„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Elżbieta Przewoźna

Prowadzenie działalności księgarskiej
522[02].Z1.02

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:

mgr Małgorzata Stankowska

mgr Grażyna Sznajder

Opracowanie redakcyjne:

mgr Małgorzata Sienna

Konsultacja:

dr inż. Bożena Zając

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczn

ą

programu jednostki modułowej 522[02].Z1.02,

„Prowadzenie działalności księgarskiej”, zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu technik księgarstwa.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

5

3.

Cele kształcenia

6

4.

Materiał nauczania

7

4.1.

Zasady porządkowania asortymentu w księgarni

7

4.1.1.

Materiał nauczania

7

4.1.2. Pytania sprawdzające

8

4.1.3. Ćwiczenia

8

4.1.4. Sprawdzian postępów

9

4.2. Zasady etalażu i kompozycji plastycznej w witrynie i wnętrzu księgarni

10

4.2.1. Materiał nauczania

10

4.2.2. Pytania sprawdzające

12

4.2.3. Ćwiczenia

12

4.2.4. Sprawdzian postępów

13

4.3. Metody poznawania asortymentu księgarskiego

14

4.3.1. Materiał nauczania

14

4.3.2. Pytania sprawdzające

15

4.3.3. Ćwiczenia

15

4.3.4. Sprawdzian postępów

16

4.4. Zastosowanie różnorodnych form reklamy w systemach obiegu książki

17

4.4.1. Materiał nauczania

17

4.3.2. Pytania sprawdzające

21

4.4.3. Ćwiczenia

21

4.4.4. Sprawdzian postępów

23

4.5. Specjalizacja instytucji wydawniczych

24

4.5.1. Materiał nauczania

24

4.5.2. Pytania sprawdzające

26

4.5.3. Ćwiczenia

26

4.5.4. Sprawdzian postępów

28

4.6. Charakterystyka i zasady postępowania z defektami technicznymi książek

29

4.6.1. Materiał nauczania

29

4.6.2. Pytania sprawdzające

29

4.6.3. Ćwiczenia

30

4.6.4. Sprawdzian postępów

31

4.7. Charakterystyka nabywców księgarń

32

4.7.1. Materiał nauczania

32

4.7.2. Pytania sprawdzające

34

4.7.3. Ćwiczenia

34

4.7.4. Sprawdzian postępów

36

5.

Sprawdzian osiągnięć

37

6. Literatura

41

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o zasadach porządkowania

asortymentu, metodach poznawania asortymentu, stosowania odpowiednich form reklamy
książki, wyborze odpowiednich firm wydawniczych oraz postępowania z defektami
technicznymi książek. Poznasz również rodzaje nabywców i motywy podejmowania przez
nich decyzji.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, czyli wykaz umiejętności i wiedzy niezbędnych do realizacji tej
jednostki modułowej,

−

cele kształcenia jednostki modułowej,

−

materiał nauczania, który umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ć

wiczeń i odniesienia sukcesu na sprawdzianach. Część ta obejmuje ćwiczenia, pytania

sprawdzające oraz sprawdzian postępów. Uczeń ma możliwość dokonania samooceny
swoich postępów w nauce,

−

sprawdzian osiągnięć z zakresu całej jednostki modułowej, który pozwoli na ocenę
postępów z danego zakresu materiału,

−

jeśli będziesz miał trudności w zrozumieniu i opanowaniu materiału, to poproś
nauczyciela o wyjaśnienia. Pozwoli Ci to osiągnąć sukces na sprawdzianie z zakresu
jednostki modułowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Moduł 522[02].Z1

Organizacja pracy księgarni

522[02].Z1.01

Uruchamianie działalności

księgarskiej

522[02].Z1.02

Prowadzenie

działalności księgarskiej

522[02].Z1.03

Rozliczanie finansowe

działalności księgarskiej

Schemat układu jednostek modułowych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, powinieneś umieć:

−

analizować czynniki kształtujące popyt,

−

dokonywać wyboru źródeł zaopatrzenia księgarni,

−

analizować działalność handlową na rynku księgarskim,

−

współpracować z kontrahentami księgarni w zakresie zaopatrzenia i sprzedaży,

−

stosować procedury zakupu i sprzedaży na rynku księgarskim.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

zastosować zasady układu książek w księgarni,

−

rozróżnić rodzaje publikacji wydawniczych asortymentu księgarskiego,

−

zastosować zasady etalażu i kompozycji plastycznej w witrynach i wnętrzu księgarni,

−

scharakteryzować asortyment wydawnictw określonych instytucji wydawniczych,

−

zastosować metody poznawania asortymentu księgarskiego,

−

określić grupy nabywców, do których można zaliczyć poszczególnych klientów
księgarni,

−

wskazać rolę i funkcję reklamy w działalności księgarskiej,

−

zaplanować akcję reklamową nowości wydawniczych,

−

ocenić akcję reklamową,

−

zastosować formy i metody popularyzacji książek i wydawnictw nieksiążkowych,

−

określić instrumenty marketingu oraz rodzaje reklamy książki,

−

opracować plan marketingowy,

−

sporządzić opis defektu technicznego książki,

−

przeprowadzić rozmowę z klientem księgarni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Zasady porządkowania asortymentu w księgarni

4.1.1. Materiał nauczania

Systemy porządkowania asortymentu

Księgarnie ogólnoasortymentowe porządkują asortyment tematycznie według bardziej

lub mniej rozbudowanych działów i poddziałów. W ramach działów i poddziałów książki
porządkowane są

alfabetycznie. W układzie alfabetycznym obowiązują zasady

porządkowania zgodnie z kolejnością liter w alfabecie polskim.

Przy hasłach autorskich zwracamy uwagę na pisownię. Jeżeli nazwiska autorów są

takie same, to o kolejności książek decydują imiona, a w następnej kolejności tytuły książek.
Jeśli imię występuje w formie inicjału, to litera inicjału występuje przed pełnym imieniem
zaczynającym się na taką samą literę. Nazwiska złożone traktowane są jako dwa rozłączne
nazwiska. Jeżeli nazwisko autorów występuje w liczbie mnogiej to za hasło uznaje się
nazwisko jednego z autorów.

Przy szeregowaniu haseł tytułowych opuszczamy rodzajniki, przymiotniki, przedrostki.

Natomiast liczebniki występują jako hasło w pełnej formie słownej.
Podczas szeregowania alfabetycznego postępujemy następująco:
–

dzielimy materiał na grupy według liter

,

–

jeżeli w jednej grupie jest duża liczba haseł, to wprowadzamy dalszy podział,

–

szeregujemy hasła w obrębie grup,

–

sprawdzamy układ w ramach grup i scalamy materiał,

–

jeszcze raz sprawdzamy układ w scalonym materiale.

Układ alfabetyczny jest przykładem układu formalnego, w którym punktem wyjścia jest

porządkowanie dokumentów według cech wydawniczo-formalnych. Inne układy formalne to:
układ tytułowy (według pierwszych wyrazów tytułów), geograficzny (według nazw krajów,
miejscowości, regionów), topograficzny (według miejsc wydania publikacji), typograficzny
(dawniej według nazw drukarń, obecnie według wydawców), językowy (według języka,
w którym opublikowano książkę), chronologiczny (według dat opublikowania lub dat
napisania dokumentu).

Księgarnie specjalistyczne porządkują asortyment zgodnie z przyjętym układem

rzeczowym. Najczęściej jest to układ klasowy lub działowy.
Układ działowy polega na uporządkowaniu asortymentu w kolejności logicznej grup
rzeczowych.
Układ klasowy polega na uporządkowaniu asortymentu według nazw dziedzin lub grup
rzeczowych (klas), które mogą mieć większy lub mniejszy zakres. Wszystkie klasy występują
w kolejności abecadłowej.
Układ przedmiotowy jest stosowany głównie w szeregowaniu opisów bibliograficznych.
Ustalone tematy uporządkowane są w kolejności abecadłowej.
Układ chronologiczny polega na uporządkowaniu dokumentów według dat wydarzeń
opisanych w treści (chronologia przedmiotowa).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie są zasady porządkowania haseł autorskich?

2.

Jakie są zasady porządkowania haseł tytułowych?

3.

Jaka jest technika szeregowania alfabetycznego?

4.

Na czym polega układ klasowy?

5.

Jakie znasz rodzaje układów rzeczowych?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Uporządkuj

alfabetycznie

przygotowane

wcześniej

karteczki

z

opisami

bibliograficznymi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

podzielić materiał na grupy, w których pierwsza litera hasła jest taka sama,

2)

wprowadzić dalszy podział w grupach liter, które posiadają dużą liczbę haseł,

3)

przystąpić do szeregowania w obrębie poszczególnych grup,

4)

zwrócić szczególną uwagę na kolejność haseł, w których pierwszy wyraz lub wyrazy są
jednakowe,

5)

sprawdzić podzielony na małe grupy uporządkowany materiał,

6)

scalić i ponownie sprawdzić materiał,

7)

zapisać wnioski wypływające z ćwiczenia oraz sytuacje, które sprawiły najwięcej
trudności.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karteczki jednakowego formatu z opisami bibliograficznymi książek lub karty z katalogu
bibliotecznego.

Ćwiczenie 2

Otwierasz księgarnię medyczną. Zamierzasz zastosować w niej klasowy układ

asortymentu. Zaproponuj grupy rzeczowe, w ramach których uporządkowany będzie
asortyment księgarni. Zaprojektuj ich układ w księgarni.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

sporządzić wykaz grup rzeczowych z zakresu medycyny,

2)

wyjaśnić znaczenie niezrozumiałych terminów,

3)

uporządkować terminy abecadłowo,

4)

wykonać projekt układu,

5)

zapisać wnioski wypływające z ćwiczenia oraz sytuacje, które sprawiły najwięcej
trudności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

encyklopedie ogólne i słowniki terminologiczne,

−

arkusz papieru,

−

przybory rysunkowe.

Ćwiczenie 3

Uporządkuj poniższe publikacje według nazwisk autorów.

Ś

liwka Krzysztof: Gambit

Mickiewicz Adam: Grażyna
Mickiewicz Adam: Pan Tadeusz
Łosiki Mikołaj: Historia filozofii rosyjskiej
Whybrow Ian: Księga straszliwej niegrzeczności.
Orzeszkowa Eliza: Dobra Pani
Ś

liwka Krzysztof: Niepogoda dla kangura

Ś

liwka Krzysztof: Rzymska czwórka

Orzeszkowa Eliza: Nad Niemnem
Orzeszkowa Eliza: Meir Ezofowicz
Orzeszkowa Eliza: Cham
O’Brien Flann: Trzeci policjant
O’Brien Flann: Sweeny wśród drzew

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

powtórzyć zasady porządkowania alfabetycznego,

2)

uporządkować hasła w obrębie liter,

3)

scalić grupy liter,

4)

sprawdzić układ,

5)

zapisać wnioski wypływające z ćwiczenia oraz sytuacje, które sprawiły najwięcej
trudności.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

kartki z danymi publikacji do uporządkowania (na każdej kartce jeden tytuł książki),

−

poradnik dla ucznia.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

uporządkować hasła autorskie?

2)

uporządkować hasła tytułowe?

3)

zastosować technikę szeregowania alfabetycznego?

4)

zastosować układ klasowy w księgarni specjalistycznej?

5)

dobrać układy rzeczowe?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

4.2. Zasady etalażu i kompozycji plastycznej w witrynie

i wnętrzu księgarni

4.2.1. Materiał nauczania

Posługiwanie się specjalistyczną terminologią w języku obcym wymaga przede

wszystkim zdobycia wiedzy merytorycznej oraz umiejętności wykonywania i nazywania
czynności typowych dla danego zawodu. Umożliwia to stworzenie słownika terminów
właściwych dla danej branży i swobodną rozmowę na profesjonalne tematy. Rodzi się więc
pytanie co powinniśmy wiedzieć na temat podany w tytule, aby okazać się specjalistą
w swojej dziedzinie i biegle posługiwać się słownictwem zawodowym?

Witryna okienna stwarza możliwości do jak najlepszej ekspozycji towaru. Informuje

o nowościach, zachęca klientów do wizyty w księgarni, budzi potrzebę posiadania
konkretnych tytułów książki. Istotny jest dobór tytułów, kompozycja całej wystawy,
kolorystyka, oświetlenie, funkcja i rozplanowanie lokalu księgarskiego, kompozycja
plastyczna wnętrza księgarni. Czynników tych jest bardzo dużo, a ich znajomość umożliwia
rozmowę o planowaniu i organizowaniu witryny lub wnętrza księgarni w języku obcym.
Najkorzystniejszą wystawą dla klienta i księgarza – sprzedawcy jest okno otwarte, które
umożliwia wgląd do wnętrza lokalu, stwarza wrażenie przestrzenności i przybliża klienta do
sprzedawcy. Ten typ okna stosuje się głównie w księgarniach o samoobsługowej lub
preselekcyjnej formie sprzedaży. Wymaga jednak wyjątkowo starannego przygotowania,
gdyż wystrój widoczny jest od zewnątrz i wewnątrz księgarni. Przeciwieństwem okna
otwartego jest okno zamknięte, które obudowane jest z trzech stron i uniemożliwia wgląd do
wnętrza lokalu. Wymaga częstych zmian ekspozycji aby zachęcić klientów do wejścia oraz
dokonania zakupu. Obecnie coraz rzadziej spotyka się ten rodzaj okna wystawowego. Oknem
pośrednim jest okno częściowo zamknięte, które oddzielone jest od wnętrza księgarni
jedynie do pewnej wysokości.

Wszystkie rodzaje witryn okiennych wymagają starannej kompozycji. Wyróżniamy dwa

typy kompozycji:
1. Kompozycja otwarta, którą można dowolnie rozwiązywać przestrzennie. Zaliczamy do

niej:

−

kompozycję rzędową, w której rytmicznie powtarzamy wystawione towary lub grupy
asortymentu wzdłuż linii prostej,

−

kompozycję odśrodkową, w której powtarzamy grupy asortymentowe dookoła punktu
centralnego,

−

kompozycja typu posadzkowego, w której poszczególne towary/ książki można
„rozciągać” we wszystkich kierunkach.

2. Kompozycję zamkniętą, tworzącą zwartą całość; wyróżniamy w tej grupie kilka rodzajów

układów kompozycyjnych,

−

układ szeregowy, w którym poszczególne tytuły układamy jeden za drugim lub jeden
obok drugiego,

−

układ rytmiczny – występuje wówczas, gdy szereg zostaje w kilku miejscach
przerwany, odstępy między przerwami są jednakowe. Książki można wówczas
ustawiać w rytmach: pojedynczym, podwójnym, potrójnym lub złożonym.

Jeżeli książki rozmieszczone są po obu stronach linii symetrii na całej wystawie lub na jej
części mówimy o układzie symetrycznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Bardziej dynamiczny charakter ma układ asymetryczny, w którym nie można wyznaczyć osi
symetrii między towarami. Wymaga jednak więcej inwencji od księgarza i konieczności
zachowania równowagi oraz ładu na wystawie.
Ciekawym układem jest symetria pozorna, w której dzięki odpowiednim doborze ilości
towarów oraz ich zrównoważeniu powstaje wrażenie symetrii. Między poszczególnymi
grupami towarów można wyznaczyć linie poziome lub pionowe a ich przecięcie stanowi
punkt centralny kompozycji.

Rys. 1. Przykład wystawy o symetrii pozornej [4, s. 63]

Każdy typ kompozycji powinien charakteryzować się harmonią, ładem, pięknem,

przejrzystością i prostotą.

Bardzo ważne jest rozmieszczenie tytułów w witrynie okiennej. Nowości wydawnicze

oraz książki, które chcemy wyeksponować powinny leżeć pośrodku, gdyż wtedy są
najbardziej widoczne. Książki leżące tuż przy szybie zauważalne są w 50 %, a leżące zbyt
wysoko zaledwie w 2%.

Niezwykle ważne jest również zagospodarowanie przestrzeni sprzedażowej księgarni

oraz odpowiednia ekspozycja książek w jej wnętrzu. Przy planowaniu przestrzeni należy
zwrócić uwagę na:

−

rozplanowanie dróg przemieszczania się nabywców i księgarzy,

−

wielkość lokalu księgarskiego,

−

rozmieszczenie poszczególnych działów tematycznych na powierzchni sprzedażowej,

−

prawidłowe wyłożenie książek w regałach, na ladach sprzedażowych i innych
urządzeniach ekspozycyjnych,

−

formę sprzedaży.

Każdy z tych elementów jest jednakowo ważny i stwarza potrzebę odmiennego

zaplanowania przestrzeni. Wszystkie lokale łączy jednak wspólna cecha, którą jest
funkcjonalność. Najważniejsza jest wygoda klientów, możliwość zapoznania się z książką
i dokonanie zakupu. Księgarze powinni mieć dobre warunki pracy oraz możliwość właściwej
obsługi nabywców, udzielenia informacji, porady. Kolorystyka pomieszczenia, oświetlenie
i rozwiązania plastyczne tworzą klimat właściwy dla danej księgarni. Odpowiednia
ekspozycja książek umożliwia łatwe odnalezienie poszukiwanego tytułu, informuje
o nowościach, zachęca do zakupu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Planując rozmieszczenie asortymentu wewnątrz księgarni kierujemy się kilkoma zasadami.

−

wydzielenie i zdefiniowanie poszczególnych grup asortymentowych,

−

ustalenie układu asortymentu księgarskiego,

−

działy tematyczne powinny być precyzyjnie nazwane; książki uporządkowane w ramach
przyjętego układu,

−

logiczne ustawienie działów tematycznych;

−

identyfikacja słabych i mocnych punktów przestrzeni sprzedażowej.

Przy urządzaniu wnętrza księgarni obowiązują takie same zasady kompozycji plastycznej

jak w przypadku okna wystawowego. Wnętrze powinno być przedłużeniem wystroju witryny
okiennej i tworzyć z nią całość kompozycyjną.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie znasz rodzaje okien wystawowych?

2.

Jakie cechy powinny charakteryzować każdy rodzaj kompozycji?

3.

Jakie znasz rodzaje ekspozycji towaru w oknie wystawowym?

4.

Jakimi zasadami kierujemy się, planując ekspozycję książek wewnątrz księgarni?

5.

O czym powinniśmy pamiętać podczas planowania przestrzeni sprzedażowej księgarni?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wybierz książki z zakresu obcojęzycznej literatury dziecięcej. Skomponuj wystawę

okienną z okazji Dnia Dziecka, zaproponuj elementy dekoracyjne i informacyjne. Jaką
technikę układu zastosowałeś?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wybrać książki z zakresu obcojęzycznej literatury dziecięcej,

2)

określić rodzaj układu,

3)

zaprojektować elementy dekoracyjne i kolorystykę wystawy,

4)

przygotować napisy informacyjne w języku obcym,

5)

zapisać wnioski wynikające z ćwiczenia, ocenić, który z układów kompozycyjnych
umożliwia pełną realizację pomysłów artystycznych.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

księgozbiór pracowni z publikacjami z zakresu obcojęzycznej literatury dziecięcej,

−

słownik dwujęzyczny,

−

okno wystawowe do ćwiczeń,

−

kartki,

−

przybory piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

Organizujesz w księgarni spotkanie autorskie z tłumaczem literatury. Zaprojektuj

ekspozycję wewnątrz księgarni. Jakie elementy dekoracyjne można zastosować, aby stworzyć
oryginalny, profesjonalny wystrój i atmosferę?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wybrać znanego tłumacza niemieckiej lub angielskiej literatury pięknej (np. Agnieszki
Lipskiej-Nakoniecznik – tłumaczki literatury angielskiej lub Sławy Lipszyc – tłumaczki
literatury niemieckiej),

2)

sprawdzić jakie ukazały się książki wybranego przez Ciebie tłumacza,

3)

zaprojektować ekspozycję literatury,

4)

zaproponować formy promocji spotkania autorskiego,

5)

zaprezentować słuchaczom wyniki swojej pracy w języku obcym.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

kartki,

−

słowniki dwujęzyczne z wybranego obszaru językowego,

−

przybory piśmienne, mazaki.

Ćwiczenie 3

W centrum dużego miasta zamierzasz uruchomić księgarnię specjalistyczną o profilu

prawno-ekonomicznym. Zaprojektuj wnętrze księgarni. Jaka forma sprzedaży będzie
dominowała w Twojej księgarni?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wypisać podstawowe działy dla asortymentu prawno-ekonomicznego w języku obcym,

2)

ustalić rodzaj układu,

3)

ustalić formę sprzedaży stosowaną w księgarni,

4)

ocenić, czy specjalizacja księgarni, rodzaj układu i stosowana forma sprzedaży ma wpływ
na organizację wnętrza księgarni?

5)

zaprezentować słuchaczom wyniki swojej pracy w języku obcym.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

encyklopedia, leksykon,

−

brystol,

−

przybory piśmiennicze,

−

słowniki językowe.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

skomponować okolicznościową wystawę okienną?

2)

zaprojektować ekspozycję wewnątrz księgarni?

3)

zaplanować elementy dekoracyjne i informacyjne na wystawę?

4)

zaprojektować wnętrze księgarni?

5)

posługiwać się fachową terminologią w języku obcym?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

4.3.

Metody poznawania asortymentu księgarskiego

4.3.1. Materiał nauczania

Bezpośrednia metoda poznawania asortymentu księgarskiego
Księgarz powinien być przygotowany do udzielenia pełnej i wyczerpującej informacji
o książce. Istotna jest nie tylko ogólna tematyka książki, ale również jej ujęcie, właściwość,
wyposażenie, stopień trudności, przeznaczenie czytelnicze. Taką informację o książce można
zdobyć w oparciu o autopsję. Należy przeczytać dokładnie tytulaturę. Już nazwisko autora –
specjalisty z danej dziedziny wiedzy – może wskazać nam dziedzinę i rodzaj publikacji
(informacji o autorze szukamy na skrzydełkach, we wstępie lub na czwartej stronie okładki).
Ważne jest wydawnictwo, nazwa serii. Wiele informacji o książce uzyskujemy poprzez
„kartkowanie” książki, przeczytanie wybranych fragmentów książki w celu zorientowania się
w stopniu trudności i wykorzystaniu terminologii specjalistycznej, zapoznanie się z aparatem
naukowym. Książki z opracowaniem, zwłaszcza w przypadku lektur szkolnych cieszą się
większą popularnością niż publikacje o ubogim aparacie naukowym.
Poznanie treści książki ułatwia nam prawidłowo przeprowadzona analiza tekstu dzieła.
Umożliwia ona określenie następujących elementów:

−

co stanowi przedmiot główny treści książki?

−

czy w treści znajduje się jeden przedmiot główny, czy kilka równorzędnych?

−

czy dane zagadnienie omówione jest w książce całościowo, czy też przedstawione są tylko
pewne jego własności?

−

jakie jest ujęcie przedmiotu?

−

jaka jest forma tekstu?

Analizę tekstu dzieła możemy też z powodzeniem wykorzystać w rzeczowej klasyfikacji
dokumentów.

Przedmiot główny – jest to przedmiot najważniejszy w treści. Łatwo można go ustalić

zwłaszcza w przypadku monografii, ponieważ podany już jest w tytule, np.: „Warszawa.
Monografia” – tematem jest Warszawa. Zdarza się, że przedmiot główny charakteryzowany
jest przez przedmioty drugorzędne, np.: „Choroby wirusowe. Grypa, mikoplazmoza, choroba
ptasia, gorączka q” otrzyma jeden temat „choroby wirusowe”.

Przedmioty równorzędne przeważnie nie tworzą całości. Mogą wystąpić jako odrębne

przedmioty omówione w książce (np. Podręcznik księgoznawstwa i towaroznawstwa), jako
zestawienie kilku przedmiotów wybranych z całości (np. Stolice europejskie Warszawa
i Paryż), jako przedmioty w ich stosunku zależności, podobieństwa lub przeciwieństwa
a także jako przedmioty wybrane z całości (np. Muzyka klasyczna a rozrywkowa).

Własność przedmiotu występuje wówczas, gdy dany przedmiot jest omówiony tylko

częściowo, pod określonym względem, np. Piłsudski Józef jako polityk, konferencja
księgarzy.

Ujęcie przedmiotu wyraża punkt widzenia autora i jego stosunek do tematu, np. w dziele

„Historia filozofii” przedmiotem jest filozofia, a ujęciem historia. Sposób ujęcia przedmiotu
podany jest niekiedy przez autora w tytule lub przedmowie książki. Często jednak szukamy
ujęcia w treści głównej lub jest ono poglądem filozoficznym, naukowym czy politycznym
autora.

Forma tekstu dotyczy formy piśmienniczej (np. powieść, poezja) lub wydawniczej (np.

wydawnictwa zwarte, ciągłe, zbiorowe, seryjne, wydawnictwa zeszytowe i poszytowe).
Określenie formy tekstu jest szczególnie ważne, gdy charakteryzuje ona sposób opracowania
przedmiotu lub gdy decyduje o zaklasyfikowaniu do właściwego działu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Księgarz powinien przedstawiać obiektywną informację o książce. Stąd wskazane jest aby
poszerzał swoją wiedzę o treści asortymentu w pośredni sposób (pośrednia metoda
poznawania asortymentu), tzn. głównie poprzez informacje w środkach masowego
przekazu. Na szczególną uwagę zasługują: katalogi wydawnicze, recenzje w prasie
ogólnopolskiej i zawodowej, audycje radiowe i telewizyjne, spotkania autorskie, rozmowy
z klientami. Dopiero połączenie bezpośredniej i pośredniej metody poznawania asortymentu
umożliwia nam zdobycie pełnej, obiektywnej informacji o treści i przeznaczeniu
czytelniczym książki.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

6.

Jakie znasz metody poznawania asortymentu?

7.

Na czym polega bezpośrednia metoda poznawania asortymentu?

8.

Na czym polega pośrednia metoda poznawania asortymentu?

9.

Kiedy możemy uzyskać pełną i obiektywną informację o książce?

10.

Na czym polega analiza tekstu dzieła?

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wysłuchaj audycji telewizyjnej o książce. Wynotuj, jakie informacje o treści książki i jej

przeznaczeniu czytelniczym udało ci się uzyskać.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

6)

zapisać dane bibliograficzne książki,

7)

podać tematykę książki,

8)

określić przeznaczenie czytelnicze książki,

9)

określić dostępność książki na rynku księgarskim.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

nagranie audycji telewizyjnej zawierającej informacje o nowościach wydawniczych,

−

kartki,

−

przybory piśmiennicze.

Ćwiczenie 2

Zapoznaj się z zawartością kilku bieżących katalogów wydawniczych. Wypełnij kartę

ć

wiczenia i ustal zakres informacji o książce. Oceń, czy katalogi wydawnicze mogą stanowić

ź

ródło informacji o asortymencie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

6)

przeczytać uważnie informacje o wybranych książkach w dostępnych katalogach kilku
wydawnictw,

7)

zapisać przy katalogu danego wydawnictwa, czy można ustalić informacje o książce
podane w karcie ćwiczenia,

8)

zapisać wnioski wynikające z ćwiczenia, ocenić, czy katalogi mogą być jednym ze źródeł
poznawania asortymentu metodą pośrednią.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

karta ćwiczenia,

−

katalogi wydawnicze.

Tabela 1 do ćwiczenia 2. Katalogi jako źródło informacji: karta ćwiczenia

Nazwa
wydawnictwa

autor

tytuł

nakład

oprawa

tematyka odbiorca

uwagi

Katalog 1

Katalog 2

Katalog 3

Katalog 4

Ćwiczenie 3

Zapoznaj się z twórczością Pawła Huelle. Jaka jest treść i kogo może zainteresować

książka tego autora pt. „Castorp”. Jaką metodę poznawania treści książki zastosowałeś?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

6)

wyszukać w Internecie informacje o życiu i twórczości Pawle Huelle,

7)

znaleźć informacje o treści książki P. Huelle pt. „Castorp”,

8)

zapisać notatkę o treści i przeznaczeniu czytelniczym książki „Castorp”,

9)

ocenić, czy Internet może być jednym ze źródeł poznawania asortymentu?

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

poradnik dla ucznia.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

6)

ustalić tematykę i przeznaczenie czytelnicze książki z autopsji?

7)

przeprowadzić analizę tekstu dzieła?

8)

wykorzystać audycje telewizyjne do uzyskania informacji o książce?

9)

określić zakres informacji o książce w katalogach wydawniczych?

10)

uzyskać obiektywne informacje o książce?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

4.4. Zastosowanie różnorodnych form reklamy w systemach

obiegu książki

4.4.1. Materiał nauczania

Pojęcie i funkcje reklamy

Reklama jest dziedziną łączącą w sobie wiadomości z różnych nauk. Jest rodzajem

twórczości, ale wymaga jednocześnie wiedzy ekonomicznej, psychologicznej, a często także
znajomości kultury i historii regionu. Reklama jest płatną formą nieosobowego
przedstawienia i popierania towarów, usług przez określonego nadawcę. Działa na nabywcę
za pośrednictwem różnych środków przekazu.
Podstawowym celem reklamy jest przekazanie konsumentowi odpowiedniego zestawu
informacji o towarach lub usługach, które umożliwiają mu ich nabycie i używanie. Jest
działaniem promocyjnym, prezentującym potencjalnemu nabywcy walory oferowanego
towaru.
Reklama spełnia wielorakie funkcje:
–

informacyjną, która jest związana z informowaniem nabywców o nowych produktach
(w księgarstwie – o nowych tytułach)., ich cenach, warunkach sprzedaży,

–

wspierania sprzedaży – przyczynia się do usprawnienia sprzedaży, ponieważ wpływa na
kształtowanie postaw nabywców; związana jest z dwoma rodzajami oddziaływania na
klienta: nakłanianiem i przypominaniem. Nakłanianie ma za zadanie przekonać klienta
do argumentów nadawcy i nakłonić go do określonego postępowania, zmiany zachowań.
Przypominanie dotyczy najczęściej kształtowania lojalności wobec produktów i marek,

–

edukacyjna – polega na uczeniu odbiorcy nowych sposobów zaspokajania potrzeb;
nadawca informuje o nowych produktach i jednocześnie nakłania do korzystania poprzez
eksponowanie korzyści wynikających z użytkowania zakupionego towaru,

–

konkurencyjna – jest związana z nadawaniem komunikatów w odpowiedzi na emitowane
przekazy reklamowe konkurentów.

Tabela 2

.

Struktura mediów, środków i nośników reklamy [4, s. 189–190]

Media reklamy

Środki reklamy

Nośniki reklamy

Telewizja

−

kanały publiczne ogólnopolskie,

−

kanały publiczne regionalne,

−

kanały komercyjne ogólnopolskie,

−

kanały komercyjne regionalne.

−

programy reklamowe,

−

plansze reklamowe,

−

filmy reklamowe (spoty).

Radio

−

stacje publiczne ogólnopolskie,

−

stacje publiczne regionalne,

−

stacje komercyjne ogólnopolskie,

−

stacje komercyjne regionalne.

−

quizy i konkursy,

−

audycje i rozmowy reklamowe,

−

spoty reklamowe,

−

piosenki reklamowe.

Prasa
codzienna

−

tytuły ogólnopolskie,

−

tytuły regionalne.

−

ogłoszenia drobne,

−

ogłoszenia modułowe,

−

formy nietypowe (wrzutki, wklejki).

Czasopisma

−

czasopisma ukazujące się z różną
częstotliwością, o różnym zasięgu
geograficznym, o różnej tematyce.

−

ogłoszenia drobne,

−

ogłoszenia modułowe,

−

formy nietypowe (wrzutki, wklejki,
wszywki, sztywne strony, próbki
produktów).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Media reklamy

Środki reklamy

Nośniki reklamy

Zewnętrzne
(outdoor)

−

billboardy,

−

diapazony,

−

citylighty,

−

słupy ogłoszeniowe,

−

plansze na latarniach,

−

szyldy,

−

ś

rodki transportu.

−

plakaty,

−

neony świetlne,

−

reklamy

malowane

(na

ś

rodkach

transportu lub na budynkach).

Internet

−

własne strony www,

−

prezentacje umieszczane na portalach
internetowych
i stronach obcych,

−

poczta elektroniczna.

−

bannery reklamowe,

−

mailing,

−

linki,

−

słowa kluczowe
w wyszukiwarkach,

−

pop-up windows,

−

interstitials.

Publikacje
zwarte

−

książki adresowe i telefoniczne,

−

katalogi,

−

kalendarze,

−

roczniki i informatory branżowe,

−

roczniki statystyczne.

−

ogłoszenia drobne,

−

ogłoszenia modułowe,

−

formy nietypowe (wrzutki, wklejki,
wszywki, sztywne strony).

Bezpośrednie
(direct mail)

−

poczta,

−

doręczyciele.

−

ulotki, broszury, cenniki, prospekty,

−

katalogi, foldery,

−

listy reklamowe,

−

próbki produktów.

Kino

−

projekcje przed, po i w trakcie seansów
filmowych.

−

spoty reklamowe,

−

plansze reklamowe.

Miejsce
sprzedaży

−

witryny,

−

okna wystawowe,

−

ekspozycja w punkcie sprzedaży.

−

ulotki, plakaty, foldery, katalogi,

−

stojaki reklamowe i ekspozycyjne,
podświetlane materiały audiowizualne-
próbki towarów,

−

upominki.

Pozostałe media

−

telefon,

−

opakowanie,

−

imprezy targowe
i wystawiennicze.

−

bezpośrednia rozmowa telefoniczna

−

szata graficzna opakowania,

−

stoiska wystawowe wykorzystujące
różnorodne nośniki,

−

spotkanie autorskie.

W dobie nowych mediów takich jak komputery, Internet czy wideo wydawcy powinni

położyć większy nacisk na reklamę i promocję książki. W rzeczywistości jednak zaledwie
kilku wydawców produkuje plakaty, promujące nowe tytuły, posiada strony www, zaprasza
autorów na spotkania. Praktycznie nie istnieją badania rynku. Jeżeli są już prowadzone to ich
wyniki zależą od indywidualnych cech respondentów, od ich potrzeb, zainteresowań.
Współczesne badania koncentrują się głównie na książce i czytelniku. Rzadko dotyczą
księgarń i bibliotek. Nigdy więc nie wiadomo, czy książka osiągnie sukces rynkowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Rys. 2

.

Kierunki badań rynku książki [opracowanie własne]

W reklamie największe znaczenie ma treść przekazu, która może przybrać formę apelu.

Wyróżniamy trzy rodzaje apeli reklamowych:
–

racjonalne, które odwołują się do konkretnych korzyści, jakie przyniesie nam zakup
danego produktu,

–

emocjonalne, które odwołują się do uczuć nabywcy; skłaniają do dokonania zakupu lub
mają za zadanie zaniechanie określonych zachowań,

–

moralne, które odwołują się do uczuć w kategoriach dobra i zła.

Reklama książki organizowana jest we wszystkich etapach jej obiegu: w wydawnictwach,

hurtowniach i księgarniach. Największe kampanie reklamowe organizują wydawnictwa, które
informują o wejściu na rynek księgarski nowości wydawniczej. Sondują rynek, dzięki czemu
precyzyjniej ustalają wysokości nakładów. Przygotowują potencjalnych nabywców do
dokonania zakupu i odbioru, hurtownie i księgarnie zachęcają do zamówień.

Kampania reklamowa jest to proces polegający na urzeczywistnieniu koncepcji

reklamowej przedsiębiorstwa wydawniczego. Jej celem jest zwiększenie sprzedaży danego
tytułu lub całej serii.

Może być prowadzona z pomocą wyspecjalizowanego przedsiębiorstwa lub agencji

reklamowej. Powinna poprzedzać ją szczegółowa analiza rynku, na którą składa się analiza
produktu – nowości wydawniczej oraz badanie grupy konsumentów. Do podstawowych
czynności w przygotowaniu kampanii reklamowej należą: ustalenie sumy na jej
przeprowadzenie, ustalenie planu kampanii reklamowej, określenie nośników z jakich należy
skorzystać w trakcie jej przeprowadzania, wybór idei reklamowej. Idea reklamowa może
stanowić myśl przewodnią całej kampanii reklamowej. Najczęściej jest to slogan reklamowy.

Realizacja kampanii reklamowej polega na tworzeniu nośników reklamowych, lokowaniu

ich w odpowiednich środkach przekazu oraz na badaniu ich skuteczności.

Rynek książki

książka

księgarnia

czytelnia

biblioteka

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Rys. 3

.

Strategia kampanii reklamowej [opracowanie własne]

Marketing na rynku książki

Marketing jest to zespół zintegrowanych działań i instrumentów związanych z badaniem

i kształtowaniem rynku. Podstawową zasadą aktywności marketingowej jest ustalenie i dobór
instrumentów, za pomocą których działa się na rynku. Należą do nich: produkt, cena,
dystrybucja, promocja.

−

produkt, który w wyniku badań marketingowych powinien być dostosowany do potrzeb
klientów,

−

cena, jej poziom powinien pokryć koszty przedsiębiorstwa i być zgodny z pozycją
przedsiębiorstwa na rynku,

−

kanały dystrybucji, powinny być tak zorganizowane, aby produkt jak najszybciej dotarł do
nabywców,

−

promocja, czyli działania informacyjno-nakłaniające, mające na celu wzrost poziomu
popytu.

W księgarstwie dostęp do wielu instrumentów marketingu jest ograniczony z uwagi na

słabą pozycję wydawnictw, hurtowni i księgarni na rynku książki. Wysokie koszty reklamy
oraz ograniczona oferta firm skłania do wykorzystania tylko niektórych instrumentów
marketingu, głównie: reklamy, promocji, sprzedaży bezpośredniej poprzez przedstawicieli
handlowych. Stąd marketing spełnia następujące funkcje:
–

badanie rynku w celu rozpoznania potrzeb klienta, jego zainteresowań i oczekiwań,

–

planowanie działalności na rynku, które pozwala na efektywne wykorzystanie informacji
dostarczonych przez badanie rynku,

–

kontrolowanie działalności na rynku, które ma na celu kontrolę efektów działalności na
rynku, identyfikację problemów, wyciągnięcie wniosków i naprawę błędów.

Książka jest specyficznym towarem. Jest potrzebą wyższego rzędu, zaspokajaną głównie
z uwagi na określone wartości książki, tj. wiedzę zawartą w książce, jakość wykonania, szatę
zewnętrzną, impuls oraz cenę.

Najczęściej w poszczególnych ogniwach obrotu książką wykorzystuje się następujące

metody marketingowe:
–

promocje nowo wydanych książek z udziałem autorów, krytyków literackich oraz
aktorów, połączone ze sprzedażą książek po promocyjnych cenach,

–

sprzedaż bezpośrednią w hurtowniach, księgarniach, bibliotekach,

–

sprzedaż w szkołach, połączoną ze spotkaniami autorskimi, seminariami literackimi,
kiermaszami książek,

–

reklamę radiową, głównie w formie rozmów z wydawcami, autorami, czytania
fragmentów książki,

–

reklamę w Internecie.

Jednym z podstawowych instrumentów zarządzania przedsiębiorstwem jest plan

marketingowy. Spełnia on następujące funkcje:
–

wskazuje cele działań marketingowych (funkcja motywacyjna),

Określenie

celów-reklama

i promocja

nowości

Wybór kanału

i środków

przekazu

Realizacja,

zaopatrzenie

hurtowni,

księgarń

Ocena efektów,

zaspokojenie

potrzeb

klientów

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

–

stanowi podstawę oceny przedsięwzięć rynkowych (funkcja weryfikacyjna),

–

stanowi silną podstawę do formułowania szczegółowych zadań służb marketingowych
(funkcja koordynacyjna),

–

określa normy stanowiące podstawę bieżącej regulacji i kontroli skuteczności działań.

Podstawowe cele planu marketingowego:
–

określenie celu; przedstawienie podstawowych danych dotyczących rynku, produktu,
konkurencji, dystrybucji oraz makrootoczenia,

–

analiza SWOT; określenie głównych atutów i słabości firmy oraz zagrożeń na danym
rynku,

–

określenie celów dotyczących wielkości sprzedaży, udziałów w rynku oraz rynku,

–

strategia marketingowa; przedstawienie ogólnej koncepcji realizacji celów,

–

programy; ustalenie jakie zadanie cząstkowe należy wykonać, kto i kiedy je wykona oraz
ile to będzie kosztowało,

–

budżet; przewidywane nakłady, koszty i finansowe wyniki planu,

–

kontrola; określenie sposobów kontrolowania realizacji planu.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie znasz środki i nośniki reklamy prasowej, radiowej i telewizyjnej?

2.

Jaką informację przekazuje apel racjonalny?

3.

Na czym polega apel emocjonalny?

4.

Na czym polega apel moralny? Podaj przykłady.

5.

Do których mediów reklamy zaliczamy spotkanie autorskie?

6.

W jakim celu organizowane są kampanie reklamowe?

7.

Jakie są cele planu marketingowego?

4.4.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z przykładami reklam. Wysłuchaj nagranych wcześniej przykładów reklamy

radiowej i telewizyjnej. Oceń, które rodzaje reklamy mogą być stosowane w księgarstwie.
Podaj przykłady znanych ci reklam z prasy, radia i telewizji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przejrzeć uważnie dostępne reklamy wybranych towarów,

2)

wysłuchać nagranych wcześniej reklam radiowych i telewizyjnych,

3)

wybrać te rodzaje reklamy, które można zastosować do reklamy książek,

4)

zapisać wnioski wypływające z ćwiczenia; uzasadnić swój wybór.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

katalogi, plakaty, ulotki,

−

fotografie różnorodnych form reklamy,

−

nagrania reklamy telewizyjnej,

−

przykłady reklamy prasowej,

−

nagrania reklamy radiowej,

−

kolorowe karteczki.

Ćwiczenie 2

Przeanalizuj ogłoszenia w czasopismach, gazetach, wysłuchaj nagranych reklam

telewizyjnych i wynotuj z nich przykłady apeli racjonalnych, emocjonalnych i moralnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać i zanotować przykłady apeli z prasy,

2)

wynotować teksty apeli z nagranych reklam telewizyjnych,

3)

uporządkować apele według formy,

4)

zapisać wnioski wypływające z ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

teksty ogłoszeń z czasopism,

−

nagrania reklam telewizyjnych,

−

poradnik dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Organizujesz w księgarni spotkanie autorskie połączone z promocją nowej książki tego

autora. Zaproponuj działania, które musisz podjąć, aby przygotować takie spotkanie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

ustalić nazwisko polskiego pisarza współczesnego, który weźmie udział w spotkaniu
autorskim,

2)

przygotować, na podstawie słownika lub Internetu, notatkę biograficzną o wytypowanym
autorze,

3)

podać tytuł ostatniej książki tego autora, która może być promowana na spotkaniu,

4)

ustalić miejsce, czas i osoby odpowiedzialne za organizację spotkania,

5)

zapisać wnioski wypływające z ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

Słownik współczesnych pisarzy polskich,

−

komputer z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wyjaśnić pojęcie i cele reklamy?

2)

ustalić środki i nośniki reklamy?

3)

wyszukać i określić rodzaj apelu reklamowego?

4)

określić funkcje reklamy?

5)

wyjaśnić cele kampanii reklamowej?

6)

określić cele planu marketingowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

4.5.

Specjalizacja instytucji wydawniczych

4.5.1. Materiał nauczania

Rynek wydawniczy w Polsce

W Polsce zarejestrowanych jest około 20 tysięcy wydawnictw. W roku 2005 na liście 10

największych wydawców umieszczono następujące firmy:
1.

Reader’s Digest,

2.

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne,

3.

Ś

wiat Książki,

4.

Polskie Wydawnictwa Profesjonalne,

5.

Nowa Era,

6.

Young Digital Poland,

7.

Wydawnictwo Naukowe PWN,

8.

Wiedza i Praktyka,

9.

Pearson Education Polska,

10.

Znak.

Część z nich wydaje książki o różnorodnej tematyce, jak np. Reader”s Digest, Świat

Książki (wydaje publikacje od klasyki polskiej i obcej przez współczesną literaturę światową
i krajową, poradniki, leksykony, albumy).

Wielu wydawców specjalizuje się w publikowaniu książek z określonej dziedziny

wiedzy. Wydawnictwo Young Digital Poland jest dostawcą książek z zakresu systemów
szkoleniowych, opartych na technologiach informacyjnych, dla klientów indywidualnych,
instytucji oświatowych i przedsiębiorstw. Zajmuje pozycję światowego lidera w produkcji
interaktywnych programów do nauki języków obcych oraz multimedialnych podręczników
eduROM.

Wiedza i Praktyka jest jednym z największych wydawców publikacji fachowych

z zakresu prawa, księgowości, rachunkowości, zarządzania, podatków oraz ubezpieczeń.

Wydawnictwo Znak związane jest ze środowiskiem skupionym wokół „Tygodnika

Powszechnego”, krakowskich uczelni i Uniwersytetu Jagielońskiego. Wydaje serie
popularyzatorskie, klasyczne dzieła filozoficzne, eseje, literaturę piękną.

Wydawaniem publikacji edukacyjnych zajmują się Pearson Education Polska, Nowa Era,

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Polskie Wydawnictwa Profesjonalne Wolters Kluwer specjalizują się w wydawaniu

książek z zakresu prawa, podatków, kadr, budownictwa, oświaty, służby zdrowia, ochrony
ś

rodowiska, bankowości.

Jednym z najpopularniejszych i najstarszych wydawnictw w Polsce jest Wydawnictwo

Naukowe PWN. Wydaje książki naukowe, encyklopedie uniwersalne, słowniki języka
polskiego, podręczniki akademickie ze wszystkich niemal dziedzin wiedzy. W maju 2005
roku poprzez zakup wydawnictwa MIKOM, PWN rozszerzyło ofertę o publikacje z dziedziny
informatyki. Na stronach internetowych www.pwn.pl udostępnia 4 serwisy on-line:
encyklopedyczny, słownika języka polskiego, słownika ortograficznego i słownika wyrazów
obcych.

W Polsce działają obecnie następujące rodzaje wydawnictw:

a)

wydawcy akcydensów,

b)

wydawcy informatorów branżowych,

c)

wydawcy kalendarzy,

d)

wydawcy literatury fachowej,

e)

wydawcy literatury naukowej i popularnonaukowej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

f)

wydawcy literatury pięknej, poezji,

g)

wydawcy literatury psychologicznej, ezoterycznej,

h)

wydawcy materiałów dydaktycznych, podręczników,

i)

wydawcy prasy,

j)

wydawcy słowników, encyklopedii,

k)

wydawnictwa bibliofilskie, albumy,

l)

wydawnictwa biznesowe i ekonomiczne,

m)

wydawnictwa dla dzieci i młodzieży,

n)

wydawnictwa ekologiczne,

o)

wydawnictwa informatyczne,

p)

wydawnictwa kartograficzne,

q)

wydawnictwa medyczne,

r)

wydawnictwa multimedialne,

s)

wydawnictwa muzyczne, nuty,

t)

wydawnictwa prawnicze,

u)

wydawnictwa religijne,

v)

wydawnictwa turystyczne,

w)

wydawnictwa uczelniane.

Na polskim rynku księgarskim dostępne są wydawnictwa obcojęzyczne renomowanych

firm zagranicznych, takich jak:

−

Oxford University Press,

−

Cambridge University Press,

−

Macmillan,

−

Express Publishing

−

Longman,

−

Penguin,

−

Langenscheidt.

Dystrybucją książek wyżej wymienionych wydawców zajmują się m.in. firma Szawal
i Polanglo.
Szawal jest specjalistyczną firmą językową działającą głównie na rynku śląskim
i małopolskim. Jej oferta obejmuje szeroki wybór materiałów do nauki języków obcych,
podręczników, słowników, beletrystyki i multimediów oraz nowoczesnych pomocy
dydaktycznych. Szawal oprócz sprzedaży hurtowej i detalicznej książek prowadzi działalność
promocyjną i szkoleniową dla nauczycieli, organizuje spotkania z autorami podręczników,
wspiera nagrodami książkowymi konkursy i imprezy językowe organizowane przez placówki
oświatowe.
Polanglo, spółka z o.o z siedzibą w Warszawie, działa na polskim rynku od 1991 roku.
Zaopatruje szkoły, uczelnie oraz odbiorców indywidualnych w publikacje lingwistyczne.
Posiada rozbudowaną sieć regionalnych przedstawicieli, hurtowni i księgarń, poprzez których
dociera do szerokiego grona odbiorców. Udziela wszechstronnej informacji o nowościach
wydawniczych Oxford University Press.
Cambridge University Press posiada swoje przedstawicielstwo w Polsce od 10 lat.
Wydawnictwo znane jest głównie z wydawania podręczników do nauki języka angielskiego
oraz publikacji metodycznych dla nauczycieli. Jest jedynym wydawnictwem na polskim
rynku, które ma prawo do publikowania testów egzaminacyjnych przygotowywanych przez
centrum egzaminacyjne University of Cambridge ESOL Examinations.
Wydawnictwo Macmillan Polska powstało w 1999 roku. Jest spółką z ograniczoną
odpowiedzialnością z siedzibą w Warszawie. Wydaje podręczniki do nauki języka
angielskiego. Organizuje szkolenia dla nauczycieli oraz materiały pomagające w awansie
zawodowym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Wyłącznym przedstawicielem wydawnictwa Express Publishing jest księgarnia językowa
Egis. Działa na polskim rynku od 10 lat. Rozprowadza czasopisma do nauki języków obcych,
głównie języka angielskiego. Dzięki współpracy z Wydawnictwem Hueber Polska dostarcza
materiały do nauki języka niemieckiego.
Wydawnictwo Pearson Longman jest częścią międzynarodowej grupy medialnej, będącej
potentatem w dziedzinie informacji i edukacji. Dostarcza materiały do nauczania języka
angielskiego. Do Pearson Media Group należą:

−

Pearson Education – wydawca materiałów edukacyjnych,

−

Penguin Group – wydawca materiałów anglojęzycznych,

−

Financial Times – wydawca renomowanego dziennika o charakterze gospodarczym,

−

Pearson Longan – najstarsze prywatne wydawnictwo, założone w 1724 roku w Londynie
przez Thomasa Longana,

−

Edexul – jeden z największych brytyjskich organów egzaminacyjnych,

−

Wydawnictwo Penguin wydaje literaturę piękną w języku polskim i angielskim.

4.5.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie są specjalizacje wydawnictw polskich?

2.

Jakie wydawnictwa zagraniczne znane są na polskim rynku?

3.

Jakie znasz największe wydawnictwa polskie?

4.

Które z wydawnictw specjalizują się w publikacjach z określonych dziedzin wiedzy?

5.

Jakie znasz wydawnictwa specjalistyczne?

6.

Książki których wydawców zagranicznych dostępne są na polskim rynku księgarskim?

4.5.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przejrzyj katalogi kilku wydawnictw polskich lub dane o wybranych wydawnictwach

w Internecie, zapoznaj się z tematyką oferowanych przez nie publikacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zapoznać się z tematyką książek wydawanych przez wybrane wydawnictwa,

2)

uzupełnić informacje o wytypowanych wydawnictwach w Internecie,

3)

wypełnić kartę ćwiczeń,

4)

uporządkować wydawnictwa według grup tematycznych,

5)

zapisać wnioski.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

katalogi wydawnictw polskich,

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

karta ćwiczenia,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Tabela 1 do ćwiczenia 1.Specjalizacja wydawców: karta ćwiczenia [opracowanie własne]

Lp.

Nazwa wydawnictwa

Siedziba

Tematyka wydawanych książek

Dziedzina wiedzy

1

2

3

4

Ćwiczenie 2

Przeanalizuj, na podstawie danych w Internecie, informacje o 10 znanych ci

wydawnictwach zagranicznych. Uporządkuj dane o nich według dziedzin specjalizacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wynotować nazwy największych wydawnictw zagranicznych,

2)

określić ich siedzibę,

3)

ustalić tematykę wydawanych książek,

4)

zapisać wnioski wypływające z ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

katalogi wydawnictw zagranicznych.

Ćwiczenie 3

Przeanalizuj, na podstawie danych w Internecie, informacje o wydawnictwie MAC

Edukacja (www.mac.pl). Wyszukaj i zaproponuj 5 tytułów tego wydawnictwa dla nauczycieli
oraz 5 tytułów dla uczniów. Z jakich dziedzin wiedzy wydawnictwo wydaje książki?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wyszukać informację o wydawnictwie MAC Edukacja,

2)

sporządzić notatkę o profilu wydawniczym MAC Edukacja,

3)

wyszukać i zapisać 5 tytułów przeznaczonych dla nauczycieli,

4)

wyszukać i zapisać 5 tytułów przeznaczonych dla nauczycieli,

5)

zapisać wnioski wypływające z ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

4.5.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

wymienić wydawnictwa o określonej specjalizacji, np. prawnicze,
medyczne, informatyczne?

2)

określić specjalizację kilku wydawnictw zagranicznych?

3)

wyszukać informację o żądanym wydawnictwie w Internecie?

4)

wybrać do współpracy wydawnictwo, którego profil zgodny jest ze
specjalizacją księgarni?

5)

zapoznać się z tematyką książek wybranego wydawnictwa?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

4.6. Charakterystyka i zasady postępowania z defektami

technicznymi książek

4.6.1. Materiał nauczania

Rodzaje defektów technicznych

Defekty techniczne mogą powstać w wydawnictwie, drukarni, introligatorni.

W wydawnictwie usterki techniczne powstają z powodu złego opracowania maszynopisu,
niedbałego przeprowadzenia korekt i rewizji, niewłaściwego doboru materiałów, z których
ma być wykonana książka.

Wiele defektów technicznych powstaje w drukarni. Najczęściej są to:

−

plamy i zabrudzenia farbą,

−

przebijanie i odbijanie tekstów z innych stron książki,

−

niezharmonizowane kolory rysunku, które zniekształcają wygląd ilustracji,

−

zniekształcone lub nieczytelne pismo na okładce, stronie tytułowej lub w treści książki,

−

druk tekstu lub rysunków utrudniających czytanie lub oglądanie,

−

duża ilość błędów i brak erraty,

Większość usterek technicznych powstaje jednak w introligatorni. Zaliczamy do nich:

−

błędną kolejność arkuszy,

−

wypadanie całych arkuszy lub pojedynczych kart,

−

złe obcięcie bloku książki,

−

brak części lub całej strony tekstu,

−

powtarzanie się stron, arkuszy,

−

wypadanie bloku książki z okładki,

−

ź

le przycięta okładka,

−

rozsypywanie się bloku książki podczas otwierania.

Książka, w której stwierdzono defekty techniczne powinna być wycofana ze sprzedaży.

W praktyce książka jest usunięta z magazynu księgarni i przekazana bezpośrednio

dostawcy, który jak najszybciej dostarcza nowy egzemplarz. Jeżeli książka jest już
niedostępna na rynku, to dostawca wystawia fakturę korygującą. Nie sporządza się obecnie
„Opisu defektu technicznego”. Wzór druku załączony do ćwiczeń sporządzony został
wyłącznie w celach ćwiczeniowych.
Klient, który zauważył defekt podczas czytania powinien mieć wymieniony egzemplarz
książki. W przypadku, kiedy nowego egzemplarza nie ma w księgarni należy go sprowadzić
z wydawnictwa. W przypadku wyczerpania nakładu trzeba zwrócić klientowi należność
w wysokości ceny detalicznej książki.
W czasie transportu książki mogą powstać: zniekształcenia okładki książki, zabrudzenia,
rozdarcia okładki, stron, uszkodzenia bloku książki. Nazywamy je defektami mechanicznymi.
Postępujemy z nimi tak samo jak w przypadku defektów technicznych.

4.6.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jakie znasz rodzaje defektów technicznych?

2.

Jak opisujemy defekty techniczne?

3.

Jak należy postąpić w przypadku, gdy klient zwraca książkę z defektem technicznym?

4.

Jakie działania powinna podjąć księgarnia w stosunku do dostawcy w przypadku
stwierdzenia defektu technicznego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

4.6.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Pracujesz w księgarni medycznej. Otrzymałaś dużą dostawę książek z hurtowni Medicus.

Podczas przyjęcia towaru dostrzeżono kilka książek z defektami technicznymi. Wyszukaj je
pośród książek, które masz do dyspozycji. Złóż reklamację.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zrobić przyjęcie towaru,

2)

znaleźć książki z defektami technicznymi,

3)

opisać defekty techniczne,

4)

złożyć reklamacje,

5)

zapisać wnioski dotyczące zasad rozliczania defektów technicznych.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

paczki z książkami (w tym książki z defektami technicznymi),

−

faktura,

−

opis defektu technicznego.

Ćwiczenie 2

Klient, który 5 dni wcześniej kupił w Twojej księgarni kilka książek odniósł dwie

publikacje. Obie miały kilka składek niezadrukowanych. Zastanów się i zapisz, jakie
działania powinien podjąć księgarz?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

wypisać zasady prawidłowej obsługi klienta,

2)

podać rodzaje defektów technicznych,

3)

zapisać wnioski dotyczące sposobów obsługi klienta składającego reklamacje.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

fragmenty filmu „Obsługa klienta” firmy Synergia.

Ćwiczenie 3

Książka Elizy Orzeszkowej pt. „Nad Niemnem” wydana w 2006 roku przez

wydawnictwo „Zielona Sowa” posiada niestarannie wykonaną oprawę twardą, powodującą
rozsypywanie się bloku książki. Opisz defekt techniczny.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

znaleźć defekt techniczny w załączonej książce,

2)

wypisać „Opis defektu technicznego”,

3)

zaproponować sposób zareklamowania książki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

książka E. Orzeszkowej pt. „Nad Niemnem”,

−

wzór Opisu defektu technicznego.

Tabela 1 do ćwiczenia 3. Opis defektu technicznego [opracowanie własne]

4.6.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

rozróżnić defekt techniczny?

2)

rozróżnić defekt mechaniczny?

3)

opisać defekt techniczny?

4)

obsłużyć klienta składającego reklamację?

5)

właściwie przyjąć dostawę towaru?

Opis defektu technicznego

Autor………………………………………………………….

Tytuł………………………………………………………….

Wydawnictwo…………………………………………………
Rok wydania…………………, liczba tomów w komplecie…..

Rodzaj defektu technicznego…………………………………

Strona……………………., tom……………………………..

Podpis kierownika księgarni

……………………………..

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

4.7.

Charakterystyka nabywców księgarń

4.7.1. Materiał nauczania

Klient i konsument

Nabywca jest osobą, która dokonuje zakupu określonego towaru w celu zaspokojenia

swojej potrzeby lub potrzeby najbliższych. Konsument jest osobą, która korzysta
z zakupionego towaru (konsumuje go).
Rozróżniamy trzy sytuacje:

−

nabywca jest jednocześnie konsumentem, tzn. klient kupuje książkę dla siebie,

−

grono konsumentów obejmuje nabywcę oraz dodatkowe osoby, np. klient kupuje
encyklopedię dla siebie i najbliższych,

−

nabywca nie jest konsumentem, tzn. klient kupuje książkę przeznaczoną dla innej osoby,
np. na prezent,

W księgarstwie wyróżniamy ponadto dwie grupy nabywców:

−

indywidualnych – są to osoby, które zaspokajają swoje potrzeby osobiste oraz potrzeby
swoich najbliższych,

−

instytucjonalnych – są to przedsiębiorstwa, stowarzyszenia, przedsiębiorstwa, jednostki
organizacyjne zaspokajające potrzeby wynikające z działań statutowych.

Postępowanie nabywców indywidualnych na rynku

Decyzje nabywców indywidualnych mogą przybierać formę:

−

decyzji nawykowych, związanych z częstym powtarzaniem decyzji zakupu,

−

decyzji nierutynowych, dotyczących znanych towarów i kupowanych już wcześniej, ale
o wyższej cenie,

−

decyzji rozważnych, dotyczących towarów kupowanych bardzo rzadko o wysokiej cenie,

−

decyzji impulsywnych, związanych z produktami, których zakup nie był planowany,
zakup dokonywany jest pod wpływem impulsu.

Podejmowanie decyzji zakupu przez nabywcę indywidualnego jest złożonym procesem.
Składa się na niego kilka etapów:

−

uświadomienie potrzeby,

−

rozpoznanie sposobów zaspokojenia potrzeby,

−

oceny sposobów zaspokojenia potrzeb i wybór,

−

zakupu i jego oceny.

Jeżeli nabywca zaspokaja swoją potrzebę, jest zadowolony z dokonanego zakupu. Jeżeli nie
udaje mu się zaspokoić swojej potrzeby, pojawia się dysonans pozakupowy.
Aby zmniejszyć dysonans pozakupowy, należy podjąć dodatkowe działania. Polegają one na:

−

dostarczeniu nabywcom dodatkowych informacji o produkcie,

−

reklamie podkreślającej zalety produktu i korzyści wynikające z zakupu,

−

utrzymaniu bezpośredniego kontaktu z nabywcą po dokonaniu zakupu w celu zebrania
informacji o poziomie zadowolenia z zakupu.

Postępowanie nabywców instytucjonalnych na rynku

Proces postępowania nabywców instytucjonalnych przebiega następująco:

−

uświadomienie potrzeby,

−

określenie ilości i charakterystyki niezbędnego produktu,

−

poszukiwanie dostawców,

−

zbieranie i analiza ofert,

−

dokonanie końcowej oceny ofert i wybór dostawcy,

−

przygotowanie i realizacja zamówienia,

−

ocena rezultatów i procedury zakupu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

W księgarstwie odbiorcami instytucjonalnymi są biblioteki przy szkołach, stowarzyszeniach,
towarzystwach naukowych.
Czynniki kształtujące postępowanie konsumenta na rynku

Podstawowe informacje dotyczące nabywców można zebrać, zadając następujące

pytania: co, jak, gdzie, jak często, dlaczego i ile klient kupuje? Ważna jest analiza czynników
wpływających na zachowania konsumentów. Do podstawowych czynników wpływających na
postępowanie konsumenta na rynku zaliczamy:
–

czynniki wewnętrzne związane z osobowością konsumenta (potrzeby, motywy,
postrzeganie, postawy, osobowość i uczenie się),

–

czynniki zewnętrzne, które mają swoje źródło poza człowiekiem; należą do nich:
czynniki o charakterze socjologicznym i kulturowym, czynniki charakteryzujące
konsumenta pod względem cech demograficznych i ekonomicznych (dochody, ceny),
czynniki związane z marketingiem-mix stosowanym na rynku przez różne firmy, czynniki
związane z otoczeniem, w którym funkcjonuje konsument (rodzina, grupa środowiskowa,
czynniki kulturowe),

–

kultura, dorobek ludzkości,

–

wpływ innych osób, rodziny, grupy społecznej.

Badanie potrzeb nabywców

Najczęściej wykorzystywanym instrumentem badania potrzeb nabywców jest badanie

ankietowe. Należy przygotować kwestionariusz ankietowy, który składa się z czterech części:
–

zawiera informacje o prowadzącym badanie, dane adresowe, cel badania, numer
kwestionariusza,

–

apel do respondenta, zachęcający go do udzielenia odpowiedzi oraz krótka instrukcja
dotycząca sposobu udzielenia odpowiedzi,

–

zestaw pytań dotyczących tematyki badania,

–

zestaw pytań, mających scharakteryzować respondenta.

Najważniejsze w kwestionariuszu ankietowym są pytania. Wyróżniamy wśród nich:

−

pytania merytoryczne, które dotyczą właściwej tematyki badania,

−

pytania metryczkowe (statystyczne), których celem jest scharakteryzowanie respondenta
(np. wiek, wykształcenie, płeć, zawód).

Z punktu widzenia formy wyróżniamy:

−

pytania otwarte, które umożliwiają swobodę wypowiedzi respondenta,

−

pytania zamknięte, zawierające możliwe warianty odpowiedzi,

−

półotwarte, będące połączeniem pytań otwartych i zamkniętych, w których wstawiono
zwrot „ inne” lub „ jakie?”.

Najprecyzyjniej można opracować wyniki badania ankietowego, jeśli w kwestionariuszu
występują pytania zamknięte. Wyniki badania można przedstawić w formie tabelarycznej lub
graficznej. Istotne jest sformułowanie interpretacji, która umożliwia wyciągnięcie właściwych
wniosków z badania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Tabela 1. Rodzaje badań ankietowych [4, s. 70–71]

Rodzaj pytania

Przykłady

Pytanie otwarte
o charakterze prostym

Proszę podać markę posiadanego samochodu osobowego?

Pytanie otwarte
o charakterze opisowym

Proszę opisać co najbardziej podoba się Panu/i w prezentowanym filmie
reklamowym.

Pytanie półotwarte

Proszę podać jakie czynniki wpłynęły na decyzję zakupu produktu marki X.
a)

niska cena,

b)

reklama telewizyjna,

c)

namowa sprzedawcy,

d)

opakowanie,

e)

dotychczasowe doświadczenia wobec produktu,

f)

inne, jakie.

Pytanie zamknięte
z jedną odpowiedzią

Czy uważa Pan/i za konieczne wprowadzenie prawnych ograniczeń reklamy.
a)

zdecydowanie tak,

b)

raczej tak,

c)

ani tak, ani nie,

d)

raczej nie,

e)

zdecydowanie nie.

Pytanie zamknięte
z kilkoma
odpowiedziami

Które z podanych ograniczeń reklamy powinny zostać Pana/i zdaniem
wprowadzone w Polsce?
a)

zakaz reklamy napojów alkoholowych,

b)

zakaz wykorzystania dzieci w reklamie,

c)

zakaz wykorzystania w reklamie elementów erotycznych,

d)

nie powinien być wprowadzony żaden z powyższych zakazów.

Pytanie filtrujące

Czy w ostatnim tygodniu kupił Pan/i jakikolwiek produkt pod wpływem reklamy?
a)

tak,

b)

nie,

c)

nie pamiętam.

4.7.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.

Jaka jest różnica między klientem a konsumentem?

2.

Jakie grupy nabywców wyróżniamy w księgarstwie?

3.

Jakie znasz formy decyzji podejmowanych przez nabywców indywidualnych?

4.

Jakie znasz etapy podejmowania decyzji przez nabywców indywidualnych?

5.

Na czym polega dysonans pozakupowy?

6.

W jaki sposób przebiega proces postępowania nabywców instytucjonalnych?

7.

Jakie czynniki kształtują postępowanie konsumenta na rynku?

8.

Na czym polega badanie ankietowe?

4.7.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zamierzasz otworzyć własną księgarnię w centralnym miejscu dużego miasta. Musisz

podjąć decyzję o rodzaju asortymentu, który uzależniony jest od potrzeb środowiska i rodzaju
ewentualnych klientów. Przeprowadź badanie w formie ankiety w celu ustalenia rodzaju
specjalizacji księgarni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

określić cel badania,

2)

przygotować tekst ankiety, w której powinny znaleźć się pytania umożliwiające
określenie wieku i płci ewentualnych nabywców, częstotliwość dokonywania zakupu
książki w księgarni, tematykę kupowanych książek, miesięczną wartość zakupów
w księgarni,

3)

określić zbiorowość do przebadania,

4)

przeprowadzić badanie ankietowe,

5)

zliczyć zebrany materiał,

6)

opracować dane w formie tabelarycznej i graficznej,

7)

zinterpretować uzyskane wyniki.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia,

−

wzór ankiety,

−

kalkulator,

−

przybory piśmienne.

Ćwiczenie 2

14 lutego kupiłeś/-aś książkę dla bliskiej sobie osoby. Określ, czy jesteś w tej sytuacji

nabywcą (klientem), czy konsumentem. Zastanów się i uzasadnij, z którą sytuacją masz do
czynienia:
a)

nabywca jest jednocześnie konsumentem kupionej książki,

b)

grono konsumentów obejmuje nabywcę i inne osoby,

c)

nabywca nie jest konsumentem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

przeanalizować sytuację podaną w zadaniu,

2)

wybrać sytuację, która występuje w zadaniu,

3)

uzasadnić wybór,

4)

zapisać wnioski wypływające z ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

poradnik dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

Ćwiczenie 3

Do stałych klientów Twojej księgarni należą: Stowarzyszenie Księgarzy Polskich,

Konstanty Niżyński – matematyk, Adam Pecyna – lekarz, Biblioteka przy Technikum
Księgarskim, Antoni Symulewicz – filolog, Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, Karol
Smutkiewicz – geolog, Instytut Farmakologii PAN. Uporządkuj poszczególnych nabywców
w tabeli.

Tabela 1 do ćwiczenia 3. Rodzaje nabywców [opracowanie własne]

Lp.

Nabywcy indywidualni

Nabywcy instytucjonalni

1

2

3

4

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)

zapoznać się z wykazem stałych odbiorców,

2)

wpisać do tabeli nabywców indywidualnych,

3)

wpisać do tabeli nabywców instytucjonalnych,

4)

zapisać wnioski wypływające z ćwiczenia.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

kolorowe karteczki.

4.7.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1)

przeprowadzić badanie ankietowe?

2)

odróżnić nabywcę od konsumenta?

3)

dostosować rodzaj specjalizacji księgarni do potrzeb środowiska?

4)

przygotować tekst ankiety?

5)

opracować wyniki badania ankietowego?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

5.

SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 21 zadań o różnym stopniu trudność. Do każdego zadania dołączone są
4 możliwości odpowiedzi. Tylko jedna jest poprawna.

5.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi (prawidłowe odpowiedzi
zaznacz „X”; w przypadku pomyłki błędną odpowiedź zaznacz kółkiem, a następnie
zakreśl właściwą odpowiedź).

6.

Pracuj samodzielnie.

7.

Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego
rozwiązanie na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

8.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

W księgarniach specjalistycznych stosuje się najczęściej układ rzeczowy
a)

klasowy.

b)

alfabetyczny.

c)

topograficzny.

d)

chronologiczny.

2.

W celu uporządkowania asortymentu w obrębie grup rzeczowych stosuje się układ
a)

działowy.

b)

systematyczny.

c)

alfabetyczny.

d)

klasowy.

3.

Książki z zakresu nefrologii należy włączyć do działu
a)

historia.

b)

statystyka.

c)

rolnictwo.

d)

medycyna.

4.

Analiza bibliograficzna książki pozwala na
a)

bezpośrednie poznanie treści książki.

b)

pośrednie poznanie treści książki.

c)

określenie wyłącznie cech formalnych książki.

d)

ustalenie wyłącznie przedmiotu głównego książki.

5.

W pośredniej metodzie poznawania nowości wydawniczych korzystamy z informacji
zawartych w
a)

tytulaturze.

b)

treści głównej.

c)

telewizji.

d)

przedmowie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

6.

Jeżeli chcemy uzupełnić dane bibliograficzne książki, to możemy skorzystać z
a)

audycji radiowych.

b)

artykułów prasowych.

c)

pomocy nabywcy.

d)

bibliografii.

7.

Wydawnictwo przygotowało krótki film reklamowy informujący o ukazaniu się nowej
serii. Zastosowało w tej sytuacji reklamę
a)

wizualną.

b)

akustyczną.

c)

audiowizualną.

d)

graficzną.

8.

Dynamiczny i efektowny układ, w którym konieczne jest odpowiednie zrównoważenie
kompozycji, nazywamy układem
a)

rytmicznym.

b)

symetrycznym.

c)

asymetrycznym.

d)

szeregowym.

9.

Informacja o nowości wydawniczej przekazana w radio prosto i atrakcyjnie za pomocą
tekstu mówionego i muzyki nazywana jest
a)

komunikatem.

b)

reklamówką inscenizowaną.

c)

konkursem.

d)

programem sponsorowanym.

10.

Reklama, która informuje nabywców o możliwości kupienia nowego wydania
encyklopedii spełnia funkcję
a)

edukacyjną.

b)

informacyjną.

c)

konkurencyjną.

d)

wspierania sprzedaży.

11.

Oferty reklamowe rozesłane do stałych klientów księgarni zaliczamy do reklamy
a)

masowej.

b)

półmasowej.

c)

zindywidualizowanej.

d)

ciągłej.

12.

W wydawaniu publikacji medycznych specjalizuje się
a)

PWN.

b)

WSiP.

c)

Urban&Partner.

d)

Nowa Era.

13.

W celu zaopatrzenia księgarni w nowości wydawnicze z zakresu podręczników
szkolnych, metodyki nauczania i dydaktyki nawiążesz współpracę z wydawnictwem
a)

Rebis.

b)

PWE.

c)

Arkady.

d)

WSiP.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

14.

Operon specjalizuje się w wydawaniu książek z zakresu literatury

a)

edukacyjnej.

b)

informatycznej.

c)

pięknej.

d)

prawniczej.

15.

Na polskim rynku wydawniczo-księgarskim znane jest zagraniczne wydawnictwo
Langenscheidt głównie z publikacji o charakterze
a)

prawno-społecznym.

b)

językowym.

c)

medycznym.

d)

religijnym.

16.

W czasie transportu uległy zniszczeniu zamówione książki. Możemy je wówczas
reklamować z uwagi na wystąpienie
a)

defektu technicznego.

b)

defektu mechanicznego.

c)

wad technicznych.

d)

usterek technicznych.

17.

Większość usterek technicznych powstaje w
a)

drukarni.

b)

introligatorni.

c)

wydawnictwie.

d)

transporcie.

18.

Ocena jakości technicznej książki przeprowadzana jest metodą
a)

pełną.

b)

niepełną.

c)

monograficzną.

d)

reprezentacyjną.

19.

Biblioteka jest odbiorcą
a)

indywidualnym.

b)

stałym.

c)

potencjalnym.

d)

instytucjonalnym.

20.

Pierwszym elementem procesu postępowania nabywców indywidualnych na rynku jest
a)

rozpoznawanie sposobów zaspokojenia potrzeby.

b)

zakup i jego ocena.

c)

uświadomienie potrzeby.

d)

ocena i wybór sposobu zaspokojenia potrzeby.

21.

Decyzja nabywcy indywidualnego kupującego książkę przybiera najczęściej formę
decyzji
a)

nawykowych.

b)

nierutynowych.

c)

rozważnych.

d)

impulsywnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

Prowadzenie działalności księgarskiej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

21

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

6.

LITERATURA

1.

Frołow K.: Public relations na rynku książki. Biblioteka Analiz, Warszawa 2007

2.

Głowacka T., Sitarska A., Uklejska M.: Bibliografia. Cz. 2. PWSZ, Warszawa 1971

3.

Gołębiewski Ł.: Ranking wydawnictw: dobry czas dla nietypowej sprzedaży
„Rzeczpospolita” z 18.05. 2006

4.

Lux J., Michalska A.: Reklama. Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa
1997

5.

Nowacka A., Nowacki R.: Podstawy marketingu. Difin, Warszawa 2004

6.

Nowacki R.: Reklama. Podręcznik. Difin, Warszawa 2006

7.

Rudecka B.: Bibliografia księgarska. Cz. 1. WSiP, Warszawa 1984

8.

Rzewuski K.: Księgoznawstwo. WSiP, Warszawa 1987

9.

Sznajder A.: Skuteczna reklama. Międzynarodowa Szkoła Menedżerów, Warszawa 1991

10.

Ś

witała M.: Zachowania konsumentów i marketing na rynku książki. „Biblioteka Analiz”,

Warszawa 2006

11.

www.wsip.com.pl

12.

www.digest.com.pl

13.

www.swiatksiazki.pl

14.

www.wolterskluwer.pl

15.

www.nowaera.com.pl

16.

www.pwn.pl

17.

www.pearsoned.co.uk

18.

www.wip.pl

19.

www.znak.com.pl

20.

www.ydp.pl

21.

www.longman.pl

22.

www.polangla.pl

23.

www.szawal.com.pl