Pojęcie i przedmiot
międzynarodowych stosunków
gospodarczych
Dr hab. Dariusz Kiełczewski
Międzynarodowe stosunki
gospodarcze
ð Praktyka: (1) funkcjonowanie rynku
światowego (analogicznego do rynków
krajowych, ma swojÄ… strukturÄ™, rozwija siÄ™
w określonych kierunkach itd.), (2)
funkcjonowanie gospodarek krajowych w
kontekście międzynarodowym (każda ma
jakiś udział w handlu międzynarodowym,
prowadzi jakÄ…Å› politykÄ™ zagranicznÄ…, kraje
wchodzÄ… w sojusze gospodarcze itd.)
Międzynarodowe stosunki
gospodarcze
ð Nauka: badanie miÄ™dzynarodowych stosunków
gospodarczych
ð SkÄ…d siÄ™ biorÄ… miÄ™dzynarodowe stosunki
gospodarcze
ð Jakie sÄ… prawidÅ‚owoÅ›ci rozwoju
międzynarodowych stosunków gospodarczych
ð Opis struktury i prawidÅ‚owoÅ›ci rozwoju
współczesnej gospodarki światowej
ð Opis prawidÅ‚owoÅ›ci handlu miÄ™dzynarodowego
ð Zachowania paÅ„stw, przedsiÄ™biorstw i
konsumentów w aspekcie międzynarodowym
Międzynarodowe stosunki
gospodarcze
ð  ukÅ‚ad siÅ‚ w gospodarce Å›wiatowej
ð Procesy globalizacji i integracji gospodarczej
ð Badania porównawcze gospodarek krajowych
ð Ekonomia rozwoju (jak budujÄ… swój dobrobyt
kraje ubogie)
ð MiÄ™dzynarodowa polityka gospodarcza i jej
instytucje
ð PrawidÅ‚owoÅ›ci procesów integracyjnych
ð Analiza funkcjonowania ugrupowaÅ„ integracyjnych
Międzynarodowe stosunki
gospodarcze
ð PodejÅ›cie neoliberalne (neoklasyczne):
otwieranie siÄ™ gospodarek krajowych jest
korzystne, gdyż służy wzrostowi sprawności
gospodarczej, należy wspierać liberalizację
handlu i procesy globalizacji, ponieważ dzięki
temu rośnie PKB i dobrobyt (np. kraje
ubogie sprzedając swoje produkty do krajów
wysoko rozwiniętych szybciej  doganiają
kraje wysoko rozwinięte: Chiny, Indie,
Brazylia, kraje Azji płd.-wsch. dawniej np.
Japonia)
Międzynarodowe stosunki
gospodarcze
ð PodejÅ›cie keynesowskie: rynek Å›wiatowy tak jak
rynki krajowe ma pewne nieprawidłowości
(monopole, degradacja środowiska), które trzeba
korygować; powinna istnieć międzynarodowa
polityka gospodarcza i społeczna; w pełni otwarty
rynek jest fikcjÄ… (np. ochrona rynku rolnego UE),
istnieją regiony świata skazane na niedostatek,
którym zawsze trzeba pomagać (Afryka), trzeba
też kontrolować zachowania korporacji
międzynarodowych oraz procesy globalizacji
MSG- podejścia radykalne
ð P. ekologiczne (alterglobalistyczne): należy
ograniczać msg ze względu na ochronę
środowiska (transport, niszczenie terenów
naturalnych, kolonializm ekologiczny) i dla
samego człowieka (by chronić go przed
władzą korporacji oraz chronić jego tradycje
kulturowÄ…); globalizacja jest przede
wszystkim zagrożeniem; postulat dążenia do
autarkii, postulaty zwiÄ…zane z rzÄ…dem
światowym
MSG- podejścia radykalne
ð P. konserwatywne: zawsze istnieje
konkurencja między państwami, które są
sobie wrogie, msg sÄ… narzucane przez
silniejszych (USA- świat, Niemcy, Francja-
UE), trzeba rozwijać gospodarkę narodową,
unikać sprzedaży majątku narodowego
obcym (w razie kryzysu będą bronić swojego
rynku, nie cudzego), konsumenci także
powinni kupować przede wszystkim krajowe
dobra i usługi, wspierać własny rynek, inaczej
sÄ… problemy, np. bezrobocie
Pojęcie kluczowe-
gospodarka światowa
ð Zbiorowość organizmów i instytucji
funkcjonujÄ…cych na szczeblu krajowym i
międzynarodowym, które zajmują się (1)
działalnością gospodarczą, (2) polityką
wynikającą z powiązań ekonomicznych w
skali międzynarodowej
ð Cechy: dynamika (nieustanna zmienność),
powiązania (produkcyjne, handlowe, usługowe,
polityczne), historyczność (rozwinęła się na
pewnym etapie rozwoju stosunków
gospodarczych)
Podmioty gospodarki światowej
ð PrzedsiÄ™biorstwa krajowe: majÄ…
powiÄ…zania handlowe (eksport i import),
technologiczne (sprzedaż i kupno
technologii), kapitałowe (kredyty, giełda)
ð PrzedsiÄ™biorstwa transnarodowe: w
dwóch wersjach: macierzyste i filie w innych
krajach; różnorodne w różnych krajach
ð Etapy transnarodowoÅ›ci: wejÅ›cie na rynek
międzynarodowy, bezpośrednie inwestycje za
granicą, powstanie przedsiębiorstwa
globalnego
Podmioty gospodarki światowej
ð Gospodarki narodowe
ð Ugrupowania integracyjne:
Unia Europejska
EFTA- Europejska Strefa Wolnego Handlu
NAFTA- Północnoamerykańskie Porozumienie o Wolnym
Handlu
LAFTA - Południowo amerykański Wspólny Rynek
CEFTA  Åšrodkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym
Handlu
ASEAN  Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo
Wschodniej
ECOWAS- Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki
Zachodniej
SPARTECA- stowarzyszenie państw Australii i Oceanii
Podmioty gospodarki światowej
ð MiÄ™dzynarodowe organizacje gospodarcze
ð RegulujÄ… zasady handlu
międzynarodowego
ð WspierajÄ… rozwój gospodarczy
ð WspierajÄ… handel
ð RealizujÄ… cele humanitarne
ð RealizujÄ… cele ekologiczne
ð UsuwajÄ… niedostatki rynku w skali
międzynarodowej
Najważniejsze organizacje
ð MFW- MiÄ™dzynarodowy Fundusz Walutowy- powstaÅ‚y
w 1944 r. Polska współtworzyła tą organizację. W
1950 r opuszcza ją argumentując tym, że MFW został
podporzÄ…dkowany rzÄ…dowi USA. Ponowny wniosek o
członkostwo złożyliśmy w 1981 r., co wynikało z
naglącej potrzeby uregulowania obsługi długu
zagranicznego. Stan wojenny wydłuża nasze
oczekiwanie i dopiero w 1986r zostajemy członkiem
MFW. W 1989r specjalna komisja MFW uzgadnia z
rzÄ…dem polskim plan stabilizacyjny dla naszego
zadłużenia i częściowego jego umorzenia (50%).
ð MBOiR- MiÄ™dzynarodowy Bank Odbudowy i
Rozwoju- zwany Bankiem Åšwiatowym
ð WTO- Åšwiatowa Organizacja Handlu
MFW
ð Główne cele to:
1) Stabilizacja polityki walutowej państw członkowskich.
2) Wzmacnianie wielostronnego systemu płatniczego
3) Usuwanie barier ograniczajÄ…cych wymianÄ™
międzynarodową
4) Udzielanie pomocy w równoważeniu bilansu
płatniczego krajów członkowskich.
ð Ogólnym warunkiem otrzymania takiego wsparcia jest
jednak wcześniejsze uzgodnienie programów
dostosowawczych. Generalnym założeniem tych
programów akceptowanych przez MFW jest umacnianie
mechanizmów rynkowych i restrukturyzacja gospodarki
wewnętrznej. Ma to na celu przywrócenie zdolności
poszczególnych krajów dłużniczych do obsługi swoich
zobowiązań zagranicznych.
Bank Åšwiatowy
ð DziaÅ‚alność Banku Åšwiatowego, którego
członkiem mogą być tylko państwa
należące do MFW jest uzupełnieniem
działalności MFW w sferze realizacji
długookresowej polityki inwestycyjnej.
Koncentruje siÄ™ on na popieraniu
prywatnych inwestycji zagranicznych,
uzupełnianiu własnymi środkami,
gwarantowaniu pożyczek
międzynarodowych oraz wspieraniu
inwestycji w krajach słabo rozwiniętych.
Inne organizacje
ð Głównym celem WTO jest liberalizacja
handlu międzynarodowego poprzez redukcję
ceł, eliminację ograniczeń poza taryfowych,
stosowanie klauzuli najwyższego
uprzywilejowania.
ð Organizacja ds. Wyżywienia i Rolnictwa FAO
ð Konferencja Narodów Zjednoczonych
ð Organizacja Narodów Zjednoczonych i jej
agendy
Rodzaje krajów
ð Wysoko rozwiniÄ™te
ð Transformacji systemowej (byÅ‚y blok
socjalistyczny)
ð Nowo uprzemysÅ‚owione
ð Naftowe
ð SÅ‚abo rozwiniÄ™te
ð Zmarginalizowane
Temat kolejnego wykładu:
ð  Teorie wymiany miÄ™dzynarodowej
ð Kontakt: [e-mail]
ð DziÄ™kujÄ™ za uwagÄ™