4

3

Wzór sumaryczny tlenku, w którym pierwiastek osiąga

najwyższy stopień utlenienia

SrO

CrO

3

Al

2

O

3

3.1

3 x 1

3

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 201

1

Z

K
am

or

2

4

– za poprawne uzupełnienie wierszy tabeli:

W

arunek

Nazwy substancji

Mają wiązania kowalencyjne (atomowe)

azot, grafit

Mają wiązania kowalencyjne spolaryzowane

(atomowe spolaryzowane)

amoniak

Mają budowę jonową

br

omek sodu

Mogą przewodzić prąd elektryczny w stanie stałym

miedź, grafit

Dobrze rozpuszczają się w wodzie

amoniak,

br

omek

sodu

4.1

5 wierszy – 3 pkt 3–

4

w

ie

rs

ze

–

2

p

kt

2 wiersze – 1 pkt 0–

1

w

ie

rs

z –

0

p

kt

3

5

a) za uzupełnienie opisu doświadczenia:

I. Na

2

[Zn(OH)

4

]

II.

ZnCl

2

5.1

1

3

b) za poprawne uzupełnienie zdań:

Doświadczenie I –

Tlenek cynku zachowuje się jak

tlenek

kwasowy

.

Doświadczenie II –

Tlenek cynku zachowuje się

jak

tlenek

zasadowy

.

5.2

1

c)

ZnO + 2OH

–

+ H

2

O → [Zn(OH)

4

]

2–

5.3

1

6

a) za wybór odczynnika:

woda utleniona (H

2

O

2

)

6.1

1

2

b) za podanie obserwacji:

Zielonkawy osad Fe(OH)

2

zmienia barwę na brunatną.

lub inne prawidłowe określenie

barw osadów

6.2

1

7

a) za napisanie równania reakcji:

2HgO → 2Hg + O

2

lub

HgO → Hg + ½O

2

7.1

1

3

b) – za metodę

– za obliczenia i

wynik z jednostką:

0,103 dm

3

np.: m

tlenu

= 2 g – 1,853 g = 0,147 g

32 g — 22,4 dm

3

0,147 g —

x

x = 0,103 dm

3

lub 217 g HgO — 22,4 dm

3

O

2

2 g HgO —

x dm

3

O

2

x = 0,103 dm

3

lub każda inna poprawna metoda

7.2

1 1

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 201

1

Z

K
am

or

3

8

– za ocenę podanych zdań:

Zdania

P/F

Zmniejszenie ciśnienia obniża wydajność reakcji.

F

Obniżenie temperatury nie wpływa na wydajność reakcji.

F

Zwiększenie stężenia jodowodoru obniża wydajność reakcji.

P

Użycie katalizatora zwiększa wydajność reakcji.

F

8.1

4 poprawne

odpowiedzi – 2 pkt 2–3 odpowiedzi

– 1 pkt

0–1 odpowiedź

– 0 pkt

2

9

– za podanie wzorów substancji zmieszanych w każdej z probówek: Probówka I

A

–

Na

2

CO

3

B –

HCl

lub odwr

otnie

Probówka II

X –

BaCl

2

Y

–

MgSO

4

lub odwr

otnie

Probówka III

Z –

NH

4

Cl

W

–

NaOH

lub odwr

otnie

9.1

3 x 1

3

10

– za napisanie jonowych równań reakcji:

I.

CO

3

2–

+ 2H

+

→ CO

2

(↑) + H

2

O

II.

Ba

2+

+ SO

4

2–

→ BaSO

4

(↓)

III.

NH

4

+

+ OH

–

→ NH

3

(↑) + H

2

O

należy uznać zapis równań reakcji bez (

↑)

lub (

↓)

10.1

3 x 1

3

11

a) za identyfikację metali:

X –

Na (sód)

Y

–

Ca (wapń)

Z –

Mg (magnez)

11.1

1

2

b) za podanie uzasadnienia:

np. (różna szybkość reakcji z wodą)

wynika z

różnych wielkości pr

omieni

atomowych

lub

różnej siły oddziaływań elektr

onów walencyjnych z jądr

em

atomowym

lub

różnej łatwości

oddawania elektr

onów

.

lub każde inne poprawne uzasadnienie

11.2

1

12

a) za podanie obserwacji:

Roztwór

z oranżem metylowym zabarwił się na czerwono

lub

oranż metylowy

zmienił zabarwienie z pomarańczowego na czerwone.

lub każda inna poprawna odpowiedź

12.1

1

2

b) za uzupełnienie

ciągu przemian:

P

4

P

4

O

10

H

3

PO

4

O

2

H

2

O

odpowiedź P

2

O

5

nie będzie

punktowana

12.2

1

13

– za określenie charakteru jonu i napisanie równania reakcji:

Jon

Teoria Brönstada (kwas, zasada)

Równanie r

eakcji

S

2–

zasada

S

2–

+ H

2

O

⇄

HS

–

+ OH

–

NH

4

+

kwas

NH

4

+

+ H

2

O

⇄

NH

3

+ H

3

O

+

13.1

2 x 1

2

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 201

1

Z

K
am

or

4

14

– za metodę – za obliczenia i

wynik z jednostką:

T = 30ºC

np.: 18,7 g — 100 g roztworu

⇒

81,3 g wody

18,7 g — 81,3 g wody

x — 100 g

x = 23 g

⇒

T = 30ºC

14.1

1 1

2

15

a) za napisanie sumarycznego równania reakcji:

Cd

0

+ Pb

2+

→ Cd

2+

+ Pb

0

15.1

1

2

b) za obliczenie SEM i podanie wyniku z jednostką:

0,26

V

SEM = (E

k

– E

a

) = –0,14 + 0,40

= 0,26

V

15.2

1

16

– za bilans elektronowy: Cr

2

O

7

2–

+ 14H

+

+ 6e

–

→ 2Cr

3+

+ 7H

2

O

| (x 1)

CH

3

CH

2

OH → CH

3

CHO + 2H

+

+ 2e

–

| (x 3)

należy uznać również zapis:

C

r

e

C

r

x

C

C

e

x

V

I

III

I

I

+

+

−

3

2

2

3

→

→

lub inna poprawna

forma zapisu

16.1

1

2

– za dobranie współczynników stechiometrycznych: Cr

2

O

7

2–

+ 3CH

3

CH

2

OH + 8H

+

→ 2Cr

3+

+ 3CH

3

CHO + 7H

2

O

16.2

1

17

– za metodę – za obliczenia i wynik z jednostką:

α =

1,7·10

–2

lub

α =

1,7%

np

pH

H

K

c

c

H

cz

yl

i

K

H

K

.:

=

⇒

 

 =

=

⋅

=

 

 

=

⋅

 

=

+

−

+

+

−

3

10

10

3

2

0

0

α

α

α

α

33

2

1

7

10

1

7

=

⋅

=

−

,

,

%

α

lub każda inna poprawna metoda

17.1

1 1

2

18

– za metodę – za obliczenia i

wynik z jednostką:

33,3 kJ

np.:

ΔH

x

=

ΔH

0 2

–

ΔH

0 1

= 53,5 – 20 =

33,3 kJ

18.1

1 1

2

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 201

1

Z

K
am

or

5

19

– za napisanie wzorów izomerów geometrycznych:

Izomer

cis

Izomer

trans

H

3

C

CH

O

H

H

C

═

C

H

3

C

CH

O

H

H

C

═

C

19.1

1

1

20

– za podanie wzoru produktu: CH

3

─

CH

═

CH

─

COOH

20.1

1

1

21

a) za napisanie równania reakcji:

CH

3

─

CH

═

CH

─

CHO + Br

2

→ CH

3

─

CHBr

─

CHBr

─

CHO

21.1

1

3

b) za podanie obserwacji:

Roztwór bromu

odbarwia się

lub

zanika

(pomarańczowe, brunatne)

zabarwienie.

21.2

1

c) za określenie typu reakcji:

addycja lub przyłączanie

21.3

1

22

– za napisanie równania reakcji: NaC

≡

CNa + 2H

2

O → 2NaOH + HC

≡

CH

lub

C

2

Na

2

+ 2H

2

O → 2NaOH + C

2

H

2

22.1

1

1

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 201

1

Z

K
am

or

6

23

a) za napisanie równań reakcji:

Cl

kat.

1

+ Cl

2

+ HCl

OH

Cl

+ NaCl

+ NaOH

(aq)

2

+ HCl

+ CH

3

Cl

CH

3

kat.

3

23.1

3 x 1

4

b) za podanie nazw:

1.

chlor

obenzen

2.

hydr

oksybenzen (fenol, benzenol)

3.

metylobenzen

23.2

1

24

– za podanie obserwacji: I. Białko

ścina się

, powstaje

żółty osad.

II.

Zanika

niebieski galar

etowaty osad

, tworzy się

ceglasty osad.

III.

Zanika

niebieski galar

etowaty osad

, powstaje

klar

owny szafir

owy r

oztwór

.

24.1

3 x 1

3

25

a) za podanie obserwacji:

I. Mydło

rozpuszcza się

, r

oztwór

zabarwia się na malinowo,

powstaje piana.

III. Nie zachodzą żadne zmiany

, r

oztwór

nie zmienia barwy

.

25.1

2 x 1

3

b) za napisanie równania reakcji:

2C

15

H

31

COO

–

+ Ca

2+

→ (C

15

H

31

COO)

2

Ca (↓)

należy uznać zapis równania reakcji bez (

↓)

25.2

1

Egzamin maturalny z chemii. Poziom r

ozszerzony

Copyright by ZamKor P

. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 201

1

Z

K
am

or

7

26

– za uzupełnienie tabeli:

Związek organiczny

Nazwa grupy związków organicznych

nitrometan

nitr

ozwiązki

alanina

aminokwasy

metyloamina

aminy

azotan(V) metylu

estry

należy uznać odpowiedź: związki nitrowe, związki aminowe

26.1

1

1

27

– za napisanie równań reakcji:

CH

3

C

H

COOH + NaOH → CH

3

C

H

COONa + H

2

O

NH

2

NH

2

CH

3

C

H

COOH + HCl → CH

3

C

H

COOH

NH

2

N

H

3

Cl

+

–

lub CH

3

C

H

COOH + HCl → CH

3

C

H

COOH

NH

2

N

H

2

�HCl

lub każdy inny poprawny zapis

27.1

2 x 1

2