PROFILAKTYKA

LOGOPEDYCZNA

TO

ZAPOBIEGANIE

WADOM WYMOWY

Szanowni Rodzice!

Świadomość społeczna nabywania prawidłowej wymowy jest coraz większa. Wady wymowy, które nie zostaną zredukowane do lat 6 często w momencie rozpoczęcia nauki stają się przyczyną zniechęcenia do obowiązku szkolnego. Rodzi to w dziecku nieśmiałość, lęk, zamykanie się w sobie z powodu braku sukcesów w nauce. Problem ten jest trudno wyeliminować w późniejszych latach edukacji, a negatywny stosunek do szkoły najczęściej pozostaje w psychice dziecka. Poprawne czytanie i pisanie jest uzależnione od właściwej realizacji każdej głoski. W okresie do lat 6 dziecko powinno mieć już opanowaną prawidłową wymowę. Należy zwracać uwagę na prawidłowe wypowiadanie słów przez dziecko, a z nieprawidłowościami zgłaszać się do logopedy. Poprzez systematyczne ćwiczenia u logopedy i zlikwidowanie wady wymowy dajemy dziecku szansę na właściwe funkcjonowanie w środowisku. Z powyższych względów Rodzice powinni angażować się w proces terapii i razem z dzieckiem powtarzać codziennie zadany materiał w domu.

Dajmy dzieciom szansę wyboru zawodu, który będzie zgodny z ich oczekiwaniami i pomóżmy im spełnić swoje marzenia.

Logopeda Szkolny

mgr Edyta Lichota

Drodzy Rodzice!

Zaproście dziecko do zabawy mającej na celu wspomóc wyraźną artykulację. Ćwiczenia te mogą polegać na wspólnym wymawianiu razem z dzieckiem wyrazów, zagadek, rebusów, gier dydaktycznych. Zwracajcie uwagę na wyraźne, poprawne wypowiadanie słów bez zmiękczeń, czy innych zniekształceń. Jako Rodzice wymawiajcie wyraz powoli, nie spiesząc się tak aby dziecko mogło wziąć z Was przykład i prawidłowo go powtórzyć. Szczególnie ważne jest, aby dziecko szeroko otwierało usta do artykulacji samogłosek: a, e, o, ą, ę.

Ważne są ćwiczenia usprawniające narządy mowy, które polegają na usprawnieniu mięśni artykulacyjnych poprzez: kierowanie języka do nosa, brody, ucha prawego i lewego, wypychanie językiem policzków, oblizywanie dookoła warg, liczenie językiem ząbków, tworzenie z warg dzióbka, uśmiechu, nadymanie policzków, parskanie, cmokanie, mlaskanie. Do wspólnej zabawy należy wykorzystać domowe lusterko. Dziecko ma wtedy możliwość obserwacji czy udało mu się prawidłowo wykonać zadanie i nauczyć się samokontroli mowy własnej.

O tym jak ważna jest w dorosłym życiu wyraźna wymowa nie muszę Państwa przekonywać. Ćwiczenia te będą owocować w przyszłości swobodą w posługiwaniu się mową.

Logopeda Szkolny

mgr Edyta Lichota

PRZYCZYNY WAD WYMOWY

Dbając o mowę dziecka powinniśmy

pamiętać o:

• Zakupieniu odpowiednich dla każdego

niemowlaka smoczków,

• Zwracaniu uwagi, aby dziecko zbyt długo nie ssało palca,

• Wizytach u laryngologa w przypadku

kataru, powiększonych migdałków,

problemów ze słuchem i innych chorób,

• Wizytach u ortodonty w przypadku wady zgryzu,

• Skontrolowaniu poważniejszych uderzeń w głowę u lekarza,

• Zachęcaniu dzieci do mówienia,

• Nie spieszczaniu przesadnie słów

do większych dzieci,

• Systematycznych wizytach u logopedy.

Czynniki ryzyka sprzyjające powstawaniu trudności

językowych:

• urazy okołoporodowe powodujące zaburzenia w funkcjonowaniu CUN,

• brak etapu czworakowania w rozwoju dziecka,

• deficyty narządu słuchu,

• brak wspierających dorosłych w środowisku,

• osoby nie mówiące w otoczeniu dziecka,

• brak prawidłowych wzorców językowych,

• zaniedbywanie konsultacji medycznych.

Czynniki ochronne wpływające na prawidłowy rozwój dziecka:

• planowanie ciąży (przyjmowanie na 2-3 miesiące przed ciążą kwasu foliowego wg zaleceń lekarza zapobiegające niektórym wadom neurologicznym),

• dobry kontakt emocjonalny z rodziną,

• ogólne warunki społeczno- językowe zapewniające prawidłowe wzorce językowe,

• brak przesadnego zdrabniania i zmiękczania słów kierowanych do dziecka,

• ogólny poziom intelektualny dziecka,

• zdolności specjalne (uzdolnienia językowe),

• prawidłowy rozwój fizyczny (szczególnie narządów mowy i słuchu), społeczny i emocjonalny,

• wczesny kontakt ze słowem pisanym,

• warunki materialne zapewniające prawidłowy rozwój dziecka,

• stymulowanie mowy i myślenia w przedszkolu i szkole,

• pozytywne relacje z rówieśnikami dzieci w wieku szkolnym,

• wczesne oddziaływanie logopedyczne na dziecko i konsultacje dla rodziców.

Etapy kształtowania się mowy dziecka:

Etap przygotowawczy - ( od 3 do 9 miesiąca życia płodowego) wykształcają się zawiązki narządów mowy. Tworzą się organy nadawcze przygotowujące drogi nerwowe i oddechowe oraz organy kontrolujące ośrodek słuchu, wzroku i czucia;

Okres melodii - (od 0 do 1 roku życia) dziecko powinno poprawnie wymawiać głoski: a, e, m, b, t, d, n, j, niekiedy: i;

Okres wyrazu - (od 1 do 2 roku życia) dziecko powinno poprawnie wymawiać głoski: a, o, e, u, i, y, p, b, pi, m, t, d, n, ń, ś, k, ki, j;

Okres zdania - (od 2 do 3 roku życia) dziecko powinno poprawnie wymawiać głoski: a, o, e, u, i, y, ą, ę, p, b, pi, bi, m, mi, f, w, fi, wi, ś, ź, ć, dź, ń, k, g, ki, gi, ch, t, d, n, l, li, j, sporadycznie: s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż;

Okres swoistej mowy dziecka - (od 3 do 7 roku życia) utrwalają się głoski: s, z, c,dz, sz, ż, cz, dż, r;

Okres opanowania podstaw języka - (od 7 do 10 roku życia) bogaci się słownik czynny i bierny, rozwija się fleksja i składania.

Najczęstsze przyczyny wad wymowy:

• nieprawidłowa budowa narządów mowy,

• zbyt krótkie wędzidełko podjęzykowe, które należy podciąć po urodzeniu się dziecka,

• nieprawidłowy zgryz oraz braki w uzębieniu,

• niska sprawność mięśni narządów mowy,

• problemy ze słuchem,

• naśladowanie nieprawidłowych wzorów,

• zaburzone funkcjonowanie ukł. nerwowego,

• opóźniony rozwój psychomotoryczny,

• częste choroby górnych dróg oddechowych,

• zbyt długie karmienie dziecka smoczkiem lub stosowanie niewłaściwych, ssanie palca,

• zabranianie dziecku wysuwania języka z buzi, aby mogło poprzez zabawę nim usprawnić jego mięśnie do wymowy.

Ćwiczenia usprawniające

narządy mowy:

• kierowanie języka do nosa, brody, ucha prawego i lewego,

• tworzenie z języka szpilki, rurki, łyżeczki,

• oblizywanie językiem warg,

• wypychanie językiem policzków na zmianę,

• kierowanie języka do górnego i dolnego dziąsła,

• „liczenie” ząbków językiem- dotykanie każdego,

• naśladowanie króliczka,

• zakładanie górnej wargi na dolną i odwrotnie,

• nadymanie policzków i wypuszczanie powietrza,

• parskanie, cmokanie, mlaskanie.

Ćwiczenia zapobiegające niepłynności

mówienia i jąkaniu:

- wprawianie w ruch lekkich przedmiotów: bibułki, papierków, wiatraczków za pomocą dmuchania,

- puszczanie baniek mydlanych,

- chłodzenie zupy na talerzu,

- naśladowanie syczenia węża, lokomotywy,

ruszania pociągu, muczenia krowy,

- parskanie wargami, gwizdanie,

- nadmuchiwanie gumowych zabawek, piłek,

- granie na trąbce, organkach, flecie.

O czym rodzice powinni pamiętać, aby

mowa rozwijała się poprawnie:

-zakupieniu odpowiednich dla każdego niemowlaka smoczków i zwracaniu uwagi, aby dziecko zbyt długo nie ssało palca,

- systematycznych wizytach u laryngologa,

- wizytach u ortodonty w przypadku wady zgryzu,

- kontrolowaniu poważniejszych uderzeń w głowę

u lekarza,

- zachęcaniu dziecka do mówienia i nie spieszczaniu przesadnie słów,

- pozwalaniu wysuwania języka z buzi, aby mogło go usprawnić do wymowy,

-systematycznych wizytach u logopedy w przypadku wady wymowy.

Dwanaście zasad domowej

profilaktyki

logopedycznej dla rodzica:

1. Systematycznie obserwuj dziecko.

2.Zwracaj uwagę na przyrost u dziecka umiejętności językowych, a w przypadku jego braku skontaktuj się z pediatrą, logopedą, nauczycielem.

3.Zawsze mów zrozumiale do dziecka - bądź przykładem starannej wymowy ucząc je poprawnie powtarzać wyrazy,

4.Jak najwcześniej naucz je obcować ze słowem pisanym.

5.Często żartuj z dzieckiem ucząc je prostych piosenek.

6.Zapewnij dziecku wiele okazji do ruchu, zabawy, pracy twórczej, rysowania, malowania.

7.Dbaj o odpowiednią dietę dziecka bogatą w witaminy i inne składniki odżywcze.

8.Zapewnij dziecku uregulowany zegar biologiczny: posiłki, zasypianie, budzenie się zawsze o tej samej porze.

9.Nie pozwalaj oglądać mu programów telewizyjnych budzących grozę i napięcie.

10.Stwarzaj życzliwą atmosferę dla wypowiedzi dziecka.

11.Dbaj o codzienne wyciszenie nadmiernych emocji dziecka.

12.W razie trudności rozwojowych skonsultuj się z pedagogiem lub psychologiem, a w przypadku wady wymowy pamiętaj o systematycznych wizytach u logopedy.

---