3URILORVRERZRFLZ003,GRURVá\FKG]LHFLDONRKROLNyZ''$OHF]RQ\FKZ3=3

375

3 U D F H S R J O G R Z H L P R Q R J U D I L H

352),/262%2:2&,:003,

'2526à<&+'=,(&,$/.2+2/,.Ï:''$

LECZONYCH W PZP

Konstantinos Tsirigotis

1

:RMFLHFK*UXV]F]\VNL

2

1

Poradnia Zdrowia Psychicznego

Przychodni Lekarzy Specjalistów „ESKULAP” w Wieluniu

2

Katedra i Klin

LND3V\FKLDWULL:$0ZàRG]L

:673

)\FLH G]LHFL Z URG]LQDFK Z NWyU\FK Z\VWSXMH SUREOHP DONRKRORZ\ REILWXMH Z

SU]\NUHZ\GDU]HQLDLV\WXDFMHWUXGQHQLHW\ONRREFL*DMFHOHF]F]VWRUyZQLH*SU]e-

FL*DMFHPR*OLZRFLLFKPHFKDQL]PyZSU]\VWRVRZDZF]\FK

Z powodu przykryc

K Z\GDU]H ]ZL]DQ\FK ] VDP\P QDGX*\ZDQLHP DONRKROX

przez rodzica (smutek, wstyd, cierpienie) lub z powodu doznanej przemocy fizycznej

EG(SV\FKLF]QHMDQDZHWPROHVWRZDQLDVHNVXDOQHJRG]LHFLWHVWRVXMSHZQHVWUDWHJLH
„psychologicznego przetrwania”. Najc

]FLHM Z\PLHQLD VL QDVWSXMFH W\SRZH

strategie przetrwania: bohater ro

G]LQQ\ NR]LRá RILDUQ\ Z\U]XWHN ZVSRPDJDF]

(dziecko-

URG]LFPDVNRWNDEáD]HQL]DJXELRQHG]LHFNRG]LHFNRZHPJOHDQLRáHN

niewidoczne dziecko).

%RKDWHU URG]LQQ\ WR QDMF]FLHM QDMVWDUV]H G]LHFNR NWyUH UH]\JQXMH ] ZD*Q\FK

RVRELVW\FK FHOyZ *\FLRZ\FK E\ JRG]Lü URG]LFyZ NV]WDáFLü PáRGV]H URG]HVWZR

NRV]WHPZáDVQHJRDZDQVX]DZRGRZHJRQDNáDGDüQDVLHELHUR]OLF]QHREFL*HQLDE\

LQQL PLHOL O*HM .R]LRá RILDUQ\ Z\U]XWHN MHVW WR G]LHFNR V]F]HJyOQLH QDUD*RQH QD

QLV]F]FJUÄ7RSU]H]FLHELH´LRGSRZLDGDMFHQDWRQLHSRNRUQ\PEXQWHPSURZa-

G]F\P Z VWURQ PDUJLQHVX VSRáHF]QHJR SRV]XNXMH DSUREDW\ L RSDUFLD Z JUXSDFK

UyZLHQLF]\FKQDVWDZLRQ\FKDQW\VSRáHF]QLH:VSRPDJDF]G]LHFNo-rodzic) to dziec-

NR QDMEOL*V]H Z]RUX ZVSyáX]DOH*QLHQLD NWyUH SU]\MPXMH SRVWDZ RSLHNXF] ZREHF

RVRE\SLMFHMDNWyUHJRJáyZQ\P]DGDQLHPMHVWFKURQLüDONRKROLNDSU]HGSU]\NU\PL

VNXWNDPLSLFLDSU]H]FRQLHZLDGRPLHVSU]\MDUR]ZRMRZLFKRURE\DQLHRWU]H(ZLHQLX

F]áRZLHND 0DVNRWND EáD]HQ WR NWR SU]\PLOQ\ XURF]\ VSUDZQLH UR]áDGRZXMF\

QDSLFLDURG]LQQHSU]H]ZáDFLZHZ\SRZLHG]LDQ\GRZFLSOXEZáDFLZHÄUR]EURMHQLH´

WDW\ F]\ PDP\ GUDPDW PDVNRWNL SROHJD QD W\P *H QLNW MHM QLH WUDNWXMH SRZD*QLH
zatraca

JUDQLFPLG]\VHULRD*DUWHP=DJXELRQHG]LHFNRG]LHFNRZHPJOHDQLRáHN

Alkoholizm i Narkomania, Tom 14, Nr 3, ss. 375-385

.RQVWDQWLQRV7VLULJRWLV:RMFLHFK*UXV]F]\VNL

376

QLHZLGRF]QHG]LHFNRWRNWRNRJRZáDFLZLHQLHPDWRG]LHFNRZ\FRIDQHZZLDW

VZRLFKIDQWD]MLZVZyMNFLNZNWyU\PJRZRJyOHQLHZLGDüWDNLHG]LHFLQLHVSUa-

ZLDM*DGQ\FKNáRSRWyZZ\FKRZDZF]\FKOHF]Z\VWSXMHXQLFKSRVWSXMFDDWURILD

XPLHMWQRFLNRQWDNWXLZVSyá*\FLD]LQQ\PLOXG(PL:DUWR]DXZD*\ü*HZ

WHMNROHMQRFLPQLHMZLFHMZ\VWSXMWHUROHXNROHjnego dziecka.

3R]DSU]\NU\PLZ\GDU]HQLDPL*\FLRZ\PLLnieprzyjemnymi emocjami, osoby uza-

OH*QLRQH RG DONRKROX PRJ SU]HND]\ZDü VZRLP G]LHFLRP SHZQH VNáRQQRFL ELolo-

JLF]QHLSV\FKRORJLF]QHGRQDGX*\ZDQLDVXEVWDQFMLSV\FKRDNW\ZQ\FK0LDQRZLFLH

LVWQLHMH NRQFHSFMD JáRV]FD *H OXG]LH PRJ E\ü UyZQLH* QDUD*HQL QD QDGX*\ZDQLH

VXEVWDQFML SV\FKRDNW\ZQ\FK ]H Z]JOGX QD ELRORJLF]Q SRGDWQRü SU]HND]\ZDQ

GURJ JHQHW\F]Q :\VWSLHQLH X]DOH*QLHQLD RG DONRKROX MHVW F]WHURNURWQLH EDUG]LHM

SUDZGRSRGREQHXSRWRPVWZDURG]LFyZRGQLHJRX]DOH*QLRQ\FKSRZ\*V]DSUDZLGáo-

ZRüZ\VWSXMHQDZHWZWHG\NLHG\ELRORJLF]QHG]LHFLRVyEX]DOH*QLRQ\FKRGDONoho-

OXVDGRSWRZDQHSU]H]URG]LQ\QLHX]DOH*QLRQH3RQDGWRZUyGG]LHFLNWyU\FKELROo-

JLF]QLURG]LFHQLHVX]DOH*QLHQLRGDONRKROXQLHREVHUZXMHVLF]VWV]HJRZyVWSo-

ZDQLDX]DOH*QLHQLDSRDGRSFMLGRGRPyZZNWyU\FKSU]\EUDQLURG]LFHVX]aOH*QLHQL

RGDONRKROX3RGZ\*V]RQHU\]\NRX]DOH*QLHQLDZ\QLNDáRE\]DWHP]ELROogicznej kon-

VWUXNFML RVRE\ D QLH ] RGG]LDá\ZD URGRZLVNRZ\FK 1LH ZLDGRPR Z MDNL VSRVyE

F]\QQLNL ELRORJLF]QH PRJ ]ZLNV]Dü SUDZGRSRGRELHVWZR F]\MHJR X]DOH*nienia.

%\üPR*HZLHOHSU]\SDGNyZQDGX*\ZDQLDVXEVWDQFMLSV\FKRDNW\ZQ\FKVWanowi for-

PVDPROHF]HQLDRVREDXURG]RQD]G\VIXQNFMGRW\F]FQHXURSU]HND(QLcWZDPR*H

ZSHZQ\PPRPHQFLHRGNU\ü*HVXEVWDQFMHSV\FKRDNW\ZQHNRPSHQVXMWHQMHMGHIHNW
biologiczny (9, 10, 34).

= SRZRGX QLHGRFLJQLü PHWRGRORJLF]Q\FK ZLHOX EDGD SRVWDQRZLRQR SU]HSUo-

ZDG]LüSRGáX*QHEDGDQLDWUZDMFHRGNLONXQDVWXGRNLONXG]LHVLFLXODWNWyU\FKSo-

F]WHNSU]\SDGáQDSU]HáRPLHODW– 1940. Przez wiele lat poddawano badaniom

SV\FKRORJLF]Q\P L SU]HOHG]RQR ORV\ GZyFK ZLHONLFK JUXS P*F]\]Q GREU]H

ZyZF]DV]DSRZLDGDMF\FKVLVWXGHQWyZRUD]P*F]\]QQLHMDNR]SU]HFLZOHJáe-

JRELHJXQD]HVOXPVyZ%DGDQLDUR]SRF]WRVWRVXQNRZRZF]HQLHNLHGy jeszcze nie

VWZLHUG]DQRXW\FKRVyEX]DOH*QLHQLDRGDONRKROXLWUZDá\OXEWUZDMGRSRF]WNyZ

VWDURFL=SLHUZV]HMJUXS\RVyERND]GUXJLHMJUXS\RVyERNZ

SHZQ\P PRPHQFLH ]DF]áR QDGX*\ZDü DONRKROX 8VLáRZDQR VSUDZG]Lü FR Uy*QLáR

RVRE\XNWyU\FKSRMDZLáVLSUREOHPDONRKRORZ\RGW\FKXNWyU\FKRQVLQLHSRMa-

ZLá QLH VWZLHUG]RQR FHFK W]Z RVRERZRFL ÄDONRKRORZHM´ &L NWyU]\ QDGX*\ZDOL

Uy*QLOLVLRGUHV]W\W\ONRSRGGZRPDZ]JOGDPLZLFKURG]LQDFKE\áRZLFHMDONo-
holików i

LFKSU]RGNRZLHSRFKRG]LOLJáyZQLH](XURS\3yáQRFQHM]ZáDV]F]D],UODn-

GLL]DWHPMHG\QZVSyOQFHFKZ\VWSXMFXDONRKROLNyZSU]HGSRZVWDQLHPXQLFK

FKRURE\DONRKRORZHME\áDE\QLHEH]SLHF]QDSRGDWQRüQDDONRKRO:LQQHM

SUDF\XVLáRZDQRRGSRZLHG]LHüQDS\WDQLHF]\QDSRGVWDZLHZ\QLNyZZQDU]G]LDFK

VáX*F\FKGREDGDQLDRVRERZRFLX]\VNDQ\FKZZLHNXOPR*QDSU]HZLG]LHüSy(

QLHMV]HSRZVWDQLHQDGX*\ZDQLDOXEX]DOH*QLHQLDRGDONRKROXZZLHNXO Wyniki w

QLHM X]\VNDQH SRSLHUDM VWDQRZLVNR JáRV]FH *H SR]D RVRERZRFL DQW\VSRáHF]Q

WUXGQRMHVWVWZLHUG]LüMHGQR]QDF]QLHSURILORVRERZRFL]ZL]DQ\]U\]\NLHPSRZVWa-

QLDQDGX*\ZDQLDOXEX]DOH*QLHQLDRGDONoholu (31).

3URILORVRERZRFLZ003,GRURVá\FKG]LHFLDONRKROLNyZ''$OHF]RQ\FKZ3=3

377

:\QLNLDNWXDOQLHSURZDG]RQ\FKEDGDZVND]XM*HX]DOH*QLHQLHRGDONRKROXpo-

ZVWDMH Z Z\QLNX LQWHUDNFML F]\QQLNyZ JHQHW\F]Q\FK RVRERZRFLRZ\FK L URGRZi-

VNRZ\FK Z W\P ZáDFLZRFL VXEVWDQFML SV\FKRDNW\ZQHM SRQLHZD* XMDZQLHQLH VL

JHQHW\F]QHM SUHG\VSR]\FML GR X]DOH*QLHQLD RG DONRKROX QLH PR*H QDVWSLü EH] Zy-

XF]HQLDVL]DFKRZDQLa, jakim jest spo*\ZDQLHDONRKROX

=FDáSHZQRFLG\VIXQNFMDURG]LQQDZG]LHFLVWZLHPR*HZ\ZU]HüQLHNRU]\VWQ\

ZSá\ZQDSy(QLHMV]HGRZLDGF]HQLD*\FLRZHLQDSU]\VWRVRZDQLHX''$Z\VWSXMH

PQLHMV]H]DGRZROHQLH]*\FLDLSRF]XFLHPQLHjszej kontroli (14).

3URSRUFMD''$ZV]SLWDODFKSV\FKLDWU\F]Q\FKMHVWZLNV]DQL*ZSRSXODFMLRJyl-

QHM D QDMF]FLHM UR]SR]QDMH VL X QLFK QDGX*\ZDQLH VXEVWDQFML SV\FKRDNW\ZQ\FK L

]DEXU]HQLDONRZHSR]DW\PUHGQLDLFKZLHNXMHVWQL*V]D:UDPDFKUHDOL]a-
cji pro

JUDPyZ RWZDUWHJR OHF]QLFWZD ]DEXU]H ONRZ\FK L QDGX*\ZDQLD VXEVWDQFML

SV\FKRDNW\ZQ\FKRND]DáRVL*HWR''$ZREXJUXSDFK''$E\OLPáRGVL]

JáEV]\PZVSyáX]DOH*QLHQLHPLZPáRGV]\PZLHNXPLHOLSLHUZV]\NRQWDNW]OHFznic-

WZHPSV\FKLDWU\F]Q\PQL*SR]RVWDOLSDFMHQFL:UyGQLFKQD]DEXU]HQLDONRZHFLHr-

SLDáRZLFHMNRELHW''$QL*P*F]\]Q$XWRU]\GRFKRG]GRZQLRVNX*HSRGDtQRü

QD]DEXU]HQLDONRZHLQDDONRKROL]P]D]ELDMVL3RQDGWRX''$ONMDNRVWDQL

MDNRFHFKDPDZLNV]HQDVLOHQLH

6WXGHQFL''$ZSRUyZQDQLX]HVWXGHQWDPLQLH''$UHODFMRQXMZLFHMSUREOe-

PyZGRW\F]F\FKONX]ZL]DQHJR]UHODFMDPLLQWHUSHUVRQDOQ\PLGHSUHVMLLNRQIOLk-

WyZURG]LQQ\FKOHF]QLHZ]DNUHVLHRVLJQLüDNDGHPLckich (17).

6NDOH EDGDMFH LPSXOV\ZQRü L ]DFKRZDQLD DQW\VSRáHF]QH Z 003,- Uy*QLFXM

''$ NWyUH SLM UD] Z W\JRGQLX RG ''$ NWyUH QLH SLM &]\QQLN Uy*QLFXMF\

F]DUQ\FKVWXGHQWyZ''$RGF]DUQ\FKVWXGHQWyZQLHEGF\FK''$WRLORüVSR*y-
wanego alkoholu (29).

:EDGDQLDFKV\QyZDONRKROLNyZ]DSRPRF003,VWZLHUG]RQR*HLFKZ\QLNLZ

SRUyZQDQLX ] Z\QLNDPL V\QyZ QLHDONRKROLNyZ Uy*QLá\ VL LVWRWQLH Z ]DNUHVLH

ZV]\VWNLFKNOLQLF]Q\FKVNDORUD]Z]VNDO:LJJLQVDZ\QLNLWHR]QDF]DM*H

QDGX*\ZDQLH DONRKROX SU]H] URG]LFyZ MHVW ]ZL]DQH ] SRGZ\*V]eniem profilu w

003,GREU]HIXQNFMRQXMF\FKV\QyZRVyEQDGX*\ZDMcych alkohol (19).

=EDGDQRDONRKROLNyZSRFKRG]F\FK]URG]LQZNWyU\FKZ\VWSRZDáDONRKROL]P

i ich synów w wieku 10-

O RUD] RGSRZLHGQLR GREUDQ JUXS NRQWUROQ PLQ ]D

SRPRF003,Qie stwierdzono cech psychopatologii ani „skrajnych” typów osobo-

ZRFL 6WZLHUG]RQR QDWRPLDVW ZLNV]H QDVLOHQLH ]DFKRZD NRPSXOV\ZQ\FK EUDN

SHZQRFLVLHELHONRUD]SU]\JQELHQLHLWHndencje do izolacji (41).

:JQLHNWyU\FKEDGDF]\X''$Z\VWSXMSRGREQHNliniczne cechy do cech osób,

NWyUHZ\FKRZDá\VLZURG]LQDFK]LQQHJRW\SXG\VIXQNF\MQRFL'RUROLSDFMHn-

FLNOLHQFLSRV]XNXMF\SRPRF\ZXQLZHUV\WHFNLPRURGNXSRUDGQLFWZD]RVWDOL]Ea-

GDQL ]D SRPRF 003, $QDOL]D Z\QLNyZ RVyE ] URG]LQ Z NWyU\FK PLDáR PLHMVFH

PROHVWRZDQLH VHNVXDOQH IL]\F]QH EG( HPRFMRQDOQH ]QFDQLH VL OXE DONRKROL]P

Z\ND]DáD LVWRWQLH SRGZ\*V]RQH Z\QLNL Z VNDOL ) 2JyOQHM 3V\FKRSDWRORJLL '
Depresji), 4 (Pd, Psychopatii), 7 (Pt, Psychastenii), 8(Sc, Schizofrenii) i 0 (Si, Intro-

ZHUVML7RZDU]\VNLHM'RUROL]DWHPNWyU]\Z\FKRZDOLVLZURG]LQDFKG\VIXQNF\j-
nych, wykazali cechy psychopatologii w MMPI (13).

.RQVWDQWLQRV7VLULJRWLV:RMFLHFK*UXV]F]\VNL

378

1LHNWyU]\ DXWRU]\ XZD*DM *H 003, PR*H E\ü SU]\GDWQ\ Z Z\NU\ZDQLX GRUo-

Vá\FKNWyU]\ZG]LHFLVWZLHSDGOLRILDUPROHVWRZDQLDVHNVXDOQHJREG(LQQHJROXE
mieli za opiekunów alkoholików (8).

:JQLHNWyU\FKEDGDF]\ZOLWHUDWXU]HVGRQLHVLHQLDRSUREOHPDFKZSU]\VWRVRZa-

QLX''$OHF]EDGDQLDHPSLU\F]QHQLHSRSLHUDMMHGQR]QDF]QLHWHJRVWDQRZLVNDSR]D

W\PZLG]RQLNRQLHF]QRüSU]HSURZDG]HQLDGDOV]\FKEDGD]ZáDV]F]DQDGUy*QLFDPL

Z\QLNDMF\PL]SU]\QDOH*QRFLGRSáFL1DOH*\GRGDü*HEDGDQLDWDNLHSRZLQQ\

REMü UyZQLH* SRSXODFM ''$ NRU]\VWDMF\FK ] IDFKRZHM SRPRF\ SV\FKRORJLF]QHM
i/lub psychiatrycznej, tj. leczonych w Poradni Zdrowia Psychicznego.

&HOHPSUDF\QLQLHMV]HME\áR]EDGDQLHFHFKRVRERZRFLLQDW*HQLDHZSV\FKRSato-

ORJLL X GRURVá\FK G]LHFL DONRKROLNyZ ''$ OHF]RQ\FK DPEXODWRU\MQLH Z 3RUDGQL
Zdrowia Psychicznego.

0$7(5,$à,0(72'$

W celu zrealizowania postawionych celów badawczych, zbadano 56 pacjentów (38

NRELHWLP*F]\]Q3RUDGQL=GURZLD3V\FKLF]QHJRZZLHNX-OUZ

O]DSRPRFSROVNLHMZHUVMLNZHVWLRQDULXV]D003,NRU]\VWDMF\FK
ze specjalistycznej pomocy psychologicznej

ZQLHNWyU\FKSU]\SDGNDFKUyZQLH*SVy-

chiatrycznej) w Poradni Zdrowia Psychicznego z powodu szerokiego spektrum pro-

EOHPyZL]DEXU]H]Z\áF]HQLHP]DEXU]HSV\FKRW\F]Q\FKRUJDQLF]Q\FKLX]DOH*

QLH

'DQHLORFLRZHX]\VNDQHZZ\QLNXW\FKEDGDSRGGDQRDQDOLzie statystycznej za

SRPRFNRPSXWHURZHJRSDNLHWXVWDW\VW\F]QHJRStatistica PL 5.1 for Windows (35).

WYNIKI I ICH OMÓWIENIE

:\QLNL EDGD SU]HSURZDG]RQ\FK ]D SRPRF 003, ''$ OHF]RQ\FK Z 3RUDGQL

Zdrowia Psy

FKLF]QHJRVSU]HGVWDZLRQHZWDELU\F

Profil badanych osób nie nosi cech sur-dys-

V\PXODFMLZ\VRNRüLNRQILJXUDFMDVNDO

NRQWUROQ\FKZVND(QLN*RXJKDMHVWUDF]HMZ\VRNLQHJDW\ZQ\RSDGDMF\wskazuj

F\QD]DEXU]HQLDUDF]HMQHUZLFRZHQL*SV\FKRW\F]QHQDFRZVND]XMUyZQLH*ZVND(QLNL
Goldberga (Gldb 1: profil dewiacyjny, Gldb 2: profil psychiatryczny, Gldb 3: profil nerwi-

FRZ\NRGSURILOXMHVWQDVWSXMF\3 2 1 7 4 6 – 8 0 9 / 5 : F L K / (33, 22, 20, 23).

TABELA 1

Wyniki w skalach MMPI, DDA leczonych w PZP.

SKALA

5('1,$ ODCH.

ST.

L

53,32 12,54

F

54,07 7,23

K

51,11 8,70

3URILORVRERZRFLZ003,GRURVá\FKG]LHFLDONRKROLNyZ''$OHF]RQ\FKZ3=3

379

1. Hd

64,82 14,53

2. D

65,50 12,31

3. Hy

66,00 10,81

4. PD

62,50 10,23

5. MF

43,89 9,30

6. Pa

60,39 9,39

7. Pt

63,79 9,46

8. Sc

59,79 8,34

9. Ma

52,71 9,58

0. SI

57,36 9,32

A

57,25 7,78

R

53,71 12,10

MAS

61,29 7,84

ES

41,61 11,21

Re

52,18 10,48

St

42,32 11,63

Cn

50,46 12,22

MAC

49,68 10,97

R-S

58,86 7,89

Wsk. Gougha

4,71 5,66

Wsk. Goldberga 1

135,04 25,74

Wsk. Goldberga 2

-0,79 21,93

Wsk. Goldberga 3

41,89 16,34

Konflikty Rodz.

60,71%

–

Postawa Antysp.

24,43%

–

Stres zw. z Alkh.

24,82%

–

/

)

.

+'

'

+<

3'

0)

3$

37

6&

0$

6,

$

5

0$6

(6

5(

67

&1

0$&

5B6

6..2175

6.$/(./,1,&=1(

6.$/('2'$7.2:(

.RG )/.

5\F3URILORVRERZRFLZ003,''$OHF]RQ\FKZ3=3

-DNZ\QLND]SURILOXL]NRGXQDMZ\*V]HZ\QLNLX]\VNDá\RVRE\EDGDQHZVNDOL

+\+\VWHULL''HSUHVMLL+G+LSRFKRQGULLQDMQL*V]H]DZ skali MF (5,

.RQVWDQWLQRV7VLULJRWLV:RMFLHFK*UXV]F]\VNL

380

0VNRFL-.RELHFRFLL0D+LSRPDQLL:JUXSLHVNDOGRGDWNRZ\FKQDMZ\*V]H
wy

QLNL X]\VNDá\ RQH Z VNDOL 0$6 -DZQHJR 1LHSRNRMX 5-S (Wypierania-

1DGZUD*OLZRFLL$/NX

=WDNLHMNRQILJXUDFMLVNDOPR*QDZ\ZQLRVNRZDü*HSUREOHP\LOXEGROHJOLZRFL

RVyEEDGDQ\FKOH*UDF]HMZNUJX]DEXU]HF]\QQRFLRZ\FKQHUZLFRZ\FK

W literaturze przedmiotu kody wysokopunktowe 23/32, 12/21, 13/31, 27/72 (naj-

Z\*V]HVNDOHZSURILOXEDGDQHMJUXS\PDMVZRMFKDUDNWHU\VW\N]ZLHORPDSRGRb-
nymi cechami. Pr

RILOZ\VWSXMHF]FLHMXNRELHWQL*XP*F]\]QRVRE\EDGa-

QH RGF]XZDM QDSLFLH ]DPDUWZLDQLH VL SU]\JQELHQLH Z\F]HUSDQLH :\VWSXMH X

QLFKVNUDMQDNRQWURODPDMRQHWUXGQRFL]Z\UD*DQLHPVZRLFKHPRFML]DSU]HF]DM
nieakceptowanym impulsom. O

VRERPW\PEUDNZJOGXZHZáDVQH]DFKRZDQLDLRd-

PDZLDM SU]\MFLD SV\FKRORJLF]Q\FK Z\MDQLH VZ\FK SUREOHPyZ *áyZQH GROHJOi-

ZRFLRVyERSURILOXWROLF]QHVNDUJLVRPDW\F]QHLEyOJáyZQLH]HVWURQ\XNáDGX
trawiennego) oraz silna koncentracja na funkcj

RQRZDQLX ZáDVQHJR FLDáD 2VRE\ R

WDNLPSURILOXUyZQLH*RGU]XFDMSUyE\SRZL]DQLDW\FKREMDZyZ]F]\QQLNDPLHPo-

FMRQDOQ\PLLSV\FKRORJLF]Q\PL:SURILOXNWyU\UyZQLH*Z\VWSXMHF]FLHMX

NRELHWQL*XP*F]\]QZ\VWSXMNODV\F]QHREMDZ\NRQZHUV\MQH U tych osób stwier-

G]DVLQDGPLHUQNRQWUROZD*QHGODQLFKMHVW]DFKRZDQLHZVSRáHF]QLHDNFHSWRZa-

Q\VSRVyELGODWHJRVZRMHQHJDW\ZQHHPRFMHZ\UD*DMJáyZQLHZSDV\ZQHMSRUHd-

QLHM IRUPLH 2QH UyZQLH* Z\ND]XM QLHFKü GR ]DDNFHSWRZDQLD SV\FKRORJLF]QHJR
p

RGáR*D REMDZyZ 2VRE\ R SURILOX RGF]XZDM QDSLFLH QLHSRNyM ZLHOH GROe-

JOLZRFL VRPDW\F]Q\FK ]DPDUWZLDM VL QDGPLHUQLH VQXM SHV\PLVW\F]QH UR]P\Oa-

QLDEUDNLPSRF]XFLDEH]SLHF]HVWZD1LVNLHZ\QLNLZVNDOL0)0VNRFL-

.RELHFRFL VXJHUXM *H RVRE\ EDGDQH LGHQW\ILNXM VL ]H VSRáHF]Q\P VWHUHRW\SHP

SHáQLHQLDUyO]ZL]DQ\FK]SáFLZVSRVyEVLOQ\DQDZHWVNUDMQ\1DXZDJ]DVáXJXMH

WH* IDNW L* VWRVXQNL URG]LQQH RVRE\ EDGDQH RGELHUDM MDNR REILWXMFH Z NRQIOLNW\

UHGQLRGLDJQostycznych odpowiedzi z tego obszaru) (15, 28, 30, 26, 23).

:\QLNL RVyE EDGDQ\FK Z VNDOL 0$6 -DZQHJR 1LHSRNRMX VXJHUXM *H PDM RQH

JRWRZRüGRUHDJRZDQLDONLHPQDZLHOHV\WXDFMLPDMSRF]XFLHVáDEHMNRQWUROLQDG
wydarzeniami; w sytuacjach trudnych mo

*H SRMDZLü VL X QLFK VLOQD NRPSRQHQWD

fizjo

ORJLF]QDONXSRUNRGSURILOX]ZáDV]F]DVN+G

:\QLNLZVNDOL$/NXV\JQDOL]XMSRGREQHSUREOHP\RVyEEDGDQ\FKZIXQk-

FMRQRZDQLXLQWUDSV\FKLF]Q\PLLQWHUSHUVRQDOQ\PD]ZáDV]F]DZV\WXDFMDFKVSRáHFz-
ny

FKZNWyU\FKPRJRQHF]XüVLQLHSHZQLH

Wyniki w skali R-S (Wypierania-

1DGZUD*OLZRFLR]QDF]DM*HRVRE\EDGDQHVWo-

VXMPHFKDQL]PXZUD*OLZLHQLDVZVWDQLHFLJáHMJRWRZRFL1LVNLHZ\QLNL

ZVNDOL6W6WDWXVX6SRáHF]QHJRVXJHUXMQLVNLQDSG*\FLRZ\]ZáDV]F]DZNLHUXQNX

SRSUDZ\VZHMV\WXDFML*\FLowej (27, 23).

1LVNLHZ\QLNLZVNDOL(66Lá\(JRZVND]XMQDJRUV]HSU]\VWRVRZDQLHSV\FKROo-

giczne osób badanych oraz na niskie zasoby psychologiczne (23).

3RUyZQXMF SURILOH EDGDQ\FK ''$ V]XNDMF\FK SRPRF\ VSHFMDOLVW\F]QHM Z 3=3

GRSURILOLJUXSSURWRW\SRZ\FKVWZLHUG]RQR*HZZLNV]RFLE\á\SRGREQHGRSURWo-

W\SRZ\FK SURILOL RVyE QDGX*\ZDMF\FK OXE X]DOH*QLRQ\FK RG DONRKROX
R-

&RKHQDRGGRQDGUXJLPPLHMVFXE\á\SURILOHpodobne do prototypo-

Z\FKSURILOLRVyEX]DOH*QLRQ\FKRGQDUNRW\NyZ5-Cohena: od 0,59 do 0,71).

1DRVWDWQLPPLHMVFXSRGZ]JOGHPF]VWRFLZ\VWSRZDQLDE\á\SURILOHSRGREQHGR

3URILORVRERZRFLZ003,GRURVá\FKG]LHFLDONRKROLNyZ''$OHF]RQ\FKZ3=3

381

SURWRW\SRZ\FKSURILOLSDFMHQWyZVRPDW\F]Q\FK]DZDá\VHUFDQRZRWZory itp., 11%).

3RGRELHVWZR WR Z\VWSXMH PLPR *H SDFMHQFL QLH PLHOL SUREOHPX ] DONRKROHP F]\

LQQ\PLVXEVWDQFMDPLSV\FKRDNW\ZQ\PL3RGRELHVWZRWDNLHR]QDF]D*HZVWUXNWXU]H

RVRERZRFL ''$ LVWQLHM FHFK\ SRGREQH GR QDGX*\ZDMF\FK DONRKROX URG]LFyZ

DEVWUDKXMF RG koncepcji o przekazywanej genetycznie biologicznej podatQRFL QD

DONRKROL]P Z VZHM LVWRFLH IDWDOLVW\F]QHM PR*QD ]DáR*\ü *H Z\FKRZXMF VL ÄSRG

RSLHN´ WDNLHJR URG]LFD ''$ SU]HMPXM RG QLHJR SHZQH Z]RUFH RVRERZRFLowe,
wzorce funkcjonowania intrapsychicznego czy interpersonalnego.

5HDVXPXMFFKDUDNWHU\VW\NSURILOXRVRERZRFL''$OHF]RQ\FKZ3=3Z003,

PR*QDVWZLHUG]Lü*HSUREOHP\LOXEGROHJOLZRFLRVyEEDGDQ\FKOH*UDF]HMZNUJX

]DEXU]HF]\QQRFLRZ\FKQHUZLFRZ\FK2VRE\EDGDQHRGF]XZDMQDSLFLH, zamar-

WZLDQLH VL SU]\JQELHQLH Z\F]HUSDQLH VQXM SHV\PLVW\F]QH UR]P\ODQLD EUDN LP

SRF]XFLD EH]SLHF]HVWZD :\VWSXMH X QLFK QDGPLHUQD NRQWUROD PDM WUXGQRFL ]

Z\UD*DQLHPVZRLFKHPRFML]DSU]HF]DMQLHDNFHSWRZDQ\PLPSXOVRPZD*QHGODQLFK
jest zach

RZDQLHZVSRáHF]QLHDNFHSWRZDQ\VSRVyELGODWHJRVZRMHQHJDW\ZQHHPRFMH

Z\UD*DMJáyZQLHZSDV\ZQHMSRUHGQLHMIRUPLH2VRERPW\PEUDNZJOGXZHZáa-

VQH ]DFKRZDQLD L RGPDZLDM SU]\MFLD SV\FKRORJLF]Q\FK Z\MDQLH VZ\FK SUREOe-

PyZ*áyZQHGROHJOLZRFLW\FKRVyEWROLF]QHVNDUJLVRPDW\F]QHLEyOJáyZQLH]H

VWURQ\XNáDGXWUDZLHQQHJRRUD]VLOQDNRQFHQWUDFMDQDIXQNFMRQRZDQLXZáDVQHJRFLDáD

0R*QDVSRG]LHZDüVLZ\VWSRZDQLDNODV\F]Q\FKREMDZyZNRQZHUV\MQ\FK,GHQW\Ii-

NXMVL]HVSRáHF]Q\PVWHUHRW\SHPSHáQLHQLDUyO]ZL]DQ\FK]SáFLZVSRVyEVLOQ\

D QDZHW VNUDMQ\ VWRVXQNL URG]LQQH RGELHUDM MDNR REILWXMFH Z NRQIOLNW\ 0DM RQH

JRWRZRüGRUHDJRZDQLDONLHPQDZLHOHV\WXDFMLPDMSRF]XFLHVáDEHMNRQWUROLQDG

Z\GDU]HQLDPLDZV\WXDFMDFKVSRáHF]Q\FKPRJF]XüVLQLHSHZQLH6WRVXMPHFKa-

QL]P XZUD*OLZLHQLD V Z VWDQLH FLJáHM JRWRZRFL OHF] PDM QLVNL QDSG *\FLRZ\

]ZáDV]F]DZNLHUXQNXSRSUDZ\VZHMV\WXDFML*\FLRZHM2JyOQLHPR*QDVWZLHUG]Lü*H
gorsze jest ich przystosowanie psychologiczne a ich zasoby psychologiczne ubogie.

3RQDGWRPR*QD]DU\]\NRZDüVWZLHUG]HQLH*HZVWUXNWXU]HRVRERZRFL''$LVWQLHM

FHFK\SRGREQHGRQDGX*\ZDMF\FKDONRKROXURG]LFyZPLPR*HVDPHEDGDQH''$

QLHPDMSUREOHPXDONRKRORZHJR

WNIOSKI

Wyniki przeprowadzonych w tej pracy bada

SR]ZDODMQDVIRUPXáRZDQLHQDVW

SXMF\FKZQLRVNyZGRW\F]F\FKSV\FKRORJLF]QHJRIXQNFMRQRZDQLD''$OHF]RQ\FK
w PZP:
1.

'\VIXQNFMDURG]LQQDZG]LHFLVWZLHZ\ZLHUDQLHNRU]\VWQ\ZSá\ZQDSy(QLHMV]H

GRZLDGF]HQLD *\FLRZH L QD SU]\VWRVRZDQLH ''$ D ]DWHP LFK SU]ystosowanie

SV\FKRORJLF]QHMHVWVáDEHL]DVRE\DGDptacyjne ubogie.

2.

:\VWSXMHXQLFKFLJáDF]XMQRüVNUDMQDNRQWURODWUXGQRFL]Z\UD*DQLHPHPo-

FMLFRPR*HE\ü]ZL]DQH]REMDZDPLVRPDW\F]Q\PLLNRQZHUV\MQ\PLRUD]ONL
poczucie braku kontroli nad wydarzeniami.

3.

6WZLHUG]DVLXQLFKVLOQDQDZHWVNUDMQLGHQW\ILNDFM]HVSRáHF]Q\PVWHUHRWy-

SHPSHáQLHQLDUyO]ZL]DQ\FK]SáFL

4.

6WRVXQNLURG]LQQHRGELHUDMMDNRQLHSU]\MHPQHLREILWXMFHZNRQIOLNW\

.RQVWDQWLQRV7VLULJRWLV:RMFLHFK*UXV]F]\VNL

382

5.

:LFKVWUXNWXU]HRVRERZRFLLVWQLHMFHFK\SRGREQHGRQDGX*\ZDMF\FKDONRKROX

URG]LFyZPLPR*HVDPHEDGDQH''$QLHPDMSUREOHPXDlkoholowego.

STRESZCZENIE

)\FLH G]LHFL Z URG]LQDFK Z NWyU\FK Z\VWSXMH SUREOHP DONRKRORZ\ REILWXMH Z

SU]\NUHZ\GDU]HQLDLV\WXDFMHWUXGQHQLHW\ONRREFL*DMFHOHF]F]VWRUyZQLH*SU]e-

FL*DMFHPR*OLZRFLLFKPHFKDQL]PyZSU]\VWRVRZDZF]\FK:]ZL]NX]W\PFHOHP

SUDF\QLQLHMV]HMMHVW]EDGDQLHFHFKRVRERZRFLLJáERNRFLPR*OLZHMSV\FKRSDWRORJLL

XGRURVá\FKG]LHFLDONRKROLNyZ''$OHF]RQ\FKDPEXODWRU\MQLHZ3RUDGQL=GURZLD
Psychicznego.

W celu zrealizowania postawionych celów badawczych, zbadano 56 pacjentów (38

NRELHWLP*F]\]Q3RUDGQL=GURZLD3V\FKLF]QHJRZZLHNX-O]DSRPRF

SROVNLHM ZHUVML NZHVWLRQDULXV]D 003, NRU]\VWDMF\FK ]H VSHFMDOLVW\F]QHM SRPRF\
psycholo

JLF]QHM Z QLHNWyU\FK SU]\SDGNDFK UyZQLH* SV\FKLDWU\F]QHM Z 3RUDGQL

=GURZLD3V\FKLF]QHJR.RGSURILOXRVyEEDGDQ\FKMHVWQDVWSXMF\3 2 1 7 4 6 – 8 0
9 / 5 : F L K / .

-DNZ\QLND]SURILOXL]NRGXQDMZ\*V]HZ\QLNLX]\VNDá\RVRE\EDGDQHZVNDOL+\

'L+GQDMQL*V]H]DZVNDOL0)L0D=WDNLHMNRQILJXUDFMLVNDO

PR*QDZ\ZQLRVNRZDü*HSUREOHP\LOXEGROHJOLZRFLRVyEEDGDQ\FKOH*UDF]HMZ

NUJX]DEXU]HF]\QQRFLRZ\FKQHUZLFRZ\FK3URILOHEDGDQ\FK''$ZZLNV]RFL

E\á\ SRGREQH GR SURWRW\SRZ\FK SURILOL RVyE QDGX*\ZDMF\FK OXE X]DOH*QLRQ\FK RG

DONRKROXLQDUNRW\NyZ3RGRELHVWZRWRZ\VWSXMHPLPR*HSDFMHQFLQLHPLHOLSUo-

EOHPX ] DONRKROHP F]\ LQQ\PL VXEVWDQFMDPL SV\FKRDNW\ZQ\PL SRGRELHVWZR WR

R]QDF]D*HZVWUXNWXU]HRVRERZRFL''$LVWQLHMFHFK\SRGREQHGRQDGX*\ZDMF\FK

DONRKROXURG]LFyZPLPR*HVDPHEDGDQH''$QLHPDMSUoblemu alkoholowego).
6áRZDNOXF]RZH''$RVRERZRü003,

3,0,(11,CTWO.

1. Beardslee W., Son L., Vaillant G. (1986): Exposure to Parental Alcoholism During

Childhood and Outcome in Adulthood: A prospective Longitudinal Study, (w): British
Journal of Psychiatry, 149, 584-91

2. Coleman F.L., Frick P.J. (1994): MMPI-2 profiles of adult children of alcoholics, (w):

J. Clin. Psychol., 50, 446-54

3. Drake R., Vaillant G. (1988): Predicting Alcoholism and Personality Disorder in a

33-year Longitudinal Study of the Children of Alcoholics, (w): British Journal of Ad-
diction, 83, 799-807

4. el-Guebaly N., Staley D., Rockman G., Leckie A., Barkman K., O'Riordan J., Koens-

gen S. (1991): The adult children of alcoholics in a psychiatric population, (w): Am.
J. Drug Alcohol Abuse, 17, 215-26

5. el-Guebaly N., Staley D., Leckie A., Koensgen S. (1992): Adult children of alcoholics

in treatment programs for anxiety disorders and substance abuse, (w): Can. J. Psy-
chiatry, 37, 544-8

3URILORVRERZRFLZ003,GRURVá\FKG]LHFLDONRKROLNyZ''$OHF]RQ\FKZ3=3

383

6. Fisher G.L., Jenkins S.J., Harrison T.C., Jesch K.J. (1992): Characteristics of adult

children of alcoholics, (w): Subst. Abuse, 4, 27-34

7. Forward

S.

(1994):

Toksyczni rodzice, Warszawa, Santorski & Co

8. Goldwater L., Duffy J.F. (1990): Use of the MMPI to uncover histories of childhood

abuse in adult female psychiatric patients, (w): J. Clin. Psychol., 46, 392-8

9. Goodwin D.W.W., Schulsinger F., Hermansen L., Guze S.B., Winokur G. (1973): Al-

cohol problems in adoptees raised apart from alcoholic biological parents, (w): Ar-
chives of General Psychiatry, 28, 238-43

10. Goodwin D. (1979): Alcoholism and Heredity, (w): Archives of General Psychiatry,

36, 57-61

11. Graham J.R. (1984a): Profile, (w): Paluchowski W.J. (red.): Stosowanie i interpreta-

cja kwestionariusza MMPI

:DUV]DZD373V\FKRO&]ü,-153

12.

*UDKDP-5E6NDOD/NX$L5HSUHVML5Z3DOXFKRZVNL:-UHG
Stosowanie i interpretacja kwestionariusza MMPI

:DUV]DZD373V\FKRO&]ü,

208-217

13. Gumbiner J., Flowers J.V., St Peter S., Booraem C.D. (1996): Adult sychopathology

on the MMPI and dysfunctional families of origin, (w): Psychol. Rep., 79, 1083-8

14. Hall C.W., Bolen L.M., Webster R.E. (1994): Adjustment issues with adult children of

alcoholics, (w): J. Clin. Psychol., 50, 786-92

15. Hathaway S.R., McKinley J.C. (1984):

003, 3RGUF]QLN, (w): Paluchowski W.J.

(red.): Stosowanie i interpretacja kwestionariusza MMPI, Warszawa, PTPsychol.,
&]ü,-45

16. Hill E.M., Ross L.T., Mudd S.A., Blow F.C. (1997): Adulthood functioning: the joint

effects of parental alcoholism, gender and childhood socio-economic stress, (w): Ad-
diction, 92, 583-96

17. Hinz L.D. (1990): College student adult children of alcoholics: psychological resi-

lience or emotional distance? (w): J. Subst. Abuse, 2, 449-57

18. Jakubowski J. (1985): Co mierzy skala „Wypieranie-

1DGZUD*OLZRü´ 5epression-

Sensitization), (w): Paluchowski W.J. (red.): Stosowanie i interpretacja kwestionariu-
V]D003,:DUV]DZD373V\FKRO&]ü,,,-30

19. Knowles E.E., Schroeder D.A. (1990): Personality characteristics of sons of alcohol

abusers, (w): J. Stud. Alcohol., 51, 142-7

20.

.RELO\VND(Kodowanie profilu MMPI, (w): Paluchowski W.J. (red): Sto-

VRZDQLHLLQWHUSUHWDFMDNZHVWLRQDULXV]D003,:DUV]DZD373V\FKRO&]ü,-27.

21. Lipowska-Teutsch A. (1995): Rodzina a przemoc, Warszawa, PARPA

22. Matkowski M. (1985):

:VND(QLNL*ROGEHUJDLLFKZ\NRU]\VWDQLHGRGLDJQR]\Uy*Qi-

cowej, (w): Paluchowski W.J.(red.): Stosowanie i interpretacja kwestionariusza MM-
PI, PTPsy

FKRO:DUV]DZDF]ü,,,-52.

23. Matkowski

M.

(1992):

MMPI. Badanie-Opracowanie-Interpretacja, PTiRO, Po

]QD

24. Maynard S. (1997): Growing up in an alcoholic family system: the effect on anxiety

and differentiation of self, (w): J. Subst. Abuse, 9, 161-70

.RQVWDQWLQRV7VLULJRWLV:RMFLHFK*UXV]F]\VNL

384

25. Mellody P. (1993):

7RNV\F]QH ]ZL]NL$QDWRPLDLWHUDSLDZVSyáX]DOH*QLHQLD, War-

szawa, Santorski & Co

26. Paluchowski W.J. (1984): Fragmenty raportów etapowych: Przygotowanie kwestio-

nariusza MMPI, (w): Paluchowski W. J. (red.): Stosowanie i interpretacja kwestiona-
ULXV]D003,373V\FKRO:DUV]DZD&]ü,-20.

27.

3DZáRZVND%=EDGDQDGWUDIQRFLVNDO6WL5H+**RXJKD, (w): Palu-
chowski W. J.(red.): Stosowanie i interpretacja kwestionariusza MMPI, PTPsychol.,
:DUV]DZD&]ü,,,-20.

28.

3áX*HN=:DUWRüWHVWX:,6.$'-003,GODGLDJQR]\Uy*QLFRZHMZ]DNUHVLH
nozologii psychiatrycznej, Lublin, KUL.

29. Rodney H.E. (1994): What differentiates ACOAs and non-ACOAs on a black college

campus? (w): J. Am. Coll. Health, 43, 57-63

30. Sanocki W. (1981):

.ZHVWLRQDULXV]HRVRERZRFLZ3V\FKRORJLL, Warszawa, PWN

31. Schuckit M.A., Klein J., Twitchell G., Smith T. (1994): Personality test scores as

predictors of alcoholism almost a decade later, (w): Am. J. Psychiatry, 151, 1038-42

32. Searls J. (1988): The role of genetics in the pathogenesis of alcoholism, (w): Journal

of Abnormal Psychology, 97, 153-67

33. Seidel Irena (1985):

:VND(QLN*RXJKDZSUyELHQRUPDOL]DF\MQHMDUHGQLDZ\VRNRü

profilu, (w): Paluchowski W. J. (red.): Stosowanie i interpretacja kwestionariusza
003,373V\FKRO:DUV]DZD&]ü,,,-41

34. Seligman

M.E.P.

(1994):

&RPR*HV]]PLHQLüDF]HJRQLHPR*HV], Pozna05R3

35. StatSoft Polska (1997): Statistica PL, Kraków.

36. Strzemieczny J. (red.) (1994):

=DQLPVSUyEXMHV]3URJUDPSURILODNW\NLX]DOH*QLHGOD

uczniów, Warszawa, PARPA

37. Sztander W. (1995): Dzieci w rodzinie z problemem alkoholowym, Warszawa, PARPA

38. Sztander W. (1996): Rodzina z problemem alkoholowym, Warszawa, PARPA

39. Tesson B.M. (1990): Who are they? Identifying and treating adult children of alcoho-

lics, (w): Psychosoc. Nurs. Ment. Health Serv., 28, 16-21

40. Vaillant G. (1983): The Natural History of Alcoholism, Cambridge, Harvard Universi-

ty Press

41. Whipple S.C., Noble E.P. (1991): Personality characteristics of alcoholic fathers and

their sons, (w): J. Stud. Alcohol., 52, 331-7