Projekty AVT
Mikrokomputer PECEL
Mikrokomputer PECEL
z procesorem
z procesorem
2550/P
2550/P
AT90S8535
AT90S8535
Część 2
Nasz minikomputer jest w zasadzie gotowy. konektory umożliwiające programowanie Aby zaprogramować pamięci procesora,
Do wykonania pozostały już tylko drobiazgi: w systemie bez konieczności dolutowywania programator musi wykonać następujące
banalnie prosty programator, sterowany z pa- przewodów, ani dołączania ich za pomocą czynności:
kietu BASCOM AVR, który będzie służył do chwytaków. Rozmieszczenie wyprowadzeń 1. Podczas włączania zasilania wymusić stan
wprowadzania napisanego programu do pa- tych złączy (CON2 na schemacie programa- niski na wejściach RESET! i SCK procesora.
mięci minikomputera oraz dwa kabelki: tora i CON8 na schemacie minikomputera) Nie wszystkie programatory (w tym opisy-
jeden do programatora, a drugi do łączenia jest zgodne ze standardem zalecanym przez wany) są w stanie wykonać tę czynność
PECEL-a z portem szeregowym komputera. firmÄ™ ATMEL. i w taki przypadku konieczne jest, po wymu-
Zacznijmy od montażu programatorka. Dla szczególnie dociekliwych Czytelni- szeniu stanu niskiego na wejściu SCK, poda-
Schemat elektryczny układu programato- ków podaję teraz uproszczony algorytm pro- nie na wejście RESET! dodatniego impulsu
ra AVR został pokazany na rysunku 4. Jak gramowania procesorów AVR. Ci spośród o czasie trwania dwóch cykli zegarowych.
łatwo zauważyć ponieważ cała inteligencja Was, których zagłębianie się w teoretyczne 2. Po upływie co najmniej 20 ms programa-
programatora skupiona została w jego części podstawy działania procesorów zbytnio nie tor musi wysłać do procesora instrukcję ze-
software owej układ został maksymalnie interesuje, mogą spokojnie pominąć ten frag- zwolenia na programowanie. Składnia tej i in-
uproszczony i zawiera tylko aktywny ele- ment artykułu. nych instrukcji podana jest w tabeli poniżej.
ment: IC1 - 74HCT244.
Układ jest zmodyfikowaną wersją pro- Rys. 4
gramatora STK200 firmy Kanda, bardzo po-
pularnego wśród elektroników. W Internecie
można znalez
ć sporo oprogramowania obsłu-
gującego ten programator, dostępnego jako
shareware. Nic więc dziwnego, że wiedząc
o popularności tej tysiące razy sprawdzonej
konstrukcji, Mark zapewnił jej wsparcie so-
ftware owe z poziomu pakietów BASCOM
AVR i BASCOM 8051. Widoczny na sche-
macie układ programatora nie jest urządze-
niem związanym na śmierć i życie z naszym
minikomputerem: za jego pomocą możemy
zaprogramować każdy procesor AVR i nie-
które procesory z rodziny  51 (np.
AT89S8252). Procesory można programo-
wać zarówno w podstawkach wyposażonych
w niezbędny rezonator kwarcowy, jak
i w systemie, za pomocą specjalnego złącza
ISP. Ponieważ nie wszystkie układy bazujące
na procesorach AVR posiadają takie złącza,
pozwoliłem sobie zaprojektować specjalne
Elektronika dla Wszystkich
18
Projekty AVT
Komentarz: sób obudowania programatora daje nam dużą kach i w naszym kablu cztery przewody po-
a - wyższe bity adresu wygodę w posługiwaniu się urządzeniem, zostaną niewykorzystane.
b - niższe bity adresu które z pewnością będzie dość często podłą- Na zakończenie umieszczamy płytkę pro-
H=0 - niższy bajt, H=1 - wyższy bajt czane i odłączane do komputera, na zmianę gramatora wraz z dołączonym do niej kablem
o - odczyt danych z kablem drukarkowym. w przeznaczonej dla niej obudowie od wtyku
i - zapis danych Płytkę montujemy dość nietypowo, ponie- DB-25 i skręcamy całość śrubkami.
x - bez znaczenia waż ze względu na drastyczne ograniczenie Uwieńczeniem naszej pracy będzie teraz
A - bit zabezpieczający 1 jej wymiarów musimy montować elementy połączenie programatora z minikomputerem
B - bit zabezpieczający 2 po obydwu jej stronach. Montaż rozpoczyna- i komputerem PC, na którym został zainstalo-
wany pakiet BASCOM AVR. Pamiętajcie, że
Format instrukcji Działanie
połączenia te musimy zawsze wykonywać
Instrukcja
Bajt 1 Bajt 2 Bajt 3 Bajt 4
przy wyłączonym zasilaniu obu urządzeń. Na-
Programming Enable 1010 1100 0101 0011 xxxx xxxx xxxx xxxx Zezwolenie na programowanie
Chip Erase 1010 1100 100x xxxx xxxx xxxx xxxx xxxx Kasowanie obu pamięci
tomiast przypadkowe, odwrotne połączenie
Odczyt górnej lub dolnej (H)
Read Program Memory 0010 H000 xxxx xxaa bbbb bbbb oooo oooo przewodu prowadzÄ…cego od programatora
części danych spod adresu a:b
do złącza ISP na płycie minikomputera nie
Zapis górnej lub dolnej (H)
Write Program Memory 0100 H000 xxxx xxaa bbbb bbbb iiii iiii
części danych spod adresu a:b
grozi żadnymi przykrymi konsekwencjami!
Read EEPROM Memory 1010 0000 xxxx xxxx xbbb bbbb oooo oooo Odczyt z pamięci danych spod adresu b
Złącze ISP zostało przez ATMEL-a tak
Write EEPROM Memory 1100 0000 xxxx xxxx xbbb bbbb iiii iiii Zapis do pamięci danych pod adres b
sprytnie zaprojektowane, że po zmianie kie-
Write Lock Bits 1010 1100 111x xABx xxxx xxxx xxxx xxxx Zapis bitów zabezpieczających A i B
Read Signature Bits 0011 0000 xxxx xxxx xxxx xxbb oooo oooo Odczyt typu układu o spod adresu b
runku jego włączenia nie może dojść do
uszkodzenia ani procesora, ani programato-
3. Kolejną czynnością będzie sprawdzenie po- my od połączenia płytki ze złączem DB-25. ra i jedynym objawem będzie nieprawidło-
prawności transmisji. Po wysłaniu przez pro- Na dłuższej krawędzi płytki programato- we działanie całości. W praktyce, odwrotne
gramator drugiego bajtu instrukcji Program- ra, po obydwu jej stronach został umieszczo- połączenie tego kabla będzie sygnalizowane
ming Enable, procesor powinien odpowiedzieć ny szereg punktów lutowniczych, rozmie- komunikatem o niemożności zidentyfikowania
 odesłaniem do programatora wartości tego szczonych identycznie do wyprowadzeń złą- dołączonego do programatora procesora.
bajtu. Jeżeli tak się stanie, to należy uznać, że cza DB-25. Płytkę wsuwamy  na wcisk po- Chciałbym jeszcze wyjaśnić sprawę wi-
transmisja jest prawidłowa i przystąpić do wy- między końcówki lutownicze złącza tak, aby docznego na schemacie złącza CON3, o które-
konywania kolejnych instrukcji. Jeżeli jednak wyprowadzenia konektora DB25 pokryły się go roli jak dotąd nie wspominaliśmy. Jest to
programator nie otrzymał  echa od procesora, dokładnie z punktami lutowniczymi. Podczas złącze nie używane podczas pracy programa-
to należy powtórzyć próby nawiązania trans- dopasowywania płytki do złącza właściwie tora z naszym minikomputerem, ponieważ
misji. Brak  echa po 32 próbie świadczy nie można się pomylić, ponieważ na jednej programator jest tu zasilany z płyty minikom-
o niemożności zsynchronizowania układów. stronie płytki mamy 12, a na drugiej 13 punk- putera za pośrednictwem złącza ISP. Mam
4. Po nawiązaniu transmisji programator powi- tów lutowniczych. Po dokładnym dopasowa- jednak nadzieję, że wykorzystacie zbudowany
nien wysyłać do procesora kolejne instrukcje, niu obu elementów do siebie lutujemy wy- programator nie tylko do programowania PE-
przewidziane dla aktualnie wykonywanego za- prowadzenia złącza, używając lutownicy CEL-a, ale także podczas budowy innych
dania. Możliwe jest zaprogramowanie zarówno o cienkim grocie. układów. Może wtedy okazać się korzystne,
pamięci danych, jak i programu, odczyt ich za- Kolejną czynnością będzie wlutowanie aby testowany układ zasilany był z programa-
wartości oraz zabezpieczenie pamięci programu w płytkę kondensatorów. Oba te elementy lu- tora (w każdym razie ja często stosuję tę me-
za pomocą dwóch bitów zabezpieczających. tujemy od strony druku, oczywiście w przy- todę, wygodną podczas pracy nad kilkoma
Po zakończeniu programowania ustawie- padku płytki dwustronnej jest to strona prototypami naraz). Do złącza CON3 należy
nie stanu wysokiego na wejściu RESET pro- umowna. Dla ułatwienia: w płytkach AVT wtedy doprowadzić napięcie o wartości
cesora umożliwia jego poprawną pracę. maska lutownicza na stronie ścieżek jest za- +5VDC, którego idealnym z
ródłem może być
Jak widać, algorytm programowania po- wsze zabarwiona na czerwonawo. Kondensa- np. game port komputera, a w ostateczności
przez złącze SPI jest dość skomplikowany. tory montujemy na płask, równolegle do po- dowolny inny zasilacz o podanym napięciu
Na szczęście, nie musimy go znać na pamięć, wierzchni płytki, a po przylutowaniu obcina- i maksymalnym prądzie dostosowanym do
ponieważ jest on automatycznie i bez nasze- my jak najkrócej ich końcówki. wymagań uruchamianego układu.
go udział realizowany przez  mądrego BA- Układ IC1 montujemy  po bożemu na Czy wiecie, moi Drodzy, do jakiego etapu
SCOM-a. stronie elementów płytki drukowanej. Odstęp- pracy doszliśmy w tym momencie? Prawdę
Na rysunku 5 została pokazana mozaika stwem od reguł jest rezygnacja ze stosowania mówiąc, zakończyliśmy już budowę minikom-
ścieżek płytki obwodu drukowanego, wyko- podstawki, której użycie uniemożliwiłoby putera PECEL i potrzebnego do jego progra-
nanego na laminacie dwustronnym z metali- umieszczenie płytki w maleńkiej obudowie. mowania hardware! Pozostał nam jeszcze
zacją. Płytka programatorka została tak zwy- Montaż elektryczny kończymy na przylu- wprawdzie jeden kabelek do wykonania, ale
miarowana, że po zmontowaniu i przyluto- towaniu do płytki jedynego rezystora i złącza możemy odłożyć tę pracę na póz
niej, do czasu
waniu do złącza DB25M mieści się  lekko na CON2. Podwójny szereg kątowych goldpi- kiedy zajmiemy się komunikacją nawiązywa-
wcisk w typowej obudowie DB25. Taki spo- nów lutujemy tak, aby jego wolne końcówki ną przez nasz minikomputer z  dużym PC-
znalazły się jak najbliżej płaszczyzny po- tem za pośrednictwem portu RS232. Co zatem
Rys. 5 Płytka drukowana programatora wierzchni płytki. teraz zrobimy? Powinniśmy zająć się teraz opi-
A więc, programator mamy już w zasa- sem metod programistycznych służących oży-
dzie gotowy! Pozostaje tylko wyposażyć go wieniu PECEL-a, ale wiem, na co macie bar-
w kabel łączący go z programowanym proce- dziej ochotę! Zapewne chcielibyście wypróbo-
sorem. Kabel ten wykonujemy z odcinka wać programator i minikomputer i byłoby
dziesięciożyłowego przewodu taśmowego z mojej strony okrucieństwem, gdybym kazał
o długości ok. 50 cm, zaciskając na jego koń- Wam na to czekać. A zatem, do dzieła!
cach dwa wtyki 10-pinowe. Niestety, nie są Wiecie co? Strasznie mi ten artykuł
produkowane takie wtyki o sześciu końców- zaczyna się  rozłazić i mam nadzieję, że
Elektronika dla Wszystkich
19
Projekty AVT
połapiecie się w tych licznych dygresjach! wróceniu wtyku o 180 stopni wszystko po- Zanim napiszemy nasz pierwszy pro-
Przecież zanim wykonamy pierwsze próby winno zacząć działać normalnie. gram na minikomputer PECEL, musimy je-
programowania procesora naszego minikom- Zajmijmy się teraz zachowaniem dla po- szcze dokończyć konfigurowanie programa-
putera musimy coś zrobić z programem, tomności programu zapisanego w EEPROM- tora. W jego okienku konfiguracyjnym
który jest już umieszczony w jego pamięci. ie dostarczonego w kicie procesora. Po iden- zaznaczamy dodatkowo opcje AUTO
W kicie AVT-2550 dostarczany jest procesor tyfikacji typu procesora klikamy na pasek FLASH i AUTO VERIFY, tak jak pokazano
z umieszczonym w jego pamięci EEPROM CHIP, a następnie wybieramy opcję READ na rysunku 10.
programem, który dla Was napisałem. Dzia- CHIPCODE INTO BUFFER (załaduj kod Zacznijmy od czegoś bardzo prostego,
łanie tego programu zostanie opisane w dal- zawarty w pamięci procesora do bufora). pamiętając że mamy tylko przetestować pro-
szej części artykułu i nieskromnie mam W tym momencie rozpocznie się proces od- gramator, a na naukę programowania PE-
nadzieję, że zyska on Wasze uznanie. Pamięć czytywania zawartości pamięci EEPROM, CEL-a przyjdzie czas trochę póz
niej. Napi-
procesora nie została w jakikolwiek sposób który niestety potrwa chwilę, no powiedzmy szmy zatem:
zabezpieczona przed kopiowaniem, a listing dłuższą chwilę. Tak to
programu został opublikowany na interneto- już jest: zawsze  coś
wej stronie Elektroniki dla Wszystkich za coÅ› i za liczne udo- Rys. 6
(www.edw.com). Program stanowi zatem godnienia zwiÄ…zane
Waszą niepodzielną własność, ale co zrobić, z programowaniem
jeżeli posiadamy tylko jeden, dostarczony ISP płacimy zwiększo-
w kicie procesor AT90S8535? Jakakolwiek nym czasem trwania
próba programowania procesora spowoduje szeregowej transmisji
nieodwołalne zniszczenie zapisanego w jego danych. Ręczę jednak,
pamięci  fabrycznego programu. Arcydzie- że to się Wam opłaci!
ło sztuki programowania to chyba nie jest, Mam nadzieję, że
ale może warto go zachować na przyszłość? programator uporał się
Na szczęście mamy już gotowy programa- już z mozolnym odczy-
tor, który bynajmniej nie służy tylko do pro- tywaniem programu
gramowania procesora. Ile użytecznych funk- z pamięci procesora.
cji może on jeszcze spełniać, dowiecie się A zatem, następną
w najbliższej przyszłości, a na razie, trochę czynnością będzie za-
wbrew logice, zajmijmy siÄ™ nie programowa- pisanie tego programu
niem, ale odczytywaniem programu już zapi- na dysku, pod dowolną
sanego w pamięci EEPROM procesora. nazwą i w dowolnym,
O instalacji i ogólnym konfigurowaniu wskazanym katalogu.
pakietu BASCOM AVR nie będę pisał, po- W tym celu klikamy
nieważ praktycznie nie różnią się one od ob- na pasek BUFFER,
sługi znanego już Wam pakietu BASCOM wybieramy opcję SA-
8051. Wspomnijmy tylko o konfigurowaniu VE TO FILE i podaje-
programatora, ponieważ nie mieliśmy z tym my nazwę pliku,
jeszcze do czynienia. w którym ma być zapi-
Po uruchomieniu BASCOM-a AVR kli- sany program w forma-
kamy na pasek OPTIONS i z rozwiniętego cie binarnym (rysunek
menu wybieramy opcję PROGRAMMER. 9). Proponuję wykonać
Ukaże się nam wtedy panel pokazany na ry- przynajmniej jedną ko-
sunku 6. W okienku PROGRAMMER wy- piÄ™ zapasowÄ… tego pli-
bieramy teraz typ programatora, którym ku i zapisać ją w innym
musi być STK200/STK300 Programmer. katalogu, niż oryginał.
Następnie zamykamy okienko i naciskamy Nadeszła wreszcie
klawisz F4, co owocuje pojawieniem się pora, aby sprawdzić Rys. 7
okienka programatora pokazanego na rysun- działanie zbudowanego
ku 7. Na wszelki wypadek naciskamy je- układu w jego podsta- Rys. 8
szcze na przycisk CHIP, a następnie IDENTI- wowej, ale nie jedynej
FY. Po tym zabiegu w małym okienku obok funkcji, jaką jest wpro-
napisu CHIP powinien pokazać się napis in- wadzanie programu do
formujący o typie zidentyfikowanego proce- pamięci EEPROM mi-
sora, czyli w naszym przypadku AT90S8535. nikomputera PECEL.
Może się jednak zdarzyć, że programator Ponieważ niewiele je-
nie będzie w stanie zidentyfikować typu pro- szcze wiemy o progra-
cesora i na ekranie ukaże się mało sympa- mowaniu procesora
tyczny napis widoczny na rysunku 8. Jeżeli AT90S8535, wykona-
jesteśmy całkowicie pewni, że montaż mini- my tylko proste testy,
komputera i programatora przeprowadzili- wykorzystujÄ…ce wiedzÄ™
śmy poprawnie, to zapewne przyczyną jest nabytą podczas kursu
nieprawidłowe podłączenie kabla łączącego BASCOM College.
programator z minikomputerem. Po spraw- No, może pokażę Wam
dzeniu tego połączenia i ewentualnym od- coś więcej...
Elektronika dla Wszystkich
20
Projekty AVT
'Listing 1
1
puterze. W tym, między innymi, tkwi siła
Config Lcd = 16 * 2
programowania ISP połączona z fantastycz-
$crystal = 8000000
nymi możliwościami BASCOM-a! Fajne,
Cls
prawda?
Lcd "Pierwszy program"
Lowerline Najwyższy czas, aby rozpocząć systema-
Lcd "komputer PECEL"
tycznÄ… naukÄ™ programowania minikompute-
Do
ra PECEL. Ale nawet mnie samego korci,
Loop
aby awansem pokazać Wam jakiś  fajer-
werk , jakiś spektakularny przykład możli-
Przed kompilacją wości naszych nowych urządzeń. Wspo-
tego programiku mu- mniałem uprzednio, że zbudowany przed
simy jeszcze poin- chwilą programator może służyć do wielu
struować kompilator, celów, często nie bardzo związanych z sa-
jakiego typu proceso- mym procesem programowania. Może pa-
ra będziemy używać. miętacie z kursu BASCOM College lub
Rys. 9 Otwieramy zatem z własnych doświadczeń, w jaki sposób za-
okienko OPTIONS, pisywaliśmy dane w zewnętrznych pamię-
Rys. 10 a następnie COMPI- ciach danych EEPROM? Było z tym trochę
LER i CHIP (rysu- problemów, trzeba było napisać kilkanaście
nek 11) i zaznacza- linijek programu, nie mówiąc o konieczno-
my procesor typu ści dodawania do systemu dodatkowego
AT90S8535. układu  zewnętrznej pamięci danych EE-
Naciskamy teraz PROM. No to popatrzcie, jak to wyglÄ…da
 magiczny klawisz w naszym minikomputerze wspartym siłą
F7. Dlaczego nada- BASCOM-a!
łem mu taki przydo- Pisząc ostatnie zdanie zauważyłem, że na-
mek? Ano dlatego, robiło się trochę bałaganu w stosowanym
że po jego naciśnię- w artykule nazewnictwie i że początkujący
ciu napisany przez Koledzy mogą mieć z tym trochę kłopotu.
nas program został Procesor AT90S8535 posiada aż trzy rodzaje
nie tylko skompilo- pamięci i musimy dokładnie uprzytomnić so-
wany, ale natych- bie, do czego każda z nich służy.
miast umieszczony 1. Pamięć programu EEPROM służy do za-
w pamięci proceso- pisywania treści programu sterującego pracą
ra. Procesor został procesora. Jej pojemność wynosi 8kB i może
następnie zreseto- być programowana wyłącznie za pomocą ze-
wany, a efekt dzia- wnętrznego programatora. Jakiekolwiek zmia-
łania pierwszego ny w jej zawartości bez stosowania programa-
programu na PECEL-a możemy zobaczyć tora są niemożliwe. Pamięć programu może
na jego wyświetlaczu alfanumerycznym. być przeprogramowywana do 1000 razy.
Wykaz elementów
Nie musieliśmy wyjmować kosztownego 2. Pamięć danych EEPROM służy do zapi-
i łatwego do uszkodzenia procesora z pod- sywania tych informacji, które nie mogą być
Programator ISP
stawki, wkładać go do programatora, a na- utracone po wyłączeniu zasilania. Pamięć ta
Kondensatory
stępnie ponownie umieszczać w minikom- programowana jest przez odpowiednie pole-
C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
cenia obsługującego procesor programu. Ist-
Rys. 11 nieje także możliwość zaprogramowania pa-
C2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/10V
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
mięci danych EE-
Rezystory
PROM za pomocÄ…
R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&! zbudowanego przed
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
chwilÄ… programato-
Półprzewodniki
ra, a także odczyta-
IC1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74LS244
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
nia jej zawartości.
Pamięć danych EE-
Pozostałe
PROM może być
Wtyk DB15M + obudowa
D
o
przeprogramowy-
Odcinek ok. 50 cm dziesięciożyłowego przewo- wana do 100 000
o
5
c
d
p
razy.
du taśmowego
t
3. Pamięć danych
2 wtyki zaciskane 10 pin
w
z
1
p
RAM służy do
chwilowego prze-
goldpin kÄ…towy 3x2
k
3
chowywania da-
nych, a jej zawartość
Komplet podzespołów z płytką jest
jest bezpowrotnie
dostępny w sieci handlowej AVT jako
tracona po wyłącze-
kit szkolny AVT-2550/P
niu zasilania.
Elektronika dla Wszystkich
21
Projekty AVT
Do napisanego uprzednio programu dopi- wskazuje, że w obe-
szmy trzy linijki, tak aby całość wyglądała cnej chwili aktywny
tak, jak na listingu 2 (dodatkowe linie zazna- jest pierwszy z nich,
czono pogrubionym drukiem). Nie będziemy oznaczony jako
na razie tłumaczyć sobie znaczenia nowych FLASHROM. Naci-
poleceń i wspomnę tylko, że dodatkowym za- śnijmy zatem drugi
daniem programu jest teraz zapisanie w we- z przycisków, ten, na
wnętrznej pamięci danych EEPROM pod ad- którym widnieje na-
resem 1 wartości zmiennej X, czyli 214. pis EEPROM, słu-
sznie przypuszcza-
'Listing 2
2
jąc, że może on mieć
Config Lcd = 16 * 2
coś wspólnego z we-
$crystal = 8000000
wnętrzną nieulotną
Dim X As Byte
X
A
B
pamięcią danych
Cls
Lcd "Pierwszy program" EEPROM.
Lowerline
Rzeczywiście, Rys. 12
Lcd "komputer PECEL"
wydarzyło się coś
X = 214
=
2
nowego: na ekranie Rys. 13
Writeeeprom X , 1
X
,
1
pojawiła się nowa ta-
Do
belka, tylko że w niej
Loop
zapisane sÄ… same
Ponownie naciskamy magiczny klawisz wartości FF(HEX),
i... właściwie nic nowego się nie stało. Napis czyli dziesiętnie 255.
został wyświetlony, ale czy wartość zmiennej Do czasu! Powtórz-
rzeczywiście znalazła się w pamięci? No, to my teraz operację,
popatrzcie teraz, jak wygodne narzędzia do- którą wykonywali-
staliście do ręki i jak w przyszłości ułatwią śmy podczas kopio-
nam one testowanie napisanych programów. wania  fabrycznego
Rzeczywiście, kontrolowanie, czy dane są za- programu PECEL-a,
pisywane i czy lokowane sÄ… pod takim adre- czyli klikamy na pa-
sem, pod jakim byśmy chcieli, nie jest sprawą sek CHIP, a następ-
prostą. Podczas posługiwania się  normal- nie wybieramy opcję
nym oprogramowaniem znalezienie ewentu- READ CHIPCODE
alnych błędów może  trochę potrwać i ko- INTO BUFFER.
sztować  trochę nerwów. Przecież pamięci Tylko że tym razem do bufora ładowana bę- wany przez grupę użytkowników, np. na zaję-
danych EEPROM nie można zobaczyć! Nie dzie nie zwartość pamięci programu, ale inte- ciach w Technikum Elektronicznym, można
można? W BASCOM-ie wszystko można! resująca nas pamięć danych EEPROM! obawiać się przekroczenia liczby dozwolonych
Zmieńmy teraz trochę konfigurację BA- Efekt naszych poczynań jest widoczny na programowań pamięci programu. Z doświad-
SCOM-a, usuwając zaznaczenie opcji AUTO rysunku 13. No i co? Nie można zobaczyć czenia jednak wiem, że dane podane przez pro-
FLASH w okienku konfiguracyjnym progra- pamięci danych EEPROM? Sprawdz
my je- ducenta zostały obliczone mocno  na wyrost ,
matora. Naciśnijmy następnie klawisz F4, co szcze: pod adresem 1 widoczna jest tam war- najprawdopodobniej z uwzględnieniem najbar-
zaowocuje pojawieniem się na ekranie okien- tość D6h, zapisana w formacie heksadecy- dziej krytycznych warunków pracy procesora.
ka programatora. No i co w tym nowego? Po- malnym. Po przeliczeniu na format dziesięt- Nie testowałem nigdy, jaką maksymalną
patrzcie na rysunek 12: mniej więcej w jednej ny mamy: D6 = 214 liczbę cykli zapisu może wytrzymać pamięć
(HEX) (DEC).
trzeciej wysokości okienka programatora Chciałbym jeszcze na chwilę powrócić do programu, ale dokonałem barbarzyńskiego
znajdują się dodatkowe przyciski, a wszystko charakterystyk różnych pamięci, jakimi dys- eksperymentu z pamięcią danych EEPROM.
ponuje procesor Napisałem program, którego jedynym zada-
R E K L A M A . R E K L A M A . R E K L A M A AT90S8535, serce niem było nieustanne zapisywanie całego ob-
komputera PECEL. szaru tej pamięci coraz to nowymi danymi.
Zgodnie z danymi Każda operacja zapisu była zliczana a wynik
zawartymi w karcie przekazywany do komputera. I wicie, co siÄ™
katalogowej tego zdarzyło? Po 324 567 cyklach zapisu dałem
układu podałem, sobie spokój z dalszym prowadzeniem eks-
że pamięć progra- perymentu, uznając procesor ATMEL-a za
mu może być zapi- produkt najwyższej klasy, a dane podawane
sywana do 1000 przez tę firmę za więcej niż wiarygodne.
razy, a pamięć da- Musimy jednak skończyć z tym chaotycz-
nych EEPROM do nym działaniem i licznymi dygresjami. Rozpo-
100000 razy. SÄ… to czynamy systematycznÄ… naukÄ™ programowania
liczby ogromne minikomputera PECEL, a tym samym wszyst-
i trudno chyba oba- kich procesorów AVR, poszerzając przy okazji
wiać się ich prze- nasze wiadomości o chipach z rodziny  51.
kroczenia. Jednak
w przypadku, kiedy Zbigniew Raabe
PECEL byłby uży- [e-mail]
Elektronika dla Wszystkich
22
Projekty AVT
Chciałbym przy okazji rozwiać pewne wątpli- polega na... niemożności wyłączenia pod- wość tym bardziej atrakcyjna, że będziemy
wości, które jak wiem z listów e-mailowych nur- świetlania w tych wyświetlaczach. Rzeczy- mogli dokonywać tych operacji programowo,
tują od dawna Czytelników EdW i EP. Ponieważ wiście, wyświetlacze te skonstruowane są a nawet płynnie regulować jasność świecenia
na podobne trudności mogą natrafić także użyt- trochę niewygodnie i sterowanie podświetla- wyświetlacza. A zatem, musimy najpierw
kownicy minikomputera PECEL, chciałbym do niem wymaga w nich pewnych, zresztą drob- zlokalizować tę zworkę, która odcina zasila-
końca wyjaśnić sprawę podświetlanych wyświe- nych przeróbek. Popatrzcie na rysunek, na nie podświetlania wyświetlacza od strony mi-
tlaczy LCD. którym przedstawione zostały płytki dwóch nusa zasilania. Czynność tę najprościej wy-
W ofercie handlowej AVT znajdują się najpopularniejszych wyświetlaczy LCD 16*2 konać za pomocą omomierza, jeszcze przed
obecnie relatywnie tanie wyświetlacze 16*2 i 16*1. Strzałkami oznaczono tam elementy, wylutowywaniem jakichkolwiek elementów
i 16*1 z podświetlaniem. Takie wyświetlacze których wlutowanie przesądziło o permanent- z płytki wyświetlacza. Następnie wylutowu-
znajdować się będą także w kicie zawierają- nym włączeniu podświetlania! Elementami jemy zlokalizowaną zworkę i podłączamy
cym części do budowy naszego minikompu- tymi mogą być "niby rezystory SMD", czyli prowizorycznie zasilanie do samego tylko
tera. Problem, na jaki napotkali Czytelnicy po prostu zworki lub... najzwyklejsze kropel- wyświetlacza (+5VDC - nóżka 2, masa - nóż-
ki cyny. Chcąc wyłą- ka 1). Po włączeniu zasilania wyświetlacz nie
czyć wyświetlanie, powinien dawać żadnych "oznak życia", co
musimy usunąć jedną w tym momencie jest zjawiskiem prawidło-
ze zworek. Nie sądzę wym. Spróbujmy teraz zewrzeć wyprowadze-
jednak, aby komu- nie 15 wyświetlacza z masą, co powinno spo-
kolwiek zależało na wodować włączenie podświetlania. Jeżeli tak
usunięciu podświe- się nie stanie, to może to oznaczać, że wylu-
tlania na stałe. Naj- towaliśmy niewłaściwą zworkę. Jeżeli jednak
lepszym rozwiąza- podświetlanie włączyło się, to możemy prze-
niem byłoby zapew- jść do dalszego etapu montażu komputerka.
nienie sobie możli-
wości włączania
i wyłączania pod-
świetlania w zależno-
ści od aktualnych po- Zbigniew Raabe
trzeb. Jest to możli- [e-mail]
Elektronika dla Wszystkich
23