I ZA KUNA ANNA GRODZKA KABARETY GEJE W KI NI E PRL
czytaj na s. 20
dwumiesięcznik społeczno-kulturalny LGBTQ
G
R
A
T
I
S
!
W PRENUMERACIE GRATIS!
Marta Abramowicz
nowa prezeska Kampanii Przeciw Homofobii
magazyn bezpłatny ISSN 1896-3617
Tekst: Ewa Tomaszewicz
wstępniak
Spis treści
16
1
6
W S T 
P N I A K N E W S Y F E L I E T O N
W
S
T


P
N
I
A
K
N
E
W
S
Y
F
E
L
I
E
T
O
N
02
0
2
08
0
8
W przeddzień wielkiego paradowania Wiadomości z kraju i ze świata Jak żyć ze skrytką?
09
0
9
03 W Y W I A D O P I N I E Pogadanki Cioci R.
0
3
W
Y
W
I
A
D
O
P
I
N
I
E
17
1
7
K
U
L
T
U
R
A
Związki i edukacja Czy ujawniać homoseksualność K U L T U R A
wywiad z Martą Abramowicz polityków, jeżeli są homofobami? Meryl i LGBT
04K R A J Jaka powinna być Parada Parodia geja... a co dalej?
0
4
K
R
A
J
Nowe władze KPH Równości 2009? Recenzje najnowszych książek
W
Y
W
I
A
D
Prezydent USA, jego chłopak i dziecko 12 W Y W I A D i filmów
1
2
C
Z
A
J
N
I
K
Sztuka dla przyjemności Czytam Szczukę i Graff 23 C Z A J N I K
2
3
06 W Y W I A D Wywiad z Izą Kuną czyli orientacje gwiazd
0
6
W
Y
W
I
A
D
14
1
4
H
I
S
T
O
R
I
A
Transowy coming out H I S T O R I A Boruc, Pieńkowska, Zając,
wywiad z Anną Grodzką Szalet albo balet Żebrowski, Raczek, Szczygielski
W przeddzień wielkiego paradowania
W
p
r
z
e
d
d
z
i
e
ń
w
i
e
l
k
i
e
g
o
p
a
r
a
d
o
w
a
n
i
a
I znowu mamy telską, która ma wprawdzie Janusza Palikota, wszyscy. Dlatego też wykorzystajmy wszystkie
wiosnę i zaczy- specjalistę od outowania polityków, ale jedno- ku temu możliwości  również takie jak nadcho-
namy wielkie cześnie w tzw. sprawach obyczajowych jest i ra- dzące marsze i parady. Tegoroczna warszawska
maszerowanie czej zawsze będzie partią konserwatywną. Manifa, oprócz rekordowej frekwencji, mogła
przez Polskę. Skąd ta nasza miłość do PO, której pozostanie się pochwalić również znakomitą organizacją,
Zaczęły, jeszcze przy władzy oznacza brak zmian w sytuacji pols- dzięki której hasła, pod którymi szła, nie mogły
zimą, coraz sze- kich gejów i lesbijek? Mam wrażenie, że po trosze pozostać niezauważone (jej postulaty  walka z
rzej rozlewające ze zmęczenia brakiem zmian, niechęci nawet do przemocą wobec kobiet, refundacja in vitro,
się po Polsce szukania na razie mało wpływowej, ale na pew- wprowadzenie parytetów w wyborach, rozdział
Manify, w tym no ciekawszej, jeśli chodzi o program polityczny, Kościoła od państwa, szacunek dla pracy matek
jubileuszowa, bo dziesiąta, warszawska. W alternatywy. Niewiary, że ktokolwiek  a już  cytowane były w większości relacji). Mam na-
kwietniu i w maju będziemy iść w Krakowie  w szczególnie my sami  jest władny cokolwiek dzieję, że i o naszych marszach i paradach bę-
ramach Dni Równości i Tolerancji i Queerowego zmienić. Niestety, owa niemoc nie pozostaje bez dziemy mogli niedługo napisać to samo.
Maja, w czerwcu na Dniach Równości w War- wpływu na tych, którym po prostu musi się chcieć
szawie. Rozkwitają też nowe inicjatywy  w Lub-  działaczy, organizacje. Po jednej z tegorocznych
Prenumerata
linie powstał oddział KPH, a grupa rzeszowskich Manif rozgorzała dyskusja wśród jej organizato-
zapaleńców zamierza ożywić nieobecne dotych- rów, czy osoby homoseksualne, które zresztą bar- Jeśli chcesz otrzymywać  Replikę na bieżąco i do
domu  wpisz się na listę dystrybucyjną! Aby po-
czas na tęczowej mapie Polski Podkarpacie. dzo aktywnie pomagały w jej przygotowaniu, po-
kryć koszty przesyłki (jeden rok, przesyłka krajo-
W poprzednim numerze  Repliki wydruko- winny były przynosić ze sobą tęczowe flagi  bo
wa), konieczna jest wpłata 48 zł tytułem darowiz-
waliśmy list czytelnika, Polaka na stałe mieszkają- przecież, według niektórych, Manify nie są miejs-
ny. Co dwa miesiące otrzymasz  Replikę prosto
cego w Amsterdamie, w którym napisał, że z je- cem dla postulatów gejów i lesbijek. Czytając o do domu. Wpłat należy dokonywać na: Kampania
Przeciw Homofobii, numer konta: 35 2130 0004
go perspektywy mnogość polskich inicjatyw kul- tym, poczułam się, jakbym cofnęła się w czasie
2001 0344 2274 0001, z dopiskiem: Replika 
turalno-społecznościowych LGBT wygląda na przynajmniej o dziesięć lat, kiedy rzeczywiście do-
prenumerata (darowizna) oraz podaniem dokład-
światowy ewenement. Mamy jeszcze jeden ewe- piero zaczynaliśmy rozumieć, jak ważna jest
nego adresu do przesyłania magazynu.
nement, którym niekoniecznie powinniśmy się współpraca wszystkich organizacji walczących o
chwalić  znikomą liczbę inicjatyw politycznych. prawa człowieka. Oczywiście ta dyskusja była naj-
W
p
ł
a
ć
1
%
p
o
d
a
t
k
u
n
a
K
a
m
-
Lubisz  Replikę ? Wpłać 1% podatku na Kam-
Ale ostatnie miesiące i tak możemy pod tym prawdopodobniej wydarzeniem zupełnie wyjąt- panię Przeciw Homofobii!
p
a
n
i
ę
P
r
z
e
c
i
w
H
o
m
o
f
o
b
i
i
!
względem uznać za przełomowe, bo oto Warsza- kowym, jednak z drugiej strony jest symptoma-
Wydawca: Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii, ul. Żelaz-
wa dorobiła się własnego pełnomocnika ds. dys- tyczna  bo pokazuje, że kiedy coś zbyt długo
na 68, Warszawa, tel.: [phone], [e-mail]
kryminacji. W tym samym czasie Duńczycy do- idzie nie tak, zaczynamy szukać winnych we włas-
Redaktorka naczelna: Ewa Tomaszewicz
Zastępca redaktorki naczelnej: Mariusz Kurc
puścili adopcję dzieci przez pary jednopłciowe, do nym gronie, zamiast zastanowić się, co moglibyś-
Redakcja: Paweł Fischer-Kotowski, Anna Piżl, Magda Pocheć,
wprowadzenia małżeństw homoseksualnych my zrobić, aby nam wszystkim było lepiej.
Małgorzata Rawińska, Bartosz Reszczak, Krzysztof Tomasik
Współpraca: Robert Biedroń, A
ukasz Maciejewski, Radek Oliwa
przymierzyła się Portugalia, a premierką Islandii Co zatem możemy zrobić? Może zacznijmy
Skład: Agnieszka Kraska www: Monika Czaplicka
została otwarta lesbijka. Tymczasem ponad 40 od tego, że choć nasze jednostkowe cele są mo-
Redakcja nie zwraca tekstów niezamówionych oraz zastrzega sobie
procent polskich gejów i lesbijek, według sonda- że i różne, to na zapewnieniu równych praw prawo do ich redagowania i skracania. Przedruki po uzyskaniu
pisemnej zgody wydawcy.
żu przeprowadzonego przez portal Gejowo.pl, wszystkim  gejom, lesbijkom, kobietom, oso-
Okładka: Monika Rak
O
k
ł
a
d
k
a
:
najchętniej zagłosowałoby na Platformę Obywa- bom transseksualnym itd.  możemy zyskać
2
foto: Oiko
l
p
.
g
r
o
.
h
p
k
.
a
k
i
l
p
e
r
.
w
w
www.replika.kph.org.pl
w
Związki
Z
w
i
ą
z
k
i
i edukacja
i
e
d
u
k
a
c
j
a
Wywiad z Martą Abramowicz, nowo wybraną
prezeską Kampanii Przeciw Homofobii
Rozmawiał: Krzysztof Tomasik
Jaka będzie KPH pod twoimi rządami? cie rozumiem, że są ogromne oczekiwania, bo
J
a
k
a
b
ę
d
z
i
e
K
P
H
p
o
d
t
w
o
i
m
i
r
z
ą
d
a
m
i
?
Nie wiem, czy można mówić o moich rzą- i frustracja w Polsce jest ogromna, natomiast
dach. Kampanią rządzi zarząd, ja stoję na jego trzeba zdać sobie sprawę, że KPH jest tylko or-
czele, tak wygląda struktura. KPH ewoluuje w ganizacją pozarządową i jedną akcją nie doko-
zależności od wielu czynników, sytuacji poli- namy cudu. Było potrzebne takie  Bum! , jak
tycznej, tego, ile mamy środków. Zakładałam z  Niech nas zobaczą , ale równie ważna jest
Robertem Biedroniem Kampanię, do tej pory praca u podstaw: z nauczycielami, pedagoga- niewidzialność lesbijek to także pochodna nie-
pracowaliśmy ramię w ramię i znakomicie się mi szkolnymi, policją, kuratorami sądowymi i widzialności kobiet w ogóle. W obecnym za-
uzupełnialiśmy, więc siłą rzeczy nie zacznę nag- służbą zdrowia. Może mniej medialna, ale za rządzie KPH na szczęście mamy parytet, kobie-
le prowadzić zupełnie innej polityki. Natomiast to skuteczna. My to wszystko robimy, to praca ty  w tym także heteroseksualne  są bardzo
na pewno jesteśmy różni, mamy inną osobo- rozciągnięta na wiele lat. aktywne w oddziałach.
A
j
a
k
j
e
s
t
z
j
e
d
n
o
ś
c
i
ą
w
ś
r
ó
d
g
e
j
ó
w
i
l
e
s
b
i
j
e
k
?
wość, inaczej prezentujemy się w mediach. Natomiast jeśli wśród gejów i lesbijek jest A jak jest z jednością wśród gejów i lesbijek?
Czyli poza wizerunkowymi nie będzie żad- chęć, żeby zrobić coś dużego, to zapraszam do Czy to jedna grupa, czy dwa osobne światy,
C
z
y
l
i
p
o
z
a
w
i
z
e
r
u
n
k
o
w
y
m
i
n
i
e
b
ę
d
z
i
e
ż
a
d
-
C
z
y
t
o
j
e
d
n
a
g
r
u
p
a
,
c
z
y
d
w
a
o
s
o
b
n
e
ś
w
i
a
t
y
,
nych zmian? działania, w Kampanii te wszystkie fajne po- które niewiele łączy?
n
y
c
h
z
m
i
a
n
?
k
t
ó
r
e
n
i
e
w
i
e
l
e
ł
ą
c
z
y
?
Zmiany będą, bo ciągle zmienia się sytuacja mysły możemy wspólnie zrealizować. To jest bardzo poważny problem. W Kam-
A
c
z
e
g
o
s
z
c
z
e
g
ó
l
n
i
e
b
r
a
k
u
j
e
?
J
a
k
i
e
o
b
s
z
a
r
y
wokół nas i ciągle się uczymy. Na pewno wróci- A czego szczególnie brakuje? Jakie obszary panii zawsze działaliśmy razem, ale od lat ob-
d
z
i
a
ł
a
n
i
a
u
z
n
a
j
e
s
z
z
a
n
a
j
b
a
r
d
z
i
e
j
z
a
n
i
e
d
b
a
n
e
?
my do dyskusji o związkach partnerskich. Poza działania uznajesz za najbardziej zaniedbane? serwuję, jak geje wyśmiewają, obrażają lesbij-
tym Kampania ma przede wszystkim mnóstwo Na pewno bardzo potrzebne są organizacje ki, nie traktują ich poważnie, czasem nawet
spraw, które przejmuję i będę kontynuować. To lub oddziały KPH w miejscach, gdzie ich nie ma, nie zauważają. Miałam parę razy takie sytuac-
są projekty, które już trwają, czasem trzyletnie, np. na wschodzie Polski czy w Poznaniu. Teraz je, że geje w ogóle nie byli w stanie zapamię-
jak nasz program monitoringu przejawów ho- powstają oddziały w Lublinie i Rzeszowie, jest tać mojej twarzy, mimo kilkukrotnych spotkań!
mofobii, czasem roczne, jak Queer Studies. Są też grupa inicjatywna w Olsztynie, ale na ścianie To mi się nigdy nie zdarzyło w kontaktach z
też zadania stałe, jak wydawanie  Repliki , po- wschodniej dzieje się bardzo niewiele. Wszyst- mężczyznami hetero czy z kobietami.
K
t
ó
r
e
z
p
o
s
t
u
l
a
t
ó
w
u
w
a
ż
a
s
z
w
t
e
j
c
h
w
i
l
i
z
a
moc psychologiczna, prawna i mnóstwo innych. kie organizacje, które będą działać, szczególnie Które z postulatów uważasz w tej chwili za
n
a
j
w
a
ż
n
i
e
j
s
z
e
d
l
a
p
o
l
s
k
i
c
h
g
e
j
ó
w
i
l
e
s
b
i
j
e
k
?
Będę chciała rozwijać szczególnie dział- w tych regionach, mają ogromne pole do popi- najważniejsze dla polskich gejów i lesbijek?
kę, która zajmowałam się przez ostatnie la- su. Oczywiście KPH nie czeka na zmiany z zało- Okrągły stół LGBTQ, czyli porozumienie
ta, czyli przeciwdziałanie dyskryminacji i żonymi rękami, szkolimy też terenowych akty- wszystkich organizacji, ustalił, że jedną z naj-
przemocy w szkołach. Szkolenia dla nauczy- wistów organizacji pozarządowych. ważniejszych spraw są związki partnerskie.
P
o
r
a
z
p
i
e
r
w
s
z
y
n
a
c
z
e
l
e
K
a
m
p
a
n
i
i
s
t
a
n
ę
ł
a
k
o
-
cieli i pedagogów szkolnych są naszym prio- Po raz pierwszy na czele Kampanii stanęła ko- Trzeba nie tylko o tym mówić, ale w końcu to
b
i
e
t
a
.
C
z
y
j
e
s
t
s
z
a
n
s
a
,
ż
e
t
w
ó
j
p
r
z
y
k
ł
a
d
z
a
c
h
ę
-
rytetem. Kilka lat temu udało nam się prze- bieta. Czy jest szansa, że twój przykład zachę- sfinalizować. W tej chwili problemem jest brak
c
i
i
n
n
e
l
e
s
b
i
j
k
i
d
o
d
z
i
a
ł
a
n
i
a
?
szkolić 500 osób, od tamtej pory zabiegamy ci inne lesbijki do działania? woli politycznej, ale chcielibyśmy, żeby koalic-
o fundusze na kolejną edycję. Mam nadzie- Oczywiście, mam nadzieję, że dodam od- ja wszystkich zainteresowanych organizacji
ję, że w tym roku to się wreszcie uda. wagi innym dziewczynom, żeby zaistnieć w przygotowała ustawę. KPH jest chętna do
Co byś odpowiedziała tym wszystkim, którzy życiu polityczno-społecznym, chociaż problem uczestniczenia i lobbowania na rzecz podob-
C
o
b
y
ś
o
d
p
o
w
i
e
d
z
i
a
ł
a
t
y
m
w
s
z
y
s
t
k
i
m
,
k
t
ó
r
z
y
narzekają, że od czasu  Niech nas zobaczą zaczyna się na bardzo podstawowym pozio- nej inicjatywy. A drugi problem to edukacja;
n
a
r
z
e
k
a
j
ą
,
ż
e
o
d
c
z
a
s
u

N
i
e
c
h
n
a
s
z
o
b
a
c
z
ą

KPH nie zrobiło podobnie medialnej akcji? mie. Z mojej obserwacji wynika, że brakuje jest coraz większa potrzeba, żeby nauczyciele
K
P
H
n
i
e
z
r
o
b
i
ł
o
p
o
d
o
b
n
i
e
m
e
d
i
a
l
n
e
j
a
k
c
j
i
?
Że ta akcja wciąż trwa, ponieważ w me- chęci do działania wśród samych lesbijek i ko- mieli wiedzę, jak radzić sobie z sytuacją, kiedy
diach cały czas jest głośno o gejach i lesbij- biet biseksualnych. Lesbijki są zainteresowane zgłosi się do nich nastoletni gej czy lesbijka.
A
g
d
y
b
y
ś
m
i
a
ł
a
p
o
w
i
e
d
z
i
e
ć
,
k
i
e
d
y
b
ę
d
z
i
e
m
y
kach.  Niech nas zobaczą była robiona w raczej wspólnym jeżdżeniem na rowerze, gra- A gdybyś miała powiedzieć, kiedy będziemy
m
i
e
l
i
z
w
i
ą
z
k
i
p
a
r
t
n
e
r
s
k
i
e
?
określonej sytuacji, kiedy lęk przed ujawnie- niem w siatkówkę, wspinaczką górską, to się mieli związki partnerskie?
niem homoseksualnej orientacji seksualnej był jednak nie przekłada na działania społeczne Realistycznie mówiąc, nie sądzę, żeby
jeszcze ogromny. Teraz też jest, ale już nie czy nawet aktywność medialną. Jak potrzeba udało się je przepchnąć w ciągu najbliższych
brakuje osób gotowych pokazać twarz, są do programu telewizyjnego pary lesbijskiej, to dwóch lat, ale mam nadzieję, że osiągniemy to
zdjęcia z parad, w prasie pojawiają się coraz okazuje się, że nie ma żadnej albo jest jedna, nie póz
niej niż za lat pięć.
O
b
y
!
lepsze artykuły o gejach i lesbijkach. Oczywiś- ta sama od lat. Trzeba zresztą pamiętać, że Oby!
3
wywiad
foto: M. Rak
Nowe
N
o
w
e
władze KPH
w
ł
a
d
z
e
K
P
H
Tekst: Tomasz Szypuła
Marta Abramowicz (patrz: wywiad na
s. 3) została nową prezeską Kampanii
Przeciw Homofobii (wcześniej pełniła
funkcję wiceprezeski). Dotychczasowe-
go prezesa  Roberta Biedronia wybra-
no do sześcioosobowego Zarządu KPH.
kiń Kampanii Przeciw temat działalności stowarzyszenia, dzieląc się
Homofobii, podczas swoimi problemami, a także sukcesami z
którego  oprócz dwóch ostatnich lat działalności. Podsumowa-
wyborów nowych no dwuletnią kadencję ustępującego zarządu.
Nowe władze KPH, od lewej: Robert Biedroń, Anna Urbańczyk, Mariusz Kurc,
władz  przyjęto Przyjęto także plan działania KPH na kolejne
Marta Abramowicz, Tomasz Szypuła, Mirka Makuchowska
uchwałę o skierowa- dwa lata, w którym m.in. zapisano prace nad
Wiceprezesem organizacji został Tomasz niu apelu do Andrzeja Czumy, ministra spra- utworzeniem oddziału KPH w każdym mieście
Szypuła (przez ostatnie 4 lata sekretarz Za- wiedliwości, Janusza Kochanowskiego, rzecz- wojewódzkim, zapewnienie pomocy psycholo-
rządu), a sekretarzem Zarządu była ko- nika praw obywatelskich i Elżbiety Radzi- gicznej i prawnej dla ofiar homofobii, prace
ordynatorka KPH Wrocław  Mirosława Maku- szewskiej, pełnomocniczki rządu ds. równego nad wprowadzeniem w Polsce przepisów do-
chowska. Ponadto w skład Zarządu KPH wesz- traktowania, o wprowadzenie takich zmian do tyczących równego traktowania, w tym usta-
li Mariusz Kurc, zastępca redaktorki naczelnej kodeksu karnego, aby chronił on przed mową wy o związkach partnerskich.
czasopisma  Replika wydawanego przez nienawiści i przestępstwami z nienawiści z po- Członkowie i członkinie KPH wyrazili uzna-
KPH, oraz Anna Urbańczyk, koordynatorka wodu orientacji seksualnej. nie ustępującemu prezesowi i twórcy Kampa-
KPH Trójmiasto. Członkowie i członkinie KPH z Krakowa, nii Przeciw Homofobii Robertowi Biedroniowi,
21-22 lutego 2009 r. w Warszawie odby- Lublina, Szczecina, Śląska, Trójmiasta, Warsza- który podziękował za ostatnie osiem lat zaufa-
ło się Walne Zgromadzenie Członków i Człon- wy i Wrocławia przez dwa dni debatowali na nia i współpracy.
Ludzie KPH: Robert Konieczny
Prezydent USA, jego chłopak i dziecko
P
r
e
z
y
d
e
n
t
U
S
A
,
j
e
g
o
c
h
ł
o
p
a
k
i
d
z
i
e
c
k
o
Robert podejmuje decyzje szybko i spontanicznie. pak i dziecko. Może w Polsce, może w innym miejs- dziej gejowską
Młodość to dla niego pasja, coś, dzięki czemu może cu Europy. Ale znajomi żartują, że w przyszłości bę- rzecz świata,
pozwolić sobie na wszystko, czym może się uspra- dzie prezydentem Stanów Zjednoczonych. Gdyby wymienia so-
wiedliwić, ale czasem myśli o sobie jako o kimś sta- mógł zmienić świat, zacząłby od nauczenia ludzi to- nety Szekspira.
rym, kto dz
wiga za sobą ciężki bagaż doświadczeń. lerancji i współczucia. Przyznaje się
Robert Konieczny jest szesnastolatkiem, uczy Gdyby miał taką możliwość, chciałby spotkać do uzależnień:
się w gimnazjum, działa w Grupie Młodzieżowej Oscara Wilde a, by zapytać go, na co lubi patrzeć.  Najbardziej
KPH, której jest najmłodszym przedstawicielem, Lubi swoje surrealistyczne sny. Pytany o kultowe na świecie jes-
współorganizował festiwal walentynkowy KPH miejsce, wymienia dom, a siostrę Justynę nazywa tem uzależnio-
 Równe Prawa do Miłości . swoim największym autorytetem. ny od bezalko-
Najpierw patrzy na oczy, ale na dłonie zwraca Lubi błękit, bo kojarzy mu się z wolnością i pa- holowego mo-
baczniejszą uwagę. Ogląda  Seks w wielkim mieś- suje do koloru jego oczu. Od deszczu woli słońce, jito ze sprite em.
cie i  Queer as folk . Uwielbia wycieczki po gó- choć, jak wyznaje, najbardziej lubi, gdy pada Nie boi się przemocy  ani psychicznej, ani fi-
rach. Na bezludną wyspę zabrałby starszą siostrę i deszcz, przez który przebija się słońce, tworząc... tę- zycznej. Nie boi się samotności:  Nawet jeżeli kie-
płyty Erica Claptona. Kocha życie  miejskie , na wsi czę. Nie lubi podróżować samochodem, wolność dyś będę sam, wierzę, że nie samotny, że znajdą się
brakowałoby mu różnorodności. Od mody woli po- dają mu przejażdżki rowerem. Słowa są dla niego ludzie, z którymi będzie można wypić gorącą czeko-
litykę. Świat Roberta za dziesięć lat to on, jego chło- ważne, ale przegrywają z czynami. Pytany o najbar- ladę i pójść na spacer. (Bartosz Reszczak)
4
kraj
Sztuka dla
S
z
t
u
k
a
d
l
a
przyjemności!
p
r
z
y
j
e
m
n
o
ś
c
i
!
Oprac.: Krzysztof Tomasik
Festiwal Kultura dla Tolerancji w Krakowie (16-19 kwietnia)
 Niczym panie z
ulicy Filipa czeka-
my na Was, aż
nas zabierzecie i
wykorzystacie.
Oddajemy się
Wam ciałem i
oddajemy duszą.
Dla przyjemnoś-
ci. Witajcie w
Krakowie, mieś-
cie wyzwolonym.
Witajcie na 6
Festiwalu Kultura
dla Tolerancji 
tak organizatorzy
i organizatorki
kolejnej edycji
Festiwalu zachę-
cają do wzięcia
w nim udziału.
W tym roku
będzie przede
wszystkim przy-
jemnie! Program
festiwalu obej-
muje 5 modułów: wystawy, seminaria Queer można określić jako nieistniejące dziecko Felik- W przeglądzie filmowym trzy cykle. Pierw-
G
i
r
l
s
o
n
l
y
!
/
T
y
l
k
o
d
l
a
p
a
ń
!
Cafe, warsztaty artystyczne, pokazy filmowe sa Dzierżyńskiego i Jewgienija Chałdeja. Nas- szy to Girls only! / Tylko dla pań!, gdzie tematem
oraz imprezy klubowe. tępnego dnia otwarcie kolejnego wernisażu, przewodnim są związki między kobietami. Drugi
B
i
-
S
p
a
c
e
Wszystko zacznie się 16 kwietnia w Galerii tym razem w galerii Miejsce. Jedna z najcie-  Bi-Space, czyli zaproszenie na filmy podejmu-
Pauza, gdzie zostanie pokazana kultowa seria kawszych młodych polskich artystek Laura Pa- jące prawie zupełnie nieobecną w kulturze pop-

L
o
s
t
B
o
y
s

fotograficzna  Lost Boys przedstawiająca  za- wela zaprezentuje swoje najnowsze fotografie ularnej problematykę osób biseksualnych. Pols-

T
e
r
-
Q
u
e
e
r
o
w
a
-
gubionych chłopców na surowym łonie Matki wykonane specjalnie na Festiwal w cyklu  Ter- kim akcentem w programie jest cykl Queerowa-
r
o
r
i
s
m
o
L
e
s
b
i
c
o

n
i
e
W
a
j
d
y
Rosji . Autorem jest Slava Mogutin, którego rorismo Lesbico , czyli argentyńskiej odysei w nie Wajdy, czyli poszukiwania queerowych wąt-
poszukiwaniu twardych dziewczyn. Precz z ków w filmach mistrza Andrzeja Wajdy.
machismo! Niech żyje butchismo! Nadchodzi Na zakończenie festiwalu gorąca impre-
D
i
k
F
o
r
D
i
k
rewolucja dziewuszysk! za w klubie Mish  zagrają Dik For Dik oraz
Q
u
e
e
r
C
a
f
�
E
l
e
c
t
r
o
c
a
n
d
y
!
W cyklu spotkań Queer Caf� w tym roku Electrocandy!
S
z
c
z
e
g
ó
ł
o
w
e
i
n
f
o
r
m
a
c
j
e
:
m.in. dowiemy się wszystkiego o wątkach gej- Szczegółowe informacje: www.tolerancja.org.pl
F
e
s
t
i
w
a
l
p
r
z
y
g
o
t
o
w
u
j
ą
:
/les w klasycznym kinie hollywoodzkim  a to Festiwal przygotowują:
dzięki Richardowi Dyerowi, profesorowi King s Samuel Nowak (menedżer projektu)
College i University of London, jednemu z naj- A
ukasz M. Maciejewski (dyrektor artystyczny)
wybitniejszych brytyjskich badaczy kina i kultury Anna Taszycka (kuratorka)
popularnej. Dyer jest autorem pionierskiej pracy Majka Sokal (kuratorka)
White Parade, fot. Slava Mogutin, o kinie gejowsko-lesbijskim  Now you can see Mario Dzurila (grafik)
część wystawy  Lost Boys
it. Studies on Gay and Lesbian Cinema . Sebastian Liszka (rzecznik prasowy).
5
kraj
Transowy
T
r
a
n
s
o
w
y
coming out
c
o
m
i
n
g
o
u
t
Wywiad z Anną Grodzką
Rozmawiała: Magda Pocheć
W listopadzie 2008 r. wystąpiłaś w programie ka jest oczywiście moja decyzja o zmianie płci, Przecież wiele osób trans żyje w związkach.
W
l
i
s
t
o
p
a
d
z
i
e
2
0
0
8
r
.
w
y
s
t
ą
p
i
ł
a
ś
w
p
r
o
g
r
a
m
i
e
P
r
z
e
c
i
e
ż
w
i
e
l
e
o
s
ó
b
t
r
a
n
s
ż
y
j
e
w
z
w
i
ą
z
k
a
c
h
.
Szymona Hołowni  Między sklepami w którą podjęłam dwa lata temu. Wtedy moje ży- Jak wygląda obecnie twoja sytuacja rodzinna?
S
z
y
m
o
n
a
H
o
ł
o
w
n
i

M
i
ę
d
z
y
s
k
l
e
p
a
m
i

w
J
a
k
w
y
g
l
ą
d
a
o
b
e
c
n
i
e
t
w
o
j
a
s
y
t
u
a
c
j
a
r
o
d
z
i
n
n
a
?
kanale Religia.tv, gdzie dokonałaś publicznego cie zupełnie się zmieniło. Impulsem do zmian Moja decyzja o zmianie płci splata się z sy-
k
a
n
a
l
e
R
e
l
i
g
i
a
.
t
v
,
g
d
z
i
e
d
o
k
o
n
a
ł
a
ś
p
u
b
l
i
c
z
n
e
g
o
coming outu jako transseksualistka. Czy po była w dużej mierze choroba. Miałam raka, któ- tuacją rodzinną. Gdy rozpoczęłam sprawę ko-
c
o
m
i
n
g
o
u
t
u
j
a
k
o
t
r
a
n
s
s
e
k
s
u
a
l
i
s
t
k
a
.
C
z
y
p
o
tym występie coś zmieniło się w twoim życiu? rego na szczęście udało się wyleczyć, ale takie rekty płci w akcie urodzenia, zorientowałam
t
y
m
w
y
s
t
ę
p
i
e
c
o
ś
z
m
i
e
n
i
ł
o
s
i
ę
w
t
w
o
i
m
ż
y
c
i
u
?
Właściwie niewiele. Program nie ma wiel- doświadczenie bardzo zmienia myślenie. Mia- się, że został on wystawiony, gdy miałam 18
kiej oglądalności, a ja mam już za sobą udział w łam pięćdziesiąt parę lat i byłam zmęczona ży- lat. Coś mnie tknęło. To był grudzień 2007, za-
 Pytaniu na śniadanie wiosną zeszłego roku. ciem wbrew sobie. W tym czasie odeszła też czynałam wtedy terapię hormonalną i byłam w
Czy powinno się mówić publicznie o swojej ode mnie żona. Obecne trudności w sferze za- trakcie rozwodu. W dniu, w którym sąd orzekł
C
z
y
p
o
w
i
n
n
o
s
i
ę
m
ó
w
i
ć
p
u
b
l
i
c
z
n
i
e
o
s
w
o
j
e
j
transseksualności? wodowej bardzo już mnie niepokoją. Wcześniej rozwód, postanowiłam to sprawdzić. W urzę-
t
r
a
n
s
s
e
k
s
u
a
l
n
o
ś
c
i
?
Oczywiście, że tak! Jednak wiem, jakie to było we mnie więcej wiary w to, że wszystko dzie stanu cywilnego dowiedziałam się, że zos-
trudne. Z jednej strony zdecydowanie popie- dobrze się ułoży. Teraz jestem w dołku i oba- tałam adoptowana. Zaczęłam szukać swojej
ram coming out jako sposób życia dla wszyst- wiam się przyszłości, stąd też ten wywiad nie biologicznej mamy. Pojechałam do miasta jej
kich mniejszości. Trzeba być sobą i niech oto- do końca ci wychodzi, bo pewnie chciałaś po- urodzenia i udałam się do kościoła, najlepsze-
czenie samo się przejmuje własnymi fobiami. Z kazać, jak to wspaniale jest po coming oucie. go z
ródła informacji. Okazało się, że tamtejszy
I
n
t
e
r
e
s
u
j
e
m
n
i
e
,
j
a
k
j
e
s
t
n
a
p
r
a
w
d
ę
.
C
o
o
b
e
c
n
i
e
drugiej strony znam niestety tragiczne przy- Interesuje mnie, jak jest naprawdę. Co obecnie ksiądz chodził z moją mamą do szkoły. I w ten
d
z
i
e
j
e
s
i
ę
w
t
w
o
i
m
ż
y
c
i
u
?
padki osób, którym proces zmiany płci oraz dzieje się w twoim życiu? sposób dowiedziałam się, gdzie ona mieszka.
związany z tym coming out złamały życie. Są Już niedługo będę kobietą, jestem w trak- Obliczyłam, że urodziła mnie, gdy miała 19 lat.
to bardzo przykre historie, ludzie kończyli w cie zmiany dokumentów. Ale cóż, będę kobie- Kupiłam więc 19 czerwonych róż, pojechałam
skrajnej biedzie. Wierzę, że obecnie jest lepiej tą, a jakie jest moje CV? Albo kontynuuję za- pod jej dom i zadzwoniłam z komórki. Powie-
niż kilkanaście lat temu, ale nadal jest tak, że wodowo coś z poprzedniego okresu życia, ale działam, że czekam w samochodzie, i spyta-
tracę pracę z powodu zmiany płci. to pociąga za sobą konieczność coming outu łam, czy nie przyszłaby do mnie. Ona na to, że
Dlaczego w Polsce tak rzadko dochodzi do w tamtym środowisku, albo szukam pracy, np. jest cała w mące, bo lepi właśnie pierogi. Zja-
D
l
a
c
z
e
g
o
w
P
o
l
s
c
e
t
a
k
r
z
a
d
k
o
d
o
c
h
o
d
z
i
d
o
transowych coming outów? Przeciętny w sklepie, jako Ania. Ale co w takim razie ro- wiła się po 45 minutach z mężem. Okazało się,
t
r
a
n
s
o
w
y
c
h
c
o
m
i
n
g
o
u
t
ó
w
?
P
r
z
e
c
i
ę
t
n
y
człowiek nie ma wielu okazji, by zetknąć się z biłam przez całe życie? Siedziałam w więzie- że w tym czasie powiedziała mu, że przed ślu-
c
z
ł
o
w
i
e
k
n
i
e
m
a
w
i
e
l
u
o
k
a
z
j
i
,
b
y
z
e
t
k
n
ą
ć
s
i
ę
z
osobami transpłciowymi. niu, zajmowałam się wychowywaniem syna? bem miała dziecko. Jej mąż uznał, że świetnie,
o
s
o
b
a
m
i
t
r
a
n
s
p
ł
c
i
o
w
y
m
i
.
Dlatego założyliśmy Fundację Trans-Fuzja. Muszę sobie to życie jakoś ułożyć. W ostatecz- bo do tej pory mieli trzy córki i zawsze marzył o
Chcemy pokazywać, że osoby trans istnieją, są ności zatrudnię się jako ekspedientka i zapew- synu. Święta spędziłam już z nową rodziną.
normalnymi ludz
mi, nie zieją ogniem i nie mają nię sobie tę podstawę bytową. Muszę wresz- Jedna z córek przyjechała specjalnie ze Stanów,
ogona. To jednak wymaga indywidualnych poś- cie zacząć robić coś, co przynosiłoby mi do- aby mnie poznać. Ta wigilia była fantastyczna,
więceń. Gdybym miała w tej chwili rozwiązane chód, bo praca w fundacji jest czysto wolon- ale miałam też olbrzymi dylemat. Wszyscy cie-
problemy bytowe, podejmowałabym śmielej ry- taryjna. szyli się, że mają brata, syna, a ja zastanawia-
Z
a
m
i
e
r
z
a
s
z
k
o
n
t
y
n
u
o
w
a
ć
d
z
i
a
ł
a
l
n
o
ś
ć
w
zyko związane z publicznym pokazywaniem się. Zamierzasz kontynuować działalność w łam się, czy ujawnić, że jestem transseksualna.
Na czym polegają te problemy? Trans-Fuzji? Wiozłam siostrę, która jest psycholożką na uni-
N
a
c
z
y
m
p
o
l
e
g
a
j
ą
t
e
p
r
o
b
l
e
m
y
?
T
r
a
n
s
-
F
u
z
j
i
?
Jako mężczyzna prowadziłam przedsię- Oczywiście. Od początku lutego pełnię wersytecie w Bostonie, do Warszawy. Była
biorstwo i zasiadałam w zarządach większych funkcję prezeski. Działanie w Trans-Fuzji daje noc, padał śnieg. Postanowiłam poprosić ją o
spółek. Powodziło mi się bardzo dobrze. Za- mnóstwo satysfakcji i poczucie, że jest się po- radę. Wiesz, mam ci coś ważnego do powie-
pewniałam rodzinie dostatnie życie. Działałam trzebną. Ludzie zwracają się do nas z różnymi dzenia  zaczęłam.  Are you gay?  spytała od
w sferze wydawniczej oraz produkcji filmowej i problemami. Należy im pomóc, porozmawiać, razu.  No, I m transsexual  odpowiedziałam.
C
o
w
y
d
a
r
z
y
ł
o
s
i
ę
p
o
t
e
m
?
telewizyjnej. Obecnie, kiedy wykluczyłam funk- zorganizować konsultacje z prawnikiem czy Co wydarzyło się potem?
cjonowanie jako mężczyzna, znacznie trudniej psychologiem. Prowadzimy również grupy Odbyła się narada rodzinna. Początkowo
jest mi wrócić do pracy w takim charakterze. wsparcia dla osób transseksualnych, transwes- siostry uznały, że lepiej mamie nie mówić. Mi-
Dlaczego? tytów oraz partnerek osób trans. nął jakiś czas, kilka razy odwiedziłam mamę i
D
l
a
c
z
e
g
o
?
C
z
y
j
e
s
t
e
ś
t
e
r
a
z
w
z
w
i
ą
z
k
u
?
Dawne kontakty już nie funkcjonują i teraz Czy jesteś teraz w związku? wytworzyła się między nami niezwykła blis-
jestem osobą z ulicy. Problemem dla środowis- Nie. I już raczej nie będę, bo jak& kość. W pewnym momencie jedna z sióstr
6
wywiad
 sypnęła mężowi mamy i w ten sposób wiele. Generalnie czułam się sama.
wszystko wyszło na jaw. Mama akurat wyjeż- Potem rodzice wysłali mnie do
dżała tego dnia do sanatorium do Ciechocin- technikum na drugi koniec
ka. Odwiedziłam ją w kolejny weekend. Cały Warszawy  choć chciałam chodzić
dzień spacerowałyśmy i opowiadałam jej o do liceum koło domu  zakładając,
wszystkim. Wieczorem zwracała się już do że tam nie przeniesie się zła opinia o
mnie  Aniu i wydawało się, że rozumie. Nie mnie z podstawówki, gdzie krzy-
jest jednak jeszcze gotowa na poznanie Ani. czano za mną  pedał i  babski
Akceptuje mnie, ale jeszcze trochę się czegoś król . W nowej szkole poczułam się
boi. Myślę, że z czasem bardziej się otworzy. świetnie, bo tam liczyły się inne
Kiedy zrobiłaś pierwszy coming out? wartości: nie rywalizacja, siła fizycz-
K
i
e
d
y
z
r
o
b
i
ł
a
ś
p
i
e
r
w
s
z
y
c
o
m
i
n
g
o
u
t
?
Przed kilkoma osobami ujawniłam się na, agresja, tylko wartości in-
pierwszy raz 20 lat temu. Ale generalnie telektualne. Grałam na gitarze, by-
dziewczynką czułam się od dziecka. Tylko mo- łam oczytana, występowałam w ka-
ja przyrodnia mama o tym wiedziała. barecie. Wciągnęło mnie to życie i
I co mama na to? było fajnie. Zaprzyjaz
niłam się tam z
I
c
o
m
a
m
a
n
a
t
o
?
Martwiła się i użalała. Mówiła: Moje jednym chłopakiem. W pewnym
dziecko, przecież życie cię zje, no bądz
już tym momencie poczułam, że to nie jest
chłopakiem. Idz
na boisko jak reszta. A ja pła- zwykła przyjaz
ń. Poczułam, że go
kałam, gdy na Gwiazdkę zamiast figurówek, o kocham i pożądam.
P
o
c
z
u
ł
a
ś
s
i
ę
p
r
z
y
n
i
m
k
o
b
i
e
t
ą
?
których marzyłam, dostawałam hokejówki. Poczułaś się przy nim kobietą?
Czasami miałam jednak więcej szczęścia i uda- Dokładnie. Zaczęłam nawet
ło mi się wybłagać lalkę albo bluzeczkę z haf- prowokować jakieś zabawy, prze-
towaną koronką, którą mogłam nosić do szko- bieranki. Początkowo on to trakto-
ły pod fartuszkiem. Do pewnego momentu w wał jak jakąś fanaberię, zabawę i
dzieciństwie po prostu robiłam to, co chcę, w nie wiedział, że dla mnie to jest bar-
foto: Monika Rak
ogóle się nad tym nie zastanawiałam i nie dzo ważne. Był osobą dominującą,
rozumiałam, dlaczego czegoś mi nie wolno. imponował mi pod wieloma względami. Bardzo różnie. Niektórzy bardzo pozytyw-
Gdy miałam 11 lat, zrozumiałam, że urodziłam Poczułam się kobietą i po prostu się nie, inni w sposób tradycyjny, czyli przyjęli do
się w nieprawidłowym ciele. Wtedy mój świat zakochałam. Ta miłość trwała dwa lata. wiadomości, ale odwrócili się do mnie plecami.
U
j
a
w
n
i
ł
a
ś
s
i
ę
p
r
z
e
d
o
s
o
b
a
m
i
,
z
k
t
ó
r
y
m
i
p
r
a
-
się podzielił. Zaczęłam uczyć się być chło- Pragnęłam się do niego przytulać, pieścić itd., Ujawniłaś się przed osobami, z którymi pra-
c
o
w
a
ł
a
ś
?
pakiem, bo tak było wygodniej, a w tajemnicy ale on mnie odrzucił. Potem zakochałam się w cowałaś?
nazywałam siebie Anią. Niedługo potem na swojej przyszłej żonie. Nie, przed nimi wszystko ukrywałam. Po-
J
e
s
t
e
ś
o
s
o
b
ą
b
i
s
e
k
s
u
a
l
n
ą
?
najwyższej półce z książkami znalazłam  Sek- Jesteś osobą biseksualną? wiedziałam tylko najbliższym osobom.
D
l
a
c
z
e
g
o
n
i
e
z
d
e
c
y
d
o
w
a
ł
a
ś
s
i
ę
w
t
e
d
y
n
a
suologię Bilikiewicza. Nie było tam wtedy po- Chyba tak, chociaż przede wszystkim pre- Dlaczego nie zdecydowałaś się wtedy na
z
m
i
a
n
ę
p
ł
c
i
?
jęcia  transseksualizm , ale odszukałam hasło feruję kobiety. Nigdy nie miałam erotycznych zmianę płci?
 transwestytyzm , który leczono między in- doświadczeń z mężczyznami, choć często w Wiesz, teraz to jest bardzo traumatyczna i
nymi rażeniem prądem. Hasło to znajdowało marzeniach widziałam się przy nich jako kobie- trudna decyzja, ale wtedy to było ekstremalnie
się, obok homoseksualizmu, oczywiście na liś- ta. Ale dopiero odkąd biorę hormony, to mogę trudne. Teraz można marzyć o operacjach
cie zboczeń. Po tej lekturze zamknęłam się cokolwiek powiedzieć o swojej seksualności. plastycznych itd., wtedy nie było takich możli-
zupełnie w sobie i postanowiłam, że taka nie Przed ślubem nie powiedziałam żonie o swoim wości. Ostracyzm społeczny był również dużo
będę. W sekrecie jednak pisałam pamiętnik i transseksualizmie, co było bardzo dużym błę- większy. Decydujące znaczenie miała jednak
razem z innymi przedmiotami, które kojarzyły dem. Gdy urodził się nam syn, nasze małżeńst- moja rodzina. Postanowiłam po raz kolejny za-
mi się z Anią, ukrywałam w szafie. wo zaczęło się psuć, żona skoncentrowała się bić Anię w sobie i obiecałam żonie, że to
Masz jeszcze ten pamiętnik? wyłącznie na dziecku. Poczułam się znowu wszystko opanuję. Nie zdawałam sobie jednak
M
a
s
z
j
e
s
z
c
z
e
t
e
n
p
a
m
i
ę
t
n
i
k
?
Nie, wyrzuciłam wraz z resztą rzeczy w bardzo samotna. Postanowiłam wreszcie sprawy, jak bardzo to będzie trudne.
J
a
k
c
z
u
ł
a
ś
s
i
ę
p
o
t
e
m
,
g
d
y
p
o
s
t
a
n
o
w
i
ł
a
ś
z
A
n
i
przeddzień ślubu. Strasznie to opłakałam, a po- sprawdzić, co ze mną jest. Poszłam do jedyne- Jak czułaś się potem, gdy postanowiłaś z Ani
z
r
e
z
y
g
n
o
w
a
ć
?
tem odreagowałam na ślubie, rozwalając go w Polsce ośrodka, który leczył transseksua- zrezygnować?
wszystkie krzesła. Jestem bardzo łagodna, a tu lizm. Procedura diagnozowania trwała dwa la- Przez kilkanaście kolejnych lat było bardzo
nagle taka szajba. Bo z jednej strony bardzo ta. Powiedzieli, że jestem transseksualna i mo- ciężko. Wpadałam cyklicznie w depresję.  Zabija-
chciałam tego ślubu, kochałam tę dziewczynę, a gę zmienić płeć. I wtedy rozpoczął się okres nie w sobie kobiety to codzienna walka ze sobą.
z drugiej wiedziałam, że muszę pożegnać się ze euforii, wariactwa jakiegoś. Wreszcie poczu- Narastało we mnie poczucie, że marnuję życie, że
wszystkimi marzeniami. To był okres totalnego łam, że Ania wychodzi na wierzch. Ujawniłam mijają moje lata. Z jednej strony dobrze mi było
schowania się do szafy. Przychodziły chwile, kie- się wtedy przed paroma osobami i to był ten przy żonie i z dzieckiem, które bardzo kochałam.
dy było mi bardzo ciężko. Miałam straszny pierwszy coming out. Powiedziałam również Mój syn został przeze mnie w pełni przygotowa-
wstręt do własnego ciała i odczuwałam zazdrość żonie, a ona zażądała rozwodu. Miałam og- ny do tolerancji i teraz całkowicie mnie akceptu-
wobec kobiet, które mogły robić to wszystko, romny dylemat. Mieliśmy trzyletnie dziecko i je. Bardzo też angażowałam się w pracę i jak
czego mnie nie wolno. Z czasem więcej zaczęło nadal ją kochałam. A z drugiej strony była wszystko szło dobrze, to tak bardzo nie bolało,
się mówić o transseksualizmie, ale nie było jesz- Ania. Byłam wtedy w takiej manii, przybyło mi ale jak tylko było gorzej, to się zapadałam i zaczy-
cze możliwości leczenia w Polsce, więc szłam w ciuchów, zaczęłam wychodzić na miasto itd. nałam transować. Zdarzało się, że moja żona od-
życie dalej jako chłopak. Nie miałam wyjścia. Przez następne trzy lata nasze małżeństwo by- najdywała moje rzeczy i była afera. No a potem
Zwierzałaś się komuś? ło właściwie fikcją. A ja szalałam. już nie potrafiłam dobrze utrzymać swojej kobie-
Z
w
i
e
r
z
a
ł
a
ś
s
i
ę
k
o
m
u
ś
?
J
a
k
z
a
r
e
a
g
o
w
a
ł
o
o
t
o
c
z
e
n
i
e
?
W dzieciństwie tylko mamie, ale też nie- Jak zareagowało otoczenie? cości w ukryciu. Żona odeszła, a ja zdecydowa-
7
Teksty: Paweł Fischer-Kotowski
newsy
Coming out Wiedemanna
C
o
m
i
n
g
o
u
t
W
i
e
d
e
m
a
n
n
a
W  Dużym Formacie , dodatku do  Gazety Wy- ła, którzy opowiadają o swoim związku. Wiede-
borczej z 9.02.2009 r., zamieszczono tekst mann mówi m.in.:  Przytulamy się do siebie w
Moniki Redzisz  Jak się przytulamy , w którym knajpach, Michał w tramwaju siada mi na ko-
poeta Adam Wiedemann zrobił publiczny coming lanach, po ulicy chodzimy, trzymając się za ręce.
out (w poprzednim numerze  Repliki recenzowa- Nie chcę być jednym z tych, co całują się tylko po
liśmy najnowszy tomik jego wierszy  Filtry ). Ob- gej-pubach (do których zresztą nie chodzimy).
szerny artykuł opisuje bardzo różne przytulające Długo to trwało, zanim przestałem się oszukiwać,
się pary, w tym Adama i jego ukochanego Micha- i nie chcę do tego wracać . (MK)
Nagroda Tolerancji dla Hołdy
N
a
g
r
o
d
a
T
o
l
e
r
a
n
c
j
i
d
l
a
H
o
ł
d
y
8 marca w Warszawie, Gdańsku, Katowicach, Krako-
wie, A
odzi, Poznaniu, Tarnowskich Górach, Toruniu i
Profesor Zbigniew Hołda, znany prawnik, dy Tolerancji. Nagrodę przyznają polskie,
P
r
o
f
e
s
o
r
Z
b
i
g
n
i
e
w
H
o
ł
d
a
d
y
T
o
l
e
r
a
n
c
j
i
Wrocławiu odbyły się Manify. Warszawska, odbywa-
wiceprezes Helsińskiej Fundacji Praw Czło- niemieckie i francuskie organizacje
jąca się już po raz 10., zgromadziła rekordową liczbę
l
a
u
r
e
a
t
e
m
t
e
g
o
r
o
c
z
n
e
j
N
a
g
r
o
-
wieka, został laureatem tegorocznej Nagro- LGBTQ.
6 tys. uczestników i uczestniczek. Czytaj też na s. 11
Kraj
K
r
a
j
d
r
u
g
a
e
d
y
c
j
a
Q
u
e
e
r
S
t
u
-
7 marca wystartowała druga edycja Queer Stu- kom i gejom, którzy chcą zawrzeć związki part- Rada Warszawy, głosami PO i Lewicy,
dies KPH. Uczestniczki i uczestniczki zdobędą nerskie poza granicami kraju. Komisja Petycji przyjęła uchwałę, na mocy której Warszawa
d
i
e
s
K
P
H
p
e
ł
n
o
m
o
c
n
i
k
a
d
s
.
p
r
z
e
-
wiedzą z zakresu gender i nieheteronormatywnej uznała, że sprawa mieści się w zakresie dzia- będzie mieć swojego pełnomocnika ds. prze-
c
i
w
d
z
i
a
ł
a
n
i
a
d
y
s
k
r
y
m
i
n
a
c
j
i
tożsamości seksualnej. Semestr to 128 godzin łalności UE, została wszczęta oficjalna proce- ciwdziałania dyskryminacji. Uchwałę przegło-
dydaktycznych. Kurs akademicki dofinansowała dura badania skargi. sowano dopiero za drugim razem  najpierw
Fundacja im. Róży Luksemburg w Polsce. Nietypowy proces sądowy w Szczecinie. PiS zerwał obrady, wychodząc przy punkcie o
A
r
t
u
r
G
ó
r
s
k
i
(
P
i
S
)
G
e
j
p
o
z
w
a
ł
s
w
o
j
ą
s
ą
s
i
a
d
k
ę
Poseł Artur Górski (PiS), znany z komenta- Gej pozwał swoją sąsiadkę, która uprzykrzała pełnomocniku z sali sesyjnej, następnie złożył
rza do wyboru Baracka Obamy na prezydenta mu życie. Pierwsza rozprawa już się odbyła  propozycję powołania pełnomocnika do
USA ( to koniec cywilizacji białego czło- oskarżonej przedstawiono oczekiwania i za- spraw... rodziny.
R
z
e
s
z
o
w
i
e
wieka ), znów brylował w mediach. Powód? rzuty pokrzywdzonego. Kolejne posiedzenie W Rzeszowie zawiązała się nieformalna
Kolejna wypowiedz
z sejmowej mównicy: sąd zaplanował na kwiecień. grupa gejów i lesbijek, która zamierza ożywić
 Homoseksualizm nie powinien być uznawany Z badania przeprowadzonego przez ma- Podkarpacie  organizować cykliczne imprezy,

H
o
m
o
s
e
k
s
u
a
l
i
z
m
n
i
e
p
o
w
i
n
i
e
n
b
y
ć
u
z
n
a
w
a
n
y
za zwyczajną skłonność do grzechu, gdyż gazyn  Marketing & More wynika, że aż 43 pokazy filmów, happeningi. Kontakt z grupą i
z
a
z
w
y
c
z
a
j
n
ą
s
k
ł
o
n
n
o
ś
ć
d
o
g
r
z
e
c
h
u
,
g
d
y
ż
4
3
przewyższa je wszystkie w nikczemności . proc. osób homoseksualnych w najbliższych informacje o imprezach: www.teczowyrzes-
p
r
z
e
w
y
ż
s
z
a
j
e
w
s
z
y
s
t
k
i
e
w
n
i
k
c
z
e
m
n
o
ś
c
i

.
p
r
o
c
.
o
s
ó
b
h
o
m
o
s
e
k
s
u
a
l
n
y
c
h
p
e
t
y
c
j
ę
d
o
P
a
r
l
a
m
e
n
t
u
E
u
r
o
-
KPH złożyło petycję do Parlamentu Euro- wyborach zamierza oddać głos na centropra- zow.pl.
pejskiego w sprawie dyskryminujących praktyk wicową Platformę Obywatelską, drugą partią Ulica Siostrzana rozpoczęła nabór do 7.
p
e
j
s
k
i
e
g
o
w
s
p
r
a
w
i
e
d
y
s
k
r
y
m
i
n
u
j
ą
c
y
c
h
p
r
a
k
t
y
k
P
l
a
t
f
o
r
m
ę
O
b
y
w
a
t
e
l
s
k
ą
U
l
i
c
a
S
i
o
s
t
r
z
a
n
a
polskich urzędów stanu cywilnego. USC często  cieszącą się 21,9% poparcia  jest Sojusz Le- edycji Feministycznej Akcji Letniej. Więcej in-
p
o
l
s
k
i
c
h
u
r
z
ę
d
ó
w
s
t
a
n
u
c
y
w
i
l
n
e
g
o
2
1
,
9
%
p
o
p
a
r
c
i
a
S
o
j
u
s
z
L
e
-
w
i
c
y
D
e
m
o
k
r
a
t
y
c
z
n
e
j
odmawiają wydawania zaświadczeń lesbij- wicy Demokratycznej. formacji i zapisy na www.siostrzana.org.
Lesbijka premierką
L
e
s
b
i
j
k
a
p
r
e
m
i
e
r
k
ą
Świat
Ś
w
i
a
t
Johanna Sigurdardottir została premierką Islandii Na wyspie homoseksualność 66-letniej pre-
J
o
h
a
n
n
a
S
i
g
u
r
d
a
r
d
o
t
t
i
r
p
r
e
m
i
e
r
k
ą
I
s
l
a
n
d
i
i
D
n
i
a
P
a
m
i
ę
c
i
o
Premier Wielkiej Brytanii podczas Dnia Pamięci o
 pierwszą otwartą lesbijką piastującą ten urząd. mierki nie budzi najmniejszej nawet sensacji.

p
i
e
r
w
s
z
ą
o
t
w
a
r
t
ą
l
e
s
b
i
j
k
ą
Holocauście (27 stycznia) w specjalnym doku-
H
o
l
o
c
a
u
ś
c
i
e
mencie wśród ofiar hitlerowców wymienił osoby
ż
e
ń
s
k
i
e
g
o
homoseksualne, obok Żydów, Romów, Polaków i konkubinatów, a także adopcji dzieci przez pary żeńskiego, który należy się urzędnikom. We-
oraz innych narodowości, osób niepełnospraw- homoseksualne. Szanse na wprowadzenie tego dług władz miasta dodatek (108,14 euro mie-
nych, więz
niów politycznych i religijnych. postulatu w życie na szczęście nie są duże. sięcznie) należy się wyłącznie małżeństwom
Bułgarska komisja parlamentarna do spraw Deputowani do Izby Reprezentantów sta- zawartym przez kobietę i mężczyznę.
B
u
ł
g
a
r
s
k
a
k
o
m
i
s
j
a
p
a
r
l
a
m
e
n
t
a
r
n
a
z
a
-
W
a
s
z
y
n
g
t
o
n
p
r
z
y
z
n
a
ć
z
w
i
ą
z
k
o
m
D
u
ń
s
k
i
a
d
o
p
c
j
ę
społeczeństwa i mediów zaproponowała, by za- nu Waszyngton zamierzają przyznać związkom Duński parlament zgodził się na adopcję
kazać promowania homoseksualnych małżeństw homoseksualnym takie sama prawa, jakie dzieci przez pary jednopłciowe. Chociaż pro-
k
a
z
a
ć
p
r
o
m
o
w
a
n
i
a
h
o
m
o
s
e
k
s
u
a
l
n
y
c
h
m
a
ł
ż
e
ń
s
t
w
h
o
m
o
s
e
k
s
u
a
l
n
y
m
t
a
k
i
e
s
a
m
a
p
r
a
w
a
d
z
i
e
c
i
p
r
z
e
z
p
a
r
y
j
e
d
n
o
p
ł
c
i
o
w
e
obecnie posiadają małżeństwa. Inicjatorem jektowi przeciwny był rząd, jedna z partii koa-
Polacy w NYC
P
o
l
a
c
y
w
N
Y
C
zmian jest demokrata Jamie Pedersen, popiera licyjnych dała swoim parlamentarzystkom i
N
Y
C
P
r
i
d
e
w
N
o
w
y
m
J
o
r
k
u
W czerwcowej NYC Pride w Nowym Jorku, po je także gubernator stanu Christine Gregoire. parlamentarzystom wolną rękę  część głoso-
H
e
i
d
e
l
b
e
r
g
u
kilkuletniej przerwie, znów przemaszeruje Burmistrz niemieckiego Heidelbergu poz- wała jak opozycja.
polska reprezentacja. KPH Nowy Jork pójdzie wał swoje miasto do sądu administracyjnego. Portugalscy biskupi wezwali wiernych do
p
o
l
s
k
a
r
e
p
r
e
z
e
n
t
a
c
j
a
P
o
r
t
u
g
a
l
s
c
y
b
i
s
k
u
p
i
o
d
r
z
u
c
e
n
i
a
p
r
o
p
o
z
y
c
j
i
w
p
r
o
w
a
d
z
e
n
i
a
m
a
ł
ż
e
ń
s
t
w
w składzie ok. 30 osób. Więcej informacji na Wolfgang Erichson czuje się dyskryminowany odrzucenia propozycji wprowadzenia małżeństw
u
r
z
ą
d
j
e
d
n
o
p
ł
c
i
o
w
y
c
h
www.teczowo.com. ze względu na orientację seksualną  urząd jednopłciowych. Stanęli  w obronie rodziny, któ-
miasta odmówił mu prawa do dodatku mał- ra jest dobrem całego społeczeństwa .
m
i
a
s
t
a
o
d
m
ó
w
i
ł
m
u
p
r
a
w
a
d
o
d
o
d
a
t
k
u
m
a
ł
-
8
Czy ujawniać homoseksual-
C
z
y
u
j
a
w
n
i
a
ć
h
o
m
o
s
e
k
s
u
a
l
-
ność polityków, jeżeli są
n
o
ś
ć
p
o
l
i
t
y
k
ó
w
,
j
e
ż
e
l
i
s
ą
homofobami?
h
o
m
o
f
o
b
a
m
i
?
Izabela Jaruga-No- Kinga Dunin,
Katarzyna Kądziela,
wacka, Klub Parla- Krytyka Polityczna
Obywatelskie Forum
To zależy... Kiedy zaczniemy za-
mentarny Lewicy
Kobiet
stanawiać się, od czego zależy,
Postawione pytanie odbieram jako swoistą okaże się, że w grę wchodzi Winnam chyba potraktować pytanie jako nie-
prowokację. Przecież wszyscy rozumiemy, że sta- wiele czynników. Gdzie jest granica prywatnoś- smaczny żart albo prowokację.
wianie pytań o orientację seksualną jest zakazane ci w świecie, w którym orientacja hetero jest Ktoś, komu wydaje się, że homofobiczne-
przez prawo i sprzeczne z zasadami dobrego publiczna, a homo niekoniecznie? Kto jest go polityka (polityczkę) należy  ukarać za ho-
współżycia społecznego. Natomiast nie ma w tym homofobicznym politykiem  ktoś, kto lży i mofobię ujawnieniem jego (jej) nieheterosek-
nic złego, jeśli polityk  polityczka zechce sama, obraża, czy wystarczy, że z kamienną twarzą sualnej orientacji, nie rozumie, czym tak na-
sam ujawnić swoją orientację seksualną, bo uzna, utrzymuje, że w Polsce nie ma dyskryminacji? prawdę jest ujawnienie, że należy się do gru-
że taki coming out jest jej albo jemu potrzebny. Uz- Czy homoseksualni homofobi (niestety, to nie py osób LGBT, zwłaszcza w tak konserwatyw-
nanie, że publiczne outowanie homofobów miało- oksymoron) zasługują na ostrzejsze trak- nym kraju i społeczeństwie jak nasze. Jakiej
by przynieść coś dobrego, jest dla mnie niepojęte. towanie niż wszyscy inni? Co oznacza outing w odwagi to wymaga, jakiego hartu ducha i jak
Czyżby ktoś w ten sposób chciał kogoś  karać za sytuacji, gdy może spowodować homofobiczną wobec tego należy podziwiać i wspierać
homofobię ? Od takiego myślenia już nawet nie nagonkę? Kto ma prawo to zrobić? Czy takie osoby decydujące się na taki krok.
mały, ale malutki kroczek do uznania, że  wyjście z mnożenie wątpliwości ma sens? Czy nie lepiej  Karanie przymusowym outowaniem
szafy jest swoistą karą za nieheteroseksualną zacząć od konkretów? Powiem prosto. Gdybym  byle homofoba, cóż, że udającego polityka
orientację wymierzaną samemu, samej sobie, a nie miała w ręku pewne dowody na to, że Stefan sprowadza akt ujawnienia nieheteroseksual-
aktem dobrowolnego wskazania  jestem gejem, Niesiołowski jest homoseksualistą, tobym to ności do czegoś nieistotnego, małego i nawet
lesbijką i to jest moja tożsamość, którą uznaję za ujawniła. A potem znalazła uzasadnienie. Nie podejrzanego.
ważną i normalną i mam prawo do jej ujawnienia. jestem za lustracją wszystkich polityków ze Skądinąd, gdyby ktoś dopuścił się  ukara-
Należy tworzyć prawo zakazujące homofobii i eg- względu na orientację, poziom homofobii oraz nia polityka homofoba donosem o jego ho-
zekwować jego przestrzeganie  ale nie wolno głębokość hipokryzji, ale można wyobrazić so- moseksualności, pierwsza, gdyby mnie o to
 karać za homofobię ujawnieniem. Bo to przecież bie sytuację, kiedy po prostu przydałaby się ta- ten  homofob poprosił, pośpieszyłabym mu z
homofobia, z którą walczymy. ka pokazowa akcja. pomocą  bo z kata stałby się ofiarą.
Dariusz Szwed, Marzena
List do redakcji
Zieloni 2004 Chińcz,
A gdzie Konrad i Paul?
A
g
d
z
i
e
K
o
n
r
a
d
i
P
a
u
l
?
Właśnie przeczytałem
Partia
podsumowanie roku
Jestem zwolennikiem dwustop-
Demokratyczna
2008  Repliki i... nie
niowego komunikowania się z
znalazłem informacji o
homofobicznymi polityczkami i politykami.
gejowskim komiksie
Najpierw do takiej osoby publicznie atakującej oso- Orientacja seksualna jest sprawą osobistą, a
 Konrad i Paul . Tak
szczerze mówiąc, to po
by homoseksualne powinna trafić  żółta kartka , z każdy ma prawo do swojej prywatności.
prostu mnie to zdziwiło, że na tyle już posteman-
przedstawieniem listy homofobicznych wypowiedzi Ujawnianie czyjejś orientacji bez zgody tej
cypacyjna książka nie została nawet wspomniana.
czy działań. To po pierwsze pokaże, że są organiza- osoby jest takim samym złem i wyrządzaniem
Mam nadzieję, że to tylko niedopatrzenie.
cje monitorujące sferę publiczną, poza tym da czas krzywdy jak homofobia, która w wydaniu
Pozdrawiam, Szymon
Od redakcji: Przyznajemy się bez bicia, przygoto-
O
d
r
e
d
a
k
c
j
i
:
i możliwość zmiany postawy. Jeśli ta zmiana nie osób publicznych, kształtujących świadomość
wując  Podsumowanie roku 2008 , przeoczyliś-
nastąpi, upubliczniłbym  czerwoną kartkę z in- społeczną wzmacnia ją w społeczeństwie.
my wydanie komiksu Ralfa K�niga  Konrad i
formacjami na temat takiej osoby  co pokazałoby, Jestem przeciwna ujawnianiu orientacji
Paul . Za błąd przepraszamy, jednocześnie cie-
przez piłkarską analogię, że wykluczamy homofobię seksualnej nawet takich gnid bez ich zgody i
sząc się, że wydarzeń LGBT było w ubiegłym roku
na tyle dużo, że w powodzi tytułów można było
z przestrzeni publicznej. Zresztą uważam, że to sama bym tego nie zrobiła, ale też osoby ho-
O
s
c
a
r
d
l
a
o czymś zapomnieć. Umknął nam też Oscar dla
powinno dotyczyć nie tylko polityczek i polityków, mofobiczne powinny mieć świadomość, że kto
Melissy Etheridge za piosenkę do filmu  Nie-
M
e
l
i
s
s
y
E
t
h
e
r
i
d
g
e
ale wszystkich osób publicznych. wyciąga miecz, od miecza ginie.
wygodna prawda . Niniejszym naprawiamy!
Zmarła Irena Dzierzgowska
Druk  Repliki
Z głębokim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Ireny Dzierzgowskiej  nauczycielki, pedagożki,
finansowany z do-
działaczki społecznej, przyjaciółki gejów i lesbijek, w latach 1997-2000 wiceminister edukacji. Była stałą
uczestniczką Manif i Parad Równości, sygnatariuszką listów otwartych po brutalnej pacyfikacji Marszu Rów- tacji instytucjonalnej
ności w Poznaniu w 2005 i w obronie klubu Le Madame. W ostatnich latach wielokrotnie sprzeciwiała się
Fundacji im. Stefana Batorego.
polityce edukacyjnej prowadzonej przez PiS i LPR.
9
e
i
n
opinie
Jaka powinna być
J
a
k
a
p
o
w
i
n
n
a
b
y
ć
Parada Równości 2009?
P
a
r
a
d
a
R
ó
w
n
o
ś
c
i
2
0
0
9
?
Yga Kostrzewa, rzeczniczka Lambdy Warszawa
opinią jestem się w stanie zgodzić. Aby przygo-
tować dobre hasła, wystarczy kilka otwartych
głów, chęć do pracy, umówienie się w jakimś
miejscu (może być to biuro Lambdy Warszawa)
i zorganizowanie materiałów do tzw. patykow-
ców czy innych form, na których możemy wypi-
sać nasze postulaty. Moim marzeniem jest zo-
baczyć choćby kilka takich  mówiących tablic .
Ponadto Parada musi mieć hasło, które bę-
dzie wyraziste i polityczne. Przypomnę tutaj, iż
wciąż nie zmieniło się prawodawstwo, jeśli
chodzi o osoby homo- czy transseksualne. A ta-
ki przemarsz jest dobrą okazją do tego, aby wy-
krzyczeć, wypowiedzieć te swoje żądania: cze-
go oczekujemy, co jest dla nas niezbędne. Dla
mnie takim tematem, który należy obowiązko-
wo podnosić, jest legalizacja związków part-
nerskich i wokół tej kwestii można wiele wąt-
ków poruszyć. I dalej  życzeniowo  oczywiś-
Posłużę się dobrym przykładem, z którego war- polityczne, postulaty, żądania. Wyszła też  Ga- cie chciałabym, aby Parada była zdecydowanie
to czerpać to, co najlepsze. Mamy już wiedzę o zetka Manifowa , w której rozwinięte są te pos- bardziej liczna z roku na rok, kolorowa, aby po-
Manifie kobiecej, która się odbyła w tym roku w tulaty i treści (np. krytyka planowanej ustawy o jawiały się na niej nowe grupy  zawodowe
marcu. W Warszawie była ona rekordowa  ok. zapłodnieniu in vitro). Ze strony studentów, dla (np. policjanci i policjantki, nauczycielki i nau-
5 tys. uczestniczek i uczestników. Manifa obfito- których czasem prowadzę zajęcia i warsztaty, czyciele), reprezentantki i reprezentanci firm,
wała w happeningi, krótkie acz liczne wystąpie- słyszę często: na Paradzie brak postulatów, żą- organizacji, innych grup wykluczonych  na
nia, wiele dobrych transparentów  a nich hasła dań. Jest tylko lub prawie tylko zabawą. I z tą pewno każdy znajdzie tutaj swoje miejsce.
Robert Biedroń, członek Zarządu Kampanii Przeciw Homofobii
Tegoroczna Parada Równości będzie wyjątkowa. kreślić swoje wsparcie dla równouprawnienia
Odbędzie się 40 lat po wydarzeniach w barze gejów i lesbijek, czy też po prostu traktujące
Stonewall, gdzie geje i lesbijki sprzeciwili się Gay Pride jako kolejną imprezę.
przemocy ze strony władz. Dało to początek dal- Dzisiejsze parady w Nowym Jorku, Londy-
szym protestom, które przerodziły się w coroczne nie, Rio de Janeiro czy Sydney nie przypomina-
światowe demonstracje przeciwko dyskryminacji ją już protestów. Są świętem różnorodności,
osób homoseksualnych. Warto pamiętać o his- tęczą rozmaitości gejów i lesbijek oraz ich
torii, organizując kolejne Parady w naszym kraju. przyjaciół, wielką zabawą. Zatracony został
Gdy prześledzimy historię większości mar- gdzieś duch odważnych aktywistów i aktywis-
szów gejów i lesbijek na świecie, zauważymy, tek z lat 70. i 80.
że początkowo były one protestami pełnymi Warszawska Parada Równości też ma swo-
haseł politycznych i postulatów zmian praw- ją dynamikę. Zmienia się wraz ze zmianami po-
nych. Osoby homoseksualne w Niemczech do- lityczno-społecznymi. Nie widzę w tym nic złe-
magały się w latach 70. wykreślenia karalnoś- go. Warto jednak zastanowić się, jak wykorzys-
ci homoseksualności, w Wielkiej Brytanii wy- tać potencjał Parady do realizacji naszych postu- sporo  mowa nienawiści, związki partnerskie,
kreślenia zakazu nauczania o homoseksual- latów polityczno-prawnych. Kilka tysięcy osób, edukacja& Warto tutaj wykorzystać dorobek
ności w szkołach, a w USA prawa do rejestracji które przychodzi na Paradę, a dalej kilka milio- Okrągłego Stołu Organizacji LGBT. Konkretne i
związków partnerskich. Hasła i postulaty za- nów, które przeczyta, usłyszy i zobaczy Paradę realne postulaty powinny trafić na ręce rządzą-
czynały jednak zanikać z biegiem lat, gdy do w mediach, to poważna i godna uwagi publika. cych oraz przedstawicieli parlamentu. A my,
protestujących dołączały osoby niekoniecznie Parada Równości musi się odbywać pod geje i lesbijki oraz ich przyjaciele, powinniśmy
zainteresowane bezpośrednio wpływem na konkretnymi hasłami będącymi konkretnymi każdego dnia upominać się o ich realizację
zmiany polityczno-prawne, a chcące tylko pod- postulatami środowiska. Palących kwestii jest pod wskazanym podczas Parady adresem.
10
e
i
n
opinie
Tomasz Bączkowski, szef Fundacji Równości, organizatora Parady Równości 2009
Parada jest świętem, jest symbolem, jest jed- da. Nie da się zadowolić wszystkich. To, co ro-
norazowym wydarzeniem, w którym każdy bimy, to właśnie stwarzanie owych ram, w
powinien znalez
ć coś dla siebie. Jest manifestacją których każdy znajdzie coś dla siebie.
polityczną, jest celebracją, jest imprezą, na której Jeżeli czytasz ten tekst, to znaczy, że intere-
każdy może choć przez chwilę być sobą  takim, sujesz się lub nawet uczestniczysz w życiu LGBT.
jakim jest (jeżeli jest typem dyskotekowym  Ale co z tymi, których to całe  działaczostwo nie
niech tańczy, jeżeli jest polityczną wojowniczką  obchodzi? Dla nich też jest Parada! Albo w niej
niech przyniesie transparent i skanduje hasła, chcą uczestniczyć, albo nie. Mają wybór. Będzie
jeżeli jest skandalistą  niech prowokuje, a jeżeli to zawsze słuszny wybór, bo to będzie ich wybór.
jest skrytką  niech stanie z boku i z bezpiecznej Można w tym miejscu zapytać: czy zadaniem lub
odległości obserwuje, co robią inni). nawet obowiązkiem organizatorów jest
Fundacja Równości stwarza tylko ramy or- wciąganie ich wszystkich w nasze działania?
ganizacyjne Parady i Dni Równości. Treścią Tyle ideologii. Jest jeszcze jeden, może
wypełniają je uczestnicy! Zapytam więc reto- mało na zewnątrz widoczny aspekt. Organiza-
rycznie: dlaczego jakaś organizacja, która na cja, logistyka, pieniądze i ludzie. Każda duża
co dzień zajmuje się lobbingiem i działaniami impreza wymaga wielu przygotowań. Nieste-
politycznymi, nie eksponuje swoich postula- ty, aktywność osób  chcących pomóc kończy
Na łamach  Repliki wypowiedziało się już kil- tów na własnej platformie? Dlaczego ci, którzy się najczęściej na aktywności słownej i właśnie
ka mądrych i mądrzejszych głów na temat, ja- krzyczą, że za mało jest obecności gejów i les- dobrych radach. Nie ma wielu chętnych, żeby
ka powinna być Parada. Wszystkie wypowie- bijek w życiu kulturalnym, sami w tych wyda- roznieść ulotki, zrobić dekoracje, zorganizować
dzi pełne były dobrych rad, postulatów i po- rzeniach nie uczestniczą? Czemu nie utożsa- to czy tamto. Polskie realia też są niestety róż-
mysłów:  koniecznie trzeba też złożyć projekt miamy się z samymi sobą? Odpowiedzi na te ne od idealnych. Ustalenie trasy, zorganizowa-
ustawy ,  trzeba przejść do politycznych haseł pytania są odpowiedzią o Paradę. Zawsze nie imprezy na dworze, zapewnienie bezpie-
i politycznego nastroju ,  tu powinno być coś twierdziłem, że nie istnieje coś takiego jak czeństwa czy chociażby pokrycie kosztów zaw-
prawdziwie dobitnego i konkretnego ,  para-  środowisko . Istnieją tylko geje, lesbijki, oso- sze jest wielkim kompromisem i wyzwaniem.
da powinna być świętem radości, kolorowym by trans... Wszyscy są inni! Przez to tak różno- Garstka ludzi z Fundacji Równości nie jest w
pochodem z muzyką, tańcami i całkowicie rodni i ciekawi. To właśnie dla nich jest Para- stanie zrobić wszystkiego.
wolna od wszelkiej polityki ,  powinna ją po-
przedzać szeroka, otwarta dyskusja na temat", Manifa w mediach
 nic nie stoi na przeszkodzie, by po paradzie
Nazajutrz po tegorocznej Manifie jej hasło prze-
była imprezą plenerową  roztańczoną, z je-
wodnie  Każda ekipa  ta sama lipa oraz postula-
dzeniem i piciem ,  parada powinna jak naj-
ty były cytowane przez wszystkie opiniotwórcze
bardziej być manifestacją postulatów ,  rozda- dzienniki, niezależnie od ich linii politycznej.
Do mediów przebiły się takie postulaty jak:
wanie powinno się odbyć w miejscu zbiórki ...
przeciwdziałanie przemocy wobec kobiet
Pojawiają się zarzuty typu: za mało polityki 
neutralność światopoglądowa państwa
za dużo polityki; zbyt szybko  zbyt wolno;
parytety w wyborach
niech będzie jak na Zachodzie  Polska to nie
dostęp do świadczeń medycznych, m.in.
Zachód; tylko karnawał i zabawa  smutno i bezpłatnego znieczulenia przy porodzie i in vitro
równe płace kobiet i mężczyzn
posępnie itd. Jak powiada mądre przysłowie:
wprowadzenie edukacji seksualnej
jeszcze się taki nie urodził, co by wszystkim
odczytane m.in. przez Marię Seweryn, Renatę Dancewicz, Hannę Samson, Paulinę Młynarską, Małgorzatę
dogodził.
Szumowską i Katarzynę Kwiatkowską
Ale pierwsze pytanie, na które odpowiem
Media poinformowały też o liście Yoko Ono, który został odczytany na początku Manify ( Serca kobiet
z całego świata biją jednym tonem, pokazując, że jesteśmy razem  napisała artystka), jak również o roz-
w tym miejscu, brzmi: dla kogo Parada jest ro-
dawanej podczas marszu  Gazetce Manifowej .
biona i czym ona w ogóle jest.
r e k l a m a
List od czytelniczki
Moim zdaniem parady mają na celu nie tylko zwrócenie uwagi otoczenia na fakt, że środowisko LGBT
istnieje w naszym kraju, ale też na kwestię polityczną  na domaganie się praw. O ile artykuły z gazet,
postulaty itp. na co dzień nie trafiają do tak dużej liczby odbiorców, o tyle parady są naprawdę widocz-
nym wydarzeniem, które warto wykorzystać. Poprzednie parady przypominały mi raczej barwne festyny,
gdzie roztańczone towarzystwo wywołuje nieco szumu, kilka telewizji o tym mówi, a potem następuje ci-
sza i wszystko  wraca do normy . Należy więc tak zorganizować Paradę 2009, by telewizje mogły mówić
nie jedynie o tym, że  barwne pochody homoseksualistów przeszły dziś ulicami stolicy , ale by mówiły,
że te barwne pochody wytoczyły tam ciężkie działa w postaci swych żądań, postulatów, swego zdania
i swych racji. Dobrze byłoby przygotować jakąś listę takowych  żądań , pod którą w czasie trwania
parady zbierane byłyby podpisy, a całość ostatecznie trafiłaby do polskiego rządu. Poza tym parada po-
trzebuje kilku krótkich wystąpień, które można by głosić podczas marszu przez megafon.
Polskie parady nieśmiałym, ale zdecydowanym krokiem zmierzają w kierunku zagranicznych  całość
przypomina karnawał w Meksyku. Na takie coś może pozwolić sobie np. Holandia, gdzie prawa gejów
i lesbijek są już wywalczone. W Polsce nadal panuje duża zaściankowość w kwestii moralnej i religijnej,
więc ludzie muszą przede wszystkim zobaczyć, że geje i lesbijki to ludzie, którzy żyją wokół nich i chcą
żyć godnie. Najpierw praca, potem zabawa. Dziś Polska, a dopiero jutro Holandia.
Ania
11
Czytam
C
z
y
t
a
m
Szczukę i Graff
S
z
c
z
u
k
ę
i
G
r
a
f
f
Wywiad z Izą Kuną
Rozmawiał: Mariusz Kurc
W dwóch głośnych filmach   Lejdis i  Ideal-
W
d
w
ó
c
h
g
ł
o
ś
n
y
c
h
f
i
l
m
a
c
h


L
e
j
d
i
s

i

I
d
e
a
l
-
ny facet dla mojej dziewczyny  zagrałaś role
n
y
f
a
c
e
t
d
l
a
m
o
j
e
j
d
z
i
e
w
c
z
y
n
y


z
a
g
r
a
ł
a
ś
r
o
l
e
związane z tematyką gej/les. Zacznijmy chro-
z
w
i
ą
z
a
n
e
z
t
e
m
a
t
y
k
ą
g
e
j
/
l
e
s
.
Z
a
c
z
n
i
j
m
y
c
h
r
o
-
nologicznie  od Gośki, żony odkrywającej, że
n
o
l
o
g
i
c
z
n
i
e

o
d
G
o
ś
k
i
,
ż
o
n
y
o
d
k
r
y
w
a
j
ą
c
e
j
,
ż
e
ma męża geja.
m
a
m
ę
ż
a
g
e
j
a
.
Słyszałam podobne historie, ale przyjmu-
jąc rolę, raczej o nich nie myślałam. Odkrycie,
że mąż jest gejem, ma faceta, i towarzyszące
temu odczucia mogłabym chyba porównać do
odkrycia zdrady. Liczy się przede wszystkim, że
kocha kogoś innego, a czy to jest kobieta, czy
mężczyzna, to już mniej ważne.
Znam dziewczyny, które sądzą, że jeśli facet
Z
n
a
m
d
z
i
e
w
c
z
y
n
y
,
k
t
ó
r
e
s
ą
d
z
ą
,
ż
e
j
e
ś
l
i
f
a
c
e
t
zdradza żonę z mężczyzną, to jest to gorsze niż
z
d
r
a
d
z
a
ż
o
n
ę
z
m
ę
ż
c
z
y
z
n
ą
,
t
o
j
e
s
t
t
o
g
o
r
s
z
e
n
i
ż
zdrada z kobietą, bo z drugą kobietą można o
z
d
r
a
d
a
z
k
o
b
i
e
t
ą
,
b
o
z
d
r
u
g
ą
k
o
b
i
e
t
ą
m
o
ż
n
a
o
faceta zawalczyć, a z facetem  nie ma szans.
f
a
c
e
t
a
z
a
w
a
l
c
z
y
ć
,
a
z
f
a
c
e
t
e
m

n
i
e
m
a
s
z
a
n
s
.
Ale o heteryka też już właściwie nie ma
wtedy co walczyć& ! Być może mówię tak,
bo sama nie miałam podobnych doświad-
czeń. Sytuacje, że mąż gej zostawia żonę i
Z Magdaleną Boczarską (po lewej) w filmie  Idealny facet dla mojej dziewczyny
dzieci i odchodzi do mężczyzny, zdarzają się
rzadko. Ale wydaje mi się, że częściej jest
W

L
e
j
d
i
s

,
g
d
y
h
o
m
o
s
e
k
s
u
a
l
i
z
m
w
y
c
h
o
d
z
i
tak, że mąż gej żony nie zostawia, mężczyzn W  Lejdis , gdy homoseksualizm wychodzi Oni to porozumienie osiągają wtedy, gdy
n
a
j
a
w
,
G
o
ś
k
a
i
A
r
t
u
r
p
o
d
e
j
m
u
j
ą
t
e
m
a
t
,
n
i
e
ma  na boku , a  oficjalnie utrzymuje fik- na jaw, Gośka i Artur podejmują temat, nie znajdują swoje miłości. Wcześniej oboje czują
m
i
l
c
z
ą
.
D
o
c
h
o
d
z
ą
n
a
w
e
t
d
o
s
w
e
g
o
r
o
d
z
a
j
u
cję. Żona  nawet jeśli orientuje się w sytua- milczą. Dochodzą nawet do swego rodzaju się niekochani. To oczywiście jest tylko szkic.
p
o
j
e
d
n
a
n
i
a
.
cji  milczy. I tak sobie trwają. pojednania. Spotkałam się z opiniami, że wątek Artura i
Gośki to materiał na osobny film, który siłą rze-
czy został w  Lejdis skrócony.
O podobnym problemie opowiadała sztuka
O
p
o
d
o
b
n
y
m
p
r
o
b
l
e
m
i
e
o
p
o
w
i
a
d
a
ł
a
s
z
t
u
k
a
wystawiana od 2005 r. w Teatrze Powszech-
w
y
s
t
a
w
i
a
n
a
o
d
2
0
0
5
r
.
w
T
e
a
t
r
z
e
P
o
w
s
z
e
c
h
-
nym   Dotyk .
n
y
m


D
o
t
y
k

.
Napisał ją mój mąż Marek Modzelewski.
No właśnie. Dwie  comingoutowe rozmo-
N
o
w
ł
a
ś
n
i
e
.
D
w
i
e

c
o
m
i
n
g
o
u
t
o
w
e

r
o
z
m
o
-
wy: syn (Krzysztof Szczerbiński) ujawnia się
w
y
:
s
y
n
(
K
r
z
y
s
z
t
o
f
S
z
c
z
e
r
b
i
ń
s
k
i
)
u
j
a
w
n
i
a
s
i
ę
ojcu (Sylwester Maciejewski), a żona (Edyta
o
j
c
u
(
S
y
l
w
e
s
t
e
r
M
a
c
i
e
j
e
w
s
k
i
)
,
a
ż
o
n
a
(
E
d
y
t
a
Olszówka) odkrywa, że jej mąż (Szymon Bo-
O
l
s
z
ó
w
k
a
)
o
d
k
r
y
w
a
,
ż
e
j
e
j
m
ą
ż
(
S
z
y
m
o
n
B
o
-
browski) jest gejem.
b
r
o
w
s
k
i
)
j
e
s
t
g
e
j
e
m
.
Marek zna podobne historie z życia i nimi
się inspirował. Muszę ci powiedzieć, że on
ciągle o tej sztuce myśli. Ma poczucie, że faj-
nie byłoby pociągnąć tę historię dalej, że to, co
napisał, to tylko początek.
W  Idealnym facecie dla mojej dziewczyny
W

I
d
e
a
l
n
y
m
f
a
c
e
c
i
e
d
l
a
m
o
j
e
j
d
z
i
e
w
c
z
y
n
y

grasz Klarę  feministkę, lesbijkę. Lesbijką w
g
r
a
s
z
K
l
a
r
ę

f
e
m
i
n
i
s
t
k
ę
,
l
e
s
b
i
j
k
ę
.
L
e
s
b
i
j
k
ą
w
życiu pozaekranowym nie jesteś, a feministką?
ż
y
c
i
u
p
o
z
a
e
k
r
a
n
o
w
y
m
n
i
e
j
e
s
t
e
ś
,
a
f
e
m
i
n
i
s
t
k
ą
?
Jestem skromną feministką w tym sensie,
Z Piotrem Adamczykiem w filmie  Lejdis
że nie działam energicznie, nie chodzę na ma-
12
wywiad
foto: Robert Pałka Fotos-Art/Van Worden
foto: Robert Pałka Fotos-Art/Van Worden
nifestacje. Ale biorę udział w różnych akcjach
na rzecz kobiet. Wiele krzywdzących wypowie-
dzi, pojęć i stereotypów na temat kobiet mnie
wkurza i walczę z nimi. Czytam też literaturę
feministyczną  np. Agnieszkę Graff, Sarah
Blaffer Hrdy, Kazimierę Szczukę, a ostatnio
 Uwikłanych w płeć Judith Butler.
Co pomyślałaś o tej roli feministki, gdy ją
C
o
p
o
m
y
ś
l
a
ł
a
ś
o
t
e
j
r
o
l
i
f
e
m
i
n
i
s
t
k
i
,
g
d
y
j
ą
przeczytałaś?
p
r
z
e
c
z
y
t
a
ł
a
ś
?
Nie traktuję swojego zawodu jako misji.
To po prostu moja praca. Feministka lesbijka
to jest ostry rys. Po kilku rolach uciemiężonych
kobiet z mężem alkoholikiem czy piątką dzieci
pomyślałam, że to będzie odmiana. Jak to zos-
tało zrobione? Trudno mi z tym dyskutować, to
jest wypadkowa wielu rzeczy. Chciałam, żeby
to była fajna, mocna, zdecydowana kobieta.
Klara jest pierwszą w polskim kinie pierwszo-
K
l
a
r
a
j
e
s
t
p
i
e
r
w
s
z
ą
w
p
o
l
s
k
i
m
k
i
n
i
e
p
i
e
r
w
s
z
o
-
planową postacią  lesbijką.
p
l
a
n
o
w
ą
p
o
s
t
a
c
i
ą

l
e
s
b
i
j
k
ą
.
No, rzeczywiście. Bo  Inne spojrzenie z
Szapołowską i Jankowską-Cieślak to był film
węgierski. Zresztą znakomity.
Przez całe lata wiele aktorek miało opory przed
P
r
z
e
z
c
a
ł
e
l
a
t
a
w
i
e
l
e
a
k
t
o
r
e
k
m
i
a
ł
o
o
p
o
r
y
p
r
z
e
d
graniem lesbijek, podobnie jest z graniem ge-
g
r
a
n
i
e
m
l
e
s
b
i
j
e
k
,
p
o
d
o
b
n
i
e
j
e
s
t
z
g
r
a
n
i
e
m
g
e
-
jów przez aktorów.
j
ó
w
p
r
z
e
z
a
k
t
o
r
ó
w
.
Na szczęście to się zmienia. Może to jest
nonszalancja z mojej strony, ale nie czuję się
żadną prekursorką. Zagranie lesbijki nie jest
dla mnie w żaden sposób problematyczne czy
kontrowersyjne. Jeśli mam problem, to raczej z
tym, jak zagrać daną scenę. Ciągle się zastana-
wiam nad tym i potem nie śpię po nocach,
analizując, czy coś właściwie zagrałam, czy
nie.
Lesbijskie sceny erotyczne?
L
e
s
b
i
j
s
k
i
e
s
c
e
n
y
e
r
o
t
y
c
z
n
e
?
Wiesz, ja się lubię całować... Potraktowa-
łam to tak samo jak miłosne sceny z Piotrusiem
Adamczykiem z  Lejdis . Całowanie się z kobie-
tą  bardzo przyjemne. Poza wszystkim Magda
jest bardzo apetyczną kobietą, więc nawet mi
P
o
c
o
m
i
n
g
o
u
c
i
e
J
a
c
k
a
P
o
n
i
e
d
z
i
a
ł
k
a
c
z
t
e
r
y
l
a
t
a
przez myśl nie przeszło, że mogę się tego bać. Po coming oucie Jacka Poniedziałka cztery lata wi o jednym ze swoich znajomych, że  woli
Luna (Magdalena Boczarska) rzuca Klarę, wy- temu żaden aktor ani aktorka nie zdecydowali chłopców . Chodziło o to, by go zeswatać z
L
u
n
a
(
M
a
g
d
a
l
e
n
a
B
o
c
z
a
r
s
k
a
)
r
z
u
c
a
K
l
a
r
ę
,
w
y
-
t
e
m
u
ż
a
d
e
n
a
k
t
o
r
a
n
i
a
k
t
o
r
k
a
n
i
e
z
d
e
c
y
d
o
w
a
l
i
biera faceta. Zmienia nagle orientację? się ujawnić swej homoseksualności. koleżanką mamy, na co tata właśnie tak odpo-
b
i
e
r
a
f
a
c
e
t
a
.
Z
m
i
e
n
i
a
n
a
g
l
e
o
r
i
e
n
t
a
c
j
ę
?
s
i
ę
u
j
a
w
n
i
ć
s
w
e
j
h
o
m
o
s
e
k
s
u
a
l
n
o
ś
c
i
.
To się zdarza, że kobieta, która jest z kobie- Coming out jest tak bardzo osobistą wiedział:  Nie, nie, przecież on woli chłop-
tą, odchodzi z facetem. Pytanie tylko, jak to prze- sprawą, że mówienie o tym publicznie to akt ców . To było raczej przyjazne, nieinwazyjne.
biega, jakie są motywacje itd.  Idealny facet&  dużej odwagi. Jasne, że coming out Jacka Na pewno nie było w tym homofobii.
W
w
y
w
i
a
d
z
i
e
d
l
a

F
i
l
m
u

p
o
w
i
e
d
z
i
a
ł
a
ś
,
z
e
to komedia, nie ma tu miejsca na niuanse psy- zrobił wiele dobrego dla środowiska homo- W wywiadzie dla  Filmu powiedziałaś, ze
w
y
b
i
e
r
a
s
z
s
i
ę
n
a
t
e
g
o
r
o
c
z
n
ą
P
a
r
a
d
ę
R
ó
w
n
o
ś
c
i
.
chologiczne. Odniosłam wrażenie, że Luna jest seksualnego i w ogóle wszystkim coś uświa- wybierasz się na tegoroczną Paradę Równości.
na etapie szukania swojej tożsamości. Mogła domił, wielu ludziom pewnie pomógł. Ale to Nie wiem, jak z tą Paradą będzie, bo jestem
być z kobietą, teraz chce być z facetem. Zdaję so- są piekielnie trudne rzeczy. w ciąży i coraz trudniej mi np. wchodzić po scho-
W
i
e
l
u

s
z
c
z
e
g
ó
l
n
i
e
m
ł
o
d
y
m

g
e
j
o
m
/
l
e
s
b
i
j
-
bie sprawę, że jest to przedstawione skrótowo. Wielu  szczególnie młodym  gejom/lesbij- dach, ale ideę popieram. Na Manifie nie byłam,
W jednym z wywiadów wspominałaś o pew- kom by to z pewnością pomogło, gdyby znani ale wszystkie postulaty znam  Renata Dance-
W
j
e
d
n
y
m
z
w
y
w
i
a
d
ó
w
w
s
p
o
m
i
n
a
ł
a
ś
o
p
e
w
-
k
o
m
b
y
t
o
z
p
e
w
n
o
ś
c
i
ą
p
o
m
o
g
ł
o
,
g
d
y
b
y
z
n
a
n
i
nej aktorce, która zarzucała ci, że grałaś  w pe- homoseksualni aktorzy pokazali, że można żyć wicz, moja przyjaciółka, mnie wyedukowała.
n
e
j
a
k
t
o
r
c
e
,
k
t
ó
r
a
z
a
r
z
u
c
a
ł
a
c
i
,
ż
e
g
r
a
ł
a
ś

w
p
e
-
h
o
m
o
s
e
k
s
u
a
l
n
i
a
k
t
o
r
z
y
p
o
k
a
z
a
l
i
,
ż
e
m
o
ż
n
a
ż
y
ć
dalskim klubie Le Madame . normalnie w Polsce, będąc gejem. Na koniec mam jeszcze jedno pytanie. Pamię-
d
a
l
s
k
i
m
k
l
u
b
i
e
L
e
M
a
d
a
m
e

.
n
o
r
m
a
l
n
i
e
w
P
o
l
s
c
e
,
b
ę
d
ą
c
g
e
j
e
m
.
N
a
k
o
n
i
e
c
m
a
m
j
e
s
z
c
z
e
j
e
d
n
o
p
y
t
a
n
i
e
.
P
a
m
i
ę
-
t
a
s
z
s
c
e
n
ę
z

H
a
i
r

,
w
k
t
ó
r
e
j
f
a
c
e
t
z
a
p
y
t
a
n
y
o
Tak, mam na swoim koncie kilka doświad- No, daj Boże. Podobnie jak będąc Żydem tasz scenę z  Hair , w której facet zapytany o
o
r
i
e
n
t
a
c
j
ę
s
e
k
s
u
a
l
n
ą
o
d
p
o
w
i
a
d
a
:

h
e
t
e
r
o
,
a
l
e
czeń ostracyzmu. Że to nieetyczne, że się szla- czy Afroamerykaninem. Jak słyszę, że ktoś, np. orientację seksualną odpowiada:  hetero, ale
M
i
c
k
a
J
a
g
g
e
r
a
z
ł
ó
ż
k
a
b
y
m
n
i
e
w
y
r
z
u
c
i
ł

&
jam z pedałami w Le Madame. Odnośnie naj- oglądając mecz, komentuje:  O, czarnuch nie Micka Jaggera z łóżka bym nie wyrzucił &
nowszego filmu zresztą też& dobiegł do piłki , to mam od razu ochotę po- Której aktorki bym nie wyrzuciła z łóżka? Re-
Naprawdę? Chodziło o orientację bohaterki? dejść i przywalić z całej siły. naty Dancewicz bym nie wyrzuciła, ale myśmy już
N
a
p
r
a
w
d
ę
?
C
h
o
d
z
i
ł
o
o
o
r
i
e
n
t
a
c
j
ę
b
o
h
a
t
e
r
k
i
?
A
t
y
,
h
e
t
e
r
y
c
z
k
a
,
p
a
m
i
ę
t
a
s
z
,
j
a
k
o
d
k
r
y
ł
a
ś
,
ż
e
Tak. A ty, heteryczka, pamiętasz, jak odkryłaś, że w łóżku były parę razy! Z Renatą to zresztą trochę
Środowisko aktorskie jest mocno homofobiczne? nie wszyscy są hetero? jak kazirodztwo. Kogo jeszcze& ? Halle Berry,
Ś
r
o
d
o
w
i
s
k
o
a
k
t
o
r
s
k
i
e
j
e
s
t
m
o
c
n
o
h
o
m
o
f
o
b
i
c
z
n
e
?
n
i
e
w
s
z
y
s
c
y
s
ą
h
e
t
e
r
o
?
Nie bardziej ani nie mniej niż każde inne. Pamiętam. Usłyszałam, jak mój ojciec mó- Umy Thurman& Jest też świetna czeska aktorka
13
foto: Grażyna Gudejko
Szalet albo balet
S
z
a
l
e
t
a
l
b
o
b
a
l
e
t
Homoseksualizm w PRL-u (6)  Geje w filmie
Tekst: Krzysztof Tomasik
Od dobrych kilku lat homoseksualizm jest stale portier go wówczas poinformował:  Wyjście zuje nie tylko kazirodztwo i matkobójstwo, ale
obecny w polskiej debacie publicznej, ale w dla baletu jest z drugiej strony . Taki sposób także seks z kobietą w zaawansowanej ciąży.
niewielkim stopniu przekłada się to na twór- przedstawiania kontynuowano w następnych Jednym z bohaterów jest homoseksualista, ak-

4
0
-
czość filmową. Choć minęło 20 lat od upadku latach  w trzecim odcinku popularnego  40- tor Hertz (Wiktor Sadecki), który próbuje zdo-
-
l
a
t
k
a

PRL-u, nie doczekaliśmy się filmu ani serialu, -latka (1974) Gruzy wymalowany Wojciech być względy Jakuba (Leszek Teleszyński), i
który można byłoby nazwać gejowskim lub les- Pszoniak przystawia się do Stefana Karwow- choć zostanie póz
niej zabity przez swego pro-
bijskim. Jak to wygląda w najnowszych produ- skiego (Andrzej Kopiczyński), a gdy ten ucieka, tegowanego, w filmie po raz pierwszy mamy
kcjach, opisał na naszych łamach Bartosz Żura- kwituje to z przegięciem:  Dziwak . Podobną do czynienia ze sceną erotyczną między męż-
wiecki w tekście  Gej  najlepszy przyjaciel ho- funkcję pełnił tancerz z baletu (Bohdan A
azuka) czyznami (słabo widoczną i pokazaną z odda-

M
o
t
y
l
e
m
j
e
s
t
e
m
,
c
z
y
l
i
r
o
m
a
n
s
mo ( R , nr 16). Pojawić się musi jednak pyta- w kinowym  Motylem jestem, czyli romans li). Cenzura zatrzymała jednak film i wszedł on
4
0
-
l
a
t
k
a

nie, w jakim charakterze ukazywane były na 40-latka (1976) i... tancerz z baletu (Euge- na ekrany w wąskim rozpowszechnianiu do-

K
o
n
t
r
a
k
c
i
e

ekranie osoby homoseksualne, kiedy temat niusz Priwieizencew) w  Kontrakcie (1980) piero w 1988 roku. Ten sam Wiktor Sadecki
mniejszości seksualnych praktycznie nie istniał. Krzysztofa Zanussiego. Pojawiający się w epi- grał doświadczonego konferansjera w słynnym

W
i
e
l
k
i
e
j
m
a
j
ó
w
k
i


W
o
d
z
i
r
e
j
u

O kobietach pisaliśmy przy okazji raportu  Les- zodzie  Wielkiej majówki (1981) szef Labora-  Wodzireju (1977) Feliksa Falka. Danielak (Je-
bijki na srebrnym ekranie ( R , nr 11), więc torium Ekspresji Ciała o wymownym nazwisku rzy Stuhr) wyeliminował go z wyścigu do pro-
tym razem tylko o filmowych gejach z okresu,
gdy samego słowa  gej jeszcze nie było.
Schemat podstawowy
W kinie powojennym homoseksualista po

T
y
s
i
ą
c
t
a
-
raz pierwszy pojawił się w komedii  Tysiąc ta-
larów (1959) Stanisława Wohla. W niewiel-
l
a
r
ó
w

kiej rólce młodziutki Wiesław Gołas przemknął
przez ekran, by zapowiedzieć pokaz mody. Je-
go orientacja seksualna nie budziła wątpliwoś-
ci, decydowała o tym  przegięta gestykulacja
Zalotny  Czesław Wołłejko Skryty  Jerzy Kamas w  Doktorze Judymie (1975)
i głos. Tylko tyle, ale wystarczyło, żeby wywo-
w  Zaklętych rewirach (1975)
łać uśmiech u publiczności, innej funkcji dla tej
postaci nie przewidziano. Będzie to zresztą Radomir Korsz-Umielski (Czesław Wołłejko) wadzenia prestiżowego balu, szantażując
schemat powtarzający się w następnych la- próbował uwieść młodych chłopaków, a reży- ujawnieniem jego preferencji seksualnych.

P
u
n
k
t
ó
w
z
a
p
o
c
h
o
-

D
o
k
t
o
r
z
e
J
u
d
y
m
i
e

tach, w przeważającej większości homoseksu- ser (Erwin Nowiaszek) z  Punktów za pocho- W  Doktorze Judymie (1975), adaptacji
d
z
e
n
i
e

aliści polskiego kina nie byli bohaterami, ale dzenie (1982) wymuszał za rolę usługi seksu-  Ludzi bezdomnych Żeromskiego, to, że inż.
 typami , które przewijały się w epizodach, alne. Tylko śmieszni mieli być grani przez Mar- Korzecki (Jerzy Kamas) jest homoseksualistą,

S
p
r
a
w
i
e
G
o
r
g
o
-
aby wzbudzić odrazę lub uśmiech politowania. ka Kondrata zalotni faceci w  Sprawie Gorgo- dawano do zrozumienia jego powściągliwoś-
n
o
w
e
j

Taki był wtedy pedał na ekranie: żałosny, zbla- nowej (1977) Janusza Majewskiego i w seria- cią, zadbaniem, niechęcią do kobiet, a przede

T
u
l
i
p
a
n

zowany, z apaszką i wymodelowaną fryzurą, lu  Tulipan (1986). Wymienić trzeba jeszcze wszystkim lekturą Platona. Również w słynnej

Z
i
e
m
i
o
b
i
e
c
a
n
e
j

który rozglądał się tylko, jak zaciągnąć do łóż- spekulanta mieszkaniowego Malinowskiego  Ziemi obiecanej (1974) Andrzeja Wajdy
ka młodego chłopaka. Tak było choćby w tele- (Wiesław Gołas) z komedii Stanisława Barei jeden z trzech głównych bohaterów  Żyd Mo-

O
j
c
u


N
i
e
m
a
r
ó
ż
y
b
e
z
o
g
n
i
a

wizyjnym  Ojcu (1967) Jerzego Hoffmana i  Nie ma róży bez ognia (1974), który wygła- ryc Welt (Wojciech Pszoniak)  jest wyraz
nie
 Dzięciole (1971) Jerzego Gruzy. W tym sza pamiętną kwestię  Takie ciastko, ptyś . zafascynowany czy wręcz zakochany w swoim

D
z
i
ę
c
i
o
l
e

pierwszym mężczyzna (Józef Kondrat) próbo- polskim przyjacielu Karolu Borowieckim (Da-
wał zaprosić do domu spotkanego w parku li- Strasznie i aluzyjnie
niel Olbrychski). Takie przedstawienie Moryca
cealistę, w tym drugim warszawiak (Wiesław jest zresztą autorskim pomysłem reżysera, w

D
i
a
b
e
ł

Michnikowski) bez sensu mizdrzył się do re- W 1972 roku powstał  Diabeł Andrzeja powieści Reymonta z niczym podobnym nie
portera podczas kręcenia programu tv, a głów- Żuławskiego, bez wątpienia jeden z najodważ- mamy do czynienia, a Moryc ma narzeczoną.
ny bohater (Wiesław Gołas) został wzięty za niejszych filmów polskich. W tym ociekającym Również aluzyjnie, choć ładnie, ukazano mło-
homoseksualistę, gdy chciał wejść do opery  krwią horrorze reżyser łamie wiele tabu, poka- dzieńczą miłość Wiktora (Piotr A
ysak) do naj-
14
historia
foto: Filmpolski.pl
foto: Filmpolski.pl
A
ukasz Uliński (Andrzej Szalawski), mieszkający  Magnacie i jego telewizyjnej wersji   Białej
z młodym wychowankiem Adamem (Jan Pie- wizytówce . Tu wątek Conrada, syna księcia
chociński). Nie wiadomo, czy utrzymują stosun- pszczyńskiego, jest istotniejszy, nie ma też
ki seksualne, ale chłopak twierdzi, że nie. Pow- wątpliwości, jaki charakter ma jego przyjaz
ń z
szechnie znane są preferencje A
ukasza,  naba- Jurkiem Zbierskim (Marek Barbasiewicz, pierw-
wił się tego w Anglii. Jego stróż mówi:  Ja to szy coming out polskiego kina), choć sceny
mu współczuję. To jakby choroba, może gorzej, erotyczne zostały zarezerwowane dla par męs-
bo wstydliwa . Mimo wszystko można tu mó- ko-damskich. Homoseksualny bohater okazuje
wić o nowatorskim podejściu do homoseksua- się jedynym z całej rodziny, który przetrwa za-
lizmu, decyduje o tym przede wszystkim świet- wieruchę historyczną.
na rola Szalawskiego, który na ekranie prezen- Wreszcie  Zygfryd , uważany często za je-
tuje wręcz żołnierski sposób bycia. dyny polski film gejowski, adaptacja opowiada-
nia Jarosława Iwaszkiewicza. Można się spie-
Zakochany  Wojciech Pszoniak
rać, czy zaszczytne miano jest zasłużone, skoro
Trzy kluczowe filmy...
w  Ziemi obiecanej (1974)
relacja między mężczyznami pozostaje plato-
lepszego przyjaciela (Mirosław Konarowski) w Najlepiej w PRL-u z kwestią homoseksua- niczna, ale rzeczywiście główny temat to fascy-

W
ś
r
ó
d
n
o
c
n
e
j
c
i
s
z
y

kryminale  Wśród nocnej ciszy (1978) Tadeu- lizmu poradzili sobie reżyserzy w latach 80. W nacja konesera sztuki Stefana Drawicza (Gustaw
sza Chmielewskiego. Szkoda tylko, że bohater połowie dekady powstały trzy kluczowe dla tej Holoubek) młodym akrobatą Zygfrydem (To-

B
a
r
y
t
o
n

okazywał się w finale seryjnym mordercą. kwestii filmy:  Baryton (1984) Janusza Zaor- masz Hudziec). Jest to także, a może przede

M
a
g
n
a
t


Z
y
g
-
skiego,  Magnat (1986) Filipa Bajona i  Zyg- wszystkim, film o odkrywaniu kultury wysokiej
oraz fascynacji młodością, którą symbolizuje na-
Chlubne wyjątki
gi Zygfryd pozujący swemu promotorowi.
Czasem bywało nawet lepiej, ale oznacza-
ło to tylko tyle, że role homoseksualistów były ...i reszta
większe, a celem stawało się ukazanie drama-
tu ich sytuacji: dramatu starych, samotnych, W pozostałych obrazach tego okresu nie by-

P
a
n
t
e
a
r
e
j


Z
a
k
l
ę
t
y
c
h
r
e
w
i
-
spragnionych uczuć ludzi. W  Zaklętych rewi- ło już tak dobrze. Bohaterowie filmu  Pantearej
rach (1975) Janusza Majewskiego postać ba- (1987), sprzedający i zażywający w szaletach
r
a
c
h

rona Humaniewskiego zakochanego w mło- publicznych narkotyki, byli brani za homoseksu-
dym kelnerze Romku (Marek Kondrat) stała się alistów i wyzywani od  pedałów . W koszaro-
Wygrany  Jan Englert (i Aleksander

C
.
K
.
D
e
z
e
r
t
e
r
z
y

przejmująca dzięki świetnemu aktorstwu Czes- wej komedii  C.K. Dezerterzy (1985) Janusza
Bardini) w  Barytonie (1984)
ława Wołłejki, choć odbyło się to na przekór Majewskiego do Czecha Chudeja (Robert Koltai)
f
r
y
d

scenariuszowi i charakteryzacji skupionej na fryd (1986) Andrzeja Domalika. Jednym z przystawia się wymalowany homoseksualista.
efektownej koafiurze. Także Agnieszka Hol- głównych bohaterów  Barytona jest Froelich Kiedy ten uświadamia sobie, o co chodzi, z ob-

A
k
t
o
r
z
y
land już w swoim debiucie kinowym  Aktorzy (Jan Englert), który znajduje się w świcie wy- rzydzeniem wypluwa właśnie spożywane jedze-

S
c
e
n
y
n
o
c
n
e

prowincjonalni (1978) bez szyderstwa poka- bitnego tenora wzorowanego na Kiepurze nie. Telewizyjne  Sceny nocne (1989) Marka
p
r
o
w
i
n
c
j
o
n
a
l
n
i

(Zbigniew Zapasiewicz). Froelich ma żonę, Nowickiego zaprezentowały starego szlachcica
dzieci, należy do partii nazistowskiej, co nie (Ryszard Barycz) podrywającego przegiętego lo-
przeszkadza mu uwieść młodego kelnera (Je- kaja z obowiązkowym makijażem (Ryszard Czu-
rzy Klesyk), pracownika hotelu, w którym się bak). Natomiast polskie podziemie mogło szan-
zatrzymał. Z filmu pochodzi bardzo ładna sce- tażować dwóch nazistów (Eugeniusz Kujawski i
na miłosna, w której Froelich wylewa szampa- Jacek Borkowski), kiedy odkryto, że utrzymują
na na nagi tors kochanka, a potem go zlizuje. kontakty, za które ląduje się w Dachau (film TV

U
r
o
d
z
o
n
y
p
o
r
a
z
t
r
z
e
c
i

Nowatorstwo  Barytona polega nie tylko na  Urodzony po raz trzeci z 1989 roku).
uczynieniu tej postaci zwycięzcą pod koniec fil- A potem był pamiętny rok 1989 i wydawało
mu, wraz z dojściem do władzy Hitlera, ale się, że wraz ze zmianą systemu i zniesieniem cen-
także na powierzeniu tej roli Janowi Englerto- zury wszystko się zmieni, także w kinie. Mariusz
wi, który gra swego bohatera z kocim wdzię- Treliński zaprezentował świetną adaptację Wit-
Przegrany  Stefan Burczyk
w  Aktorach prowincjonalnych (1978) kiem, bez trudu zyskując sympatię widzów. kacego   Pożegnanie jesieni (1990) z rewela-
Jeszcze odważniej Englert został obsadzony w cyjnym Janem Peszkiem w roli hrabiego A
ohojy-
zała postać Andrzeja, zastraszonego aktora skiego i jedną z najodważniejszych w polskim ki-
homoseksualisty (Stefan Burczyk), wpatrzone- nie scen erotycznych między mężczyznami w wy-
go w głównego bohatera (Tadeusz Huk), od konaniu Peszka i Jana Frycza. Szybko okazało się
którego usłyszy w chwili złości:  Czasami zas- jednak, że.. to by było na tyle. Wymienić można
tanawiam się, czy jesteś moim przyjacielem, jeszcze  Porę na czarownice (1993) Piotra A
azar-
czy tylko zakochanym pedałem . kiewicza, który, traktując o AIDS, stał się po częś-
Krzysztof Szmagier, reżyser bardzo popu- ci obrazem o pewnej części środowiska gejows-

0
7

z
g
ł
o
ś
s
i
ę

larnego serialu  07  zgłoś się , również miał kiego. Postać Andrzeja Mastalerza z tego filmu
najlepsze chęci, choć w efekcie zaprezentował przez siedem lat, aż do 2000 r. ( Egoiści ), była
zbiór stereotypów. W pierwszym odcinku dru- jedynym homoseksualistą pierwszego planu w
giej serii zatytułowanym  24 godziny śledzt- polskim kinie. Na kolejnego ( Senność ) trzeba
wa (1978) jednym z podejrzanych o popełnie- było czekać osiem lat. Miejmy nadzieję, że nas-
Rozdarty  Jan Englert w  Magnacie (1986)
nie zbrodni jest bogaty właściciel stadniny koni tępny pojawi się wcześniej.
15
foto: Filmpolski.pl
foto: Filmpolski.pl
foto: Filmpolski.pl
foto: Filmpolski.pl
Jak żyć ze skrytką?
J
a
k
ż
y
ć
z
e
s
k
r
y
t
k
ą
?
Pogadanki Cioci R.
Gdy masz coming out za sobą, a twój partner/twoja partnerka jeszcze nie
Tekst: Małgorzata Rawińska (Ciocia Ruda) Rysunek: Monika Rak
do możliwości trze- widzi pewną niewielką, ale jednak poprawę.
ciej, o której za Do tego stopnia, że jego ukochana ciotka kryj-
chwilę. ka chce z nim zamieszkać, narażając się nawet
Możesz rów- na niezapowiedziane wizyty znajomych.
nież dostosować się Przede wszystkim spróbuj się dowiedzieć,
do wymogów part- co powoduje niechęć twojej drugiej połowy do
nerki i przestać od- coming outu. Tylko nieśmiałość, strach, czy też
bierać wasz wspól- prawdziwa autohomofobia? Jeśli w grę wcho-
ny telefon (bo dzą dwa pierwsze powody, to jeszcze nie jest
wszak mogą dzwo- z
le. Zamiast od razu rzucać swoją partnerkę w
nić jej rodzice!), wir życia towarzyskiego, spróbuj oswajać ją z
przestać bywać o- nim stopniowo. Na początku zaproście do do-
raz nauczyć się zno- mu (miejsce bezpieczne) zaprzyjaz
nioną parę
sić docinki coraz homo na wspólną kolację, póz
niej, powołując
Poznałaś tę wymarzoną. Zakochałaś się w niej, mniej licznych już znajomych na temat twojej się na zasady dobrego wychowania, złóżcie
a ona w tobie. Minęło kilka miesięcy (od trzech wirtualnej dziewczyny (która lesbijką jest rewizytę. Kiedy już oswoisz ukochaną z taką
do sześciu  zależy od indywidualnych prefe- wyłącznie w czterech ścianach waszego miesz- sytuacją, do waszych spotkań doproście kolej-
rencji), szał uniesień minął i okazało się, że kania). Sposób niezły, aczkolwiek na dłuższa ną parę. I tak stopniowo, gdy pozna więcej
twoja wybranka nie ma ochoty spędzać czasu z metę zawodny. Sytuacja zacznie doskwierać ci gejów/lesbijek (koniecznie wyoutowanych!),
twoimi homoseksualnymi znajomymi (sama w tak mocno, że albo sama z powrotem nieśmiałość i strach powinny zniknąć. Oczy-
ogóle takich nie ma), nie odczuwa potrzeby po- wejdziesz do szafy, albo zaczniesz  nawet wiście będzie to wymagało od ciebie sporo
jawiania się w tzw. branżowych miejscach, podświadomie  oskarżać swoją drugą po- cierpliwości, ale czego się nie robi dla miłości.
przez przypadek w rozmowie wychodzi na jaw, łowę o to, co się dzieje. I zaczną się niesnaski, Jeśli jednak to autohomofobia jest powo-
że jej znajomi wiedzą, że jest zakochana, ale kłótnie i oskarżenia (z dwóch stron):  bo ty dem jej zachowania, to nie tylko cierpliwość bę-
nie znają płci  tego kogoś . Te przypadki mnie po prostu nie kochasz&  . dzie ci potrzebna, ale też duża dawka samoza-
świadczą o tym, że twoja luba jest osobą po- parcia*. W trakcie rozmowy, a raczej rozmów,
tocznie zwaną skrytką (wersja gejowska to ciot- Związek to  ja ,  ty i  my
przede wszystkim musisz przedstawić swój
ka kryjka)  lesbijką ukrywającą swoją orien- punkt widzenia i swoje odczucia. Ale uwaga,
tację. A kiedy do niegodności dochodzi jeszcze Innym rozwiązaniem, chociaż niełatwym, jednocześnie nie możesz czynić żadnych wyrzu-
(o ile mieszkacie razem) konieczność usunięcia jest szczera i długa rozmowa na temat nie- tów. Wszak drugiej stronie także zależy na tym,
z domu rzeczy, które mogą świadczyć o zwykłych dla ciebie zahamowań twojej drugiej abyście czuły się szczęśliwe. Możesz również
waszym związku, łącznie z usuwaniem ciebie, połowy. A raczej cały szereg rozmów i innych przedstawić zalety bywania (wszak o kim moż-
ilekroć odwiedzają was jej rodzice czy znajomi, działań. Zanim jednak do nich przystąpisz, pa- na tak długo i interesująco rozmawiać jak nie o
i przedstawianie cię jako  koleżanki , gdy przy- miętaj, że każdy związek składa się z trzech bliz
nich?) i bycia wyoutowaną. I tak po jakimś
padkiem natykasz się na jej przyjaciół, czy ro- niezależnych bytów. Owe byty to ja, ty i my. I czasie, stosując na przemian metodę stopnio-
bienie ci awantur za przypadkowe wyouto- aby związek mógł przetrwać dłużej niż wego oswajania oraz terapii gadanej, możesz
wanie przed obcą osobą, gdy rezerwując pokój wspomniany szał uniesień, musicie nauczyć doprowadzić do sytuacji, w której z twojej part-
w hotelu, poprosisz o  łoże małżeńskie , sy- się zaspokajać potrzeby wszystkich trzech. nerki, początkowo niechętnej życiu towarzyskie-
tuacja staje się naprawdę trudna do zniesienia. I właśnie na ten temat proponuję z drugą mu i przerażonej perspektywą choćby przypad-
połową podyskutować. Owszem, to męczące. kowego ujawnienia jej orientacji, wyjdzie znie-
Ma się wrażenie, że w kółko powtarza się to nacka zwierzę towarzyskie witające nowo poz-
Co zrobić, jeśli dalej
samo. Znajomy gej, który podjął się tego zada- nanych ludzi radosnym okrzykiem  Cześć, jes-
nie możesz już tak żyć?
nia, twierdzi, że wszystkie argumenty jest w tem Ewa/Adam i jestem lesbijką/gejem! . Czego
Oczywiście możecie się rozstać. Jest to stanie wyrecytować nie tylko wyrwany w środ- ci z całego serca życzę.
metoda niezwykle skuteczna, ale czy rzeczy- ku nocy ze snu, ale także z głębokiej narkozy *W przypadkach szczególnie silnej homo-
wiście jedyna? Moja znajoma rozstawała się (że to ulga żyć otwarcie jako homo itd.). Na fobii zinterioryzowanej konieczna może być też
ze swoją wybranką kilka razy, zanim przeszła pocieszenie napiszę, że po miesiącach zmagań pomoc specjalisty.
16
felieton
Meryl i LGBT
M
e
r
y
l
i
L
G
B
T
Tekst: Mariusz Kurc
Miranda, Clarissa, siostra Alojzyna i wiele innych:
przy okazji premiery  Wątpliwości spoglądamy na karierę Meryl Streep
i wyławiamy jej najważniejsze role z perspektywy LGBT

G
o
d
z
i
n
y

Słynne  Godziny (2002) S. Daldry ego to częściowo rekompensuje bezbłędna kreacja
trzy przeplatające się historie kobiet, które łą- Meryl Streep. Jej Miranda Priestly  szefowa z
czy powieść Virginii Woolf  Pani Dalloway . piekła rodem  jest zimna, inteligentna, ele-
Streep wciela się w postać Clarissy Vaughan, gancka i bezwzględna. I nigdy nie krzyczy. Ta-
lesbijki (od 10 lat w stałym związku), która kich kobiet może boją się heterycy, ale geje 
przygotowuje imprezę na cześć przyjaciela jak najbliższy współpracownik Nigel  po
(również homoseksualnego)  chorego na prostu je uwielbiają. That s all.
AIDS poety. Motywem powtarzającym się we

M
a
m
m
a
M
i
a
!

wszystkich trzech segmentach  Godzin jest  Mamma Mia! P. Lloyd (2008)  po
czuły pocałunek dwóch kobiet. pierwsze: musical, ABBA, grecka wyspa i kicz,
 Manhattan (z Woodym Allenem)
po drugie: trzy  zdziry po przejściach (Meryl
 Aniołów w Ameryce (2003) M. Nicholsa + Julie Walters i Christine Baranski), po trze-

A
n
i
o
ł
ó
w
w
A
m
e
r
y
c
e


M
a
n
h
a
t
t
a
n
i
e

W  Manhattanie W. Allena (1979) Meryl ma  sześcioodcinkowej gejowskiej epopei  czy- cie: słynny skądinąd pan Darcy, czyli Colin
niewielką, ale znaczącą rolę. Gra Jill, byłą żonę telni(cz)kom  Repliki przedstawiać nie trzeba. Firth, okazuje się gejem. I prawie 600 mln USD
Isaaca (Woody), która zostawiła go dla kobie- Powiedzmy więc tylko, że Meryl jest genialna i dochodu  ile z tego stanowią  pink money ?
ty. Panie wychowują wspólnie kilkuletniego jako prowincjonalna mormonka przybywająca Gejowska intuicja podpowiada mi, że sporo.
synka Jill i Isaaca. Chłodna i rzeczowa bohater- do syna geja do Nowego Jorku, i jako duch za-
ka Streep stanowi komiczną przeciwwagę dla mordowanej na krześle elektrycznym Ethel Ro-
wiecznie hamletyzującego eks-męża. senberg, i jako stary, siwiuteńki i brodaty ra-
bin. Scena coming outu, który młody prawnik
po pijaku robi konserwatywnej matce przez te-
lefon, przejdzie chyba do historii kina LGBT.
 Silkwood
(z Cher)
 Silkwood M. Nicholsa (1983) to opo-

S
i
l
k
w
o
o
d

wieść o robotnicy, która rzuca wyzwanie praco-
 Wątpli-
dawcom niezapewniającym standardów bez-
wość
pieczeństwa w fabryce przetwarzającej pluton.
Sytuacja osobista Karen Silkwood nie jest typo-

W
ą
t
p
l
i
w
o
ś
ć

wa: żyje z facetem Drew (Kurt Russell), ale ma  Wątpliwość J.P. Shanleya (2008) to roz-
też najlepszą przyjaciółkę  lesbijkę Dolly (Cher) grywający się w 1964 r. dramat wokół rzeko-
 mieszkają we trójkę. Nie jest jasne, czy zwią- mego molestowania seksualnego czarnego
zek Karen i Dolly ma też charakter seksualny, dwunastolatka przez księdza w katolickiej szko-
ale uczuciowy  na pewno. Queer family? le prowadzonej przez zakonnice. Zaproszona
na rozmowę przez budzącą postrach siostrę

Z
e
ś
m
i
e
r
-
W czarnej komedii R. Zemeckisa  Ze śmier- Alojzynę (Streep) matka chłopca rzuca nowe
 Diabeł ubiera się u Prady
cią jej do twarzy (1992) Meryl Streep i Goldie światło na sprawę  jej zdaniem ewentualny
c
i
ą
j
e
j
d
o
t
w
a
r
z
y

Hawn grają parę hollywoodzkich gwiazd, które  zły dotyk to pestka przy innych problemach

D
i
a
b
e
ł
u
b
i
e
r
a
s
i
ę
u
P
r
a
d
y

nie cofną się przed niczym, byle zachować mło- W filmie  Diabeł ubiera się u Prady D. jej syna  pada on bowiem ofiarą rasistowskiej
dy, ponętny wygląd, przy okazji wykańczając Frankela (2006) trochę brak porządnego wąt- przemocy ze strony szkolnych kolegów, bo jest
się nawzajem  klasyczne  drama queens z ku gejowskiego (w końcu to komedia o świe- czarny, i homofobicznej przemocy ze strony
panteonu gejowskich archetypów. cie mody, do diabła!), ale żal przynajmniej własnego ojca, bo jest homoseksualny.
17
kultura
Parodia geja...
P
a
r
o
d
i
a
g
e
j
a
.
.
.
a co dalej?
a
c
o
d
a
l
e
j
?
Tekst: Ewa Tomaszewicz
Gej w kabarecie bywa, choć zazwyczaj jako przegięty dodatek
do heteroseksualnego człowieka, lesbijka pojawia się rzadziej niż sporadycznie.
Na szczęście bywają wyjątki  nieliczne, ale tym bardziej chlubne
Jeżeli już nie straszymy gejami, to się z nich po- niowej przychodzi niejaki Witold Kocibrzycki Kościoła katolickiego) w 2005 roku telewizyj-
K
a
b
a
r
e
t
u
O
l
g
i
L
i
p
i
ń
s
k
i
e
j
śmiejmy  ta reguła obowiązuje nie tylko w (genialny Wiesław Gołas) i próbuje wymóc za- nego Kabaretu Olgi Lipińskiej był odtwarzany
mainstreamowym kinie, gdzie pozytywny gej (i mianę mieszkania w związku z przebudową przez Czesława Majewskiego pan Czesio, któ-
czasami lesbijka) rzadko kiedy nie jest jedynie ulicy Karolkowej. Sęk w tym, że ani lokal, który ry po kilkanaście razy w ciągu każdego progra-
sympatycznym, lekko przegiętym dodatkiem, sobie upatrzył, ani ten, w którym chce za- mu zadawał falsecikiem nieśmiertelne pytanie:
ale i w kabarecie. O ile jednak kino, pewnie po mieszkać, przy wspomnianej ulicy się nie mieś-  Mam grać? No ale mam grać czy nie grać? 
trosze ze względu na bardziej otwartą, niena- ci, co nie przeszkadza mu mnożyć przykładów bo już w końcu nie wiem! To mam grać czy
stawioną wyłącznie na bawienie publiczności, znajomych (w tym  przyjaciela swojego zna- nie? . Jakby tego było mało, pan Czesio co
formułę w ostatnich dekadach zrobiło ogromny jomego), którzy w podobnej sytuacji upragnio- rusz przymilał się do innych męskich postaci,
krok do przodu, o tyle kabarety rzadko sięgają ny przydział otrzymali. Dodatkowego smaczku poprawiał fryzurę i makijaż, a nawet parado-
po mniej oczywiste niż  przegiętość motywy. dodaje tu fakt, iż Kocibrzycki jest gejem, oczy- wał po teatrze w towarzystwie młodzieńca we
wiście zniewieściałym, więc widz na pierwszy wzorzystej hawajskiej koszuli. Jak wspomina
rzut oka domyśla się, o co chodzi. I choć jego Janusz Boguszewicz w opublikowanym nie-
W PRL-u nie było tak z
le
homoseksualność nie jest istotą żartu, to stwa- dawno na portalu Inna Strona artykule  Pan
W PRL-owskich kabaretach homoseksualnych rza okazję do dodania kilku mniej lub bardziej Czesio i inni , Czesław Majewski, prywatnie
postaci było niewiele i wszystkie powielały ste- zabawnych kwestii, jak ta o  bezczelnym od- jak najbardziej heteroseksualny mąż i ojciec,
reotyp o zniewieściałości gejów, ale dwóch rzeczy dzielaniu Żwirki od Wigury (przy okazji innej już po pierwszych odcinkach kabareciku  Kur-
nie można im odmówić  homoseksualność w przebudowy) czy zwrócenie się do Kocibrzyc- tyna w górę (granego w latach 1977-81) za-
nich śmieszy, ale bynajmniej nie ośmiesza, a twór- kiego per  proszę pani . czął otrzymywać od mężczyzn listy i telefony z
cy nigdy nie przekraczają granic dobrego smaku. Bohaterem już nie jednego, ale całej serii podziękowaniem za wsparcie i wyrazami
D
u
d
e
k
W skeczu  Karolkowa kabaretu Dudek skeczy zdjętego z anteny wbrew woli autorki uwielbienia  może również dlatego grał Cze-
(1965-1975) do dyrektora spółdzielni mieszka- (prawdopodobnie za m.in. wyśmiewanie się z sia do końca istnienia kabaretu.
Kabaret Barbie Girls
Mainstreamowy kabaret lesbijki pomija, ale to nie zna- Dopiero w 2005 roku, gdy na scenę wskoczyła
czy, że lesbijki w kabarecie nie istnieją. Autorka tekstu Ewa, Barbie Girls ruszyło pełną parą. Dziewczyny wys-
 Kabarety homoseksualnego niepokoju , a jednocześ- tąpiły po raz pierwszy w ramach imprezy urodzinowej
nie redaktorka naczelna  Repliki , jest także jedną trze- portalu Kobiety Kobietom w Trójmieście jako alternaty-
cią jedynego w Polsce queerowego kabaretu Barbie wa do występów drag kingów i drag queenek. Począt-
Girls. Oprócz Ewy, we wcieleniu kabaretowym ukrywa- kową twórczość Barbie Girls charakteryzują właśnie
jącej się pod ksywą Absolutely Fabulous, Barbie Girls przebieranki. Gosia wcielała się w rolę Shakiry, Dody
tworzą Gosia Rawińska (vel Rude de Wredne) i Ag- oraz Michała Wiśniewskiego, Ewa natomiast specjali-
nieszka Weseli  Furja (Maryja Furyja Konopnicka). Za- zowała się w parodiowaniu takich gwiazd, jak Magde
wodowo pierwsza jest pracownicą miesiąca w Agorze, Femme czy Mandaryna. Stąd też dziewczyny określają
druga wolnym strzelcem (czyli ofiarą własnego lenist- się raczej jako kabaret queerowy, a nie lesbijski.
wa), a trzecia historyczką seksualności, tłumaczką, re- Następnie do grupy dołączyła Furja, najpierw
daktorką, wykładowczynią, działaczką społeczną... Pry- jako autorka skeczy, z czasem odkryła w sobie sce-
Ewa jako Shane (L word)
watnie  dwie pierwsze stanowią parę, trzecia też, ale niczne zwierzę.  Opierałam się jak jeż w rurze, bo
 jak dodaje Ewa  niestety nie z nami. zawsze uważałam, że mam problem z wystąpienia-
Na pomysł założenia kabaretu wpadła Gosia  szą wersję skeczu, który teraz jest znany jako  Ksiądz mi publicznymi i było mi wstyd się zbłaz
nić (jakby
tak dawno, że już nie pamięta, kiedy.  Moja przyja- lub  Spowiedz
alpinistki , i wprowadza widownię w nie o to chodziło...). Ale kiedy napisałam skecz  Z
ciółka, zwana Kurczakiem, zapaliła się do tego pomys- konfuzję zaskakującymi analogiami pomiędzy seksem pamiętnika Maryi Konopnickiej i wyszłam przed
łu i napisała nasz pierwszy skecz, a właściwie pierw- a wspinaczką. Ale wtedy pomysł spalił na panewce. publiczność w czarnej peruce z koczkiem i staro-
18
kultura
foto: Anna Smarzewska
cego podsycane przez nią obawy związane z
Homofobiczne miasteczko
Obowiązkowo zniewieściali
nadaniem praw gejom i lesbijkom, dzieje się w
i homoseksualna przyszłość
Mimo że kabaretowe postacie gejów w niedalekiej przyszłości. Z okazji dziesiątej rocz-
czasach PRL-u nie wychodziły poza stereotypy, Lekcję historii, ale niestety również lekc- nicy zawarcia przez dwóch bohaterów homo-
nie można im odmówić uroku i finezyjności. ję homofobii, odrobił obchodzący w tym ro- seksualnego związku spotyka się grupa przyja-
Wydawać by się mogło, że w latach 90. i obec- ku dziesięciolecie istnienia gdański kabaret ciół  dwie pary gejowskie i jedna lesbijka.
L
i
m
o
nie, wraz z zakorzenieniem się świadomości o Limo. W jednym ze skeczy z cyklu  Miastecz- Wymieniają się nowinkami ze świata  o no-
istnieniu gejów i lesbijek w społeczeństwie, mo- ko miejscowy gej Rysio zostaje pobity przez wo powstałym centrum eutanazji w dawnym
że być tylko ciekawiej. Niestety, poza kilkoma ludzi szanujących  narodowe godło, flagę i Muzeum Niepodległości, o kasjerce, która
wyjątkami, jest raczej sztampowo i monotema- Narodowy Fundusz Zdrowia . W odpowie- chciała w niedzielę uciec po dachu hipermar-
tycznie. Mamy arystokratę ze skeczu  Kawa ka- dzi na to wydarzenie burmistrz miasteczka ketu do kościoła, ale szczęśliwie została złapa-
M
u
m
i
o
towickiego kabaretu Mumio (istnieje od 1995 zarządza tolerancję. Jeszcze tego samego na i natychmiast zwolniona. Oburzenie wywo-
roku), który, popijając kawkę, bajdurzy o przy- dnia powstaje sześć klubów gejowskich, łuje wiadomość, że jeden z ich dawnych kole-
jęciu, w którym wziął udział, i o strojach innych mieszkańcy organizują Love Parade, a w sa- gów żyje w związku z kobietą i na dodatek
gości. Jest też Euzebiusz z założonej w 1996 ro- mochodzie pedał zostaje zastąpiony przez pragnie mieć z nią dziecko   przecież w ten
F
o
r
m
a
c
j
i
C
h
a
t
e
l
e
t
ku krakowskiej Formacji Chatelet, którego pos-  geja gazu . Morał z tego jest taki, że  nas- sposób nasz naród nigdy nie wymrze, jak chce
tać opiera się na przyjmowaniu tanecznych póz tępnym razem trzeba pobić dealera, a nuż tego Unia Europejska! . A na dodatek hetero-
(oraz obowiązkowego  czajnika ), wywołujący trawę zalegalizują . O ile w  Miasteczku seksualiści chcą zorganizować marsz poparcia
aplauz widowni, gdy wyznaje, że pracuje jako tak naprawdę jedynie zakończenie jest nie- dla tradycyjnego modelu rodziny  przecież
drwal ( Uzależnieni od Unii Europejskiej ) czy pokojące, o tyle skecz  Włamanie nie po- prezydent powinien im tego zabronić, a jak
mówi pośrednikowi pracy, że nie chce pracy zostawia już żadnych wątpliwości co do in- nie, to powstrzymają ich oni  Homoseksualiś-
projektanta wnętrz, bo to  zajęcie dla bab , a tencji jego twórców. Dwóch przestępców  ci Wszechpolscy!
on potrzebuje czegoś bardziej męskiego ( Bu- tańczący w takt muzyki do  Różowej pante- Równie ciekawy jest numer  Ojciec i syn
ba ). A choć Euzebiusz jest z założenia sympa- ry , odziany w różowy kombinezon gej i je- gej z partnerem , w którym syn przedstawia
tyczny, to jego kabaretowi interlokutorzy reagu- go heteroseksualny kolega (w czerni)  zos- rodzicowi swojego nowego wybranka  nie
ją na niego alergicznie  w myśl zasady, że jako taje nakrytych przez córkę gospodarzy do- dość, że geja, to jeszcze Niemca, co staje się
że jest gejem, z pewnością marzy o przeleceniu mu, który okradają. Dziewczynka bierze ich dla ojca pretekstem do wygłoszenia serii
każdego napotkanego mężczyzny. Takie odci- za św. Mikołaja (heteroseksualny bohater ksenofobicznych i homofobicznych uwag w
nanie się  na wszelki wypadek to nowość w trzyma worek z łupami) i jego trolla. Potem rodzaju  Z trudem, bo z trudem, próbuję za-
porównaniu z kabaretami czasów PRL-u. robi się niesmaczne  dziewczynka namawia akceptować twoją odmienność seksualną.
Ciekawiej na tym tle wypadają cieszyńscy św. Mikołaja, aby dosiadł trolla (z braku re- Jesteś po prostu chory, ale będziemy cię
A
owcy.B (działają od 2002 roku) z  człowiekiem nifera), ten ochoczo się nadstawia, a całość operować, pojedziemy do Stanów, są pie-
A

o
w
c
y
.
B
w sweterku , czyli frontmanem Mariuszem Ka- kończy równie błyskotliwe  Patrz, ptaszek! , niądze (...) Coś ci wytną, przyszyją, wprują,
łamagą, znowuż zniewieściałym, ale też potra-  Gdzie? ,  W dupie! ,  O, jak super! . Szko- wyprują ,  Czy naprawdę twój chłopak musi
fiącym się wcielić w Romana Giertycha z czasów da, że w sumie inteligentny i mogący się po- być z Hitlerjugend? . W końcu jednak ojciec
jego służby wojskowej, który obiecuje, że bę- szczycić niestandardowymi puentami kaba- zapomina o uprzedzeniach, a nawet przyz-
dzie w przyszłości bronił praw gejów i lesbijek. ret akurat w tym przypadku nie wyszedł po- naje, że od wojny jednak minęło już trochę
Te ostatnie zresztą są w mainstreamowych ka- za homofobiczny stereotyp. czasu, gdy partner syna obiecuje oddać mu
baretach praktycznie nieobecne. Nawet progra- Jedyną kabaretową lesbijkę udało mi się trzy ze swoich pięciu mercedesów. Wielkie
S
z
u
m
mowo kobiecy kabaret Szum (1997-2006) nig- wytropić w  Przyszłości Polski powstałego w brawa dla Kabaretu Moralnego Niepokoju
K
a
b
a
r
e
t
u
M
o
r
a
l
n
e
g
o
N
i
e
p
o
k
o
j
u
dy nie zdecydował się na dłuższą wzmiankę o 1996 roku Kabaretu Moralnego Niepokoju. za dostrzeżenie związku między homofobią,
lesbijkach niż  nie przytulaj się tak do mnie, bo Akcja skeczu, napisanego za rządów trójcy PiS, ksenofobią i antysemityzmem  i za kawał
co sobie ludzie pomyślą ( Damy na ulicy ). LPR i Samoobrona i znakomicie przerysowują- dobrego humoru.
świeckiej sukni, okazało się, że problem przestraszył wszechświatowa sława... I fanki  dodają po krót-
się oklasków i zwiał. Teraz już nie można mnie zgo- kim namyśle.  Uwielbiam, jak po występie podcho-
nić ze sceny!  przyznaje się bez bicia. Krótko przed dzą do nas ludzie i mówią, jak świetnie się bawili, że
pojawieniem się Furji pojawiła się nazwa kabaretu. robimy coś naprawdę fajnego. We Wrocławiu ktoś
Dlaczego Barbie Girls?  Z przekory. Chciałam wy- powiedział, że w ogóle dawno się nie śmiał i że od-
myślić coś, co będzie jednocześnie głupie i w żaden tąd będzie na każdym naszym występie. Ktoś inny
sposób nie będzie nas określać  stwierdza Ewa. pożegnał nas słowami  Do zobaczenia na Pace . No
Z czego się śmieją? Z kobieco-kobiecych potyczek to było coś!  dodaje Gosia. Plany na przyszłość? 
miłosnych  w repertuarze Barbie Girls motyw związ- Womyn s Michigan Festival. I zwycięstwo w Zielono-
ków z przymrużeniem oka pojawia się często, jak górskim Festiwalu Kabaretu  najlepszym w Polsce!
choćby w skeczu o szybkich randkach, pożyczonym z Barbie Girls to perełka na dosyć jednak homo-
amerykańskiego Big Gay Sketch Show, który stanowi genicznej (i homofobicznej& ) polskiej scenie kaba-
ilustrację żartu Co lesbijka przynosi na drugą rand- retowej. To jak dotąd pierwszy i jedyny kabaret
Furja jako Maria Konopnicka i Gosia jako Doda
kę?....  Meble, rzecz jasna. Jest też o podwójnym co- LGBTQIetcetera, potrafiący w sposób błyskotliwy
ming oucie matki i córki oraz stereotypach butch i fem- nabijać się z lesbijek, gejów, feministek i całej nie-
me. W repertuarze nie brakuje również odwołań do Dziewczyny twierdzą, że choć oczywiście miło normatywnej reszty. W bliskiej przyszłości najpraw-
kultowego serialu L World. Sucha nitka nie pozostanie być pierwszym polskim kabaretem queerowym, tak dopodobniej zobaczycie je 4 kwietnia w UFIE. A po-
również na feministkach  skecz Pikieta to nowość, fir- naprawdę robią to z bardzo przyziemnych powo- tem? Pieniądze, pieniądze i wszechświatowa sława!
mowana renomowaną marką Barbie Girls. dów. Co je interesuje? Pieniądze, pieniądze i
(Magda Pocheć)
19
foto: Anna Smarzewska
Teksty: Magda Pocheć
kultura
Mariusz Kurc
Ciało i seksualność w kinie polskim
C
i
a
ł
o
i
s
e
k
s
u
a
l
n
o
ś
ć
w
k
i
n
i
e
p
o
l
s
k
i
m
 Ciało i seksualność nam dzisiaj przedwojenne komedie  transwes- trukcji kobiecości ( Polka  dumny przedmiot
w kinie polskim , tytyczne ? Autorzy książki sięgają zarówno po pożądania ,  Kobiecość jako z
ródło cierpień:
pod red. Sebastiana filmy, w których erotyka znajduje się na powierz- matki i córki w polskim kinie ,  Seksualność
Jagielskiego (stałego chni ( Dzieje grzechu ), jak i po te, w których kobiet w kinie polskich reżyserek filmowych po
współpracownika  Re- sensy związane z cielesnością funkcjonują nie- roku 1989 ) i mniejszości seksualnych ( Manew-
pliki ) i Agnieszki Mors- jako w uśpieniu ( Barwy ochronne ). Analizom ry tożsamościowe. Kobieta jako mężczyzna i
tin-Popławskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu poddane zostały i przedwojenne komedie ( Czy mężczyzna jako kobieta w przedwojennym pol-
Jagiellońskiego, Kraków 2009 Lucyna to dziewczyna? ), i dzieła współczesnych skim kinie komediowym ,  Od homoseksualisty
przedstawicieli kina autorskiego (Andrzej do geja: konstrukcja ,innych seksualności w pol-
Czy polski erotyzm filmowy ma swoją specyfikę? Barański, Wojciech Marczewski), pamiętne skan- skim kinie okresu PRL-u ,  Agnieszka z ,Człowie-
Jaki obraz homoseksualisty wyłania się z rodzi- dale filmowe czy wreszcie utwory zaliczane do ka z marmuru Andrzeja Wajdy  androgyn ze
mych filmów? Czy w polskim kinie znajdziemy nurtu popularnego ( Sztuka kochania ). W cen- skazą ). Analiza heteronormatywnej męskości
postaci androginiczne? Co o płci i ciele powiedzą trum zainteresowania znalazł się problem kons- została odesłana do przypisu. (mat. pras.)
Uwikłani
U
w
i
k
ł
a
n
i
Tom Kalin debiutował filmem  Swoon (1992), cego się z chłopakiem. Ale z drugiej strony chce Mamy za to scenę seksu-
który zawierał podobne elementy co  Uwikła- odwieść Tony'ego od gejostwa. Stosuje w tym alnego trójkąta, jakiej w
ni (2007)  destrukcyjne relacje, zbrodnię, celu metodę bardziej perwersyjną niż Kościół kinie chyba jeszcze nie
przełamywanie tabu i homoseksualnych boha- katolicki: uprawia z nim seks. Na dodatek jedy- było: matka, jej syn i ich
terów. Tu dodatkowo mamy jeszcze kazirodzt- na dziewczyna, z którą Tony  pod naciskiem wspólny kochanek. W
wo. Obie historie są oparte na faktach. Stosu- rodziców  próbuje nawiązać erotyczną relację, jednym łóżku, jednocześ-
nek Barbary Baekeland (Julianne Moore) do ho- rzuca chłopaka dla... jego ojca. Z takim baga- nie. (MK)
moseksualizmu jej syna Tony ego (Eddie Red- żem trudno o psychiczną równowagę.  Uwikłani (Savage Grace), 2007, reż. Tom Ka-
mayne) jest ambiwalentny. Niby nie ma prob- Kreacje Julianne Moore i Ediego Redmay- lin, wyk. Julianne Moore, Eddzie Redmayne,
lemu  kobieta nawet nie przerywa wypowie- ne a mają wręcz hipnotyzującą moc, ale sa- Stephen Dillane. Premiera na DVD w Polsce:
dzi, gdy wchodząc do pokoju, widzi go całują- memu filmowi brakuje dynamiki i napięcia. marzec 2009
Telenowela
T
e
l
e
n
o
w
e
l
a
Debiut filmowy duńskiej zabieg korekty płci. Piętro wyżej wprowadza się popapraniu, lęku przed samotnością z jednej i
reżyserki to opowie- dominująca, ekspansywna i głośna Charlotte. Ta prawdziwą, bezkompromisową bliskością z
dziana w surowy spo- właścicielka imponujących piersi zachowuje się drugiej strony. Inspirowana brazylijskimi
sób przejmująca historia w sposób iście samczy. Sprowadza do domu telenowelami narracja ciekawie kontrastuje z
rodzącej się bliskości przypadkowych partnerów seksualnych, traktuje szorstką estetyką Dogmy. (MP)
pomiędzy lokatorkami ich przedmiotowo, nie jest zainteresowana roz-  Telenowela , Dania/Szwecja, 2006, reż. Per-
anonimowego bloku. mową i widz nie może oprzeć się wrażeniu, że nille Fischer Christensen; wyk. Trine Dyrholm,
Transseksualna Victoria role płciowe zostały tu pomieszane. Ale David Dencik; dystrybucja: Fonografika. Pre-
żyje z dnia na dzień w oczekiwaniu na zgodę na  Telenowela to również film o emocjonalnym miera na DVD w Polsce: 7 marca 2009
Zła noc
Z
ł
a
n
o
c
Oscarowy sukces  Obywatela Milka Gusa Van kańskiego emigranta o niezbyt meksykańskim się  Złą noc trochę jak pa-
Santa zbiegł się w czasie z polską premierą (na imieniu Johnny. Johnny nie dość, że jest heterosek- radokument nakręcony
DVD) jego pierwszego filmu  Zła noc (1985). W sualny, to jeszcze mocno homofobiczny, do tego amatorską kamerą. (MK)
charakterystycznym dla siebie porwanym,  nied- nieodpowiedzialny, niedojrzały i prawie nie mówi  Zła noc (Mala Noche),
bałym stylu (z którego akurat przy  Obywatelu po angielsku. To jednak naszego Walta nie zraża. reż. Gus Van Sant, wyk.
Milku zrezygnował) snuje Van Sant bezpretensjo- Jest w Johnnym zakochany i pójdzie na wiele Tim Streeter, Doug Coo-
nalną balladę o miłości Walta  amerykańskiego kompromisów, byle tylko z nim być. Czarno-biała eyate. Premiera na DVD
sprzedawcy sklepowego  do pewnego meksy- taśma i narracja Walta z offu sprawiają, że ogląda w Polsce: luty 2009
Prezent w prenumeracie!
mujecie głośne  Homobiografie Krzyszto- czytelników i czytel-
Dla wszystkich prenumeratorów i prenu- fa Tomasika przekazane przez Wydawnict- niczek. Szczegółowe
meratorek  Repliki przygotowaliśmy nies- wo Krytyki Politycznej. Wkrótce planujemy informacje o prenu-
podziankę! Wraz z tym numerem otrzy- kolejne niespodzianki dla naszych stałych meracie  s. 2.
20
Teksty: Ewa Tomaszewicz
kultura
Krzysztof Tomasik
Fun Home
F
u
n
H
o
m
e
Alison Bechdel, znanej dzięki stripom komiksowym (króciutkim się nie tylko z ojcem, ale również z własną
 Fun Home , historyjkom przedstawionym w kilku kadrach) tożsamością (nie tylko seksualną), a w książ-
wydawnictwo Abiekt.pl,  Dykes To Watch Out For (czyli  Lesby, na ce, obok takich tematów jak orientacja czy
Timof i cisi wspólnicy, które czekacie ). role płciowe, pojawia się też kwestia samo-
Warszawa 2009 Książka Bechdel to komiksowe arcydzie- bójstwa i znaczenia literatury w zrozumienia
ło, wzruszająca, czasem bezwzględnie za- siebie. To bogactwo tematyczne, połączone
Równo 8. marca ukazała się polska edycja bawna kronika dojrzewania bohaterki/autor- z niezwykle subtelnymi, pełnymi niuansów
komiksu  Fun Home , osławionego m.in. wy- ki i jej skomplikowanej relacji z ojcem  pro- portretami bohaterów, składa się na rzecz
różnieniem dla najlepszej książki roku 2006 wadzącym dom pogrzebowy nauczycielem przejmującą i doskonałą.
magazynu  Time , wielowątkowego pamiętni- angielskiego, zdystansowanym rodzicem i Całości dopełnia znakomity wstęp Iza-
ka graficznego Alison Bechdel, pierwszej les- ukrytym gejem, który  jak się okaże  od lat beli Filipiak  Fun Home, czyli żałoba po nie-
bijki amerykańskiego komiksu, najbardziej romansuje z mężczyznami. Alison mocuje obecności . (ET)
Dzianina z mięsa
D
z
i
a
n
i
n
a
z
m
i
ę
s
a
W powodzi książek z czysto konfekcyjnymi roz- to rozmowy zamieniają się wręcz w swoiste Katarzyna Bielas,
mowami z tzw. znanymi ludz
mi łatwo przega- seanse psychoterapii. O doświadczeniu co-  Dzianina z mięsa.
Rozmowy , Czarne, 2009
pić pozycje niebanalne, takie ja ta. Katarzyna ming outu dziesięć lat po jego dokonaniu opo-
Bielas, dziennikarka  Dużego Formatu , laure- wiada  Uranianka Izabela Filipiak. Krystian
atka Hiacynta, po zbiorze  Niesformatowani Lupa mówi m.in., w jaki sposób odkrywał wierający tom wywiad to-
przedstawia kolejny wybór swoich wywiadów. swój homoseksualizm w czasach PRL-u. Jest talny z performerką Małgą
Wnikliwe rozmowy, z reguły bardzo osobiste, też najsłynniejszy gej ze Szwecji  Jonas Gar- Kubiak, która tak ocenia
często pokazują portretowane osoby w waż- dell  i pisarz izraelski  Yossi Avni (autor kontrowersje wokół porno-
nym dla nich momencie życia. Kwestia od-  Ciotka Farhuma nie była dziwką ). A także grafii:  Nie rozumiem tego
mienności, w tym homoseksualizmu, to jeden m.in. Bożena Umińska, Maria Janion, Grzegorz świata  wolno zabijać zwierzęta, ale nie moż-
kluczowych tematów  Dzianiny z mięsa , częs- Jarzyna, Kamil Sipowicz. Absolutna perła to ot- na kręcić pornosów! Jakaś bzdura . (KT)
Czas Fem
C
z
a
s
F
e
m
Bernadetta Darska, nich dwudziestu lat. Autorka nie ograniczyła granicza , olsztyński  Portret , lubelskie
 Czas Fem. Przewodnik się zresztą tylko do tematyki ściśle kobiecej,  Kresy ), kultowe już tytuły ( bruLion ,  Ex
po prasie feministycznej uwzględnia też homoseksualizm i wszystko, Libris ), a nawet pisma katolickie ( Znak ,
i tematach kobiecych w co wyrasta z teorii gender i queer. Dzięki te-  Więz
 ,  Fronda ). Omawiane są wczesne
czasopismach kultural- mu otrzymujemy 420 stron interesującej his- teksty Kingi Dunin, Izabeli Filipiak, Agnieszki
nych po 1989 roku , torii polskiego ruchu feministycznego i LGBT, Graff czy Błażeja Warkockiego i głośny wy-
Portret 2008 w tym wędrówkę po nieistniejących już dziś wiad z Marią Janion, w którym wyznała:
tytułach, jak gejowsko-lesbijski  Interhom ,  Zawsze byłam człowiekiem lewicy . Bezcen-
Pomysł był prosty, ale znakomity: opisać pis- feministyczne  Pełnym głosem czy lesbijska ny materiał dla wszystkich piszących prace o
ma feministyczne i teksty o tej tematyce po-  Furia Pierwsza . Uwzględnione zostały pis- feminizmie lub homoseksualizmie. Najwięk-
jawiające się w pismach kulturalnych ostat- ma literackie z całej Polski (szczecińskie  Po- szy minus  brak indeksu nazwisk. (KT)
Lektury płci
L
e
k
t
u
r
y
p
ł
c
i
Zbiór tekstów analizujących polską twórczość Monika Mostowik, Bartosz Żurawiecki, Michał  Lektury płci.
Polskie (kon)teksty ,
(głównie literaturę, ale także film, teatr i sztuki Witkowski, Jacek Dehnel. Szczególną uwagę
pod red. Mieczysława
wizualne) poprzez teorię gender. Jest tu tekst o warto zwrócić na tekst Grzegorza Piotrowskie-
Dąbrowskiego,
prozie lesbijskiej, najnowszych powieściach go o Jerzym Błeszyńskim, jednej z najwięk-
Dom Wydawniczy Elipsa,
gejowskich, analiza postaci Żydów i Żydówek szych miłości Jarosława Iwaszkiewicza, o któ-
2008
w polskim kinie, prześledzenie ukazywania rym wiadomości czerpać możemy właściwie
mężczyzn w literaturze ostatnich kilku lat. Nie tylko z pism autora  Brzeziny . Robert Prusz-
mogło zabraknąć genderowego odczytywania czyński analizuje powieść Remigiusza Grzeli tekście teorii uwodzenia.
twórczości takich klasyków jak Gombrowicz, pod kątem uwielbienia dla gejowskich diw, a Wśród autorów tomu m.in.
Andrzejewski, Czechowicz, Pankowski czy Bia- Katarzyna Jędrasik proponuje nowe odczytanie Inga Iwasiów, Błażej Warkocki, Tomasz Kitlińs-
łoszewski, a młodsze pokolenie reprezentują tryptyku Jana Brzechwy o Panu Kleksie w kon- ki, Tomasz Kaliściak. (KT)
21
Teksty: Mariusz Kurc
kultura
Berek, czyli upiór w moherze
B
e
r
e
k
,
c
z
y
l
i
u
p
i
ó
r
w
m
o
h
e
r
z
e
Na widowni dominują odświętnie ubrane pary z homofobii). Teatr Kwadrat, mówiąc oględ-  Berek to for-
hetero w bardzo różnym wieku. Na scenie  nie, nie słynie z awangardowego repertuaru i poczta przemian
dwójka nieznoszących się sąsiadów: szukający  Berek, czyli upiór w moherze na pierwszy w pokazywaniu
chłopaka na stałe 30-letni Paweł (Paweł Mała- rzut oka nie jest tu wyjątkiem. Przy drugim rzu- tematyki LGBT w
szyński) oraz nienawidząca Unii i  pedałów cie jednak dostrzec można coś wcale nie tak polskim teatrze
radiomaryjna Anna (Ewa Kasprzyk), którzy w błahego. To komedia dla rozrywkowo lekkiego kalibru.
wyniku splotu życiowych okoliczności zaprzy- nastawionej publiczności, w której nie ma Ten sukces  o bi-
jaz
nią się i polubią (a  moherówa wyleczy się miejsca na wyśmiewanie się ze  zmanierowa- lety trudno! 
nej ciotki . Ba! Jesteśmy na obszarze stupro- pewnie pociągnie
centowo gay-friendly. Salwy śmiechu wywo- za sobą następne.
łują niedorzeczne tyrady Anny (Kasprzyk jest w Na setne przed-
nich bezkonkurencyjna), a deklaracje Pawła, że stawienie Paweł
chciałby wyjść za mąż albo że uwielbia porno, powinien pocałować Wojtka na oczach Anny.
przyjmuje się spokojnie, a może nawet z apro- Z języczkiem. (MK)
batą (Małaszyński gra Pawła ze świetnym  Berek, czyli upiór w operze M. Szczy-
wyczuciem ledwo dostrzegalnego przegięcia). gielskiego, reż. A. Rozhin, wyk. E. Kasprzyk, P.
Groteskowe są uprzedzenia Anny, a nie Małaszyński, I. Chojnowska/K. Glinka, S. Cy-
rodzący się związek Pawła z Wojtkiem. bulski/M. Rogacki
Piosenki Almodóvara
P
i
o
s
e
n
k
i
A
l
m
o
d
ó
v
a
r
a
 Piosenki Almodovara zespołu La Luna & Ros- ciemności ,  Matador ,  Prawo pożądania ,
sitta Perez to stworzone przez Sebastiana  Kobiety na skraju załamania nerwowego ,
Skalskiego  artystę, fotografika, autora spek-  Zwiąż mnie! ) w aranżacjach Marcina Partyki
takli muzycznych i producenta  płyta i spektakl oraz kultowe przeboje wszech czasów, takie
muzyczny inspirowany piosenkami i estetyką jak  Tango Jalousie ,  Besame mucho ,  You-
filmów kultowego hiszpańskiego reżysera. kali  Tango Habanera czy  I Will Survive .
Zespół wykonuje w językach hiszpańskim, (materiały prasowe)
polskim oraz angielskim najpiękniejsze pio- Premierowe spektakle: 14, 15 i 16 kwietnia,
senki z filmów Almodóvara ( Volver ,  Złe wy- godz. 20, Centralny Basen Artystyczny w War-
chowanie ,  Kika ,  Wysokie obcasy ,  Pośród szawie. Premiera płyty: 1 kwietnia 2009 roku
Powrót do Brideshead
P
o
w
r
ó
t
d
o
B
r
i
d
e
s
h
e
a
d
Charles reprezentuje klasę średnią i jest ateis- Film jest świetny od strony wizualnej
tą. Sebastian i Julia są arystokratami wycho- (scenografia, kostiumy, piękne plenery itd.) i
wanymi w religii katolickiej. Ten skomplikowa- aktorskiej (homoseksualnego Sebastiana gra
ny miłosny trójkąt być może jakoś by funkcjo- znany z  Pachnidła Ben Whishaw), ale
nował, gdyby nie wiszący nad nim cień groz
- gdzieś w połowie traci tempo i zaczyna co-
nego Boga. W  Powrocie do Brideshead nie- raz silniej popadać w telenowelę. Pod ko-
ludzki katolicyzm matki (Emma Thompson) ruj- niec jest już nie do wytrzymania. Najlepiej
nuje życie jej dzieci, bo nie przewiduje ani mi- więc kupcie pół biletu i po godzinie wyjdz
-
łości między dwoma mężczyznami, ani miłości cie z kina. (MK)
Sebastian zakochuje się w Charlesie. Charles między kobietą i mężczyzną, jeśli jedno z nich  Brideshead Revisited , reż. Julian Jarrold,
nie odrzuca Sebastiana, ale większą namięt- nie wyznaje tej samej, katolickiej oczywiście, wyk. M. Goode, B. Whishaw, H. Atwell, E.
nością zaczyna płonąć do jego siostry  Julii. religii co drugie. Thompson, premiera w Polsce: 20 marca 2009
Portret Doriana Graya
P
o
r
t
r
e
t
D
o
r
i
a
n
a
G
r
a
y
a
3 marca 2009 r. w TR Warszawa miała świat wyznawców nowego hedonizmu. W obsadzie Piotr Polak,
miejsce premiera spektaklu Michała Borczu- Wielbiciele wątków gejowskich nie będą Sebastian Pawlak, To-
cha  Portret Doriana Graya wg. Oscara zawiedzeni, choć całość sprawia wrażenie masz Tyndyk, Roma
Wilde a. To opowieść o pięknym wtórnej. Bezdyskusyjne pozostaje jednak, Gąsiorowska, Katarzy-
młodzieńcu, któremu pozowanie do portre- że tytułowy Dorian wygląda zachwycająco na Warnke i Lech A
o-
tu znanego malarza pozwala wniknąć w zarówno w ubraniu, jak i bez. tocki. (MK)
22
samotna matka jest równie  wynaturzona jak mają go homoseksualiści, to automatycznie
Boruca drażnią kobiety
Foster czy Martin. Przy okazji prezenterka, któ- związki hetero dostają mniej? A może w ogó-
Artur Boruc udzielił  Gali wywiadu, z którego ra niedawno wyszła za mąż za jednego z naj- le nie myśli i to jest jej główny problem?
A
r
t
u
r
B
o
r
u
c
wyraz
nie widać, że nie ma najlepszego zdania bogatszych Polaków Leszka Czarneckiego,
na temat kobiet:  Kobiety drażnią mnie tym, że jeszcze raz udowodniła, że pieniądze nie tylko
Po co Żebrowskiemu żona?
robią z igły widły. Skarpetka leży nie tam, nie dają szczęścia, ale i rozumu.
M
i
c
h
a
ł
Ż
e
b
-
gdzie powinna  i jest ciśnienie cały dzień. Rozmawiając z  Super Expressem , Michał Żeb-
r
o
w
s
k
i
Drażni mnie też to, że udajecie święte. Jesteś- rowski, który wkrótce ma się ożenić, wyznał, dla-
Zatroskana Zając
cie bardziej cyniczne niż niejeden facet. Mani- czego decyduje się zmienić stan cywilny:  Jestem
E
d
y
c
i
e
Z
a
j
ą
c
pulujecie nami. My nie jesteśmy tak małostko- Edycie Zając, partnerce Ce- już w tym wieku, że ciężko pracuję i muszę wra-
wi jak wy . Te stereotypowe, bezsensowne zarego Pazury, najwyraz
- cać do domu, który jest czysty i zadbany. Sam w
opinie świadczą, że piłkarzowi nie wiedzie się niej nie wystarcza, że stała domu nie sprzątam . Pominiemy motywacje ak-
w relacjach z kobietami. Może to najlepszy się pośmiewiskiem portali tora, który najwyraz
niej chce mieć darmową
czas, żeby otworzyć się na inne doświadcze- plotkarskich, postanowiła sprzątaczkę. Mamy tylko nadzieję, że zdaje sobie
nia, które najwyraz
niej nurtują Boruca:  Ciężko się więc pogrążyć, udziela- z nich sprawę wybranka Żebrowskiego, i nie
mi myśleć w kategoriach seksu, jeśli mówię o jąc wraz z aktorem wywia- przeszkadza jej drugie dno ewentualnego mał-
piłce, bo ja jednak pracuję z facetami. Chyba du  Vivie! , w którym opowiedziała o swoim żeństwa z amantem polskiego kina.
że myślisz o męskim seksie grupowym... . związku i ciąży, a nawet podzieliła się prze-
myśleniami na temat przemian obyczajowych:
Coming out = sukces!
 Ludzie zachowują się tak, jakby utracili wiarę
Zwyrodniała Pieńkowska
T
o
m
a
s
z
a
R
a
c
z
-
w miłość. Co innego staje się ważne. Miłość to Kolejne dobre wieści dotyczące Tomasza Racz-
k
a
i
M
a
r
c
i
n
a
S
z
c
z
y
g
i
e
l
s
k
i
e
g
o
Była naczelna  Twojego Stylu i prezenterka coś śmiesznego lub wstydliwego albo czasami ka i Marcina Szczygielskiego. Raczek został dy-
J
o
l
a
n
t
a
P
i
e
ń
k
o
w
s
k
a
 Dzień Dobry TVN Jolanta Pieńkowska w jed- wyrachowanego. Aż trudno mi w to uwierzyć. rektorem programowym kanałów filmowych w
nym z programów emitowanych na żywo po- Powstają nowe wzorce zachowań: skrzywdzo- ITI Neovision, gdzie będzie odpowiadać m.in.
stanowiła dać wyraz swoim poglądom w na samotna kobieta z dyplomem albo szczęśli- za dobór repertuaru, koncepcję kanałów i pro-
kwestii homorodzicielstwa. Przy okazji rozmo- wa para homoseksualistów. To taki drogows- dukcję własną. Natomiast Szczygielski na ante-
wy z Wojciechem Jagielskim o bliz
niakach, kaz pod pretekstem pieniądza i kariery po tru- nie TV4 poprowadzi teleturniej  Chłopaki z
które dla Ricky ego Martina urodziła zastępcza pach . Zachodzimy w głowę, dlaczego para taśmy . To koleje potwierdzenie (które już?),
matka, i dzieciach Jodie Foster, Pieńkowska gejów kojarzy się z  pretekstem pieniądza ? że coming out wcale nie oznacza porażki za-
przyznała, że trzeba już dać spokój opowieś- No i co to za problem, że szczęśliwi? To chyba wodowej, raczej wręcz przeciwnie. Pytanie te-
ciom o tych  wynaturzeniach . Musi dziwić ta- tylko powód do radości?! Może Zając myśli, że raz, kiedy zrozumieją to wreszcie polscy cele-
kie podejście, tym bardziej że Pieńkowska jako ilość szczęścia na świecie jest stała i jak więcej bryci. I kiedy wyciągną z tego wnioski.
Zamiana
Z
a
m
i
a
n
a
Junona Więcek (Wolszczak) ma dość samot- jego żona, płeć obojga ulega przeobrażeniom.
nego życia u boku męża, prezydenta (Gąsows- Spośród wielu  żartów o pedałach, pederas-
ki). Postanawia więc zostać& prezydentką. A tach i ciotach, warto zwrócić uwagę na ten, że
ponieważ scenarzysta wielokrotnie stara się kobieta, która była kiedyś mężczyzną, jest
udowodnić, że kobieta jest istotą słabszą z na-  gorsza od al Kaidy . Strrrrrasznie śmieszne.
tury, nieco ułomną (oto np. w sztabie prezy- Filmu nie ratują nawet nieoczekiwane epi-
denta jest tylko jedna kobieta, z reguły gada- zody  Jerzego Nasierowskiego i Krzysztofa
jąca głupstwa lub masująca kark prezydento- Materny  odpowiednio w rolach barmana w
wi  niezapomniana z kultowego  Misia" lokalu gejowskim oraz parodiującego telewi-
Christine Paul-Podlasky), kandydatce potrzeb- zyjny magazyn  Ziarno księdza.
ne są atrybuty męskości. Dostaje więc penisa Uwaga: Okazuje się, że film  Zamiana , naj-
i zaczyna żłopać piwo z puszki. Równocześnie mniej śmieszna komedia ostatnich lat, może
prezydentowi rosną piersi, musi używać tam- śmieszyć, o czym świadczą ekstatyczne salwy
ponów, robi makijaż i depiluje ciało. A cuda te śmiechu na widowni. Smutno. (Bartosz Reszczak)
dzieją się za sprawą Kamili (Liszowska), asys-  Zamiana , reż. Konrad Aksinowicz, wyst.: Gra-
tentki prezydenta, która kiedyś była mężczyz- żyna Wolszczak, Piotr Gąsowski, Joanna Li-
ną. Tylko dlatego, że spał z nią i prezydent, i szowska. Czas: najdłuższe 110 minut w życiu
23