Dorota Sylwestrzak
nauczyciel  logopeda
Zespół Szkół Nr 2 w Kłodawie
woj. wielkopolskie
Konspekt zajęć logopedycznych
Temat: Wywołanie głoski  l
Cel zajęcia: - usprawnienie artykulatorów celem doprowadzenia do pionizacji
języka oraz podwyższenie wyrazistości mówienia;
- wywołanie głoski  l
Metody i techniki:
- ćwiczenia oddechowe i artykulacyjne;
- ćwiczenia sprawności narządów mowy;
- metoda fonetycznych przekształceń;
- pokaz i wyjaśnienie ułożenia narządów mowy;
- metoda uczulania miejsc artykulacji;
- metoda mechanicznego układania narządów mowy;
- elementy metody  dobrego startu ;
- gry i zabawy;
Pomoce: - ilustracje zwierząt: ryby, żaby, hipopotama, psa, owcy, krowy,
kota, indyka, świnki, bociana;
- plansza drzewa z papieru ściernego, listki z bibuły;
- balonik, lody, kołatka;
- plansza do zagadek: lody, parasol;
- ilustracja dziewczynki do rysowania po śladzie, flamaster;
- kartonik z wypukłą literą  l ;
- nagranie magnetofonowe piosenki  Mowa zwierząt ;
- labirynt  Lis szuka nory ;
- puzzle  Dzieci z parasolem - zadanie domowe.
Literatura:
Bolejko A.  Jak usuwać wady wymowy , Białystok 1992
Błachnio K.  Vademecum logopedyczne , Poznań 1992
Demel G.  Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola , Warszawa 1998
Gałkowski T., Jastrzębowska G.  Logopedia , Opole 2001
Kozłowska K.  Wady wymowy możemy usunąć , Kielce 1998
Minczakiewicz E.  Mowa  Rozwój  Zaburzenia  Terapia , Kraków 1997
Sochajska E.  Uczymy poprawnej wymowy , Warszawa 1987
Styczek I.  Logopedia , Warszawa 1979
PRZEBIEG ZAJ
CIA
Część pierwsza
1. Przywitanie się z dzieckiem.
2. Ćwiczenia oddechowe:
" zwrócenie uwagi na prawidłowy wdech powietrza nosem i wydech
ustami, zmierzanie do wydłużenia fazy wydechowej;
"  lecą listki  wydmuchiwanie skrawków bibuły z chropowatej
powierzchni (ilustracja drzewa z papieru ściernego)  liczenie, ile listków
udało się zdmuchnąć;
"  nadmuchiwanie balonika (balonik)  powolne nadmuchiwanie balonika
tak, aby nie pękł ;
3. Ćwiczenia warg i żuchwy:
"  rybi pyszczek  maksymalne zbliżanie kącików ust;
"  uśmiech żabki  oddalanie kącików ust;
"  wołamy pieska  cmokanie, gwizdanie;
"  ziewający hipopotam  maksymalne oddalenie od siebie wargi górnej i
dolnej (jak przy wymowie  a );
"  usypianie zwierzątek  wymowa wydłużonego  aaa, aaa, aaa przy
otwartych ustach;
Ilustracje zwierząt: ryby, żaby, psa, hipopotama.
4. Ćwiczenia języka ze szczególnym uwzględnieniem ćwiczeń czubka języka
i ćwiczeń doprowadzających do pionizacji języka:
Zabawa  O języczku, który chciał skakać jak piłka :
" unoszenie szerokiego języka na górną wargę (Pewnego razu język
wysunął się wysoko między ząbki i przyglądał się z zaciekawieniem
piłce, która skakała po podwórku);
" cofanie szerokiego języka do dziąseł ( Zazdrościł piłce, że może tak
wysoko skakać, ale musiał wrócić do swojego mieszkania);
" przy opuszczonej szczęce ruchy języka na przemian do górnych i
dolnych dziąseł ( ... i choć było tam mało miejsca zaczął odbijać się od
dziąseł. Był wesoły, że może skakać jak piłka).
5. Ćwiczenia języka i warg:
W nagrodę za prawidłowo wykonane ćwiczenia dziecko otrzymuje loda.
" unoszenie języka w górę przy otwartych ustach (lizanie loda);
" przy opuszczonej szczęce dolnej dotykanie czubkiem języka wałka
dziąsłowego (odklejanie wafelka z wałka dziąsłowego);
" oblizywanie warg ze stopniowym zwiększeniem ich otwarcia ( po
zjedzeniu loda).
Część druga
1. Sprawdzenie pracy domowej
2. Zapoznanie dziecka z tematyką zajęć:
a) Odgadywanie zagadek przez wskazanie odpowiedniej ilustracji;
Treść zagadek: Jesz je latem dla ochłody (lody).
Przydatny na słońce, przydatny na deszcz.
Laskę ma i daszek. Czy wiesz, co to jest? (parasol).
b) Logopeda wymawia głośno rozwiązania zagadek i informuje dziecko, że
pozna nową głoskę  l . Pyta, gdzie występuje  l w wyrazach: lody,
parasol. Pokaz litery  l , wodzenie po śladzie (kartonik z wypukłym  l 
wyszytym z koralików). Odszukanie litery na ilustracji parasola.
3. Wyjaśnienie położenia narządów mowy:
Logopeda pokazuje dziecku właściwy dla głoski  l układ artykulatorów
i wyjaśnia sposób ich ułożenia (buzia otwarta, czubek języka chowa się za
zęby i dotyka wałka dziąsłowego  tam, gdzie język uderzał, gdy udawał
piłkę i gdzie zlizywałeś wafelek).
Kontrola wzrokowa  dziecko obserwuje logopedę i siebie w lustrze, próbuje
ułożyć pokazany układ artykulacyjny.
Kontrola dotyku  uświadomienie dziecku miejsca kontaktu narządów
artykulacyjnych: języka i podniebienia.
Logopeda pokazuje  dotyka u dziecka szpatułką miejsce artykulacji, w
którym język powinien dotknąć podniebienia (wałek dziąsłowy).
4. Wywołanie głoski  l .
Pokaz właściwej artykulacji głoski; dziecko obserwuje i naśladuje logopedę
- próba artykulacji  l .
Metoda fonetyczna: jeśli nie uda się od razu wywołać głoski  l , to logopeda
przypomina zabawę  O języczku, który chciał skakać jak piłka
Język skacze, uderza o górne i dolne dziąsła, z radości śpiewa:
- wymowa długiego  aaa  powstaje dz
więk  la la la , zatrzymanie języka
na wałku dziąsłowym nie przerywając śpiewu (ewentualnie przytrzymanie
języka szpatułką); pozostaje głoska  l .
5. Utrwalenie wywołanego dz
więku, kojarzenie głoski z literą  l
- szukanie na obrazku litery  l , rysowanie jej po śladzie flamastrem z
głośnym wymawianiem  l ; liczenie literek ( ilustracja dziewczynki).
6. Zabawa z piosenką  Mowa zwierząt
Każde zwierzę na tym świecie
coś nam mówi, o tym wiecie.
Chociaż nic nie rozumiemy,
wspólnie je naśladujemy:
Ref.: Miau, miau, hau, hau, mu, mu, me, me;
Kum, kum, gul, gul, kwi, kwi, kle, kle.
Wysłuchanie piosenki (nagranie magnetofonowe)
Dziecko sygnalizuje głoskę  l kołatką, przy powtórnym wysłuchaniu.
Odczytanie i układanie w odpowiedniej kolejności refrenu kartoników
ilustrujących mowę zwierząt. Wskazanie kartoników z  l .
Odgadywanie nazw zwierząt na ilustracjach (ilustracje kota psa, krowy,
owcy, żaby, świnki, indyka, bociana).
Dobieranie ilustracji do kartoników (np. miau  ilustracja kota itd.)
Naśladowanie głosów zwierząt przy ponownym odtworzeniu piosenki.
7. Labirynt  Lis szuka nory  znalezienie wyjścia z labiryntu;
głośne wymawianie głoski  l ; pokolorowanie lisa.
Część trzecia
1. Podsumowanie zajęć  pochwalenie dziecka za pracę, rozmowa nt.
najciekawszego fragmentu zajęć.
2. Omówienie pracy domowej
" Ćwiczenia w powtarzaniu głoski  l , śpiewanie  la, la, la , dotykanie
językiem wałka dziąsłowego.
" Dokończenie w zeszycie szlaczka z połączonych liter  l
z jednoczesnym powtarzaniem głoski  l .
" Puzzle  Dzieci z parasolem . Zachęcenie dziecka do wycięcia i
ułożenia puzzli, a następnie wklejenia do zeszytu i pokolorowania.