www.radiomaryja.pl/artykuly.php?id=8662

2007-05-27

Nikomu nie odmawiał posługi

Księża niezłomni

Męczeństwo księdza Rudolfa Marszałka (1911-1948)

Gdy kończyły się działania wojenne w Europie, dziesiątki milionów ludzi świętowały, odczuwając radość z

zakończenia koszmaru i odzyskania wolności. Ale to dane było zachodniej Europie, wyzwolonej przez

aliantów. Wschód Europy przypadł w udziale Związkowi Sowieckiemu, który miał przedziwny status

"sojusznika naszych sojuszników". To prawda, że głównie jego wysiłkiem udało się w miarę szybko pokonać

potęgę hitlerowskich Niemiec. Władca Związku Sowieckiego Józef Stalin nie liczył się bowiem z ofiarami,

nawet własnymi. Zyskał sobie w ten sposób wdzięczność i przychylność Zachodu, żądając w zamian

szczególnych przywilejów - panowania na wschodzie kontynentu. I ten przywilej bez większych skrupułów

otrzymał, łatwo daje się bowiem nie swoje...

Przeciw sowieckiej okupacji

Polska wyszła z wojny potwornie okaleczona. Straciliśmy jedną szóstą ludności, ponad połowę

przedwojennego terytorium, zniszczeniu uległy przemysł, rolnictwo, drogi, mosty, miasta leżały w gruzach.

Miliony ludzi wracających z obozów koncentracyjnych, łagrów, wysiedleń i robót przymusowych nie bardzo

miały do czego wracać. Ale jeszcze gorszy był brak suwerenności. Okupant, który już w latach 1939--1941 na

spółkę z Hitlerem pokazał, jakie ma plany odnośnie do podbitej wschodniej części Polski i mieszkającej tam

ludności, tym razem dostał wszystko. Jako władzę zainstalowano nam na pośmiewisko stalinowskie

marionetki, gorliwie spełniające zachcianki swych przełożonych. Żołnierze i działacze Polskiego Państwa

Podziemnego byli ścigani, zabijani, wywożeni na Sybir, zamykani w aresztach i więzieniach. To była przecież

"reakcja", dla której nie znaleziono miejsca w okresie ustanawiania i utrwalania władzy ludowej.

Najbardziej przykre jest to, że o ile pod okupacją niemiecką wszelka zdrada była piętnowana i surowo karana,

i miała stosunkowo niewielki zasięg, to kolaboracja z Sowietami była nieporównanie większa. Złożyło się na

to wiele czynników. W ciągu prawie sześciu lat okupacji wykrwawiliśmy się tak bardzo, tracąc najlepsze

kadry, że po prostu zabrakło ich na okres powojenny. Do tego nie było możliwości powrotu z emigracji Rządu

RP, działaczy politycznych, żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych. Ich miejsce zajmowali uzurpatorzy,

www.radiomaryja.pl

Strona 1/9

komunistyczni agenci, którzy przy zastosowaniu odpowiedniej propagandy mościli sobie tu gniazdko na

dłużej. Sowiecka agentura, czyli tzw. Polska Partia Robotnicza była zaledwie "robotniczą", choć w nazwie

miała "polska"; istniało "ludowe Wojsko Polskie", nazwa państwa też brzmiała całkiem swojsko, oficjalnie

była to bowiem Rzeczpospolita Polska. Do tego część ocalonych elit, które przetrzymały koszmar wojny i

okupacji, wybrała byt lekki, łatwy i przyjemny. W zamian za przywileje, apanaże i życiowe wygody za

"władzą ludową" opowiadali się pisarze, poeci, ludzie kultury. To nasza wielka księga hańby, nie do końca

jeszcze napisana i upowszechniona. Cóż tam były za nazwiska...

Ale oddolnie narastał opór społeczny. Ludzie instynktownie czuli, że idą straszne czasy, że to nie koniec

represji, gwałtów i zniewolenia. I się nie pomylili. Samorzutnie powstawały więc organizacje samoobrony, a

podziemie niepodległościowe z okresu okupacji niemieckiej, mając tak piękną kartę, przystąpiło do

reorganizacji i trwania w nowych, znacznie gorszych warunkach niż poprzednio.

Droga do kapłaństwa księdza Rudolfa

Jednym z głównych przeciwników narzucanego przemocą systemu był Kościół katolicki. Komuniści

wiedzieli, że daje on wiarę i nadzieję, a bez złamania tych wartości podbój będzie niepełny, gdyż opór

prowadzony był w obronie Boga i Ojczyzny.

Wśród ludzi od początku rozumiejących grozę sytuacji nie brakowało kapłanów. Byli wśród nich liczni

męczennicy, którym odbierano wolność, a nawet życie tylko za to, że byli z wiernymi na dobre i na złe.

Jednym z nich był chrystusowiec ks. Rudolf Marszałek. Urodzony 29 sierpnia 1911 roku w Komorowicach,

położonych w powiecie bielskim, dorastał już w wolnej Polsce, po odzyskaniu niepodległości po 123 latach

rozbiorowej niewoli. Podczas nauki w bielskim gimnazjum należał do śląskiej chorągwi Harcerstwa

Polskiego, które było wówczas solidną szkołą miłości Ojczyzny i wychowywało młodzież w atmosferze

tradycyjnych wartości, dających mocny kręgosłup moralny na całe życie. Był zapewne aktywnym i

wyróżniającym się harcerzem, skoro w 1928 roku, jako 17-latek, został wysłany na Światowy Zlot Harcerstwa

w Cambridge, w Wielkiej Brytanii.

W 1928 roku ukończył ochotniczą służbę wojskową w Szkole Podchorążych Piechoty w Zambrowie. Po

czteromiesięcznym kursie aplikacyjnym w słynnym 4. Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie został

plutonowym podchorążym. Następnie przeniesiono go do 3. Pułku SP w Bielsku, skąd w 1932 roku odszedł

do rezerwy w stopniu podporucznika piechoty.

Równolegle pracował nad swą formacją duchową, szukając drogi na dalsze życie. W latach 1922-1932 należał

do Sodalicji Mariańskiej. Gdy uznał, że rozpoznał już swe powołanie, w 1932 roku wstąpił do Seminarium

Zagranicznego Towarzystwa Chrystusowego dla Wychodźców w podbydgoskich Potulicach. Aktywnie

udzielał się na zewnątrz - był m.in. prezesem Sodalicji Mariańskiej poznańskich studentów teologii, a w 1935

www.radiomaryja.pl

Strona 2/9

roku uczestniczył w Kongresie Eucharystycznym w Manili, dokąd wysłała go redakcja "Przeglądu

Katolickiego". Uczestniczył też w podobnym Kongresie w Budapeszcie.

Po siedmioletnich, solidnych studiach na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w

Poznaniu (na kierunku teologii misyjnej), 3 marca 1939 roku otrzymał święcenia kapłańskie.

Na wojnie i w konspiracji

Jako młody kapłan tuż przed wybuchem wojny, w lipcu 1939 roku, został powołany do wojska jako kapelan

58. Pułku Piechoty w Poznaniu. Wraz z wycofującą się armią trafił do Warszawy, gdzie pełnił swą posługę

podczas obrony stolicy. Miał wówczas przydział do duszpasterstwa szpitalnego, gdzie niósł pociechę

najbardziej cierpiącym - chorym, rannym, umierającym.

W ramach szeroko zakrojonej akcji prześladowań duchownych został aresztowany przez Niemców i trafił na

Pawiak. Zwolniono go wraz z innymi duchownymi w listopadzie, co świadczyło, że była to akcja zaledwie

prewencyjna i nękająca, mająca pokazać, kto tu teraz rządzi i jaki porządek zaprowadzą Niemcy w podbitym

kraju jako "rasa panów". Pawiak później stał się miejscem kaźni około 35 tys. Polaków. Dziś zaś jest całkiem

zapomniany jako peryferyjne miejsce nielicznych wycieczek w samym sercu stolicy...

Ksiądz Rudolf prawie natychmiast po opuszczeniu więzienia trafił do konspiracji niepodległościowej. Z racji

licznych znajomości z niedawnych czasów, gdy był kapelanem wojskowym, nawiązał kontakty z organizacją,

która posługiwała się nazwą "Komenda Główna Wojska Polskiego". Został wysłany do bardzo bliskiego mu

Bielska. Tam tworzył Łańcuch Wolnych Polaków, już wkrótce przekształcony w Orła Białego. Nazwa była

symboliczna - nawiązywała bowiem wprost do symbolu wolnej Polski. Orzeł Biały rozprzestrzeniał się na

Górny Śląsk i woj. krakowskie, a ks. Rudolf został naczelnym kapelanem organizacji. Rozmach działania i

ówczesny brak przestrzegania ścisłych zasad konspiracji (to wykształciło się, niestety, dopiero później)

doprowadziły do wsypy organizacyjnej. Zdekonspirowany ks. Rudolf w marcu 1940 roku otrzymał

kategoryczny rozkaz wyjazdu na Węgry i dalej, do polskiego wojska tworzącego się do Francji.

Na dawnej granicy austriacko-węgierskiej został jednak zatrzymany przez gestapo. Trafił tam, gdzie było

miejsce wielu takich konspiratorów jak on - do obozów koncentracyjnych. Przez rok przebywał w obozach

zagłady w Mauthausen i Gusen. Po śledztwie w wiedeńskim gestapo został skazany na karę więzienia. Na

skutek bardzo złych warunków stan jego zdrowia stale się pogarszał. Dlatego też w czerwcu 1943 roku został

zwolniony do domu.

Kuria Arcybiskupia w Krakowie mianowała go wówczas rektorem kościoła w Bystrej Mikuszowicach. Tam

zatrzymał się już do zakończenia wojny. Ale nie pozostał bezczynny - pełnił bowiem w konspiracji funkcję

kapelana Batalionów Chłopskich na terenie Śląska Cieszyńskiego.

www.radiomaryja.pl

Strona 3/9

W "drugiej konspiracji"

Po zakończeniu działań wojennych było widoczne, że ci, którzy najbardziej się poświęcali w służbie

Ojczyzny, są teraz najbardziej prześladowani przez nowego, sowieckiego okupanta. W związku z tym

dziesiątki tysięcy ludzi pozostały w podziemiu, wielu z nich tworzyło oddziały partyzanckie i lokalne oddziały

samoobrony, często bez wyraźnej orientacji politycznej. Najbardziej prężne i najlepiej zorganizowane były

jednak struktury poakowskie i struktury podziemia narodowego. Na terenie Śląska Cieszyńskiego zostały

rozbudowane Narodowe Siły Zbrojne, wchłaniając liczne grupy i kręgi tworzącej się samorzutnie partyzantki.

Dowodził nimi zasłużony obrońca Ojczyzny z września 1939 roku, lotnik Henryk Flame "Bartek". Jemu

zaczęły podlegać wszystkie oddziały partyzanckie NSZ na Podbeskidziu, a on sam zyskał mocny przydomek -

"król Podbeskidzia".

Ksiądz Rudolf już w kwietniu i maju 1945 roku zaczął odwiedzać miejscowe oddziały NSZ, pełniąc wśród

nich posługę kapłańską. Uzyskał zresztą na to zgodę wikariusza generalnego w Katowicach ks. Franciszka

Woźnicy.

Jednakże już w czerwcu 1945 roku zgłosił się ochotniczo do WP (nie mając pozwolenia swych władz

zakonnych) i otrzymał przydział do 13. DP w Katowicach jako kapelan wojskowy w stopniu kapitana. Znalazł

się pod jurysdykcją wikariusza generalnego ks. Juliusza Bieńka. W tym czasie ponownie nawiązał kontakty ze

Śląskim Okręgiem NSZ. Tym razem otrzymał propozycję objęcia funkcji kapelana tego okręgu. Gdy doszły

do niego wieści, że za swą poprzednią działalność jest poszukiwany przez UB, pośpiesznie zwolnił się z

oficjalnej funkcji kapelana WP (uzyskując zgodę dziekana WP ks. płk. Stanisława Warchałowskiego).

Zamierzał opuścić kraj i udać się na emigrację. W tym celu wytyczonym już szlakiem kurierskim NSZ udał

się przez Cieszyn i Pragę do Pilzna, które znajdowało się wówczas w strefie zajmowanej przez armię USA.

Stamtąd trafił do Regensburga i dalej do Norymbergii.

Emigracyjne duszpasterstwo

Przebywał tam wówczas ks. bp Józef Gawlina, biskup polowy WP i ordynariusz licznej Polonii w Niemczech.

Otrzymał od niego nominację na kapelana wojskowego w Norymberdze. Tam nawiązał kontakty z licznym

środowiskiem NSZ, skupionym wokół Brygady Świętokrzyskiej. Na skutek poprzednio nawiązanych

znajomości w Okręgu Śląskim tej organizacji, został bardzo ciepło przyjęty, wszedł również w skład Brygady

jako oficer w stopniu majora.

Nie zaprzestał jednak swej podstawowej posługi, sprawując opiekę duszpasterską nad żołnierzami i ludnością

cywilną, przemieszczającą się wówczas dwoma wielkimi strumieniami. Na wschód, do Polski, wracali byli

więźniowie obozów koncentracyjnych, robotnicy przymusowi, zdemobilizowani żołnierze Polskich Sił

Zbrojnych na Zachodzie. W drugą stronę udawali się uciekinierzy spod nowej okupacji. Była to swego rodzaju

www.radiomaryja.pl

Strona 4/9

wędrówka ludów, która dotyczyła zresztą nie tylko Polaków.

Ksiądz Rudolf nie przebywał cały czas w Norymberdze, dokonywał bowiem wizyt duszpasterskich nawet w

bardziej odległych rejonach, gdzie istniały liczne skupiska Polaków - w Bambergu, Koburgu i Monachium.

Miał również stały kontakt z dowódcą Brygady Świętokrzyskiej płk. Antonim Szackim "Dąbrowskim".

Wśród partyzantów NSZ

Nie wiemy, co skłoniło go do powrotu do kraju, gdzie był przecież poszukiwany. Może była to misja

konspiracyjna, a może sentyment do ziemi rodzinnej? Zapewne liczył, że w powojennym chaosie nowe

władze długo nie uporają się z dokładną ewidencją ludności i będzie się mógł w miarę bezpiecznie

zalegalizować. W każdym razie już na początku grudnia 1945 roku znalazł się ponownie w Polsce.

Początkowo zatrzymał się u rodziców w Bielsku, następnie wyjechał do Warszawy, ale to nie było dla niego

miejsce bezpieczne. Mimo że zgłosił się ponownie pod opiekę generalnego dziekana WP ks. płk. Stanisława

Warchałowskiego, szybko wyjechał na tereny bardziej mu znane. W wigilię 1945 roku został proboszczem w

Bystrej-Mikuszowicach, gdzie już uprzednio spędził dwa lata podczas okupacji niemieckiej.

Wiosną 1946 roku kurierzy z Grupy Operacyjnej "Zachód" (Brygady Świętokrzyskiej) rozpoczęli wstępne

przygotowania do przerzutu części żołnierzy NSZ Okręgu Śląskiego na teren amerykańskiej strefy

okupacyjnej we Niemczech. Jednak drogi przerzutowe, na skutek wcześniejszych aresztowań i operacyjnego

rozpracowania przez UB, były już w znacznym stopniu zdekonspirowane. Ksiądz Rudolf też był coraz

bardziej intensywnie poszukiwany, więc w lipcu wyjechał do Szczyrku, a po kilku tygodniach ukrywania się

trafił do Zgrupowania NSZ pod dowództwem kpt. "Bartka". Przez dwa miesiące życia z partyzantami dobrze

poznał ich problemy i potrzeby. Nie było możliwości jawnej demobilizacji oddziałów partyzanckich

(komunistyczne siły bezpieczeństwa tylko czekały na taką okazję, aby aresztować tych, którzy chcieliby wyjść

z ukrycia), a do konspiracyjnego rozładowania lasu brakowało sił i środków materialnych (nowych

dokumentów tożsamości, środków materialnych na zagospodarowanie się, zakup cywilnych ubrań, przejazdy

itp.). Ksiądz Rudolf postanowił więc udać się ponownie na zachód, do Niemiec, w celu uzyskania niezbędnej

pomocy.

Ostatnia misja

Udając przesiedleńca niemieckiego, wydostał się transportem kolejowym do angielskiej strefy okupacyjnej, a

stamtąd - do znanego mu już dobrze Monachium. Tu odbył rozmowy zarówno z ks. bp. Gawliną, jak i płk.

"Dąbrowskim". Nie uzyskał jednak funduszy materialnych, bo tych wówczas nie było, ale otrzymał polecenie,

aby oddziały partyzanckie zostały zdemobilizowane, oraz aby dotychczasową konspirację wojskową

ograniczyć do minimum, przekształcając ją w kadrową organizację polityczną.

www.radiomaryja.pl

Strona 5/9

Do kraju udał się ze swą ostatnią, jak się okazało, misją, okrężną drogą aż przez Szczecin z transportem

repatriowanych do kraju Polaków. Stamtąd przedostał się szybko do Katowic. Już 1 grudnia 1946 roku

skontaktował się z nim wysłannik ze zgrupowania kpt. "Bartka", niejaki Henryk Wendrowski "Lawina". Od

tego momentu zaczęła się nad ks. Rudolfem zaciskać pętla Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (MBP),

szykującego jedną z największych i najbardziej krwawych prowokacji, w wyniku której śmierć poniosło

kilkaset osób.

Henryk Wendrowski w czasie okupacji był oficerem Okręgu Białystok AK. Pod pseudonimem "Narbutt"

pracował w komórce kontrwywiadu. Znał najgłębsze tajemnice organizacyjne, miał dostęp do danych osób

ukrywających się, posługujących się fałszywymi dokumentami tożsamości. Po wejściu Armii Czerwonej na

teren Białostocczyzny został na krótko aresztowany przez NKWD i następnie zwolniony. Przez rok

pozostawał w konspiracji niepodległościowej, służąc równolegle jako bezcenny agent NKWD. Nie wiadomo

zresztą, czy już wcześniej nie był sowieckim agentem. Jego dziełem były kolejne wsypy organizacyjne,

dezorganizujące pracę Okręgu. Przyczynił się do aresztowania setek ludzi, z których wielu straciło życie. Po

tym okresie NKWD, które wykorzystało już jego możliwości, przekazało go do dalszej służby w UB. Z taką

rekomendacją robił tam błyskawiczną karierę. Ponieważ doskonale znał tajniki konspiracji, miał rozpoznanie

środowiska i niezbędną wiedzę operacyjną, siał spustoszenie w szeregach konspiracji niepodległościowej.

Wkrótce został wykorzystany do operacji zwanej Planem "B" - przeniknięcia, rozpracowania, a w efekcie

zbrodniczej likwidacji żołnierzy NSZ ze Zgrupowania kpt. "Bartka" na Podbeskidziu. W jej wyniku około 200

żołnierzy NSZ zostało zamordowanych, a wielu aresztowanych i zamęczonych w więzieniach latem i jesienią

1946 roku. Ksiądz Rudolf oczywiście nic o tym nie wiedział, a rozmiarów prowokacji i spowodowanej nią

strat nie znał do końca również kpt. "Bartek". Było to możliwe, albowiem UB zdołało na czele Okręgu

Śląskiego NSZ zainstalować swego agenta, mjr NN "Łamigłowę". Zarówno Wendrowskiemu, jak i

"Łamigłowie" ks. Rudolf nieświadomie przekazywał tajne informacje, z którymi przyjechał od płk.

"Dąbrowskiego" z Norymbergii.

Jeszcze miał plany na przyszłość, zamierzał na święta Bożego Narodzenia odwiedzić kpt. "Bartka" w bazach

leśnych na Baraniej Górze, ale UB postanowiło go aresztować. Stało się to 12 grudnia 1946 roku. Intensywne

śledztwo, połączone z wyrafinowanymi i brutalnymi torturami (co było wówczas regułą), prowadzono

początkowo w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Katowicach. Po trzech tygodniach ks.

Rudolf znalazł się w Więzieniu Karno-Śledczym nr 2 Warszawa Mokotów, w łapach takich oprawców, jak:

Bolesław Wydrzyński, Antoni Trybus i Jan Matejczuk. 16 sierpnia 1947 roku śledztwo formalnie ukończono,

a akt oskarżenia sporządził oficer śledczy MBP Edgar Kaczmarek. Zatwierdził je zaś osławiony Adam Humer,

wówczas już wicedyrektor Departamentu Śledczego MBP.

Ksiądz Rudolf Marszałek oskarżony został o szereg "zbrodni" - w pojęciu jego komunistycznych

www.radiomaryja.pl

Strona 6/9

prześladowców: o sprawowanie funkcji kapelana w szeregach NSZ, w tym w Brygadzie Świętokrzyskiej,

przebywającej wówczas w Niemczech, w amerykańskiej strefie okupacyjnej; "nielegalne" wyjazdy z Polski i

powroty; przekazywanie tajemnic państwowych, organizowanie wywiadu na terenie kraju "na polecenie

polskich sił zbrojnych przebywających za granicą" i posługiwanie się konspiracyjnymi dokumentami. Nie

miało znaczenia, że nie kierował się żadną ideologią, służył różnym polskim organizacjom bez względu na ich

przynależność polityczną. Wystarczało mu, że były polskie i służyły dobru kraju.

Pozory praworządności

Jego rozprawa przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie odbyła się w dniach 14-17 stycznia 1948

roku. Miała charakter jawny. Przewodniczył jej sędzia WSR znany z łatwego ferowania kar śmierci, Roman

Abramowicz, z udziałem ławników: Jana Kostrzebskiego i Bronisława Wacławskiego. Oskarżycielem był

osławiony podprokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej Mieczysław Dytry. Obrońcą dopuszczonym

wówczas do takich procesów mógł być jedynie adwokat ze specjalnej listy sporządzonej na wniosek szefa lub

zastępcy WUBP w Warszawie. W tym procesie z upoważnienia rodziny stawał mec. Henryk Nowogródzki.

Oskarżony ks. Rudolf Marszałek dzielnie spisywał się na rozprawie, wiedząc zapewne, co go czeka, bo takich

procesów przed nim odbyło się już dużo. Ale do końca nie uległ swym prześladowcom, odwołując swe

wymuszone w śledztwie zeznania. Na jego korzyść zeznawali też niektórzy świadkowie, jak np. oficer NSZ

Jan Bereszko, również więzień Mokotowa. Nic to nie dało, bo nie po to przecież odbywał się ten proces, aby

ustalić prawdę. W kręgach komunistycznego wymiaru (nie)sprawiedliwości powtarzano wówczas sowieckie

porzekadło, że "jest człowiek - jest sprawa", co było wskazaniem, iż nie ma ludzi niewinnych. Ktoś, kto był

aresztowany i oskarżony, musiał być winny, bo przecież rewolucyjna władza ludowa nie może się mylić.

Ksiądz Rudolf został skazany na trzykrotną karę śmierci, utratę praw publicznych, obywatelskich i

honorowych na zawsze oraz na przepadek mienia na rzecz Skarbu Państwa. To ostatnie orzeczenie nie miało

żadnego znaczenia praktycznego, albowiem nie dorobił się jakiegokolwiek majątku, a jego rzeczy osobiste nie

miały wymiernej wartości.

Wojskowe sądy komunistyczne były bardzo sformalizowane i przestrzegały własnych procedur, mających

świadczyć o ich profesjonalizmie i respektowaniu prawa. Zastosowano więc wobec skazanego przepisy

amnestii z 1947 roku, zamieniając już orzeczone dwie kary śmierci na dwukrotną karę 15 lat więzienia. Jako

karę łączną pozostawiono jednak karę śmierci z utratą wszelkich praw i przepadek mienia.

Bierut nie miał litości

Po skardze rewizyjnej, wniesionej do Najwyższego Sądu Wojskowego z prośbą o uwzględnienie całej drogi

życiowej ks. Rudolfa, zasług z okresu okupacji niemieckiej i pobytu w niemieckich obozach koncentracyjnych

www.radiomaryja.pl

Strona 7/9

(przy równoległym wniosku składu orzekającego WSR, wnoszącego o odmowę ułaskawienia), wyrok został

utrzymany w mocy. Sędziowie NSR: Kazimierz Drohomirecki (jako przewodniczący) oraz Beniamin

Karpiński i Bohdan Zwinklewicz, wydali 20 lutego 1948 roku postanowienie tej treści. Tryb sądowy walki o

jego życie został w ten sposób wyczerpany. Adwokat rutynowo złożył jeszcze w imieniu skazanego podanie o

łaskę do Bolesława Bieruta jako "prezydenta RP", ale sprawa była już przesądzona. Sowiecki przedwojenny

agent Kominternu i NKWD, posługujący się w Kominternie m.in. pseudonimem "Iwaniuk", nie miał litości

dla takich "wrogów ludu", jak ks. Rudolf Marszałek. Byłoby to zresztą źle widziane u jego moskiewskich

mocodawców. Odmowa skorzystania przez niego z prawa łaski nosi datę 7 marca 1948 roku. Od tego

momentu było wiadomo, że skazańcowi zostało już niewiele życia - w przypadku ks. Rudolfa okazało się, że

darowano mu zaledwie trzy następne dni...

10 marca 1948 roku ks. Rudolf Marszałek o godz. 21.55 stanął przed tzw. plutonem egzekucyjnym. Była to

nazwa mocno na wyrost - wyroki wykonywał bowiem jego dowódca st. sierż. Piotr Śmietański w

towarzystwie dwóch żołnierzy asysty. Kat strzelał skazanemu w tył głowy na wzór katyński, a w razie

potrzeby jeszcze dobijał ofiarę. Na ogół jednak wystarczał jeden strzał z tak bliskiej odległości...

Niespełna 37-letni kapłan z zaledwie dziewięcioletnim stażem w posłudze został zamordowany równo tydzień

po kolejnej rocznicy otrzymania święceń kapłańskich. Krótko, ale intensywnie służył Bogu i Ojczyźnie, nie

zrażały go kolejne szykany, przeciwności losu, pobyt w obozach koncentracyjnych. Dziś już mało kto o nim

pamięta - jest jedną z bardzo licznych ofiar reżimu komunistycznego, których zresztą do dziś nikt dokładnie

nie policzył. Nie ma swego grobu, więc rodzina i nieliczni już znajomi nie mogą nawet zapalić mu świeczki w

miejscu pochówku. Pogrzebany został bowiem w ramach szeroko zakrojonej akcji zacierania śladów zapewne

na Służewiu, w okolicach ówczesnego cmentarza parafialnego, w bezimiennym dole. Dziś stoi tam piękny,

pełen ekspresji pomnik jako znak pamięci ofiar komunizmu tamtego okresu. W pewnym sensie jest to więc

jego symboliczny grób.

Losy ofiar, losy oprawców

Jego oprawcy i prześladowcy oraz zdrajcy mieli się dobrze, a nawet bardzo dobrze - nie tylko w Polsce

Ludowej, ale i później. Jako jedyny spośród nich tylko Adam Humer z MBP stanął przed sądem RP i został

skazany, ale nie za tę zbrodnię sądową, tylko za inne. Henryk Wendrowski, agent UB, którego działalność

doprowadziła do okrutnej śmierci około 200 żołnierzy kpt. "Bartka", dosłużył się stanowiska wicedyrektora

Departamentu III MBP i stopnia pułkownika. Był również intensywnie wykorzystywany do innych

prowokacji. Po zwolnieniu ze służby w organach bezpieczeństwa w 1968 roku nie odsunięto go na boczny tor

- został ambasadorem PRL w Danii, następnie w Islandii. Zmarł w Warszawie w 1997 roku jako zasłużony,

dobrze opłacany z naszych podatków emeryt.

www.radiomaryja.pl

Strona 8/9

Kat z Mokotowa Piotr Śmietański po 1968 roku wyjechał z kraju. Inni - sędziowie i prokuratorzy - robili

dalsze kariery zawodowe w PRL. Włos im z głowy nie spadł. Po 1989 roku przyszła gruba kreska i "państwo

prawa", które okazało się niezwykle skutecznym narzędziem obrony komunistycznych przestępców. Nie było

procesów, brakowało dowodów, nie dochodziło (poza nielicznymi przypadkami) do aktów oskarżenia. I nagle

okazało się, że to, co w PRL było pustym pojęciem, czyli domniemanie niewinności, stało się nieocenionym

orężem w rękach post(?)komunistów. Aleksander Kwaśniewski tuż po wygranych wyborach prezydenckich w

1995 roku zwrócił się do swych wyborców: "Możecie chodzić z podniesionym czołem". Faktycznie, po

prawie półwiekowym okresie komunistycznego bezprawia przyszedł długi okres bezkarności w III RP.

Rodziny ofiar nie mogą się doprosić nie tylko sprawiedliwości, ale choćby symbolicznego zadośćuczynienia

w postaci realnej dekomunizacji i deubekizacji.

???

Czyżby ofiary, w tym te najwyższe, złożone z życia, poszły na marne? Nie, one nigdy nie idą na marne. I

miejmy nadzieję, że doczekamy się, iż będą w Polsce ulice nazwane imieniem ks. Rudolfa Marszałka, a któraś

z drużyn harcerskich przyjmie Jego imię. Przecież nie będziemy wiecznie czcić "walterowców", którzy

zawsze stali po drugiej stronie.

Leszek Żebrowski

Zdjęcia pochodzą z książki:

Jan Żaryn "Kościół w PRL", IPN Warszawa 2004.

www.radiomaryja.pl

Strona 9/9